Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Nɔ Tiindaŋndo o Kala Poŋ o Masale Mɛlɛkaleŋ Niŋ

Nɔ Tiindaŋndo o Kala Poŋ o Masale Mɛlɛkaleŋ Niŋ

“Tiindaŋndo nɔɔ cho ni maa a cho nyɛ ŋ cho lehɔl o nɛi le ndu wo sɔla.”—HIBU. 11:1, NW.

1, 2. Yɛɛ kindi yɛ tiindaŋ naa maa Masaleŋ ndeŋ le cho sabu Mɛlɛkaa tosa le waŋchieeya, nduyɛ le yɛɛ? (Tofa fotueiyo o peele naŋ kandu leŋ choo)

NAA Seiyaa Chɛhowaa, miŋ dimi lɔɔlɔɔ maa Masale Mɛlɛkaleŋ koni le cho bahawɛila waŋchieeya faŋa ni, nduyɛ ŋ cho a dialuŋ fulaa le waŋnda chɔmndo nyɛ Baabuiyo dimi a hei okɔɔ wo. Ŋ sɔla vɛlɛ kɔl dɛɛniaa tau a nyɛ Masaleŋ ndeŋ le cho hunɔɔ tosa wo. Vɛɛ kpɛ tiindaŋ naa kendu yɛ maa Masaleŋ ndeŋ le cho sabu ndɔɔ tosa? Le sabu yɛɛ tiindaŋ naa nɔ yɛ mbo wa o kala poŋ o leŋ niŋ?—Hibu. 11:1, NW.

2 Mɛlɛka pila kila Masale Kilitileŋ ndeŋ ni le mi sabu ndɔɔ peeluŋ a nyɛm o toosiaa woŋ okɔɔ. Masale ndɔleŋ le cho o ŋgemila hiiluŋ te wo choo, ndu sim ni maa Chɛhowa nɔ dioo ni mbo wa Masaa. Sɔɔŋ sɔviɔŋ ŋpum a Masaleŋ ndeŋ okɔɔ cho ni, masa ndɔɔ, wanaa nda cho wa o masaleŋ choo wa, a naa nda cho wa o masaleŋ choo wa, kpou kilaŋ niŋ a mɛɛ kpemalaŋ la yiinuŋ yɛ. Kpemaa yiiyo cho yɛ ni, nyɛ wanaa ŋiɔɔŋ a yaa chɛlaŋ choo wo. Mɛlɛka pila yii kpemalaŋ ndaŋ lapum ni. Lapum yɛ, Chiisu Kiliti Po ndɔ. Yiyaŋndo yiŋgoloŋ o kpemalaŋ ndaŋ choo mala naa miŋ sina pɛŋgu walaŋ mɛɛ sabula Mɛlɛkalaŋ la cho peelɔŋ yɛ. Nduyɛ, o mala naa vɛlɛ miŋ che mɛɛ chɛlaŋndo hoo cho tonya yɛ.—Nuawɔ Ɛfisiaŋnda 2:12.

3. Yɛɛ naŋ cho yɛ yaasiaa o buŋgɛi hei niŋ a icho lachi ve?

3 Baabuiyo soo a kpemala kpeekpei laŋ la ŋɔmpum la chiɛɛliaŋ a Masale Chiisuleŋ ndeŋ okɔɔ laŋ. Laŋ la cho ni, (1) kpema Ebilahamndo, (2) kpema Sawaa, (3) kpema Deevioo, (4) kpemaa le wana soliaa salaa maa Mɛkisidɛɛ, (5) kpema sɛnɛiyo, a (6) kpema leMasaa. Ŋ yaasiaŋndɔ miŋ che mɛɛ kpemalaŋ ndaŋ o kɛ kɛ chiɛɛliaŋ a Masaleŋ ndeŋ yɛ, vɛlɛ mɛɛ o kɛ kɛ cho tosaa mi sabu Mɛlɛkaa le chieeŋndo a waŋchieeya peeluŋ yɛ.—Tofa kɔfu tɛɛsiaa ŋsɔɔ, “ Mɛɛ Mɛlɛka Cho Sabu Ndɔɔ Peelu Yɛ.”

KPEMA CHƆM MƐƐ MƐLƐKA CHO SABU NDƆƆ PEELU YƐ

4. A mɛɛ Kandɔŋ Chieeŋndo dimi yɛ, sɔɔŋ kuɛɛ Chɛhowa ndoo dimi yɛ a waŋchieeya okɔɔ?

4 Mɛɛ Chɛhowa chii chieeŋ kɛndɔɔ hoo toosiaa le mi waŋchieeya wa lechoo, mbo dimi sɔɔŋ sala yaa a waŋchieeya okɔɔ. Muŋ cho ni, O cho wanachioo toosiaa o velaŋ ndɔɔ niŋ, waŋchieeya nɔ ma siiŋguu chieeŋndo kpou Kpele Hɛnɛkiɔɔ, nduyɛ ma pei ndu cha a chuauwaa sandaa nda cho violɔɔ wa. Waŋchieeya ndaa nɔ ma de yɔm komɔɔ ndɔɔ tosa mi wana sina ikɛndɛi a iwɔɔŋnde wo le. (Kan Ch. 1:26, 28; 2:16, 17) Nyɛ cheleŋ ve lɛ o hoo kɔɔli le. Mɛɛ Mɛlɛka chii niko wanachioo toosiaa, sɔɔŋ muuŋ ndoŋ kinɛi muŋ lo niŋ le diikɔŋndo ni mi sabu Mɛlɛkaa ndoo peeluŋ. Kɛ le sabu yɛɛ kpemalaŋ ndaŋ la hiŋ yɛ niko?

5, 6. (a) Vɛɛ Setana kindiŋ yɛ le sabu Mɛlɛkaa kpaatiaa? (b) Yɛɛ Chɛhowa ndoo tosa yɛ mɛɛ Setana simul ndu Idɛŋ?

5 A dɛnɛ wɔɔŋndo o piaa cha ndu o kɔl, mi Setana Nyina Wɔɔŋndo kindiŋ le sabu Mɛlɛkaa kpaatiaa. Le hei, mbo kila nilakalulaŋ. Le hei tosaa, mbo nuuviaa nɛi wanachioo kɛɛ Mɛlɛka diikɔŋndo. Mbo tɔɔndaŋ wana lanɔ tasoo, Ifi, le mbo kɛɛ Mɛlɛka diikɔŋndo mbo de yɔm tosa mbo sina ikɛndɛi tɛɛŋ a iwɔɔŋnde ve. (Kan Ch. 3:1-5; Chɔɔmɔŋndo 12:9) O hei niŋ, mi Setana simul di Mɛlɛka nɔ le waa Masaa nyɛm o toosiaa woŋ choo wo. Mɛɛ nyɔɔ viou kpɛɛ, mi Setana tual vɛlɛ yiyaŋ ikaayioo buɛiyaa laalaŋaa Mɛlɛkaa o kɔl.—Cho. 1:9-11; 2:4, 5, NW.

6 Yɛɛ Chɛhowa ndoo nɔ yɛ niko mbo tosal Setana lɔɔ o simul ndu Idɛŋndo? Te ndoo tɛɛmbuu pɛ wanaa nila kaluaa kaŋ, nila kalulaŋ la wa mɛɛlu. Kɛ sabu Mɛlɛkaa le mi chuauwaa Adama nda Ifi wa pɛ chieeŋndo cha ve peelɔŋ te. Yɔŋi ndoo diu nda o foofu teleŋ koŋ, mi Mɛlɛka soliŋ taasi ndɔɔ kpeku mbo yii kpemaa diolaŋ aa, kpemaa Idɛŋ, le chɔɔ maa diom o diom o dimi pɛ o del lɛŋ te.—Nuawɔ Kandɔŋ Chieeŋndo 3:15.

7. Tiindaŋ yɛɛ kpemaa Idɛŋ ke yɛ naa a kɛuwo okɔɔ vɛlɛ a kulii nduɛi?

7 Mi Chɛhowa soliŋ Kpemaa Idɛŋ kpeku mbo kilul kɛuwo yamɛi a kulii nduɛi. Nda cho yɛ Setana Nyina Wɔɔŋndo ni, a wanaa tol ndu kɔɔli ma mulul di Mɛlɛka nɔ le waa Masaa wo kɔɔ wa. Mɛlɛka tonyaa ke kulii wana lanɔɔ o choo choo niŋ kpaayaa le mbo tɛɛmbuu Setana. Kpemaa Idɛŋ kindila ko nyɛ nɔ le yɔŋnɔŋndo a kɔɔfanɔ nilakaloo, vɛlɛ a walta ndɔlaŋ ndo le. Kɛ mbo chɔm vɛlɛ mɛɛ hei nɔ le yɔŋnɔŋndo yɛ.

8. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ dimi a wana lanɔɔ hoo vɛlɛ a kulii nduɛi?

8 Nɛɛ cho yɛ kulii wana lanɔɔ hoo? Le mɛɛ kulle hei nɔ le kɛuwo bolleŋ piɔlɔɔ yɛ, ndu cho ni, Setana Nyina Wɔɔŋndo tɛɛmbuu wo, mɛɛ kulle hei bɛɛ nɔ mii wa wana cho o inyinaya wo. (Hibu. 2:14) Lelaŋ, wana lanɔ cho kulle hei violɔɔ wo bɛɛ nɔ mbo wa o inyinaya. Mi che bɛɛ naa kulii kɛuwo wa kuiyo, kɛ chɔŋ a teleŋ Chɛhowa yii kpemaa Idɛŋndo, mbo chua le wɔsioŋ 4,000 malaŋ waŋnda sina kulii wana lanɔɔ hoo. Kɛ tuupa mi hei yɔŋnuŋ, mi Chɛhowa yii kpemalaŋ tau la chɔm kulle hei yo. Nduyɛ mi kpemalaŋ ndaŋ la ke wanaa Mɛlɛkaa tiindaŋndo maa kulle hei Mɛlɛka cho kpeku soliŋ ni le mbo faŋa kpundɛ Setana tuisi waŋchieeya choo wo.

KPEMAA CHƆM KULII WANA LANƆƆ

9. Yɛɛnɛ cho yɛ kpema Ebilahamndo, nduyɛ wɔsi kuɛɛ o kanduŋ yɛ?

9 Mɛɛ wɔsilaŋ la hiou le waalaŋ latiɔɔŋ chɔŋ a teleŋ Chɛhowa kilul Setana yamɛiyo, mbo dimul Ebilaham le mbo faŋaŋ o ndulo chiee Ɔɔ, o lɛŋnde Mɛsopotemiaaleŋ niŋ, mbo kuɛ o lɛŋnde Kenaŋndeŋ niŋ. (Walta Wa. 7:2, 3) Mi Chɛhowa dimul ndu aa, “Mal lɛŋnde nyaleŋ, ma mɛi wanayaŋ numndoŋ, a yuŋgu finya numndo, ma kuɛ o lɛŋnde ya cho num chɔm ndeŋ niŋ. O koŋ kɔɔli, I cho tosa mi pulale numndeŋ le kui mi le simnuŋ kaale bɛndu. I cho num salaa dɔuwɔɔ, nduyɛ, mi I tosa ma simnuŋ wana tɔɔ. Nduyɛ I cho tosa mi waŋnda sɔla salaa sanaa o num niŋ. Wanaa dɔu num sala pɛ, I dɔu nda sala. Wanaa mena num pɛ, I mena nda. Waŋnda chieeŋndo kpou, a cho salaa sɔla o sabu numndo niŋ.” (Kan Ch. 12:1-3) Kona tasoo cho hoo ni a kpema Ebilahamndo okɔɔ, kpema Chɛhowa Mɛlɛka yii nda Ebilaham tɛɛŋ ndo. Wana sina kpeekpei teleŋ tase Chɛhowa yii kpemaa nda Ebilaham tɛɛŋ ndo le. Kɛ, o kanduŋ o wɔsi 1943 niŋ tuupa mi Chiisu vialuŋ. A boondii keŋ, Ebilaham wa wɔsilaŋ 75, mbo mal Haluaŋ mbo taŋ Pioo Yufilueti.

10. (a) Vɛɛ Ebilaham chɔm yɛ tiindaŋ kpeekpeiyo o mɛila Mɛlɛkalaŋ niŋ? (b) Sɔɔŋ yɛɛ Chɛhowa chɔɔmuu yɛ ŋpɔm pɔmbɔ a kulii wana lanɔɔ okɔɔ?

10 Chɛhowa wa kpema o yii nda Ebilaham tɛɛŋ ndo miŋgioo sondoo lechoo daandi daandi, nduyɛ, o wa sɔɔŋ cheleŋ handɔɔ lechoo. (Kan Ch. 13:15-17; 17:1-8, 16) Mɛɛ Ebilaham chɔm tiindaŋ hiiluŋ too o mɛila Mɛlɛkalaŋ niŋ, mbo chɛl le mbo soli po ndɔɔ sala, mi Chɛhowa chɔɔlu kpema ndɔɔ yoomuaŋ luei a mɛɛ o chua buŋgɛi ikala kala yɛ. (Nuawɔ Kandɔŋ Chieeŋndo 22:15-18; Hibuluiya 11:17, 18.) Mɛɛ kpema Ebilahamndo kanduŋ, mi Chɛhowa chɔɔmuu sɔɔŋ sɔviɔŋ ŋpɔm pɔmbɔ a kulii wana lanɔɔ okɔɔ. O Ebilaham niŋ kulle hei nɔ le fulaa ni. Kulle hei cho wa wana pilɛ le. O masaleŋ choo icho wa ni. I cho yaamɔɔwa kpou tɛɛmbuu. Nduyɛ salaa i wa niŋ ni le wanaa bɔɔbɔɔ.

Mi Ebilaham chɔm tiindaŋ kpeekpeiyo o mɛila Mɛlɛkalaŋ niŋ (Tofa pɛl 10)

11, 12. Vɛɛ Baabuiyo chɔm yɛ maa kpema Ebilahamndo nɔ suɛi bɛndu cheleŋ le peelɔŋndo, nduyɛ yɛɛ koŋ sim yɛ le naa?

11 Mi che bɛɛ naa kpema Ebilahamndo wa le mi chuaa mamaa Ebilahamnda ndaa sɔla lɛŋnde mɛyaaleŋ, kɛ Baabuiyo chɔm maa kpemaa hoo nɔ vɛlɛ mbo peelu sɔɔŋ yiŋgila a Mɛlɛka okɔɔ woŋ. (Kal. 4:22-25) O peelɔŋ bɛndu koŋ niŋ a mɛɛ kiilanɔɔ Pɔɔl chɔm yɛ, kpeŋgii tasei o kulii Ebilahamnde hei cho Kiliti ni. Kpeŋgii diiŋ nduɛi sim le ŋwaŋ 144,000 ni, Kilisiɔŋaa sɔla pɔyaŋndo a nyina Mɛlɛkaa wa. (Kal. 3:16, 29; Chɔɔmɔŋndo 5:9, 10; 14:1, 4) Wana lanɔ wa yɛ kulle hei violɔɔ wo cho “Chulusalɛm choo choo ni,” kumbii kɔɔna Mɛlɛkaa o choo choo niŋ, o nɔ nyaa yoomaa cho o inyinaya wa. (Kal. 4:26, 31) A mɛɛ kpema Ebilahamndo chɔm yɛ, kulii wana lanɔɔ hoo cho hunɔɔ a tɔnɔlaŋ le waŋchieeya.

12 Kpema Ebilahamndo soo a Masaa vɛlɛ a wanaa cho wa a ndu latulu o Masale Mɛlɛkaleŋ choo wa. Nduyɛ, ŋgemela kpeekpeiyo kpemaa hoo cho ni le Masaleŋ o choo choo niŋ. (Hibu. 6:13-18) Le vɛɛ kpɛ kpemaa hoo cho yɛ wa? A mɛɛ Kandɔŋ Chieeŋndo 17:7 dimi yɛ, maa le “fɛɛŋ a fɛɛŋ.” O cho wa tei mi Masale Kilitileŋ le tɛɛmbuu yaamɔɔwaa Mɛlɛkaa, vɛlɛ mi le dɔu yuŋgulaŋ o chieeŋndo choo kpede sala. (Kɔl. Tasoo 15:23-26) Nduyɛ, wanaa cho wa achal o chieeŋndo choo wa cho tɔnɔɔ sɔla lefafɛɛŋ. Kpema Mɛlɛka yii nda Ebilaham tɛɛŋndo chɔm kɛsɛ mɛɛ Chɛhowa yiinuŋ yauleŋ le sabu ndɔɔ peeloo yɛ, le mi waŋchieeyaa sandaa “pɛ o chieeŋndo choo”!—Kan Ch. 1:28.

KPEMA CHƆM MAA MASALEŊ LE CHO LO LEFAFƐƐŊNDO

13, 14. Tiindaŋ yɛɛ kpema Deevioo ke yɛ naa a Masale Kilitileŋ okɔɔ?

13 Kpemaa Idɛŋ, a kpema Ebilahamndo chɔm suɛi sɔvɛi maa, tɔɔmayɛi Chɛhowɛi i tɔlnuŋ o sawala diandaala ndɔlaŋ choo a mɛɛ Masale Kilitileŋ le cho yɛ. (Chon. 89:14, NW) Baa Masale Kilitileŋ le cho simnɔŋ nyɛ lakafa mi le sɔla tambei? Kpema cheleŋ chɔm kɛsɛ maa hei yɔŋnuŋ kposoŋ te.

14 Ŋ yaasiaŋndɔ kpema Deevioo miŋ che nyɛ Chɛhowa ndoo yii a Deeve sindɛ o Isɔluɛi niŋndo. (Nuawɔ Samiɔŋ Diiŋ Ndɔɔ 7:12, 16, NW.) Tuma Deeve wa o masaleŋ choo Chulusalɛmndo, Chɛhowa yii kpemaa hoo a ndu ni. Mbo dimul ndu maa Kiliti cho wa chua ndɔ mamaa. (Luku 1:30-33) Mi Chɛhowa tosa vɛlɛ pulale kulle hei cho fula leŋ sɔɔkɛnyɛɛ, nduyɛ mbo dimi maa kulii Deevei cho “di kpeekpeiyo” sɔla ni le waa o kpeŋgbei leMasa Kilitioo choo. (Ɛsi. 21:25-27, NW) A sabu Chiisoo, masale Deeveleŋ “le cho wa le kala poŋ lefafɛɛŋ.” A tonya, kulii Deevei “cho wa lefafɛɛŋ. Kpeŋgbei ndɔ leMasaa cho wa maa lepaa.” (Chon. 89:34-37, NW) A tonya, masale Kilitileŋ le nɔ niŋ lakafa kposoŋ te, nduyɛ nyɛ o nyɛ le tosa pɛ, o cho wa lefafɛɛŋ!

KPEMAA LE WALI WANA SOLIAA SALAA

15-17. A mɛɛ kpemaa le wana soliaa salaa maa Mɛkisidɛɛ chɔm yɛ, o nɛi cheleŋ kuɛɛ choo kulle hei tosa yɛ niŋ wallo o Masaleŋ choo, nduyɛ le yɛɛ?

15 Kpema Ebilahamndo, a o Deevioo chɔm kɛsɛ maa kulii wana lanɔɔ cho foofu lemasaa sɔla. Kɛ, foofu koŋ ndu pilɛ nɔla mbo hiŋ a tɔnɔlaŋ le waŋchieeya o kaalaŋ niŋ fau le. Le ma sɔla sala kpeekpeiyo, mɛɛ ma sɔla baŋaa o haki ndaa niŋ, ma hiŋ o yuŋgu Chɛhowaa tɛɛŋ. Le mi hei yɔŋnuŋ, mɛɛ mi kulii wana lanɔɔ wa o foofu wana soliaa salaa. Le hei tosaa, mi Mɛlɛka taasioo yii vɛlɛ kpema cheleŋ, ndu cho yɛ kpemaa le wana soliaa salaa maa Mɛkisidɛɛ ni.

16 Mi Chɛhowa dimul Masaa Deeve maa O cho kpemaa yii nda Chiisu tɛɛŋ le sabulaŋ la tiɔɔŋ. Laŋ la cho ni, le mbo “chal o ba kɛndɛ [Mɛlɛkaa] choo” haaa mbo tiu yaamɔɔwaa nduaa ba, nduyɛ mbo wa maa “wana soliaa salaa maa Mɛkisidɛɛ.” (Nuawɔ Chondei 110:1, 2, 4, NW.) Le yɛɛ o dimi yɛ “maa Mɛkisidɛɛ”? Kanifuule, tuupa mi chuaa mamaa Ebilahamnda luɛi o Lɛŋnde Mɛyaaleŋ niŋ, Mɛkisidɛɛ, masaa le Salɛm, wa vɛlɛ wana soliaa salaa le Mɛlɛka Kpuluŋgumaa. (Hibu. 7:1-3) Ndupilɛ kpe yaula maHibuluilaŋ la dɔunuŋ kona ni maa o wa masaa vɛlɛ a wana soliaa salaa. Lelaŋ, le mɛɛ ndoo nɔ finyaa mamaa le yɛ, a wana miiŋgu o foofu ndɔ le yɛ, o sɔla veelɔŋndo ni aa, “wana soliaa salaa le fɛɛŋ fɛɛŋ.”

17 Chɛhowa pila yulu Chiisu iso ni le mbo wa wana soliaa salaa a mɛɛ o yii kpemaa a ndu yɛ. Nduyɛ, o cho wa “wana soliaa salaa maa Mɛkisidɛɛ lefafɛɛŋ.” (Hibu. 5:4-6, NW) Hei chɔm kɛsɛ maa Chɛhowa pila chua buŋgɛi le mbo soliŋ Masale Kilitileŋ kpeku le sabu ndɔ tasoo peeloo le waŋchieeya o chieeŋndo choo.

KPEMALAŊ NDAŊ LA KILA NGEMELAA NI LE MASALEŊ

18, 19. (a) Yɛɛ kpemala naŋ pɛɛku laŋ la chɔm yɛ naa a Masaleŋ okɔɔ? (b) Nyuna kuɛɛ lo yɛ le mulioo?

18 Te ŋ tofa pɛ kpemala naŋ yaasiaa laŋ ndaŋ, ŋ che mɛɛ la chiɛɛliaŋ a Masale Kilitileŋ yɛ, vɛlɛ a mɛɛ kɛɛsiaa cho a Masaleŋ ndeŋ okɔɔ wo kilaŋ o chɛlaŋ kpeekpeiyo choo yɛ. Kpemaa Idɛŋ tosa ni mi Chɛhowa chua buŋgɛi le sabu ndɔɔ le chieeŋndo a waŋchieeya peeloo sanaa a kulii wana lanɔɔ. Nɛɛ cho yɛ wa kulle hei, nduyɛ o nɛi kuɛɛ choo kulii keŋ cho yɛ wallo tosa? Kpema Ebilahamndo seŋ naa kɛɛndo a hɔltaŋ ni le hei kpou sinaa lapɛŋgu.

19 Kpema Deevioo chɔɔlu tosa sɔɔkɛnyɛɛ pulale kpeŋgii tasii kulle hei. Nduyɛ mbo ke ndu dioo le mbo wa masaa le chieeŋndo kpou halikpeŋ mi sabu Masaleŋ ndeŋ le peeluŋ. Kpemaa le wana soliaa salaa maa Mɛkisidɛɛ simnuŋ ŋgemelaa ni le mi kulle hei wa wana soliaa sala. O cho Chiisu ndupilɛ le cho tosa mi waŋchieeya wa walaŋ te. Wanaa cheleŋ bɛɛ sɔla pɔyaŋndo le waa masaa, vɛlɛ a wanaa soliaa salaa. Kuɛɛ nda cho yɛ fula? Ŋ cho muli nyunaa hoo sɔla o buŋgɛi cho lachi ve niŋ.