SUƐI LEBOLLE O KƆƆ | BAABUIYO—BUNDƐI A MƐƐ O LOOKU PIOŊƆƆ SƆLA YƐ
Mi Baabuiyo Sɔla Pioŋɔɔ o Simullo Bɛŋgu
MA KINDIŊ LE NDU TƐƐMBOO: Mi masaa chieeŋnda a simlachiaa lekaŋnda tuu nyɛ cheleŋ teŋgeŋ a yooŋgu cho o Baabuiyo niŋndo. Teleŋnda bɔɔbɔɔ, ma kuuna waŋnda maa a hivi Baabuiyo le, a soli ndu le, nduyɛ o bɛnda ma nɔ ndu le. Ŋ tofaŋndɔ tamaseliilaŋ la tiɔɔŋ.
A Wɔsi 167 B.C.E.: Mi Masaa Sɛlɛsi Aŋtiokɔɔ Ɛpifanɛs kindiŋ le Chuuwa kindilaa le ma chɛl kaŋnde Kilikiiya. Nduyɛ mbo dimul nda le ma tɛɛmbuu Diom Mɛlɛkaa o yaula maHibuluilaŋ niŋ kpou. Mi Hɛŋlui Kilɛt, wana pɛɛku a sɔɔŋ paandoŋ okɔɔ wo poonyiaa aa, “Mi wanaa wa baalaa le masaa hoo wa sɛɛsiaa nduyɛ ma luam yaula simbulaa laSawaa ba o ba nda saaluŋ ndaŋ pɛ.” Mbo chɔɔlu dimi aa, “Ma diu wanaa wa kindiŋndo le yoomuaŋ a kɔl dɛɛniaa sɔlaa o yaasiaa ndaa niŋnda.”
Wɔsiŋ 800 Hiou Woŋ: Simlachiaa Katolikiiya apum ndaa yeema mi waŋnda pɛɛku naamula Katolikiiya, kɛ o cho nyɛ cho o Baabuiyo niŋndo le. Mɛɛ nda che waŋnda pɛɛkoo nyɛ cho o Baabuiyo niŋndo, ma tuulu kɔl. Nduyɛ ma kuuna wana o wana le yaula Baabuilaŋ nɔɔ, mɛɛ yau Sam ndo o Latiŋnde niŋ. Mi kunda lekaaŋ pilɛ duau sawaa, nduyɛ ma dimul puaa ndaa apum le ma “nuuviaa o chiɛilaŋ a sɔŋgilaŋ tɛɛ tɛɛ wanaa . . . nda saaluŋ Baabuiyo o ba wa ma chɔɔmuu nda. . . . Chiɛi kɛ kɛ nda saaluŋ pɛ wana waa naa, a tɛɛmbuu ndu.”
Te yaamɔɔwaa Baabuiya ndaa tiu pɛ ba le ndu tɛɛmbuu wo, yooŋgu Baabuiyo nɔ wo wa lo pɛ.
MƐƐ BAABUIYO LOOKU PIOŊƆƆ YƐ: Mi Masaa Aŋtiokɔɔ simul piɛile Isɔluɛiya, kɛ Chuuwa ndaa nɔ niŋ tandalaŋ o lɛŋii cheleŋnde niŋ. Mi wanaa sinaa dɛniaa dimi pɛŋ maa o wɔsiŋ kɛmɛ tasoŋ C.E. niŋ, Chuuwa hiowɔɔ tɛndaa tɛɛŋ wa o lɛŋii cheleŋnde niŋ ni. Mi Chuuwa ndaa kɛsi yaula Diom Mɛlɛkaa o chiɛila ndaa piɛi Mɛlɛkalaŋ niŋ, la chuauwaa ndaa mamaa a Kilisiɔŋnda bɛɛ ndaa soliŋ kpeku laŋ.—Walta Wanaa Chiisuaa 15:21.
O teleŋ Wɔsiŋ 800 Woŋ niŋ, mi wanaa kaala Baabuiyo wa simul tɔɔndaŋndo, nduyɛ ma hiau lachi a Diom Mɛlɛkaa hivioo. Kɛlɛŋgaa a wɔsiŋ 1,500 tɛndaa tɛɛŋ, buŋgaŋ Baabuiyo ŋpum wa niŋ o sɔɔŋ maŋgalaŋ niŋ 33, tuupa bɛɛ ma toosiaa maasii soli yaula poonyiaa laŋ ndo! Okoŋ kɔɔli, ma hiau lachi a Baabuiyo hivioo vɛlɛ a ndu solioo pɛŋgi ve le.
FULAMAKƆƆLIOO: Mi che bɛɛ masaa ndaa nɔ kpaayaa wa a simlachiaa lekaaŋaa nɔ tuu wɔɔŋndo wa kindiŋ le Baabuiyo tɛɛmboo, kɛ a tiuba le. Nduyɛ a cho Baabuiyo hivioo ma wa ndu piɔu wo mbo hiau yau o yau o chieeŋndo choo. Baabuiyo siɛndi sawalaŋ a sɔɔŋ maŋgalaŋ o lɛŋnde ipum niŋ, a yoomula waŋnda o miiliɔŋndaŋ niŋ.