Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 43

Ŋ Wuŋnuŋ Ŋdial Te!

Ŋ Wuŋnuŋ Ŋdial Te!

“Ŋ wuŋnuŋ ŋdial le sɔɔŋ kɛndɔŋ tosaa le.”—KALEE. 6:​9.

CHONDII 68 Yɛyii Yooŋgu Kɛndɛ leMasaa Saŋɔɔ

SƆƆŊ KULLOŊ O BUŊGƐI HEI NIŊ *

1. Le yɛɛ naŋ cho yɛ a kɔl kɛndɛ?

Ŋ CHO bɔɔ a kɔl kɛndɛ le mɛɛ naŋ cho Seiyaa Chɛhowaa yɛ! Nduyɛ ŋ chɔm maa Seiya naŋ cho le ndu ni, te ŋ dimul pɛ acheleŋnda yooŋgu kɛndɔɔ, miŋ pɛɛku nda a ndu okɔɔ nduyɛ miŋ siiŋguu nda buɛiya. Miŋ wa a kɔl kɛndɛ tau te ŋ mala pɛ wana “nɔ yeemɛi le chɛlɔɔ tonya yɔŋgu yoomu fafɛɛŋndo wo.” (Walta. 13:​48) Miŋ dɔunuŋ nyaale mɛɛ mɛɛ Chiisu dɔunuŋ “nyaale o sabu nyina diandaa niŋ” yɛ, mɛɛ buɛiyaa nduaa sɔla batiuwaa o wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ niŋ.—Luku 10:​1, 17, 21.

2. Vɛɛ naŋ chɔm yɛ maa yooŋgu kɛndɔɔ dimioo cho nyɛ sɔvɛ le naa?

2 Wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ cho bɔɔ nyɛ sɔvɛ le naa. Mi Pɔɔl dɛɛniaa Timoti aa: “Mandaŋ a kelala numndaŋ, nduyɛ ma mandaŋ a nyɛ ŋ cho waŋnda pɛɛkoo wo.” Mbo chɔɔlu ndu vɛlɛ dimul aa: “Okoŋ, a cho numpila piŋi, nduyɛ ma piŋi wanaa cho num nilaŋ yaŋɔɔ wa.” (1 Timo. 4:​16) Lelaŋ, yooŋgu kɛndɛ naŋ dimi wo piŋi yoomula waŋnda. Miŋ mandaŋ a kelala naalaŋ kanifuule, pilachieeya naŋ cho le Masale Mɛlɛkaleŋ ni. Nduyɛ miŋ tosa nyɛ o nyɛ, o chuu Chɛhowa saŋgalaa vɛlɛ mbo wa o chɛlaŋ a yooŋgu kɛndɛ naŋ dimul waŋndo wo. (Filipi. 1:​27) Ŋ mandaŋ a nyɛ naŋ cho waŋnda pɛɛkoo wo, te ŋ wa pɛ bɛɛndiaŋndo nyɛkɛndɛi le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo vɛlɛ miŋ wa Chɛhowa nyunaa le mbo dɔu naa sala tuupa miŋ dimi yooŋgu kɛndɔɔ.

3. Fulamakɔɔli kuɛɛ naŋ sɔla yɛ lepum o yooŋgu kɛndɔɔ dimioo niŋ? Chɔmndɔ tamaseliiyo.

3 Lepum miŋ dɔu sɛmbɔɔ tau le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo, kɛ ŋ sɔla fulamakɔɔli kɛndɛ le. Ŋ tofaŋndɔ suɛi yɔŋnaŋii Ŋgɔɔ Chɔɔchi Liŋnda ve. Mi puaapilɛnɔɔ hoo dimi yooŋgu kɛndɔɔ ndupilɛ kpe o lɛŋnde Asilaŋndeŋ niŋ, chɔŋ a wɔsi 1929 tei 1947. Mi ndoo yɔŋgu yaulaŋ o waalaŋ niŋ. Kɛ a koŋ kpou, wana pilɛ bɛɛ chue tonyaa le. Mbo poonyiaa aa: “Mi waŋnda apum ndaa simul yooŋgu kɛndɛ yaa dimi wo. Nduyɛ a bɔɔbɔɔ ndaa nɔ iyeema o ndu niŋ te.” Mɛɛ misiɔnalueiyaa fula Kiiliadi wa kuɛ o lɛŋnde leŋ niŋ, ma duau sɛmbɔɔ tau le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo. Kɛ a koŋ kpou, wɔsilaŋ la ŋɔmahiɔɔlu hiou fɛŋ, malaŋ waŋnda apum yɔŋguŋ o Chɛhowa lo nduyɛ ma sɔla yiŋɔɔ. *

4. Vɛɛ naŋ sinaŋ yɛ, te waŋnda kɛɛ pɛ yooŋgu kɛndɛ naŋ dimul nda wo nilaŋ yaŋɔɔ?

4 Miŋ tambu kɔl tau te waŋnda kɛɛ naa pɛ nilaŋ yaŋɔɔ. Lepum pɛŋ, miŋ sinaŋ mɛɛ Pɔɔl ndoo sinaŋ yɛ. Mbo dimi aa, “mɔnɛi bɛnduei cho ya, nduyɛ nyɛ nɛiyaa cho lɔɔlɔɔ o kɔl nuu niŋ” kanifuule, mi Chuuwa kɛɛ le Chiisu chɛlɔɔ maa ndu wa Mɛsayanɔɔ ni. (Luomaŋ. 9:​1-3) Te o yɔŋ yɛ ma wa waŋndo Baabuiyo pɛɛkoo, nduyɛ ma wa sɛmbɔɔ dɔwɔɔ tau le ndu malaa kɛ mbo kɛɛ le hiouwɔɔ lachioo tosaa, le hei ma che maa a nɔ ma kelu pɛɛku ndɔɔ? Ɔɔ te o yɔŋ yɛ maa, a pɛɛku wɔ waŋndo haaa mbo sɔla yiŋɔɔ le? Baa a nɔ pa ma tambu kɔl, okoŋ ma yiyaŋ maa, Chɛhowa cho sɛmbɛ numndo sala dɔwɔɔ le? O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho mulilaŋ sɔla le nyunalaŋ la tiɔɔŋ. Laŋ la cho ni: (1) Yɛɛ chɔm yɛ maa ŋ sɔla batiuwaa o wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ niŋ? (2) Fulamakɔɔli kuɛɛ naŋ wa yɛ kɔl te ŋ dimul pɛ waŋnda yooŋgu kɛndɔɔ?

YƐƐ CHƆM YƐ MAA Ŋ SƆLA BATIUWAA O WALI DIMIAA YOOŊGU KƐNDƆƆ NIŊ?

5. Le yɛɛ lepum ŋ sɔla fulamakɔɔli kɛndɛ naŋ wa kɔl o wali Chɛhowaa niŋndo le?

5 Mi Baabuiyo dimi a wanaa tosa hɛnaŋ Mɛlɛkaa wa okɔɔ aa: “Nyɛ o nyɛ nda tosa, naŋɔɔ o naŋ ni.” (Sam 1:​3) Kɛ keŋ chɔm naa maa, teleŋ o teleŋ miŋ sɔla fulamakɔɔli kɛndɛ naŋ yeema wo o wali Chɛhowaa niŋ te. Baabuiyo dimi maa yoomu wanachioo o cho o piaa cha a “nyɛ palaa” kanifuule, naa kpou wanaa lahakiaa naŋ cho ni. (Choobu 14:​1) Le handɔɔ lechoo, mi wanaa simul naa wa sɔla batiuwaa, le naa kuunaa yooŋgu kɛndɔɔ dimioo le teleŋ biŋgi. (1 Kɔliŋ. 16:​9; 1 Tɛsa. 2:​18) Mɛɛ yɛɛ Chɛhowa tofa yɛ le mbo che maa ŋ sɔla batiuwaa o wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ niŋ? Ŋ tofaŋndɔ sawala mandaala Baabuiyo latiŋ la mala naa le nyunaa hoo mulioo wo.

Chɛhowa che sɛmbɛ naŋ duau wo nyɛ sɔvɛ, o yɔŋ bɛɛ a chiɛiyo a chiɛiyo, o yaulaŋ niŋ ɔɔ o foŋndo choo naŋ dimi yooŋgu kɛndɔɔ ni (Tofa pɛl 6)

6. Yɛɛ Chɛhowa tofa yɛ le mbo che maa ŋ sɔla batiuwaa o wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ niŋ?

6 Mi Chɛhowa tofa sɛmbɛ naŋ cho dɔwɔɔ wo a biuwɔŋ naa. Mbo naŋ kɔl a naa te ŋ dɔu pɛ sɛmbɔɔ le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo le mɛɛ naŋ kaala ndu yɛ, o yɔŋ bɛɛ mi waŋnda yeŋ naa lani le. Mi Pɔɔl poonyiaa aa: “Mɛlɛka cho wana lakafa, mbo puɛɛnuŋ a wali nya cho tosaa wo le. Nduyɛ o puɛɛnuŋ a kaala nya chɔm le diola ndɔlaŋ ndo le. La cho wanaa laalaŋnda malaa, nduyɛ mi la wa hiouwɔɔ lachi a nda malaa.” (Hibu. 6:​10) Mi Chɛhowa loonuŋ sɛmbɛ naŋ duau o yooŋgu kɛndɔɔ dimioo niŋndo vɛlɛ a kaala naŋ chɔmndo, o yɔŋ bɛɛ miŋ sɔla fulamakɔɔli kɛndɛ le. Le hei, nyɛ Pɔɔl ndoo dimul Kɔliŋtiaŋnda wo cho o sɔvɛ le naa. Mbo dimul nda aa: “Saŋga nya cho o wali Masanɔɔ niŋndo cho fondo fuu le.” Hei cho tonya le naa o yɔŋ bɛɛ miŋ sɔla fulamakɔɔli naŋ cho kɔllo le.—1 Kɔliŋ. 15:​58.

7. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o nyɛ kiilanɔɔ Pɔɔl dimi a wali poli ndɔɔ okɔɔ wo niŋ?

7 Misiɔnalueinɔ dialuŋ fulaa Pɔɔl wa ni, nduyɛ mbo kila kundalaŋ o chieeŋ bɔɔbɔɔ niŋ. Kɛ mɛɛ waŋnda pɛɛsa ndu, ma dimi maa o cho wana pɛɛkaa kɛndɛ le, o suu a mɛɛ kpɛ o mala niŋ waŋnda ma simnuŋ Kilisiɔŋnda yɛ okɔɔ le. O baa pilɔɔ choo, le chɔmndo maa ndoo hiou wanaa wa ndu pɛɛsaa wa, mbo dimi aa: “I tosa niŋ wallo tau mbo hiau nda.” (2 Kɔliŋ. 11:​23) Maa Pɔɔl, kɛsiŋ o kɔl maa, sɛmbɛ naŋ duau le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo wo, nduyɛ a biuwɔŋ naa Chɛhowa cha o sɔvɛ ni.

8. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ loonuŋ a wali naa dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ okɔɔ?

8 Mi yooŋgu kɛndɛ naŋ dimi wo nɛŋi Chɛhowa kɔl. Mi Chiisu viam buɛiyaa nduaa ŋwaŋ 70, le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo a Masale Mɛlɛkaleŋ okɔɔ. Nduyɛ mɛɛ nda chii, ma “miiŋgu a nyaaloo.” Yɛɛ ndoo tosa yɛ ma duaunuŋ nyaale? Ma dimi aa: “Mɛɛ naŋ soliŋ diola numndaŋ kpeku, nyinaa wɔɔŋnda bɛɛ ma tusiŋ naa o ba bɛŋgu.” Okoŋ mi Chiisu miŋgi nda o nɛi aa: “La duaunuŋ nyaale le mɛɛ nyinaa wɔɔŋnda tusiŋ nya o ba bɛŋgu yɛ le. La dɔɔnuŋ nyaale le mɛɛ diola nyalaŋ la cho la poonyiaa o choo choo niŋ yɛ.” (Luku 10:​17-20) Chiisu ndoo sina maa, o cho teleŋ o teleŋ te ndaa sɔla niŋ fulamakɔɔli kɛndɔɔ o wali pollo niŋ te. Nduyɛ pɛŋ, ŋ sina mɛɛ kpɛ wanaa ndaa yaŋ nda nilaŋ o tasela ndɔ wa simnuŋ wanaa laalaŋ nda yɛ le. Buɛiyaa Chiisu wa ndaa nɔ ma wa a kɔl kɛndɛ o cho ko le batiuwaa ndaa sɔla wo le, kɛ le mɛɛ ndaa sina maa Chɛhowa hini kɔl a sɛmbɛ nda wa dɔwɔɔ wo yɛ.

9. A mɛɛ Kaleesiaŋnda 6:​7-9 dimi yɛ, yɛɛ wa yɛ niŋ fulamakɔɔlioo te ŋ biunuŋ pɛ o wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ niŋ?

9 Te ŋ biunuŋ pɛ o wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ niŋ, ŋ cho yoomu fafɛɛŋndo sɔla. Te ŋ dɔu pɛ sɛmbɔɔ tau le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo a waŋnda pɛɛkoo, mɛɛ “yɛyii nyinaa Mɛlɛkaa” naŋ cho keŋ saŋɔɔ ni. Kanifuule, ŋ cho nyina diandaa Mɛlɛkaa chɛlɔɔ le mbo tosa wallo o yoomula naalaŋ niŋ. Lelaŋ te ŋ vi ŋdial te, Chɛhowa mɛi lediom maa o cho naa yoomu fafɛɛŋndo ke o yɔŋ bɛɛ miŋ mala wɔ wana mbo yɔŋguŋ o ndu lo le.—Nuawɔ Kaleesiaŋnda 6:​7-9.

FULAMAKƆƆLI KUƐƐ NAŊ WA YƐ KƆL TE Ŋ DIMUL PƐ WAŊNDA YOOŊGU KƐNDƆƆ?

10. Te ŋ wa pɛ yooŋgu kɛndɔɔ dimioo, le yɛɛ waŋnda apum yaŋ yɛ naa nilaŋ kɛ mi apum kɛɛ le naa nilaŋ yaŋɔɔ?

10 Wanaa naŋ dimul yooŋgu kɛndɔɔ wa tosa kɛɛsiaa ni, te a cho pɛ yooŋgu naŋ dimul nda wo chɛlɔɔ ɔɔ ma kɛɛ. Mi Chiisu tɛɛsiaa mɛɛ hei cho tonya yɛ, mɛɛ o dimi taloo a po saŋ kulloŋ ndo okɔɔ. Mi poo hoo saŋ kuluŋ ndɔŋ o fondaŋnda yɛ yɛlaŋ, kɛ ipilɛ kpe yɔŋgu kɔmndeŋ ni. (Luku 8:​5-8) Mi Chiisu dimi maa, fondaŋnda yɛ yɛla laŋ la sim, le mɛɛ waŋnda chɛl “diom Mɛlɛkaa” o nɛila yɛ yɛlaŋ niŋ yɛ. (Luku 8:​11-15) Maa po saŋ koŋ kuluŋ ndɔŋ ndo, naa bɛɛ ŋ beŋ waŋndo le mbo chɛl yooŋgu kɛndɛ naŋ dimul ndu wo le. Kalaŋ naa cho ni le miŋ hiou lachi a kuluŋ leMasaŋ saŋɔɔ. Mi kiilanɔɔ Pɔɔl dimi aa wana o wana: “cho hunɔɔ fandaa sɔla le wali o tosa wo,” o cho mɛɛ o sɔla fulamakɔɔlioo yɛ le.—1 Kɔliŋ. 3:​8.

Mi che bɛɛ mi Nuuwa dimul waŋnda yooŋgu Mɛlɛkaa le wɔsiŋ bɔɔbɔɔ, kɛ wana o wana luei o dɛndɔɔ niŋ a ndu latulu le mɛɛ yuŋgu ndɔɔ. A koŋ kpou, mbo diikuŋ Chɛhowa, nduyɛ mbo sɔla batiuwaa o wali ke ndu wo niŋ! (Tofa pɛl 11)

11. Le yɛɛ naŋ dimi yɛ maa, mi Nuuwa sɔla batiuwaa le waŋnda yooŋgoo dimullo “a nyɛ cho sakpo wo okɔɔ?” (Tofa fotueiyo o kɔɔ.)

11 Chɔŋ niŋ o sindɔɔ niŋ, mi buɛiyaa Chɛhowaa ndaa dimul waŋnda yooŋgu kɛndɔɔ, kɛ ndaa yeŋ nda lani le. Le tamaseliiyo, Nuuwa wa “wana wa yooŋgoo dimioo a nyɛ cho sakpo wo okɔɔ wo,” le wɔsiŋ bɔɔbɔɔ. (2 Pitɛ 2:​5) Nuuwa ndoo nɔ tiindaŋndo maa, waŋnda cho yooŋgu o wa dimioo wo nilaŋ yaŋɔɔ. Kɛ Chɛhowa dimul lende le. O baa pilɔɔ choo, mɛɛ o wa Nuuwa dimullo le mbo taŋgul dɛndɔɔ, mbo dimul ndu aa: “Num ni, a puaa numnda, a laa num, a laandaa puaa numnda, mi la luɛi o dɛndɔɔ niŋ.” (Chɛ. 6:​18) Naapum nɛi chɔmaa Chɛhowa ke Nuuwa le dɛndɔɔ taŋgullo wo, chɔm ndu kpendekele ni maa, wanaa bɔɔ ve ndu nilaŋ yaŋɔɔ le. Kanifuule ndoo nɔ niŋ fondaŋ bɔɔ leniŋ te. (Chɛ. 6:​15) Nduyɛ a mɛɛ naŋ sina yɛ, waŋndo opilɛ bɛɛ yeŋ Nuuwa lani le. (Chɛ. 7:​7) Baa mi Chɛhowa yiyaŋ pa maa Nuuwa sɔla batiuwaa le? Sako. Mbo naŋ kɔl a Nuuwa le mɛɛ o diikuŋ ndu yɛ, mi che bɛɛ wana o wana yeŋ ndu lani le.—Chɛ. 6:​22.

12. Yɛɛ mala yɛ Chɛluimaya wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo, le mbo hiou lachi a waa a kɔl kɛndɛ mi che bɛɛ waŋnda ve ndu nilaŋ yaŋɔɔ le, nduyɛ ma wa ndu simullo?

12 Chɛluimaya wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo bɛɛ, mbo dimi yooŋgu Mɛlɛkaa le wɔsilaŋ hiouwɔɔ 40, mi che bɛɛ waŋnda ve ndu nilaŋ yaŋɔɔ le nduyɛ pɛŋ ma simul ndu. O wa “yioulaŋ sɔlaa a bɛɛla tambɛilaŋ lepaa o lepaa.” Le hei, mbo tambu kɔl tau, nduyɛ mbo yeema pɛŋ wali Chɛhowa ndoo ke ndu wo malɔɔ. (Chɛlui. 20:​8, 9) Kɛ o vi ŋdial te. Yɛɛ Mala yɛ ndu mbo hiau lachi a waa a kɔl kɛndɛ o yooŋgu Mɛlɛkaa dimioo niŋ? Mbo kɛsi kɔllo o sɔɔŋ sɔviɔŋ ŋmuuŋ choo. I tasei, yooŋgu o wa waŋnda dimullo wo, wa nda ‘tiindaŋndo ke le chilaŋ.’ (Chɛlui. 29:​11) O diiŋ ndɔɔ, ndu Chɛhowa ndoo hɛli ni le mbo dimul waŋnda yooŋgu ndɔɔ. (Chɛlui. 15:​16) O nɛi pilɛ koŋ choo, naa bɛɛ cho waŋnda yooŋgoo dimullo le ma nɔ tiindaŋndo le chilaŋ. Nduyɛ Chɛhowa hɛli naa ni le yooŋgoo hoo dimioo, okoŋ mbo handu naa diola ndɔlaŋ choo. Te ŋ handu pɛ kɔl naa kpou o sɔɔŋ sɔvɛŋ muuŋ ndoŋ muŋ choo, keŋ cho naa mala miŋ hiou lachi a waa a kɔl kɛndɛ, o yɔŋ bɛɛ mi waŋnda kɛɛ le naa nilaŋ yaŋɔɔ.

13. O Maki 4:​26-29 niŋ, mi Chiisu dimi taloo a po saŋ yɛiye mbo kɔ hini wo okɔɔ. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o tale koŋ niŋ?

13 Mbo chua teleŋndo tau le mi wanaa naŋ dimul yooŋgu kɛndɔɔ wa tosa hiouwɔɔ lachioo. Mi Chiisu chɔm mɛɛ hei cho tonya yɛ, mɛɛ o dimi taloo a po saŋ yɛiye mbo kɔ hini wo okɔɔ. (Nuawɔ Maki 4:​26-29.) Mɛɛ poo hoo saŋ yɛyuŋ ndɔŋ, miŋ kandu hindɔɔ o pɔmpɔmbɔ, nduyɛ ndoo nɔla mbo tosa nyɛ o nyɛ le miŋ keleŋa hindɔɔ le. Naa bɛɛ, mbo chua teleŋndo tau tuupa mi wana naŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo dɔu nyɛ o cho pɛɛkoo wo o wali niŋ. Wana wali yondoo tiuba mbo tosa mi tɔlɔɔ ndɔɔ keleŋa hindɔɔ mɛɛ o yeema yɛ le. O nɛi pilɛ koŋ choo, ŋ tiuba miŋ tosa mi wana naŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo keleŋa laalaŋndo dɔwɔɔ o nyɛ naŋ cho ndu pɛɛkoo wo niŋ, mɛɛ naŋ yeema yɛ le. Lelaŋ, tambu kɔl ɔɔ ma vi ŋdial le mɛɛ wanaa ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wa cho hiouwɔɔ lachi tosa chɔ chɔ mɛɛ ŋ yeema yɛ le. Maa wana wali yondoo, kaa biuwaŋndo yeemaŋ naa o ba ni le waŋnda siiŋguuwo buɛiya.—Chemi. 5:​7, 8.

14. Tamaselii kuɛɛ chɔm maa o pɔmpɔmbɔ naŋ cha fulamakɔɔlioo le yooŋgu kɛndɛ naŋ dimi wo ni?

14 O fondaŋndaŋ lapum niŋ, mbo chua wɔsila bɔɔbɔɔ tuupa miŋ che fulamakɔɔlioo le yooŋgu kɛndɛ naŋ dimi wo. Ŋ tofaŋndɔ suɛi yɔŋnaŋii Kladis nda Rubi Allɛŋ nde. Pɔmbɔɔ a bɛndoo ndepiliaa haa cho ni, nduyɛ a wɔsi 1959, ma yɔŋ nda kɔɔfale lɔɔlɔɔ leŋ tosaa o tanda Kuebɛk * wo niŋ, lɛŋnde Kanadaleŋ. O tanda hoo niŋ, waŋnda nɔ siooŋnde le nyɛ wanaa nda chiɛɛliaŋnda a simlachiaa lepiɛiya cho tosa ɔɔ ma dimi wo, te a che nda pɛ suɛi o Seiyaa Chɛhowaa lo. Mi Kladis dimi aa: “Lepaa o lepaa mi naŋ chua hawɛilaŋ la ŋɔmaa yooŋgu kɛndɔɔ dimioo. Nduyɛ, miŋ tosa hei le wɔsilaŋ la tiɔɔŋ wana o wana yeŋ naa lani le. Te naŋ lɔɔ pɛ dio waŋndo okoŋ mbo kumbi, o che naa dɔɔ pɛ o miiŋguŋ chiɛi niŋ. Kɛ kposoŋ bɛɛ ŋ vi ŋdial te.” Mɛɛ teleŋ tiŋ hiou, mi waŋnda o tanda koŋ niŋ kandu siŋgaŋndo, nduyɛ ma kandu nilaŋ yaŋɔɔ. Suŋ suŋ niŋ, kundalaŋ la yaa la cho o chiee koŋ niŋ ni.—Aisaya 60:​22.

15. Yɛɛ 1 Kɔliŋtiaŋ 3:​6, 7 pɛɛku yɛ naa a waŋnda siiŋguu wo buɛiya okɔɔ?

15 Waŋnda siiŋguu wo buɛiyaa Chiisu wa, cho wali wana pilɛ le. Le mi wana cho Baabuiyo pɛɛkoo wo tosa hiouwɔɔ lachioo okoŋ mbo sɔla yiŋɔɔ, kundaa kpou tosa wallo diompilɛ ni le ndu malaa. (Nuawɔ 1 Kɔliŋtiaŋ 3:​6, 7.) Ŋ tofaŋndɔ tamaseliiyo hoo. Wana dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ ke wana chɔm yeemɛiyo yauwo, kɛ mbo dimul puaapilɛnɔ cheleŋ maa, o nɔ teleŋ le mbo miiŋgu o wana chɔm koŋ yeemɛiyo lo le. Lelaŋ o kɔ tosa miiŋgu makɔɔ o wana koŋ ndo. Nduyɛ mɛɛ puaapilɛnɔ koŋ kuɛ, mbo kɔ kandu ndu Baabuiyo pɛɛkoo. Nduyɛ teleŋnda bɔɔbɔɔ, mbo kuɛ a puaapiliaa a ndepiliaa yɛ yiaa o pɛɛku koŋ, nduyɛ mi puaapiliaa a ndepiliaa kaŋ, ke wana o cho koŋ Baabuiyo pɛɛkoo wo kɔl dɛɛniaa o yeema wo o nɛila yɛ yɛlaŋ niŋ. Nduyɛ mi nda kpou mala ndu mbo pɛɛku tau a Chɛhowa okɔɔ. O nɛiyo hoo choo, mi wanaa tosa kaŋ wallo diompilɛ wa kpou dɔunuŋ nyaale, te a che pɛ wana nda mala wo mbo sɔla yiŋɔɔ.—Chɔŋ 4:​35-38.

16. Le yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma wa a kɔl kɛndɛ mi che bɛɛ kɛndiaa numndo ɔɔ yuuwɛi cho lɛ num chɛlɔɔ le ma tosa maa paandu o wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ niŋ te?

16 Te o wa yɛ maa kɛndiaa numndo ɔɔ yuuwɛi chɛllɛ num le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo a waŋnda pɛɛkoo maa paandu le? A koŋ kpou, a tiuba ma wa a kɔl kɛndɛ le nyɛ ŋ tiuba le tosaa wo. Ŋ tofaŋndɔ nyɛ Masaa Deeve tosa wo, mɛɛ ndu nda puaa nduaa chɔulaba Amalakaitiiya okoŋ ma poondiaa nyɛm ndaa kuɛŋnuŋ a muŋ ndoŋ, nduyɛ ma chiindiaa yuŋgula ndalaŋ. Puaa nduaa kɛmɔɔ lediiŋ kue o chɔu koŋ te kanifuule, a wa a saŋgɛiya. Lelaŋ, nda lo kɔɔli ni le nyɔɔŋ ŋ tɔɔŋ mandaa. Mɛɛ Deeve nda puaa nduaa yem chɔu koŋ, mbo dimul puaa nduaa maa, a tosa a sabu mi wana o wana sɔla nyɛm nda poondiaa muŋ ndoŋ kpeŋkpeŋ. (1 Saam. 30:​21-25) Hei velaŋ a wali dimiaa yooŋgu kɛndɛ naŋ cho tosaa chieeŋndo balɔɔ silɔ wo. Naapum a tiuba ma tosa tau mɛɛ ŋ yeema o wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ niŋ a waŋnda pɛɛkoo yɛ le. Kɛ te a tosa pɛ o ŋ tiuba wo, mɛɛ a nɔla ma wa a kɔl kɛndɛ teleŋ o teleŋ, te waŋndo pɛɛku pɛ a Chɛhowa okɔɔ nduyɛ mbo sɔla yiŋɔɔ.

17. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ mel Chɛhowa balikaa?

17 Ŋ mel Chɛhowa balikaa, le mɛɛ o tofa wali naŋ tosa le ndu wo o nɛi kaalaa niŋ yɛ. O sina maa ŋ beŋ waŋnda le ma yaŋ nilaŋ o yooŋgu naŋ dimul nda wo ɔɔ ma kandu ndu piɛiyo le. Kɛ mbo che mɛɛ kpɛ naŋ cho sɛmbɔɔ dɔwɔɔ yɛ a mɛɛ kpɛ naŋ kaala ndu yɛ vɛlɛ mbo fanda naa. Nduyɛ mbo pɛɛku naa mɛɛ naŋ tiuba miŋ wa a kɔl kɛndɛ o wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ niŋ yɛ. (Chɔŋ 14:​12) Ŋ nɔ miŋ nɔ tiindaŋndo maa Chɛhowa hini kɔl a naa, te ŋ vi ŋdial o wali o ke naa wo niŋ te.

CHONDII 67 Dimul Waŋnda Yooŋgu Kɛndɔɔ

^ pɛl. 5 Miŋ wa a kɔl kɛndɛ te waŋnda yaŋ nilaŋ pɛ o yooŋgu kɛndɛ naŋ dimul nda wo. Nduyɛ miŋ tambu kɔl tau te a kɛɛ naa pɛ nilaŋ yaŋɔɔ. Kɛ te o yɔŋ yɛ mi wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo ve hiouwɔɔ lachi tosa le? Ɔɔ te o wa yɛ maa, a pɛɛku wɔ waŋndo Baabuiyo haaa mbo sɔla yiŋɔɔ le? Baa keŋ chɔm ni maa a sɔla wɔ batiuwaa o wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ niŋ te? O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho chɔ le sabu naŋ sɔla batiuwaa o yooŋgu kɛndɔɔ dimioo niŋ, nduyɛ miŋ wa a kɔl kɛndɛ wo o yɔŋ bɛɛ mi waŋnda yaŋ naa nilaŋ ɔɔ ma kɛɛ.

^ pɛl. 3 Tofa yau Iwɔsi Seiyaa Chɛhowaa le wɔsi 2005 peele 205-211.

^ pɛl. 14 Suɛi yɔŋnaŋii Kladis Allɛŋ nde cho o Bandu Mɛŋgɛlaa niŋ le Naandɔɔ 1, 2002 o suɛi lebolle hei bɛŋgu, “I Would Not Change a Thing!”