Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUNDƐI A NDU OKƆƆ

I Tuei Niŋ Pɛɛkoo a Chɛhowa Okɔɔ Vɛlɛ a Waŋnda Pɛɛkoo a Ndu Okɔɔ Yeela Tau

I Tuei Niŋ Pɛɛkoo a Chɛhowa Okɔɔ Vɛlɛ a Waŋnda Pɛɛkoo a Ndu Okɔɔ Yeela Tau

O CHIOO Ɛstɔŋ niŋ ya sul ni. Nduyɛ chioo hoo cho Pɛŋsiveeniaa o Amɛlika niŋ. A teleŋ koŋ, kɔl nuu kpou o sukuu bɛndoo choo o wa ni. Yaa yeema mi simnuŋ wana sɔvɛ sɔviɔɔ o yoomoo niŋ. Mi yaa tuei pɛɛkoo o sukuu yeela tau. Nduyɛ mi yaa tosa nyɛkɛndɛi o nyɔɔŋ chɔmndo niŋ, a o pɛɛkoo a nyɛm Mɛlɛka toosiaa woŋ okɔɔ niŋ. A wɔsi 1956, mi kɔɔna pilɛ ndoo suaa le dila waŋnda wo, ke ya kaniŋ mapuuloŋ dalalaŋ 25, le mɛɛ ya tosa nyɛkɛndɛi mi hiau chaaŋaa niaa wanaa tiŋiaa o sukuu yɛ. Mɛɛ teleŋ tiŋ hiou, mi siŋga kpeleŋnda nilaŋ. Le yɛɛ?

MƐƐ YA LOOKU PƐƐKU A CHƐHOWA OKƆƆ YƐ

O wɔsiŋ 1940 kandɔŋndo, wanaa velu ya wa kandu Baabuiyo pɛɛkoo a Seiyaa Chɛhowaa ni. Kɛ a hiu lachi a pɛɛkoo le. A koŋ kpou, mi kala nuu ndoo sɔla yaula Bandu Mɛŋgɛlaa a “Tiondoo!” A wɔsi 1950, ma bii bɔŋaŋ bɛndoo o chiee bɛndoo Niu Yɔk niŋ. Mi yuŋgu nuu bii yau veelaa, nduyɛ ma kua o bɔŋaŋ koŋ.

Mɛɛ teleŋ biŋgi hiou okoŋ kɔɔli, mi Ŋgɔɔ Lɔɔluɛŋs Chɛfilee, kandu hunɔɔ o naalo le naa Baabuiyo pɛɛkoo. Nduyɛ mbo kandu ya malaa kpeekpei le mi pɛɛku tonyaa. O kandɔŋndo, yaa yiyaŋ maa Seiyaa Chɛhowaa nɔ ma wa yuŋyeŋ te, a nɔ ma wou balaŋ o masale chieeŋndeŋ niŋ, nduyɛ ma simnuŋ sovɛiya. Mi dimul ndu maa, te wana o wana o Amɛlika niŋ kɛɛ pɛ le kɔlaŋ o chɔuwo, yaamɔɔwa cho naa hunɔɔ delɔɔ choo, ma bii lɛŋnde naaleŋ. Mi Ŋgɔɔ Chɛfilee biunuŋ ya nilaŋ yaŋɔɔ, nduyɛ mbo nyuna ya aa: “Vɛɛ ŋ yiyaŋ yɛ, te waŋnda o Amɛlika niŋ kpou ndaa wa pɛ Chɛhowa Mɛlɛka piɛiyo, nduyɛ mi yaamɔɔwa ndaa huŋ del nda choo, yɛɛ o wa yɛ tosa?” Mi nyɛ o chɔm ya a suɛi keŋ okɔɔ, vɛlɛ a sɔɔŋ cheleŋndo mala ya mi cha maa I ve o nɛi choo le. Nduyɛ mi keŋ tosa mi chɔɔlu yeemɛi nɔ le pɛɛkoo.

Paale ya sɔla yiŋɔɔ leŋ

Kala nuu ndoo nɔ yaula Bandu Mɛŋgɛlaa a “Tiondoo!” o ba tau. Nduyɛ mi yaa chua hawɛila bɔɔbɔɔ le diomndaŋ veeloo leniŋ. Mɛɛ teleŋ tiŋ hiou, mi cha maa tonyaa ya wa pɛɛkoo ni. Le hei, mi chɛl le mi Ŋgɔɔ Chɛfilee pɛɛku ya Baabuiyo. Mi kandu kɔlaŋ o bɔŋaŋndaŋ teleŋ o teleŋ. Yaa kaala nyɛ ya wa pɛɛkoo wo tau. Lelaŋ, mi simnuŋ wana dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ. Mi siŋga kpeleŋnda yaa nɔlaŋ, mɛɛ ya sina maa “paale Mɛlɛka Yaawɛɛ o kɔɔsa niŋ a waŋnda leŋ, le cho niŋ kpɛɛluŋ.” (Sɛfa. 1:​14) Yaa yeema lɛ mi kuɛ o sukuu bɛndoo niŋ te. Kɛ yaa yeema niŋ mi mala acheleŋnda le ma pɛɛku tonya cho o Baabuiyo niŋndo.

A Kooŋndo 13, 1956 ya chii sukuuwo ni. Nduyɛ mɛɛ palɛi yaa hiou okoŋ kɔɔli, mi sɔla yiŋɔɔ o bɔŋaŋ ibuŋgaa. Kɛ a teleŋ koŋ, yaa sina pɛŋ salala Chɛhowa ndoo duau niŋ ya le mɛɛ ya chɛl le mbo pɛɛku ya, nduyɛ mi pɛɛku acheleŋnda a ndu okɔɔ yɛ le.

MƐƐ YA SIMNUŊ KƆƆFANƆƆ, MI PƐƐKU TAU A CHƐHOWA, NDUYƐ MI PƐƐKU ACHELEŊNDA A NDU OKƆƆ

Mɛɛ ya sɔla yiŋɔɔ, paŋgoŋ ŋɔmpum okoŋ kɔɔli, mi simnuŋ kɔɔfanɔɔ. Yau Wali leMasaa le Yindimiiyo 1956 ndoo nɔ buŋgɛi a suɛi lebolle aa: “Can You Serve Where the Need Is Great?” (A Tiuba Pa Ma Kuɛ Malaa Naa Yeemɛi Cho Tau Wa?) Yaa tiuba mi tosa keŋ. Nduyɛ yaa nɔ yeemɛi tau le waŋnda malaa ma tuei a yooŋgu kɛndɔɔ okɔɔ.—Maa. 24:​14.

Le hei, mi kua Ɛchi Fiid, Kalolina Batouwo. Wanaa dimiaa yooŋgu kɛndiaa a hiɔɔlu kpe wa o kunda wa loŋ ndo niŋ ni. Nduyɛ mɛɛ ya kuɛ, miŋ sul a ŋuɛɛnu. O chiɛi puaapilɛnɔɔ niŋ naŋ bii bɔŋaŋndaŋ ni. Ipaŋgu o ipaŋgu, mi yaa chua hawɛilaŋ 100 o wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ niŋ. Mi yaa chua chilaŋ le wali pollo tosaa, nduyɛ mi yaa yɔŋgu sɔɔŋ tau o kunda koŋ niŋ. Mɛɛ yaa tosa sɔɔŋ muŋ fau, lende koni yaa chɔɔlu pɛɛku a Chɛhowa okɔɔ ni.

Mi yaa pɛɛku Baabuiyo a chua pilɛ o chioo Chɔsitɔŋ niŋ. Nduyɛ chua koŋ ndoo nɔ chiɛi nda kɛsi waŋvilɛiya wo. Chɔŋ naa ya wa wa kɔ o chiee koŋ, ndoo bendu tau le. Mi chua koŋ ke ya wali yaa tosa palɛi itiŋ o lɔɔ bɛŋgu wo. Nduyɛ mbo chɛl naa le miŋ kandu bɔŋaŋndaŋ biyɔɔ o chiɛi pɔmbɔ ndoo nɔ wo niŋ.

Mi Ŋgɔɔ Choli Chɛfilee chaŋ Bulukiliŋ Niu Yɔk, mbo huŋ naa ya wa wa, le miŋ tosa kɔɔfaleŋ diompilɛ. Wana pɛɛku ya Baabuiyo wo po ndɔɔ wa koŋ ni. O mɔmbillo niŋ naŋ lɔl ni. Nduyɛ puaapilɛnɔɔ ndoo ke naa ndu ni.

Ndaa paawa wana tau o Kalolina Batouwo niŋ te. Kaniŋ mapuuloŋ dalalaŋ latiɔɔŋ ɔɔ la yaa ndaa paawa naa ni le paaleŋ. Teleŋ pilɛ, mi soliŋ nyɛsɔlaa mɛɛlaa wa ya o ba wo kpeku le nyɛdiaa piondɔɔ o fondaŋ ndaa pisi nyɛdiaa wo. Mɛɛ ya wa fulaa o fondaŋ koŋ, mi laŋunɔ pilɛ simi ya, okoŋ mbo nyuna ya aa: “A yeema wallo? I cho num wa kioo kaniŋ mapuuloŋ dalaa opilɛ le hawɛiyo.” Mbo dimi maa ya wa wallo palɛi yaa o lɔɔ bɛŋgu. Wali nuu wa le fonda nda wa taŋgullo wo dindioo ni. Mi hei chɔm kpendekele maa Chɛhowa wa ya malaa ni le mi hiou lachi a waa o Ɛchi Fiid niŋ. Mi che bɛɛ yaa nɔ nyɛsɔlaa bɔɔ le, kɛ mi kua o bɔŋaŋ bɛndu biinuŋ o chiee bɛndoo Niu Yɔk niŋndo a wɔsi 1958.

Paale naŋ chal o nɔɔ niŋndeŋ

O paale diiŋ ndɔleŋ choo le bɔŋaŋ koŋ, mi suɛi teŋgeŋ pum yɔŋnuŋ. Miŋ chiikaŋ naa Lubi Waliŋtiŋ. O wa kɔɔfale lɔɔlɔɔ leŋ tosaa o chioo Kaliŋtiŋ, o Tɛnisee niŋ. Naa ŋiɔɔŋ kpou naŋ nɔ yeemɛi o wali lemisiɔnalueiyo niŋ. Nduyɛ o bɔŋaŋ koŋ, ndaa nɔ bɔŋaŋ pɔmbɔɔ le wanaa ndaa yeema kɔlaŋ Kiiliadi wa. Miŋ kua o bɔŋaŋ koŋ. Okoŋ kɔɔli, miŋ kandu yaulaŋ poonyiaŋndo. Ma veelu ya le mi kɔ yɔŋgu suɛi o Kalitiŋ niŋ. Mi soliŋ teleŋ koŋ kpeku le Lubi dimullo maa, I yeema miŋ chal o nɔɔ niŋ naa ndu. Okoŋ mi kua o kunda ndɔɔ niŋ, nduyɛ miŋ chal o nɔɔ niŋ a wɔsi 1959.

I WA PƐƐKOO TAU, NDUYƐ I WA ACHELEŊNDA PƐƐKOO O KUNDAA NIŊ

Mɛɛ ya fuuluu wɔsilaŋ 23, ma yulu ya isu le mi wa buɛi kundaa o Kalitiŋ niŋ. (Ndu naŋ veelu hau ni aa, bɛndu kunda kɔɔna sɔɔŋ le bɛnduaa kundaa wo.) Mɛɛ Chas Tɔmsiŋ simnuŋ buɛi ibuŋgaa, kunda naa wa kunda tase o kuɛ yilɔɔ wo ni. Ndoo nɔ taasioo tau. A koŋ kpou, mi ndoo nyuna ya le mi chɔm ndu nyɛ puaapiliaa ndaa yeema wo vɛlɛ a mɛɛ buɛiyaa ibuŋgaa cheleŋnda ndaa peelu yeemɛi ndɛi yɛ. Mi pɛɛku ndu o ba maa, i cho suɛi kɛndɛ le mi wana nyuna, nduyɛ ma kindiŋ le tonyaa sinaa a suɛi okɔɔ kpou, tuupa ma tosa kɛɛsiaa.

A Bukuloo 1964, ma veelu ya o Sukuu Bɛnduaa a Buɛiyaa Malalaŋnda. O Lasiŋ Batouwo niŋ Niu Yɔk naŋ bii sukuuwo hoo ni. Mi puaapiliaa wa naa pɛɛkoo wa mala ya le mi nɔ yeemɛi tau le pɛɛkoo, nduyɛ mi simnuŋ kaasoŋnɔɔ o Mɛlɛka piɛiyo niŋ.

MI PƐƐKU TAU O BUƐILE IBUŊGALEŊ A O BUƐILE KELAA CHOO LEŊ NIŊ, NDUYƐ MI PƐƐKU ACHELEŊNDA

A Tɛɛkpaa wɔsi 1965, ma dimulla a Lubi le miŋ kandu buɛile ibuŋgaleŋ tosaa. Tanda wa o buŋgɛi nɛi bɛŋgu wo wa chɔŋ Nɔsivel Tɛnisee haaa kɔ Lichimɔŋ Vɛchiniaa. Kundala wa Kalolina Baluaŋndo laŋ, la wa Kɛŋtuki a Vɛchiniaa Ba Paaleŋ le Dello laŋ bɛɛ wa o buŋgɛi nɛi niŋ. Kundala wanaa tiŋiaa koni yaa kua yilɔɔ ni kanifuule, a teleŋ koŋ, hɛliaŋndo wa wanaa humbuaa a wanaa tiŋiaa tɛɛŋ o Amɛlika Batouwo niŋ. Le hei, wanaa humbuaa ndaa bii bɔŋaŋndo a wanaa tiŋiaa le. Wanaa bala fonduaa puaapiliaa wa ni. Nduyɛ miŋ pɛɛku le nyɛ naŋ nɔ wo piɔuwo a nda latulu. Mi puaapilɛnɔ ndoo viou niŋ buɛile ibuŋgaleŋ tosaa wo, pɛɛku ya suɛi sɔvɛ sɔvɛi ipum. Mbo dimulla aa: “Te a kuɛ pɛ kunda kɛ kɛ yilɔɔ, wa maa puaapilɛnɔ ndaa. Chuaŋnuŋ maa wana bɛndu le ŋ cho le. Te puaapiliaa che pɛ maa puaapilɛnɔ ndaa ŋ cho ni, keŋ tosa ma mala nda tau.”

Mɛɛ naŋ kuɛ yilɔɔ o kunda pɔmbɔ pilɛ niŋ, mi Lubi kandu chua feleŋgɔnɔ pilɛ Baabuiyo pɛɛkoo. Chuaa hoo ndoo nɔ chɛlɛkpɛ wɔsi pilɔɔ o ba. Mi ndoo tosa pɛɛku chuaa hoo sanaa a ndu yaulaŋ poonyiallo kanifuule, wana ve o kunda koŋ niŋ, le mbo hiou lachi a ndu Baabuiyo pɛɛkoo le. Mɛɛ naŋ miiŋgu kunda koŋ yilɔɔ, mi chua koŋ ndoo kuɛ niŋ o bɔŋaŋndaŋ teleŋ o teleŋ. Mɛɛ ndepiliaa a ŋiɔɔŋ kuɛ o kunda koŋ niŋ, ma hiau lachi a ndu pɛɛkoo. Nduyɛ kɔɔfaa teŋgeŋnda nda wa ni. Teleŋ biŋgi okoŋ kɔɔli, mbo sɔla yiŋɔɔ. A wɔsi 1995, mi Lubi chiikaŋ a ndepilɛnɔ feleŋgɔnɔ pilɛ o Bɛtɛɛl Patasiŋ, nduyɛ mi ndepilɛnɔ koŋ chɔɔmuŋ ndupila o Lubi lo. Chua Lubi wa Baabuiyo pɛɛkoo wo, chɛlɛkpɛ ndɔ wa wɔsioo opilɛ wo wa koŋ ni. Ndu nda pɔnɔ ndɔ ndaa hiŋ o Sukuuwo Kiiliadi. Nduyɛ nda wa o toŋgo 100 wo niŋ ni. Chɔŋ a teleŋ Lubi kandu chua koŋ Baabuiyo pɛɛkoo wo, huŋ bii a teleŋ chuaambɔ koŋ chɔɔmuŋ ndu wo, wɔsilaŋ 30 laa hiou niŋ ni.

Buŋgɛi diiŋ nduɛi naŋ tosa buɛile ibuŋgaleŋ ndo wa Fɔlida ni. A teleŋ koŋ, naŋ hauba a mɔmbillo. Le hei, miŋ piandu mɔmbillo. Nduyɛ o baa kɛndɛ kɛndɔɔ naŋ pendu ndu ni. Kɛ o lɔɔ pilɛ bɛŋgu, mi nyɛ kua a mɔmbillo wo tambu. Naŋ nɔ ikani le ndu toosiaa le. Lelaŋ, mi veelu puaapilɛnɔ yaa yiyaŋ maa o nɔla mbo mala naa wo. Mbo viam wana wa wallo ndu o ba bɛŋgu wo, le mbo huŋ toosial naa mɔmbil naa. Nduyɛ o bii naa nyɛsɔlaa o ba le. Naa koni o dimul naa ni aa: “La ke ya nyɛ o nyɛ le.” Mi puaapilɛnɔ koŋ ke ndu pɛŋ nyɛsɔlaa le mbo ke naa. Tamaselii kɛndɔɔ pila cho koŋ ni le chɔmndo mɛɛ Chɛhowa mala buɛiyaa nduaa yɛ. Mi keŋ loonuŋ naa maa, naa bɛɛ nɔ miŋ wa acheleŋnda kɛndɛi tosallo.

Te naŋ kuɛ pɛ kundalaŋ yilɔɔ, o chiɛila puaapiliaa niŋ naŋ lɔl ni. Nduyɛ mi keŋ tosa miŋ sɔla chaŋyaŋ tau. Paale pilɛ, mi kandu konaa poonyiaa a kunda pilɛ okɔɔ, o maasii naŋ soliŋ kpeku le konalaŋ poonyiaa wo choo. Kɛ I chii kona koŋ poonyiaa idii koŋ te. Mɛɛ ya miiŋgu ichɔllo, mi komal ndu o laasiɛi kpou o maasii naŋ soliŋ kpeku le konalaŋ poonyiaa wo choo. Yuŋgu naŋ wa luaŋ o ndalo chiɛiniŋndo, poombɔ nda wɔsila yaa wo ndoo laasiaa ndu ni. Le wɔsila bɔɔbɔɔ, mi yaa mam poombɔ koŋ a suɛi keŋ okɔɔ.

A wɔsi 1971, ma yɔŋ ya yauwo le mi kandu buɛile kelaa choo leŋ tosaa o chiee bɛndoo Niu Yɔk niŋ. Mi kɔndɔfillo bii naa tau! Kanifuule a teleŋ koŋ, I wa wɔsilaŋ 34 kinɛi. Ya wa wana tiŋi tasoo ni, le waa buɛi kelaa choo wo o tanda koŋ niŋ. Le hei, mi puaapiliaa loŋ kpou dimul naa a chaa hunɔɔ wo a dialuŋ fulaa.

Mɛɛ ya wa buɛi kelaa choo wo yɛ, mi yaa pɛɛku waŋnda a Chɛhowa okɔɔ o lɔɔ mɛɛlulaŋ o bɔŋaŋ ibuŋgaa. Nduyɛ mi yaa tuei yeela tau le ndi tosaa. Buɛiyaa ibuŋgaa bɔɔbɔɔ ndaa nɔ taasioo ndaa hiou ya. Buɛi ibuŋga pilɛ wa loŋ, ndu ndoo yɔŋgu suɛi nii yiŋɛi ni. Opilɛ wa vɛlɛ loŋ diolaŋ Tiodɔɔ Chalas. Nduyɛ mbo simnuŋ waŋndo opilɛ o Dialii Kuumbaŋ Choo Ve choo. O faŋaŋ okoŋ kɔɔli, puaapiliaa ndaa nɔ taasioo tau wa wa o Bɛtɛɛl Bulukiliŋ. Mi naŋ kɔl tau mɛɛ buɛiyaa ibuŋgaa a Bɛtɛlaitiiyaa kaŋ mala ya mi yɔŋnuŋ fɛɛsɛŋ le wali nuu tosaa. Mi cha kpendekele maa, ndaa tiindaŋ Diom Mɛlɛkaa, nduyɛ a wa lo lechoo wo chɔmndo o kɔɔna ndɔɔ lo. Mi kaa nda tusiaŋndo mala ya mi tuɛi wali nuu yeela tau.

MIŊ MIIŊGU BUƐILE IBUŊGALEŊ TOSAA

A wɔsi 1974, mi Dialii Kuumbaŋ Choo Ve dimul buɛiyaa ibuŋgaa atiŋ le ma kandu buɛile kelaa choo leŋ tosaa. Nduyɛ ma dimul naa le miŋ miiŋgu buɛile ibuŋgaleŋ tosaa. Kalolina Batouwo nda dimul naa ni le miŋ kuɛ. A teleŋ koŋ, mi puaapiliaa humbuaa a a tiŋiaa ndaa bii niŋ bɔŋaŋndaŋ diompilɛ. Nduyɛ a wa a kɔl kɛndɛ tau le keŋ.

A wɔsi 1976 mɛɛlulaŋ, ma yɔŋ ya Chiɔɔchiaa le buɛile ibuŋgaleŋ tosaa Alaŋta a Kolombɔsi tɛɛŋ. I loonuŋ teleŋ pilɛ mi yɔŋgu suɛi biisiei, le chuaambuaa ŋuɛɛnuaa sɔla piɔmndo paale pilɛleŋ nda. Waŋndo ndoo mal yiŋndeŋ o chiɛi ndaa choo ni. Nduyɛ wanaa tiŋiaa nda wa ni. Mi kala nda yɔŋuluŋ tau. Le hei, ma kua a ndu o fondaŋ chiɔuwaa. Mi Seiyaa Chɛhowaa ndaa kuɛ o fondaŋ chiɔuwaa koŋ tau le ndu nda pɔnɔ kɔllo dɛɛniaa. Wana tiŋi ni, wana humbu ni. Mi cha kpendekele maa puaapiliaa ndaa kaaliaŋ tau. Nduyɛ nyiɛɛyii buɛiyaa Chɛhowaa tuiinaŋ vellaa velle ve, mala nda ni ma biunuŋ sɔɔŋ kala kalaŋ.

MI PƐƐKU TAU O BƐTƐƐL, NDUYƐ MI PƐƐKU ACHELEŊNDA

A wɔsi 1977, ma dimul naa le miŋ kuɛ o Bɛtɛɛl, Bulukiliŋ, le paŋgoŋ ŋtiŋ. Nduyɛ ma ke naa wallo opum le tosaa. Mɛɛ wali koŋ hiŋ le chuwɔɔ, mi wanaa wa o Dialii Kuumbaŋ Choo Ve choo wa a ŋiɔɔŋ nyuna ya a Lubi, te ŋ nɔla niŋ pɛ le miŋ hiou lachi a wallo o Bɛtɛɛl. Miŋ chɛl le miŋ hiou lachi a wallo tosaa o Bɛtɛɛl.

Le wɔsilaŋ 24, I wa wallo a Kunda Kɔɔna Sɔɔŋ o Lɛuve le Wali Pollo Wo. Nduyɛ o kunda koŋ niŋ, mi puaapiliaa cho wallo loŋ nda sɔla nyunala kɔndɔfiltaŋ, la nda nɔ ma muli laŋ. O wɔsiŋ hiou woŋ niŋ, I che niŋ mɛɛ Dialii Kuumbaŋ Choo Ve yɔŋgu nɛi chɔmaa tɔlnuŋ o Baabuiyo choo wo yɛ. Nɛi chɔmaa koŋ puaapiliaa kaŋ tiindaŋ ni le nyunala nda sɔla laŋ mulioo. Nduyɛ ndu koni nda tiindaŋ ni le buɛiyaa ibuŋgaa, bɛnduaa kundaa a kɔɔfaa pɛɛkoo. Hei tosa niŋ mi wanaa bɔɔbɔɔ simnuŋ kaasoŋnda o Mɛlɛka piɛiyo niŋ. Nduyɛ i cho vɛlɛ tosaa mi kɔɔna Chɛhowaa wa kaloo poŋ.

Chɔŋ a wɔsi 1995 kɔ bii 2018, mi fondaŋnda leboltaŋ laa vem ya lɛuwuŋ bɔɔbɔɔ yilɔɔ. Mi yaa suukaŋ a wanaa cho wallo a Kunda Cho Lɛuve Chilaŋnda, Bɛtɛlaitiiya a misiɔnalueiya le nda kɔltaŋ dɛɛniaa, a nda malaa a bahawɛila ndala kala kalalaŋ. Nduyɛ, mi sɔɔŋ yɔŋnaŋ naŋ tuɛiyoŋ muŋ dɛɛniaa ya a Lubi kɔllo tau. Le tamaseliiyo, a wɔsi 2000, miŋ kua yilɔɔ Luwaŋnda. Nduyɛ a wɔsi 1994, diuwaŋ lekaa wo wa o lɛŋnde leŋ niŋ. Mi puaapiliaa a yuŋgoo Bɛtɛɛl kpou biunuŋ nyɛkindilaa koŋ. Mɛɛ naŋ tuei sɔɔŋ ndaŋ yɔŋnaŋndoŋ, mi keŋ pilaŋ naa kɔllo tau. Mi puaapiliaa haa a bɔɔbɔɔ wanaa ndaa kaalaa sɔla piɔmndo. Kɛ a sɔɔŋ wa nda muŋ choo woŋ kpou, ma hiau lachi a laalaŋ ndaa vɛlɛ a tiindaŋ nda nɔ o Chɛhowa niŋndo chɔmndo. Nduyɛ ma hiau lachi a waa a kɔl kɛndɛ.

Paale naŋ chiŋa wɔsilaŋ 50 o nɔɔ niŋndo

Suŋ suŋ niŋ, ŋ cho niŋ o wɔsila 80 laŋ niŋ. O wɔsiŋ 20 hiou woŋ niŋ, I cho wallo a Kunda Cho Lɛuve Amɛlika Chilaŋndo. Mi che bɛɛ I kue lɛ o sukuu bɛndoo niŋ te, kɛ mi sɔla pɛɛku bɛndu bɛndoo Chɛhowa o ba, vɛlɛ a kɔɔna ndɔɔ. Hei mala ya niŋ le mi pɛɛku acheleŋnda tonyala cho Baabuiyo niŋndaŋ, la chuu nda tɔnɔɔ lefafɛɛŋ ndaŋ. (2 Kɔliŋ. 3:​5; 2 Timo. 2:​2) I che niŋ mɛɛ yooŋgu cho o Baabuiyo niŋndo mala waŋnda, ma tosa hiouwɔɔ lachioo o yoomula ndalaŋ niŋ yɛ, nduyɛ ma wa chaŋyɛi kpɛɛluŋnde tueiyɔɔ yeela a Wana Toosiaa. (Chemi. 4:​8) Teleŋ o teleŋ naŋ tiu pɛ ba, mi ya a Lubi dɛɛniaa acheleŋnda kɔltaŋ le ma chua dikeŋnaŋ nda nɔ le pɛɛkoo a Chɛhowa okɔɔ vɛlɛ a acheleŋnda tonyala cho o Baabuiyo niŋndaŋ pɛɛkoo wo o sɔvɛ. Dikeŋnaŋ sɔvɛ sɔvɛ buɛiyaa Chɛhowaa tuɛi yeela tau wo cho koŋ ni!