Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

SUƐI LEBOLLE O KƆƆ | BAABUIYO​—BUNDƐI A MƐƐ O LOOKU PIOŊƆƆ SƆLA YƐ

Mi Baabuiyo Sɔla Pioŋɔɔ o Simullo Bɛŋgu

Mi Baabuiyo Sɔla Pioŋɔɔ o Simullo Bɛŋgu

MA KINDIŊ LE NDU TƐƐMBOO: Mi masaa chieeŋnda a simlachiaa lekaŋnda tuu nyɛ cheleŋ teŋgeŋ a yooŋgu cho o Baabuiyo niŋndo. Teleŋnda bɔɔbɔɔ, ma kuuna waŋnda maa a hivi Baabuiyo le, a soli ndu le, nduyɛ o bɛnda ma nɔ ndu le. Ŋ tofaŋndɔ tamaseliilaŋ la tiɔɔŋ.

  • A Wɔsi 167 B.C.E.: Mi Masaa Sɛlɛsi Aŋtiokɔɔ Ɛpifanɛs kindiŋ le Chuuwa kindilaa le ma chɛl kaŋnde Kilikiiya. Nduyɛ mbo dimul nda le ma tɛɛmbuu Diom Mɛlɛkaa o yaula maHibuluilaŋ niŋ kpou. Mi Hɛŋlui Kilɛt, wana pɛɛku a sɔɔŋ paandoŋ okɔɔ wo poonyiaa aa, “Mi wanaa wa baalaa le masaa hoo wa sɛɛsiaa nduyɛ ma luam yaula simbulaa laSawaa ba o ba nda saaluŋ ndaŋ pɛ.” Mbo chɔɔlu dimi aa, “Ma diu wanaa wa kindiŋndo le yoomuaŋ a kɔl dɛɛniaa sɔlaa o yaasiaa ndaa niŋnda.”

  • Wɔsiŋ 800 Hiou Woŋ: Simlachiaa Katolikiiya apum ndaa yeema mi waŋnda pɛɛku naamula Katolikiiya, kɛ o cho nyɛ cho o Baabuiyo niŋndo le. Mɛɛ nda che waŋnda pɛɛkoo nyɛ cho o Baabuiyo niŋndo, ma tuulu kɔl. Nduyɛ ma kuuna wana o wana le yaula Baabuilaŋ nɔɔ, mɛɛ yau Sam ndo o Latiŋnde niŋ. Mi kunda lekaaŋ pilɛ duau sawaa, nduyɛ ma dimul puaa ndaa apum le ma “nuuviaa o chiɛilaŋ a sɔŋgilaŋ tɛɛ tɛɛ wanaa . . . nda saaluŋ Baabuiyo o ba wa ma chɔɔmuu nda. . . . Chiɛi kɛ kɛ nda saaluŋ pɛ wana waa naa, a tɛɛmbuu ndu.”

Te yaamɔɔwaa Baabuiya ndaa tiu pɛ ba le ndu tɛɛmbuu wo, yooŋgu Baabuiyo nɔ wo wa lo pɛ.

Mi che bɛɛ ma kuuna, ma luam Baabuilaŋ, nduyɛ ma dii Wiliam Tindal o wɔsi 1536 niŋ, mi Baabui Wiliam Tindal hivi o Iŋkilisiiye niŋndo sɔla pioŋɔɔ

MƐƐ BAABUIYO LOOKU PIOŊƆƆ YƐ: Mi Masaa Aŋtiokɔɔ simul piɛile Isɔluɛiya, kɛ Chuuwa ndaa nɔ niŋ tandalaŋ o lɛŋii cheleŋnde niŋ. Mi wanaa sinaa dɛniaa dimi pɛŋ maa o wɔsiŋ kɛmɛ tasoŋ C.E. niŋ, Chuuwa hiowɔɔ tɛndaa tɛɛŋ wa o lɛŋii cheleŋnde niŋ ni. Mi Chuuwa ndaa kɛsi yaula Diom Mɛlɛkaa o chiɛila ndaa piɛi Mɛlɛkalaŋ niŋ, la chuauwaa ndaa mamaa a Kilisiɔŋnda bɛɛ ndaa soliŋ kpeku laŋ.Walta Wanaa Chiisuaa 15:21.

O teleŋ Wɔsiŋ 800 Woŋ niŋ, mi wanaa kaala Baabuiyo wa simul tɔɔndaŋndo, nduyɛ ma hiau lachi a Diom Mɛlɛkaa hivioo. Kɛlɛŋgaa a wɔsiŋ 1,500 tɛndaa tɛɛŋ, buŋgaŋ Baabuiyo ŋpum wa niŋ o sɔɔŋ maŋgalaŋ niŋ 33, tuupa bɛɛ ma toosiaa maasii soli yaula poonyiaa laŋ ndo! Okoŋ kɔɔli, ma hiau lachi a Baabuiyo hivioo vɛlɛ a ndu solioo pɛŋgi ve le.

FULAMAKƆƆLIOO: Mi che bɛɛ masaa ndaa nɔ kpaayaa wa a simlachiaa lekaaŋaa nɔ tuu wɔɔŋndo wa kindiŋ le Baabuiyo tɛɛmboo, kɛ a tiuba le. Nduyɛ a cho Baabuiyo hivioo ma wa ndu piɔu wo mbo hiau yau o yau o chieeŋndo choo. Baabuiyo siɛndi sawalaŋ a sɔɔŋ maŋgalaŋ o lɛŋnde ipum niŋ, a yoomula waŋnda o miiliɔŋndaŋ niŋ.