Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kaala Dikeŋnaŋ Ŋ Nɔ le Wallo a Chɛhowa Latulu Wo!

Kaala Dikeŋnaŋ Ŋ Nɔ le Wallo a Chɛhowa Latulu Wo!

“Wanaa walla naŋ cho a Mɛlɛka latulu ni.”—KƆL. TASOO 3:9, NW.

1. Vɛɛ Chɛhowa che yɛ wallo, nduyɛ, yɛɛ hei nyindu yɛ ndu le tosaa?

CHƐHOWA wana wali naŋ kɔl a nyɛ o wa tosaa wo o cho ni. (Chon. 135:6, NW; Chɔŋ 5:17) Le mi nyaa yoomaa taasiaa o toosiaa wa sɔla nyaale pilɔɔ hoo kpe o wali nda kɛndɔɔ niŋ, mi Chɛhowa ke nda wali nɛŋi nda kɔltaŋ ndo le tosaa. Le tamaseliiyo, mbo chɛl mi Po ndɔ tasoo tosa wallo latulu a ndu teleŋ o wa nyɔɔŋ toosiaa wo. (Nuawɔ Kolosiaŋnda 1:15, 16.) Baabuiyo dimul naa maa tuupa mi Chiisu huŋ o chieeŋndo choo, o wa “wana baala kɛndɛ” a Mɛlɛka latulu o choo choo niŋ.—Tal. 8:30, NW.

2. Yɛɛ chɔm yɛ maa lɔɔlɔɔ maalikɛiya nɔ baala sɔviɔɔ le tosaa?

2 Baabuiyo nɔ tamaseliilaŋ. Chɔŋ o kandɔŋndo mbo huŋ bii o mɛɛlulaŋ, la chɔm maa Chɛhowa ke chuauwaa nduaa cho o inyinaya wa wallo le tosaa lɔɔlɔɔ. Mɛɛ Adama nda Ifi tosa hakioo, mi Mɛlɛka soli nda po o Kpele Hɛnɛkiɔɔ niŋ, okoŋ mbo “handu maalikɛiya Idɛŋ ba paaleŋ le chaŋ ndo. Mbo handu muɛi faŋii leyiŋnde loŋ. Le pɛŋgu o pɛŋgu muɛi hei wa hiŋnɔŋndo le yɔm yɔŋgu yoomoo wo mandaa.” (Kan Ch. 3:24, NW) Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 22:6 chɔm maa mi Chɛhowa viam maalikɛinɔ ndɔɔ le mbo chɔm buɛiyaa nduaa sɔɔŋ nɔ le hunɔɔ suŋ suŋ yɔŋnɔŋndo woŋ.

WAŊCHIEEYA YƐ?

3. Teleŋ Chiisu wa o chieeŋndo choo wo, vɛɛ o tol lɛ tamasi Finya ndɔɔ kɔɔli?

3 Teleŋ Chiisu wa o chieeŋndo choo wo, o ve wana haki le. Mbo tosa wali Chɛhowa ke ndu le tosaa wo a nyaale. Le tamasi Finya ndɔɔ tolɔɔ kɔɔli, mi Chiisu bɛɛ ke buɛiyaa nduaa wali sɔviɔɔ le tosaa. Mbo pɛɛku nda le ma bɛɛndiaŋ pɔɔ le nyɛ nda tosa niŋndo. Mbo dimi aa, “Mi dimul nya tonyaa kɛsɛ, wana o wana dɔu tiindaŋndo o ya niŋ pɛ, walta kɔndɔfilta ya I tosa laŋ, wana koŋ cho laŋ tosa. Wana koŋ cho walta bɛndu tosa mbo hiou bɛɛ laŋ, kani fondole, ya ya cho lakɔnɔŋ naa Finyaa nuu chua.” (Chɔŋ 14:12) Le kindilaa sabu walta laŋ la cho choŋ choŋndo, mi Chiisu dimi aa, “Ŋ nɔ mi ŋ tosa wali wana vem ya wo boondii paaleŋ le cho ve. Nyumndaŋ ma cho tolɔɔ. O koŋ wana tosa lɛ wali le.”—Chɔŋ 9:4.

4-6. (a) Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ chɔm balika mɛlaa le mɛɛ Nuuwa nda Muuse tosa baala Chɛhowa ke nda wo yɛ? (b) Ɔɔ wali Mɛlɛka ke naa ŋwaŋchiee kpede le tosaa wo?

4 Tuupa bɛɛ mi Chiisu huŋ o chieeŋndo choo, mi Mɛlɛka ke waŋchieeya wali nɛŋi nda kɔltaŋ ndo le tosaa. Mi che bɛɛ Adama nda Ifi tiuba le tosaa wali Mɛlɛka ke nda wo le, kɛ mi acheleŋnda tosa a mɛɛ Mɛlɛka ndoo dimul nda yɛ. (Kan Ch. 1:28) Mi Nuuwa sɔla nɛi chɔmaa mɛɛ ndoo nɔ le dɛndɔɔ taŋgullo yɛ le yoomulaŋ mandaa a teleŋ mɛŋma koŋgi bɛnduaŋ. Mbo chua teleŋ ndɔɔ mbo tosa nyɛ Chɛhowa vem ndu le tosaa wo. Kɛɛmasɔla wali ndɔ kala o tosa wo le, ndu tosa ni miŋ wa hau achal!—Kan Ch. 6:14-16, 22; Pitɛ Diiŋ Ndɔɔ 2:5.

5 Mi Muuse sɔla nɛi chɔmaa mɛɛ ndoo nɔ mbo taŋgul maaŋ Mɛlɛkaa, a wanaa soliaa salaa kɔɔnaa yɛ. Nduyɛ mbo tual nɛi koŋ kɔɔli. (Ɛs. 39:32; 40:12-16, NW) Naa bɛɛ cho hau tɔnɔɔ sɔlaa le laalaŋ ndɔ o chɔm le wali Mɛlɛkaa tosaa wo. O nɛi kuɛɛ choo? Mi kiilanɔɔ Pɔɔl dimi maa nyɛm wa o sawaa niŋndoŋ chɔm kpendekele “sɔɔŋ kɛndɛŋ cho hunɔɔ va woŋ.”—Hibu. 9:1-5, 9; 10:1.

6 Wali Mɛlɛka ke buɛiyaa nduaa wo siŋgaŋ a teleŋndaŋ mɛɛ sabu ndɔɔ peeluŋ o pɔm pɔmbɔ yɛ. A koŋ kpou, wali nda sɔla le tosaa wo chuu Chɛhowa saŋgalaa, a tɔnɔɔ le wanaa laalaŋ o ndu niŋnda. Walta Chiisu tosa teleŋ o wa choo choo tuupa mbo huŋ o chieeŋndo choo wo, vɛlɛ a teleŋ o wa o chieeŋndo choo wo chɔm hei kpendekele. (Chɔŋ 4:34; 17:4) Mɛɛ lende koni wali keŋnuŋ naa bɛɛ hau wo cho Chɛhowa saŋgalaa ni. (Mat. 5:16; Nuawɔ Kɔliŋtiaŋ Tasoo 15:58.) Le yɛɛ naŋ dimi yɛ lende?

NƆ YIYAŊ KƐNDƆƆ A WALTA NDA KE NUM LE TOSAA LAŊ

7, 8. (a) Tɛɛsiaa wɔ wali Kilisiɔŋnda nɔ hau dikeŋnaŋndo le tosaa wo? (b) Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa a nɛi chɔmaa Chɛhowaa?

7 Loonuŋ maa icho suɛi kaamaa le mi Chɛhowa ke wanaa lahakiaa bɛɛle waa naa le wallo latulu a ndu. (Kɔl. Tasoo 3:9) Wanaa nda veelu le taŋgullo Toŋgola Bɔŋaŋnda Bɛndaŋ, la Pɔmbɔlaŋ, nduyɛ a lɛuwoŋ nda, cho taŋgullo maa Nuuwa nda Muuse. O wa bɛɛ aa baalaa ŋ cho le Toŋgo leMasaa toosiaa, ɔɔ le taŋgullo naa lebollaa naa le chieeŋndo Wɔɔwik, Niu Yɔk ni, kaala dikeŋnaŋ ŋ nɔ le wali waa naa tosaa wo. (Tofa fotueiyo o peele naŋ kandu leŋ choo.) Wali sɔviɔɔ pila le Mɛlɛka. Kɛ o nɛi cheleŋ niŋ, Kilisiɔŋnda cho a veelaa le wali taŋgulaa iMɛlɛkayaa tosaa. Wali koŋ cho Chɛhowa saŋgalaa, nduyɛ mbo wa wanaa diikaŋnda tɔnɔɔ kioo. (Walta Wa. 13:47-49) Kɔɔna Chɛhowaa cho nɛi chɔmaa sɔviɔɔ yɔŋgoo le wallo hoo tosaa nyɛkɛndɛi. Lepum, ma ke num walta sɛnɛilaŋ le tosaa.

8 Buɛiyaa laalaŋaa Chɛhowaa cho lɔɔlɔɔ a dialuŋ fulaa le diikɔŋndo nɛi chɔmaa ndɔɔ. (Nuawɔ Hibuluiya 13:7, 17.) Lepum, wali nda ke naa le tosaa o nɛiyo pum choo wo, ŋ bii ndu bila o tase ndɔɔ le. O wa bɛɛ lende, ŋ sina tɔnɔla naŋ sɔla laŋ te o wa pɛ miŋ chɛl Chɛhowa diom le siŋgaŋnda o tosa o wali ndɔɔ niŋndaŋ.

9. Tamasi kuɛɛ bɛnduaa kɛsi yɛ o kundaa niŋ a wallo okɔɔ?

9 Dialuŋ fulaa bɛnduaa nɔ le chilaŋ chuaa o kundaa niŋndo cho naa chɔmndo kɛsɛ maa a nɔ yeemɛi le mi hɛnaŋ Chɛhowaa tosaŋ. (Kɔl. Diiŋ Ndɔɔ 1:24; 1 Tɛs. 5:12, 13) Ma yɔŋguŋ wulee le wali dimiaa yooŋgu kɛndɛ leMasa Mɛlɛkaa tosaa a mayoomu, nduyɛ ma tol siŋgaŋnda yɔŋnuŋ ndaŋ kɔɔli. Mi che bɛɛ naa mi apum kiisaŋ le kɛɛsiaa tosaa le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo o foŋndo choo, naa dɛndɛla mamɛŋndaŋ la simnda, a fondaŋnda waŋnda wa tau laŋ. Kɛ te a tosa ndu pɛ, a cha fulamakɔɔli kɛndɔɔ. Le tamaseliiyo, mi kɔɔfaa a hiɔɔlu o Chamani niŋ tuu le kɔlaŋ yooŋgu kɛndɔɔ dimioo o fondaŋ leyula ndaa kue loo. Mi Maikɛl dimi aa, “Mi sioonde bii naa sakpo, kanifuule, le wɔsila bɔɔbɔɔ ŋ tosa wali poli suuwaa naa le. Kɛlɛŋgaa mi Chɛhowa sina hei, nduyɛ mbo tosa miŋ tuɛi wali pollo yeela idii koŋ. Ŋ wa a nyaale tau le mɛɛ naŋ tol kɛɛsiaa cho o Yau Wali Naa leMasaa niŋndo kɔɔli yɛ, vɛlɛ a tiindaŋ naŋ dɔu o Chɛhowa niŋ le malaa wo!” A cho pa a dialuŋ fulaa le ma kandu nɛila sɛnɛilaŋ ndaŋ tolɔɔ kɔɔli le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo o tanda numndo niŋ?

10. O boondii biŋgi hiou ve niŋ, siŋgaŋnda kuɛɛ tosaŋ yɛ o kɔɔnaa niŋ?

10 Teleŋndaŋ lapum, mɛɛ mi siŋgaŋndaŋ la tosaŋ o kɔɔnaa niŋ. O wɔsiŋ biŋgi hiou woŋ bɛŋgu, mi kɔɔnaa mɔɔsa lɛuvuŋ bɔɔbɔɔ naapilɛ. Mi che bɛɛ naa puaapiliaa a ndepiliaa wa o lɛuwoŋ niŋnda nɔ ma tosa siŋgaŋndaŋ, kɛ o viu bɛɛ le ma cha kpendekele sabu siŋgaŋndaŋ la yɔŋnuŋndo. (Ikilisiate 7:8, NW) Nuawɔ nyaale bɛndu le wanaa yɔŋguŋ haa a kɔllo wulee a le chɛlɔɔ siŋgaŋnda waa ndoo wanaa Chɛhowaa tɛɛŋ!

11-13. Simulta kuɛɛ apum komal lɛ mɛɛ kɔɔnaa tosa siŋgaŋndaŋ?

11 Ŋ pɛɛkuŋ ndɔ tamaseliila kɛndɛ wanaa wa baalaa o lɛuwuŋ nda mɔɔsa woŋ kɛsul naa wo. Apum wa wallo lɔɔlɔɔ le wɔsila bɔɔbɔɔ o lɛuwoŋ muŋ niŋ. Pɔnɔ a lanɔ pum wa wallo o lɛuvii pɔmbuɛi o Sɛntila Amɛlika niŋ. Ma dimul nda le kɔlaŋ baalaa o lɛuve Mɛsiko, i chua lɛuvii nda wa ve bɛmbɔɔ 30. Mi Lokalio dimi aa, “O wa bɔɔ ikala le yuŋgulaŋ a chaŋyaŋ mɛiyo.” Puaapilɛnɔ cheleŋ diolaŋ Kuaŋ, o nda dimul le mbo kuɛ Mɛsiko wo dimi aa, “O cho ko mɛɛ waŋndo vialuŋ vɛlɛ naa sɛnɛi yɛ. A nɔ kuee ma tosa chaŋyaŋ sɛnɛiyoŋ. A nɔ ma pɛɛku naamula sɛnɛilaŋ, vɛlɛ a mɛɛ ŋ yiyaŋ yɛ.”

12 Ma yɔŋ Bɛtɛlaitiiya fulaa lɛŋii Yulopiaŋnde ipum niŋ le baalaa tosaa o lɛuve Chamani niŋ. Mi nda bɛɛ komal simulta pilɛ laŋ kpe. Wana o wana hɛnaŋ pɛ a lɛŋnde ŋpembuleŋ, nɔ mbo sina maa o wa ikala le pembuŋ kɛndɔŋ mɛiyo Suiisalaŋ, mbo kɔ chal o lɛŋnde cheleŋ niŋ. A fula Ɔstilia wa bɛɛ, mi mɔnɛi bii nda tau le lɛŋnde nda le kɔl nyulu leŋ mɛiyo.

13 Wanaa nda yɔŋ o lɛŋii cheleŋnde niŋnda, nɔ ma dɛli a naa lɔlaa sɛnɛiya, wallo tosaa latulu a puaapiliaa a ndepiliaa nda sina paandu le wa, nduyɛ ma pɛɛku vɛlɛ walta cheleŋ. A nɔ vɛlɛ ma tosa siŋgaŋndo o kunda sɛnɛi nda yɔŋ nda wo niŋ, a tanda sɛnɛi nda nɔ le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo wo, naapum o suɛi maŋgalɛi cheleŋ niŋ. O wa ikala le siŋgaŋnda waa naa tosaa. Kɛ mi Bɛtɛlaitiiya tau chɛl simul waa ndoo. Le yɛɛ nda tosa yɛ lende?

14, 15. (a) Vɛɛ wanaa bɔɔbɔɔ chɔm yɛ maa a kaala dikeŋnaŋ nda nɔ le wallo a Chɛhowa latulu o wali o wali niŋndo? (b) Tamasi kɛndɛ kuɛɛ nda kɛsul lɛ naa kpou?

14 Mi Kilitɔl dimi aa, “Mi chɛl veeloo hoo kanifuule, nɛiyo wa hoo ni le Chɛhowa chɔmndo maa kaala nuu le ndu hiou lɛŋndeŋ, chiɛiyo, ɔɔ tɔnɔ cheleŋ.” Mi Daiska bɛɛ dimi aa, “Mɛɛ ya sina maa o Chɛhowa lo veeloo hoo fula ni, mi chɛl ndu a kɔl kɛndɛ.” Mi Andilee nda Kabiliɛɛla bɛɛ dimi aa, “Ŋ sɔla vɛlɛ di cheleŋ o hei niŋ le yeemaŋ naŋ nyindɔɔ amakɔɔ miŋ piɛi Chɛhowa. Miŋ dimuluŋ aa, ‘Te hueiyii siŋgaŋ Chɛhowɛi hɔŋ naa pɛ, o bɛnda miŋ nuuviaa nɛilaŋ le siŋgaŋ koŋ kiɔɔ le.’”

Di bɛndu keŋnuŋ naa wo, le wali Chɛhowaa tosaa!

15 Te a mɔɔsa pɛ lɛuwoŋ, ma yɔŋ Bɛtɛlaitiiya apum o wali lekɔɔfaa niŋ. Mi hei piiliaŋ Bɛtɛlaitiiyaa siaama mɛɛ nda mɔɔsa lɛuwoŋ Dɛŋmak, Nɔwee, a Suidiŋ diompilɛ le lɛuvii Skandineeviaa ve kilaa. Flɔlɛŋ nda Anyiaa wa waŋnda haa tɛɛŋ. Ma dimi aa, “Miŋ tofa wali naa sɛnɛiyo hoo maa nyɛ nyaale bɛndu pila. O cho bɔɔ suɛi kɛndɛ le mi Chɛhowa soliŋ naa kpeku ba o ba fee naŋ wa pɛ. Ŋ nɔla miŋ dimi kɛsɛ maa hei cho bɔɔ suɛi tɔnɔ le naa!” Mi che bɛɛ naa pumnda nɔ le siŋgaŋnda waa naa tosa le, baa ŋ nɔla miŋ tol tamasi puaapiliaa a ndepiliaa haa kɔɔli le miŋ landuŋ ndɔ fɛɛŋ kɔl le Masale Mɛlɛkaleŋ te? (Ais. 6:8, NW) Ba o ba fee wali Chɛhowaa cho le tosaa, o duau wanaa kaala dikeŋnaŋ nda nɔ le wallo a ndu latulu wa sala.

HIOU LACHI A DIKEŊNAŊ Ŋ NƆ LE WALLO LATULU A CHƐHOWA WO TUEIYƆƆ YEELA!

16. (a) Yɛɛ Kaleesiaŋnda 6:4 dimullɛ naa le tosaa? (b) Dikeŋnaŋ bɛndu kuɛɛ waŋchieeya fau nɔ yɛ?

16 Le mɛɛ naŋ cho wanaa lahakiaa yɛ, miŋ yeema tuuŋgaŋndo lepum. Kɛ diom Mɛlɛkaa dimul naa le miŋ kɛsi kɔl naa o nyɛ naŋ tiuba le tosaa wo choo. (Nuawɔ Kaleesiaŋnda 6:4.) Naa pumnda nɔ foofu le chila chua o kɔɔnaa niŋ te. Vɛlɛ, o cho naa fau le nɔla miŋ wa kɔɔfaa, ɔɔ wanaa fula o lɛŋnde cheleŋ niŋ le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo wa, ɔɔ ŋBɛtɛlaitii le. A tonya, dilakeŋnaŋnda kɛndɛlaŋ pila la cho laŋ ni! Kɛ nyɛ naŋ nɔ miŋ puɛɛnuŋ kposoŋ te wo cho dikeŋnaŋ bɛndu waŋchieeya fau nɔ wo ni. Ndu cho yɛ waa wallo a Chɛhowa latulu o wali naa leKilisiɔŋndo niŋ ni. Ŋ nɔ miŋ kaala di waa naa!

17. Te chieeŋ Setanaa hoo cho wɔ pɛ, bahawɛila kuɛɛ komal lɛ naa? Kɛ le yɛɛ ŋ nɔ miŋ hiu kɔl tambu le?

17 Te chieeŋ Setanaa cho wɔ pɛ, ŋ tiuba le wali Chɛhowaa tosaa mɛɛ naŋ yeema yɛ le. Ŋ tiuba miŋ faŋa kalaŋnda cho naa choo o yuŋgoo niŋndo le, kɛndiaa lepɛŋndo, a bahawɛila cheleŋndaŋ te. Kɛ o cho nyɛ naŋ nɔ miŋ hiu kɔl tambu le. Pɛɛsa suiliŋnda ŋ nɔ le seileŋ timbioo a diola Mɛlɛkalaŋ okɔɔ le, nduyɛ a tosa le mi waŋnda sina a Masale ndɔleŋ teleŋ o teleŋ te. I hiou kpou ve cho ni, a cho wallo a ndu latulu le tɔnɔ numndo, nduyɛ a cho ndu piɛileŋ le mi sala ndɔɔ wa a puaapiliaa cho wallo ma hiau numnda. Loonuŋ maa wana o wana saŋgala diola Chɛhowalaŋ pɛ, o wa wana sɔvɛ ndu o hɔl!

18. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ kɛsi wɔ pɔɔ ikɛi, nduyɛ le yɛɛ?

18 A dialuŋ vilɛi naŋ nɔ woŋ kpou, vɛlɛ a hakila naalaŋ, Chɛhowa cho a kɔl kɛndɛ le wallo tosaa a naa latulu. Ŋ nɔ miŋ kaala dikeŋnaŋ naŋ nɔ le wallo a Mɛlɛka latulu o palɛi mɛɛlɛi niŋndo! Lelaŋ, ŋ nɔ wɔ miŋ kɛsi yeemaŋ naŋ ikɛi, miŋ sina maa o chieeŋ ndɔ sɛnɛiyo niŋ, Chɛhowa cho naa chɛlɔɔ miŋ tuei “yoomu kpeekpeiyo” yeela, ndu cho yɛ yoomu nyaale, kɔl nyulu fafɛɛŋndo ni.—Tim. Tasoo 6:18, 19.

A kaala pa dikeŋnaŋ ŋ nɔ le wali Mɛlɛkaa tosaa wo? (Tofa pɛlta 16-18)

19. Chila kuɛɛ Chɛhowa nɔ yɛ le naa?

19 Mɛɛ naŋ cho niŋ isisi kpɛɛluŋ le luɛiyɔɔ o chieeŋ sɛnɛiyo niŋ yɛ, ŋ yiyaŋ a nyɛ Muuse ndoo dimul Isɔluɛitiiya teleŋ nda wa kpɛɛluŋ le luɛiyɔɔ o Lɛŋnde Mɛyaaleŋ niŋndo. Mbo dimi aa, “Chɛhowa Mɛlɛka nyaa cho nya salaa dɔuwɔɔ o walta nya cho tosa laŋ niŋ kpou.” (Dut. 30:9, NW) Te Amakɛdɔŋ hiou pɛ fogbi, wanaa lo wallo a Mɛlɛka latulu wa cho chieeŋ o dimul nda wo sɔla. Okoŋ, ŋ cho hɔlla muli o wali sɛnɛi naŋ cho sɔla wo choo, ndu cho yɛ chieeŋndo siiŋguu wo kpele hɛnɛkiɔɔ ni!