Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

‘Wanaa Cho Sakpo Mɛlɛka Yaawɛɛ o Hɔl La, a Cho Hunɔɔ Nyaale Dɔɔnɔŋ’

‘Wanaa Cho Sakpo Mɛlɛka Yaawɛɛ o Hɔl La, a Cho Hunɔɔ Nyaale Dɔɔnɔŋ’

DIANA hiou niŋ wɔsilaŋ 80 nduyɛ, o bii niŋ saŋgaa tau o wɔsila biŋgila hiou laŋ niŋ. Pɔnɔ ndɔ ndoo nɔ naa o hullaŋ niŋ, nduyɛ o fondaŋ nda manda wanaa yuwɛiya wo o wa ni, kɛ mbo sɔla piɔmndo. Okoŋ kɔɔli, mi puaa nduaa a ŋiɔɔŋ sɔla piɔmndo. Nduyɛ, ndoo nɔ vɛlɛ naa kaŋsɛiyo o mɛɛleŋ. Kɛ te puaapiliaa a ndepiliaa che pɛ Diana o bɔŋaŋndaŋ vɛlɛ a o wali pollo niŋ, o wa a nyaale teleŋ o teleŋ.

Chɔŋ wa buɛi ibuŋgaa hiouwɔɔ wɔsilaŋ 43. Ndoo kaala bɔɔ wali ndoo keŋnuŋ ndu koŋndo nduyɛ, ndoo yiyaŋ pɛɛŋ le wali kɛ kɛ cheleŋ tosa le. Kɛ a koŋ kpou, mbo pɛŋgi wali kelaa choo wo tosaa le wanayɛi nduɛi wa a naa wo mandaa. Te puaapiliaa a ndepiliaa ndaa sina Chɔŋ nda ndaa komal ndu pɛ o bɔŋaŋnda ibuŋgalaŋ vɛlɛ a o bɔŋaŋnda bɛndaŋ, ma che kɛsɛ maa o siŋgaŋ ndɔ le. O choŋnuŋ ndɔ a nyaale maa paandu.

Yɛɛ tosa yɛ mi Diana a Chɔŋ wa a nyaale? Vɛɛ wana cho o saŋgaa niŋndo tiu yɛ ba mbo wa a nyaale? Vɛɛ waŋndo nɔla yɛ mbo wa a nyaale o yɔŋ bɛɛ mi wali ndoo kaala tosaa wo hɛluŋ ndu? Baabuiyo ke naa mulioo. O dimi aa, ‘Wanaa cho sakpo Mɛlɛka Yaawɛɛ o hɔl la, a cho hunɔɔ nyaale dɔɔnɔŋ.’ (Sam 64:​10) Ŋ nɔla miŋ bii tonyaa hoo bila nyɛkɛndɛi, te o yɔŋ pɛ miŋ sina nyɛ ke naa nyaale kpeekpeiyo wo, vɛlɛ a nyɛ ke naa nyaale le wo.

NYAALE CHO LE TELEŊ BIŊGI WO

Nyɔɔŋ pum tosa miŋ wa a nyaale lɔɔlɔɔ. Le taamaseliiyo, yiyaŋndɔ a pɔnɔ a lanɔ kaaliaŋ nduyɛ ma chal o nɔɔ niŋndo. Ɔɔ yiyaŋndɔ a wana simnuŋ kala chuaa wo ɔɔ wana sɔla wali sɛnɛiyo o Chɛhowa piɛiyo niŋndo. Mi nyɔɔŋ muŋ tosa miŋ wa a nyaale kanifuule, muŋ kpou ke fula Chɛhowa o ba wo ŋ cho ni. O ke naa nɔɔ, kpaayaa le chuauwa violɔɔ, vɛlɛ a wallo le tosaa o kɔɔna ndɔɔ niŋ.—Chɛnɛsee 2:​18, 22; Sam 127:​3; Timoti Tasoo 3:​1.

A koŋ kpou, nyɔɔŋ pum tosa miŋ wa a nyaale, kɛ le teleŋ biŋgi koni. I cho suɛi imɔnɔ maa mi wanaa chal o nɔɔ wa opilɛ kɛɛ lo lechoo wo chɔmndo, ɔɔ mbo vi. (Isikiaa 24:​18; Hoosiaa 3:​1) Mi chuauwa kɛɛ wanaa velu nda wa a Mɛlɛka diikɔŋndo, nduyɛ naapum ma sɔla pɛɛŋ solioo o kundaa niŋ. Le taamaseliiyo, mi chuauwaa Saamiɛɛ wa kɛɛ Chɛhowa piɛiyo o nɛi sakpoo choo. Nduyɛ, mi Deeve sɔla bahawɛilaŋ tau o yuŋgu ndɔɔ niŋ le haki ndoo tosa a Baasiɛba wo. (Saamiɛɛ Tasoo 8:​1-3; Saamiɛɛ Diiŋ Ndɔɔ 12:​11) Te sɔɔŋ waa naa yɔŋnuŋ naa pɛ, pesiŋ bɛɛ ŋ sɔla nyaale le, kɛ mɔnɛi vɛlɛ a kɔl tambɛi bɛndoo naŋ sɔla ni.

O nɛi pilɛ koŋ choo, lepum miŋ mal wali keŋnuŋ naa le tosaa o kɔɔna Chɛhowaa niŋndo, kanifuule ŋ cho a naa ɔɔ ŋ nɔ miŋ manda yuŋgu naa, ɔɔ le siŋgaŋ yɔŋnuŋ o kɔɔnaa niŋndo. Wanaa bɔɔbɔɔ mal niŋ wali ndoo keŋnuŋ nda le tosaa o Chɛhowa piɛiyo niŋndo dimi maa, a puɛɛnuŋ mɛɛ ndaa wa a kɔl kɛndɛ o wali koŋ tosaa niŋ yɛ le.

Miŋ che maa sabula waa naa le nyaaloo ve le lɔɔlɔɔ le. Kɛ baa nyaale cho pa o cho le lɔɔlɔɔ wo o yɔŋ bɛɛ mi sɔɔŋ wa ŋ kala o yoomoo niŋ? Ei, kanifuule, mi Saamiɛɛ, Deeve, a wanaa cheleŋnda hiau lachi a waa a nyaale, mi che bɛɛ ndaa nɔ ma biunuŋ simulta komal ndalaŋ.

NYAALE CHO LE LƆƆLƆƆ WO

Chiisu ndoo sina nyɛ kpeekpei nyaaloo cho wo. Baabuiyo dimul naa maa tuupa mbo huŋ o chieeŋndo choo, “o wa a kɔl kɛndɔɔ le teleŋ o teleŋ [Chɛhowa] lachi.” (Pulɔwaa 8:​30) Kɛ mɛɛ o hiŋ o chieeŋndo choo, ndoo nɔ mbo biuŋ simulta kala kalalaŋ. A koŋ kpou, mi Chiisu saaluŋ nyaaloo o hɛnaŋ Finya ndɔɔ tosaa niŋ. (Chɔŋ 4:​34) Kɛ teleŋ ndɔ mɛɛlaa ndoo nɔ le mɔnɛi biyɔɔ wo yɛ? Baabuiyo dimi aa, “Mbo bii kɔllo mbo sɔla piɔmndo o [yɔmndo, NW] choo, kani fuule, le kɔl kɛndɛ wa ndu chumndo lachi wo.” (Hibuluiya 12:​2) Lelaŋ, ŋ nɔla miŋ pɛɛku sɔɔŋ tau o sɔɔŋ sala tiɔɔŋ Chiisu dimi a nyaale kpeekpeiyo wo niŋ.

Teleŋ pilɛ, mɛɛ buɛiya ŋwaŋ 70 kɔ dimul waŋnda yooŋgu kɛndɔɔ, ma miiŋgu o Chiisu lo. A wa a nyaale tau le nyɛ o nyɛ ndaa tosa. Nduyɛ pɛɛŋ, ma tuau nyinaa wɔɔŋnda waŋnda kɔɔli. Kɛ mi Chiisu dimul nda aa, “O cho le mɛɛ nyinaa wɔɔŋnda a tusiŋ tooloo nya o ba bɛŋgu yɛ le nya naŋ kɔl te. La wa a kɔl kɛndɛ le mɛɛ diola nyalaŋ la cho la poonyiaa o yauwo niŋ o fondaŋ Mɛlɛkaa yɛ.” (Luku 10:​1-9, 17, 20) A tonya, te Chɛhowa hini pɛ kɔl a naa, keŋ hiou wa i sɔvɛ poloŋ. Nduyɛ, hei chuu naa nyaaloo mbo hiou wali teŋgeŋ kɛ kɛ naŋ tosa.

A teleŋ cheleŋ vɛlɛ, mɛɛ Chiisu wa suɛi o faŋgaa lo, mi chua Chuunɔ pilɛ hɛnaŋ a pɛɛku ndɔɔ tau. Okoŋ, mbo dimi maa naapum kalaa Chiisu cho a nyaale tau le mɛɛ o nɔ po waa naa yɛ. Kɛ mi Chiisu muli aa, “Lende i cho ni. Kɛ nduyɛ, wanaa yaŋ nilaŋ o suɛi Mɛlɛkɛi, nduyɛ ma tosa nyɛ Mɛlɛka dimi wo wa, nda salaa hiou wa kɔɔli.” (Luku 11:​27, 28) Yoŋgaa kiolɔɔ le chuauwaa naa tosa miŋ wa a kɔl kɛndɛ. Kɛ nyɛ tosa miŋ wa a nyaale lɔɔlɔɔ wo cho Chɛhowa diikɔŋndo ni, vɛlɛ a waa o chaŋyɛi kɛndɛi niŋ a ndu.

Miŋ wa a nyaaloo tau te ŋ sina pɛ maa Chɛhowa hini kɔl a naa. Mi che bɛɛ simultaŋ la tosa miŋ wa a nyaale le, kɛ koŋ nɔla mbo faŋa nyaale naŋ nɔ wo le. O kpeekpei niŋ, te ŋ lo pɛ o tiindaŋ naa choo o simultaŋ bɛŋgu, mi hei chɔɔlu nyaale naa yiŋgila. (Luomaŋnda 5:​3-5, NW) Nduyɛ, mi Chɛhowa ke vɛlɛ wanaa dɔu tiindaŋ ndaa o ndu niŋnda nyina ndɔɔ. Nduyɛ, nyaaloo cho nyɔɔ opilɛ o nyɛm nyina Mɛlɛkaa tosa mi waŋnda a sɔla woŋ niŋ. (Kaleesiaŋnda 5:​22) Hei mala naa miŋ bii bila le sabu Sam 64:​10 dimi wo aa, ‘Wanaa cho sakpo Mɛlɛka Yaawɛɛ o hɔl la, a cho hunɔɔ nyaale dɔɔnɔŋ.’

Yɛɛ ndoo mala yɛ Chɔŋ mbo lo a nyaale?

Hei tɛɛsiaa vɛlɛ le sabu Diana nda Chɔŋ hiou lachi a nyaaloo nɔɔ wo mi che bɛɛ mi simultaŋ la komal nda. Mi Diana dimi aa, “I siiŋguu Chɛhowa naa niaa viaŋnaŋnda, mɛɛ mɛɛ chuaambɔɔ wa a wanaa velu ndu wa yɛ.” Mbo chɔɔlu dimi aa, “I laalaŋ maa o dɔu ya sala le mi nɔla mi hiou lachi a wali pollo tosaa lɔɔlɔɔ a mamɔɔ muɛɛŋ.” Yɛɛ mala yɛ Chɔŋ mbo hiau lachi a waa a nyaale nduyɛ mbo wa kɔlaŋ o wali pollo niŋ lɔɔlɔɔ mɛɛ o mal wali ndoo keŋnuŋ ndu wo? Mbo dimi aa, “Mɛɛ nda yulu ya iso o wɔsi 1998 niŋ le waa wana pɛɛkaa o Sukuuwo le Puaapiliaa Pɛɛkoo le Wali iMɛlɛkayaa, mi tosa pɛɛkɔŋ ipilayaa tau mbo hiau teleŋ kɛ kɛ.” Mbo tɛɛsiaa maa yɛlɛmiaala ndu nda laandɔ ndaa nɔ le tosaa laŋ la wa tɛtɛlɛ kanifuule, a wa a yɔŋgaŋ wulee le tosaa nyɛ o nyɛ Chɛhowa dimul nda le tosaa. Mbo chɔɔlu dimi aa, “Ŋ kil iso o laŋ tosaa niŋ te.”

Wanaa bɔɔbɔɔ che nyɛ dimiŋ o Sam 64:​10 niŋndo maa o cho tonya. Le taamaseliiyo, mi pɔnɔ a lanɔ pilɛ tosa wallo o Bɛtɛɛl hiouwɔɔ wɔsilaŋ 30 o Amɛlika niŋ. Okoŋ kɔɔli, ma yɔŋ nda maa kɔɔfaa teŋgeŋnda. Ma dimi aa, “Mi mɔnɛi bii wana o wana te nyɛ o kaala wo hɛluŋ ndu pɛ.” Kɛ ma chɔɔlu dimi aa, “Wana lo mɔnɛi biyɔɔ le fɛɛŋ a fɛɛŋ te.” Mɛɛ nda fuuluu dɔɔ o tanda nda sɛnɛiyo niŋ, ma kandu wali pollo tosaa a kundaa latulu. Ma dimi vɛlɛ aa, “Miŋ piɛi a sɔɔŋ kpeekpeiyoŋ ŋpum okɔɔ. Nduyɛ mɛɛ naŋ wa chɔɔ mɛɛ Chɛhowa wa piɛile naaleŋ mulioo yɛ, miŋ sɔla kɔl dɛɛniaa vɛlɛ a nyaaloo. Mɛɛ naŋ fuuluu dɔɔ, mi acheleŋnda o kundaa niŋ kandu kɔɔfaleŋ, nduyɛ mi Chɛhowa duau naa sala miŋ sɔla pɛɛkula Baabuila wa hiouwɔɔ lachioo tosaa laŋ latiɔɔŋ.”

“DƆƆNUŊ NYAALE LE TELEŊ O TELEŊ”

I cho tonya maa, i cho kpɛdɛ le waa a nyaale teleŋ o teleŋ te. Lepum, miŋ tambu kɔl. Kɛ Chɛhowa ke naa kɔl dɛɛniaa a diomnda cho o Sam 64:​10 niŋndaŋ. O yɔŋ bɛɛ miŋ tambu kɔl, ŋ nɔ tiindaŋndo maa mɛɛ mɛɛ bahawɛilaŋ la wa naa choo, te ŋ lo pɛ o tiindaŋ naa choo, ŋ “cho hunɔɔ nyaale dɔɔnɔŋ.” Ŋ cho vɛlɛ lehɔl o nɛi le teleŋ diomnde mɛyaale Chɛhowaleŋ le “hala sɛnɛiyo . . . a chieeŋ sɛnɛiyo” cho hunɔɔ peelɔŋndo. Okoŋ, wana o wana cho wa walaŋ, nduyɛ mbo ‘wa a kɔl kɛndɛ, vɛlɛ mbo dɔɔnuŋ nyaale le teleŋ o teleŋ’ le nyɛm Chɛhowa tosa niŋndoŋ kpou.—Aisaya 65:​17, 18.

Yiyaŋndɔ nyɛ hei sim niŋndo. Ŋ cho nɔ kɛndiaa walaŋndo vɛlɛ a yoomuaŋ lepaa o lepaa naŋ tendu pɛ o luaŋ. Sɔɔŋ muŋ chuu naa kɔl tambɛiyo o paandoo niŋndoŋ cho lɛ wa le. Chɛhowa ke naa tiindaŋndo maa “sɔɔŋ yɔnuŋ o paandoo niŋ ndoŋ kinɛi, waŋnda cho hunɔɔ puɛɛnɔŋ a muŋ okɔɔ, wana o wana yiyaŋ ndɛ a muŋ okɔɔ le.” Ŋ cho hunɔɔ wanaa naa kaalaa vi wa demul, nduyɛ miŋ naŋ kɔl tau mɛɛ wanaa velu chuaambɔ wɔsila 12 Chiisu miŋgi yoomu wo ndaa naŋ kɔl lɛ. “Mi kɔndɔfillo bii nda.” (Maki 5:​42) O mɛɛlulaŋ kpɔŋ, wana o wana o chieeŋndo choo cho wa sakpo, nduyɛ a “cho hunɔɔ nyaale dɔɔnɔŋ” le teleŋ o teleŋ.