ခီ​ဆူ​ ​တၢ်​ဂ့ၢ်​မိၢ်​ပှၢ်

လဲၤတလၢတုၤလၢ တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်တီတဖၣ်

ပသူတၢ်မၤဘူၣ်တဖၣ်ဒ်လဲၣ်

တၢ်ထုးထီၣ်လံာ်လၢ အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်တဘ့ၣ်

တၢ်ထုးထီၣ်လံာ်လၢ အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်တဘ့ၣ်

လါယနူၤအါရံၤ ၁, ၂၀၂၁

 “ယဘၣ်အိၣ်ခိးအီၤ ၁၉ နံၣ်ညါ” ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအံၤ အိၣ်ခိးဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်. အဝဲအိၣ်ခိးဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်သီ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံလၢ ကြံးကျိာ်တကတြူၢ် လၢအနီၢ်ကစၢ်အကျိာ်, ဘ့ၤကာ်လံၤကျိာ်လီၤ. ဖဲ ပှၤထုးထီၣ်ရၤလီၤ ဟီၣ်ခိၣ်သီ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံ အခါ ပှၤအါတက့ၢ်န့ၣ်​ တဲဝဲဒ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ကွဲးကျိာ်ထံ ဒီးတၢ်ထုးထီၣ်ရၤလီၤ လံာ်စီဆှံန့ၣ်​ တၢ်အဂၤမနုၤပၣ်ဃုာ်ဒံးလဲၣ်န့ၣ်​ မ့ၢ်နဆိကမိၣ်ဘၣ်​ တဘျီဘျီဧါ.

 အဆိကတၢၢ်န့ၣ်, ပှၤဟ့ၣ်လီၤမူဒါလၢ ပှၤကွဲးကျိာ်ထံတၢ်တဖုလၢ အအိၣ်လၢ ပှၤပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံာ် အတၢ်ကွဲးလံာ်ကွဲးလဲၢ်ကမံးတံာ် အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအဖီလာ်လီၤ. တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံန့ၣ်​ ယံာ်ဝဲထဲလဲၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ် နံၣ်ခိလဲး အလါဒ့း လၢအမၤတၢ်လၢ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံဝဲၤကျိၤ လၢဝီဝံး(ခ်), နူယီးန့ၣ်​ တဲနၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ “တၢ်ဂ့ၢ်အိၣ်ဝဲအါမးလၢ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံတၢ်အဂီၢ်လီၤ. ပှၤကွဲးကျိာ်ထံတၢ်ကအိၣ်ပှဲၤဂၤလဲၣ်. ကျိာ်န့ၣ်ဘံဘူထဲလဲၣ်. ဒီးပှၤဖးလံာ်ဖိတဖၣ်​ နၢ်ပၢၢ်တၢ်အိၣ်အသးလၢ လံာ်စီဆှံအစိၤန့ၣ်ထဲလဲၣ်. တၢ်လီၢ်တတီၤဒီးတတီၤန့ၣ်​ တၢ်ကတိၤလီၤဆီလိာ်အသးဧါ. ညီနုၢ်န့ၣ်​ ပှၤကွဲးကျိာ်ထံ ဟီၣ်ခိၣ်သီ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံလၢ ကြံးကျိာ်တကတြူၢ် န့ၣ်ယံာ်ဝဲ တနံၣ်တုၤလၢ သၢနံၣ်အဘၢၣ်စၢၤလီၤ. မ့မ့ၢ်လၢ လံာ်စီဆှံဒီတဘ့ၣ်န့ၣ်​ ယံာ်ဝဲလွံၢ်နံၣ်​ မ့တမ့ၢ် အါန့ၢ်အန့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်စုပနီၣ်ကျိာ်န့ၣ်​ ယံာ်ဝဲအါန့ၢ်အန့ၣ်လီၤ.”

 တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံန့ၣ်​ ထဲဒၣ်ပှၤကွဲးကျိာ်ထံတၢ်အိၣ်လံန့ၣ်​ တလၢပှဲၤဒံးဘၣ်. ပလိၣ်ဘၣ်​ ပှၤဖးလံာ်ဖိလၢ တၢ်အိၣ်သးအကလုာ်ကလုာ် ဒီးတဘျီတခီၣ်န့ၣ်​ ပှၤလၢအိၣ်လၢ ထံကီၢ်အဂၤတဖၣ်​ ကဖးဒီးသမံသမိးဝဲအဂီၢ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်​ မၤစၢၤတၢ်လၢ တၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်အပူၤလီၤ. အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ်န့ၣ်​ ကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ ပှၤကွဲးကျိာ်ထံတၢ်တဖၣ်​ ကထုးထီၣ်ဘၣ်ဝဲ လံာ်စီဆှံလၢ အလီၤတံၢ်လီၤဆဲး, ပှၤနၢ်ပၢၢ်အီၤညီ ဒီးအခီပညီလၢပှဲၤလီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤလၢ အအိၣ်လၢ ကီၢ်အၤဖြံၤကၤ ကလံၤထံး လၢအမၤတၢ်ဒ် ပှၤဟ့ၣ်တၢ်သိၣ်လိလၢ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံအဂီၢ်န့ၣ်​ တဲဝဲလၢ “ပှၤကွဲးကျိာ်ထံတၢ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်​ တူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီးမူဒါဖးဒိၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးပှၤလၢအဖး အကလုၢ်ကထါတဖၣ်အဖီခိၣ်လီၤ.”

 ဖဲပှၤကွဲးကျိာ်ထံတၢ်ဝံၤအခါ ပှၤကဘၣ်စဲကျံးအီၤ ဒီးထုးထီၣ်အီၤလီၤ. ပှၤကစဲကျံးထုးထီၣ်​ လံာ်စီဆှံအဂီၢ် ပကဘၣ်သူ “တၢ်ပီးတၢ်လီ” အစှၤကတၢၢ်အခါတဆံလီၤ. စးခိ, မဲၣ်ထံ, လံာ်ကု, ကီၣ်, တၢ်ကျးဘၢလံာ်ကုအသရ့ၤထံး, စ့ကဘျံး, ပျံၤဖိ, တၢ်ကံးညာ်, ပှၤမၤကိၤထီၣ်​ လံာ်အပျိၢ်ဃံ ဒီးတၢ်ပီးတၢ်လီတခါလၢ တၢ်ကျၢၢ်ဘၢတၢ်အဂီၢ်လီၤ. ဖဲ ၂၀၁၉ အတီၢ်ပူၤန့ၣ်​ ပှၤသူတၢ်ပီးတၢ်လီတဖၣ်အံၤလၢ ပှၤကထုးထီၣ်​ လံာ်စီဆှံအဂီၢ်န့ၣ်​ တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤအိၣ်ဝဲ ဒီလၣ်​ အကကွဲၢ် ၂၀ (U.S.) ဘျဲၣ်ညါလီၤ. ဖဲတၢ်တနံၣ်န့ၣ်အတီၢ်ပူၤ ပှၤလၢအမၤတၢ်လၢ တၢ်ထုးထီၣ်​ ဒီးတၢ်ဆှၢ လံာ်စီဆှံအလီၢ်န့ၣ်​ ဘၣ်မၤတၢ်အနၣ်ရံၣ်​ ၃၀၀,၀၀၀ ဘျဲၣ်ညါလီၤ.

“လံာ်လဲၢ်လၢ ပထုးထီၣ်ရၤလီၤတဖၣ်အကျါန့ၣ်​ လံာ်စီဆှံ မ့ၢ်လံာ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်တဘ့ၣ်လီၤ”

 ဘၣ်မနုၤအဃိ ပသူတၢ်ဆၢကတီၢ် ဒီးကျိၣ်စ့အါအါဂီၢ်ဂီၢ်လၢ တၢ်မၤအံၤအဂီၢ်လဲၣ်. ကၠိလ် ဘျူ လၢအမၤတၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်​ တၢ်ထုးထီၣ်ရၤလီၤဝဲကျိၤန့ၣ်​ တဲဝဲလၢ “လံာ်လဲၢ်လၢ ပထုးထီၣ်ရၤလီၤတဖၣ်အကျါန့ၣ်​ လံာ်စီဆှံ မ့ၢ်လံာ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်တဘ့ၣ်လီၤ. အဃိ ပအဲၣ်ဒိးလၢ လံာ်စီဆှံအံၤ ကမၤလၤကပီၤ ယွၤလၢပဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤ ဒီးတၢ်ကစီၣ်လၢ ပစံၣ်တဲၤတဲလီၤအီၤန့ၣ်လီၤ.”

 ပထုးထီၣ်စ့ၢ်ကီး ဟီၣ်ခိၣ်သီ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံ လၢပှၤလၢအလိၣ်ဘၣ်​ တၢ်မၤစၢၤ လီၤလီၤဆီဆီတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. အဒိ, ဟီၣ်ခိၣ်သီ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံ လၢပှၤမဲာ်တထံၣ်တၢ်အဂီၢ်န့ၣ်​ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤသ့လၢ ကျိာ်အကျိာ်တဆံလံန့ၣ်လီၤ. ပှၤကမၤကဲထီၣ်က့ၤလၢ ပှၤမဲာ်တထံၣ်တၢ် အလံာ်မဲာ်ဖျၢၣ်အဂီၢ် လံာ်စီဆှံတဘ့ၣ်န့ၣ်​ ယံာ်ဝဲ ဃိးနၣ်ရံၣ်​ ဒီးပလိၣ်ဘၣ်တၢ်လီၢ်လၢအလဲၢ်ဝဲ ၂.၃ မံထၢၣ်​ (7.5 ft) လၢပကပာ်ထီၣ်​ လံာ်အကတြူၢ်တဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ ပထုးထီၣ်အီၤ လီၤလီၤဆီဆီလၢ ပှၤဃိာ်ဖိ တဖၣ်အဂီၢ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. အဝဲသ့ၣ်န့ၣ်​ ပှၤဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ကသူဝဲထဲလံာ်လၢ အကုခိၣ်လီၤဂာ်ဒ် လံာ်ကဘျံးအသိးလီၤ.

 ဟီၣ်ခိၣ်သီတၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံ န့ၣ်​ အဘျုးအိၣ်လၢ ပှၤဖးလံာ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်အိၣ်သးလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢအတဲ ခံလူဘးကျိာ် လၢတၢ်လီၢ် ထီၤဘ့ လၢအအိၣ်လၢ ဒံၣ်မိၣ်ခြဲးထ့း ရံၣ်ဖၢဘလံး ခိကိၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. တၢ်လီၢ်အံၤယံၤဝဲဒီးဝ့ၢ်ခိၣ်​ ၁,၇၀၀ ကံလိမံထၢၣ်​ (၁,၀၀၀ မံးလာ်) လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢအအိၣ်ဖဲန့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်​ အလံာ်စီဆှံအိၣ်ထဲတဘ့ၣ်​ ဒီးပှၤကွဲးအီၤလၢ ခံလူဘးကျိာ်လၢပျၢၤန့ၣ်လီၤ. အဃိဖဲအဝဲသ့ၣ်​ ကကတဲာ်ကတီၤအမူဒါလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဂီၢ်အခါ အဝဲသ့ၣ်​ ဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤလိာ်အသး တဂၤဝံၤတဂၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ဖဲ ၂၀၁၈ လါအီကူးန့ၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤကိးဂၤဒဲး ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်သီတၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံ လၢခံလူဘးကျိာ်လၢ ပှၤသူအီၤလၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ်လီၤ.

 ဘၣ်ဃးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်သီ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံ လၢဘၣ်တၢ်မၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤအီၤန့ၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်လၢ အတဲဝဲ ကၠၢမနံၣ်ကျိာ်တဂၤ တဲဝဲလၢ “ယတတဲလၢၤလၢ ယကဘၣ်ဖးလံာ်စီဆှံဒံးမၢၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ယတဲက့ၤလၢ ယဖးအါထီၣ်​ လံာ်စီဆှံ ကသ့အခါဖဲလဲၣ်.” ပှၤပိာ်ခွါလၢ အိၣ်လၢဃိာ်ပူၤတဂၤ ကွဲးဝဲလၢ “ယဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ ဟီၣ်ခိၣ်သီ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံတဘ့ၣ်​ ဒီးလံာ်အံၤ ဆီတလဲယတၢ်အိၣ်မူလီၤ. လၢအပူၤကွံာ်န့ၣ်​ ယဖးလံာ်စီဆှံ ဘၣ်ဆၣ်​ ယတနၢ်ပၢၢ်ဘၣ်. စးထီၣ်လၢ ယဖးလံာ်စီဆှံအံၤန့ၣ်​ ယနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ်​ ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ကထါ ဂ့ၤဂ့ၤလီၤ. ယအဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါအါထီၣ်​ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်အဂ့ၢ် ဒီးယကဲထီၣ်​ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဂၤကသ့ဒ်လဲၣ်.”

 သုဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ တၢ်ထုးထီၣ်ရၤလီၤ ဟီၣ်ခိၣ်သီ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံ တၢ်မၤအဃိ ပှၤဖးလံာ်ဖိတဖၣ်​ သးခုစံးဘျုးဘၣ်သုဒိၣ်မးလီၤ. တၢ်မၤဘူၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်​ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤ ခီဖျိပှၤဟ့ၣ်တၢ်မၤဘူၣ်လၢ donate.pr418.com အပူၤလီၤ. တၢ်ဘျုးဒိၣ်မးလၢ သုဟ့ၣ်တၢ်လၢ တၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်အဃိလီၤ.