Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUNDƐI A NDU OKƆƆ

Nyɔɔŋ Mɛiyo Kɔɔli le Masanɔɔ Tolɔɔ Kɔɔli

Nyɔɔŋ Mɛiyo Kɔɔli le Masanɔɔ Tolɔɔ Kɔɔli

Teleŋ ya wa wɔsilaŋ 16 ndo, mi finya nuu dimi aa, “Te a kuɛ pɛ o wali pollo niŋ, miiŋgu lɛ chiɛiniŋ naŋ te. Te a miiŋgu naŋ pɛ, I cho num peloŋ yimi.” Okoŋ, mi kɛɛsiaa le chiɛiyo malɔɔ. Teleŋ tasoo wa koŋ le nyɔɔŋ mɛiyo kɔɔli le Chiisu Masanɔ naa tolɔɔ kɔɔli ni.

Le yɛɛ finya nuu ndoo tuulu yɛ kɔl tau? I tɛɛsiaa wɔɔ. A Suɛɛsɔɔ 29, 1929, ya veluŋ ni. Nduyɛ o sɔndɔkɔlɔ nɔ diolaŋ Bulakaŋ o Filipiŋ niŋndo ya sul ni. Naŋ nɔ nyɛsɔlaa bɔɔ le, nduyɛ yoomu naa wa tɛtɛlɛ. Teleŋ ya wa feleŋgɔnɔ wo, mi puaa chɔuwa Chepaŋ huŋ del Filipiŋ choo a sɔŋgɔɔ, okoŋ, mi chɔuwo kanduŋ. Kɛ sɔndɔkɔlɔ naa wa yololɛ. Lelaŋ, chɔuwo paaliaŋ naa le. Naŋ nɔ alaadi, tɛlivisiɔŋ, ɔɔ yaula layooŋgu le. Le hei, wanaa cheleŋnda o sondo koni naŋ tuei a chɔuwo okɔɔ ni.

Chuauwa a ŋɔmaa naŋ cho o yuŋgu naa niŋ ni. Nduyɛ teleŋ ya wa wɔsilaŋ la ŋɔmaa wo, mi wanaa velu kala nuu wa bii ya le mandaa. Mi che bɛɛ Katolikiiya naŋ wa ni, mi finya ni mama koŋ ndoo chɛl le suɛi a kaaŋndeŋ okɔɔ. Nduyɛ mi ndoo chɛl yaula lekaaŋnda chaaŋaa nduaa ndaa ke ndu laŋ. I loonuŋ maa mi ndoo chɔm ya bukuila pɔmbɔlaŋ ndaŋ Protection, Safety, a Uncovered o suɛi maŋgalɛi Takalɔɔ ve niŋ, * (tofa tɛɛsiaa amatou) vɛlɛ a Baabuiyo. Mi yaa tuei diomndaŋ veeloo o Baabuiyo niŋ yeela, taama taama o yau Maatiu, Maki, Luku, a Chɔŋ ndo niŋ. Hei tosaa nyindu ya ni mi yeema le taamasi Chiisoo tolɔɔ kɔɔli.—Chɔŋ 10:​27.

PƐƐKOO LE MASANƆƆ TOLƆƆ KƆƆLI

Mi puaa chɔuwa Chepaŋ pɛŋgi sɔŋgɔɔ a Filipiŋ o wɔsi 1945 niŋ. A teleŋ koŋ, mi wanaa velu ya wa dimul la le mi miiŋgu chiɛiniŋ. Mi finya ni mamaa dɛɛniaa ya le mi miiŋgu nduyɛ mi miiŋgu.

A Yindimiiyo 1945, mi Seiyaa Chɛhowaa fulaa o chioo Aŋkati huŋ yooŋgu kɛndɔɔ dimioo o sɔndɔkɔlɔ naa. Mi Chɛhowɛinɔ yuuwo huŋ o chiɛi naa nduyɛ mbo tɛɛsiaa nyɛ Baabuiyo dimi a “palɛi mɛɛlɛi” okɔɔ wo. (Timoti Diiŋ Ndɔɔ 3:​1-5) Mbo veelu naa le pɛɛku Baabuiyo tosaa o sɔndɔkɔlɔ wa naa ikɛiyo. Mi kua, mi che bɛɛ wanaa velu ya wa kue le. Waŋnda wa loŋ le waŋ 20, nduyɛ mi apum nyuuniaa a Baabuiyo okɔɔ.

Yaa bii bila a nyɛ kpeekpei nda wa suɛi okɔɔ wo le. Okoŋ, mi kɛɛsiaa le mi kuɛnuŋ. Kɛ ma kandu chondei solioo a masale Mɛlɛkaleŋ okɔɔ. Yaa hɛnaŋ bɔɔ a chondii keŋ. Lelaŋ, mi chum. Mɛɛ chondei chuu a piɛileŋ, ma veelu naa kpou le bɔŋaŋndo biyɔɔ Aŋkati o Kuɛɛndoo opilɔɔ choo.

O chiɛi yuŋgu Kulusi wo naŋ bii bɔŋaŋ koŋ ni. Nduyɛ mi naa pumnda kua le kilolaŋ la ŋɔmaa (mɛɛliilaŋ ŋuɛɛnu) le bɔŋaŋ koŋ biyɔɔ. Mi waŋnda chuugiaŋ le ŋwaŋ 50, nduyɛ mi nyɔɔ hɛnaŋ ya tau le chuaambuaa pɔmbuaa chɔɔ nyunalaŋ mulioo a sɔɔŋ kendu o Baabuiyo niŋndoŋ. Mɛɛ ya bii bɔŋaŋnda bɔɔbɔɔ, mi Damiaŋ Santos, puaapilɛnɔ kɔɔfanɔ yuu wa masaa paandu wo, veelu ya le mi kɔ lɔl o chiɛi ndɔɔ. Miŋ suaa tau a Baabuiyo okɔɔ ichɔl koŋ.

A boondii keŋ, te waŋnda ndaa pɛɛku dɔɔ pɛ sɔɔŋ tasoŋ o Baabuiyo niŋ, a yiŋ nda. Mɛɛ ya bii dɔɔ bɔŋaŋndaŋ nyɛɛmbɔ, mi puaapiliaa nyuna ya a acheleŋnda aa, “La yeema mi la sɔla yiŋɔɔ?” Mi muli aa, “Ei, I yeema.” Mi sina maa yaa yeema mi tosa wallo le Masanɔɔ Kiliti. (Kolosiaŋnda 3:​24) Miŋ kua o pee ve levil te wo, nduyɛ mi naa ŋiɔɔŋ sɔla yiŋɔɔ a Doŋdoŋndo 15, 1946.

Mi sina maa Kilisiɔŋaa sɔla yiŋɔɔ wa nɔ ma dimi yooŋgu kɛndɔɔ lɔɔlɔɔ maa Chiisu. Mi finya nuu yiyaŋ maa I cho bɔɔ o pɔmbɔ le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo, nduyɛ yiŋɔɔ nɔ mbo siiŋguu ya wana dimiaa yooŋgu kɛndɛ le. Mi tɛɛsial ndu maa hɛnaŋ Mɛlɛkaa i cho le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo a Masale ndɔleŋ okɔɔ ni. (Maatiu 24:​14) Mi dimul ndu vɛlɛ maa I yeema mi peelu buŋgɛi ya chua o Mɛlɛka lo ve. Okoŋ finya nuu kɔŋgɔlaŋ ya a mɛɛ ya dimi o buŋgɛi hei kandɔŋndo yɛ ni. Mbo yiinuŋ yauleŋ poŋ le ya kuunaa yooŋgu kɛndɔɔ dimioo. Teleŋ tasoo wa koŋ ni le nyɔɔŋ mɛiyo kɔɔli, ɔɔ salaa soliŋndo le Chɛhowa piɛiyo ni.

Mi yuŋgu Kulusi wo veelu ya le mi kɔ wa a nda latulu o Aŋkati niŋ. Ma dɛɛniaa ya a chua nda pɔmbɔɔ Nola, le kɔɔfaleŋ kandɔɔ. Mi naa ŋiɔɔŋ kpou kandu kɔɔfaleŋ a Bɛŋgufɔnɔɔ 1, 1947. Mi Nola tosa kɔɔfaleŋ o chiee cheleŋ niŋ, kɛ mi ya lo Aŋkati.

DIKEŊNAŊ CHELEŊ LE NYƆƆŊ MƐIYO KƆƆLI

Mɛɛ ya tosa kɔɔfaleŋ le wɔsioŋ muuŋ, mi Ɛl Stiwɔt, puaapilɛnɔɔ o Bɛtɛɛl yɔŋgu suɛi o waŋnda lo hiouwɔɔ 500 o chioo Aŋkati niŋ. O Iŋkilisiiye niŋ o yɔŋgu suɛi nduɛi ni nduyɛ mi ya wa ndu hivillo o Takalɔɔ ve niŋ. Suɛi tasei wa hei o sɔɔŋ bɔɔbɔɔ ya hivi o wɔsiŋ hiou woŋ tɛɛŋ ni. Vɛɛ ya nɔla yɛ hei tosa? Mi che bɛɛ le wɔsilaŋ la ŋɔmmɛu kinɛi ya kuɛ o sukuu ni, kɛ Iŋkilisiiye wanaa pɛɛku ya wa ndaa dimi lɔɔlɔɔ ni. Vɛlɛ, mi yaa pɛɛku yaula naala bɔɔbɔɔ o Iŋkilisiiye niŋ, kanifuule, yaula Baabuila bɔɔ ve o Takalɔɔ ve niŋ te. Sɔɔŋ muŋ mala ya ni le Iŋkilisiiye biyɔɔ bila nyɛkɛndɛi le sɔɔŋ hivioo.

Mi Ŋgɔɔ Stiwɔt dimul kundaa maa misiɔnalueiya cho lakɔ bɔŋaŋ wɔsi 1950 “Theocracy’s Increase Assembly” biyɔɔ Niu Yɔk, o Amɛlika niŋ. I wa waŋndo opilɛ o puaapiliaa nda veelu wa tɛɛŋ. A boondii keŋ vɛlɛ, mi mɛi nyɛm yaa hɛnaŋ tosaa woŋ kɔɔli le wallo o Bɛtɛɛl.

A Kooŋndo 19, 1950 ya kuɛ Bɛtɛɛl ni. O chiɛi paandu yɔmii bɛnduei ndii balu wo Bɛtɛɛl wa ni, nduyɛ lɛŋndeŋ hekɛiyo opilɛ ndoo nɔ ni. Puaapiliaa yembuaa le tɔ a ŋiɔɔŋ wa wallo loŋ ni. O fondaŋ yauwaa ya tosa wallo idii puŋ ni. Nduyɛ a lɔɔ le ŋɔmahiɔɔloo, mi yaa siɛɛnduu nyɛlaŋ o fondaŋ tuaa. Nduyɛ walta pilɛlaŋ ndaŋ kpe yaa tosa ipala ni. Teleŋ misiɔnalueiya fula o bɔŋaŋ bɛndu koŋ ndo bɛɛ, I wa o Bɛtɛɛl. Mi yaa tosa nyɛ o nyɛ puaapiliaa ndaa dimul la pɛ le tosaa. Mi yaa simbul yaulaŋ le laŋ yɔŋndo, mi yaa tosa wallo le wanaa ndaa yɔŋgu diola ndalaŋ le yaulaŋ nda, a mialla demullo.

MALƆƆ FILIPIŊ LE KƆLAŊ O SUKUUWO KIILIADI

O wɔsi 1952 nde niŋ, ma veelu puaapiliaa cheleŋ a ŋɔmpum a ya le kɔlaŋ o toŋgo 20 ndo o Sukuuwo Kiiliadi. I wa bɔɔ a kɔl kɛndɛ! Teleŋ naŋ wa Amɛlika wo, mi cha nyɛm sɛnɛiyoŋ tau. Yoomoo wa teŋgeŋ a o naŋ dɛli o sɔndɔkɔlɔ pɔmbɔ ya fula niŋndo.

Naa chaaŋaa niaa o Sukuuwo Kiiliadi

Le taamaseliiyo, naŋ nɔ miŋ pɛɛku mɛɛ wana soliŋ nyɛm mapuuluŋ bɔɔbɔɔ kpeku yɛ, ŋ naŋ chi wɔ paale pilɛ bɛɛ le woŋ. Fondaa bɛɛ wa teŋgeŋ! Mɛɛ ya tendu o luaŋ idii pilɛ, nyɛ o nyɛ wa o humbu o bɛɛ. Teleŋ tasoo wa koŋ le mɔm ŋkpuŋgbaa chɔɔ ni. Ndoo naŋ bɔɔ nua. Kɛ mi keleŋa sina maa fondaa wa bɔɔ o nyulu vili vili!

Mi tuɛi pɛɛku sɔvɛ sɔviɔɔ Kiiliadi yeela nduyɛ yaa buulaŋ pɛɛŋ a siŋgaŋnda laŋ te. Wanaa wa naa pɛɛkoo wa ndaa chaa bɔɔ pɛɛkoo. Nduyɛ ma chɔm naa mɛɛ wana pɛɛku yɛ a mɛɛ wana tosa yaasiaa yɛ. O kɛsɛ kɛsɔɔ niŋ, mi pɛɛkoo Kiiliadi mala ya le chaŋyɛi nii kindioo naa Chɛhowa tɛɛŋ.

Mɛɛ ya chii sukuu koŋ, ma viam ya le kɔɔfale teŋgeŋndeŋ tosaa le teleŋ biŋgi o Bulɔŋsi niŋ, Niu Yɔk Chiee. Nduyɛ a Suɛɛsɔɔ 1953, mi bii bɔŋaŋ “New World Society Assembly” o Bulɔŋsi niŋ. Mɛɛ bɔŋaŋ koŋ chuu, ma miŋgi ya vɛlɛ o Filipiŋ niŋ.

MƐIYO YOOMU KƐNDƆƆ O CHIEE BƐNDOO NIŊ

Mi puaapiliaa o Bɛtɛɛl ke ya wali buɛile ibuŋgaleŋ. Mi hei chɔɔlu ya fondaa ke le taamasi Chiisoo tolɔɔ kɔɔli, o ndoo kuɛ o chieeŋ levil loŋ le wanaa Chɛhowaa malaa wo. (Pitɛ Tasoo 2:​21) Fondaŋ buŋgɛi nii wa tau. Chɔŋ Lusɔŋ kɔllo, lɛŋnde bɛndu mɛŋndaŋ ma balu o Filipiŋ niŋndo, mbo kɔ bii Bulakaŋ, Nueva, Ɛsicha, Talaki, a Sambalas. Le kɔlaŋ o chiooŋ ŋpum, mɛɛ mi yaa kei o pembii lapouve diolaŋ “Sierra Madre Mountains.” Mɔmbilta bɔɔsilaŋ ɔɔ teeniilaŋ la kue o fondaŋnda laŋ te. Lelaŋ, mɛɛ mi yaa nyuna wanaa ndaa kua a mɔmbilta chua wolɔɔlaŋ ndaŋ le mi chal o yɔmii nda wa kɔlaŋ nde choo. Teleŋnda bɔɔbɔɔ mi ndaa chɛl la le keŋ tosaa, kɛ o vɛ suɛi bɛɛŋ le kɔlaŋ o mɔmbilta laŋ niŋ te.

Kundalaŋ la bɔɔbɔɔ ve tau le nduyɛ kundala sɛnɛilaŋ la wa ni. Lelaŋ, mi puaapiliaa ndaa naŋ kɔl tau le nda malaa bɔŋaŋndaŋ a wali pollo kɔɔnaa nyɛkɛndɛi.

Okoŋ, ma viam ya vɛlɛ le wallo tosaa o buŋgɛi Bikɔl le niŋ. O fondaŋ koŋ, kundala yololɛ laŋ la wa tau. Nduyɛ kɔɔfaa wa yooŋgu kɛndɔɔ dimioo naa Chɛhowɛiyaa ndaa kue paale pilɛ bɛɛ le wa. O chiɛi pilɛ, sooŋndo opilɛ ndaa nɔ le kɔlaŋ yondoo niŋ ni a yɔmnde iŋiiŋ lechoo. Mɛɛ ya sim o yɔmii keŋ choo le yondo niŋndo, mii komba a ya. Mi del o sooŋndo niŋ. Mbo chua ya teleŋndo tau le yapila dindioo tuupa mi bɛɛndiaŋ le nyɛdiaa idiiyo dioo!

Mɛɛ ya tosa wallo o buŋgɛi keŋ niŋ, mi kandu yiyaŋndo a Nola, o naŋ kandu kɔɔfaleŋ latulu wo. A boondii keŋ, o wa kɔɔfale teŋgeŋndeŋ tosaa Dumakata Chiee, nduyɛ mi kua ndu yilɔɔ. Okoŋ kɔɔli, mi naŋ poonyiaŋ yaulaŋ vellaa velle le teleŋndo opum. Nduyɛ a wɔsi 1956, miŋ chal o nɔɔ niŋ. Miŋ soliŋ lɔɔ tase naŋ chal o nɔɔ niŋndo kpeku le kɔlaŋ kundaa Luapu Luapu Ailaŋ yilɔɔ. Mi naŋ hel pemboŋ a tiŋnda vilɛilaŋ bulioo le balɔɔ o fondaŋ koŋ. Kɛ ŋ wa bɔɔ a kɔl kɛndɛ le waa diompilɛ le puaapiliaa wa o fondaŋnda leviltaŋ nda malaa.

VEELOO LE WALLO TOSAA VƐLƐ O BƐTƐƐL

Mɛɛ naŋ tosa wali buɛile ibuŋgaleŋ le wɔsioŋ ŋhiɔɔlu, mi puaapiliaa veelu naa le hunɔɔ o lɛuve. Miŋ kandu wallo loŋ a Tɛɛkpaa 1960. Le wɔsiŋ bɔɔbɔɔ naŋ wa o Bɛtɛɛl loŋ, mi pɛɛku tau puaapiliaa nɔ kalaŋnda lusulɛilaŋ o kɔɔna Chɛhowaa niŋndo o ba. Nduyɛ mi Nola tuɛi walta bɔɔbɔɔ tosaa yeela o Bɛtɛɛl.

Suɛi yɔŋgoo o bɔŋaŋ bɛndoo a wana wa hivioo o Sibuano ve niŋndo

Salaa pila i cho le chɔɔ waŋnda tau Chɛhowa piɛiyo o Filipiŋ niŋ ni. Puaapilɛnɔ feleŋgɔnɔ yemboo ya wa ni mi huŋ Bɛtɛɛl. A teleŋ koŋ, wanaa dimiaa yooŋgu kɛndiaa 10,000 wa o lɛŋnde Filipiŋndeŋ niŋ kpou ni. Hau, o hiou wanaa dimiaa yooŋgu kɛndiaa 200,000 o Filipiŋ niŋ. Nduyɛ puaapiliaa a ndepiliaa o kɛmɛlaŋ niŋ cho wallo o Bɛtɛɛl le wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ tooloo ni.

Mɛɛ teleŋndo wa hiouwɔɔ fau, miŋ yeema fondaa chalaŋ le wallo tosaa o Bɛtɛɛl. Okoŋ, mi Dialii Kuumbaŋ Choo Ve dimul naa le piondɔɔ lɛŋnde naŋ nɔla miŋ taŋgul lɛuvii chalaŋ nde wo. Mi naa wana wa chilaŋ chuaa le fondaŋ toosiaa layauwo wa kua chiɛiyo a chiɛiyo o fondaŋ lɛuvii nɛi le waŋnda nyunaa te a nɔ le lɛŋ le pisi le. Wana o wana pisi naa lɛŋnde ndɔleŋ o ba le. Mi wana pilɛ dimul naa pɛɛŋ aa, “Chainisiiya pisi le, piondɔɔ naŋ piandu ni.”

Kɛ, paale pilɛ, mi suɛi naŋ ve kɔl te ve kandu yɔŋnɔŋndo. Wana naŋ wa o fondaŋ pilɔɔ wo wa kɔŋndaŋ Amɛlika. Okoŋ, mbo nyuna naa te ŋ yeema pɛ miŋ pendu lɛŋnde ndɔleŋ. Mi wana cheleŋ wa naa ikɛiyo kɛɛsiaa le lɛŋnde ndɔleŋ pisioo, nduyɛ mbo dɛɛniaa acheleŋaa wa ndu ikɛiya le mi nda bɛɛ pisi lɛŋnde ndaleŋ. Miŋ piandu pɛŋ lɛŋnde wana ndoo dimul naa maa “Chainisiiya pisi le” wo o ba. O teleŋ biŋgi bɛŋgu, lɛŋnde naŋ sɔla le lɛuve taŋgullo ve lee chua fondaŋ paandoo bɛmbɔɔ le yaa. I sina kɛsɛ maa Chɛhowa ndoo yeema keŋ le yɔŋnɔŋndo ni.

Suɛi hivioo le Ŋgɔɔ Alibati Sukuluda

O wɔsi 1950 niŋ, ya koni wa feleŋgɔnɔɔ le wallo o Bɛtɛɛl ni. Suŋ suŋ, ya naa laa nuu hiou yuuwa o Bɛtɛɛl. I cho bɔɔ a kɔl kɛndɛ le Chiisu tolɔɔ kɔɔli o nɛi o nɛi niŋ. Mi che bɛɛ mi wanaa velu ya wa tau ya chiɛiniŋ, Chɛhowa ke ya yuŋgu bɛndu kaala ya wo. I laalaŋ kɛsɛ maa mi Chɛhowa ke naa nyɛ o nyɛ naŋ hau ba, mɛɛ mɛɛ wali nda ke naa wo wa. Ya naa Nola mel bɔɔ Chɛhowa balika a kɛndɛi bɛnduii o tosal naa ve. Nduyɛ ŋ dɛɛniaa acheleŋnda le mi nda bɛɛ tɔɔndaŋ Chɛhowa.—Malakai 3:​10.

Mi Chiisu veelu Maatiu Livainɔɔ le mbo wa tol kɔɔlinɔ ndɔɔ. Yɛɛ Maatiu ndoo tosa yɛ? Mbo “mal wali ndɔ lekɔsɔŋndo mbo tual ndu kɔɔli.” (Luku 5:​27, 28) Ya bɛɛ mi sɔla dikeŋnaŋndo le nyɔɔŋ mɛiyo kɔɔli le Chiisu tolɔɔ kɔɔli. Nduyɛ mi dɛɛniaa acheleŋnda le ma tosa nyɛpilɔɔ kpe, le mi nda bɛɛ tuei salalaŋ tau yeela.

A nyaaloo le hiouwɔɔ lachi a wallo tosaa o Filipiŋ niŋ

^ pɛl. 6 Seiyaa Chɛhowaa ndaa soli laŋ niŋ kɛ la cho lɛ le.