ယဟိဝၤယွၤပၢဆှၢဝဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ်
“ယွၤကဆှၢနၤ” ထီဘိလီၤ.—ယၡါယၤ ၅၈:၁၁.
၁, ၂. (က) ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် လီၤဆီဒီးတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအဂၤဒ်လဲၣ်.(ခ) တၢ်မၤလိတခါအံၤ ဒီးလၢခံတခါန့ၣ် ပကတဲသကိးတၢ်ဂ့ၢ် မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
ပှၤတနီၤနီၤသံကွၢ်ဝဲ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်လၢ “မတၤတဂၤမ့ၢ် သုခိၣ်လဲၣ်.” အဝဲသ့ၣ် သံကွၢ်ဝဲဒ်အံၤမ့ၢ်လၢ အထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအဂၤသ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်ဒီးပိာ်ခွါ မ့တမ့ၢ် ပိာ်မုၣ်တဂၤ လၢအကဲ အဝဲသ့ၣ်တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအခိၣ်အဃိလီၤ. ပဝဲဒၣ်သ့ၣ်တဖၣ် လၢတၢ်ပာ်ကဖၢလၢသးအပူၤ ပတဲသ့လၢပခိၣ်န့ၣ်တမ့ၢ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အတလၢတပှဲၤတဂၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ပခိၣ်န့ၣ်မ့ၢ် ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်လီၤ. အဝဲမ့ၢ်ပှၤလၢ အဒိကနၣ်ဝဲ ပှၤတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်အဒိၣ်ကတၢၢ်တဂၤ လၢအမ့ၢ်အပၢ်ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်လီၤ.—မးသဲ ၂၃:၁၀.
၂ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပိာ်ခွါစှၤကိးဂၤတကရူၢ်လၢ ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ “တၢ်အကုၢ်အပှၤလၢ အကလုၢ်တီ, ဒီးအကူၣ်တၢ်သ့” န့ၣ်ပၢဆှၢဝဲယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ် လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၂၄:၄၅) ယဟိဝၤယွၤပၢဆှၢဝဲအပှၤဂီၢ်မုၢ် ခီဖျိယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါအီၤကသ့ဒ်လဲၣ်. ဒ်သိးပနာ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ကသ့အဂီၢ် ပကတဲသကိးတၢ်အုၣ်အသးသၢခါလီၤ. ယဟိဝၤယွၤသူဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ ကတီခိၣ်ရိၤမဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ်သနာ်က့ အဝဲမ့ၢ်ဒံးပှၤလၢအတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်လီၤ.—ယၡါယၤ ၅၈.၁၁.
ယွၤအသးစီဆှံ မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်
၃. ဒ်သိးစီၤမိၤၡ့တီခိၣ်ရိၤမဲ ပှၤအံၣ်ရ့လးဖိကသ့အဂီၢ် တၢ်မနုၤမၤစၢၤအီၤလဲၣ်.
၃ ယွၤအသးစီဆှံမၤစၢၤဝဲ ပှၤလၢအတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဖၣ်လီၤ. ယွၤဃုထၢထီၣ်ဝဲ စီၤမိၤၡ့ ဒ်သိးကကဲထီၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိအခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးအဝဲဟံးထီၣ်ဖီၣ်ထီၣ်ဝဲ မူဒါလၢအရ့ဒိၣ်အံၤ ကသ့ဂ့ၤဂ့ၤအဂီၢ် တၢ်မနုၤ မၤစၢၤအီၤလဲၣ်. ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်လီၤဝဲ စီၤမိၤၡ့လၢ “အသးစီဆှံ” လီၤ. (ဖး ယၡါယၤ ၆၃:၁၁-၁၄ တက့ၢ်.) မ့ၢ်လၢယွၤအသးစီဆှံမၤစၢၤဝဲ စီၤမိၤၡ့အဃိ ပတဲသ့လၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် ပၢဆှၢဝဲအပှၤဂီၢ်မုၢ်န့ၣ်လီၤ.
၄. ယွၤအသးစီဆှံအိၣ်ဒီး စီၤမိၤၡ့န့ၣ် တၢ်အုၣ်သးအိၣ်ဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ တၢ်မၤလိအခီၣ်ထံးတက့ၢ်.)
၄ မ့ၢ်ပှၤဂီၢ်မုၢ်သ့ၣ်တဖၣ် သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ယွၤအသးစီဆှံအိၣ်ဒီးစီၤမိၤၡ့န့ၣ်ဧါ. သ့ၣ်ညါဝဲလီၤ. ယဟိဝၤယွၤအသးစီဆှံမၤစၢၤ စီၤမိၤၡ့ဒ်သိးကမၤတၢ်လီၤလးတဖၣ် ဒီးဒုးသ့ၣ်ညါ စီၤပၤဖၤရိၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအမံၤလီၤ. (၂ မိၤၡ့ ၇:၁-၃) သးစီဆှံမၤစၢၤစ့ၢ်ကီး စီၤမိၤၡ့လၢ အကမ့ၢ်ပှၤတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်လၢ အိၣ်ဒီးတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးလီၤ. ပှၤတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်လၢအဂၤတဖၣ်န့ၣ် အဲၣ်လီၤထဲအသး ဒီးမၤနၢၤအီၣ်ဃီၣ်ပှၤဂၤလီၤ. မ့မ့ၢ် စီၤမိၤၡ့န့ၣ် လီၤဆီလိာ်အသးဒီးအဝဲသ့ၣ်လီၤ. (၂ မိၤၡ့ ၅:၂, ၆-၉) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပသ့ၣ်ညါလၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် ဃုထၢထီၣ်စီၤမိၤၡ့ ဒ်သိးကတီခိၣ်ရိၤမဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ်လီၤ.
၅. ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်စ့ၢ်ကီး မတၤသ့ၣ်တဖၣ်လၢ အသးစီဆှံလၢ ကပၢဆှၢအပှၤဂီၢ်မုၢ်လဲၣ်.
၅ ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်စ့ၢ်ကီး အသးစီဆှံလၢ မတၤသ့ၣ်တဖၣ် ကပၢဆှၢအပှၤဂီၢ်မုၢ်လဲၣ်. လံာ်စီဆှံစံးဝဲလၢ– “စီၤနိၣ်အဖိခွါ စီၤယိၤၡူပှဲၤဝဲဒီး တၢ်ကူၣ်သ့ကူၣ်ဘၣ်အသးလီၤ.” (၅ မိၤၡ့ ၃၄:၉) “ယွၤအသးလီၤဘၣ်လၢ စီၤကံးဒဧိၣ်အလိၤ” လီၤ. (စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ၆:၃၄, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) တကးဒံးဘၣ် “ယွၤအသးလီၤဘၣ်လၢ စီၤဒၤဝံးအလိၤ” လီၤ. (၁ ၡမူၤအ့လး ၁၆:၁၃) တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်မၤဝဲလၢ အနီၢ်ကစၢ်အဂံၢ်အဘါတသ့ဘၣ်န့ၣ် ယွၤအသးစီဆှံမၤစၢၤအီၤလီၤ. (ယိၤၡူ ၁၁:၁၆, ၁၇; စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ၇:၇, ၂၂; ၁ ၡမူၤအ့လး ၁၇:၃၇, ၅၀) ပသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ အဝဲသ့ၣ်မၤတၢ်ကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ် မ့ၢ်လၢယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤစၢၤအဃိလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ထဲဒၣ်ယဟိဝၤယွၤတဂၤဧိၤန့ၣ် ကြၢးဒိးန့ၢ်တၢ်စံးထီၣ်ပတြၢၤလီၤ.
ဖဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဒိကနၣ် စီၤမိၤၡ့, စီၤယိၤၡူ, စီၤကံးဒဧိၣ် ဒီးစီၤဒၤဝံး အကလုၢ်အခါ မ့ၢ်ဒၣ်အဝဲသ့ၣ် ဒိကနၣ် အဝဲသ့ၣ်အခိၣ်လၢအမ့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလီၤ
၆. ဘၣ်မနုၤအဃိ ကစၢ်ယွၤအဲၣ်ဒိးဝဲလၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ကယူးယီၣ်ပာ်ကဲဝဲ ပှၤလၢအတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဖၣ်န့ၣ်လဲၣ်.
၆ ဖဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဝဲ စီၤမိၤၡ့, စီၤယိၤၡူ, စီၤကံးဒဧိၣ် ဒီးစီၤဒၤဝံးန့ၣ် အိၣ်ဒီးယွၤအသးစီဆှံအခါ အဝဲသ့ၣ်ကြၢးမၤဝဲဒ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ် ကြၢးယူးယီၣ်ပာ်ကဲပှၤတဖၣ်အံၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲပှၤကဒူးကဒ့ၣ်တၢ်လၢ စီၤမိၤၡ့အလိၤအခါ ယဟိဝၤယွၤစံးဝဲလၢ “ပှၤဂီၢ်မုၢ်အံၤ ကမၤယၤတရီတပါဆံးယံာ်လဲၣ်” န့ၣ်လီၤ. (၄ မိၤၡ့ ၁၄:၂, ၁၁) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပသ့ၣ်ညါဘၣ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် ဃုထၢထီၣ်ဝဲပှၤတဖၣ်အံၤလၢ ကပၢဆှၢအပှၤဂီၢ်မုၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤမ့ၢ်ဒိကနၣ် ပှၤလၢအတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဖၣ်န့ၣ် လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး အဒိကနၣ်ဝဲယဟိဝၤယွၤအကလုၢ်လီၤ.
မူခိၣ်ကလူးမၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ်
၇. မူခိၣ်ကလူးမၤစၢၤဝဲ စီၤမိၤၡ့ဒ်လဲၣ်.
၇ မူခိၣ်ကလူး မၤစၢၤဝဲ ပှၤလၢတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဖၣ်လီၤ. (ဖး ဧ့ၤဘြံၤ ၁:၇, ၁၄ တက့ၢ်.) ယွၤသူဝဲမူခိၣ်ကလူးဒ်သိး ကဟံးစုနဲၣ်ကျဲစီၤမိၤၡ့လီၤ. အဆိကတၢၢ် မူခိၣ်ကလူးတဂၤ “အိၣ်ဖျါထီၣ်လၢအီၤလၢ သ့ၣ်တၤဆှုၣ်သပှီၤအပူၤ” ဒီးဟ့ၣ်လီၤအီၤမူဒါ ဒ်သိးကမၤထူၣ်ဖျဲးထီၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဒီးပၢဆှၢအဝဲသ့ၣ်လီၤ. (မၤတၢ် ၇:၃၅) ခံထံၣ်တထံၣ်န့ၣ် ယွၤသူဝဲမူခိၣ်ကလူးတဖၣ် လၢကဟ့ၣ်လီၤ စီၤမိၤၡ့တၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ် ဒ်သိးကသိၣ်လိဝဲ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိအဂီၢ်လီၤ. (ကလၤတံ ၃:၁၉) သၢထံၣ်တထံၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤတဲဘၣ်အီၤလၢ “ခဲကနံၣ်အံၤလဲၤ, ဆှၢပှၤဂီၢ်မုၢ်ဆူအလီၢ်လၢ ယစံးတ့ၢ်နၤန့ၣ်တက့ၢ်. ကွၢ်ကွၢ်, ယကလူးတဂၤကလဲၤလၢနမဲာ်ညါလီၤ.” (၂ မိၤၡ့ ၃၂:၃၄) လံာ်စီဆှံတပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိသ့ၣ်တဖၣ်ထံၣ်ဘၣ်ဝဲ မူခိၣ်ကလူးမၤဝဲတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလၢ စီၤမိၤၡ့သိၣ်လိနဲၣ်လိ ဒီးဟံးစုနဲၣ်ကျဲဝဲ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိသ့ဂ့ၤဂ့ၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်နာ်သ့လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ မူခိၣ်ကလူးမၤစၢၤအီၤလီၤ.
၈. မူခိၣ်ကလူးမၤစၢၤဝဲ စီၤယိၤၡူဒီး စီၤပၤဃံးစကံယၤဒ်လဲၣ်.
၈ မူခိၣ်ကလူး မၤစၢၤဒံးမတၤတဖၣ်လဲၣ်. လံာ်စီဆှံစံးဝဲလၢ “ယွၤအတၢ်သုးမုၢ်အခိၣ်” လၢအမ့ၢ်မူခိၣ်ကလူးတဂၤ မၤစၢၤဝဲစီၤယိၤၡူ ဒ်သိးအကဒုးနၢၤဝဲ ပှၤကနၤဧၣ်ဖိတဖၣ် န့ၣ်လီၤ. (ယိၤၡူ ၅:၁၃-၁၅; ၆:၂, ၂၁) ဒီးဖဲစီၤပၤ ဃံးစကံယၤအစိၤန့ၣ် ပှၤအၤၡူၢ်အသုးမုၢ်ဖးဒိၣ်တဖု ကဟဲမၤဟးဂီၤဝဲ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် လၢတနၤဃီအတီၢ်ပူၤ “ယွၤအကလူးန့ၣ်ဟးထီၣ်, ဒီးကျီကွံာ်ပှၤကညီ တကလီၤဃိးကလးဒီးယဲၢ်ကထိ” လီၤ.—၂ စီၤပၤ ၁၉:၃၅.
၉. ပှၤတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်သ့ၣ်တဖၣ် တလၢတပှဲၤသနာ်က့ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ကဘၣ်မၤဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်.
၉ မူခိၣ်ကလူးတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢအလၢအပှဲၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤလၢအဝဲသ့ၣ် မၤစၢၤဝဲတဖၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်ပှၤလၢအလၢအပှဲၤဘၣ်. အဒိ, ဘၣ်တဘျီန့ၣ် စီၤမိၤၡ့ တမၤလၤကပီၤ ယဟိဝၤယွၤဘၣ်. (၄ မိၤၡ့ ၂၀: ၁၂) စီၤယိၤၡူစ့ၢ်ကီး ဖဲအကမၤတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤဒီး ပှၤကံးဘိၣ်ဖိတဖၣ်အခါ တဃ့တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအအိၣ်ဘၣ်. (ယိၤၡူ ၉:၁၄, ၁၅) မ့မ့ၢ်စီၤပၤ ဃံးစကံယၤန့ၣ် အပာ်ထီၣ်ထီအသးလီၤ. (၂ ကွဲးနီၣ်တၢ် ၃၂:၂၅, ၂၆) ပှၤတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ တလၢတပှဲၤဘၣ်သနာ်က့ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ကဘၣ်ဒိကနၣ်ဝဲ အဝဲသ့ၣ်အကလုၢ်လီၤ. ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤသူဝဲ မူခိၣ်ကလူးတဖၣ် ဒ်သိးကမၤစၢၤ ပှၤလၢအတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် ပၢဆှၢဝဲအပှၤဂီၢ်မုၢ်န့ၣ်လီၤ.
ယွၤအကလုၢ်ကထါ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအဝဲသ့ၣ်
၁၀. ယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲဝဲ စီၤမိၤၡ့ဒ်လဲၣ်.
၁၀ ယွၤအကလုၢ်ကထါန့ၣ် ဟံးစုနဲၣ်ကျဲဝဲ ပှၤလၢတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဖၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်လီၤ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ “စီၤမိၤၡ့အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ” လီၤ. (၁ စီၤပၤ ၂:၃) ဘၣ်ဆၣ် လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ပှၤလၢအဟ့ၣ်လီၤ တၢ်သိၣ်တၢ်သီအံၤန့ၣ်လီၤ. ဒီးစီၤမိၤၡ့ စ့ၢ်ကီးဘၣ်ဒိကနၣ်ဝဲလီၤ. (၂ ကွဲးနီၣ်တၢ် ၃၄:၁၄) အဒိ ယဟိဝၤယွၤတဲဘၣ်အီၤလၢ အကဘၣ်တ့ဒဲစီဆှံဒီး “ဒ်န့ၣ်အသိးစီၤမိၤၡ့မၤဝဲလီၤ. ဒ်ကယဲၢ်တၢ်လၢ ယွၤမၤလိာ်အီၤအသိးန့ၣ် မၤဝဲဒ်န့ၣ်အသိးလီၤ.”—၂ မိၤၡ့ ၄၀:၁-၁၆.
၁၁, ၁၂. (က) စီၤယိၤၡူဒီး စီၤပၤလၢအပၢ ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်န့ၣ် ကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်. (ခ) ယွၤအကလုၢ်ကထါ မၤစၢၤဝဲပှၤလၢ အတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဖၣ်ဒ်လဲၣ်.
၁၁ ဖဲစီၤယိၤၡူကဲထီၣ် ပှၤတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်အခါ ယဟိဝၤယွၤစံးဘၣ်အီၤလၢ နကဘၣ်ဖးယွၤအကလုၢ်ကထါဒီး “နဘၣ်ဆိကမိၣ်လၢအပူၤ လၢမုၢ်ဆါဒီးလၢမုၢ်နၤ, ဒ်သိးနကပလီၢ်နသး, ဒီးမၤတၢ်ဒ်ကယဲၢ် တၢ်ကွဲးအသးလၢအပူၤလီၤ.” (ယိၤၡူ ၁:၈) ဒီးလၢခံ စီၤပၤတဖၣ်လၢအပၢယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်န့ၣ် ကဘၣ်ဖးဝဲ ယွၤအကလုၢ်ကထါ ကိးနံၤဒဲး, တကးဒံးဘၣ် အကဘၣ်ကွဲးကူဝဲ ဒီးကဘၣ်ဒိကနၣ်ဝဲ “တၢ်မၤလိာ်တဖၣ်အံၤ အကလုၢ်ကထါခဲလၢာ်” လီၤ.—ဖး ၅ မိၤၡ့ ၁၇:၁၈-၂၀ တက့ၢ်.
၁၂ ယွၤအကလုၢ်ကထါ မၤစၢၤဝဲပှၤလၢ အတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဖၣ်ဒ်လဲၣ်. ပကကွၢ်တၢ်အဒိတခါ လၢအဘၣ်ဃးဒီး စီၤပၤယိၤၡံယၤအဂ့ၢ်လီၤ. ဖဲပှၤထံၣ်က့ၤဝဲ စီၤမိၤၡ့အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအခါ စီၤပၤယိၤၡံယၤအပှၤကွဲးလံာ်တဂၤ ဖးန့ၢ်အီၤလီၤ. * (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.) “တုၤစီၤပၤနၢ်ဟူ လံာ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီအကလုၢ်ကထါဒီး, တၢ်မၤအသးလၢအဖှီအဆ့လီၤ.” ယွၤအကလုၢ်အကထါအံၤ ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ် စီၤပၤယိၤၡံယၤအသးလၢကမၤဟးဂီၤ ကယဲၢ်တၢ်ဂီၤတၢ်ဖှီၣ်လၢ ကီၢ်အပူၤဒီး မၤဝဲဘူၣ်လဲၤကပာ် အဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. (၂ စီၤပၤ ၂၂:၁၁; ၂၃:၁-၂၃) မ့ၢ်လၢစီၤပၤယိၤၡံယၤ ဒီးပှၤတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်လၢ အတီအလိၤတဖၣ် ဒိကနၣ်ဝဲ ယွၤအကလုၢ်ကထါအဃိ ဒ်တၢ်လိၣ်အိၣ်ထီၣ်ဝဲအသိး အဝဲသ့ၣ်သးအိၣ်မၤတၢ်ဆီတလဲ ဒီးဟံးစုနဲၣ်ကျဲယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်လီၤ. တၢ်ဆီတလဲသ့ၣ်တဖၣ် မၤစၢၤယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ကဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤအကလုၢ်န့ၣ်လီၤ.
၁၃. ပှၤလၢအတီခိၣ်ရိၤမဲ ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤဆီဒီး ပှၤလၢအတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်လၢ ထံကီၢ်အဂၤတဖၣ်ဒ်လဲၣ်.
၁၃ ပှၤတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်လၢ ထံကီၢ်အဂၤတဖၣ် အတၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ် တအိၣ်လၢလၢပှဲၤပှဲၤဘၣ်. အဒိ ပှၤကနၤဧၣ်ဖိဒီး အပှၤတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဖၣ်န့ၣ် မၤတၢ်အၢတၢ်သီ ဒ်သိးဒီးတၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ ဒီးအဘူးအတံၢ်, ပိာ်မုၣ်ကဒဲကဒဲပိာ်ခွါကဒဲကဒဲ မံဃုာ်လိာ်သး, တၢ်မံဃုာ်ဒီးဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိ, တၢ်လုၢ်ထီၣ်ဖိဒံဖိသၣ် ဒီးတၢ်ဘါတၢ်ဂီၤတၢ်ဖှီၣ်န့ၣ်လီၤ. (၃ မိၤၡ့ ၁၈:၆, ၂၁-၂၅) ဒ်န့ၣ်အသိး ပှၤဘၤဘူၤလိၣ်ဖိ ဒီးပှၤအဲၤကူပတူးဖိတဖၣ် အခိၣ်အနၢ်စ့ၢ်ကီး တသ့ၣ်ညါတၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ အဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကဆှဲကဆှီ ဒ်ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်အသိးဘၣ်. (၄ မိၤၡ့ ၁၉:၁၃) ဘၣ်ဆၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါဝဲလၢအခိၣ်အနၢ်လၢ အိၣ်ဒီးတၢ်သးတီတဖၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ အဝဲသ့ၣ်ဒ်သိး ကအိၣ်ဒီးတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါလၢအကဆှီ, နီၢ်ခိတၢ်ကဆှဲကဆှီ ဒီးကဘၣ်ဟးဆှဲးဝဲ တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါစ့ၢ်ကီးလီၤ. လၢတၢ်ဂ့ၢ်အံၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် ပၢဆှၢဝဲအပှၤဂီၢ်မုၢ်န့ၣ်လီၤ.
၁၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤဘၣ်သိၣ်ဃီၣ်ဝဲ ပှၤလၢအတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တနီၤလဲၣ်.
၁၄ ပှၤလၢအကဲထီၣ်စီၤပၤ ဒီးပၢဝဲကစၢ်ယွၤ အပှၤဂီၤမုၢ်တဖၣ်န့ၣ် တလူၤပိာ်ထွဲဝဲ ယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ကိးဂၤဒဲးဘၣ်. ဒီးစီၤပၤလၢအသးတတီတဖၣ်န့ၣ် တသးအိၣ်မၤထွဲဝဲ သးစီဆှံ, မူခိၣ်ကလူး ဒီးယွၤအကလုၢ်အကထါ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယဟိဝၤယွၤသိၣ်ဃီၣ်အဝဲသ့ၣ် မ့တမ့ၢ် ဃုထၢထီၣ်ပှၤအဂၤလၢ ကထီၣ်အဝဲသ့ၣ်အလီၢ်န့ၣ်လီၤ. (၁ ၡမူၤအ့လး ၁၃:၁၃, ၁၄) လၢခံန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဃုထၢထီၣ်ဝဲ ပှၤတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်လၢ အလၢအပှဲၤတဂၤလီၤ.
ယဟိဝၤယွၤဃုထၢထီၣ်ဝဲ ပှၤတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်လၢ အလၢအပှဲၤတဂၤ
၁၅. (က) ပှၤတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်လၢ အလၢအပှဲၤတဂၤကဟဲန့ၣ် ဝံသ့ၣ်တဖၣ်တဲဆိပာ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (ခ) ပှၤတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်လၢ အလၢအပှဲၤတဂၤန့ၣ် မ့ၢ်မတၤတဂၤလဲၣ်.
၁၅ ယဟိဝၤယွၤအၢၣ်လီၤပာ်စၢၤဝဲလၢ အကဃုထၢထီၣ်ပှၤတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်လၢ အလၢအပှဲၤတဂၤလၢ အပှၤဂီၢ်မုၢ်အဂီၢ်လီၤ. အဒိ စီၤမိၤၡ့တဲဘၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်လၢ “ယွၤနကစၢ် ကဒုးဂဲၤဆၢထၢၣ် ဝံတဂၤလၢနဒီပုၢ်ဝဲၢ်အကျါ ဒ်ယၤအသိးန့ၣ်, သုဘၣ်ဒိကနၣ် အကလုၢ်အကထါလီၤ.” (၅ မိၤၡ့ ၁၈:၁၅) ဝံယၡါယၤစံးဝဲလၢ ပှၤလၢအတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဂၤအံၤ ကမ့ၢ်ဝဲ “တၢ်အခိၣ်ဒီး ပှၤမၤလိာ်တၢ်လၢ ပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.” (ယၡါယၤ ၅၅:၄) ဝံဒၤနံးယ့လးကွဲးဆိပာ်စၢၤဝဲလၢ မ့းၡံအၤ န့ၣ်ကကဲထီၣ် “တၢ်အခိၣ်တဂၤ” လီၤ. (ဒၤနံးယ့လး ၉:၂၅) ဒီးယ့ၣ်ၡူးခရံာ်တဲဝဲလၢ အဝဲမ့ၢ်ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ် “အခိၣ်” န့ၣ်လီၤ. (ဖး မးသဲ ၂၃:၁၀ တက့ၢ်.) ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်သ့ၣ်တဖၣ် သးအိၣ်ပိာ်ဝဲယ့ၣ်ၡူးအခံဒီး အဝဲသ့ၣ်နာ်ဝဲလၢအမ့ၢ်ပှၤလၢ ယဟိဝၤယွၤဃုထၢထီၣ်ဝဲ တဂၤလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၆:၆၈, ၆၉) ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်နာ်ဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်န့ၣ် မ့ၢ်ပှၤတဂၤလၢ ယဟိဝၤယွၤဃုထၢအီၤ ဒ်သိးကပၢဆှၢဝဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ်န့ၣ်လဲၣ်.
ယဟိဝၤယွၤဃုထၢထီၣ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူးလၢ ကကဲခိၣ်နၢ်လၢ အလၢအပှဲၤတဂၤ
၁၆. သးစီဆှံမၤစၢၤဝဲ ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် တၢ်အုၣ်သးမနုၤအိၣ်လဲၣ်.
၁၆ သးစီဆှံမၤစၢၤဝဲယ့ၣ်ၡူးလီၤ. ဖဲယ့ၣ်ၡူးဘျၢထံအခါ စီၤယိၤဟၣ်ထံၣ်ဝဲ “မူခိၣ်သ့ၣ်ဖးအသး, ဒီးသးန့ၣ်, မၤသးဒ်ထိၣ်လွံၢ်အသိး, ဟဲလီၤလၢအလိၤလီၤ.” ဒီးတယံာ်တမီၢ် “သးန့ၣ်မၢဆူၣ်အီၤ ဆူပှၢ်မုၢ်ကနၢတကီၢ်ခါလီၤ.” (မၢ်ကူး ၁:၁၀-၁၂) ဖဲယ့ၣ်ၡူးအိၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢအခါ သးစီဆှံမၤစၢၤအီၤ လၢကသိၣ်လိတၢ် ဒီးကမၤတၢ်လီၤလးတဖၣ်လီၤ. (မၤတၢ် ၁၀:၃၈) တကးဒံးဘၣ် သးစီဆှံမၤစၢၤယ့ၣ်ၡူး ဒ်သိးကပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ် လၢအမ့ၢ် တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ, တၢ်သူၣ်ခုသးခု ဒီးတၢ်နာ်လၢအဂၢၢ်ကျၢၤန့ၣ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၅:၉; ဧ့ၤဘြံၤ ၁၂:၂) ပှၤအဂၤလၢ အတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး သးစီဆှံဒ်ယ့ၣ်ၡူးအသိးန့ၣ်တအိၣ်နီတဂၤဘၣ်.
ဖဲယ့ၣ်ၡူးဒိးဘျၢထံဝံၤအလီၢ်ခံ မူခိၣ်ကလူးမၤစၢၤအီၤဒ်လဲၣ် (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၇)
၁၇. မူခိၣ်ကလူးတဖၣ်မၤစၢၤ ယ့ၣ်ၡူးဒ်လဲၣ်.
၁၇ မူခိၣ်ကလူးတဖၣ် မၤစၢၤဝဲယ့ၣ်ၡူးလီၤ. ဖဲယ့ၣ်ၡူးဘျၢထံဝံၤ တယံာ်ဒံးဘၣ်အလီၢ်ခံမူခိၣ် “ကလူးတဖၣ် ဟဲမၤအခ့အပှၤအတၢ်မၤလၢအဂီၢ်လီၤ.” (မးသဲ ၄:၁၁) တချုးလၢ ယ့ၣ်ၡူးဘၣ်တၢ်မၤသံအီၤအခါမူခိၣ် “ကလူးလၢမူခိၣ်တဂၤ လီၣ်ဖျါထီၣ်အသးလၢအီၤ, ဒီးဒုးဆူၣ်ထီၣ်အဂံၢ်အဘါလီၤ.” (လူၤကၣ် ၂၂:၄၃) ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အဝဲမ့ၢ်လိၣ်ဘၣ် တၢ်မၤစၢၤတဘျီလၢ်လၢ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤကဆှၢလီၤ မူခိၣ်ကလူးလီၤ.—မးသဲ ၂၆:၅၃.
၁၈, ၁၉. ယွၤအကလုၢ်အကထါ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်အိၣ်မူ ဒီးအတၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိဒ်လဲၣ်.
၁၈ ယွၤအကလုၢ်ကထါ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲဝဲ ယ့ၣ်ၡူးလီၤ. ဖဲယ့ၣ်ၡူးစးထီၣ်မၤ ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်တၢ်မၤ ဒီးတုၤလီၤလၢ အဘၣ်တၢ်ပျၤထီၣ်အီလၢ သ့ၣ်တၢၣ်အလိၤန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးပျဲဝဲလၢ ယွၤကလုၢ်ကထါ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအီၤလီၤ. ဘူးထီၣ်လၢအကသံအခါဒၣ်လဲာ် အဝဲယၢၤထီၣ်ဝဲ ဝံတၢ်စံးပာ်လၢဘၣ်ဃးဒီး မ့းၡံအၤအဂ့ၢ်လီၤ. (မးသဲ ၄:၄; ၂၇:၄၆; လူၤကၣ် ၂၃:၄၆) ဘၣ်ဆၣ် ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်တဖၣ် လီၤဆီဒီးယ့ၣ်ၡူးဒိၣ်မးလီၤ. အဝဲသ့ၣ်တလူၤပိာ်ထွဲဝဲ ယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီဘၣ် ဒီးသိၣ်လိတၢ်ဖဲအသးလီၤ. ယ့ၣ်ၡူးတဲအဝဲသ့ၣ်အဂ့ၢ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ ဒ်အံၤ– “ပှၤတကလုာ်အံၤ သုးဘူးအသးဒီးယၤလၢအထးခိၣ်, ဒီးယူးယီၣ်ယၤလၢ အပျုၤလီၤ. မ့မ့ၢ်အသးန့ၣ် ယံၤဝဲဒီးယၤလီၤ. မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်သိၣ်လိတၢ်လၢ ပှၤကညီအတၢ်မၤလိာ်လၢ တၢ်သိၣ်တၢ်သီအလီၢ်, ဒီးဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ယၤ ကလီကလီလီၤ.” (မးသဲ ၁၅:၇-၉) ပှၤလၢအတဒိကနၣ် ယွၤအကလုၢ်ကထါတဖၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ တဃုထၢအဝဲသ့ၣ်လၢ ကပၢဆှၢအပှၤဂီၢ်မုၢ်ဘၣ်.
၁၉ ယ့ၣ်ၡူးသူဝဲ ယွၤအကလုၢ်ကထါ ဒ်သိးကသိၣ်လိနဲၣ်လိ ပှၤဂၤအဂီၢ်လီၤ. ဖဲ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်တဖၣ် မၤကွၢ်အီၤအခါ အတသူဝဲအနီၢ်ကစၢ်တၢ်သ့တၢ်ဘၣ် ဒီးအတၢ်လဲၤခီဖျိ ဒ်သိးကစံးဆၢက့ၤ အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အသူဝဲယွၤအလုၢ်ကထါ ဒ်သိးကသိၣ်လိသီလိဝဲ ပှၤဂၤလီၤ. (မးသဲ ၂၂:၃၃-၄၀) ဒ်သိးပှၤကအဲၣ်အီၤအဂီၢ် ယ့ၣ်ၡူးတတဲဒိၣ်လီၤအသးလၢ ဘၣ်ဃးဒီး အတၢ်အိၣ်မူလၢမူခိၣ်အဂ့ၢ် မ့တမ့ၢ် တၢ်တ့လီၤဝဲမူဟီၣ်ကယၢအဂ့ၢ်န့ၣ်ဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် ခီဖျိလၢအအဲၣ် ယွၤအကလုၢ်အကထါအဃိ အသူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်လၢ ကတဲဘၣ်ပှၤဂၤ “ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် အနၢ်ကပၢၢ်တၢ်ကွဲးအသးန့ၣ်ဒီး, အိးထီၣ်အသူၣ်အသး” အဂီၢ်လီၤ.—လူၤကၣ် ၂၄:၃၂, ၄၅.
၂၀. (က) ယ့ၣ်ၡူး မၤလၤမၤကပီၤဝဲ ယဟိဝၤယွၤလၢ ကျဲဒ်လဲၣ်. (ခ) ယ့ၣ်ၡူးဒီးစီၤဟ့ၤရိာ် အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးန့ၣ် လီၤဆီလိာ်သးဒ်လဲၣ်.
၂၀ ဖဲပှၤနၢ်ဟူဘၣ်ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိအခါ အဝဲသ့ၣ်ကမၢကမၣ်ဝဲဘၣ်ဆၣ် ထီဘိန့ၣ်ယ့ၣ်ၡူး မၤလၤကပီၤဝဲ အသရၣ်လၢအမ့ၢ် ယဟိဝၤယွၤလီၤ. (လူၤကၣ် ၄:၂၂) ဖဲပှၤထူးပှၤတီၤတဂၤ ကိးယ့ၣ်ၡူးလၢ “သရၣ်လၢအဂ့ၤ” အခါ, လၢတၢ်ဆီၣ်လီၤသးအပူၤ ယ့ၣ်ၡူးစံးဆၢက့ၤအီၤလၢ “ဘၣ်မနုၤလၢနကိးယၤလၢအဂ့ၤလဲၣ်. ပှၤအဂ့ၤတအိၣ်ဘၣ်, အိၣ်ထဲယွၤတဂၤဧိၤလီၤ.” (မၢ်ကူး ၁၀:၁၇, ၁၈) ဘၣ်ဆၣ် ဃိးနံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ စီၤဟ့ၤရိာ် အကြံးပၤ ကဲထီၣ်ဝဲပှၤတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်လၢ ကီၢ်ယူဒၤအပူၤလီၤ. စီၤဟ့ၤရိာ်အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးန့ၣ် လီၤဆီဒီးယ့ၣ်ၡူးဒိၣ်မးလီၤ. ဘၣ်တနံၤန့ၣ် လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၤဆီအဂီၢ် စီၤဟ့ၤရိာ် သိးထီၣ်ဝဲ တၢ်ကူတၢ်ကၤလၢ အလီၤဘီလီၤမုၢ် ဒီးအပှ့ၤဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. ဖဲပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ထံၣ်ဒီးနၢ်ဟူဝဲအကလုၢ်အခါ အဝဲသ့ၣ်ကိးပသူထီၣ်ဝဲလၢ “မ့ၢ်ကစၢ်တဂၤအကလုၢ်သီၣ်လီၤ, တမ့ၢ်ဘၣ်ပှၤကညီအကလုၢ်သီၣ်ဘၣ်.” စီၤဟ့ၤရိာ် အဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤကစံးထီၣ်ပတြၢၤအီၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီးအီၤဒ်လဲၣ်. “မ့ၢ်အတစံးထီၣ်ပတြၢၤ ဘၣ်ယွၤဘၣ်ဒီး, ကစၢ်အကလူးတဂၤ တီၢ်အီၤတကီၢ်ခါ, ဒီးလၢၣ်ဧိၤဆှးဧိၤအီၣ်ကွံာ်အီၤဒီး, အသးဟးထီၣ်ကွံာ်လီၤ.” (မၤတၢ် ၁၂:၂၁-၂၃) ပသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ ယဟိဝၤယွၤတဃုထၢဝဲ စီၤဟ့ၤရိာ်လၢ ကတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်အဂီၢ်ဘၣ်. မ့မ့ၢ်ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အဝဲပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယွၤဃုထၢအီၤ ဒီးထီဘိန့ၣ်အဝဲမၤလၤကပီၤဝဲ ယဟိဝၤယွၤလၢအမ့ၢ် ပှၤတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်အဒိၣ်ကတၢၢ်တဂၤလီၤ.
၂၁. တၢ်မၤလိလၢခံတခါန့ၣ် ပကတဲသကိးတၢ်ဂ့ၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
၂၁ ယဟိဝၤယွၤ တအဲၣ်ဒိးလၢယ့ၣ်ၡူးကကဲ ပှၤတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ် ထဲတစိၢ်တလီၢ်ဖိဘၣ်. ဖဲယ့ၣ်ၡူးဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်ဝံၤ တယံာ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် တဲဘၣ်အပျဲၢ်အဘီၣ်လၢ “တၢ်ဟ့ၣ်လီၤလံယၤလၢ ကယဲၢ် တၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢမူခိၣ်, ဒီးလၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢလီၤ.” ဒီးအစံးစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ “ကွၢ်ကွၢ်, ယအိၣ်ဒီးသုကိးမုၢ်နံၤမုၢ်နၤဒဲး, တုၤတၢ်အစိၤကတၢၢ်လီၤ.” (မးသဲ ၂၈:၁၈-၂၀) ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ်ပှၤနီၢ်သးဖိလၢ ပှၤထံၣ်အီၤတသ့ဘၣ်အဃိ အဝဲပၢဆှၢဝဲ ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢကသ့ဒ်လဲၣ်. လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢ ယဟိဝၤယွၤ ကသူဝဲမတၤတဖၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးအခၢၣ်စးလဲၣ်. ဒီးပှၤလၢ ယဟိဝၤယွၤဃုထၢထီၣ်တဖၣ်အံၤ ခရံာ်ဖိတဖၣ် သ့ၣ်ညါနီၤဖးအဝဲသ့ၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်. တၢ်မၤလိလၢခံတခါန့ၣ် ပကတဲသကိး တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤ အတၢ်စံးဆၢလီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 12 လံာ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီအံၤ ကမ့ၢ်လံာ်လၢစီၤမိၤၡ့ကွဲးဝဲလီၤ.
