ဖဲလါအီးကထိဘၢၣ် ၉, ၂၀၂၄ န့ၣ် တၢ်ကရၢကရိလၢအမ့ၢ် World Wildlife Fund ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်လၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိမၤဝဲန့ၣ် ဘၣ်ဒိဝဲ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်. ဒီးအဝဲသ့ၣ် တဲဝဲလၢ “လၢအနံၣ်ယဲၢ်ဆံအတီၢ်ပူၤ (၁၉၇၀-၂၀၂၀) န့ၣ် ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိ လီၤစှၤဝဲ ၇၃ မျးကယၤ.” ဒီးတၢ်ကစီၣ်အံၤ တဲစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ “တၢ်အိၣ်သး မ့ၢ်ဆဲးအိၣ်ဒ်အံၤန့ၣ် ခါဆူညါယဲၢ်နံၣ်ဒီးန့ၣ် တၢ်ကကဲထီၣ်အသးဒီး တၢ်သးသမူဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပတယာ်ပာ်စၢၤ လၢအခဲအံၤသ့.”

 ဖဲပှၤအါဂၤနၢ်ဟူဘၣ် တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအခါ အဝဲသ့ၣ် ဖုးဘၣ်အသးဒိၣ်မး. ပအဲၣ်ဟီၣ်ခိၣ် လၢအဃံအလၤတဖျၢၣ်အံၤဒိၣ်မး အဃိ ပတအဲၣ်ဒိးထံၣ်လၢ တၢ်ကကဲထီၣ်အသးဒီး ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် ဒ်အံၤဘၣ်. ပတူၢ်ဘၣ်ဒ်အံၤ မ့ၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤ ဟ့ၣ်ပှၤမူဒါလၢ ပကဘၣ်ကွၢ်ထွဲ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်အဃိ.—၁ မိၤၡ့ ၁:၂၇, ၂၈; ကတိၤဒိ ၁၂:၁၀.

 ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကဆိကမိၣ်ထီၣ်ဘၣ်လၢ ‘ပဒီသဒၢ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် ကန့ၢ်ဒံးဧါ. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ်.’

 ပမ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး ဒီသဒၢဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် သနာ်က့ ပဒီသဒၢတန့ၢ်ဘၣ်, ပှၤလၢအဒီသဒၢ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိသ့န့ၣ် အိၣ်ထဲဒၣ် ကစၢ်ယွၤတဂၤလီၤ. လီၣ်ဖျါ ၁၁:၁၈ တဲဆိပာ်စၢၤဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤ “ကမၤဟးဂီၤ ပှၤလၢအမၤဟးဂီၤ ဟီၣ်ခိၣ်လီၤ.” လံာ်စီဆှံတဆၢအံၤ ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤ တၢ်ဂ့ၢ်ခံခါ-

1.  ၁. ကစၢ်ယွၤ တပျဲဝဲလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် ကမၤဟးဂီၤကွံာ် ဟီၣ်ခိၣ်အံၤဘၣ်.

2.  ၂. တယံာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤ ကမၤဟးဂီၤ ပှၤလၢအမၤဟးဂီၤ ဟီၣ်ခိၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဲဒ်န့ၣ်လဲၣ်. မ့ၢ်လၢ တၢ်လၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ မၤဝဲခဲအံၤန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ် လၢဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအဂီၢ် ဒိၣ်န့ၢ်ဒံးလၢညါ အဃိ ကစၢ်ယွၤ ကဘၣ်မၤပတုာ်အဝဲသ့ၣ် လၢအဆိအချ့.

 ကစၢ်ယွၤ ကမၤဘၣ်ဂီၢ်က့ၤ တၢ်ကီတၢ်ခဲ တခါအံၤဒ်လဲၣ်. ကစၢ်ယွၤ ကသူဝဲ အဘီအမုၢ်လၢ ကပၢဝဲဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်. (မးသဲ ၆:၁၀) ဒီးကစၢ်ယွၤအတၢ်ပၢအံၤ ကသိၣ်လိဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အအိၣ်ဒီး တၢ်ဒိကနၣ်တဖၣ် လၢအဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်ကွၢ်ထွဲ ဒီးဒီသဒၢ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်ဒ်လဲၣ်.—ယၡါယၤ ၁၁:၉.