Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

“La Wa a Isiooŋ mi Dialloŋ Ŋ Vi Nya Le”

“La Wa a Isiooŋ mi Dialloŋ Ŋ Vi Nya Le”

“La wa a isiooŋ mi dialloŋ ŋ vi nya le.”​—SƐFANAYA 3:16.

CHONDOŊ: 81, 32

1, 2. (a) Bahawɛila suu kuɛɛ wanaa bɔɔbɔɔ nɔ yɛ hau, nduyɛ yɛɛ cho yɛ fulamakɔɔlioo? (b) Tiindaŋ kpeekpei kuɛɛ Aisaya 41:10, 13 ke yɛ naa?

NDEPILƐNƆ cho kɔɔfanɔ lɔɔlɔɔ wo nduyɛ mbo wa o nɔɔ bɛndu kundaa o ba wo dimi aa, “Mi che bɛɛ I cho kindiŋndo le mi wa  sɔɔŋ iMɛlɛkayaŋ tosaa, kɛ I cho buulaŋnda nilaŋ chɔulabaa le wɔsiŋ bɔɔbɔɔ. Mi hei kɛɛlu ya luaŋ, mii piiliaŋ kɛndiaa nuu, mɛɛ ya bii acheleŋnda yɛ, nduyɛ teleŋndaŋ lapum mi kuɛ le dialloŋ wu.”

2 A nɔla pa ma bii bila nyɛ ndepilɛnɔ koŋ cho bɛŋgu wo? I cho suɛi imɔnɔ le mɛɛ naŋ cho o chieeŋ dɛnɛ wɔɔŋ Setanaa niŋ yɛ. Le hei, mi nyɛ kindilaa bɔɔbɔɔ komal naa. Mɛɛ nda baa naa dɛndɛ mamɛŋndo o pioo kɔŋgɔ o nɔla mbo kuɛ le yɛ, lende koni buulaŋndo saa naa ɔɔ tɛɛmbuu naa kɔllo ni. (Pulɔwaa 12:25) Le yɛɛ ŋ buulaŋ yɛ? Kɛlɛŋgaa a tambu kɔllo le mɛɛ wana ŋ kaala wo vi yɛ, ɔɔ a cho naa kala kalaa ɔɔ tɔɔndaŋndo biuwɔŋndo. Te koŋ te, ma wa fafalaa le yuŋgu numndo mandaa o boondii nyɛsɔlaa kiandu kpoke le sɔlaa wo niŋ. Mɛɛ teleŋndo hiau fau, mi kɔl tambɛiyo tosa ma kandu dialloŋ wuoo ɔɔ mbo tosa a ve lɛ a kɔl kɛndɛ le. Kɛ, a nɔ tiindaŋndo maa Mɛlɛka cho o bɛɛndiaŋ le num malaa.​—Nuawɔ Aisaya 41:10, 13.

3, 4. (a) Yɛɛ waŋndo dialuŋ kalaŋ kioo sim yɛ? (b) Yɛɛnɛ tosa yɛ miŋ vi ŋdial?

3 Baabuiyo soo tau a waŋndo dialuŋ kalaŋ kioo okɔɔ. Te Baabuiyo dimi pɛ maa waŋndo dialuŋ kalaŋ kioo, o sim le ndu kɔllo dɛɛniaa, yoomuaŋ ndu kioo, a ndu bɛɛndiaa le nyɔɔ pum tosaa. (Saamiɛɛ Tasoo 23:16; Ɛsilua 1:6) O chɔm vɛlɛ maa wana koŋ nɔ tuu kɛndɔɔ a tiindaŋndo le chilaŋ.

4 Teleŋndaŋ lapum vɛlɛ, mi Baabuiyo soo a wana vi ŋdiallo okɔɔ. Koŋ sim ni maa wana koŋ o tambu kɔl ɔɔ o nɔ lɛ tiindaŋ te. (Koloniko Diiŋ Ndɔɔ 15:7; Hibuluiya 12:12) Te a tambu pɛ kɔllo tau ɔɔ ma wa o yɔkpɛiyo, te koŋ te ma yiyaŋ maa chaŋyɛi numnde nya Chɛhowa tɛɛŋ i yɔŋyɔla, ma yeema le dialloŋ wuoo. Kuɛɛnɛ ŋ saaluŋ yɛ kɔl dɛɛniaa? Vɛɛ ŋ sɔla yɛ malaa ma hiou lachi nduyɛ ma sɔla yoomuaŋ le biuwɔŋndo vɛlɛ ma wa a kɔl kɛndɛ?

“LA YIYAŊ NAA MAA MƐLƐKA YAAWƐƐ O NƆ KPAAYA LE NYA CHIINDIAA LE LE”

5. (a) Vɛɛ naŋ yiyaŋ yɛ te bahawɛilaŋ la komal naa pɛ, nduyɛ yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ loonuŋ? (b) Yɛɛ naŋ cho yɛ yaasiaa o buŋgɛi hei niŋ?

5 Nuawɔ Sɛfanaya 3:16, 17. Te bahawɛilaŋ la komal naa pɛ, ŋ nɔ miŋ yɔŋ isiooŋ nduyɛ miŋ tambu kɔl ɔɔ miŋ vi ŋdial te. Finya naa kaalaa Chɛhowa veelu naa le miŋ nyindul ndu buulaŋnda naalaŋ kpou. (Pitɛ Tasoo 5:7) Chɛhowa buulaŋ le naa nduyɛ ndoo buulaŋ vɛlɛ le Isɔluɛiya. Mbo dimul nda maa ‘a yiyaŋ naa maa Mɛlɛka Yaawɛɛ o nɔ kpaaya le nda chiindiaa le le.’ Lɔɔlɔɔ o cho o bɛɛndiaŋ le buɛiyaa nduaa chɔm lolechoo wo o ndulo wa kiindiaa. (Aisaya 59:1) O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho yaasiaa a tamaseliila Baabuilaŋ la yaa okɔɔ. La cho naa chɔm maa Chɛhowa nɔ yeemɛi nduyɛ o nɔla mbo luei wanaa nduaa yoomuaŋ le hɛnaŋ ndɔɔ tosaa mi che bɛɛ a cho o nyɛ kindilaa kala kalaa bɛŋgu. Ŋ tofaŋndɔ mɛɛ tamaseliilaŋ ndaŋ la ke num dialuŋ kalaŋ yɛ.

6, 7. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o yomɔɔ Isɔluɛiya yem Amalakaitiiya wo?

6 Mɛɛ Isɔluɛiya fula dɔɔ o chɛleŋ niŋ Ichipi, mi Amalakaitiiya chiŋalaŋ nda a sɔŋgɔɔ. Mi Muuse dimul Chɔɔsuaa, po ndoo nɔ kɔl sikpaa wo, le mbo sim Isɔluɛiya lachi le kɔlaŋ o chɔuwo. Okoŋ, mi Muuse chua Eelɔŋ nda Hɔɔ ma kua o pembii wa nda ikɛi ye choo. Ndaa lo o pembii keŋ choo ma che fonda sɔŋgɔɔ wa wo. Baa siooŋnde bii puaa yaa kaŋ ni ma nyaanuŋ chɔuwo? Sako bɛɛ!

7 Mi Muuse tual tuu ndapila tuu wo kɔɔli o mala Isɔluɛiya ma yam chɔuwo nda Amalakaitiiya tɛɛŋ ndo. Mbo chua tinda Mɛlɛka tonyaa mbo heelu ndu o balaŋ choo tema. Mɛɛ Muuse tosa lende, mi Chɛhowa ke Isɔluɛiya kpaayaa le Amalakaitiiya chɔulaba. Kɛ mɛɛ choŋgulaŋ la vi Muuse mbo tuisi balaŋ, mi Amalakaitiiya huŋ le Isɔluɛiya ba tiu. Mi Eelɔŋ nda Hɔɔ keleŋa Muuse mala chɔ chɔ. “Ma kɔ huŋ a pouwo le mi Muuse chal lechoo. Mɛɛ o chal lechoo, ma saa ndu balaŋ vellaa velle, ma heelu. Mɛɛ hoo saa baa hoo, mi hoo saa baa o pilɔɔ. La lo lende la heelaa haaa mi paaleŋ le del.” A tonya, le mɛɛ Chɛhowa luei Isɔluɛiya yoomuaŋ yɛ, ma yam chɔuwo.​—Ɛsɔdɔɔ 17:8-13.

8. (a) Yɛɛ Asa ndoo tosa yɛ mɛɛ waŋnda Itoopiaa kɔŋgɔlaŋ Chuda? (b) Vɛɛ naŋ tuallɛ tamasi Asa wo kɔɔli?

8 Chɛhowa wa vɛlɛ o bɛɛndiaŋ le kpaaya ndɔɔ soliŋndo kpeku le waŋnda malaa o palɛi Asa ve niŋ. Baabuiyo soo a kundala wanaa chɔuwaa bɔɔbɔɔ okɔɔ. Kɛ kunda ndoo hiou kpou wo wa kunda Sɛlua wo ni, wana waa Itoopiaa. Kanifuule, ndoo nɔ puaa ndaa chaa chɔuwo nyɛ kɛndɛ kɛndɛ wa 1,000,000. Puaa chɔuwaa Itoopianda ndaa chua puaa chɔuwaa Asa wa le bɛmbɔɔ lediiŋ. Asa ndoo buulaŋ pa, mi siooŋnde bii ndu, ɔɔ mbo tambu kɔl? Ndoo vi pa ŋdial? Sako! Mi Asa nyuna Chɛhowa chɔ chɔ le malaa. A nɛi chɔuwo okɔɔ ndu kɛsɛ, Asa ndoo nɔla mbo simul Itoopianda a chɔulabaa le. Kɛ “Mɛlɛka ndu nɔla mbo tosa nyɛ o nyɛ.” (Maatiu 19:26) Mi Mɛlɛka soliŋ kpaaya ndɔ bɛndoo kpeku mbo “yam waŋnda Itoopiaa, a wa sɔŋgaa a Asa” wa. Nduyɛ, Asa lo o “tiindaŋ ndɔɔ choo haaa a yoomu ndɔɔ mɛɛlulaŋ.”​—Koloniko Diiŋ Ndɔɔ 14:8-13; Masaa Bɛnduaa Tasiaa 15:​14.

9. (a) Baa nyɛ ndoo kuuna pa Nɛhimaya kpakioo Chulusɛlɛm miŋgioo taŋgullo? Tɛɛsiaawɔ. (b) Vɛɛ Mɛlɛka muli yɛ piɛile Nɛhimaya leŋ?

9 Mɛɛ Nɛhimaya kuɛ Chulusɛlɛm, yɛɛ ndoo bendallɛ loŋ? Mbo cha maa yaamɔɔwa o lɛŋii cheleŋnde niŋ wa Chuuwa kɔŋgɔliaŋndaŋ, le ma mal kpaki balu Chulusɛlɛm ndo taŋgullo. Chioo ve o kuŋga niŋ te, nduyɛ Chuuwa wa a kɔl tambɛiyo. Vɛɛ Nɛhimaya ndoo tosa yɛ? Baa ndu bɛɛ ndoo tambu pa kɔllo okoŋ mbo wu ŋdial? Sako bɛɛ! Maa Muuse, Asa, a buɛiyaa laalaŋaa Chɛhowaa cheleŋ, lɔɔlɔɔ Nɛhimaya wa Chɛhowa tiindaŋndo. O hei niŋ vɛlɛ, mi Nɛhimaya piɛi o Chɛhowa lo, nduyɛ mi Chɛhowa muli ndu diom. Mi Mɛlɛka soliŋ ‘kpaaya ndɔ bɛndoo’ a ‘dialuŋ ndɔŋ kalaŋ’ kpeku le Chuuwa yoomuaŋ lueiyo. (Nuawɔ Nɛhimaya 1:10; 2:17-20; 6:9.) A laalaŋ pa maa Chɛhowa soliŋ ‘kpaaya ndɔ bɛndoo’ a ‘dialuŋ ndɔŋ kalaŋ’ kpeku le buɛiyaa nduaa hau yoomuaŋ lueiyo?

CHƐHOWA CHO NUM YOOMUAŊ LUEI

10, 11. (a) Vɛɛ Setana kindiŋ yɛ le tosaa miŋ vi ŋdial? (b) Yɛɛ Chɛhowa soliŋ yɛ kpeku le naa yoomuaŋ kioo nduyɛ mbo ke naa kpaayaa? (c) Tɔnɔ yɛɛ ŋ sɔla yɛ o sila Chɛhowaa niŋ?

10 Ŋ nɔ laalaŋndo maa fɛɛŋ bɛɛ Nyina Wɔɔŋndo vi niŋ ŋdial te. O cho hiouwɔɔ lachi a naa simullo, mbo kindiŋ le walta naala leKilisiɔŋndaŋ kuunaa. Mbo soliŋ choolaŋ kpeku, masɛi, simlachiaa o piɛiye niŋ, a wanaa simul piɛile tonyaleŋ nda kpeku. Yɛɛ cho yɛ tuu ndɔɔ? O yeema naa miŋ mal yooŋgu kɛndɔɔ dimioo a Masale Mɛlɛkaleŋ okɔɔ. Kɛ Chɛhowa nɔla nduyɛ o yeema mbo mala naa. Mbo ke naa nyina ndɔ diandaa le naa yoomuaŋ lueiyo. (Koloniko Tasoo 29:12) I cho bɔɔ suɛi sɔvɛ le miŋ nyuna Mɛlɛka le mbo ke naa nyina ndɔɔ le halikpe miŋ chɔulaba Setana a chieeŋ ndɔ wɔɔŋndo. (Sam 18:39; Kɔliŋtiaŋ Tasoo 10:13) Ŋ naŋ vɛlɛ kɔl le mala naŋ sɔla o Diom Ndɔɔ niŋndo. Yiyaŋndɔ vɛlɛ mɛɛ kpɛ naŋ pɛɛku o yaula naalaŋ niŋ o paŋgei niŋ yɛ. Nuawɔ Sɛkalaya 8:9, 13. Nyɛ dimiŋ o bolle Baabui leŋ niŋndo, teleŋ nda taŋgul toŋgo maando o Chulusɛlɛm niŋndo nda dimi laŋ ni, kɛ diomnda laŋ la mala naa hau.

11 Chɛhowa luei naa vɛlɛ yoomuaŋ sanaa a silala naŋ sɔla o bɔŋaŋnda naala leKilisiɔŋndaŋ ndaŋ, bɔŋaŋnda ibuŋgalaŋ, bɔŋaŋnda bɛndaŋ, a sukuulaŋ o kɔɔna naa niŋ. Silala laŋ la mala naa miŋ piɛi Mɛlɛka a yiyaŋ kɛndɔɔ, miŋ kɛsi kpeleŋndaŋ, vɛlɛ a kalaŋnda naala leKilisiɔŋndaŋ tosaa. (Sam 119:32) Yeemɛi cho num pa le yoomuaŋ sɔlaa o sila Chɛhowaa niŋ?

12. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa le miŋ lo a kala poŋ?

12 Mi Chɛhowa mala wanaa nduaa le yomɔɔ Amalakaitiiya a waŋnda Itoopiaa. Nduyɛ, mbo ke Nɛhimaya a Chuuwa kpaayaa ma chii kpakilaŋ Chulusɛlɛm taŋgul. O nɛi pilɛ koŋ choo, Chɛhowa cho naa yoomuaŋ ke le miŋ hiou lachi a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo mi che bɛɛ buulaŋndaŋ la cho naa choo a simultaŋ. Nduyɛ, lepum waŋnda chɔm iyeema o yooŋgu kɛndɛ naŋ dimul nda wo le. (Pitɛ Tasoo 5:10) Chɛhowa cho kaama tosa mi bahawɛila naalaŋ la lo le. Kɛ, ŋ nɔ miŋ tosa wallo kpeŋgei i nɛi. Vɛɛ naŋ tosa yɛ keŋ? Ŋ nɔ miŋ wa diomndaŋ veeloo o Diom Mɛlɛkaa niŋ lepaa o lepaa, miŋ bɛɛndiaŋ le bɔŋaŋnda naalaŋ o lɔɔ bɛŋgu nduyɛ miŋ bii laŋ, miŋ hiou lachi a pɛɛkɔŋ ipilayaa a pɛɛku leyuŋgoo tosaa, nduyɛ miŋ tiindaŋ Chɛhowa o piɛileŋ niŋ. Fɛɛŋ bɛɛ ŋ chɛlnuŋ mi nyɛ o nyɛ faŋa naa kɔllo o nyɛm Chɛhowa cho naa kioo le miŋ sɔla yoomuaŋ a naa kɔllo dɛɛniaa woŋ te. Te a yiyaŋ pɛ maa dialloŋ vi num o nɛilaŋ ndaŋ niŋ opilɛ, nyuna Mɛlɛka le mbo mala num. Okoŋ, ma che mɛɛ nyina Mɛlɛkaa tosa num wallo niŋ le ma nɔ yeemɛi nduyɛ ma nɔla nyɛ o hɛnaŋ ndo tosa yɛ. (Filipiaŋnda 2:13) Vɛ, num bɛɛ nɔla pa ma luei acheleŋnda yoomuaŋ?

LUEI WANAA VI DIALLOŊ NDA YOOMUAŊ

13, 14. (a) Vɛɛ puaapilɛnɔ pum sɔla yɛ yoomuaŋ mɛɛ laa ndɔ vi? (b) Vɛɛ naŋ luei yɛ acheleŋnda yoomuaŋ?

13 Chɛhowa ke naa chaaŋaa naa laalaŋnda chieeŋndo balɔɔ silɔ a buulaŋ le naa nduyɛ ma dɛɛniaa naa kɔltaŋ nda. Mi kiilanɔɔ Pɔɔl dimi aa, ‘La tosa mi kaala nyalaŋ la wa sakpo. Koŋ tosa wanaa nɔ dialuŋ kala o tiindaŋ nda nɔ o Mɛlɛka niŋ ndo le wa, a miiŋguŋ kɔɔli le, kɛ, ma sɔla dialuŋ kalaŋ.’ (Hibuluiya 12:12, 13) Mi Kilisiɔŋaa tasiaa a bɔɔbɔɔ sɔla mala waa lende puaapiliaa a ndepiliaa o ba. Hau bɛɛ lende koni. Tofawɔ tamaseliiyo. Puaapilɛnɔ pum mɛɛ laa ndɔ vi nduyɛ mbo biunuŋ nyɛpalaa cheleŋ, mbo dimi aa, “Mi pɛɛku maa o cho naapila le hɛli tɔɔndaŋ nda komal naa laŋ te, kɛlɛŋgaa teleŋ la huŋ ndo ɔɔ mɛɛ kpɛ la yɔŋnuŋ yɛ. Mi piɛileŋ a pɛɛkɔŋ ipilayaa simnuŋ maa doma wana wounuŋ le taŋɔɔ o dɛndɔɔ niŋ ndo, dɛndɔɔ kɔɔlu bɛɛ wana lo le. Nduyɛ mala puaapiliaa a ndepiliaa niaa wa ya wo dɛɛniaa ya bɔɔ kɔllo. Mi sina maa i cho suɛi sɔvɛ le chaŋyɛi kɛndɛi nɔɔ a Chɛhowa tuupa mi boondii nyɛpalaa komal num.”

Wana o wana o kundaa niŋ nɔla mbo dɛɛniaa acheleŋnda kɔllo (Tofa pɛl 14)

14 Mi Eelɔŋ nda Hɔɔ saa Muuse balaŋ ma heelu choo choo le ndu malaa teleŋ nda wa chɔulabaa nda Amalakaitiiya wo. Hau, naa bɛɛ ŋ tofa nɛilaŋ le acheleŋnda malaa. Puaapiliaa naa apum cho saŋgaa a yuuwɛi, kɛndiaa lepɛŋndo, yuŋgu ndaa cho nda tɔɔndaŋndo, wana pilɛyɛi, ɔɔ piɔm wana nda kaala wo. Ŋ luei vɛlɛ feleŋguaa yoomuaŋ a cho lɔɔlɔɔ simullo sɔlaa le suɛi wɔɔŋnde tosaa ɔɔ le dɛnɛ sinaa bɛndoo nuuviaa o chieeŋndo hoo niŋndo. (Tɛsaloniaŋ Tasoo 3:1-3; 5:11, 14) Nuuviaa nɛilaŋ le yeemɛi kpeekpeiye chɔmndo o acheleŋnda lo o Toŋgo leMasaa niŋ, o wali pollo niŋ, te la wa pɛ nyɛdiaa dioo diompilɛ, ɔɔ te la wa suukaŋndo o foŋndo choo pɛ.

15. Fulamakɔɔli kɛndɛ kuɛɛ diomnda kɛndɛlaŋ la nɔ yɛ puaapiliaa a ndepiliaa naa choo?

15 Mɛɛ Asa yem chɔuwo nda puaa chɔuwaa hɔbɛiya Itoopiaa tɛɛŋ, mi wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo Asalaya dimul ndu a wanaa nduaa aa, “Kɛ nya waŋnda Chuda, la simul kɔltaŋ, la wu ŋdial te. Wali o wali nya cho tosaa, la cho hunɔɔ fandaa sɔla le ndu.” (Koloniko Diiŋ Ndɔɔ 15:7) Mi hei nyindu Asa le siŋgaŋnda bɔɔbɔɔ tosaa le piɛile tonyaleŋ miŋgioo o toŋ. O nɛi pilɛ koŋ choo, diomnda numnda kɛndɛlaŋ la nɔla mi la dɛɛniaa acheleŋnda kɔllo nduyɛ mi la mala nda ma hiou lachi a Chɛhowa piɛiyo. (Pulɔwaa 15:23) Nduyɛ lɔɔlɔɔ bɛɛ puɛɛnuŋ te, mi puaapiliaa numnda sɔla yoomuaŋ tau te a muli pɛ nyuna kɔl dɛɛniaa o bɔŋaŋnda naala leKilisiɔŋndaŋ.

16. Vɛɛ bɛnduaa kundaa tuallɛ tamasi Nɛhimaya wo kɔɔli? Chɔmndɔ tamaseliiyo mɛɛ puaapiliaa a ndepiliaa a mala num niŋ yɛ.

16 A mala Chɛhowaa, mi Nɛhimaya a Chuuwa sɔla yoomuaŋ. Ma chii kpakioo Chulusɛlɛm taŋgul o palɛi 52 bɛŋgu! (Nɛhimaya 2:18; 6:15, 16) Nɛhimaya simnuŋ mbo wa waŋnda nuaa o wallo tosaa le. Kɛ mi ndupila bɛɛ sɔɔŋguu balaŋ le kpakioo Chulusɛlɛm taŋgullo. (Nɛhimaya 5:16) Maa Nɛhimaya, mi bɛnduaa kundaa bɔɔbɔɔ mala o wali taŋgulaa niŋ, ɔɔ Toŋgo leMasaa dindioo a ndu toosiaa. Mi bɛnduaa nɔ haa kaalaa wa luei puaapiliaa a ndepiliaa ndaa cho o “kɔlta isiooŋndaŋ” niŋnda yoomuaŋ a mɛɛ nda kua nda yilɔɔ yɛ, a kɔlaŋ a nda latulu o wali pollo niŋ.​—Nuawɔ Aisaya 35:3, 4.

“LA WA A ISIOOŊ MI DIALLOŊ Ŋ VI NYA LE”

17, 18. Te ŋ nɔ pɛ bahawɛilaŋ ɔɔ miŋ wa buulaŋndo, tiindaŋ yɛɛ naŋ nɔ yɛ?

17 Te ŋ tosa pɛ wallo naa puaapiliaa a ndepiliaa naa latulu, miŋ kindi diompilɛ cho naa tɛɛŋ ndo. Mbo mala vɛlɛ naa le chaŋyaŋ fɛɛŋ a fɛɛŋ ndoŋ kilaa nduyɛ miŋ kindi tiindaŋ naa le tɔnɔla cho suŋ hunɔɔ o Masale Mɛlɛkaleŋ bɛŋgu laŋ. Te ŋ luei pɛ acheleŋnda yoomuaŋ, keŋ mala nda le teleŋnda kala kalalaŋ biuwɔŋndo nduyɛ ma nɔ yiyaŋ kɛndɔɔ a chilaŋ okɔɔ. Le handɔɔ lechoo, te ŋ mala pɛ acheleŋnda, miŋ sɔla yoomuaŋ nduyɛ mi hei mala naa miŋ handu kɔllo o chilaŋ.

18 Te ŋ yiyaŋ pɛ mɛɛ Chɛhowa mala nduyɛ mbo manda buɛiyaa nduaa laalaŋnda o paandoo niŋ yɛ, mi laalaŋ naa a tiindaŋ naŋ nɔ o ndu niŋndo kendu poŋ. Lelaŋ, te a nɔ pɛ bahawɛilaŋ nduyɛ ma wa buulaŋndo, “wa a isiooŋ mi dialloŋ ŋ vi” num te! A cho tiindaŋndo sɔla maa te a piɛi pɛ o Chɛhowa lo, kpaaya ndɔ bɛndoo cho num yoomuaŋ ke nduyɛ mbo yɛɛ num o tɔnɔla wa niŋ o Masale Mɛlɛkaleŋ bɛŋgu o chilaŋ niŋndo.​—Sam 73:23, 24.