အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ
လၢခိၤရိၤနၤ တၢ်ဆါအဃိ ပှၤသံဝဲ ဃုကကွဲၢ်—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ်
ဖဲ လါမ့ၤ ၂၃, ၂၀၂၂ န့ၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ အတၢ်ကရၢကရိ (WHO) ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ခီဖျိလၢ ခိၤရိၤနၤတၢ်ဆါအဃိ ပှၤသံအိၣ်ဝဲ ၆.၂၇ ကကွဲၢ်. ဖဲလါမ့ၤ ၅, ၂၀၂၂ န့ၣ် WHO ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ပှၤသံအနီၣ်ဂံၢ် ဘၣ်ဆၣ် နီၢ်ကီၢ်န့ၣ် ပှၤသံအိၣ်အါန့ၢ်ဒံး နီၣ်ဂံၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒံး. ဒီးအတဲစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ “ဖဲ ၂၀၂၀ ဒီး ၂၀၂၁ အတီၢ်ပူၤန့ၣ် ပှၤသံလၢ ခိၤရိၤနၤ အဃိ မ့တမ့ၢ် တၢ်ဆါလၢ အပိာ်ထွဲထီၣ်အသး ခီဖျိလၢ ခိၤရိၤနၤ ဘၣ်အီၤအဃိန့ၣ် ခဲလၢာ်ကအိၣ်ဝဲ ၁၄.၉ ကကွဲၢ်.” ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကဲထီၣ်အသးလၢ အလီၤသးအုးတခါအံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲတၢ် အိၣ်တမံၤမံၤဧါ.
လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ တၢ်ဆါသံသတြိာ်တဖၣ် ကအိၣ်ထီၣ်
ယ့ၣ်ၡူးတဲဆိပာ်စၢၤဝဲလၢ “လၢမုၢ်နံၤခံကတၢၢ်တဖၣ်အပူၤ” န့ၣ် တၢ်ဆါသံသတြိာ်ကအိၣ်ထီၣ်.—လူၤကၣ် ၂၁:၁၁; ၂ တံၤမသ့း ၃:၁.
တၢ်လၢယ့ၣ်ၡူး တဲဆိပာ်စၢၤဝဲန့ၣ် ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ် လၢပစိၤခဲအံၤ. ဒ်သိး နကသ့ၣ်ညါအါထီၣ်အဂီၢ် ဖးကွၢ် တၢ်ဂ့ၢ် ‘‘မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်တဖၣ်အပူၤ’ လၢအမ့ၢ် ‘တၢ်အကတၢၢ် အဆၢကတီၢ်’ အတၢ်ပနီၣ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.”
လံာ်စီဆှံ မၤမုာ်ထီၣ်ပသးသ့
“တၢ်မၤမုာ်ခဲလၢာ် အကစၢ် . . . မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤ ပှၤလၢ တၢ်မၤကွၢ် ခဲလၢာ်အပူၤလီၤ.”—၂ ကရံၣ်သူး ၁:၃, ၄.
ပှၤလၢအတူၢ်ဘၣ် တၢ်သးအုး ခီဖျိလၢ ပှၤလၢအအဲၣ်ဝဲတဖၣ် သံသဒၣ်ကွံာ်အီၤ အဃိန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤ လၢလံာ်စီဆှံအဆၢတဖၣ်. ဖးကွၢ်အါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ဖဲ “နမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်လီၤသးအုးန့ၣ် နကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်” ဒီး “တၢ်မၤစၢၤ အဂ့ၤကတၢၢ် လၢပှၤလၢအသးအုးတဖၣ်အဂီၢ်.”
လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ကီတၢ်ခဲကလီၤမၢ်ကွံာ် လီၤထူလီၤယိာ်ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်
“နဘီနမုၢ်န့ၣ် မ်အဟဲတက့ၢ်. ဒ်လၢမူခိၣ်အသိးန့ၣ် မ်တၢ်မၤအသးလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢစ့ၢ်ကီး ဒ်နတၢ်ဘၣ်သး အိၣ်ဝဲအသိးတက့ၢ်.”—မးသဲ ၆:၁၀.
တယံာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ် “ကစၢ်ယွၤ အဘီအမုၢ်” ကမၤစၢၤပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်အဃိ “ပှၤလၢ အအိၣ်လၢကီၢ်ပူၤန့ၣ် တတဲလၢ “ယဆိးက့” နီတဂၤဘၣ်.” (မၢ်ကူး ၁:၁၄, ၁၅; ယၡါယၤ ၃၃:၂၄) ဒ်သိးနကသ့ၣ်ညါအါထီၣ် ဘၣ်ဃးဒီး ယွၤအဘီအမုၢ်အဂ့ၢ် ဒီးတၢ်လၢအကမၤန့ၢ်ပှၤတဖၣ်အဂီၢ် ကွၢ်တၢ်ဂီၤမူလၢအမ့ၢ် ယွၤအဘီအမုၢ်န့ၣ်မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
ပဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါနၤလၢ နကဃုသ့ၣ်ညါအါထီၣ် လံာ်စီဆှံတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဒ်သိးနၤဒီး နဟံၣ်ဖိဃီဖိ ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဘျုး လၢလံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ် ဒီးအတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ လၢအဂ့ၤဒိၣ်မးတဖၣ်.