Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 4

CHONDII 30 Kɛkɛ Nuu, Mɛlɛka Nuu a Chaaŋ Nuu

Chɛhowa Kaala Num

Chɛhowa Kaala Num

“Finya nuu pila kaala nya.”CHƆŊ 16:27.

NYƐ NAŊ CHO PƐƐKU WO

Ŋ cho pɛɛku mɛɛ kaala Chɛhowa nɔ wo sɔɔŋguu naa ndu ikɛi, okoŋ miŋ waŋnuŋ hɛnɛkɛ, mbo manda naa, nduyɛ mbo luei naa yoomuaŋ yɛ.

1. Yɛɛ huŋ yɛ num o kɔl te a yiyaŋ pɛ a Chɛhowa okɔɔ?

 A KINDIŊ niŋ pa le sinaa wana suu Chɛhowa cho wo? Te a soo pɛ o ndu lo o piɛileŋ niŋ, yɛɛ huŋ yɛ num o kɔl? Mi che bɛɛ ŋ chi Chɛhowa le, kɛ Baabuiyo tɛɛsiaa a ndu okɔɔ o nɛila bɔɔbɔɔ niŋ. O veelu ndu aa, “paaleŋ a nyɛ manda naa wo,” vɛlɛ “a yiŋnde luam nyɛ o nyɛ leŋ.” (Sam 84:11; Hibu. 12:29) O yilaŋnde niŋ, mi Isikiaa tɛɛsiaa maa mbo cha paaŋgeloo diondɔɔ ndu ikɛi maa pou Safaluɛɛ wo, mɛɛ bulɔŋsiiye wa nuaa ŋɛlɛŋgi ŋɛlɛŋgi yɛ, vɛlɛ a mɛɛ niŋginaŋgaa wa nuaa yɛ. (Isi. 1:​26-28) Nɛila yɛ yɛla nda soliŋ ndaŋ kpeku le tɛɛsiaa a Chɛhowa okɔɔ laŋ la tosa mi kɔndɔfillo bii naa, ɔɔ mi la luei naa siooŋnde.

2. Yɛɛ kuuna yɛ apum sɔɔŋguuwo Chɛhowa ikɛi?

2 Le mɛɛ naŋ chi Chɛhowa le yɛ, mi i wa ikala le laalaŋndo kɛsɛ maa o kaala naa. Mi apum yiyaŋ maa fɛɛŋ bɛɛ Chɛhowa kaala lɛ nda le, te a yiyaŋ pɛ a sɔɔŋ yɔŋnuŋ nda paandu o yoomoo niŋndoŋ. Kɛlɛŋgaa finya velu nda wo ndoo kaala nda le. Kɛ, mi Chɛhowa bii bila mɛɛ naŋ sinaŋ yɛ. Le naa malaa, mbo chɔm naa suliŋnda ndɔla kɛndɛlaŋ o Diom ndɔɔ niŋ.

3. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ pɛɛku yiŋgoloŋ a Chɛhowa vɛlɛ a kaala ndɔɔ okɔɔ?

3 Diom kpeekpei tɛɛsiaa a Chɛhowa okɔɔ wo cho kaalaa ni. (1 Chɔŋ 4:8) Baabuiyo dimi maa kaalaa Mɛlɛka cho ni. Nyɛ o nyɛ o tosa pɛ, a kaalaa o tosa ndu ni. Le mɛɛ Mɛlɛka nɔ kaalaa tau yɛ, wanaa kaala ndu le wa bɛɛ, mbo chɔm nda kaala ndɔɔ. (Maa. 5:​44, 45) O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho pɛɛku yiŋgoloŋ a Chɛhowa okɔɔ vɛlɛ a kaala ndɔɔ. Mɛɛ naŋ pɛɛku fau a Mɛlɛka naa okɔɔ yɛ, lende koni naŋ chɔɔlu ndu kaala ni.

CHƐHOWA KAALA NAA TAU

4. Vɛɛ kaala Chɛhowa nɔ le naa wo tosa yɛ ma sinaŋ? (Tofa vɛlɛ fotueiyo.)

4 Chɛhowa kaala naa tau. (Chɔŋ 16:27) O Baabuiyo niŋ, mbo tuu ndupila a kala chua nɔ kaalaa wo. (Aisaya 66:​12, 13) Yiyaŋndɔ mɛɛ kala chuaa buulaŋ nuaa le chua ndɔɔ yɛ. Mbo bii ndu o bɛŋgu, nduyɛ mbo dimul ndu diomnda dɛɛniaa ndu kɔllo laŋ. Te o wa pɛ chaŋndo ɔɔ mi nyɛ wa ndu nɛi, mbo tosa a sabu le mbo ke ndu nyɛ o yeema wo. Te ŋ wa pɛ o nyɛ nɛiyaa niŋ, miŋ dɔu tiindaŋndo o kaala Chɛhowa nɔ le naa wo niŋ. Mi wana ŋchondoo poonyiaa aa: “Te buulaŋ bɛndoo o luɛi o kɔl nuu niŋ pɛ, num dɛɛniaa ya kɔllo niŋ ni.”—Sam 94:19.

“Mɛɛ kala chuaa o dɛɛniaa nuaa po ndɔɔ yɛ, lende koni ya cho hiouwɔɔ lachi a num dɛɛniaa ni” (Tofa pɛl 4)


5. Yɛɛ kaala lo lechoo Chɛhowaa sim yɛ le num?

5 Mi Chɛhowa chɔm lo lechoo wo. (Sam 103:8) O yɔŋ bɛɛ miŋ tosa suɛi wɔɔŋnde, mbo chɔm naa kaala ndɔɔ. Mi Isɔluɛiya ndaa tɛɛmbuu ndu kɔllo teleŋnda bɔɔbɔɔ. Kɛ te ndaa wookuŋ pɛ, mi ndoo chɔm nda kaala lo lechoo wo. Mbo dimul nda diomnda kɔl dɛɛniaa laŋ ndaŋ aa: “La cho wanaa kpeekpei ya o hɔl, I nɔ bɛɛleŋ le nya, nduyɛ mi kaala nya.” (Aisaya 43:​4, 5) Kaala lo lechoo Mɛlɛkaa siŋgaŋ ndɔ le. Ŋ nɔla miŋ tiindaŋ ndu teleŋ o teleŋ. O yɔŋ bɛɛ miŋ tosa biondɔŋ wɔɔŋ wɔɔŋndo, o mel naa le. Te ŋ wookuŋ pɛ, nduyɛ miŋ miiŋgu ndu o ibuŋ, mbo hiou lachi a naa kaala lo lechoo wo chɔmndo. O mɛi lediom maa ‘o nɔla mbo mal naa le nyɛ o nyɛ naŋ tosa.’ (Aisaya 55:7) Baabuiyo tɛɛsiaa maa, te Chɛhowa mal naa pɛ haki, mi keŋ tosa miŋ sɔla, “boonduŋ pɛŋgiaŋ.”—Walta. 3:19.

6. Yɛɛ Sɛkalaya 2:8 pɛɛku yɛ naa a Chɛhowa okɔɔ?

6 Nuawɔ Sɛkalaya 2:8. Le mɛɛ Chɛhowa kaala naa yɛ, mbo wa chɔ chɔ le mbo bii yiyaŋnda naalaŋ bila nduyɛ mbo manda naa. Mbo tambu kɔl te ŋ wa pɛ a kɔl tambɛiyo. Lelaŋ o bɛnda miŋ dimul ndu o piɛileŋ niŋ aa: “Manda ya nyɛkɛndɛi Mɛlɛka, mɛɛ waŋndo manda nuaa hɔlte ndɔleŋ yɛ.” (Sam 17:8) Hɔlteŋ le cho falii sɔvɛi ipilɛ o dialloŋ niŋ. Lelaŋ, le mɛɛ Chɛhowa tuu naa a hɔlte ndɔleŋ yɛ, ŋ nɔ miŋ nɔ tiindaŋndo maa wana o wana yɔŋ naa pɛ nyɛ, mɛɛ ndu nda yɔŋ nyɛ ni.

7. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ kindi tiindaŋ naa o kaala Chɛhowa nɔ le naa wo niŋ?

7 Chɛhowa yeema num ma sinaŋ kɛsɛ maa o kaala num. Kɛ o sina maa mi sɔɔŋ yɔŋnuŋ naa o paandoo niŋndoŋ tosa, miŋ kuɛ le kiisaŋndo a kaala o nɔ le naa wo okɔɔ. Ɔɔ naapum, mi nyɛkindilaa cho naa choo suŋ suŋndo luei tiindaŋ naŋ nɔ maa Chɛhowa kaala naa wo o tofaa bɛŋgu. Yɛɛ kindi yɛ tiindaŋ naa? Nyɛ kindi tiindaŋ naa wo cho pɛɛkoo a mɛɛ Chɛhowa chɔm Chiisu, Kilisiɔŋaa pɔyaŋnda, vɛlɛ a naa kpou kaalaa yɛ ni.

MƐƐ CHƐHOWA CHƆM KAALA NDƆƆ YƐ

8. Le yɛɛ Chiisu ndoo laalaŋ yɛ kɛsɛ maa Finya ndɔ kaala ndu?

8 Chɛhowa nda Po ndɔɔ Chiisu Kiliti hiou niŋ viouwɔɔ o chaŋyɛi niŋ a wana o wana. O wɔsila nda chua diompilɛ o choo choo niŋ o biiliɔŋndaŋ niŋndaŋ, mi ndaa chɔm kaala kpeekpeiyo le opilɛ a o cheleŋndo. A mɛɛ Maatiu 17:5 dimi yɛ, mi Chɛhowa chɔm kpendekele kaala o nɔ le Chiisu wo. Chɛhowa ndoo tiuba mbo dimi kinɛi aa, ‘Wana ya I hini kɔl a ndu wo cho hoo ni.’ Kɛ le mɛɛ ndoo yeema naa miŋ sina mɛɛ kpɛ o kaala Chiisu yɛ, mbo dimi aa, “Po nuu cho hoo ni, I kaala ndu.” Mi Chɛhowa naŋ kɔl a Chiisu le mɛɛ o yɔŋguŋ a kɔllo kpou le yoomu ndɔɔ salaa solioo yɛ. (Ɛfi. 1:7) Nduyɛ, Chiisu ndoo nɔ kiisaŋ o kiisaŋ a kaala Finya ndɔ nɔ le ndu wo okɔɔ le. Mbo sina kɛsɛ maa Finya ndɔ nɔ kaala yiŋgoloŋndo le ndu. Mbo dimi ndi teleŋnda bɔɔbɔɔ a tiindaŋndo maa Finya ndɔ kaala ndu.—Chɔŋ 3:35; 10:17; 17:24.

9. Diomnda kuɛɛ chɔm yɛ mɛɛ Chɛhowa kaala Kilisiɔŋaa pɔyaŋnda yɛ? Tɛɛsiaawɔ. (Luomaŋnda 5:5)

9 Chɛhowa chɔm niŋ vɛlɛ maa o kaala Kilisiɔŋaa pɔyaŋnda. (Nuawɔ Luomaŋnda 5:5.) Diomndaŋ ndaŋ “pia naa o lakɔl cha,” mi yau pilɛ soo a Baabuiyo okɔɔ wo dimi a laŋ okɔɔ maa, kaala Chɛhowa nɔ le Kilisiɔŋaa pɔyaŋnda wo cho ko mɛɛ “pioo wa nuaa hiouwɔɔ wolu wolu yɛ.” Nuawɔ se tamasi kɛndɛ le tɛɛsiaa kaala suu Chɛhowa nɔ le Kilisiɔŋaa pɔyaŋnda wo! Kilisiɔŋaa pɔyaŋnda sina maa ‘Mɛlɛka Finya nda kaala nda tau.’ (Chudi 1) Mi kiilanɔɔ Chɔŋ tɛɛsiaa a mɛɛ nda sinaŋ yɛ mɛɛ o poonyiaa aa: “La nuawɔ se mɛɛ Finyaa kaala naa yɛ! Mɛɛ o kaala naa tei, miŋ sɔla veeloo aa chuauwaa Mɛlɛkaa.” (1 Chɔŋ 3:1) Baa Kilisiɔŋaa pɔyaŋnda kinɛi Chɛhowa kaala ni? Sako. Chɛhowa chɔm niŋ maa o kaala naa kpou.

10. Yɛɛ kpeekpei chɔm yɛ maa Chɛhowa kaala naa?

10 Yɛɛ kpeekpei chɔm yɛ maa Chɛhowa kaala naa? Ndu cho sala baŋaa ni. Sanaa a sala baŋaa hoo, mi Chɛhowa chɔm naa kaala wana o wana tiuba mbo chɔm naa le wo. (Chɔŋ 3:16; Luomaŋ. 5:8) Mbo yɔŋgu Po ndɔ kaalaa le mbo vi le naa, le halikpeŋ miŋ sɔla malɔɔ hakioo, nduyɛ miŋ simnuŋ chaaŋaa nduaa. (1 Chɔŋ 4:10) Mɛɛ naŋ yiyaŋ fau a sala Chɛhowa nda Chiisu soliŋ le naa wo yɛ, lende koni naŋ bii bila mɛɛ kpɛ nda kaala naa pilɛŋ pilɛŋnda yɛ ni. (Kalee. 2:20) Chɛhowa yɔŋgu sala baŋaa le sandii nduɛi chɔmndo le, kɛ le mɛɛ o kaala naa yɛ. Mbo chɔm maa o kaala naa mɛɛ o ke naa nyɛ hiou wa o sɔvɛ le ndu wo. Ndu cho yɛ Chiisu ni. Mbo chɛl mi Po ndɔɔ saŋga, nduyɛ mbo wu le naa.

11. Yɛɛ naŋ pɛɛku o Chɛluimaya 31:3 niŋ?

11 A mɛɛ naŋ che niŋ yɛ, Chɛhowa chɔm ko kaalaa le naa le, kɛ mbo chɔm mɛɛ kpɛ o kaala naa yɛ. (Nuawɔ Chɛluimaya 31:3.) Mbo sɔɔŋguu naa ndu ikɛi kanifuule o kaala naa. (Tuuwɔ Ditɔnɔmii 7:​7, 8.) Nyɛ o nyɛ, ɔɔ wana o wana nɔla naa faŋa o kaala ndɔɔ bɛŋgu le. (Luomaŋ. 8:​38, 39) Vɛɛ kaalaa hoo tosa yɛ num ma sinaŋ? Nuawɔ Sam bolle 23, ma che mɛɛ kaala Chɛhowaa ndoo piiliaŋ Deeve yɛ, nduyɛ a mɛɛ o piiliaŋ naa kpou yɛ.

VƐƐ KAALA CHƐHOWA NƆ LE NAA WO TOSA YƐ MA SINAŊ?

12. Yɛɛ ŋ pɛɛku yɛ o Sam bolle 23 niŋ?

12 Nuawɔ Sam 23:​1-6. O Sam bolle 23 niŋ, mi Deeve tɛɛsiaa tiindaŋ ndoo nɔ maa Chɛhowa kaala ndu, nduyɛ maa o buulaŋ le ndu wo. Mbo tɛɛsiaa vɛlɛ chaŋyɛi kpɛɛluŋ wa ndu nda wana ndɔ mandaa lasaa, Chɛhowa tɛɛŋnde. Mi Deeve ndoo sinaŋ nyɛkɛndɛi te Chɛhowa ndoo ke ndu pɛ nɛi chɔmaa, nduyɛ ndoo tiindaŋ ndu tau. Ndoo sina maa Chɛhowa cho ndu kaala haaa a yoomu ndɔɔ mɛɛlulaŋ. Yɛɛ tosa yɛ mbo nɔ tiindaŋ kala kalaa hoo?

13. Le yɛɛ Deeve ndoo nɔ yɛ tiindaŋndo o manda Chɛhowaa niŋ?

13 “Pɛŋnde bii ya le nyɛ o nyɛ le.” Deeve ndoo heuba le nyɛ o nyɛ le kanifuule, Chɛhowa wa ndu mandaa teleŋ o teleŋ. Ndoo sina maa chaaŋ ndɔ Chɛhowa wa ni, nduyɛ maa ndoo hini kɔl a ndu. Lelaŋ kpeekpei ndoo nɔ tiindaŋndo ni maa, mɛɛ mɛɛ sɔɔŋ wa ŋ kala a ndu o chilaŋ niŋ, Chɛhowa cho hiouwɔɔ lachi a ndu kioo nyɛm o hauba woŋ. Le mɛɛ Deeve ndoo tiindaŋ Chɛhowa maa o kaala ndu nduyɛ maa o cho ndu manda yɛ, mi keŋ mala ndu le mbo pɛŋgi buulaŋndo, mbo hiou lachi a waa a kɔl kɛndɛ, nduyɛ mbo hini kɔl.—Sam 16:11.

14. Vɛɛ Chɛhowa chɔm yɛ maa o buulaŋ le naa?

14 Mi Chɛhowa chɔm maa o buulaŋ le naa, taama taama te sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ komal naa pɛ o yoomoo niŋ. Mi ndepilɛnɔ pilɛ o chua niŋ wɔsilaŋ bidiiŋ o Bɛtɛɛllo diolaŋ Kilala a yiyaŋ maa, o nɔla nyɛ o nyɛ tosa le yuŋgu ndɔɔ malaa le, mɛɛ sɔɔŋ kɔl tambɛiyoŋ wa yuŋgu ndɔɔ komallo. Mi finya ndɔ sɔla naa pelei ɔɔ baa wu wana wo, mi pɔmbɔ ndɔ pilɛ mal tonyaa, mi bahawɛi nyɛsɔlaa komal nda nduyɛ mi chiɛi ndaa hialuŋ nda. Vɛɛ Chɛhowa chɔm yɛ maa ndoo buulaŋ le nda? Mi Kilala dimi aa: “Mi Chɛhowa tosa a sabu le mi yuŋgu nuu sɔla nyɛm naŋ hauba woŋ lepaa o lepaa. Teleŋnda bɔɔbɔɔ, o wa naa kioo nyɛm naŋ hauba woŋ mbo hiau pɛŋ mɛɛ naŋ yiyaŋ yɛ. Mi yiyaŋ teleŋnda bɔɔbɔɔ mɛɛ kpɛ Chɛhowa mala naa yɛ, nduyɛ fɛɛŋ bɛɛ I puɛɛnuŋ a kaala ndɔɔ okɔɔ le. Mi yiyaŋndo a hei okɔɔ mala ya le mi biunuŋ te nyɛkindilaa wa ya pɛ choo.”

15. Le yɛɛ Deeve miiŋgu yɛ yoomuaŋ sɔla? (Tofa vɛlɛ fotueiyo.)

15 “Mbo tosa mi miiŋgu yoomuaŋ sɔla.” Lepum, mi Deeve ndoo tambu kɔl tau le bahawɛilaŋ a sɔɔŋ kindilaŋ wa ndu choo woŋ. (Sam 18:​4-6) Kɛ, le mɛɛ Chɛhowa chɔm ndu kaalaa nduyɛ mbo buulaŋ le ndu yɛ, mbo miiŋgu yoomuaŋ sɔla. Mi Chɛhowa kua a Deeve chaaŋ ndɔ o “bil puiyaa” a o “mɛŋma kɛndɛ kɛndiaŋ,” teleŋ o wa o saŋgɛiyo. Fulamakɔɔlioo wa ni, mi Deeve sɔla yoomuaŋ le mbo hiou lachi a ndu piɛiyo a kɔl kɛndɛ.—Sam 18:​28-32.

Mi che bɛɛ mi Deeve tambu kɔllo, kɛ mi kaalaa a manda Chɛhowa wa ndu wo miŋgi ndu yoomuaŋ luei (Tofa pɛl 15)


16. Vɛɛ kaala Chɛhowa nɔ le naa wo tosa yɛ niŋ ma miiŋgu yoomuaŋ sɔla?

16 Hau bɛɛ, kaala lo lechoo Chɛhowaa tosa ni ŋ vi ŋdial te haaa miŋ fuuluu o mɛɛlulaŋ o yɔŋ bɛɛ mi simultaŋ la komal naa o yoomoo niŋ. (Chaŋ. 3:22; Kolo. 1:11) Ŋ tofaŋndɔ tamaselii Luechɛɛ wo. Mbo tambu kɔl tau mɛɛ pɔnɔ ndɔ mal ndu nduyɛ mbo mal tonyaa a teleŋ Naa Kolonaa dello. Yɛɛ Chɛhowa tosa yɛ le ndu malaa? Mbo dimi aa: “Mi Chɛhowa tosa a sabu mi sinaŋ maa o kaala ya tau. Mbo mala ya a chaŋyaŋ. Mi chaaŋaa niaa haa ndaa chua teleŋndo a ya latulu. Mi ndaa chuu ya nyɛdiaa, ma yɔŋ ya yooŋgula kɔl dɛɛniaalaŋ, nduyɛ mi ndaa mam a ya latulu. Mi ndaa loonuŋ ya vɛlɛ pɛŋ maa Chɛhowa buulaŋ le ya. Teleŋ o teleŋ, mi mel Chɛhowa balikaa le mɛɛ o ke ya yuŋgu kaalaa bɛndoo hoo yɛ.”

17. Le yɛɛ Deeve ndoo nɔ ‘isiooŋ maa nyɛ cho ndu yɔŋnɔŋ te’?

17 “Siooŋii ve ya maa nyɛ cho ya yɔŋnɔŋ te, kani fuule, num Mɛlɛka a cho ya ikɛi.” Lepum mi yoomu Deeve wo ndoo wa o kpundɔɔ niŋ. Nduyɛ ndoo nɔ yaamɔɔwaa kpaayaa bɛnduaa tau. Kɛ, le mɛɛ Chɛhowa ndoo kaala ndu yɛ, mi keŋ tosa mbo yɔŋnuŋ hɛnɛkɛ nduyɛ mbo sinaŋ maa o wa ndu mandaa. Deeve ndoo sina maa Chɛhowa wa a ndu latulu o bahawɛi kɛ kɛ niŋ, nduyɛ mi keŋ ke ndu tiindaŋndo. Lelaŋ, mbo soli chondei aa: “[Mi Chɛhowa] baŋa ya wanaa ya I nɔ siooŋii ndɛi ya o ba.” (Sam 34:4) Mi che bɛɛ mi siooŋnde ndii bii Deeve lepum, kɛ mi ndoo soliŋ ndi o kɔl kanifuule, ndoo sina maa Chɛhowa kaala ndu tau.

18. Vɛɛ tiindaŋndo nɔɔ maa Chɛhowa kaala naa luei yɛ naa yoomuaŋ te siooŋnde wa naa pɛ?

18 Vɛɛ tiindaŋndo nɔɔ maa Chɛhowa kaala naa luei yɛ naa yoomuaŋ te sɔɔŋ kindilaŋ wa naa pɛ choo? Mi kɔɔfanɔ pilɛ diolaŋ Susi tɛɛsiaa mɛɛ ndu nda pɔnɔ ndɔ sinaŋ yɛ, teleŋ po ndaa diinuŋ ndo. Mbo dimi aa: “Te suɛi wɔɔŋ naŋ ve kɔl te ve komal naa pɛ, miŋ tambu kɔllo tau, nduyɛ mi yoomuaŋ ma chuu naa fo. Kɛ mi kaala Chɛhowa wa naa chɔmndo wo tosa miŋ sinaŋ maa, o wa naa mandaa.” Mi Luechɛɛ naŋ soo suŋ a ndu okɔɔ wo dimi aa: “Ichɔl pilɛ, mɛɛ ya tambu kɔllo, mi kandu buulaŋndo tau nduyɛ mi siooŋnde bii ya. Mi chaŋ choo choo kpeleŋ o Chɛhowa lo o piɛileŋ niŋ. O foofo koŋ choo, mbo dɛɛniaa ya kɔllo mɛɛ kala chuaa o dɛɛniaa nuaa chua ndɔɔ yɛ, nduyɛ mi hiau o luaaŋ. Fɛɛŋ bɛɛ I puɛɛnuŋ a nyɛ yɔŋnuŋ ya koŋ ndo le.” Mi bɛndu kunda pilɛ diolaŋ Taasɔɔ chua wɔsilaŋ la hiɔɔlu o chiɛi manyumndo niŋ le mɛɛ o kɛɛ wali le sovɛiyo yɛ. Vɛɛ Chɛhowa chɔm yɛ ndu kaalaa nduyɛ mbo manda ndu? Mbo dimi aa: “Mi Chɛhowa ke ya nyɛm yaa hauba woŋ mbo hiau pɛŋ mɛɛ yaa yiyaŋ yɛ. Mi hei tosa mi yiyaŋ maa I nɔla mi tiindaŋ ndu. Nduyɛ sanaa a nyina ndɔ diandaa, mbo ke ya nyaaloo mi che bɛɛ o fondaŋ wɔɔŋndo ya wa ni. Mi hei mala ya le sinaa maa, mɛɛ ya kua fau a ndu sɔɔŋguuwo ikɛi, lende koni ya chɔɔlu tɔnɔɔ sɔla o kɛndɛi nduɛi bɛnduei niŋ ni. Le hei, mi kandu kɔɔfale lɔɔlɔɔ leŋ tosaa o chiɛi manyum koŋ niŋ.”

SƆƆŊGUU MƐLƐKA KAALA NUMNDO IKƐI KPƐƐLUŊ

19. (a) Vɛɛ sinaa maa Mɛlɛka kaala naa piiliaŋ yɛ nyɛ naŋ dimi o piɛileŋ niŋndo? (b) Yɛɛ hɛnaŋ yɛ num a kaala Chɛhowa nɔ le naa wo okɔɔ? (Tofa kɔfoo hoo, “ Diomnda Mala Naa Miŋ Sinaŋ Kaala Chɛhowaa Wo.”)

19 Sɔɔŋ yɔŋnaŋ naŋ yaasiaa muŋ ndoŋ kpou chɔm maa Chɛhowa, “Mɛlɛka kaala naa” wo cho a naa latulu. (2 Kɔliŋ. 13:11) O nɔ yeemɛi o naa pilɛŋ pilɛŋnda niŋ. Ŋ nɔ tiindaŋndo kɛsɛ maa ‘o cho naa mandaa a kaala ndɔ lo lechoo wo.’ (Sam 32:10) Mɛɛ naŋ yiyaŋ fau a mɛɛ o chɔm naa niŋ kaala ndɔɔ yɛ, lende koni naŋ cha mɛɛ kpɛ o buulaŋ le naa yɛ ni, nduyɛ miŋ sɔɔŋguu ndu ikɛi kpɛɛluŋ. Ŋ nɔla miŋ soo o ndu lo fɛɛsɛŋ vɛlɛ miŋ dimul ndu mɛɛ kpɛ naŋ hauba a kaala ndɔɔ yɛ. Ŋ nɔla vɛlɛ miŋ chɔm ndu buulaŋnda naalaŋ kpou, nduyɛ miŋ nɔ tiindaŋndo maa o cho naa biyɔɔ bila vɛlɛ maa o nɔ yeemɛi le mbo mala naa.—Sam 145:​18, 19.

20. Vɛɛ kaala Chɛhowa nɔ le naa wo tosa yɛ miŋ sɔɔŋguu ndu ikɛi kpɛɛluŋ?

20 Mɛɛ naŋ sɔɔŋguu nuaa yiŋndeŋ ikɛi le haŋgɔɔ a teleŋ ihueiyo yɛ, lende koni kaala Chɛhowa nɔ le naa wo tosa ni miŋ sɔɔŋguu ndu ikɛi. Mi che bɛɛ Chɛhowa nɔ kaalaa tau le naa, kɛ mbo chɔm naa vɛlɛ nyiɛɛye. Lelaŋ, naŋ kɔl le mɛɛ Chɛhowa kaala num yɛ. Nduyɛ maa naa a pilɛŋ pilɛŋnda kpou dimul ndu aa: “I kaala [num] Mɛlɛka Yaawɛɛ.”—Sam 116:1.

VƐƐ Ŋ CHO YƐ MULI?

  • Vɛɛ ŋ tɛɛsiaa yɛ a kaala Chɛhowaa okɔɔ?

  • Le yɛɛ ŋ nɔ yɛ tiindaŋndo maa Chɛhowa kaala num tau?

  • Vɛɛ kaala Chɛhowaa tosa yɛ num ma sinaŋ?

CHONDII 108 Lo Lechoo Wo

a Diolaŋ lapum la siŋgaŋ.