Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 4

Yɛɛ Nyɛdiaa Taaniŋndo Pɛɛku yɛ Naa a Masa Cho o Choo Choo Niŋndo Okɔɔ

Yɛɛ Nyɛdiaa Taaniŋndo Pɛɛku yɛ Naa a Masa Cho o Choo Choo Niŋndo Okɔɔ

“Hoo sim le dialluŋ nuŋ ni. . . . Maŋ ma sim kooma niaŋ ni. A kooma niaŋ maŋ Mɛlɛka yii kpemaa nda ŋwaŋnda chiee tɛɛŋ ni.”​—MAA. 26:​26-28, NW.

CHONDII 16 Saŋgala Chɛhowa le Po Ndɔ o Pɔya Wo

SƆƆŊ KULLOŊ O BUŊGƐI HEI NIŊ *

1-2. (a) Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ wa kɔl maa Chiisu ndoo chɔm niŋ naa nɛi tɛtɛlɔɔ le piɔm ndɔɔ loonɔŋndo? (b) Ɔɔ suliŋnda Chiisu la naŋ cho yaasiaa laŋ?

A NƆLA pa ma tɛɛsiaa nyɛ yɔŋnuŋ o bɔŋaŋ iwɔsi biinuŋ le Loonɔŋndo a piɔm Kilitioo okɔɔ wo? A tonya, naa bɔɔbɔɔ loonuŋ sɔɔŋ yɔŋnuŋ a teleŋ bɔŋaŋ Nyɛdiaa Ichɔl Salamanɔɔ biinuŋ ndo. Le yɛɛ? Kanifuule, nyɛdiaa koŋ cho bɔɔ nyɛdiaa taaniŋ. Kɛ a koŋ kpou, bɔŋaŋndo hoo cho bɔɔ suɛi sɔvɛ bɛndu. Le hei, naapum miŋ nyuna aa, ‘Le yɛɛ nyɛdiaa hoo cho yɛ nyɛdiaa taaniŋ?’

2 Teleŋ Chiisu wa wali pollo tosaa o chieeŋndo choo wo, waŋnda ndaa sina ndu le tonyala sɔvɛlaŋ pɛɛkoo o nɛi walaŋndo vɛlɛ a o nɛi tɛtɛlɔɔ niŋ. Nduyɛ, sɔɔŋ ndoo dimi woŋ muŋ kindu bila biyɔɔ le. (Maa. 7:​28, 29) O nɛi pilɛ koŋ choo, mbo chɔm naa nɛi tɛtɛlɔɔ le loonɔŋndo * a piɔm ndɔɔ okɔɔ. Ŋ yaasiaŋndɔ a nyɛdiaa Loonuŋyaa hoo vɛlɛ a sɔɔŋ Chiisu dimi nduyɛ mbo tosa woŋ okɔɔ. Ŋ cho chɔɔlu bila biyɔɔ mɛɛ Chiisu cho wana tusiaŋ, wana kaalaa nduyɛ mbo nɔ kɔl sikpaa yɛ. Nduyɛ, ŋ cho pɛɛku mɛɛ naŋ tual taamasi ndɔɔ kɔɔli nyɛkɛndɛi yɛ.

WANA TUSIAŊNDO CHIISU CHO NI

Beediiyo vɛlɛ a muɛima naŋ soliŋ kpeku o Loonuŋyaa choo wo loonuŋ naa maa Chiisu yɔŋgu yoomu ndɔɔ le naa, nduyɛ maa ndu cho Masa naa suŋ suŋ o choo choo niŋ ni (Tofa pɛlta 3-5)

3. A mɛɛ Maatiu 26:​26-28 dɔunuŋ kona yɛ, vɛɛ nyɛdiaa Loonuŋya Chiisu kila wo wa yɛ nyɛdiaa taaniŋ, nduyɛ yɛɛ nyɛm sala tiɔɔŋ o soliŋ kpeku woŋ sim yɛ?

3 Mi Chiisu kila bɔŋaŋndo le loonɔŋndo a piɔm ndɔɔ okɔɔ nduyɛ mbo bii ndu a wanaa 11 o vem hɔlte ndɔ wa latulu. Nyɛdiaa lo mɛɛ Bɔŋaŋ Hiouwɔɔ Choo Wo chuu wo o soliŋ kpeku ni le bɔŋaŋ loonaŋndo a piɔm ndɔɔ okɔɔ biyɔɔ. (Nuawɔ Maatiu 26:​26-28.) Beedii ndoo nɔ yiisii le wo vɛlɛ a muɛima wa nda o ba waŋ kinɛi o soliŋ kpeku ni. Mbo dimul buɛiyaa nduaa maa nyɛm sala tiɔɔŋ muŋ sim le dialuŋ ndɔŋ walaŋndoŋ vɛlɛ a kooma nduaŋ ni ŋ ndoo wa suŋ hunɔɔ soliŋ sala le nda woŋ. Naapum kɔndɔfili bii buɛiyaa nduaa le mɛɛ bɔŋaŋ sɔvɛ bɛndu koŋ ndoo wa tɛtɛlɛ yɛ le. Le sabu yɛɛ?

4. Vɛɛ sila Chiisu ke Mata wo mala yɛ naa le biyɔɔ bila sabu o tosa nyɛdiaa Loonuŋyaa nyɛdiaa taaniŋndo?

4 Tofawɔ nyɛ ndoo yɔŋnuŋ o paŋguŋ biŋgi muŋ hiou woŋ niŋndo. O wɔsi mɛɛlaa Chiisu tosa wali pollo wo niŋ, mbo kua chaaŋaa nduaa Lasalɔɔ, Mata, nduyɛ a Meele yilɔɔ. Mbo kandu nda pɛɛkoo o fondaŋ doŋdoŋ koŋ niŋ. Mi che bɛɛ Mata wa loŋ, kɛ o wa o tuandaŋ le nyɛdiaa bɛndoo toosiaa le mial sɔvɛ kuɛ nda yilɔɔ wo. Mɛɛ Chiisu che hei, mbo miŋgi Mata o nɛi o nɛi lebɛɛ niŋ, mbo mala ndu le sinaa maa o cho nyɛdiaa bɛndoo le cho lɔɔlɔɔ nyɛ sɔvɛ le. (Luku 10:​40-42) O hawɛila biŋgila laa lo laŋ niŋ tuupa mi Chiisu ndoo soliŋ yoomu ndɔɔ sala, mbo duau sila ndɔ koŋ o wali niŋ. Mbo tosa a sabu le mi nyɛdiaa Loonuŋyaa wa nyɛdiaa taaniŋ. Yɛɛ hei dimul lɛ naa a Chiisu okɔɔ?

5. Yɛɛ nyɛdiaa taaniŋndo hoo chɔm yɛ naa a Chiisu okɔɔ, nduyɛ vɛɛ hei chɛlaŋ yɛ a nyɛ Filipiaŋnda 2:​5-8 dimi wo?

5 Chiisu wa wana tusiaŋ o nyɛ o nyɛ ndoo dimi nduyɛ mi ndoo tosa wo niŋ. Lelaŋ, kɔndɔfili nɔ mbo bii naa le sinaa maa mbo chɔm tusiŋndo o nyuma ndɔ ma mɛɛlaŋ o chieeŋndo choo le. (Maa. 11:​29) Mbo sina maa o wa suŋ hunɔɔ sala hiou salalaŋ kpou o bundɛi wanachioo niŋndo soli, nduyɛ maa Chɛhowa wa ndu soli o sɛiyo niŋ mbo siiŋguu ndu masaa o choo choo niŋ. Mi che bɛɛ ndoo sina hei, kɛ o tosa dunyɛi a piɔm ndɔɔ okɔɔ i bɛndu bɛndu le loonɔŋndo le. Mbo dimul buɛiyaa nduaa le ma soliŋ nyɛdiaa taaniŋndo hoo kpeku le ma wa loonɔŋndo a piɔm ndɔɔ okɔɔ lepilɛ kpe o wɔsioo niŋ. (Chɔŋ 13:​15; 1 Kɔliŋ. 11:​23-25) Nyɛdiaa taaniŋ Chiisu soliŋ koŋ kpeku wo chɔm maa o ve wana heelaŋ kposoŋ te. Ŋ nɔ miŋ wa a kɔl kɛndɛ le sinaa maa Masa naa cho o choo choo niŋndo cho bɔɔ wana tusiaŋ.—Nuawɔ Filipiaŋnda 2:​5-8, NW.

6. Vɛɛ naŋ tuallɛ taamasi tusiaŋ Chiisoo kɔɔli te tɔɔndaŋndaŋ la komal naa pɛ?

6 Vɛɛ naŋ tuallɛ taamasi tusiaŋ Chiisoo kɔɔli? Ŋ tosa hei te ŋ handu pɛ yeemɛi acheleŋnda nyɛ tasoo i nɛi lachi. (Filipi. 2:​3, 4) Yiyaŋndɔ vɛlɛ a nyɛ yɔŋnuŋ o nyuma mɛɛlaa Chiisu ndoo nɔ le piɔmndo sɔlaa waŋ choo. Mi Chiisu sina maa o wa suŋ hunɔɔ piɔm imɔnɔɔ sɔla, kɛ a koŋ kpou, o wa buulaŋndo le buɛiyaa nduaa wa hunɔɔ mɔnɛi biyɔɔ le ndu wa. Lelaŋ, mbo soliŋ nyuma ndɔ ma mɛɛlaŋ kpeku le nda pɛɛkoo, dɛɛniaa, nduyɛ a nda tiindaŋndo kioo. (Chɔŋ 14:​25-31) O nɛi lebɛɛ niŋ, mi Chiisu chɔm mɛɛ ndoo buulaŋ a acheleŋnda mbo hiau ndupila yɛ. Nuawɔ se taamasi kɛndɛ bɛndu o kɛsul naa wo!

WANA KƆL SIKPAA CHIISU CHO NI

7. Vɛɛ Chiisu ndoo chɔm yɛ kɔl sikpaa o nɛi kɔndɔfili niŋ mɛɛ o chii dɔɔ buɛiyaa nduaa chɔm a Nyɛdiaa Ichɔl Salamanɔɔ okɔɔ?

7 Mɛɛ Chiisu chii dɔɔ buɛiyaa nduaa chɔm a Nyɛdiaa Ichɔl Salamanɔɔ okɔɔ, mbo chɔm kɔl sikpaa o nɛi kɔndɔfili niŋ. Vɛɛ o tosa yɛ keŋ? Mbo chɛl le mi hɛnaŋ Finya ndɔ wo tosaŋ mi che bɛɛ ndoo sina maa o wa piɔmndo sɔla le choola nda nyiinduu ndu choolaŋ. (Maa. 26:​65, 66; Luku 22:​41, 42) Mi Chiisu lo o pimbi ndɔ simiaa choo le diola Chɛhowalaŋ bɛɛleŋ kioo, kpuluŋgumayɛi nduɛi tooloo, nduyɛ mbo kumbi nɛiyo le mi waŋchieeya mal yɔŋnda ndala wɔɔŋndaŋ ma sɔla yoomu nɔ lamɛɛlu le wo. O teleŋ pilɛ koŋ bɛŋgu, mi Chiisu bɛɛndiaa buɛiyaa nduaa le nyɛ wa nda suŋ komallo.

8. (a) Yɛɛ Chiisu dimullɛ buɛiyaa nduaa chɔm lo lechoo wo wa? (b) O wɔsila hiou o piɔm Chiisoo kɔɔli laŋ niŋ, vɛɛ buɛiyaa Chiisuaa tollɛ taamasi ndɔɔ kɔɔli le kɔl sikpaa chɔmndo?

8 Mi Chiisu chɔm vɛlɛ kɔl sikpaa a mɛɛ o kɛsi buulaŋnda ndɔlaŋ ikɛi mbo handu kɔllo o yeemaŋ buɛiyaa nduaa laalaŋnda choo yɛ. Mɛɛ o chuuŋgiaa buɛiyaa nduaa naapilɛ le nyɛdiaa taaniŋ o kila wo, mbo soli Chuda nda tɛɛŋ. Nduyɛ, hei wa buɛiyaa nduaa wa hunɔɔ pɔyaŋndo sɔla wa yiyalaŋ a tɔnɔla kooma Chiisu ndoo tala niŋ le nda, vɛlɛ a wanaa ndaa wa niŋ o kpema sɛnɛiyo niŋnda. (1 Kɔliŋ. 10:​16, 17) Le buɛiyaa nduaa malaa ma hiou lachi a lo lechoo wo chɔmndo, nduyɛ ma kɔ wa latulu a ndu o masaleŋ niŋ, mbo chɔm nda nyɛ ndu a Finya ndɔ hɛnaŋ nda ma tosa wo. (Chɔŋ 15:​12-15) Mi Chiisu dimul vɛlɛ buɛiyaa nduaa a tɔɔndaŋnda wa nda lachi laŋ okɔɔ. Nduyɛ le nda dɛɛniaa ma tol taamasi ndɔɔ kɔɔli, mbo dimul nda aa, “la bii kɔlta nyalaŋ.” (Chɔŋ 16:​1-4a, 33) Wɔsila bɔɔbɔɔ okoŋ kɔɔli, buɛiyaa Chiisuaa wa wɔ hiouwɔɔ lachi a taamasi ndɔɔ tolɔɔ kɔɔli le salaa soliŋndo vɛlɛ a kɔl sikpaa chɔmndo. Mi che bɛɛ ndaa nɔ ma sɔla saŋgaa, kɛ ma hiau lachi a maaliaŋndo vellaa velle o tɔɔndaŋndaŋ bɛŋgu.—Hibu. 10:​33, 34.

9. Vɛɛ naŋ tuallɛ taamasi Chiisoo kɔɔli le kɔl sikpaa chɔmndo?

9 O nɛi pilɛ koŋ choo, naa bɛɛ cho hau taamasi Chiisoo tolɔɔ kɔɔli le kɔl sikpaa chɔmndo. Le taamaseliiyo, kɔl sikpaa yeemaŋ ni le puaapiliaa naa nda cho nyɛpalaa tusioo choo le laalaŋ ndaa wa malaa. Lepum, ma tosal puaapiliaa naa kafalaŋ, nduyɛ ma dɔu nda o chiɛila manyumndaŋ niŋ. Te i waa lende yɔŋnuŋ pɛ, ŋ nɔ miŋ tosa nyɛ o nyɛ naŋ tiuba le nda malaa nduyɛ miŋ soo le nda. (Filipi. 1:​14; Hibu. 13:​19) Nɛi cheleŋ naŋ chɔm kɔl sikpaa wo cho hiouwɔ lachi a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo “kpendekele” ni. (Walta. 14:​3) Maa Chiisu, ŋ nɔ o kɔl le hiouwɔɔ lachi a yooŋgu kɛndɛ leMasaa dimioo, mi che bɛɛ mi waŋnda simul naa nduyɛ, ma tusi naa nyɛpalaa choo. Kɛ lepum, miŋ saaluŋ maa ŋ cho kɔl sikpa chɔm te. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa?

10. O lɔɔla biŋgila lo laŋ niŋ tuupa mi Loonuŋyaa fuuluu, yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa, nduyɛ le yɛɛ?

10 Ŋ kindi kɔl sikpa naa te ŋ wa pɛ yiyaŋndo a tiindaŋ naŋ sɔla sanaa o sala soliaŋ Kilitioo niŋndo. (Chɔŋ 3:​16; Ɛfi. 1:​7) Miŋ sɔla dikeŋnaŋndo le balika melaa chɔmndo o lɔɔla biŋgila lo laŋ niŋ tuupa mi Loonuŋyaa fuuluu. A teleŋ koŋ, hiou lachi a diomndaŋ veeloo o bolii Baabui cho a Loonuŋyaa okɔɔ ve niŋ, nduyɛ ma wa yiyaŋndo yiŋgoloŋ o sɔɔŋ yɔŋnuŋ Chiisu tuupa mbo sɔla piɔmndo woŋ choo. Okoŋ, te ŋ chuuŋgiaŋ pɛ le Nyɛdiaa Ichɔl Salamanɔɔ, ŋ cho bila biyɔɔ mɛɛ beediiyo vɛlɛ a muɛima naŋ soliŋ kpeku o Loonuŋyaa choo waŋ ma cho nyɛ sɔvɛ yɛ, vɛlɛ a sala tɔɔma bɛndu nyɔɔŋ muŋ sim lewundu wo. Te ŋ bii pɛ bila nyɛ Chɛhowa nda Chiisu tosal naa wo, nduyɛ miŋ sina tɔnɔla hei chuu naa vɛlɛ a wanaa naa kaalaa wa, tiindaŋ naa cho chɔɔlu kalu poŋ. Nduyɛ, hei nyindu naa le miŋ nɔ kɔl sikpaa le biuwɔŋndo haaa o mɛɛlulaŋ.—Hibu. 12:​3.

11-12. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ niŋ o buŋgɛi hei niŋ?

11 Ŋ pɛɛku maa Nyɛdiaa Ichɔl Salamanɔɔ loonuŋ naa ko a sala baŋaa okɔɔ le, kɛ o loonuŋ naa vɛlɛ a suliŋnda sɔvɛla Chiisulaŋ, tusiŋndo a kɔl sikpaa. I cho bɔɔ suɛi kɔl kɛndɛ le sinaa maa Chiisu cho hiouwɔɔ lachi a suliŋndaŋ ndaŋ chɔmndo maa Masa Wanaa Soliaa Lasala naa o choo choo niŋ, nduyɛ mbo wa hiouwɔɔ lachi a nyɔɔloo le naa. (Hibu. 7:​24, 25) Le balika melaa naa chɔmndo, ŋ nɔ miŋ chɔm lo lechoo wo le loonɔŋndo a piɔm Chiisoo okɔɔ mɛɛ o dimul naa yɛ. (Luku 22:​19, 20) Nduyɛ, ŋ tosa hei o paale hiou wa le sɔvɛ o wɔsioo niŋndeŋ choo, paale chɛlaŋ a Nisaŋ 14 wo.

12 Ŋ saaluŋ vɛlɛ suliŋ sɔvɛ cheleŋ o Nyɛdiaa Ichɔl Salamanɔɔ niŋ, o nyindu Chiisu mbo wu le naa wo. Teleŋ o wa o chieeŋndo choo wo, mi waŋnda sina ndu le suliŋ koŋ. Suliŋ kuɛɛ wa yɛ koŋ?

WANA NƆ KAALAA WO CHIISU CHO NI

13. Vɛɛ Chɔŋ 15:​9 a Chɔŋ Tasoo 4:​8-10 tɛɛsiaa yɛ kaala Chɛhowa nda Chiisu chɔm naa wo, nduyɛ nɛɛ waa sɔla yɛ tɔnɔɔ o kaala ndaa niŋ?

13 Mi Chiisu chɔm kaala bɛndu Chɛhowa nɔ le naa wo o nyɛ o nyɛ niŋ o tosa. (Nuawɔ Chɔŋ 15:​9; Chɔŋ Tasoo 4:​8-10.) I hiou kpou ve, mi Chiisu yɔŋguŋ a kɔllo kpou le yoomu ndɔɔ yɔŋgoo le naa. Ŋ wa wanaa sɔla pɔyaŋndo le kɔlaŋ o choo choo niŋnda ɔɔ ‘saa cheleŋnda,’ ŋ sɔla tɔnɔɔ o kaala Chɛhowa nda Po ndɔɔ chɔm naa wo niŋ sanaa a sala baŋaa koŋ. (Chɔŋ 10:​16; 1 Chɔŋ 2:​2) Yiyaŋndɔ vɛlɛ a beediiyo vɛlɛ a muɛima naŋ soliŋ kpeku le Loonuŋya wo. Hei chɔm maa Chiisu kaala buɛiyaa nduaa, nduyɛ maa o buulaŋ a nda. Vɛɛ o chɔm yɛ keŋ?

Mi Chiisu chɔm o nɛi kaalaa niŋ mɛɛ Loonuŋyaa nɔ le waa biinɔŋndo o nɛi tɛtɛlɔɔ niŋ yɛ, le mbo wa biinɔŋndo le wɔsila bɔɔbɔɔ nduyɛ o fondaŋnda yɛ yɛlaŋ niŋ (Tofa pɛlta 14-16) *

14. O nɛi kuɛɛ choo Chiisu chɔm yɛ buɛiyaa nduaa kaalaa?

14 Mi Chiisu chɔm buɛiyaa nduaa pɔyaŋnda kaalaa a mɛɛ o soliŋ nyɛdiaa taaniŋndo kpeku le nda chɔmndo mɛɛ nda loonuŋ a ndu okɔɔ yɛ. O cho nyɛdiaa baa kala bɛndu le o soliŋ kpeku le. Mɛɛ teleŋndo wa hiouwɔɔ lachi fau, buɛiyaa nduaa pɔyaŋaa kaŋ ndaa nɔ ma wa loonuŋyaa biyɔɔ wɔsi o wɔsi. Nduyɛ ndaa wa niŋ hei tosaa o fondaŋnda yɛ yɛlaŋ niŋ, mɛɛ chiɛila manyumndaŋ la cho naa yɛ. (Sɔɔŋ. 2:​10) Baa ma nɔla pa Chiisu diikɔŋndo? Ei, ma nɔla!

15-16. Vɛɛ waŋnda apum nɔla yɛ niŋ bɔŋaŋ Nyɛdiaa Ichɔl Salamanɔɔ biyɔɔ o teleŋnda kala kalalaŋ bɛŋgu?

15 Chɔŋ a teleŋ Kilisiɔŋaa tasiaa huŋ bii a hau, Kilisiɔŋaa tonyaa cho hiouwɔɔ lachi a piɔm Chiisoo loonɔŋndo. Nduyɛ mi che bɛɛ lepum mii wa ikala, kɛ ma kindiŋ le bɔŋaŋ Nyɛdiaa Ichɔl Salamanɔɔ biyɔɔ mɛɛ Chiisu chɔm yɛ. Le taamaseliiyo, teleŋ Ŋgɔɔ Harold King wa o chiɛi manyumndo niŋ Chaina ndupilɛ wo, mbo nuuviaa nɛiyo le Loonuŋyaa biyɔɔ. O sɔɔsɔɔ niŋ, mbo soliŋ nyɛm ndoo nɔ o ba woŋ kpeku le beediiyo vɛlɛ a muɛima naŋ soliŋ kpeku o Loonuŋyaa choo wo toosiaa. Nduyɛ, mbo tosa yaasiaa nyɛkɛndɛi le sinaa paale Loonuŋyaa cho wa leŋ. Mɛɛ paale Loonuŋyaa fuuluu, ndupilɛ wa o chiɛi manyumndo niŋ ni. Mbo soli chondoŋ, mbo piɛi, okoŋ mbo yɔŋgu suɛi fulaa o Baabuiyo niŋ.

16 Nuawɔ vɛlɛ taamaselii cheleŋ. Mi ndepiliaa wa o chiɛi manyumndo niŋ o dɔɔŋgɔ ndaa kota waŋnda a teleŋ Chɔu Basu Kuu Diiŋ Ndɔɔ wo, duau yoomula ndalaŋ o kpundɔɔ niŋ le bɔŋaŋ Nyɛdiaa Ichɔl Salamanɔɔ biyɔɔ. Nduyɛ le mɛɛ nyɛdiaa koŋ cho nyɛdiaa taaniŋ yɛ, ma nɔla bɔŋaŋ koŋ biyɔɔ sɔɔsɔɔ. Ma dimi aa, “Miŋ kɛsi tibii pɔmbɔɔ a kola humboo lechoo, okoŋ miŋ handu beediiyo vɛlɛ a muɛiyaŋ lechoo, nduyɛ mi naa kpou balu ndu silɔ. Miŋ mɛndul kiandueiyo le chɔɔ kanifuule, te ndoo wa a yiŋnde chɛnɛwɛileŋ pɛ, waŋnda wa chɔ nyɛ naŋ wa tosaa wo. . . . Mi naŋ chɔm Finya naa maa le teleŋ o teleŋ, ŋ cho yoomuma naŋ kpou soliŋ kpeku le buŋgɛi naŋ chuel ndu le diola ndɔlaŋ dindioo wo peeloo.” Nuawɔ se tiindaŋ bɛndu nda chɔmndo! Nduyɛ, nuawɔ se kaala bɛndu Chiisu chɔmndo mɛɛ o tosa a sabu le miŋ bii Loonuŋyaa o yɔŋ bɛɛ miŋ wa o nyɛ kindilaa bɛŋgu yɛ!

17. Nyunala kuɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ nyunaŋ?

17 Te Loonuŋyaa wa pɛ fuuloo, i wa ikɛndɛ le miŋ nyunaŋ aa, ‘Vɛɛ ya chɔɔlu yɛ taamasi Chiisoo tolɔɔ kɔɔli le kaalaa chɔmndo? Baa I yiyaŋ pa a yeemaŋ chaaŋaa niaa laalaŋnda mbo hiau yeemaŋ nuŋ? Baa I yeema pa mi puaapiliaa a ndepiliaa niaa tosa tau mbo hiou mɛɛ nda tiuba le tosaa yɛ, ɔɔ I sina pa o nda tiuba le tosaa wo?’ Maa ŋ hiounuŋ lachi a taamasi Chiisoo tolɔɔ kɔɔli, nduyɛ mi ‘kɔlta naalaŋ la wa o chaaŋaa naalo vellaa velle.’—1 Pitɛ 3:​8.

KƐSIŊ SƆƆŊ Ŋ PƐƐKU MUŊNDOŊ O KƆL

18-19. (a) A yɛɛ okɔɔ naŋ nɔ yɛ miŋ nɔ tiindaŋndo? (b) Yɛɛ ŋ nɔ yɛ o kɔl le tosaa?

18 O lo lɛ teleŋ vilɛi le mi sawaa le Loonɔŋndo a piɔm Kilitioo okɔɔ mɛɛlu. Te Chiisu “miiŋgu naŋ” pɛ a teleŋ nyɛpalaa bɛndoo, o cho “wanaa nduaa o hɛli” wa chuuŋgiaa o choo choo niŋ, nduyɛ Loonuŋyaa cho lɛ wa biinɔŋ te.—1 Kɔliŋ. 11:​26; Maa. 24:​31.

19 Mi che bɛɛ ŋ cho lɛ wa Loonuŋyaa biyɔɔ kposoŋ te, kɛ ŋ nɔ tiindaŋndo maa wanaa Chɛhowaa cho loonɔŋ a nyɛdiaa taaniŋndo hoo okɔɔ. Nduyɛ maa nyɛdiaa hoo sim lewundu le tusiŋ bɛndoo, kɔl sikpaa vɛlɛ a kaala Chiisu chɔmndo. A teleŋ koŋ, wanaa bii niŋ paandu bɔŋaŋ nyɛdiaa teŋgeŋndo hoo wa, cho wanaa cho wa yoomu a teleŋ koŋ nda dimul a ndu okɔɔ le mi nda bɛɛ sɔla tɔnɔɔ leniŋ. Kɛ le miŋ sɔla tɔnɔ o nyɛdiaa hoo niŋ suŋ suŋ, ŋ nɔ miŋ nɔ o kɔl le taamasi Chiisoo tolɔɔ kɔɔli le tusiŋndo, kɔl sikpaa vɛlɛ a kaalaa chɔmndo. Te ŋ tosa hei pɛ, ŋ cho nɔ tiindaŋndo kɛsɛ maa Chɛhowa cho naa fanda.—2 Pitɛ 1:​10, 11.

CHONDII 13 Kiliti Cho Taamasi Naa Ni

^ pɛl. 5 Ŋ cho hunɔɔ bɔŋaŋ Nyɛdiaa Ichɔl Salamanɔɔ biyɔɔ suŋ suŋ le loonɔŋndo a piɔm Chiisu Kiliti wo okɔɔ. Nyɛdiaa taaniŋndo hoo pɛɛku naa tau a tusiŋ Chiisoo, kɔl sikpa ndɔɔ, vɛlɛ a kaala ndɔɔ okɔɔ. O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho yaasiaa mɛɛ naŋ tual taamasi ndɔɔ kɔɔli le suliŋnda sɔvɛlaŋ ndaŋ chɔmndo yɛ.

^ pɛl. 2 TƐƐSIAA LE DIOMNDO: Le loonɔŋndo sim ni, suɛi teŋgeŋnde tosaa le nyɔɔ loonɔŋndo vɛlɛ a dunyɛi sɔvɛi ɔɔ wanachioo bɛɛleŋ kioo.

^ pɛl. 56 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: Buɛiyaa laalaŋaa Mɛlɛkaa cho Loonuŋyaa biyɔɔ o kunda wɔsiŋ kɛmɛ tasoŋ niŋ, o wɔsila 1800 niŋ, o dɔɔŋgɔ ndaa kota waŋnda o Naasi niŋndo niŋ, vɛlɛ a o palɛi nɛi hei niŋ o Toŋgo leMasaa niŋ Amɛlika Batouwo a teleŋ haŋgullo.