Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

‘La Dɛɛniaŋ Vellaa Velle Lepaa o Lepaa’

‘La Dɛɛniaŋ Vellaa Velle Lepaa o Lepaa’

“Te la nɔ diomnda [dɛɛniaalaŋ, NW] le waŋnda haa kpaayaa kioo pɛ, la chaa nda dimul.”​—WALTA WANAA CHIISUAA 13:​15.

CHONDOŊ: 121, 45

1, 2. Le yɛɛ i cho yɛ suɛi sɔvɛ le acheleŋnda kɔltaŋ dɛɛniaa?

MI KILISTINA nɔ wɔsilaŋ 18 wo dimi aa, “I cho suɛi kala le mi yuŋgu nuu dɛɛniaa ya, kɛ pɛɛsaa nda pɛɛsa ya tau ni. Diomnda nda dimul la laŋ la nɛi ya bɔɔ. Ma dimi maa ya kindu kɔl te, maa fɛɛŋ bɛɛ I nɔla mi pɛɛku le, nduyɛ maa I chelul bɔɔ. Le hei, teleŋ o teleŋ mi chaŋ nduyɛ I yeema lɛ suɛi o nda lo le. Mi yiyaŋ maa wana fondoo fuu ya cho ni.” [1] (Tofa diomnda chɔɔlaalaŋ.) Te wanaa cheleŋnda dɛɛniaa naa kɔllo le, o wa ikala le miŋ tuei yoomoo yeela!

2 O baa opilɔɔ choo, yiyaŋndɔ mɛɛ kpɛ naŋ mala acheleŋnda yɛ te ŋ dɛɛniaa nda kɔltaŋ pɛ. Mi Lubɛŋ dimi aa, “Le wɔsila bɔɔbɔɔ, I cho chɔulabaa le kiɔɔ yiyaŋndo maa wana fondoo ya cho ni. Kɛ paale pilɛ, mɛɛ ya wa yooŋgu kɛndɔɔ dimioo naa bɛndu kunda pilɛ, mbo cha maa I niŋ kɔl te. Mɛɛ ya wa ndu dimullo nyɛ cho ya paaliaŋndo wo, mbo yaŋ ya nilaŋ a nyɛiye. Okoŋ, mbo loonuŋ ya a sɔɔŋ kɛndɛŋ ya cho tosaa woŋ. Mbo loonuŋ ya vɛlɛ a diomnda Chiisu laŋ, maa naa pilɛŋ pilɛŋnda kpou cho a sɔvɛ mbo hiau niŋnda. Teleŋ o teleŋ mi yaa loonuŋ bolle Baabuile leŋ, nduyɛ le cho wɔ ya tuŋ kɔllo pilaŋndo. Mi diomnda bɛndu kundaa hoo la mala ya tau.”​—Maatiu 10:31.

3. (a) Yɛɛ kiilanɔɔ Pɔɔl ndoo dimi yɛ le acheleŋnda kɔltaŋ dɛɛniaa? (b) Yɛɛ naŋ cho yɛ hunɔɔ yaasiaa o buŋgɛi hei niŋ?

3 Baabuiyo dimi maa ŋ nɔ miŋ wa acheleŋnda dɛɛniaa lɔɔlɔɔ. Mi kiilanɔɔ Pɔɔl poonyial Kilisiɔŋaa Hibuluiya aa, “Chaaŋaa niaa, la mandaŋ maa wana o wana wa nya tɛɛŋ mbo nɔ kɔl dɛnɛ wɔɔŋ, mbo kɛɛ Mɛlɛka laalaŋndo, nduyɛ mbo kɛɛ Mɛlɛka cho yoomu wo le. Nyɛ nya nɔ mi la tosa wo ndu cho ni maa . . . la [dɛɛniaŋ, NW] vellaa velle lepaa o lepaa, yɔŋi . . . nya . . . tosa yɔŋ wɔɔŋndo, nduyɛ mi la simnuŋ wanaa nila kalu.” (Hibuluiya 3:12, 13) Yiyaŋndɔ mɛɛ kɔllo ndoo naŋ num yɛ mɛɛ waŋndo dɛɛniaa num. Lelaŋ, sabula kuɛɛ naŋ nɔ yɛ le puaapiliaa naa kɔltaŋ dɛɛniaa? Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ a mɛɛ Chɛhowa, Chiisu, a Pɔɔl dɛɛniaa acheleŋnda kɔltaŋ yɛ? Nduyɛ ɔɔ nɛilaŋ lapum la naŋ dɛɛniaa acheleŋnda kɔltaŋ ndo? Ŋ yaasiaŋndɔ nyunalaŋ ndaŋ.

NAA KPOU Ŋ YEEMA KƆL DƐƐNIAA

4. Nɛɛ yaa nɔ yɛ ma sɔla kɔl dɛɛniaa? Le yɛɛ wanaa bɔɔbɔɔ dɛɛniaa acheleŋnda kɔltaŋ hau le?

4 Naa kpou ŋ yeema kɔl dɛɛniaa. Nduyɛ yeemɛi teŋgeŋnde cho le mi kalaŋ chuauwa dɛɛniaa chuauwaa ndaa kɔltaŋ. Mi wana pɛɛkaa pilɛ diolaŋ Timoti Ɛvans tɛɛsiaa maa chuauwa “yeema kɔl dɛɛniaa mɛɛ tɔlɔɔ bɛɛ yeema mɛŋndaŋ yɛ koni.” Mbo chɔɔlu dimi aa, “Te chuaambɔɔ wa pɛ kɔl dɛɛniaa sɔlaa, mbo yiyaŋ maa wana sɔviɔɔ o cho ni nduyɛ maa a hini kɔl a ndu.” Kɛ le mɛɛ naŋ cho o “palɛi mɛɛlɛi” niŋ yɛ, wanaa bɔɔbɔɔ nɔ kaayei nduyɛ a nɔ ‘nyɛiyii’ bɔɔ le acheleŋnda le. (Timoti Diiŋ Ndɔɔ 3:​1-5) Kalaŋ chuauwa apum dɛɛniaa chuauwaa ndaa kɔltaŋ te kanifuule, wanaa velu nda wa bɛɛ dɛɛniaa nda le. Kaasoŋnda bɛɛ yeema kɔl dɛɛniaa, kɛ teleŋnda bɔɔbɔɔ hei yɔŋnuŋ te. Le tamaseliiyo, wanaa bɔɔbɔɔ ŋɔɔchiaŋ maa a chendu nda le nyɛ nda tosa o wallo niŋndo le.

5. Vɛɛ naŋ dɛɛniaa yɛ acheleŋnda kɔltaŋ?

5 Miŋ dɛɛniaa acheleŋnda kɔltaŋ te ŋ chandu nda pɛ le nyɛ kɛndɛ nda tosa wo. Ŋ dɛɛniaa vɛlɛ acheleŋnda kɔltaŋ te ŋ dimul nda pɛ maa a nɔ suiliŋnda kɛndɛlaŋ, nduyɛ te a wa pɛ yɔluŋ ɔɔ ma tambu kɔl. (Tɛsaloniaŋ Tasoo 5:14) Le mɛɛ naŋ cho teleŋ o teleŋ a puaapiliaa a ndepiliaa naa latulu yɛ, ŋ nɔ fondaa tau le dimioo nyɛ dɛɛniaa nda kɔllo wo. (Nuawɔ Ikilisiaatii 4:9, 10.) Lelaŋ nyunaŋndɔ aa, ‘I cho pa tosa mi acheleŋnda sina le sabu ya che nda wanaa sɔvɛ nduyɛ mi kaala nda wo? Nduyɛ I tosa pa hei teleŋ o teleŋ ya tiuba pɛ?’ Yiyaŋndɔ a nyɛ Baabuiyo dimi wo, “Te waŋndo dimi nyɛ nɔ le dimiŋndo wo a teleŋ kpeekpeiyo pɛ, kɔllo pila o naŋ ni.”​—Pulɔwaa 15:23.

6. Le yɛɛ Setana yeema yɛ wanaa Mɛlɛkaa kɔltaŋ tɛɛmboo? Chɔmndɔ tamaseliiyo mɛɛ ndoo kindiŋ le hei tosaa yɛ.

6 Pulɔwaa 24:10 dimi aa, “Te dɛnɛ palaa o komal num pɛ, ma nɔla ma biunuŋ ma sim yi le, mɛɛ a nɔ dialluŋ kala le.” Setana sina maa te o tɛɛmbuu naa pɛ kɔl, mi chaŋyɛi nɛi a Chɛhowa yɔŋyɔla. Mbo kindiŋ le Choobu kɔllo tɛɛmboo mɛɛ o tuisi ndu nyɛpalaa wɔɔŋ wɔɔŋndo choo. Kɛ mi tuu dɛnɛ wɔɔŋ ndɔɔ tambu. Mi Choobu chɔm lo lechoo ndɔɔ o Chɛhowa lo. (Choobu 2:3; 22:3; 27:5) Naa bɛɛ nɔla miŋ chɔulaba Setana nduyɛ miŋ tosa a sabu o tiu naa ba le. Te ŋ hiou pɛ lachi a wanaa naŋ cho o yuŋgoo niŋnda vɛlɛ a puaapiliaa a ndepiliaa naa o kundaa niŋ kɔltaŋ dɛɛniaa, ŋ nɔla miŋ maaliaŋ vellaa velle le miŋ wa a nyaale nduyɛ miŋ lo Chɛhowa ikɛi kpɛɛluŋ.

TAMASELIILA NAŊ TUAL KƆƆLI LAŊ

7, 8. (a) Vɛɛ Chɛhowa dɛɛniaa yɛ waŋnda kɔltaŋ? (b) Vɛɛ kalaŋ chuauwa tuallɛ tamasi Chɛhowaa kɔɔli? (Tofa fotueiyo o peele naŋ kandu leŋ choo.)

7 Mi Chɛhowa dɛɛniaa waŋnda kɔltaŋ. Mi wana soliaa ŋchondoo dimi aa, “Wanaa kɔltaŋ la wa haa la tambɛi a nyɛ palaa, a nɔ lɛ tiindaŋ te wa, Mɛlɛka Yaawɛɛ o kue nda levil te, piŋioo o piŋi nda ni.” (Sam 34:18) Mɛɛ wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo Chɛluimaya wa a siooŋnde nduyɛ mbo tambu kɔl, mi Chɛhowa dimi maa o cho ndu mala. (Chɛluimaya 1:6-10) Mi Chɛhowa viam maalikɛinɔɔ le Daaniɛɛ ndoo suaa le ndu wo yoomuaŋ lueiyo. Mi maalikɛinɔ koŋ dimul ndu maa ‘Mɛlɛka kaala ndu bɔɔ.’ (Daaniɛɛ 10:​8, 11, 18, 19) A nɔla pa ma dɛɛniaa puaapiliaa a ndepiliaa numnda kɔltaŋ o nɛi waa naa choo, mɛɛ kɔɔfaa cho naa yɛ a bɛnduaa yuwaa nɔla lɛ nyɛ tosa tau maa paandu le wa?

8 Mi che bɛɛ Chɛhowa nda Chiisu wa niŋ latulu le wɔsiŋ bɔɔbɔɔ, mi Chɛhowa sina maa ndoo nɔ wɔ mbo dɛɛniaa Chiisu kɔllo teleŋ o wa o lɛŋndeŋ choo wo. Mi Chiisu tuɛi Finya ndɔ suɛi o ndulo o choo choo niŋ teleŋ o kandu wali ndɔ dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ wo vɛlɛ a wɔsi ndɔ mɛɛlaa o lɛŋndeŋ choo. Bɛmbɔɔ lediiŋ mi Chɛhowa dimi aa, “Po nuu cho hoo ni, I kaala ndu.” (Maatiu 3:17; 17:5) O kpeekpei niŋ, mi Chiisu sɔla kɔl dɛɛniaa tau mɛɛ o tuei Finya ndɔ dimioo maa o kaala ndu nduyɛ maa o hini kɔl a ndu. Okoŋ kɔɔli, ichɔl Chiisu ndoo nɔ le piɔmndo sɔlaa wo, mbo buulaŋ tau. Mi Chɛhowa viam maalikɛinɔɔ le ndu yoomuaŋ lueiyo a ndu kɔllo dɛɛniaa. (Luku 22:43) Kalaŋ chuauwa, la tual tamasi Chɛhowaa kɔɔli a mɛɛ nya dɛɛniaa chuauwaa nyaa kɔltaŋ lɔɔlɔɔ yɛ. La chandu nda te a tosa pɛ o kɛndɔɔ. Nduyɛ te tɔɔndaŋndaŋ la komal nda pɛ o sukuu, la tosa nyɛ o nyɛ nya tiuba le nda yoomuaŋ lueiyo nduyɛ mi la mala nda ma biunuŋ.

9. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ a mɛɛ Chiisu ndoo bii kiilaa nduaa yɛ?

9 Mi Chiisu bɛɛ kɛsul naa tamasi kɛndɔɔ le miŋ tol ndu kɔɔli. Ichɔl Chiisu ndoo nɔ le piɔmndo sɔlaa wo, mbo dimul nda mɛɛ i cho suɛi sɔvɛ le tuisiŋndo yɛ. Kɛ ndaa heeluŋ nduyɛ a wa sɛɛŋgiaŋndo le wana cho wana bɛndoo wo. Nduyɛ mi Pitɛ saŋgalaŋ maa fɛɛŋ bɛɛ o feŋaŋ Chiisu kɔɔli le. (Luku 22:24, 33, 34) Chiisu hendu kɔllo o biondɔŋnda ndaŋ choo le. Kɛ, mbo chandu nda le lo lechoo nda chɔm o ndulo wo. Mbo dimul nda maa a cho walta bɛndulaŋ tosa mbo hiou bɛɛ la ndu tosa laŋ, nduyɛ mbo ke nda tiindaŋndo maa Chɛhowa kaala nda. (Luku 22:28; Chɔŋ 14:12; 16:27) Nyunaŋndɔ aa, ‘I cho pa tamasi Chiisu wo tolɔɔ kɔɔli le acheleŋnda chandɔɔ le suiliŋnda ndala kɛndɛlaŋ, ɔɔ I cho pa kɔllo handɔɔ o biondɔŋnda ndalaŋ choo?’

10, 11. Vɛɛ Pɔɔl ndoo dɛɛniaa yɛ puaapiliaa nduaa kɔltaŋ? Nduyɛ yɛɛ ndoo tosa yɛ a kɔllo wulee?

10 Mi kiilanɔɔ Pɔɔl ndoo dimi sɔɔŋ kɛndɔŋ daandi daandi a puaapiliaa nduaa okɔɔ. Le wɔsila bɔɔbɔɔ o wa kelaa nda apum nduyɛ mbo sina nda nyɛkɛndɛi. Kɛ o poonyiaa a biondɔŋnda ndalaŋ okɔɔ le. Kɛ mbo chandu nda. Le tamaseliiyo, mi Pɔɔl dimi maa Timoti cho ‘po ndɔ kaalaa o suɛi Masanɔɔ Mɛlɛkɛi niŋ’ ni. Nduyɛ ndoo laalaŋ kɛsɛ maa Timoti nɔla mbo bii balahawɛila acheleŋnda. (Kɔliŋtiaŋ Tasoo 4:17; Filipiaŋnda 2:19, 20) Mi Pɔɔl dimul Kilisiɔŋnda Kɔliŋ a Taitɔɔ okɔɔ maa ‘chaaŋ ndɔ nda cho wallo hɔlaa tulu wo. Maa nda ndu cho wallo le nda malaa ni.’ (Kɔliŋtiaŋ Diiŋ Ndɔɔ 8:23) A tonya, mi Timoti nda Taitɔɔ sɔla kɔl dɛɛniaa mɛɛ nda sina yiyaŋ Pɔɔllo le nda!

11 Mi Pɔɔl nda chaaŋ ndɔ Banabaa luei yoomula ndalaŋ o kpundɔɔ niŋ le puaapiliaa ndaa kɔltaŋ dɛɛniaa. Le tamaseliiyo, mi nda ŋiɔɔŋ kpou sina maa wanaa bɔɔbɔɔ o chiee bɛndoo niŋ Lista nda yeema le nda diyɔɔ. Kɛ a koŋ kpou, ma miiŋgu loŋ pila le wanaa sɛnɛiya malaa ma lo o tiindaŋ ndaa choo o Chɛhowa lo. (Walta Wanaa Chiisuaa 14:19-22) Okoŋ kɔɔli, mɛɛ nda kuɛ Ɛfisɔɔ, mi waŋnda faŋga bɛndoo tuulu kɔl a Pɔɔl, kɛ mbo lɔl loŋ waali le puaapiliaa kɔltaŋ dɛɛniaa. Walta Wanaa Chiisuaa 20:1, 2 dimi aa, “Mi Pɔɔl veelu wanaa laalaŋnda naa pilɛ. Mbo dimul nda diomnda nyɔɔlaa laŋ. Mbo choŋguŋ nda. Mbo kua Masidooniaa. Mbo keeku o buŋgaŋ muŋ niŋ. Mbo kua a wanaa laalaŋnda o buŋgaŋ muŋ niŋ diomnda nyɔɔlaa laŋ dimullo. O koŋ kɔɔli, mbo fuuluu o lɛŋnde Kilikiileŋ niŋ.”

LA DƐƐNIAŊ VELLAA VELLE

12. Le yɛɛ i cho yɛ suɛi kɛndɛ le miŋ kuɛ o bɔŋaŋnda leKilisiɔŋndaŋ?

12 Chɛhowa yeema nyɛ cho o kɛndɛ kɛndɔɔ wo le naa. Lelaŋ o dimul naa ni le miŋ wa bɔɔŋiaŋndo diompilɛ lɔɔlɔɔ. O bɔŋaŋnda naalaŋ, miŋ pɛɛku a ndu okɔɔ nduyɛ miŋ dɛɛniaŋ vellaa velle. (Kɔliŋtiaŋ Tasoo 14:​31; nuawɔ Hibuluiya 10:​24, 25.) Mi Kilistina naŋ soo a ndu okɔɔ o pɛllo hoo kandɔŋndo wo dimi aa, “Nyɛ ya hɛnaŋ a bɔŋaŋndaŋ okɔɔ wo cho kaalaa a kɔl dɛɛniaa ya sɔla loŋ ndo ni. Teleŋndaŋ lapum, kɔllo wa ya o tambɛi te i fuuluu pɛ o Toŋgo leMasaa. Kɛ mi ndepiliaa sɔɔŋguu ya ikɛi, ma demul la, nduyɛ ma dimul la maa I naŋ bɔɔ. Ma dimul la maa a kaala ya nduyɛ maa a naŋ kɔl le hiouwɔɔ lachi ya cho tosaa o Mɛlɛka piɛiyo niŋndo. Mi kɔl dɛɛniaa nda ke ya wo tosa mi sinaŋ nyɛkɛndɛi!” I cho bɔɔ suɛi kɛndɛ bɛndu le mi naa kpou dɛɛniaa acheleŋnda kɔltaŋ!​—Luomaŋnda 1:11, 12.

13. Le yɛɛ wanaa piɛi niŋ Chɛhowa le teleŋ vilɛi ya bɛɛ yeema yɛ kɔl dɛɛniaa?

13 Wanaa piɛi niŋ Chɛhowa le teleŋ vilɛi ya bɛɛ yeema kɔl dɛɛniaa. Yiyaŋndɔ a Chɔɔsuaa. Mɛɛ Isɔluɛiya wa niŋ bɛɛndiaŋndo le kɔlaŋ o Lɛŋnde Mɛyaaleŋ niŋ, mi Chɛhowa hɛli Chɔɔsuaa le mbo sim nda lachi. Kɛ, mi Chɛhowa dimul Muuse le mbo dɛɛniaa ndu kɔllo mi che bɛɛ o piɛi niŋ Chɛhowa le wɔsila bɔɔbɔɔ. Mi Chɛhowa dimi aa, “Chɔɔsuaa, ndu cho Isɔluɛiya isisi lachi ni, mbo taŋ Chɔɔdaŋ ndaŋ a nda le ma kɔ bii lɛŋnde ŋ cho leŋ chɔnɔŋ num lachi leŋ. Lelaŋ mala ndu mbo sɔla dialluŋ kalaŋ nduyɛ a kɔl simulaa nduyɛ ma chɔm ndu nyɛ o nɔ le tosaa wo.” (Ditɔnɔmii 3:27, 28) Chɔɔsuaa ndoo yeema kɔl dɛɛniaa kanifuule, Isɔluɛiya ndaa nɔ le chɔula bɔɔbɔɔ tosaa o koŋ kɔɔli, nduyɛ ma bumba opilɛ. (Chɔɔsuaa 7:1-9) Hau, ŋ dɛɛniaa bɛnduaa kundaa a buɛiyaa malalaŋnda a cho wallo kalaŋ le wanaa Mɛlɛkaa mandaa wa. (Nuawɔ Tɛsaloniaŋ Tasoo 5:12, 13.) Mi buɛi ibuŋga pilɛ dimi aa, “Lepum mi puaapiliaa poonyial naa yauwo le naa nuwalioo yilɔɔ le mɛɛ nda tuei yilɔɔ naa yeela yɛ. Miŋ kɛsi yaulaŋ ndaŋ kɔdɔ. Teleŋ o teleŋ naŋ tambu kɔl pɛ, ŋ chua laŋ ŋ veelu diomndaŋ leniŋ. Puundule kɔl dɛɛniaaleŋ kɛsɛ nda cho ni.”

Ŋ mala chuauwaa naa ma sɔɔŋguu Chɛhowa ikɛi kpɛɛluŋ te ŋ dɛɛniaa nda kɔltaŋ pɛ nyɛkɛndɛi (Tofa pɛl 14)

14. Tamaselii kuɛɛ chɔm yɛ maa o bɛnda miŋ chandu a acheleŋnda te ŋ wa nda pɛ silaa kioo?

14 A boondii pum, mi kiilanɔɔ Pɔɔl sila Puaapiliaa o Kɔliŋ niŋ. Mɛɛ nda tol sila koŋ kɔɔli, mi Pɔɔl chandu nda. (Kɔliŋtiaŋ Diiŋ Ndɔɔ 7:8-11) A tonya, mi kɔl dɛɛniaa o ke nda wo mala nda ma hiau lachi a o kɛndɔɔ tosaa. Hau, bɛnduaa kundaa a kalaŋ chuauwa tual tamasi Pɔɔllo kɔɔli. Mi Andiliaasi nɔ chuauwa a ŋiɔɔŋ ndo dimi aa, “Kɔl dɛɛniaa mala chuauwa ma hindu o Mɛlɛka piɛiyo niŋ a o yiyaŋnda ndalaŋ niŋ. A sila chuauwaa numnda o nda kɔllo dɛɛniaa niŋ. Mi che bɛɛ chuauwaa naa sina nyɛ cho o kɛndɔɔ wo, kɛ mi tosaa nyɛ cho o kɛndɔɔ wo luɛi nda o koowaŋ niŋ te ŋ wa nda kɔltaŋ dɛɛniaa lɔɔlɔɔ pɛ.”

YƐƐ MALA YƐ NUM LE ACHELEŊNDA KƆLTAŊ DƐƐNIAA?

15. Ɔɔ nɛiyo opilɛ o naŋ dɛɛniaa acheleŋnda kɔltaŋ ndo?

15 Dimul puaapiliaa a ndepiliaa numnda mɛɛ ŋ che sɛmbɛ ndaa a suiliŋnda ndalaŋ nyɛ sɔvɛ yɛ. (Koloniko Diiŋ Ndɔɔ 16:9; Choobu 1:8) Te ŋ tosa hei pɛ, mɛɛ Chɛhowa nda Chiisu naŋ cho tuulaa ni. Nyɛ o nyɛ naŋ tosa le nda ma che ndu nyɛ sɔvɛ, o yɔŋ bɛɛ miŋ nɔla tosa tau mɛɛ naŋ yeema le tosaa yɛ le. (Nuawɔ Luku 21:1-4; Kɔliŋtiaŋ Diiŋ Ndɔɔ 8:12.) Le tamaseliiyo, sɛmbɔɔ pila puaapiliaa a ndepiliaa naa yuuwa duau ni le hunɔɔ o bɔŋaŋndaŋ a kɔlaŋ o wali pollo niŋ lɔɔlɔɔ. Ŋ dɛɛniaa nda pa kɔltaŋ nduyɛ miŋ chandu nda le nyɛ o nyɛ nda tosa?

16. Boondii kuɛɛ naŋ dɛɛniaa yɛ acheleŋnda kɔltaŋ?

16 Dɛɛniaa acheleŋnda kɔltaŋ teleŋ o teleŋ. Teleŋ o teleŋ te a che pɛ maa waŋndo chaa nyɔɔ tosa, tosa a sabu ma chandu ndu. Mɛɛ Pɔɔl nda chaaŋaa nduaa wa Aŋtiɔɔ o buŋgɛi Pisidiaa ve niŋ, mi wanaa bɛnduaa wa chiɛi Chuuwa piɛi Mɛlɛka wo bolleŋ nda dimul nda aa, “Chaaŋaa naa Chuuwa, te la nɔ diomnda [dɛɛniaa, NW] le waŋnda haa kpaayaa kioo pɛ, mɛɛ la chaa nda dimul.” Mi Pɔɔl soliŋ teleŋ koŋ kpeku le waŋnda kɔltaŋ dɛɛniaa. (Walta Wanaa Chiisuaa 13:13-16, 42-44) Te ŋ dɛɛniaa pɛ acheleŋnda kɔltaŋ pɛ, naa bɛɛ cho kɔl dɛɛniaa sɔla.​—Luku 6:38.

17. Nɛi kɛndɛ kɛndɛ kuɛɛ naŋ chandu yɛ acheleŋnda?

17 Hɛli nyɛ kpeekpeiyo. Mɛɛ Chiisu wa chandɔɔ Kilisiɔŋnda Tayatilua, mbo hɛli nyɛ kpeekpeiyo le nda chandɔɔ nduyɛ mbo tɛɛsial nda nyɛ nda chaa tosa wo. (Nuawɔ Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 2:18, 19.) Vɛɛ naŋ tuallɛ tamasi ndɔɔ kɔɔli? Kɛlɛŋgaa ŋ chandu kala chua nɔ lɛ pɔnɔ le wo a mɛɛ o cho chuauwaa nduaa mandaa yɛ mi che i cho suɛi kpɛdɛ le ndu le. Ɔɔ te kala chuaa ŋ cho ni, a chandu chuauwaa numnda le sɛmbɛ nda cho dɔuwɔɔ le Chɛhowa piɛiyo wo. Tɛɛsial nda nyɛ kɛndɛ ŋ saaluŋ nda tosaa wo. Te ŋ hɛli pɛ nyɛ kpeekpei naŋ chandu acheleŋnda lechoo wo, a cho sina maa naa o kɔl nyɛ naŋ cho nda dimullo wo fula ni.

18, 19. Vɛɛ naŋ maaliaŋ yɛ vellaa velle le loo Chɛhowa ikɛi kpɛɛluŋ?

18 Mi Chɛhowa dimul Muuse le Chɔɔsuaa kɔllo dɛɛniaa nduyɛ mbo luei ndu yoomuaŋ. Ŋ sina maa Chɛhowa suu hau o naalo sakpo le naa dimullo miŋ dɛɛniaa waŋndo le. Kɛ mbo naŋ kɔl te o che pɛ sɛmbɛ naŋ duau le acheleŋnda dɛɛniaa wo. (Pulɔwaa 19:17; Hibuluiya 12:12) Le tamaseliiyo, te puaapilɛnɔɔ yɔŋgu pɛ suɛi o kunda naa niŋ, ŋ dimul ndu nyɛ naŋ tuei yeela o suɛi nduɛi niŋndo. Kɛlɛŋgaa nyɛ o dimi wo mala naa le biuwɔŋndo bahawɛiyo opum ɔɔ le bolle Baabuileŋ lepum biyɔɔ bila. Mi ndepilɛnɔ pilɛ poonyial puaapilɛnɔ yɔŋgu suɛiyo aa, “Mi che bɛɛ le teleŋ biŋgi koni naŋ dɔu baltaŋ ni, kɛ ma cha nyɛ cho ya paaliaŋndo o kɔl nuu niŋndo. Okoŋ, ma dɛɛniaa ya kɔllo nduyɛ ma luei ya yoomuaŋ. I yeema num ma sina maa mɛɛ ŋ soo a lebɛɛ o biŋndo choo a ya o hɔl, mi sinaŋ maa ke fula o Chɛhowa lo wo wa koŋ ni.”

19 Ŋ tiuba miŋ maaliaŋ vellaa velle le loo Chɛhowa ikɛi kpɛɛluŋ te ŋ tol pɛ sila Pɔɔllo hoo kɔɔli, “La wa kɔltaŋ dɛɛniaŋndo vellaa velle. Nduyɛ la wa maaliaŋndo vellaa velle le dialuŋ kalaŋ sɔlaa mɛɛ nya cho nuaa tosaa yɛ.” (Tɛsaloniaŋ Tasoo 5:11) Te ŋ wa pɛ “kɔltaŋ dɛɛniaŋndo vellaa velle,” ŋ cho tosa mi Chɛhowa naŋ kɔl tau!

^ [1] (pɛl 1) Diolaŋ lapum la siŋgaŋ.