Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Mal Mɛlɛka Piɛiyo Le, mi che bɛɛ naa “Nyɛ Palaa Faŋga Faŋga Cho”

Mal Mɛlɛka Piɛiyo Le, mi che bɛɛ naa “Nyɛ Palaa Faŋga Faŋga Cho”

“Le mi ŋ luɛi o masale Mɛlɛkaleŋ niŋ mɛɛ mi ŋ keeku o nyɛ palaa faŋga faŋga niŋ.”—WALTA WA. 14:22.

1. Le yɛɛ kɔndɔfili nɔ mbo bii wanaa Mɛlɛkaa le nyɛpalaa komal nda wo le?

TE NYƐPALAA faŋga faŋga komal num pɛ tuupa ma sɔla fanda yoomu fafɛɛŋndo, kɔndɔfillo bii num pa? Sako bɛɛ. Wa wana sɛnɛi o tonyaa niŋ, viou niŋ leniŋ, sina maa nyɛ kindilaa cho naa kuee o chieeŋ Setanaa hoo niŋ.—Chɔɔmɔŋndo 12:12.

2. (a) O fulawɔ o bahawɛila komal waŋchieeya laŋ kɔɔli, tɔɔndaŋ suu kuɛɛ komal lɛ Kilisiɔŋnda? (Tofa fotueiyo o peele naŋ kanduleŋ choo) (b) Nɛɛ cho yɛ nyɛpalaa hoo kɔɔli, nduyɛ, vɛɛ naŋ looku yɛ hei sina?

2 O fulawɔ o bahawɛila komal wanaa lahakiaa kpou laŋ kɔɔli, tɔɔndaŋ cheleŋ cho vɛlɛ o komal Kilisiɔŋnda wo. (Kɔl. Tasoo 10:13) O kuɛɛ koŋ? Simul kala kalaa, le mɛɛ nda cho sawala Mɛlɛkalaŋ biyɔɔ yɛ. Mi Chiisu dimul buɛiyaa nduaa aa, “Chiɔɔ o cho o bɛndu mbo hiau wana o cho o ba wo le. Mɛɛ nda tusi ya nyɛ palaa choo yɛ, lende koni nda cho nya nyɛ palaa tusi choo ni.” (Chɔŋ 15:20) Nɛɛ cho yɛ hunɔɔ a simullo hoo? Setana. Ndu Baabuiyo veelu ni aa “yalakana bɛndoo” o cho wanaa Mɛlɛkaa nuuviaa le “mbo tɛɛmbuu” nda wo. (Pitɛ Tasoo 5:8, NW) Setana soliŋ nɛilaŋ tau kpeku le pimbi simiaa buɛiyaa Chiisuaa tɛɛmboo. Ŋ yaasiaŋndɔ nyɛ yɔŋnuŋ a kiilanɔɔ Pɔɔl lo.

NYƐPALAA O LISTA NIŊ

3-5. (a) Nyɛpalaa suu kuɛɛ komallɛ Pɔɔl Lista? (b) O nɛi kuɛɛ choo nyɛ o dimi a nyɛpalaa okɔɔ wo dɛɛniaa yɛ naa?

3 Ma tusi Pɔɔl nyɛpalaa choo tau le laalaŋ ndɔɔ. (Kɔl. Diiŋ Ndɔɔ 11:23-27) Mi ipilɛ yɔŋnuŋ Lista. Mɛɛ nda siŋgi po nda velu o bɛvɛiyo, mi faŋgaa dimi maa Pɔɔl nda Baanabaa chaaŋ ndɔ, mɛlɛkaa nda cho ni. Nduyɛ ma yeema le nda sooluuwo. Kɛ mi Pɔɔl nda Baanabaa kuuna nda maa a sooluu nda le! Hau pa mi yaamɔɔwa o Chuuwa tɛɛŋ huŋ ma nyiinduu Pɔɔl nda Baanabaa choolaŋ le waŋnda kɔltaŋ mulioo. Chɔ chɔ mi i yɔŋnuŋ! Mi waŋnda vii Pɔɔl a poutaŋ, nduyɛ ma mɛi ndu tendu piɔm.—Walta Wa. 14:8-19.

4 Mɛɛ Pɔɔl nda Baanabaa fula kundalaŋ yilɔɔ Dabe, ma miiŋgu Lista, Aikooniɔm a Aŋtiɔɔ. Loŋ nda ke wanaa laalaŋnda yoomuaŋ ni, ma dɛɛniaa nda le loo o laalaŋndo choo. Ma dimul nda aa, “Le mi ŋ luɛi o Masale Mɛlɛkaleŋ niŋ mɛɛ mi ŋ keeku o nyɛ palaa faŋga faŋga niŋ.” (Walta Wa. 14:21, 22) O tase ndɔɔ, ma che maa suɛi waa ndoo nɔ mii yɔŋnuŋ te. Kɔl tambɛiyo nyɛpalaa chuu naa ni, o dɛɛniaa naa kɔltaŋ te. Kɛ vɛɛ Pɔɔl nda Baanabaa looku yɛ wanaa laalaŋnda dialluŋ kalaŋ ke le nyɛpalaa simullo?

5 Ŋ tofa pɛ nyɛ Pɔɔl dimi hoo wo nyɛkɛndɛi, ŋ nɔla miŋ saaluŋ mulioo. O dimi naa aa, “Ŋ nɔ miŋ biunuŋ nyɛ palaa faŋga faŋga le.” Kɛ aa, “Le mi ŋ luɛi o Masale Mɛlɛkaleŋ niŋ mɛɛ mi ŋ keeku o nyɛ palaa faŋga faŋga niŋ.” Lelaŋ, mi Pɔɔl kindi buɛiyaa Chiisuaa poŋ. Mbo kindilal nda fulamakɔɔli sɔvɛ cho le nda wo, te a lo pɛ o laalaŋndo choo. Hei ve lachoo le. Lelaŋ Chiisu dimi ni aa, “Wana o wana biunuŋ pɛ haaa o mɛɛlulaŋ, Mɛlɛka piŋi ndu.”Mat. 10:22, NW.

6. Fanda suu kuɛɛ cho yɛ le wanaa biunuŋ nyɛpalaa wa?

6 Te ŋ biunuŋ pɛ, ŋ cho fandaa sɔla. Le Kilisiɔŋaa pɔyaŋnda, fanda ndaa cho yoomu vi lɛ le wo ni. A cho wa a Chiisu latulu o masaleŋ choo o choo choo niŋ. Kɛ le “saa cheleŋ,” yoomu fafɛɛŋndo o chieeŋndo choo naa “sandei wa niŋnda.” (Chɔŋ 10:16; Pitɛ Diiŋ Ndɔɔ 3:13) A mɛɛ Pɔɔl dimi yɛ, ŋ nɔ fɛŋ miŋ keeku o nyɛpalaa faŋga faŋga niŋ. Ŋ yaasiaŋndɔ tɔɔndaŋ ndaŋ la tiɔɔŋ la komal naa lepum ndaŋ.

SIMUL KPELE KPELOO

7. Nyɛpalaa suu kuɛɛ cho yɛ simul kpele kpeloo?

7 Mi Chiisu dimi aa, “Waŋnda cho nya biyɔɔ ma kuɛ a nya o toŋgola kɔɔsaalaŋ niŋ, nduyɛ ma lɔɔ nya o chiɛila Chuuwa piɛi Mɛlɛka laŋ niŋ. Nduyɛ ma kuɛ a nya o masaa bɛnduaa cho lɛŋnde bolleŋ nda lo.” (Maki 13:9, NW) Diomndaŋ ndaŋ la chɔm maa, Kilisiɔŋnda apum cho nyɛpalaa ŋdiallo sɔla. Kɛlɛŋgaa sim lachiaa o piɛiye niŋ, ɔɔ masaa chieeŋnda cho nyɛpalaa hoo kɔɔli ni. (Walta Wa. 5:27, 28) Ŋ tofaŋndɔ vɛlɛ tamasi Pɔɔl lo. Sioonde ndii bii ndu pa le nyɛpalaa komal ndu wo? Sako bɛɛ.—Nuawɔ Walta Wanaa Chiisuaa 20:22, 23.

8, 9. Vɛɛ Pɔɔl chɔm yɛ maa o nɔ kɔl sikpaa le nyɛpalaa biuwɔŋndo, nduyɛ vɛɛ apum cho yɛ tamasi ndɔɔ tolɔɔ kɔɔli o teleŋ naa niŋ?

8 Mi Pɔɔl simul nyɛpalaa kpele kpele Setana wo. Mbo dimi aa, “Kɛ I chue bɛɛ yoomu nuu maa o cho nyɛ o nyɛ le, le hali kpeŋ mi chii wali Masanɔɔ Chiisu ke ya wo, ndu yɔŋnuŋ maa waŋnda yooŋgu kɛndɔɔ dimullo a kɛndɛi Mɛlɛkɛi okɔɔ ni.” (Walta Wa. 20:24) Tonya, siooŋii bii Pɔɔl a nyɛpalaa komal ndu wo le. Ndoo nɔ kɔl sikpaa le biuwɔŋndo, mɛɛ mɛɛ la wa. A nyɛpalaa ndɔɔ fau, nyɛ ndoo landuŋ fɛŋ kɔllo wa ni, le mbo chii wali Masanɔɔ Chiisu ke ndu le tosaa wo.

9 Hau bɛɛ, puaapiliaa a ndepiliaa bɔɔbɔɔ chɔm niŋ kɔl sikpa pilɔɔ hoo kpe. Le tamaseliiyo, o lɛŋnde pilɛ niŋ, o cho niŋ le suɛi wɔsila 20 Seiyaa Chɛhowaa cho nyɛpalaa biuwɔŋndo o chiɛila manyumndaŋ niŋ le mɛɛ bala ndala cho o sɔɔŋ chieeŋ niŋ te yɛ. Mi masaa waa kɛɛ le nda kɔɔsaa kanifuule maa a tɛɛmbuu sawaa. Ma kuuna yuŋgula ndalaŋ nda hunɔɔ yilɔɔ. Ma luaa apum, nduyɛ ma tusi nda kotala yɛ yɛlaŋ choo.

10. Te nyɛpalaa woolu naa pɛ, le yɛɛ naŋ ve yɛ a isiooŋ te?

10 Chaaŋaa naa laalaŋnda o lɛŋii cheleŋnde niŋ cho nyɛpalaa faŋga faŋga woolu nda wo biuwɔŋndo. Te keŋ yɔŋnuŋ num pɛ, yɔŋ isiooŋ te. Yiyaŋ a tamasi Choosɛ wo. Ma pisi ndu o chɛleŋ niŋ, kɛ mi Chɛhowa soli ndu le niŋ. (Walta Wa. 7:9, 10) Chɛhowa nɔla mbo tosa nyɛ pilɛ koŋ kpe le num. Kɛsiŋ o kɔl maa “Masanɔɔ Mɛlɛka ndu sina mɛɛ o piŋi wanaa nduaa o dɛnɛla palaalaŋ niŋ yɛ.” (Pitɛ Diiŋ Ndɔɔ 2:9) A hiau niŋ pa lachi a tiindaŋndo dɔuwɔɔ o Chɛhowa niŋ, maa o nɔla mbo soli num o chieeŋ dɛnɛ wɔɔŋndo hoo niŋ, nduyɛ mbo tosa ma tuei yoomu fafɛɛŋndo yeela o Masale ndɔleŋ bɛŋgu? Saboo cho le hei tosaa. Nduyɛ nɔ kɔllo sikpa le nyɛpalaa simullo.—Pitɛ Tasoo 5:8, 9.

SIMULTA NAŊ VE KƆL TE LAŊ

11. Yɛɛ cho yɛ teŋgeŋndo simulta naŋ ve kɔl te laŋ tɛɛŋ, a la kpele kpelelaŋ?

11 Nyɛpalaa cheleŋ komal naa wo cho simulta naŋ ve kɔl te laŋ ni. Vɛɛ simullo hoo cho yɛ teŋgeŋ a simulta kpele kpelelaŋ? Simulta kpele kpelelaŋ la cho ko mɛɛ feleŋ feleŋndo hɔŋ o chiɛi numndo choo mbo tɛɛmbuu ndu o foofu yɛ. Simulta naŋ ve kɔl te laŋ la cho ko mɛɛ kaaŋguaa lo chiɛi numndo dioo o pɔm pɔmbɔ tei mbo komba wɔ yɛ. Tamasi mɛɛlaa hoo chɔm maa, mɛɛ mi waŋndo luɛi fɛŋ o kpundɔɔ niŋ malaŋ o sina.

12. (a) Ɔɔ simulta naŋ ve kɔl te laŋ opilɛ o Setana soliŋ kpeku wo, nduyɛ le yɛɛ o cho yɛ batiuwaa sɔlaa? (b) Vɛɛ kɔl tambɛiyo paaliaŋ yɛ Pɔɔl?

12 Setana yeema mbo tɛɛmbuu chaŋyɛi numnde nya Chɛhowa. Lepum, mbo soliŋ simulta kpele kpelelaŋ kpeku, ɔɔ la ŋ ve bɛɛ kɔl te laŋ le laalaŋ numndo tɛɛmboo o pɔm pɔmbɔ. Nyɛ kpeekpei Setana soliŋ kpeku o simulta naŋ ve kɔl te laŋ niŋndo, cho kɔl tambɛiyo ni. Kiilanɔɔ Pɔɔl bɛɛ, mbo chɔm mɛɛ kɔl tambɛiyo paaliaŋ ndu teleŋndaŋ lapum yɛ. (Nuawɔ Luomaŋnda 7:21-24) Pɔɔl ndoo “kendu” o suɛi Mɛlɛkɛi niŋ. Naapum, o wa waŋndo opilɛ o dialii kuumbaŋnde tɛɛŋ. Kɛ le yɛɛ o dimi yɛ maa ‘nyɛpalaa cho ndu choo o bana bana’? Mbo dimi maa le mɛɛ o wa wana hakioo yɛ ndoo tambu kɔl lepum ni. Ndoo yeema kɛsɛ le ikɛndɛi tosaa, kɛ mbo saaluŋ maa nyɛ cheleŋ cho sɔŋgɔɔ a sawa Mɛlɛka cho ndu o kɔllo. Te yiyaŋnda waa naa hiŋ num o kɔl pɛ, a sɔla kɔl dɛɛniaa a nyɛ yɔŋnuŋ kiilanɔɔ Pɔɔl lo.

13, 14. (a) Yɛɛ tɛɛmbuu yɛ wanaa Mɛlɛkaa apum kɔllo? (b) Nɛɛ yeema yɛ mi laalaŋ naa komba, nduyɛ le yɛɛ?

13 Lepum, mi puaapiliaa a ndepiliaa tau tambu kɔl, ma buulaŋ, nduyɛ ma yiyaŋ maa nyɛ fondoo fuu nda cho ni. Le tamaseliiyo, mi kɔɔfanɔ dialuŋ fulaa pilɛ diolaŋ Dɛbola dimi aa, “Lɔɔlɔɔ, mi yiyaŋ a biondɔŋ ya tosa wo. Lepum, mi tambu kɔl. Te kɔllo del la pɛ o siɔwuŋ ya tosa woŋ, mi yiyaŋ maa nɛi o nɛi cho lɛ mi wana kaala ya le, kɛlɛŋgaa niŋ te Chɛhowa.”

14 Yɛɛ tɛɛmbuu yɛ buɛiyaa fulaa ŋdial Chɛhowaa apum kɔllo, mɛɛ Dɛbola cho naa yɛ? Sabulaŋ la cho tau. Apum, yiyaŋ wɔɔŋndo nɔɔ a ndapila, vɛlɛ a bahawɛila ndalaŋ. (Tal. 15:15) Apum yɛ, buulaŋnda bɛndaŋ la nɔ hunɔɔ a yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ nda o lakɔl ni. Ŋ loonuŋndɔ wana yeema mbo luei naa yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ o kɔllo. Nɛɛ kpeekpei yeema yɛ miŋ tambu kɔl tei miŋ saŋga a Mɛlɛka piɛiyo? Nɛɛ yeema yɛ num ma yiyaŋ maa a cho o pɛɛsaa maa ndu? (Chɔɔmɔŋndo 20:10) Setana. O yɔŋ bɛɛ aa simulta kpele kpelelaŋ, ɔɔ la naŋ ve kɔl te laŋ, Setana siŋga wɔ yiyaŋ ndɔɔ le. Ndu cho ni, le miŋ vi ŋdial, miŋ buulaŋ, nduyɛ miŋ saŋga a Mɛlɛka piɛiyo. Tuu pɛŋ keŋ te! Wanaa Mɛlɛkaa cho chɔulabaa a nyinaa wɔɔŋnda.

15. Vɛɛ naŋ chɔm yɛ maa ŋ nɔ kɔllo sikpa maa ŋ chɛl mi kɔl tambɛiyo dii naa dialloŋ te?

15 Mɛɛ mɛɛ la wa, wu ŋdial a chɔulabaa le. Kɛsi kɔllo o fandaa choo. Mi Pɔɔl poonyial Kilisiɔŋnda Kɔliŋ aa, “Le sabu koŋ dialloŋ vi naa le. Mi che bɛɛ kɛndiaa naa ŋdiallo o cho faŋaŋndo lechoo, kɛ wana chieeyɛi nɛi ndi, cho yɔŋnɔŋndo isɛnɛi lepaa o lepaa. Nyɛ nɛiyaa cho hoo naa choo wo ndu, le teleŋ biŋgi koni o cho ni. Nduyɛ te o wa yɛ pɛ miŋ biunuŋ, nyɛ kɛndɛ Mɛlɛka tosal naa niŋndo hiau niŋ poloŋ a nyɛ nɛiyaa cho hoo naa choo wo. Nduyɛ ndu lefafɛɛŋ o cho ni.”—Kɔl. Diiŋ Ndɔɔ 4:16, 17, NW.

BƐƐNDIAŊ SUŊ SUŊ LE NYƐPALAA

Kilisiɔŋnda chuaambɔ ni bɛndu ni cho pɛɛkoo le seileŋ timbioo a laalaŋ ndaa okɔɔ (Tofa pɛl 16)

16. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ bɛɛndiaŋ suŋ suŋ le nyɛpalaa?

16 A mɛɛ naŋ che yɛ, Setana nɔ sɔɔŋ “kɔŋgɔdi kɔŋgɔdioŋ” ŋ hɔbɛi. (Ɛfi. 6:11) Wana o wana nɔ mbo tol sila cho o Pitɛ Tasoo 5:9 (NW) niŋndo kɔɔli. Ndu cho ni, “La simul Nyina Wɔɔŋndo, a laalaŋ nyaa o kala poŋ.” Le hei tosaa, mɛɛ miŋ bɛɛndiaa kɔl naa, yiyaŋ naa, nduyɛ miŋ pɛɛkuŋ naapila suŋ suŋ le o kɛndɔɔ tosaa. Le tamaseliiyo, lɔɔlɔɔ mi puaa chɔuwa keeku o pɛɛku kala kalaa bɛŋgu tuupa mi boondii chɔuve fuuluu. Wanaa cho Mɛlɛka piɛiyo wa bɛɛ nɔ ma tosa nyɛ pilɔɔ kpe. Ŋ sina nyɛ naŋ nɔ le chɔulabaa o chilaŋ niŋndo le. Lelaŋ, icho suɛi taasi le miŋ bɛɛdiaŋ pɔɔ teleŋ naŋ nɔ kɔl nyuloo wo le? Mi Pɔɔl poonyial Kɔliŋtiaŋnda aa, “La mɛɛndaŋ nyapila, mi la kelu yamɛi te la cho pɛ o laalaŋndo choo. La hiou lachi a chɔmndo wanaa suu nya cho wa.”—Kɔl. Diiŋ Ndɔɔ 13:5, NW.

17-19. (a) O nɛila kuɛɛ choo naŋ mɛɛndiaŋ yɛ naapila? (b) Vɛɛ feleŋguaa bɛɛndiaŋ yɛ le seileŋ timbioo a laalaŋ ndaa okɔɔ o sukuu?

17 Nɛiyo opilɛ o naŋ tual sila Mɛlɛka ke Pɔɔl lo kɔɔli wo cho naapila mɛɛndaŋndo ni. Nyunaŋndɔ aa, ‘I lambaŋ pa piɛileŋ? Te waŋndo nyindu ya pɛ le nyɛ Mɛlɛka chɛl too tosaa, I diikuŋ pa Mɛlɛka mbo hiau waŋchieeya? I cho pa kɔlaŋ o bɔŋaŋnda naalaŋ lɔɔlɔɔ? I nɔ pa siooŋnde le suɛi a sɔɔŋ ya laalaŋndoŋ okɔɔ? I cho pa kindiŋndo le mi mal chaaŋaa niaa laalaŋnda haki le siɔwuŋ ndaŋ, mɛɛ nda bɛɛ malla haki yɛ? I diikuŋ pa wanaa chua chilaŋ o kɔɔna Chɛhowaa niŋnda?

18 O nyunalaŋ ndaŋ tɛɛŋ, kɛsiŋ la tiɔɔŋ o kɔl. O tasoo, mɛɛ naŋ looku miŋ timbi seileŋ a sɔɔŋ naŋ laalaŋndoŋ okɔɔ yɛ. O diiŋ ndɔɔ, mɛɛ naŋ simul wanaa nyindu naa le nyɛ Mɛlɛka chɛl too tosaa yɛ. Feleŋguaa naa tau nɔ le hei tosaa o sukuu. A pɛɛku maa siooŋnde ɔɔ siɔmbulaŋ la nɔ mila bii nda le suɛi a sɔɔŋ nda laalaŋndoŋ okɔɔ le. Kɛ, a nɔ ma soo a dialuŋ fulaa. Yaula naalaŋ la mala nda ma tosa hei. Le tamaseliiyo, “Tiondoo!” hoo Suɛɛsɔɔ 2009, kɛɛsiaa maa, te chaŋ num nya cho o sukuu wo nyuna num pɛ aa, “A laalaŋ pa maa Mɛlɛka toosiaa nyɔŋ ni?” a mulul ndu aa, “Le yɛɛ mi kɛɛ laalaŋ maa o cho Mɛlɛka le tosiaa nyɔŋ te? Wanaa sinaa dɛnɛ bɛnduaa bɛɛ chɛlaŋ o hei choo le. Nduyɛ nda hiou sɔɔŋ sina!” Kalaŋ chuauwa, la pɛɛku chuauwaa nyaa le muli sɔviɔɔ yɔŋgoo te chaaŋaa ndaa simul nda pɛ a nyunalaŋ lapum o sukuu.

19 Lepum, o ve suɛi kpɛdɛ le suɛi a laalaŋ naa okɔɔ, ɔɔ le tosaa nyɛm cheleŋ Chɛhowa yeema naa o ba woŋ te. Lepum, te ŋ niilu pɛ baalaa kpɛŋ, mɛɛ miŋ kindiŋ kpoke le kɔlaŋ o chuuŋgiaŋ naa. Le kɔlaŋ idii o wali pollo niŋ, ŋ yeema bɛɛ miŋ chɛŋ o kpele le. Kɛsiŋ hei o kɔl. A nɔla ma simul tɔɔndaŋnda kalalaŋ o chilaŋ niŋ, te a nɔ pɛ yeemɛi nyɛkɛndɛi le Mɛlɛka piɛiyo,

20, 21. (a) Vɛɛ yiyaŋndo o sala soliaŋ Chiisoo choo mala yɛ naa miŋ chɔulaba yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ? (b) Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa te ŋ wa pɛ o nyɛpalaa faŋga faŋga bɛŋgu?

20 Simulta naŋ ve kɔl te laŋ yɛ? Le tamaseliiyo, vɛɛ naŋ looku yɛ kɔl tambɛiyo chɔulaba? Nɛi sɔviɔɔ opilɛ le hei tosaa cho yiyaŋndo a sala soliaŋ Chiisoo ni. Keŋ kiilanɔɔ Pɔɔl tosa ni. Mi ndoo yiyaŋ lepum maa wana fondoo o cho ni. Kɛ, mbo loonuŋ maa o cho le wanaa sandaa le Kiliti vi le, kɛ le wanaa lahakiaa. Nduyɛ ndu Pɔɔl wa waŋndo opilɛ o nda tɛɛŋ. Lelaŋ o poonyiaa aa, “O Po Mɛlɛkaa niŋ ya dɔu niŋ tiindaŋ nuu le waa yoomu ni. Kani fondole, ndu chɛl ni mbo wu le ya le mɛɛ o kaala ya yɛ.” (Kal. 2:20) Mi Pɔɔl chɛl sala soliaŋ Chiisoo. Mbo sina maa le tɔnɔ ndɔɔ kɛsɛ o cho ni.

21 Te num bɛɛ sina pɛ maa le tɔnɔ numndo kɛsɛ Chɛhowa soli Chiisu sala ni, hei mala num ma biuŋ kɔl tambɛiyo. Hoo chɔm naa maa kɔl tambɛiyo cho faŋaŋ o foofu le. Lelaŋ, naa pumnda nɔ miŋ chɔulaba simul naŋ ve hoo kɔl too tei mi chieeŋ sɛnɛiyo hiŋ. Kɛ kɛsiŋ hei o kɔl, fandaa cho wa le wanaa cho biuwɔŋnda. Ŋ cho niŋ kpɛɛluŋ o paale Masale Mɛlɛkaleŋ le huŋ niŋ a kɔl nyuloo wo. Nduyɛ wanaa laalaŋnda kpou cho diondɔɔ walaŋ. Kindiŋ kpoke le luɛiyɔɔ o Masale leŋ niŋ, o wa bɛɛ ma keeku o nyɛpalaa faŋga faŋga bɛŋgu.