ပသူတၢ်မၤဘူၣ်တဖၣ်ဒ်လဲၣ်
ပကွၢ်ထွဲ ဒီးဘှီဘၣ်မၤဂ့ၤထီၣ် ပဘီမုၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်
လါအ့ဖြ့ၣ် ၁, ၂၀၂၄
ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် နံၤခိလၢ အအိၣ်လၢ ခိၤလါဘံၤယၤ တဲဝဲလၢ “ယကၠဲးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်ဒိၣ်မး. အကဲတၢ်လီၢ်လၢ ပရ့လိာ်ဘၣ်သးဒီး ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်.” နၤမီၤ နတူၢ်ဘၣ်ဒ်န့ၣ်ဧါ.
လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်သးတဖၣ် ထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ် အဖျၢၣ် ၆၃,၀၀၀ ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်န့ၣ် အမၤစၢၤပှၤဒ်သိးဒီး ပကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဂ့ၤဂ့ၤအဂီၢ်. တကးဒံးဘၣ် ဒ့ဘ့း လၢအမ့ၢ် ပှၤလဲၤလၢညါလၢ ခိၤလါဘံၤယၤန့ၣ် တဲဝဲလၢ “ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်န့ၣ် အထုးန့ၢ်ပှၤသးစ့ၢ်ကီး. ပှၤတမှံၤလၢ အဟဲထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ် ဖဲအထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ပကွၢ်ထွဲ ကတဲာ်ကတီၤဃာ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်ဂ့ၤဂ့ၤအခါန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကမၢကမၣ်ဒိၣ်မး.” ဒ်သိး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ် ကကဆှဲကဆှီ ဒီးကဖျါဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်အဂီၢ် ပမၤကဆှဲကဆှီအီၤ ဒီးပကွၢ်ထွဲကတဲာ်ကတီၤအီၤဂ့ၤဂ့ၤ. ပှၤရဲၣ်ကျဲၤလၢ ကကွၢ်ထွဲကတဲာ်ကတီၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်ဒ်လဲၣ်.
ပှၤရဲၣ်ကျဲၤလၢ ကကွၢ်ထွဲကတဲာ်ကတီၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ် ဒ်လဲၣ်
တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ အသူဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးမူဒါလၢ ကကွၢ်ထွဲကတဲာ်ကတီၤဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်လၢ အသူဝဲတဖျၢၣ်န့ၣ်. အဃိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် အမၤကဆှဲကဆှီဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်ထီဘိ. တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ် ကွၢ်ထွဲကတဲာ်ကတီၤဝဲ ဂ့ၤဂ့ၤ ဒီးတၢ်မ့ၢ်ဟးဂီၤတစဲးတမွဲးန့ၣ် အမၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤဝဲ.
လီၢ်ကဝီၤ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်ဝဲၤကျိၤ (LDC) ဟ့ၣ်လီၤဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတနီၤအမူဒါ လၢအကသိၣ်လိဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤ ဒ်သိးဒီး အဝဲသ့ၣ် ကွၢ်ထွဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ် ကသ့အဂီၢ်. ပှၤလၢအဟ့ၣ်တၢ်သိၣ်လိ တဂၤစုာ်စုာ်န့ၣ် အကွၢ်ထွဲဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ် ၆ ဖျၢၣ် တုၤလၢ အဖျၢၣ် ၁၀. အဝဲလဲၤလၢ တအိၣ်ဖှိၣ် ဒီးအသိၣ်လိဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် လၢကဘၣ်ကွၢ်ထွဲ ကတဲာ်ကတီၤဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်ဒ်လဲၣ်. ဒီသၢနံၣ်တဘျီန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် လဲၤကွၢ်ဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ် ဒီးဃုသ့ၣ်ညါ ဘၣ်ဃးဒီး အကဘၣ်ဘှီဘၣ် မၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤ တၢ်မနုၤလဲၣ်.
တၢ်သိၣ်လိ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတခါအံၤန့ၣ် ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲဒိၣ်မး. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် အံၤဒူၤမၢ်သံၤ လၢအိၣ်လၢ အ့ဒံယါန့ၣ် တဲဝဲလၢ “တၢ်သိၣ်လိ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတခါအံၤ ဂ့ၤဒိၣ်မး. အမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိး ပကသ့ၣ်ညါလၢ ပကဘၣ်ကွၢ်ထွဲ ကတဲာ်ကတီၤ ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ် ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်ဒ်လဲၣ်.” ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအဲဘဲၤ လၢအအိၣ်လၢ ကဲၣ်နယၣ်န့ၣ် တဲဝဲလၢ “ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဒ်သိးဒီး စ့တလၢာ် အါအါတဂ့ၤအဂီၢ် ပကဘၣ် ဘှီဘၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်ဟးဂီၤဆံးဆံးဖိတဖၣ် တချုးလၢ အဟးဂီၤဖးဒိၣ်ဒံးဘၣ်အခါ.”
ပန့ၢ်ဘၣ်ကျိၣ်စ့ဖဲလဲၣ်
တနံၣ်ဘၣ်တနံၣ် လၢတၢ်ကွၢ်ထွဲဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်တဖျၢၣ်အဂီၢ်န့ၣ် စ့လၢာ်ဝဲ စ့ဒီၤလၤ a အပီၢ် မ့တမ့ၢ် လၢအမၢတဖၣ်. တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤ လၢာ်ဝဲ ထဲလဲၣ်န့ၣ် အဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ် အိၣ်ဖဲလဲၣ် ဒီးအအိၣ်ယံာ်ပှဲၤနံၣ်လဲၣ်, ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် သူဝဲ ပှဲၤဖုလဲၣ်. ပန့ၢ်ဘၣ် စ့တဖၣ်အံၤဖဲလဲၣ်.
ပန့ၢ်ဘၣ် စ့တဖၣ်အံၤလၢ တၢ်မၤဘူၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ် အဲလ့ၤစါဒၢၤ လၢအအိၣ်လၢ ခၣ်ဆဲစတါန့ၣ် တဲဝဲလၢ “စ့မၤဘူၣ်တနီၤန့ၣ် ပသူအီၤလၢ အ့ၤထၢၤနဲၣ် ဒီးမ့ၣ်အူပှ့ၤ, ထံပှ့ၤ ဒီးတၢ်လိၣ်တၢ်လဲး အဂၤတဖၣ်အဂီၢ်. ဒီးအဂၤတနီၤန့ၣ် ပကသူအီၤလၢ ထံၣ်ၡူ, စုဖျီၣ်, တၢ်မၤကဆှဲကဆှီ တၢ်ဖိတၢ်လံၤ ဒီးကသံၣ်ထံအဂီၢ်. ဒီးတၢ်မၤဘူၣ်လၢ အဂၤတဖၣ်န့ၣ် ပှၤဆှၢအီၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်မၤအဂီၢ် ဒ်သိးပှၤကသူအီၤလၢ တၢ်ကွၢ်ထွဲ ဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤ တၢ်မၤအဂၤ လၢအဒိၣ်အမုၢ် ဒီးအလၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤအါ လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အဂီၢ်.
တၢ်ကွၢ်ထွဲဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ လၢအဒိၣ်အမုၢ်
လၢတၢ်ကွၢ်ထွဲ ဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်အဂီၢ် စ့မ့ၢ်ကလၢာ် အါန့ၢ်ဒံး ခံလါသၢလါအဂီၢ်န့ၣ်. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကတဲသကိးတၢ်ဒီး LDC ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ အဟ့ၣ်တၢ်သိၣ်လိလၢ ပှၤကကွၢ်ထွဲ ဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤတၢ်အဂီၢ်. LDC မ့ၢ်ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်အဂီၢ်န့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ကဒိးန့ၢ်ဘၣ် စ့လၢ တၢ်မၤဘူၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်မၤအဂီၢ်. လၢ ၂၀၂၃ တၢ်မၤအနံၣ် အတီၢ်ပူၤန့ၣ် ပှၤကွၢ်ထွဲ ဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤတၢ် အိၣ်ဝဲအခါ ၈,၇၉၃ ခါ ဒီးစ့ဒီၤလၤ လၢာ်ဝဲ ၇၆.၆ ကကွဲၢ်. ပကကွၢ်သကိး တၢ်အဒိ ခံခါ.
လၢ ကီၢ်အဲကိလၤန့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်တဖျၢၣ်န့ၣ် အအိၣ်ဝဲ ၁၅ နံၣ်လံ အဃိ ပှၤကဘၣ်ဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤအီၤ အိၣ်အါမး. ပှၤကဘၣ်ဆီတလဲ မ့ၣ်အူပျံၤ ဒီးတၢ်ဒူၣ်တဖၣ် တဲၤထီၣ်ဝဲ တကးဒံးဘၣ် ပှၤလၢတၢ်ကပိာ်ကပၤတဖၣ် တဲဝဲလၢ ထံလဲၤယွၤလီၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အဟံၣ်. အဃိ LDC ရဲၣ်ကျဲၤဝဲလၢ ကဘှီဘၣ်မၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤအီၤ. ဒီးတၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤ လၢာ်ဝဲ ၉,၂၈၅ ဒီၤလၤ. ပှၤလၢတၢ်ကပိာ်ကပၤတဖၣ် စံးဘျုးဘၣ်ပှၤ ဒိၣ်မး ဒီးအဝဲသ့ၣ် ကမၢကမၣ်ဝဲ ခီဖျိလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် အတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ် တၢ်မၤအဃိ.
တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်လၢ ဖိလဲ တဖျၢၣ်န့ၣ် အခိၣ်ဒုးဖျိ ဒီးတၢ်ဒါတဖၣ်န့ၣ် အဟးဂီၤဒိၣ်တလၢ. အဃိ LDC ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ပှၤကဘှီဘၣ်မၤဂ့ၤထီၣ်အီၤ. အဃိ ပှၤဒုးထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ် အခိၣ်ဒုး ဒီးဆီတလဲ တၢ်ဒါတဖၣ်. ဒီးစ့လၢာ်ဝဲ ၉,၇၅၇ ဒီၤလၤ. ပှၤမၤဝဲ ဒ်အံၤအဃိ လၢအနံၣ်အါမး အတီၢ်ပူၤန့ၣ် ပှၤတလိၣ် ဘှီဘၣ်မၤဂ့ၤထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်တဖျၢၣ်အံၤ ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်ဘၣ်.
တၢ်ကွၢ်ထွဲ ဘှီဂ့ၤထီၣ်တၢ်မၤ မၤလၤကပီၤ ယဟိဝၤယွၤ
တၢ်ကွၢ်ထွဲ ဘှီဂ့ၤထီၣ်တၢ်မၤအဃိ တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤ လၢာ်စှၤလီၤဝဲ တကးဒံးဘၣ် အမၤစၢၤပှၤဂၤ ဒ်သိးကစံးထီၣ်ပတြၢၤ ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ၡီ လၢအအိၣ်လၢ ထီကၢၤန့ၣ် တဲဝဲလၢ “ခီဖျိလၢ တၢ်ကွၢ်ထွဲ ကတဲာ်ကတီၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်အဃိ ပဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤလၢ တၢ်လီၢ်လၢ အကဆှဲကဆှီ ဒီးအဖျါဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်. ဒီးအကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ ပှၤအိၣ်လၢ တၢ်ကပိာ်ကပၤတဖၣ် ကပာ်ကဲယဟိဝၤယွၤ. တကးဒံးဘၣ် ပသးဆူၣ်ဒိၣ်မးလၢ ပကကွဲမုာ် ပှၤဂၤလၢ ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်.”
နမၤစၢၤတၢ် ကသ့ဒ်လဲၣ်
ပဝဲခဲလၢာ်န့ၣ် ပမၤစၢၤတၢ်သ့ ခီဖျိလၢ ပမၤကဆှဲကဆှီ ဒီးကကွၢ်ထွဲကတဲာ်ကတီၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်. မရံနိၣ် လၢအကဲဝဲ ပှၤဟ့ၣ်တၢ်သိၣ်လိလၢ တၢ်ကွၢ်ထွဲဘှီဂ့ၤထီၣ်တၢ်လၢ အီးစတြ့လံယါန့ၣ် အဝဲတဲလၢ “ပမၤစၢၤတၢ်သ့ ခီဖျိ ပကွၢ်ထွဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်ဂ့ၤဂ့ၤ. ဒီးအမ့ၢ်ဝဲ တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် လီၤဆီတခါ. တကးဒံးဘၣ် တၢ်မၤဘူၣ် လၢာ်စှၤလီၤဝဲ ဒီးပှၤက့ၤသူက့ၤ တၢ်မၤဘူၣ်အံၤလၢ တၢ်လိၣ်နီၢ်ကီၢ်တဖၣ် အဂီၢ်သ့.”
ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ကၠိ လၢအအိၣ်လၢ အ့ဒံယါန့ၣ် အပၣ်ဃုာ်လၢ တၢ်ကွၢ်ထွဲဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အလီၢ်အဂီၢ်မုာ်မး. အဝဲတဲဝဲလၢ “ယမၤသကိးတၢ်ဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်အဃိ အမၤစၢၤယၤဒ်သိး ယကထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ ယမၤသကိးတၢ်ဒီး အဝဲသ့ၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်သီ.” နံၤခိ စ့ၢ်ကီး အတဲဝဲလၢ “ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် ဘှီဘၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်ဟးလီၢ်အခါန့ၣ် ယထူးကဆှီတၢ် ယတဘှီဘၣ်ထီၣ်က့ၤတၢ် သနာ်က့ တၢ်လၢယမၤတဖၣ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်.”
နမ့ၢ်အဲၣ်ဒိး ပၣ်ဃုာ်လၢ တၢ်ကွၢ်ထွဲ ကတဲာ်ကတီၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်န့ၣ် နတဲဘၣ် နတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်သ့. တကးဒံးဘၣ် နဟ့ၣ်တၢ်မၤဘူၣ်သ့. တၢ်မၤဘူၣ်တဖၣ်အံၤ အကကဲဘျုးလၢ နတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်အဂီၢ် တကးဒံးဘၣ် ကကဲဘျုးလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အဂီၢ်စ့ၢ်ကီး. ဒီးနဟ့ၣ်တၢ်မၤဘူၣ်လၢ တၢ်မၤဘူၣ်တလါလၢ နတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ် မ့တမ့ၢ် လၢ donate.pr418.com အပူၤသ့. ပစံးဘျုးဘၣ်နၤ ဒိၣ်မးလၢ နသးအိၣ်ဟ့ၣ်တၢ်အဃိ.
a လၢတၢ်ဂ့ၢ်တခါအံၤအပူၤ ဒီၤလၤန့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ အမဲရကၤဒီၤလၤ.