Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 1

Yɔŋnuŋ Bɛɛŋ Nduyɛ Ma Dɔu Tiindaŋ Numndo o Chɛhowa Niŋ

Yɔŋnuŋ Bɛɛŋ Nduyɛ Ma Dɔu Tiindaŋ Numndo o Chɛhowa Niŋ

BOLLE BAABUILE NAALEŊ LE WƆSI 2021: “Te la yɔnuŋ pɛ bɛɛŋ, nduyɛ mi la dɔu tiindaŋ nyaa o ya niŋ, la cho kpaayaa sɔla.”—AISAYA 30:​15.

CHONDII 3 Kpaaya Naa, Tiindaŋ Naa, a Kɔl Sikpa Naa

SƆƆŊ KULLOŊ O BUŊGƐI HEI NIŊ *

1. Maa Masaa Deeve, nyuna yɛɛ buɛiyaa Chɛhowaa apum nyuna yɛ?

NAA kpou yeema mi yoomu naa wa bɛɛŋ nduyɛ miŋ wa o kɔl nyulu niŋ. Wana o wana yeema mbo wa buulaŋndo le. Kɛ teleŋndaŋ lapum, miŋ buulaŋ tau. Le hei, mi buɛiyaa Chɛhowaa apum nyuna mɛɛ Masaa Deeve ndoo nyuna Chɛhowa yɛ. Mbo nyuna ndu aa: “Vɛɛnɛ kpɛ saŋga cho hoo o kɔl nuu niŋ idii a ichɔl lo, o hiau yɛ niŋ lachi?”—Sam 13:​2.

2. Yɛɛ naŋ cho yɛ yaasiaa o buŋgɛi hei niŋ?

2 Mi che bɛɛ teleŋndaŋ lapum miŋ buulaŋ, kɛ sɔɔŋ ŋpum cho ŋ naŋ nɔ miŋ tosa le miŋ pɛŋgi buulaŋ bɛndoo wo. O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho fɛŋ isɔɔ a sɔɔŋ tosa miŋ buulaŋ ndoŋ okɔɔ. Okoŋ, miŋ yaasiaa sɔɔŋ ŋɔmpum, ŋ mala naa miŋ pɛŋgi buulaŋ bɛndoo woŋ te sɔɔŋ kindilaŋ komal naa pɛ.

SƆƆŊ KUƐƐ TOSA YƐ MIŊ BUULAŊ?

3. Sɔɔŋ kuɛɛ tosa yɛ miŋ buulaŋ, nduyɛ ŋ tiu pa ba miŋ kuuna muŋ yɔŋnɔŋndo?

3 Sɔɔŋ bɔɔbɔɔ cho ŋ tosa miŋ buulaŋ ndoŋ, kɛ ŋ nɔ muŋ kpaaya choo le. Le taamaseliiyo, ŋ tiuba miŋ siŋga mɛɛ nda pisi nyɛdiaa, nyɛ chuɛɛnaŋndo, a mɛɛ nda bii paawa chiɛiyo iwɔsi o iwɔsi yɛ le. Nduyɛ ŋ tiuba miŋ sina mɛɛ kpɛ wanaa naŋ tosa wallo wa, a chaaŋaa naa naŋ kua o sukuu wa tɔɔndaŋ niŋ naa le kiɔɔ sandei chɔmndo, a balaŋ wouwo o kaala nɔɔlɛilaŋ niŋ yɛ le. Nduyɛ ŋ tiu vɛlɛ ba miŋ kuuna sɔɔŋ wɔɔŋ yɔŋnuŋ o tanda naa niŋndoŋ te. Mi sɔɔŋ muŋ kpou komal naa kanifuule, wanaa bɔɔbɔɔ o chieeŋndo niŋ cho sawala mandaala Baabuiyo dɔwɔɔ o wali niŋ te. Setana cho masaa le chieeŋndo hoo ni. Le hei, o sina maa mi “buulaŋ nyɛm chieeŋndoŋ” kuuna waŋnda Chɛhowa piɛiyo. (Maa. 13:​22; 1 Chɔŋ 5:​19) Lelaŋ, kɔndɔfili bii naa le chɔɔ sɔɔŋ tosa miŋ buulaŋ ndoŋ yɔŋnɔŋndo le.

4. Yɛɛ buulaŋ bɛndoo tosallɛ naa?

4 Mi buulaŋ bɛndoo tosa miŋ yɔŋnuŋ pulaŋ pulaŋ, okoŋ ŋ yiyaŋ lɛ a nyɛ o nyɛ cheleŋ okɔɔ le. Le taamaseliiyo, lepum miŋ buulaŋ tau maa, ŋ tiu niŋ ba miŋ sɔla kaniei le nyɛm naŋ hauba woŋ piondɔɔ le. Lepum miŋ buulaŋ vɛlɛ maa ŋ cho delɔɔ a naa ɔɔ maa a cho naa soli o wallo niŋ. Lepum vɛlɛ miŋ buulaŋ maa te tɔɔndaŋndo komal naa pɛ, ŋ lo niŋ o laalaŋ naa choo le. O teleŋ biŋgi bɛŋgu, Setana cho tosa mi wanaa cho ndu o ba bɛŋgu wa del wanaa Mɛlɛkaa choo. Le hei miŋ wa buulaŋndo a mɛɛ sɔɔŋ wa niŋ a teleŋ koŋ yɛ. Lepum miŋ nyunaŋ aa: ‘Baa i cho pa suɛi wɔɔŋ le mi buulaŋ a sɔɔŋ waa naa okɔɔ?’

5. Yɛɛ Chiisu ndoo yiyaŋ yɛ mɛɛ o dimi aa: ‘La pɛŋgi buulaŋndo’?

5 Mi Chiisu dimul buɛiyaa nduaa aa: ‘La pɛŋgi buulaŋndo.’ (Maa. 6:​25) Baa hei sim ni maa ŋ nɔ lɛ miŋ buulaŋ le nyɛ o nyɛ le? Sako. Loonuŋ maa, mi buɛiyaa Chɛhowaa o paandoo niŋ bɛɛ ndaa buulaŋ. Kɛ Chɛhowa ndoo hini kɔl a nda. * (1 Masaa. 19:​4; Sam 6:​3) O kpeekpei niŋ, tiindaŋndo Chiisu wa naa kioo ni. O yeema naa miŋ hiu buulaŋ le nyɛm naŋ hauba woŋ sɔlaa mbo hiou Chɛhowa piɛiyo le. Mɛɛ yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa le miŋ pɛŋgi buulaŋ bɛndoo?—Tofa Kɔfoo hoo, “ Yɛɛ Mala yɛ Num?

SƆƆŊ ŊƆMPUM MALA NUM MA YƆŊNUŊ BƐƐŊ NDO

Tofa pɛl 6 *

6. A mɛɛ Filipiaŋnda 4:​6, 7 dimi yɛ, yɛɛ mala yɛ naa miŋ yɔŋnuŋ bɛɛŋ nduyɛ miŋ pɛŋgi buulaŋ bɛndoo?

6 (1) Piɛi teleŋ o teleŋ. Mi Kilisiɔŋaa wa o nyɛkindilaa bɛŋgu wa pɛŋgi buulaŋndo, te a piɛi pɛ o Chɛhowa lo le mbo mala nda. Nduyɛ, mi Mɛlɛka muli piɛile ndaleŋ sanaa a nda ‘kɔl nyulu wana chiee nɔla mbo sina bɛɛ pɛŋgu le wo’ kioo. (Nuawɔ Filipiaŋnda 4:​6, 7.) Mi Chɛhowa ke naa vɛlɛ nyina ndɔ diandaa le miŋ yɔŋnuŋ bɛɛŋ, nduyɛ miŋ pɛŋgi buulaŋ bɛndoo.—Kalee. 5:​22.

7. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ kɛsiŋ o kɔl te ŋ wa pɛ piɛileŋ o Chɛhowa lo?

7 Te a wa pɛ piɛileŋ o Chɛhowa lo, dimul ndu nyɛ o nyɛ cho num o kɔl. Chɔm ndu bahawɛi kpeekpei cho num choo wo, vɛlɛ ma tɛɛsial ndu mɛɛ ŋ cho sinaŋndo yɛ. Nduyɛ te a sina pɛ mɛɛ bahawɛi koŋ nɔla mbo fula yɛ, nyuna ndu le taasioo a yoomuaŋ le halikpeŋ ma soli bahawɛi koŋ. Kɛ te a sina mɛɛ ŋ soli bahawɛi koŋ yɛ le, mɛɛ nyuna ndu le mbo mala num a hiu buulaŋ a ndu okɔɔ le. Te a chɔm pɛ Chɛhowa bahawɛi kpeekpei cho num choo wo, koŋ mala ma che mɛɛ o muli piɛile numndeŋ yɛ. Te o yɔŋ pɛ mi Chɛhowa keleŋa piɛile numndeŋ muli le, wu ŋdial te. Chɛhowa yeema num ko ma chɔm ndu bahawɛi kpeekpei cho num choo wo le, kɛ o yeema num vɛlɛ ma lambaŋ piɛileŋ o ndu lo.—Luku 11:​8-10.

8. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ vɛlɛ miŋ dimul Chɛhowa o piɛileŋ niŋ?

8 Te o wa pɛ ma wa Chɛhowa bahawɛi numndo chɔmndo o piɛileŋ niŋ, wa ndu vɛlɛ balikaa mello. Ŋ nɔ vɛlɛ miŋ loonuŋ a sɔɔŋ kɛndɛŋ Chɛhowa tosal naa woŋ, o yɔŋ bɛɛ miŋ wa o bahawɛila kala kalalaŋ niŋ. Lepum, a sina nyɛ kpeekpei ŋ dimul Chɛhowa le ndu chɔmndo mɛɛ ŋ cho sinaŋndo yɛ le. Kɛ loonuŋ maa mi Chɛhowa tuei piɛile numndeŋ, o yɔŋ bɛɛ aa ‘Yandii mala ya!’ kinɛi ŋ dimul ndu ni.—2 Kolo. 18:​31; Luomaŋ. 8:​26.

Tofa pɛl 9 *

9. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa te ŋ wa pɛ a siooŋnde le mɛɛ nda kɔŋgɔlaŋ naa yɛ?

9 (2) Tiindaŋ taasi Chɛhowaa. O teleŋ Aisaya wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo niŋ, mi Asiiliaŋnda kɔŋgɔliaŋ waŋnda Chuda le nda kɔlaŋ delɔɔ choo a sɔŋgɔɔ. Waŋnda Chuda ndaa yeema mi Asiiliaŋnda ndaa yem nda le. Le hei, ma dimul Ichipiaŋnda le ma mala nda sɔŋgɔɔ. (Aisaya 30:​1, 2) Mi Chɛhowa dimul waŋnda Chuda maa le mɛɛ nda kɛɛ tiindaŋndo dɔwɔɔ o ndu niŋ yɛ, a cho batiuwaa sɔla le. (Aisaya 30:​7, 12, 13) Mi Chɛhowa soliŋ Aisaya kpeku, le nda dimullo nyɛ nda nɔ ma tosa wo. Mbo dimul nda aa: “Te la yɔŋnuŋ pɛ bɛɛŋ, nduyɛ mi la dɔu tiindaŋ nyaa o ya niŋ, la cho kpaayaa sɔla.”—Aisaya 30:​15b.

10. Teleŋnda kuɛɛ ŋ chɔm yɛ maa a nɔ tiindaŋndo o Chɛhowa niŋ?

10 Vɛɛ naŋ chɔm yɛ maa ŋ tiindaŋ Chɛhowa? Tofawɔ taamaseliilaŋ latiŋ. Yiyaŋndɔ maa a ke num wali nda paawa num tau wo. Nduyɛ maa wallo hoo cho chua teleŋ num oo soliŋ paandu kpeku o sɔɔŋ iMɛlɛkayaŋ niŋndo. Te o yɔŋ yɛ mi wana nya cho o wallo niŋndo chɔm yeemɛi suu ve ipum o num niŋ, kɛ o cho Chɛhowa piɛi le? Ɔɔ te o wa yɛ mi wana nya cho o yuŋgoo niŋndo kɔŋgɔlaŋ num maa te a mel Chɛhowa piɛiyo le, o cho num malɔɔ? Mi che bɛɛ mii wa ikala le kɛɛsiaalaŋ tosaa o sɔɔŋ ŋgaa woŋ muŋ niŋ, kɛ kɛsiŋ o kɔl maa Chɛhowa tiuba mbo ke num nɛi chɔmaa ŋ yeema wo. (Maa. 6:​33; 10:​37; 1 Kɔliŋ. 7:​39) Baa a cho pa tiindaŋ numndo dɔwɔɔ o Chɛhowa niŋ, nduyɛ ma tol nɛi chɔmaa ndɔɔ kɔɔli?

Tofa pɛl 11 *

11. Te ŋ wa pɛ o simullo bɛŋgu, taamaseliila kuɛɛ o Baabuiyo niŋ la mala yɛ naa le miŋ yɔŋnuŋ bɛɛŋ?

11 (3) Pɛɛku o taamaseliila kɛndɛlaŋ a o la wɔɔŋndaŋ niŋ. Baabuiyo nɔ taamaseliilaŋ tau. Nduyɛ la chɔm naa mɛɛ i cho suɛi sɔvɛ le tiindaŋndo dɔwɔɔ o Chɛhowa niŋ yɛ. Te a wa pɛ taamaseliilaŋ ndaŋ pɛɛkoo, kindiŋ ma che mɛɛ Chɛhowa mala buɛiyaa nduaa ma biunuŋ simullo yɛ. Le taamaseliiyo, mɛɛ masaa waa kuuna wanaa Chiisu vem hɔlte ndɔ wa yooŋgu kɛndɔɔ dimioo, a yɔŋ isiooŋ te. Kɛ ma muli aa: “Nyɛ Mɛlɛka dimul naa wo, ndu naŋ nɔ ni miŋ tosa, o cho nyɛ waŋnda chieeya dimi wo le.” (Walta. 5:​29) Mi che bɛɛ ma luaa nda kekelee, kɛ a yɔŋ isiooŋ te. Le yɛɛ? Kanifuule ndaa sina maa Chɛhowa wa a nda latulu, nduyɛ maa o hini kɔl a nda. Le hei, ma hiau lachi a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo. (Walta. 5:​40-42) Taamaselii cheleŋ cho a Stiiviŋ okɔɔ ni. Mi che bɛɛ ma dimi le ndu diyɔɔ, kɛ o ve a isiooŋ te. Nduyɛ pɛŋ, mi waŋnda ‘cha hɔlaa nduaa naŋ chaa kiilanɔ Mɛlɛkaa ni.’ (Walta. 6:​12-15) A tonya, Stiiviŋ ndoo nɔ tiindaŋndo maa Chɛhowa ndoo hini kɔl a ndu.

12. A mɛɛ Pitɛ Tasoo 3:​14 a 4:​14 dimi yɛ, le yɛɛ naŋ wa yɛ a kɔl kɛndɛ o yɔŋ bɛɛ miŋ wa o tɔɔndaŋndo bɛŋgu?

12 Yɛɛ chɔm yɛ maa Chɛhowa wa latulu a wanaa Chiisu vem hɔlte ndɔ wa? Mbo ke nda kpaayaa le kaamaalaŋ tosaa. (Walta. 5:​12-16; 6:​8) Kɛ Chɛhowa ke naa hau kpaaya le la kaamaa tosa le. A koŋ kpou, Diom ndɔɔ dimul naa maa mbo hini kɔl a naa, nduyɛ mbo ke naa nyina ndɔ diandaa te ŋ wa pɛ o simullo bɛŋgu le nyɛ bɛnda wo tosaa. (Nuawɔ Pitɛ Tasoo 3:​14; 4:​14.) Lelaŋ, ŋ nɔ miŋ wa buulaŋndo a nyɛ naŋ nɔ miŋ tosa te simullo komal naa pɛ o chilaŋ niŋndo le. Kɛ ŋ nɔ miŋ kindi tiindaŋ naa suŋ suŋ maa Chɛhowa nɔla mbo toolu naa, nduyɛ mbo piŋi naa. Ŋ nɔ miŋ tiindaŋ diomnde mɛyaale Chiisuleŋ, mɛɛ buɛiyaa nduaa ndaa tosa yɛ. Mbo mɛi lediom aa: “Ya pila I cho nya diomnda nya nɔ le dimioo laŋ dɔwɔɔ o sondo, nduyɛ mi ke nya kɔl kaloo mɛɛ nya kɔɔsa yɛ.” Mbo chɔɔlu dimi aa: “La sim a dialuŋ kala. O koŋ, la nɔla mi la piŋi yoomula nyalaŋ.” (Luku 21:​12-19) Nduyɛ kɛsiŋ o kɔl maa, mi Chɛhowa loonuŋ nyɛ o nyɛ a buɛiyaa nduaa lo ndu piɛiyo haaa ma sɔla piɔmnda wa okɔɔ, vɛlɛ maa o cho nda miŋgi yoomu.

13. Vɛɛ naŋ sɔla yɛ tɔnɔɔ te ŋ yaasiaa pɛ taamaseliila wanaa yɔŋnuŋ pulaŋ pulaŋ nduyɛ ma kɛɛ tiindaŋ ndaa dɔwɔɔ o Chɛhowa niŋnda?

13 Ŋ pɛɛku vɛlɛ o taamaseliila wanaa yɔŋnuŋ pulaŋ pulaŋ nduyɛ ma kɛɛ tiindaŋ ndaa dɔwɔɔ o Chɛhowa niŋnda niŋ. Taamaseliila ndalaŋ pɛɛkoo tosa, miŋ fafaŋ biondɔŋnda nda tosalaŋ tosaa. Le taamaseliiyo, teleŋ Asa simnuŋ masaa le Chuda wo, mi puaa chɔuwaa bombokoluaa huŋ le nda delɔɔ choo a sɔŋgɔɔ. Mbo duau tiindaŋ ndɔɔ o Chɛhowa niŋ, nduyɛ mi Chɛhowa mala nda ma sɔla batiuwaa. (2 Kolo. 14:​9-12) Kɛ okoŋ kɔɔli, mɛɛ Masaa Baasia, o ndoo nɔ puaa chɔuwaa bɔɔ le wo kɔŋgɔlaŋ waŋnda Chuda le nda hunɔɔ delɔɔ choo a sɔŋgɔɔ, mi Asa paawa waŋnda Siiliaa le ma mala ndu sɔŋgɔɔ. Mbo kɛɛ tiindaŋ ndɔɔ dɔwɔɔ o Chɛhowa niŋ, mɛɛ o tosa o tasela ndɔ yɛ. (2 Kolo. 16:​1-3) Nduyɛ a mɛɛlula yoomu ndɔɔ bɛɛ, mɛɛ o del a naa kala kalaa, o dou vɛlɛ tiindaŋ ndɔɔ o Chɛhowa niŋ le mbo mala ndu le.—2 Kolo. 16:​12.

14. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o biondɔŋ Asa tosa wo niŋ?

14 O kandɔŋndo, mi Asa duau tiindaŋ ndɔɔ o Chɛhowa niŋ le bahawɛila ndɔlaŋ solioo. Kɛ mɛɛ teleŋ tiŋ hiou, mbo kɛɛ le tiindaŋ ndɔɔ dɔwɔɔ o Chɛhowa niŋ. Nduyɛ mbo kindiŋ le bahawɛila ndɔlaŋ solioo a ba ndɔ. Naapum miŋ kuɛ le yiyaŋ maa, kɛɛsiaa Asa tosa le waŋnda Siiliaa nyunaa le malaa wo, ve kɛɛsiaa wɔɔŋ kposoŋ te. Kɛ le teleŋ biŋgi koni waŋnda Chuda wa o kɔl nyuloo niŋ ni. Le sabu koŋ, mi Chɛhowa dimul wana ndoo suaa le ndu wo le mbo dimul Asa aa: “Le chɛlaŋ ŋ tosa a Masa Bɛndoo Siiliaa, ma kɛɛ le tiindaŋ numndo dɔwɔɔ o Mɛlɛka Yaawɛɛ, Mɛlɛka num ndo niŋ ndo, sovɛiya Siiliaa a mal num, ma kuaŋnuŋ.” (2 Kolo. 16:​7) Naa bɛɛ nɔ miŋ wa yekeŋ, yɔŋii naŋ dɔu tiindaŋndo o naapila niŋ le bahawɛila naalaŋ solioo, okoŋ miŋ kɛɛ nɛi chɔmaa Chɛhowa ke naa o Diom ndɔɔ niŋndo tolɔɔ kɔɔli. O yɔŋ bɛɛ aa ŋ nɔ kɛɛsiaa choŋ choŋndo le tosaa, ŋ nɔ miŋ tiindaŋ Chɛhowa. Nduyɛ o cho naa mala miŋ sɔla batiuwaa.

Tofa pɛl 15 *

15. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa te ŋ wa pɛ diomndaŋ veeloo o Baabuiyo niŋ?

15 (4) Kɛsiŋ bolii Baabuiye o kɔl. Te a saaluŋ pɛ bolii Baabui mala num ma yɔŋnuŋ bɛɛŋ nduyɛ ma dɔu tiindaŋndo o Chɛhowa niŋnde, kindiŋ ma kɛsiŋ ndi o kɔl. Le num malaa ma loonuŋ ndi, poonyiaa ndi o yauwo choo nduyɛ ma wa ndi pɛɛkoo. Mi Chɛhowa dimul Chɔɔsuaa maa o wa diomndaŋ veeloo o yau lasawaa niŋ idii a ichɔl, le halikpeŋ mbo nɔ taasioo. Keŋ wa ndu mala mi ndoo tiu siooŋnde ba, vɛlɛ mi ndoo nɔ kɔl simulaa le wanaa Mɛlɛkaa simndaŋ lachi. (Chɔɔ. 1:​8, 9) Bolii Baabuiye cho tau, i mala naa miŋ wa a kɔl nyulu o yɔŋ bɛɛ mi sɔɔŋ tosa miŋ yɔŋ siooŋnde woŋ, ɔɔ ŋ tosa miŋ buulaŋ ndoŋ komal naa.—Sam 27:​1-3; Pulɔ. 3:​25, 26.

Tofa pɛl 16 *

16. Vɛɛ Chɛhowa soliŋ yɛ kundaa kpeku le naa malaa miŋ yɔŋnuŋ bɛɛŋ, nduyɛ miŋ dɔu tiindaŋndo o ndu niŋ?

16 (5) Holnuŋ wanaa Mɛlɛkaa. Mi Chɛhowa soliŋ puaapiliaa a ndepiliaa naa kpeku le naa malaa miŋ yɔŋnuŋ bɛɛŋ, nduyɛ miŋ dɔu tiindaŋndo o ndu niŋ. Te ŋ kuɛ pɛ o bɔŋaŋnda naalaŋ, miŋ sɔla tɔnɔɔ tau o sɔɔŋ puaapiliaa a ndepiliaa yɔŋgu woŋ niŋ, o mulila ndalaŋ niŋ a o balta kɛndɛla naŋ duau a nda laŋ niŋ. (Hibu. 10:​24, 25) Miŋ sɔla vɛlɛ kɔl dɛɛniaa tau te ŋ dimul pɛ chaaŋ naa naŋ laalaŋ o kundaa niŋndo a bahawɛi naa okɔɔ. ‘Diomnda kɛndɛla’ chaaŋ naa dimul naa laŋ la mala naa le teleŋ vilɛi, ŋ buulaŋ tau a bahawɛi naa okɔɔ le.—Pulɔ. 12:​25.

Tofa pɛl 17 *

17. A mɛɛ Hibuluiya 6:​19 dimi yɛ, vɛɛ tiindaŋ naŋ nɔ o Masale Mɛlɛkaleŋ niŋndo mala yɛ naa, miŋ hiou lachi a waa a dialuŋ kala o yɔŋ bɛɛ mi sɔɔŋ kindilaŋ komal naa?

17 (6) Dɔu tiindaŋ kala kalaa o mɛɛla Chɛhowalaŋ niŋ. Tiindaŋ naŋ nɔ o Masale Mɛlɛkaleŋ niŋndo “bii naa nyɛ kɛndɛ kpiŋ ni,” le miŋ hiou lachi a waa a dialuŋ kala, o yɔŋ bɛɛ mi sɔɔŋ kala kalaŋ komal naa ɔɔ miŋ wa buulaŋndo. (Nuawɔ Hibuluiya 6:​19.) Chɛhowa mɛi lediom maa o chilaŋ niŋ, nyɛ o nyɛ tosa lɛ niŋ miŋ buulaŋ te. (Aisaya 65:​17) Yiyaŋndɔ a mɛɛ yoomu numndo wa niŋ o chieeŋ sɛnɛiyo niŋ yɛ okɔɔ, naa kɔl nyuloo wa niŋ le teleŋ o teleŋnda. Nduyɛ sɔɔŋ kɔl tambɛi komallɛ niŋ naa le. (Makal 4:​4) A tiu vɛlɛ ba ma kindi tiindaŋ numndo, te a wa pɛ acheleŋnda dimullo a chieeŋ sɛnɛiyo okɔɔ. Tosa mɛɛ o mɛɛ ŋ tiuba o yooŋgu kɛndɔɔ dimioo niŋ, a le waŋnda siiŋguuwo buɛiya. Hei tosaa nɔla mii ke num tiindaŋndo kɛsɛ maa a cho sɔla ‘nyɛ ŋ cho lehɔl o nɛi le ndu wo.’—Hibu. 6:​11.

18. Yɛɛ cho yɛ yɔŋnɔŋ o chilaŋ niŋ, nduyɛ yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa?

18 Mɛɛ chieeŋ wɔɔŋndo hoo sɔɔŋguu fau o mɛɛlulaŋ, lende koni sɔɔŋ tosa miŋ buulaŋ ndoŋ cho naa wa komallo ni. Bolle Baabuile naaleŋ le wɔsi 2021 cho naa mala le miŋ yɔŋnuŋ bɛɛŋ, o yɔŋ bɛɛ mi sɔɔŋ kindilaŋ komal naa. Le cho naa vɛlɛ mala miŋ dɔu tiindaŋndo o Chɛhowa niŋ, kɛ o cho o naapila niŋ te. O wɔsioo hoo niŋ kpou, ŋ chɔmnuŋ o sɔɔŋ naŋ tosa woŋ niŋ maa ŋ tiindaŋ diomnde Chɛhowa mɛi leŋ ndeŋ. Mbo dimi aa: “Te la yɔnuŋ pɛ bɛɛŋ, nduyɛ mi la dɔu tiindaŋ nyaa o ya niŋ, la cho kpaayaa sɔla.”​Aisaya 30:​15.

CHONDII 8 Chɛhowa Manda Naa Ni

^ pɛl. 5 Bolle Baabuile naaleŋ le wɔsi 2021 chɔm mɛɛ i cho suɛi sɔvɛ le tiindaŋndo dɔwɔɔ o Chɛhowa niŋ, te sɔɔŋ kindilaŋ komal naa pɛ suŋ suŋ vɛlɛ a o chilaŋ niŋndo. O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho yaasiaa nɛilaŋ latiŋ, la naŋ duau bolle Baabuile naale wɔsileŋ o wali niŋndo.

^ pɛl. 5 Mi buulaŋ bɛndoo tosa mi puaapiliaa a ndepiliaa apum yɔŋnuŋ yoloma yoloma. Mi nyɛ waa ndoo paaliaŋ kɛndiaa ndaa tau. Buulaŋ waa naa cho teŋgeŋ a o Chiisu soo a ndu okɔɔ wo.

^ pɛl. 63 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: (1) Ndepilɛnɔɔ cho piɛileŋ o Chɛhowa lo a teleŋnda yɛ yɛlaŋ o paaleŋ niŋ a bahawɛila ndɔlaŋ okɔɔ.

^ pɛl. 65 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: (2) O cho teleŋ ndɔ pɛŋgiaa o wallo niŋ soliŋndo kpeku le nuaa o Diom Mɛlɛkaa niŋ, le mbo sɔla taasioo.

^ pɛl. 67 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: (3) O cho yiyaŋndo a taamaseliila kɛndɛlaŋ, vɛlɛ a la wɔɔŋndaŋ o Baabuiyo niŋ okɔɔ.

^ pɛl. 69 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: (4) O poonyiaa Bolle Baabuile dɛɛniaa ndu kɔllo leŋ o yauwo choo le mbo hol o ndu lo chiɛiniŋ, le halikpeŋ mbo wa loonɔŋndo a leŋ okɔɔ.

^ pɛl. 71 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: (5) O cho teleŋ ndɔɔ tueiyɔɔ yeela o wali pollo niŋ nda ndepilɛnɔ cheleŋ.

^ pɛl. 73 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: (6) O cho yiyaŋndo a chieeŋ sɛnɛiyo okɔɔ, le mi tiindaŋ ndɔɔ wa o kala poŋ.