ကိးနံၣ်ဒဲး ပှၤဒိးဘျၢထံ အိၣ်လၢအကလးတဖၣ်အဃိ ပလိၣ်ဘၣ်အါထီၣ်​ တၢ်သူၣ်ထီၣ်လၢ တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ လီၢ်ကဝီၤတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်ဝဲၤကျိၤ ရဲၣ်ကျဲၤဝဲလၢ ၂၀၂၀ တၢ်မၤနံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ ကသူၣ်ထီၣ်ဒီး ဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤ ဘီမုၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်အဖျၢၣ်​ ၂, ၇၀၀ ဘျဲၣ်လီၤ. a

 ဘၣ်ဆၣ်, မ့ၢ်လၢခိၣ်ရိၤနၢ် (COVID-19) တၢ်ဆါအဃိ တၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်အံၤ ပှၤဆဲးမၤအီၤတသ့လၢၤဘၣ်. တၢ်ထုးထီၣ်ရၤလီၤကမံးတံာ်န့ၣ်​ ပာ်ပတုာ်ဝဲ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်တၢ်မၤ အါတက့ၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်​ ဒ်သိးကဒီသဒၢဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်​ ဒီးမၤထွဲဝဲ ပဒိၣ်အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ကသ့အဂီၢ်လီၤ. သနာ်က့ ၂၀၂၀ တၢ်မၤနံၣ်အတီၢ်ပူၤ တချုးလၢ တၢ်ဆါသံသတြိာ် ကဲထီၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်​ ပသူၣ်ထီၣ်ဒီး ဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤ တၢ်သူၣ်ထီၣ်လၢ တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အဂီၢ်န့ၢ်ဝဲအဖျၢၣ်​ ၁,၇၀၀ ဘျဲၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ ဝဲၤတြၢ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ဝံၤဝဲ ၁၀၀ ဘျဲၣ်​ စ့ၢ်ကီးလီၤ. ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်​ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤခံခါ ကဲဘျုးလၢဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.

 ခဲမရူ အဝဲၤတြၢ်. ဝဲၤတြၢ်လၢအိၣ်လၢ ဒိၣ်အါလၣ်​ လီၢ်ကဝီၤန့ၣ်​ ဆံးဝဲအဃိ လိၣ်လၢပှၤကဘၣ်ဘှီဒိၣ်ထီၣ်က့ၤအီၤလီၤ. တၢ်ထုးထီၣ်ရၤလီၤ ကမံးတံာ် ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ကဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤ ဝဲၤတြၢ်သနာ်က့ တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤန့ၣ်​ ကအါန့ၢ်ဒံး တၢ်သူၣ်ထီၣ်အပှ့ၤလီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ကဘှီထီၣ်ဝဲအသီ မ့တမ့ၢ် ကပှ့ၤဝဲ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဒီး ကဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤစ့ၢ်ကီး တကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဘၣ်.

 ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢအိၣ်လၢ ဒိၣ်အါလၣ်ကလံၤစိးတဖၣ်​ သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပဒိၣ်ကမၤဂ့ၤထီၣ်ဝဲကျဲလၢ ကဝီၤအဘျီၣ်ဒိၣ်အမဲာ်ညါန့ၣ်လီၤ. ကျဲအံၤမ့ၢ်ဂ့ၤထီၣ်န့ၣ်​ တၢ်လဲၤတၢ်က့ၤ ဒီးတၢ်စိာ်ထီၣ်စိာ်လီၤတၢ် ကညီထီၣ်ဝဲလီၤ. ဝဲၤတြၢ်စ့ၢ်ကီးလိၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်အံၤလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပှၤပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံာ် ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ပှၤကဘှီထီၣ်​ ဝဲၤတြၢ်အသီလၢ ကဝီၤအဘျီၣ်ဒိၣ်​ ကရၢၢ်ပူၤလီၤ.

 ပှၤအုၣ်အသးဒီး ပှၤဘှီတၢ်ဖိလၢပှၤငါအီၤ လၢတၢ်ချၢတဖၣ်​ မၤသကိးတၢ်ဒ်သိးသိးလီၤ. အဃိတၢ်ဆၢကတီၢ် ဒီးတၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤစှၤလီၤဝဲလီၤ. တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်အံၤအဂီၢ် တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤ လၢာ်စှၤလီၤဝဲ (U.S.) ဒီလၣ်​ ခံကကွဲၢ်ဘျဲၣ်ညါလီၤ. တချုးလၢ ခိၣ်ရိၤနၣ်​ (COVID-19) တၢ်ဆါကဲထီၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်​ ပှၤဘ့ၤသ့လးဖိတဖၣ်​ လဲၤသုးအသးလၢ တၢ်သူၣ်ထီၣ်အသီအံၤန့ၢ်ဝဲလီၤ.

 ပှၤဘ့ၤသ့လးဖိလၢအိၣ်လၢ ခဲမရူတဖၣ်​ မၤဘၣ်တၢ် ဒီးအိၣ်ဘၣ်ဝဲဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်လီၤ. လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ် ဝဲၤတြၢ်အံၤ မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဟ့ၣ်လၢ အဟဲလၢယဟိဝၤယွၤအအိၣ်လီၤ. ပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤခံဂၤ တဲဝဲလၢ “ပအဲၣ်ဒိးပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ တၢ်ဟ့ၣ်အံၤခီဖျိ ပမၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်အါန့ၢ်အလီၢ်လီၤ.”

 ထိကၠိလဘါ ပှၤကွဲးကျိာ်ထံတၢ်အရူ (RTO), ကီၢ်မဲးကစံၣ်ကိၣ်. ထိကၠိလဘါ ပှၤကွဲးကျိာ်ထံတၢ်ကရူၢ်န့ၣ်​ မၤတၢ်လၢ ဝဲၤတြၢ်လၢအမဲရကၤ အခၢၣ်သး လၢအဘူးဒီး မဲးကစံၣ်ကိၣ်စံထံၤန့ၣ်​ အိၣ်လံအနံၣ်အါမးလံ. ဘၣ်ဆၣ်​ တၢ်လီၢ်လၢအယံၤဝဲ ကံလိမံထၢၣ်​ ၁,၀၀၀ (၆၂၀ မံးလာ်) လၢအမ့ၢ် အဲလတးမံရါနိ ဒီးလဲးမၢ်ကြံၣ်ထၣ်န့ၣ်​ ပှၤအါတက့ၢ် တဲဝဲထိကၠိလဘါကျိာ်လီၤ. အဃိ ကီလၢပှၤကွဲးကျိာ်ထံတၢ်တဖၣ်​ ကသ့ၣ်ညါဝဲ တၢ်ကတိၤလၢ ပှၤတဲအီၤလၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဝဲၤတြၢ်စ့ၢ်ကီး ဃုဝဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ ကကွဲးကျိာ်ထံတၢ် ဒီးကသွီတၢ်ကလုၢ်လၢ ထိကၠိလဘါကျိာ်အဂီၢ်စ့ၢ်ကီး ကီဝဲလီၤ.

 အဃိ တၢ်ကွဲးလံာ်ကွဲးလဲၢ် ကမံးတံာ်လၢ အအိၣ်လၢ ပှၤပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံာ် အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအဖီလာ်န့ၣ်​ အဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤကွဲးကျိာ်ထံတၢ်တဖၣ်​ ကလဲၤသုးအသးလၢ တၢ်လီၢ်လၢ ပှၤတဲထိကၠိလဘါကျိာ်န့ၣ်လီၤ. အဃိ ဝဲၤတြၢ်ဆၢတဲာ်ဝဲလၢ ကပှ့ၤဝဲတၢ်သူၣ်ထီၣ်​ ဒီးဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤအီၤလီၤ. ပမၤဒ်အံၤအဃိ တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤ စှၤလီၤဝဲအါန့ၢ်ဒံး ပှၤသူၣ်ထီၣ်အီၤလၢအသီ မ့တမ့ၢ် ပှၤငါအီၤဒံးန့ၣ်လီၤ.

 ကဲဘျုးဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ်​ ပှၤကွဲးကျိာ်ထံတၢ်တဂၤ တဲဝဲဒ်အံၤ “ယမၤတၢ်လၢ ဝဲၤတြၢ်အိၣ်အနံၣ်တဆံလံ ဘၣ်ဆၣ်​ ယတထံၣ်လိာ်ယသး ဒီးဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢ အတဲကျိာ်လီၤဂာ်ဒီးယၤ နီတဒူၣ်ဘၣ်. ခဲအံၤပရူန့ၣ်အိၣ်လၢ ဝ့ၢ်လၢပှၤတဲထိကၠိလဘါကျိာ် အဟီၣ်ကဝီၤန့ၣ်လီၤ. အဃိ ပထံၣ်ဘၣ်ဒီး ပှၤလၢအတဲထိကၠိလဘါကျိာ်တဖၣ်​ ကိးနံၤဒဲးလီၤ. ပသ့ၣ်ညါအါထီၣ်ဘၣ်​ တၢ်ကတိၤအသီတဖၣ်အဃိ ပတၢ်ကွဲးကျိာ်ထံစ့ၢ်ကီး ဂ့ၤထီၣ်ဝဲလီၤ.

 လၢ ၂၀၂၁ တၢ်မၤနံၣ်အဂီၢ် တၢ်အိၣ်သးမ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ်​ ပအိၣ်ဒီးတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ ပကဘှီထီၣ်​ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံတၢ်အရူ (RTO) ၇၅ ဖျၢၣ်​ ဒီးတၢ်သူၣ်ထီၣ်လၢ လံာ်စီဆှံကၠိတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအိၣ်လၢ ပကသူၣ်ထီၣ်​ ဝဲၤလီၢ်ခိၣ်သ့ၣ်အတၢ်သူၣ်ထီၣ်လၢ ရၢ်မဖိၤ, နူယီး ဃုာ်ဒီးဝဲၤတြၢ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤဖးဒိၣ်ဃီးခါလီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ ပှၤကသုး ဝဲၤတြၢ်လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်အၣ်ကၠ့ၣ်တံနါ ဒီးကီၢ်အံးထလံၣ်န့ၣ်လီၤ. ပလိၣ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီး ဘီမုၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်အသီ အဖျၢၣ်​ ၁,၀၀၀ ဘျဲၣ်လီၤ. ခဲအံၤတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အလီၢ် ၆,၀၀၀ ဘျဲၣ်န့ၣ်​ တကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲလၢ ပှၤကဆဲးဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်တၢ်အဂီၢ် လၢၤဘၣ်​ အဃိလိၣ်လၢ ပှၤကဘၣ်ဘှီထီၣ်က့ၤလၢအသီလီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ ပကဘၣ်ဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤ ဘီမုၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်န့ၣ်​ အိၣ်ဝဲအဖျၢၣ်​ ၄,၀၀၀ လီၤ.

 လၢတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်​ ဒီးတၢ်ဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအဂီၢ် ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်ကျိၣ်စ့ဖဲလဲၣ်. ဖဲပတဲသကိးတၢ် ဘၣ်ဃးဒီး ထိကၠိလဘါ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံတၢ်အရူ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအဂ့ၢ်အခါ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ လါစရိၣ်​ ကိၢ်စလဲး လၢအမ့ၢ် အမဲရကၤ အခၢၣ်သး ဝဲၤတြၢ်ကမံးတံာ်န့ၣ်​ စံးဆၢဝဲဒ်အံၤလီၤ. “ပဝဲၤတြၢ်ဟီၣ်ကဝီၤန့ၣ်​ ပအိၣ်ဒီးကျိၣ်စ့တၢ်ကီတၢ်ခဲလီၤ. အဃိ ပမ့ၢ်တဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်​ အတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤဘၣ်န့ၣ်​ ပသူၣ်ထီၣ်တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံတၢ်အရူလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ အကတိၤကျိာ်အဂၤတဖၣ်အဂီၢ်တန့ၢ်ဘၣ်. ခီဖျိလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်တဖၣ်​ အတၢ်မၤဘူၣ်အဃိ ပှၤကွဲးကျိာ်ထံတၢ်တဖၣ်​ အိၣ်ဘၣ်ဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်ဒီး ပှၤလၢအတဲအဝဲသ့ၣ်အကျိာ်န့ၣ်လီၤ. ပအဲၣ်ဒိးစံးဘျုးစံးဖှိၣ်ဘၣ်​ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်လၢ အဟ့ၣ်တၢ်လၢတၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်အဃိလီၤ.” ပတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်​ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဖၣ်ဝံၤဝဲ ခီဖျိလၢ သုဟ့ၣ်တၢ်မၤဘူၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်မၤအဂီၢ်လၢ donate.pr418.com အပူၤအဃိလီၤ.