စဲး(သ်) *တဲဝဲ– “ယမါဒီးယၤ ခံဂၤလၢာ် ပတၢ်မၤတအိၣ်နီတဂၤလၢၤဘၣ်. လၢခံနံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ ပဘူးပတံၢ်အအိၣ်ဒီး ပမၤဘၣ်တၢ်လၢအံၤ တစဲးလၢန့ၣ်တစဲးလီၤ. အဃိ ယမါ ဖြံၤစံလၤ အဝဲအသးဟးဂီၤဒီး ယဲစ့ၢ်ကီးယတူၢ်ဘၣ်လၢ ယမ့ၢ်ပှၤလၢအတကျီးဘၣ်.

“ပလဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတၢ်ခဲအံၤ န့ၢ်ဝဲဒ်လဲၣ်. ဖြံၤစံလၤ ဆိကမိၣ်ထီၣ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ကတိၤလၢ မးသဲ ၆:၃၄ အပူၤတလီၢ်လီၢ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ ဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢ ခဲဂီၤအဂီၢ်တဂ့ၤ, ခဲဂီၤန့ၣ် ကဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢအဂီၢ်ဒၣ်ဝဲလီၤ. ဒီးအဝဲတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်ဃ့ဘါထုကဖၣ် ဟ့ၣ်အီၤတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါဒ်သိး အတူၢ်တၢ်ခီၣ်တၢ်ကန့ၢ်အဂီၢ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ယၤန့ၣ် စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၅၅:၂၂ ဟ့ၣ်ဆူၣ်ထီၣ်ယဂံၢ်ယဘါလီၤ. ဒ်ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤအသိး ယပာ်ထီၣ်ယတၢ်ကိၢ်တၢ်ဂီၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီးယတူၢ်ဘၣ်လၢ အဝဲဟ့ၣ်ဆူၣ်ထီၣ် ယဂံၢ်ယဘါလီၤ. အခဲအံၤ ယတၢ်မၤအိၣ်လံသနာ်က့ ပအိၣ်မူတၢ်အိၣ်မူယိယိဖိ ဒ်ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ မးသဲ ၆:၂၀-၂၂ အသိးန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢပမၤဒ်န့ၣ်အဃိ ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤဘူးဒိၣ်ထီၣ်ဒီး ပတၢ်ရ့လိာ်သး တဂၤဒီးတဂၤစ့ၢ်ကီး ဘူးဒိၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ.”

ကၠီနသၢၤ တဲဝဲ “ဖဲပဟံၣ်ဖိဃီဖိတၢ်ဖံးအီၣ်မၤအီၣ် တလဲၤလၢ အဂ့ၢ်အဝီဘၣ်အခါ ယဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢ ခါဆူညါအဂီၢ်လီၤ. ခီဖျိလၢ တၢ်ဖံးအီၣ်မၤအီၣ် တဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စးဘၣ်အဃိ တၢ်လၢယထဲးဂံၢ်ထဲးဘါဒီး မၤအီၤလၢ အနံၣ်ခံဆံအတီၢ်ပူၤန့ၣ် ကဲထီၣ်ကွံာ်လၢ တၢ်ကလီကလီခဲလၢာ်လီၤ. ယၤဒီးယမါ ပစးထီၣ်တဲအါလိာ်သး ဘၣ်ဃးကျိၣ်ဖိစ့ဖိအဂ့ၢ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ်ပပှ့ၤတၢ်လၢ ပစ့အခး (credit card) တဘူၣ်လၢၤဘၣ် မ့ၢ်လၢပဘၣ်ယိၣ်လၢ ပဟ့ၣ်က့ၤအီၤ တန့ၢ်ဘၣ်အဃိလီၤ.

“ဘၣ်ဆၣ် ယွၤအကလုၢ်ကထါဒီး အသးစီဆှံ မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကမၤတၢ်ဆၢတဲာ် လၢအဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ယတတၢ်မၤလၢၤဘၣ်, ဒီးယမၤတၢ်မၤကိးမံၤဒဲးလီၤ. ဒီးပတဟးပှ့ၤကြီတၢ်လၢၤဘၣ်. ဒ်ပမ့ၢ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးအသိး ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် ဟ့ၣ်ဆူၣ်ထီၣ်ပဂံၢ်ပဘါဒီး မၤစၢၤပှၤ ဖဲပဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.”

ရခွဲ(လ်) တဲက့ၤဝဲလၢ “ဖဲယဝၤပာ်တ့ၢ်ယၤအခါ ယသးဘၣ်ဒိဒီး ယသးထီၣ်တၢ်ဒိၣ်မးလီၤ. ဒီးတၢ်သူၣ်အုးသးအုးဖးဒိၣ်အံၤ ပှဲၤလုၢ်ဘၢကွံာ်ယသးဘၣ်ဆၣ် ယသုးဘူးယသးဒီးယွၤအဃိ အဝဲမၤမုာ်ထီၣ်က့ၤယသးလီၤ. ဖဲယဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်ဆူ ယွၤလၢအမ့ၢ် တၢ်မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤ အကစၢ်တဂၤအအိၣ်တဘျီလၢ်လၢ်န့ၣ် အဝဲမၤမုာ်ထီၣ်ယသးလီၤ. လၢယဂီၢ်န့ၣ် လီၤဂာ်ဒ်သိး အဝဲက့ၤထီကျၢၤထီၣ်က့ၤ ယသးလၢ အသ့ၣ်ဖးတဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ.

“ဒီးယစံးဘျုးဘၣ်ယွၤလၢ အဟ့ၣ်ပှၤအကလုၢ်ကထါ အဃိလီၤ. လၢလံာ်စီဆှံတၢ်မၤစၢၤအဃိ ယပၢၤဃာ် ယတၢ်သးထီၣ်ဒီး တၢ်သးဟ့န့ၢ်ဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ယသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် စီၤပီလူးအတၢ်ကတိၤလၢ ရိမ့ၤ ၁၂:၂၁ အပူၤစံးဝဲလၢ– ‘သုတဒိးတၢ်မၤနၢၤ သုလၢတၢ်အၢတၢ်သီတဂ့ၤ. မ့မ့ၢ်မၤနၢၤတၢ်အၢလၢတၢ်ဂ့ၤန့ၣ်တက့ၢ်.’

“ဒ်သိးယတူၢ်တၢ် ကန့ၢ်အဂီၢ် ယတံၤသကိးတဂၤ မၤစၢၤယၤလီၤ. အဝဲဒုးနဲၣ်ယၤ စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၃:၆ ဒီးလၢတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤ အဝဲတဲယၤလၢ တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်ပျဲ ‘ဟါမၢ်ကွံာ်’ တၢ်အဆၢကတီၢ်အိၣ်ဝဲလီၤ. အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်န့ၣ် ယကတူၢ်လိာ်အီၤအဂီၢ် ကီဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်လၢ ယလိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အခဲအံၤ ယအိၣ်ဒီးတၢ်တိာ်ပာ်အသီလၢ ယတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ်လီၤ.”

အဲလံစဘဲၤ(သ်) တဲဝဲလၢ– “ဖဲနလီၤဖးဒီးနသးသမူတံၤသကိးအခါ နလိၣ်ဘၣ် တၢ်မၤစၢၤလီၤ. ဒီးယအိၣ်ဒီး ယတံၤသကိးလၢ အမၤစၢၤယၤတနံၤဘၣ်တနံၤ ဖဲယလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤအခါန့ၣ်လီၤ. ဖဲယဟီၣ်အခါ အဝဲဟီၣ်ဒီးယၤ, မၤမုာ်ထီၣ်ယသး ဒီးပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ်လၢယဖီခိၣ်ဒီး တကွၢ်တလီၤယၤဘၣ်. ယနာ်နီၢ်နီၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤသူအီၤဒ်သိး ကဟဲမၤမုာ်ထီၣ်က့ၤယၤန့ၣ်လီၤ.”

လူဝံး(စ်)လၢအမ့ၢ်ပှၤလၢ အတဲတၢ်လၢ တၢ်မၤလိ အခီၣ်ထံးတဂၤန့ၣ် အဝဲအိၣ်ဒီး သးအတၢ်ဆါလၢအနးမးတခါလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲဘူးဘူးကသံခံဘျီညါ. အခဲအံၤ အဝဲဘၣ်ကသါဝဲ အီးကစံၣ်ကၠၢၣ် (oxygen) တနံၤန့ၣ် ၁၆ နၣ်ရံၣ်ညါ. အဝဲတဲဝဲ “ယဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်ထီဘိ, ဒီယဃ့ဘါထုကဖၣ်မ့ၢ်ဝံၤန့ၣ် ယတူၢ်ဘၣ်လၢ အဝဲဟ့ၣ်ယၤတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလီၤ. မ့ၢ်လၢယနာ်ယဟိဝၤယွၤဒီး ယသ့ၣ်ညါလၢ အဝဲကဟုကယာ်ယၤအဃိ တၢ်ဃ့ဘါထုကဖၣ် ဟ့ၣ်ယၤတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါဒ်သိး ယတူၢ်တၢ်ကန့ၢ်အဂီၢ်လီၤ.”

ဖံဖဲးထြၢ်လၢ အသးအိၣ်အနံၣ် ၈၀ တဂၤတဲဝဲ “ယအဲၣ်ဒိး မၤတၢ်အိၣ်ဒီဒူၣ် ဘၣ်ဆၣ်ယမၤတကဲနီတမံၤဘၣ်. ယဂံၢ်ယဘါလီၤစၢ်အဃိ ကီလၢယဂီၢ်ဒိၣ်မး. ယတူၢ်ဘၣ်လၢ ယလီၤဘှံးဒိၣ်မး ဒီးယမူလၢ ကသံၣ်ကသီအဃိလီၤ. ယဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ် ဒ်ယ့ၣ်ၡူးဃ့ဝဲလၢ မ့ၢ်သ့န့ၣ် မ်အပၢ်သုတဒုးတူၢ်အီၤ တၢ်ကီတၢ်ခဲတဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဒ်ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ဆူၣ်ထီၣ် ယ့ၣ်ၡူးအဂံၢ်အဘါအသိး အဝဲမၤဆူၣ်ထီၣ်ယဂံၢ်ယဘါစ့ၢ်ကီးလီၤ. တၢ်ဃ့ဘါထုကဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲကသံၣ်လၢ ယဂီၢ်လီၤ. ယတဲတၢ်ဒီး ယွၤမ့ၢ်ဝံၤန့ၣ်ယသးမုာ်ထီၣ်လီၤ.”—မးသဲ ၂၆:၃၉.

ကၠူလယၢၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ဆါတကလုာ်လၢ အမၤလီၤစၢ်အထူၣ်အပျၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲတူၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်ဆါအဝဲအံၤအနံၣ် သၢဆံဃၣ်ဃၣ်လံလီၤ. အဝဲစံးဝဲလၢ– “အပူၤကွံာ် ယအိၣ်ဒီးတၢ်မၤဒီး ယဆ့ၣ်နီၤဘၣ်လၢ တၢ်မၤခိၣ် အလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ ဘၣ်ဆၣ်ခဲအံၤ ယဘၣ်ဆ့ၣ်နီၤလၢ လ့ၣ် (wheelchair) အပူၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယဟ့ၣ်လီၤယသးလၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်အဃိ ယတၢ်အိၣ်မူန့ၣ်ပှဲၤဒီးအခီပညီလီၤ. တၢ်မၤစၢၤပှၤဂၤန့ၣ် မၤစှၤလီၤဝဲယတၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒီးယဟိဝၤယွၤစ့ၢ်ကီး မၤစၢၤယၤဖဲယလိၣ်ဘၣ် တၢ်မၤစၢၤအဆၢကတီၢ် ဒ်အအၢၣ်လီၤပာ်ဝဲအသိးလီၤ. ဒ်စီၤပီလူးအသိး ယတဲဒူဒူသ့လၢ– ‘ယမၤတၢ်ခဲလၢာ်သ့လၢ ပှၤလၢအဒုးဆူၣ်ထီၣ် ယဂံၢ်ယဘါတဂၤအပူၤလီၤ.’”—ဖံလံးပံၤ ၄:၁၃.

အဲထိနံယိၤစံးဝဲ “ဖဲယနၢ်ဟူလၢ ကါဘၣ်တဲးယပါအခါ ယတနာ်နီတစဲးဘၣ်. ယပါဟးဒၣ် အတၢ်လီၤဒၢး ဘၣ်မနုၤအဃိဘၣ်ဟဲတဲးအီၤလဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ယမၤတသ့နီတမံၤလၢၤဘၣ်. အဝဲသးပ့ၤနီၣ်အသးလၢ တၢ်ဆါဟံၣ်ယဲၢ်သီဝံၤမးသံဝဲလီၤ. ယမ့ၢ်အိၣ်လၢ ယမိအမဲာ်ညါန့ၣ် ယပာ်ဆူၣ်ယသးဒီးယတဟီၣ်ဘၣ် ဘၣ်ဆၣ်ဖဲယအိၣ်ထဲတဂၤအခါ ယဟီၣ်လၢာ်သးဒီး ယသံကွၢ်လီၤယသး ခဲအံၤခဲအံၤလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ ဘၣ်ဟဲကဲထီၣ်အသးဒ်အံၤလဲၣ်.

“ဖဲတၢ်သူၣ်အုးသူအုးအဆၢကတီၢ်န့ၣ် ယဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒ်သိးယပာ်ဆူၣ်ယသးကန့ၢ် ဒီးယသးကမုာ်ထီၣ်က့ၤအဂီၢ်လီၤ. ယဃ့ဝံၤဒီးယတူၢ်ဘၣ်လၢ ယသးခုၣ်လီၤကွံာ်ဖးဒိၣ်ညါ. ယနီၣ်ဘၣ် လံာ်စီဆှံအတၢ်ကတိၤလၢ ‘တၢ်ဘၣ်အတီၤ’ ဘၣ်ပှၤသ့ကိးဂၤဒဲးလီၤ. မ့ၢ်လၢယွၤန့ၣ် လီတၢ်တသ့ဘၣ်အဃိ ယနာ်နီၢ်နီၢ်လၢ တၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ အကတီၢ်ခဲကိာ်န့ၣ် ယကက့ၤထံၣ်ဘၣ်ယပါလီၤ.”—စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၉:၁၁; ယိၤဟၣ် ၁၁:၂၅; တံတူး ၁:၂.

ရီဘၢၤ, လၢအဂ့ၢ်ဘၣ်တၢ်တဲဖျါထီၣ်လၢ တၢ်ကွဲးလၢမဲာ်ညါတခါအပူၤန့ၣ် ဆိကမိၣ်ဝဲဒ်န့ၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. အဝဲတဲဝဲ– “ယၤဒီးယမါ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သူၣ်မံသးမုာ်ဒ် ဖံလံးပံၤ ၄:၆, ၇ ပာ်ဖျါဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢ ပဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်အဃိ ပသးမုာ်ထီၣ်က့ၤဒီး ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ် တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ဒ်သိးပကတဲတၢ်ဒီး ပှၤဖီၣ်တၢ်ကစီၣ်ဖိတဖၣ် (news reporters) ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ အတၢ်မုၢ်လၢ်အဂ့ၢ် အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ကဘီယူၤလီၤတဲာ်အဃိ ပဖိခွါသံကွံာ်ဝဲဘၣ်ဆၣ် ပက့ၤဆိကမိၣ် ကဒါက့ၤတၢ်သူၣ်ခုသးခုလၢ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဖဲ ပဖိခွါအိၣ်မူဒံးအခါန့ၣ်လီၤ. အဃိ ဒ်သိးပတူၢ်တၢ်ကန့ၢ်အဂီၢ် ပဂုာ်ကျဲးစၢး ဆိကမိၣ်ထဲတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.

“ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်သ့ၣ်တဖၣ် တဲဘၣ်ပှၤလၢ အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ဖဲပပာ်ဖျါထီၣ်ဘၣ်ဃးပတၢ်နာ်လၢ ကွဲၤထံၣ်ဟူ (TV) အပူၤအခါ ပပာ်ပသးခုၣ်ခုၣ်လီၤ. ဒီးပတဲဘၣ်ကဒါအဝဲသ့ၣ်လၢ ပစံးဘျုးဘၣ်ပှၤအါဂၤလၢ အဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်လၢ ပဂီၢ်အဃိလီၤ. ပနာ်သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤမၤစၢၤဒီး ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤခီဖျိ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်သ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်ကတိၤ ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအံၤန့ၣ်လီၤ.”

ဒ်တၢ်အဒိအတဲာ် သ့ၣ်တဖၣ်အံၤပာ်ဖျါဝဲအသိး ကစၢ်ယွၤမၤစၢၤဒီး မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤပှၤလၢ အကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲအကလုာ်ကလုာ်တဖၣ် သ့ဝဲလီၤ. နၤစ့ၢ်ကီး နမ့ၢ်ဘၣ်သဂၢၢ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲတခါဂ့ၤ တခါဂ့ၤ ဒ်သိးနလဲၤခီဖျိကန့ၢ်အဂီၢ် တၢ်မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤလၢနဂီၢ်အိၣ်ဝဲလီၤ. * လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်တက့ၢ်. အဝဲမ့ၢ် “တၢ်မၤမုာ် ခဲလၢာ်အကစၢ်လီၤ.”—၂ ကရံၣ်သူး ၁:၃.