၁, ၂. (က) ဝံယၡါယၤ ၆၀:၂၂ ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်လၢ မုၢ်နံၤအခံကတၢၢ်အဆၢကတီၢ်အံၤဒ်လဲၣ်. (ခ) ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ လိၣ်ဘၣ်ဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်.

“ပှၤဖိနဲကဲၣ်တဂၤကကဲထီၣ်ပှၤတကထိ, ဒီးပှၤဆံးတဂၤလၢပှၤဆူၣ်တကလုာ်လီၤ.” (ယၡါယၤ ၆၀:၂၂) တၢ်ကတိၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဟဲလၢပှဲၤထီၣ်လၢ မုၢ်နံၤအခံကတၢၢ်အံၤလီၤ. အဒိ ဖဲ ၂၀၁၅ န့ၣ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးအဂၤ ၈,၂၂၀,၁၀၅ စံၣ်တဲၤတဲလီၤဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီး အပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် အနီၣ်ဂံၢ် ကအါထီၣ်ဝဲအဂ့ၢ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤစံးဝဲဒ်အံၤလီၤ– “ယဲဒၣ်ယွၤအံၤ, ယကဒုးမၤအသးလၢ အဆၢအကတီၢ်ဒၣ်ဝဲန့ၣ် ချ့ချ့လီၤ.” ဒ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လဲၤပူၤကွံာ်အသိး ပဝဲကိးဂၤဒဲး ပတၢ်မၤကဒံးယံာ်ဒံးအါထီၣ်ဝဲလီၤ. ဒ်သိးပကစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဒီးသိၣ်လိပှၤဂၤ ဘၣ်ဃးဒီးဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်အဂီၢ် မ့ၢ်နဂုာ်ကျဲးစၢးလၢ အဂ့ၤကတၢၢ်ဧါ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအါဂၤ မၤဝဲပှၤလဲၤလၢညါ ဒီးပှၤလဲၤလၢညါမၤစၢၤတၢ်လီၤ. ဒီးအဂၤတနီၤနီၤန့ၣ် လဲၤသုးလီၢ်သုးကျဲလၢ တၢ်လီၢ်အဂၤ ဒ်သိးကလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒီး ကလဲၤမၤစၢၤတၢ်လၢ တၢ်သူၣ်ထီၣ် ဘီမုၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်အဂီၢ်လီၤ.

^၂ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အသီအဖု ၂,၀၀၀ ဃၣ်ဃၣ်ဟဲအိၣ်ထီၣ်ဝဲ ကိးနံၣ်ဒဲးလီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အသီတဖၣ်အံၤ လိၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်ဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤမၤစၢၤတၢ်တဖၣ်လီၤ.  လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တနံၣ်ဘၣ်တနံၣ်န့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ အကထိတဖၣ် ကဘၣ်ကဲထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤမၤစၢၤတၢ် ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤမၤစၢၤတၢ်လၢ အကထိတဖၣ် ကဘၣ်ကဲထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လီၤ. ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ် တကးဒံးဘၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး ကဘၣ်မၤတၢ်အိၣ်ဝဲ “အါအါဂီၢ်ဂီၢ်လၢ ကစၢ်အတၢ်မၤ” အပူၤလီၤ.—၁ ကရံၣ်သူး ၁၅:၅၈.

၃, ၄. တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီလၢနီၢ်သးတခီန့ၣ် အရ့ဒိၣ်လၢနဂီၢ်စ့ၢ်ကီးဧါ.

^၃ ဖး ၁ တံၤမသ့း ၃:၁ တက့ၢ်. တၢ်မၢဖိပီလူး စံးပတြၢၤဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ “အဆၢကဲထီၣ်” တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အဒိ ပှၤတဂၤမ့ၢ်အဲၣ်ဒိး ဟံးန့ၢ်တၢ်တမံၤလၢ အဖီၣ်ဝဲတတုၤဘၣ်န့ၣ် ကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးထဲးဂံၢ်ထဲးဘါဒီး တကျဲၢ်ထီၣ်အခီၣ် ဒ်သိးဖီၣ်ဝဲကတုၤအဂီၢ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အဲၣ်ဒိးကဲထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤမၤစၢၤတၢ်တဂၤန့ၣ် ကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါဝဲလီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်ညါလီၤအသးလၢ အကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး ပာ်ဖျါထီၣ်ခရံာ်ဖိ တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်လီၤ. ဒီးတုၤအကဲထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤမၤစၢၤတၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး တုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးလၢ ကကဲထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်အဂီၢ်လီၤ.

^၄ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တနီၤနီၤန့ၣ် အဲၣ်ဒိးမၤအါထီၣ်ဝဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤအဃိ အိၣ်မူက့ၤဝဲယိယိဖိလီၤ. အဒိ အဝဲသ့ၣ် အဲၣ်ဒိးမၤ ပှၤလဲၤလၢညါ အတၢ်မၤ, ဘ့ၤသ့လး အတၢ်မၤ မ့တမ့ၢ် အဲၣ်ဒိးမၤစၢၤတၢ်လၢ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ် ဘီမုၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်န့ၣ်လီၤ. ပဝဲသ့ၣ်ခဲလၢာ် ပလဲၤထီၣ်လဲၤထီလၢ နီၢ်သးတခီကသ့အဂီၢ် လံာ်စီဆှံမၤစၢၤပှၤကသ့ဒ်လဲၣ်.

၅. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်သးစၢ်တဖၣ် သူဝဲအတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ လၢဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်အဂီၢ် သ့ဒ်လဲၣ်.

^၅ ပှၤသးစၢ်တနီၤနီၤ မ့ၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဒီး ပှဲၤဒီးတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါအဃိ မၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤန့ၢ်အါဝဲလီၤ. (ဖး ကတိၤဒိ ၂၀:၂၉ တက့ၢ်.) ဒီပုၢ်ဝဲၢ်သးစၢ် တနီၤနီၤလဲၤမၤစၢၤတၢ်လၢ တၢ်စဲကျံးထုးထီၣ်လံာ်စီဆှံ ဒီးလံာ်လဲၢ်တဖၣ်လၢ ဘ့ၤသ့လးန့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်သးစၢ်အါဂၤ ဟ့ၣ်လီၤအသးလၢ ကမၤစၢၤတၢ်လၢ တၢ်လီၢ်လၢ တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးလၢ န့ဆၢၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်သးစၢ်အဂၤတနီၤလၢ အမ့ၢ်ပှၤလဲၤလၢညါတဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်မၤလိကျိာ်လၢအဂၤ ဒီးလဲၤသုးလီၢ်သုးကျဲ ဆူတၢ်လီၢ်အဂၤ ဒ်သိးကလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်အဂီၢ်လီၤ.

၆–၈. (က) ဘၣ်ဃးဒီးကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤန့ၣ် ပှၤသးစၢ်တဂၤ ဆီတလဲဝဲအတၢ်ထံၣ်ဒ်လဲၣ်. ဒီးဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲအဘျုးဒ်လဲၣ်. (ခ) ပ “လ့ၣ်ကွၢ်, ဒီးထံၣ်လၢယွၤမ့ၢ်တၢ်ဂ့ၤန့ၣ်” ကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၆ ပအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးပအဲၣ်ဒိးမၤအတၢ်မၤလၢ အဂ့ၤကတၢၢ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တဘျီတခီၣ် ပကတူၢ်ဘၣ်ဒ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ် အဲရဲၤ(န်) အသိးန့ၣ်လီၤ. အဝဲအဲၣ်ဒိးမၤ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢ တၢ်သူၣ်ဖှံသးညီအပူၤ ဘၣ်ဆၣ်အတသးခုဘၣ်. ဖဲအဲရဲၤ(န်) အနီၢ်ဆံးဒံးအခါ အဝဲလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒီး ထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ် သနာ်က့ အဝဲစံးဝဲလၢ “ယမ့ၢ်ထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ် ဒီးမ့ၢ်လဲၤစံၣ်တံၤတဲလီၤတၢ်န့ၣ် တၢ်ကၢၣ်ယသးညါ.” လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲမၤဝဲဒ်လဲၣ်.

^၇ လၢခံအဲရဲ(န်) ဂုာ်ကျဲစၢး ဖးလံာ်စီဆှံကိးနံၤဒဲး, ကတဲာ်ကတီၤဝဲလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်အဂီၢ် ဒီးဟ့ၣ်ဝဲတၢ်စံးဆၢလီၤ. တကးဒံးဘၣ် အဝဲစးထီၣ်ဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ် အါထီၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢ မၤဝဲဒ်န့ၣ်အဃိ အဝဲလဲၤထီၣ်လဲၤထီလၢ နီၢ်သးတခီလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤဘူးထီၣ် ဒီးအတၢ်အဲၣ်ယွၤဒိၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ. လၢခံန့ၣ် အဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်သးခု အါန့ၢ်အလီၢ်လီၤ. အဝဲမၤပှၤလဲၤလၢညါ, လဲၤမၤစၢၤတၢ်လၢ တၢ်လီၢ်လၢအိၣ်ဒီး တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးလၢ န့ဆၢၣ်အဃိ ဒီးလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ထံကီၢ်အဂၤလီၤ. ခဲအံၤအဝဲမ့ၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဂၤ ဒီးမၤတၢ်လၢဘ့ၤသ့လးလီၤ. ခဲအံၤအဝဲတူၢ်ဘၣ်ဒ်လဲၣ်. အဲရဲၤ(န်) စံးဝဲလၢ– “ယ ‘လ့ၣ်ကွၢ်ဒီး ထံၣ်လၢယဟိဝၤယွၤမ့ၢ်တၢ်ဂ့ၤ’ န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢကစၢ် ယွၤ အတၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤတဖၣ်အဃိ ယတူၢ်ဘၣ်လၢ ယကမၢ်ထီၣ်လၢအအိၣ် ဒီးယသးအိၣ်မၤအါထီၣ်အတၢ်မၤလီၤ. ဒီးယမၤဒ်အံၤအဃိ ယဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ အါန့ၢ်အလီၢ်လီၤ.”

^၈ ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ စံးဝဲ– “လ့ၣ်ကွၢ်, ဒီးထံၣ်လၢယွၤမ့ၢ်တၢ်ဂ့ၤန့ၣ်တက့ၢ်.” ဒီးစံးစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ– “မ့မ့ၢ်ပှၤလၢအဃုယွၤတဖၣ် အတၢ်ဂ့ၤလၢအတန့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် တအိၣ်နီတမံၤဘၣ်” (ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၄:၈–၁၀ တက့ၢ်.) ပမ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤလၢအဂ့ၤကတၢၢ်န့ၣ် ပကအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ခုသးခုနီၢ်နီၢ် မ့ၢ်လၢပမၤတၢ်ဘၣ်အသးအဃိလီၤ. အဝဲကအံးထွဲကွၢ်ထွဲပှၤ ဒ်အအၢၣ်လီၤပာ်ဝဲအသိးလီၤ.

၉, ၁၀. ဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ ပကဘၣ်အိၣ်ခိး “ကွၢ်လၢ်” တၢ်လၢ တၢ်ဝံသးစူၤအပူၤလဲၣ်.

^၉ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကအဲၣ်ဒိးမၤအါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်နမ့ၢ်အိၣ်ခိးလၢ နကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ မ့တမ့ၢ် နမ့ၢ်အိၣ်ခိးလၢ နတၢ်အိၣ်အသးကဂ့ၤထီၣ် သနာ်က့ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မ့ၢ်တကဲထီၣ်အသးဒံးဘၣ်န့ၣ် နကမၤဒ်လဲၣ်. ပကဘၣ်အိၣ်ခိးအီၤ လၢတၢ်ဝံသးစူၤအပူၤလီၤ. (မံကၤ ၇:၇) ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ တဆီတလဲဝဲ ပတၢ်အိၣ်သးဘၣ် ဘၣ်ဆၣ်ပနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ အဝဲကမၤစၢၤပှၤလီၤ. ပမၤလိန့ၢ် တၢ်လၢ စီၤအၤဘြၤဟၣ် အဒိအတဲာ်သ့ဝဲလီၤ. ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤအီၤလၢ ကဟ့ၣ်အီၤ အဖိခွါတဂၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲဘၣ်အိၣ်ခိးဝဲ တဘျုးနံၣ်ညါ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် စီၤအၤဘြၤဟၣ် အိၣ်ခိးဝဲလၢ တၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤအပူၤ ဒီးအတၢ်နာ် ယဟိဝၤယွၤတလီၤစှၤနီတစဲးဘၣ်. —၁ မိၤၡ့ ၁၅:၃, ၄; ၂၁:၅; ဧ့ၤဘြံၤ ၆:၁၂-၁၅.

^၁၀ ပကအိၣ်ခိးတၢ်လၢ တၢ်သးစူၤအပူၤန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအညီထီဘိဘၣ်. (ကတိၤဒိ ၁၃:၁၂) ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထဲပတၢ်အိၣ်သးလၢ အကီအခဲဒီး ပမ့ၢ်လီၤထွံလၢ ပတၢ်သူၣ်အုးသးအုးအပူၤန့ၣ် ပဂံၢ်ပဘါကလီၤစၢ်ဝဲဒိၣ်မးလီၤ. လၢပကသူၣ်အုးသးအုးအလီၢ် ပမ့ၢ်ဟံးန့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ပကမၤဂ့ၤထီၣ်ပတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်န့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပဟံးထီၣ်ဖီၣ်ထီၣ်မူဒါလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤကသ့အဂီၢ်လီၤ.

၁၁. ပမၤဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ် တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ ဒီးတၢ်သ့တၢ်ဘၣ် လၢနီၢ်သးတခီကသ့ဒ်လဲၣ်, ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ မ့ၢ်တၢ်လၢ အရ့ဒိၣ်လဲၣ်.

^၁၁ မၤဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ် တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ ဒီးတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လၢနလိၣ်ဘၣ်. ပမ့ၢ်ဖးလံာ်စီဆှံ ဒီးဆိကမိၣ်ထံ တၢ်လၢပဖးအီၤတဖၣ်န့ၣ် ပကကဲထီၣ် ပှၤလၢအိၣ်ဒီးတၢ်ကူၣ်သ့ ဒီးတချုးလၢ ပမၤတၢ်ဆၢတဲာ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် ပကဆိကမိၣ်ထံ ပတၢ်အိၣ်သး ဒီးပကဘၣ်ဆၢတဲာ်တၢ်ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပကသ့ၣ်ညါထီၣ်လီၤ. ဒ်သိးဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ် ကကွၢ်ထွဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ် လိၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ ဒီးတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်တဖၣ်အံၤလီၤ.(ကတိၤဒိ ၁:၁-၄ တံတူး ၁:၇-၉) ဖဲပမၤလိလံာ်စီဆှံအခါ ပသ့ၣ်ညါအါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ထံၣ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အါမံၤလီၤ. ပမ့ၢ်အိၣ်မူပိာ်ထွဲဒ်တၢ်လၢ ပမၤလိဘၣ်အသိးန့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကမၤတၢ်ဆၢတဲာ်လၢအဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအသးလီၤ. အဒိ ပကဘၣ်ရ့ဒီးပှၤဂၤဒ်လဲၣ်, ပကသူကျိၣ်စ့လၢ ကျဲဒ်လဲၣ်, ပကဃုထၢ တၢ်မၤမုာ်မၤဖှံသး ဒီးတၢ်ကူတၢ်သိးတဖၣ်ဒ်လဲၣ် အဂ့ၢ်န့ၣ် ပကသ့ၣ်ညါလီၤ.

၁၂. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိတဂၤစုာ်စုာ် ကဲထီၣ်ပှၤလၢ အမၤလၢပှဲၤအမူဒါသ့ဒ်လဲၣ်

^၁၂ မူဒါလၢနဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤ တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤန့ၣ် မၤအီၤလၢ အဂ့ၤကတၢၢ်တက့ၢ်. ဖဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဘှီထီၣ်က့ၤတၢ်လုၢ်ဟံၣ်အခါ စီၤနဃ့မယၤလိၣ်ဘၣ်ဝဲ ပှၤ လၢကဟံးထီၣ်ဖီၣ်ထီၣ် မူဒါအကလုာ်ကလုာ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် အဝဲဃုထၢထီၣ်ပှၤတဖၣ်လၢ အမံၤဂ့ၤသၣ်ဂ့ၤလီၤ. စီၤနဃ့မယၤသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပှၤတဖၣ်အံၤ အဲၣ်ယွၤဒီးမ့ၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ် မူဒါတခါဂ့ၤတခါဂ့ၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကဂုာ်ကျဲးစၢးမၤဝဲလၢ အဂ့ၤကတၢၢ်လီၤ. (နဃ့မယၤ ၇:၂ ၁၃:၁၂, ၁၃) ဒ်န့ၣ်အသိး မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ ပှၤလၢအသးတီ ဒီးအိၣ်ဒီးမံၤဂ့ၤသၣ်ဂ့ၤတဖၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်အါထီၣ် မူဒါတဖၣ်လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၄:၂) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါမ့ၢ်ဂ့ၤ ပမ့ၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်မူဒါ တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤ ပကြၢးမၤအီၤလၢ အဂ့ၤကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ.—ဖး ၁ တံၤမသ့း ၅:၂၅ တက့ၢ်.

၁၃. ပှၤမ့ၢ်မၤဘၣ်ဒိနသးန့ၣ် နကွၢ်လိမၤဒိးစီၤယိၤသး အတၢ်ဒိတၢ်တဲာ်ကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၁၃ သန့ၤနသးလၢ ယဟိဝၤယွၤ. ပှၤဂၤမ့ၢ်မၤဘၣ်ဒိနသးန့ၣ် နကမၤဒ်လဲၣ်. နတဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ နတၢ်တူၢ်ဘၣ်တဖၣ်သ့န့ၣ်လီၤ. နမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထဲလၢနတၢ်ဘၣ် ဒီးနမ့ၢ်တဲအါတၢ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲကနးန့ၢ်အလီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ပမၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ စီၤယိၤသးအအိၣ်သ့ဝဲအါမးလီၤ. အဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်မၤနၢၤအီၤနးမး. တကးဒံးဘၣ် ပှၤတဲဟးဂီၤအဂ့ၢ် ဒီးပှၤဆိကမိၣ်ကမၣ်အီၤအဃိ လီၤဘၣ်ဆူဃိာ်ပူၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စီၤယိၤသးပာ်ဂံၢ်ပာ်ဘါ ယဟိဝၤယွၤလီၤ. အဝဲဆိကမိၣ်ထံဝဲ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်စံးပာ်တဖၣ် အဃိအဝဲတီဒီးယွၤလီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၀၅:၁၉) ဖဲအကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအဆၢကတီၢ် အဝဲမၤဒိၣ်ထီၣ်အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်လီၤ. လၢခံန့ၣ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မၤစၢၤအီၤလၢ ကဟံးထီၣ်ဖီၣ်ထီၣ် မူဒါလၢအရ့ဒိၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၄၁:၃၇-၄၄; ၄၅:၄-၈) ပှၤမ့ၢ်မၤဘၣ်ဒိနသးန့ၣ် ဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒ်သိး နသုတသးထီၣ်အ ဝဲသ့ၣ်တဂ့ၤဒီး ကရ့ဒီးအီၤလၢ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤအဂီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်.—ဖး ၁ ပ့းတရူး ၅:၁၀ တက့ၢ်.

၁၄, ၁၅. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဘၣ် ‘ပလီၢ်ပသးလၢ’ ပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် အကျိၤအကျဲန့ၣ်လဲၣ်. (ခ) နမၤကွၢ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် အကျိၤအကျဲလၢအသီ ကသ့ဒ်လဲၣ်. (ကွၢ် တၢ်ဂီၤလၢ တၢ်မၤလိအခီၣ်ထံး ဒီး တၢ်လွံၢ်နၢၣ် လၢအမ့ၢ် “မ့ၢ်နသးအိၣ်မၤကွၢ် တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် အကျိၤအကျဲလၢအသီဧါ.”)

^၁၄ စီၤပီလူးတဲဘၣ် စီၤတံၤမသ့းလၢ ကဘၣ်ဆဲးမၤဂ့ၤထီၣ်ဝဲ အတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လၢ တၢ်တဲနၢ်ပၢၢ်ပှၤဂၤ လံာ်စီဆှံန့ၣ်လီၤ. စီၤပီလူးစံးဝဲ– “ပလီၢ်နသးလၢ နကစၢ်ဒၣ်နဲအဂ့ၢ်, ဒီးလၢတၢ်သိၣ်တၢ်သီအဂ့ၢ်တက့ၢ်.” (၁ တံၤမသ့း ၄:၁၃, ၁၆) စီၤတံၤမသ့းန့ၣ် အဝဲစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အိၣ်ဝဲ အနံၣ်အါမးလံ. ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲဘၣ်မၤဂ့ၤထီၣ် အတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်ဒံးလဲၣ်. အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပှၤကညီအတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဒီး အတၢ်အိၣ်သးန့ၣ်ဆီတလဲဝဲလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဒ်သိးပှၤကဆဲးဒိကနၣ် အတၢ်သးခုကစီၣ်အဂီၢ် အဝဲကဘၣ်မၤဂ့ၤထီၣ်အတၢ်သ့တၢ်ဘၣ် ဒီးအတၢ်သိၣ်လိအကျိၤအကျဲတဖၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ပဝဲဒၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ပကဘၣ်ကွၢ်လိ စီၤတံၤမသ့းအဒိအတဲာ်လီၤ.

^၁၅ လၢတၢ်လီၢ်တနီၤနီၤန့ၣ် ဖဲပဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် တဟံၣ်ဘၣ်တဟံၣ်အခါ အါတက့ၢ်ပှၤတအိၣ်လၢဟံၣ်ဘၣ်. ဒီးတၢ်လီၢ်လၢအဂၤတနီၤန့ၣ် ဟံၣ်ကစၢ်အိၣ် ဘၣ်ဆၣ်ပနုာ်လီၤတသ့ဘၣ်. လၢနဟီၣ်ကဝီၤအပူၤ တၢ်အိၣ်သးမ့ၢ်အိၣ်ဒ်အံၤန့ၣ် နမၤကွၢ် တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် အကျိၤအကျဲလၢ အသီကသ့ဧါ.

၁၆. တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ကမျၢၢ်မဲာ်ညါန့ၣ် အဘျုးအိၣ်လၢကျဲဒ်လဲၣ်.

^၁၆ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအါဂၤန့ၣ် မၤတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ကမျၢၢ်မဲာ်ညါ မုာ်ဝဲလီၤ. အဒိ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကစံၣ်တဲၤတဲလီၤဘၣ်တၢ်အဂီၢ် လဲၤဝဲလၢ လ့ၣ်မ့ၣ်အူသန့, ကါသန့, တၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤအလီၢ် ဒီးပှၤဟးလိၣ်ကွဲအလီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဂၤ ကစးထီၣ်တဲတၢ်ဒီး ပှၤတဂၤဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကစီၣ်တခါခါ, ကပတြၢၤဝဲ ပှၤတဂၤန့ၣ်အဖိ မ့တမ့ၢ် ကသံကွၢ်ဝဲတၢ်သံကွၢ်ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤတဂၤန့ၣ် အတၢ်မၤအဂ့ၢ်အကျိၤလီၤ. ဒီးပှၤတဂၤအံၤ မ့ၢ်ဆဲးကတိၤတၢ်ဒီးအီၤန့ၣ် ကတဲပၠးဝဲတၢ်ဂ့ၢ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤဒီး ကသံကွၢ်ဝဲလၢ အဝဲဆိကမိၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. အါတက့ၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကအဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါအါထီၣ် လံာ်စီဆှံအဂ့ၢ်လီၤ.

၁၇, ၁၈. (က) နအိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ လၢတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ကမျၢၢ်မဲာ်ညါကသ့ဒ်လဲၣ်. (ခ) ပပၣ်ဃုာ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအပူၤန့ၣ် လီၤဂာ်ဒီး စီၤဒၤဝံးအတၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်လၢ တၢ်စံးထီၣ်ပတြၢၤယွၤ လၢကျဲဒ်လဲၣ်.

^၁၇ ဖဲနဟးလၢကျဲအခါ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကစးထီၣ်တဲတၢ်ဒီးပှၤလၢ နတသ့ၣ်ညါဘၣ်တဂၤန့ၣ် ကကီဝဲလၢနဂီၢ်လီၤ. အဲးဒံၤလၢအမ့ၢ် ပှၤလဲၤလၢညါတဂၤ လၢအအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်နယူယီးန့ၣ် တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်အံၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်သိးအသးကဒူထီၣ်အဂီၢ် မၤဝဲတၢ်တမံၤလီၤ. အဝဲစံးဝဲလၢ– “ဖဲပမၤဟံၣ်ဖိဃီဖိတၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံအခါ ယၤဒီးယမါ ပဃုသ့ၣ်ညါအါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ဒ်သိး ပကစံးဆၢက့ၤဟံၣ်ကစၢ်အဂီၢ် တကးဒံးဘၣ် ပဃ့တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢအဂၤတဖၣ် အအိၣ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.” ခဲအံၤ အဝဲမၤတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ကမျၢၢ်မဲာ်ညါမုာ်ဒိၣ်မးလီၤ.

^၁၈ ပဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မ့ၢ်မုာ် ဒီးပမ့ၢ်မၤဂ့ၤထီၣ် ပတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်တကပၤန့ၣ် ပှၤဂၤကပာ်သူၣ်ပာ်သးဝဲ ပတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီ လၢနီၢ်သးတခီန့ၣ်လီၤ. (ဖး ၁ တံၤမသ့း ၄:၁၅ တက့ၢ်.) ဒီးဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကမၤစၢၤဘၣ် ပှၤတဂၤဂၤ ဒ်သိးကကဲထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤန့ၣ်လီၤ. စီၤဒၤဝံးစံးဝဲလၢ– “ယကစံးထီၣ်ပတြၢၤယွၤ ကိးအဆၢအကတီၢ်ဒဲးလီၤ. အတၢ်စံးထီၣ်ပတြၢၤ ကအိၣ်လၢယထးခိၣ်တထံၣ်ဃီလီၤ. ယသးကပာ်ကဖိအသးလၢ ယွၤအပူၤ, ပှၤဘၣ်နးဘၣ်ဖှီၣ်ကနၢ်ဟူဝဲ, ဒီးကသးခုလီၤ.”—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၄: ၁, ၂.

၁၉. ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤလၢ အသးတီတဖၣ် အဝဲသ့ၣ် အတၢ်အိၣ်သးမ့ၢ်ကီခဲဒၣ်လဲာ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ကြၢးအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ခုသးခုလဲၣ်.

^၁၉ စီၤဒၤဝံး စံးစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ– “ယွၤဧၢ, နတၢ်မၤ ခဲလၢာ်ကစံးထီၣ်ပတြၢၤနၤ, ဒီးနပှၤစီဆှံတဖၣ်ကသးဝံၣ်နၤလီၤ. ကကတိၤတၢ်လၢနဘီနမုၢ် အလၤကပီၤအဂ့ၢ်အကျိၤ, ဒီးကစံးဘၣ်တဲဘၣ်တၢ်လၢ နစိနကမီၤအဂ့ၢ်အကျိၤ, ဒ်သိး အကဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါပှၤကညီဖိလၢ အတၢ်မၤအဒိၣ်, ဒီးလၢအဘီအမုၢ်န့ၣ်အကဟုအကညီၢ် အိၣ်ဒီးအလၤကပီၤလီၤ.” (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၄၅:၁၀-၁၂) ပှၤလၢအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤခဲလၢာ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အသးတီဒီးအီၤဒီး သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်လၢ ကတဲဘၣ်ပှၤဂၤ ဘၣ်ဃးဒီးယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် နတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့မ့ၢ်တဂ့ၤ မ့တမ့ၢ် နသးမ့ၢ်ပှၢ်ဒီး နဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် တဟံၣ်ဘၣ်တဟံၣ် မ့ၢ်တသ့ဘၣ်န့ၣ်နကမၤဒ်လဲၣ်. ထီဘိန့ၣ် သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ဖဲနတဲဘၣ်ပှၤလၢနဃၢၤဒ်သိးဒီး ကသံၣ်ကရၣ်မုၣ်ဒီး ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်အခါ မ့ၢ်ဒၣ် နစံးထီၣ်ပတြၢၤအီၤလီၤ. လၢနတၢ်နာ်အဃိ နမ့ၢ်လီၤဘၣ်လၢ ဃိာ်ပူၤန့ၣ် နတဲဘၣ်ပှၤဂၤဘၣ်ဃး ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ် ဒီးမၤသးခုအသးသ့ဒံးလီၤ. (ကတိၤဒိ ၂၇:၁၁) နဟံၣ်ဖိဃီဖိ မ့ၢ်တမၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤသနာ်က့ နမ့ၢ်မၤအတၢ်မၤန့ၣ် အဝဲကသးခုဝဲဒိၣ်မးလီၤ. (၁ ပ့းတရူး ၃: ၁-၄) နတၢ်အိၣ်သးမ့ၢ်ကီခဲဒၣ်လဲာ် နစံးထီၣ်ပတြၢၤယဟိဝၤယွၤ, နသုးဘူးနသးဆူအအိၣ်ဒီး နလဲၤထီၣ်လဲၤထီလၢ နီၢ်သးတခီသ့ဝဲလီၤ.

၂၀, ၂၁. လၢယဟိဝၤယွၤအတၢ်ကရၢကရိအပူၤ နဒိးန့ၢ်ဘၣ် မူဒါမ့ၢ်အါန့ၣ် နကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်ကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၂၀ နမ့ၢ်သုးဘူးနသးဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီးမၤအတၢ်မၤလၢ အဂ့ၤကတၢၢ်န့ၣ် အဝဲကဆိၣ်ဂ့ၤနၤ သပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နမ့ၢ်ဆီတလဲ နတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ မ့တမ့ၢ် အိၣ်မူယိယိဖိအဃိ နတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ကအါထီၣ်လၢ နကမၤစၢၤပှၤဂၤလၢ ကမၤလိအါထီၣ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ လၢအလီၤသူၣ်မံသးမုာ်ဒိၣ်မးတဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် နမၤစၢၤအါထီၣ် နဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်ကသ့စ့ၢ်ကီးလီၤ. နဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် မ့ၢ်ထံၣ်လၢနဂုာ်ကျဲးစၢးဆူၣ်ဆူၣ် လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကအဲၣ်နၤထဲလဲၣ် ဆိကမိၣ်ကွၢ်တက့ၢ်.

^၂၁ ပမ့ၢ်မၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ ယံာ်ထဲလဲၣ်ဂ့ၤသနာ်က့ ပဝဲခဲလၢာ် ပဆဲးသုးဘူးပသးဆူအအိၣ်ဒီး ဆဲးဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်လၢ နီၢ်သးတခီသ့ဝဲလီၤ. တၢ်မၤလိလၢခံတခါန့ၣ် ပကမၤလိဘၣ် လၢပမၤစၢၤပှၤဂၤ လၢကလဲၤထီၣ်လဲၤထီလၢ နီၢ်သးတခီကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.