မၤစၢၤ “ပှၤတမှံၤအဖိ” တဖၣ်တက့ၢ်
“ယတၢ်သးခုဒိၣ်န့ၢ် ယနၢ်ဟူလၢ ယဖိတဖၣ်လဲၤတၢ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤန့ၣ် တအိၣ်ဘၣ်နီတမံၤဘၣ်.”—၃ ယိၤဟၣ် ၄.
၁, ၂. (က) ဖိသၣ်လၢအဟဲအိၣ်တမှံၤလၢ ထံဂၤကီၢ်ဂၤတဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ မနုၤလဲၣ်. (ခ) လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကတဲသကိး တၢ်သံကွၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
ကၠီးၡဝၤ စံးဝဲလၢ “ယမိၢ်ယပၢ်ဟဲလၢ ထံကီၢ်အဂၤအဃိ ဖဲယနီၢ်ဆံးဒံးအခါ ယတဲအဝဲသ့ၣ်အကျိာ်ဘၣ်ဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တုၤလၢယစးထီၣ်ထီၣ်ကၠိတခီ ယတအဲၣ်ဒိးတဲ ကျိာ်လၢယမိယပါတဲဝဲလၢၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ လၢခံယံာ်ထီၣ်ယံာ်ထီၣ် ယတဲက့ၤယမိယပါ အကျိာ်တဘၣ်လၢၤဘၣ်. ယထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သနာ်က့ ယတနၢ်ပၢၢ်တၢ်နီတမံၤဘၣ် ဒီးယတသ့ၣ်ညါ ယမိယပါ အလုၢ်အလၢ်လၢၤဘၣ်.” ကၠီးၡဝၤ အတၢ်လဲၤခီဖျိအံၤန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအလီၤကမၢကမၣ်ဘၣ်.
၂ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပှၤအကကွဲၢ် ၂၄၀ ဘျဲၣ်န့ၣ်တအိၣ်ဘၣ်လၢ ထံကီၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲန့ၣ်ဘၣ်. နမ့မ့ၢ်မိၢ်ပၢ်လၢ အဟဲအိၣ်တမှံၤလၢ ထံဂၤကီၢ်ဂၤန့ၣ် ဒ်သိးနဖိသ့ၣ်တဖၣ် ကအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤဒီးက “လဲၤတၢ်လၢတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤ” အဂီၢ် နမၤစၢၤအီၤကသ့ဧါ. (၃ ယိၤဟၣ် ၄) ဒီးပှၤအဂၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီး မၤစၢၤဝဲကသ့ဒ်လဲၣ်.
မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်ဧၢ, ပာ်လီၤဒိတဲာ်လၢအဂ့ၤတက့ၢ်
၃, ၄. (က) မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ပာ်လီၤဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်လၢ အဖိတဖၣ်အဂီၢ်ကသ့ဒ်လဲၣ်. (ခ) မိၢ်ပၢ်တဖၣ် တကြၢးမုၢ်လၢ်လၢ အဖိတဖၣ်ကမၤန့ၢ်အီၤ တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၃ မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်ဧၢ, ဒ်သိးနဖိသ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤကဂ့ၤ ဒီးကအိၣ်မူဘၣ်လီၤထူလီၤယိာ်အဂီၢ် သုတၢ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်လီၤ. နဖိသ့ၣ်တဖၣ် မ့ၢ်ထံၣ်လၢန “ဃုဆိယွၤအဘီအမုၢ်” န့ၣ်အဝဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီး ကသန့ၤအသးလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် လၢအတၢ်လိၣ်ဘၣ်လၢ တနံၤဘၣ်တနံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၆:၃၃, ၃၄) နကဘၣ်ပာ်ဒိၣ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဖံးတၢ်မၤ ဒိၣ်န့ၢ်ဒံး တၢ်ဃုတၢ်ထူးတၢ်တီၤန့ၣ်လီၤ. အိၣ်မူယိယိဖိဒီး မ့ၢ်သ့န့ၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးဒ်သိး နကမၢ်သုတထီၣ်တဂ့ၤ. ဃု “တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ် လၢမူခိၣ်” လၢအအဲၣ်ဒိးစံးဝဲ ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤ ယွၤအတၢ်ဘၣ်သးန့ၣ်တက့ၢ်. တဘၣ်ဃုကျိၣ်ဧိၤစ့ဧိၤဒီး “ပှၤကညီအတၢ်စံးထီၣ်ပတြၢၤ” တဂ့ၤ.—ယိၤဟၣ် ၁၂:၄၃; ဖး မၢ်ကူး ၁၀:၂၁, ၂၂ တက့ၢ်.
၄ တဘၣ်မၤတၢ်မၤအါတလၢ တုၤဒၣ်လဲာ် နဟ့ၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ နဖိအဂီၢ်တချုးဘၣ်န့ၣ်တဂ့ၤ. ဒုးသ့ၣ်ညါနဖိတဖၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ပာ် ယဟိဝၤယွၤတၢ်မၤလၢ နီၣ်ဂံၢ်တၢ ဒီးတပာ်ဒိၣ်တၢ်ဃုကျိၣ်စ့ဘၣ်အဃိ နသးခုဒိၣ်မးန့ၣ်တက့ၢ်. မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ် တဘၣ်မုၢ်လၢ်လၢ အဖိတဖၣ် ကဘၣ်ကတဲၤကတီၤန့ၢ်တၢ်အါအါဂီၢ်ဂီၢ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်ကအိၣ်ဘၣ် ဘီၣ်ဘီၣ်ညီညီအဂီၢ်န့ၣ်ဘၣ်. သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ “ဖိဂ့ၤပာ်ဖှိၣ်တၢ်လၢ အမိၢ်အပၢ်အဂီၢ်, တမ့ၢ်ဘၣ်, မ့ၢ်အမိၢ်အပၢ်လၢအဖိအဂီၢ်လီၤ.”— ၂ ကရံၣ်သူး ၁၂:၁၄.
မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်ဧၢ, ဂုာ်ကျဲးစၢးဒ်သိး နၤဒီးနဖိ ကနၢ်ပၢၢ်လိာ်သးတက့ၢ်
၅. ဘၣ်မနုၤအဃိ မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ကဘၣ်သိၣ်က့ၤသီက့ၤအဖိတဖၣ် ကိးဆၢကိးကတီၢ်ဒဲးလဲၣ်.
၅ ဒ်တၢ်စံးပာ်အိၣ်ဝဲအသိး ပှၤလၢ “ပှၤကလုာ်ခဲလၢာ်အကျါ” ကဟဲပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသးလၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ အပူၤလီၤ. (စကၤရယၤ ၈:၂၃) ဘၣ်ဆၣ် နဖိတဖၣ်မ့ၢ်တနၢ်ပၢၢ် နကျိာ်ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်န့ၣ် ကကီဝဲလၢ နကသိၣ်လိအီၤ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအဂီၢ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်နပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိလၢ အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ် “သ့ၣ်ညါ” ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်ဂ့ၤဂ့ၤမး ကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မူအထူအယိာ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၇:၃) ဒ်သိးနဖိသ့ၣ်တဖၣ် ကသ့ၣ်ညါယဟိဝၤယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအဂီၢ် နကဘၣ် “သိၣ်က့ၤသီက့ၤ” အီၤကိးဆၢကိးကတီၢ်ဒဲးလီၤ.—ဖး ၅ မိၤၡ့ ၆:၆, ၇ တက့ၢ်.
နဖိတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်နပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိလၢ အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ
၆. ဖိသ့ၣ်တဖၣ် မ့ၢ်မၤလိသ့အသးလၢ မိၢ်ပၢ်အကျိာ်န့ၣ် ကကဲဘျုးဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ တၢ်မၤလိအခီၣ်ထံးတက့ၢ်.)
၆ ဖိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကမၤလိဘၣ်ကျိာ်အဂၤလၢ အကၠိ မ့တမ့ၢ် လၢပှၤဂၤအအိၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်သိးနဖိသ့ၣ်တဖၣ် တဲနကျိာ်ကဘၣ်အဂီၢ် နကဘၣ်တဲတၢ်ဒီးအီၤလၢ နကျိာ်ထီဘိလီၤ. နဖိသ့ၣ်တဖၣ် တဲနကျိာ်မ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကတဲတၢ်ဒီးနၤ ဒီးတဲဖျါထီၣ်အတၢ်တူၢ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီး ကညီဝဲလီၤ. တကးဒံးဘၣ် ကကဲဘျုးလၢ ကျဲအဂၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. နဖိတဲကျိာ်မ့ၢ်ဘၣ် အါကျိာ်န့ၣ် ကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် တကးဒံးဘၣ် အတၢ်ထံၣ်စ့ၢ်ကီး ကလဲၢ်ထီၣ်လီၤ. ဒီးကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအဂီၢ်လီၤ. ခဲရိၤလံနၤလၢအမ့ၢ် ပှၤလၢအမိအပါအိၣ်ဟဲလၢ ထံဂၤကီၢ်ဂၤ တဂၤတဲဝဲဒ်အံၤလီၤ. “ယအိၣ်လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ပှၤမၤဝဲလၢ ကျိာ်အဂၤန့ၣ် မုာ်ဒိၣ်မးလီၤ. ဒီးယမၤစၢၤဘၣ် တၢ်လီၢ်လၢအလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤအဃိ ယသးခုဒိၣ်မးလီၤ.”
၇. လၢနဟံၣ်ပူၤဃီပူၤ မ့ၢ်အိၣ်ဒီးကျိာ် အတၢ်ကီတၢ်ခဲန့ၣ် နမၤတၢ်မနုၤ သ့လဲၣ်.
၇ ဖိသၣ်လၢအလဲၤအိၣ်လၢ ထံဂၤကီၢ်ဂၤတဖၣ် ကမၤလိဘၣ်ဝဲထံကီၢ်ဝဲန့ၣ် အတၢ်ဆဲးတၢ်လၤ ဒီးအကျိာ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်တနီၤနီၤ တအဲၣ်ဒိးကတိၤ မ့တမ့ၢ် မၤလိအမိၢ်အပၢ်အကျိာ်လၢၤဘၣ်. မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်ဧၢ နဖိအတၢ်အိၣ်သး မ့ၢ်လီၤဂာ်ဒ်အံၤန့ၣ် နမၤလိသ့ထီၣ်နသးလၢ ကျိာ်လၢအဝဲသ့ၣ် ကတိၤဝဲန့ၣ်ကသ့ဧါ. တၢ်လၢဖိသ့ၣ်တဖၣ် တဲသကိးဝဲ, ကၠိအလံာ်, တၢ်သူၣ်ဝံၣ်သးဆၢ ဒီးတၢ်ဂီၤမူလၢအကွၢ်ဝဲတဖၣ် မိၢ်ပၢ်မ့ၢ်နၢ်ပၢၢ်ဝဲဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်မၤစၢၤ ဒီးလုၢ်ဒိၣ်ထီၣ်အဖိဒ် ခရံာ်ဖိတဂၤအသိး ကညီဝဲလီၤ. ဒ်သိးပကမၤလိကျိာ်အသီတကျိာ်အဂီၢ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအညီဘၣ် ပကဘၣ်ဟ့ၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ်, ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါ ဒီးအိၣ်ဒီးတၢ်သးစူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်အဘျုးအိၣ်ဝဲဒိၣ်မးလီၤ. အဒိ, နဖိမ့မ့ၢ်ပှၤလၢ အတနၢ်ဟူတၢ်ဘၣ်န့ၣ် ဒ်သိးနတဲတၢ်ဒီးအီၤ ကသ့အဂီၢ် မ့ၢ်နတမၤလိစုပနီၣ်ကျိာ်ဘၣ်ဧါ. ဒ်န့ၣ်အသိး ဖိလၢအတဲကျိာ်အဂၤတဖၣ် အဂီၢ်စ့ၢ်ကီး မိၢ်ပၢ်တဖၣ်ကြၢးမၤဝဲ ဒ်န့ၣ်အသိးတမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ. *—ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.
၈. မိၢ်ပၢ်တဖၣ် တဲဝဲကျိာ်အသီလၢ အဖိတဖၣ်တဲဝဲ မ့ၢ်တဘၣ်အါအါသနာ်က့ မၤစၢၤအဖိတဖၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၈ မိၢ်ပၢ်လၢ အဟဲသုးလီၢ်သုးကျဲလၢ ထံဂၤကီၢ်ဂၤတဖၣ် ကတဲဝဲကျိာ်အသီလၢ အဖိသ့ၣ်တဖၣ်တဲဝဲန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်ညီလၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်ဘၣ်. ဒီးအဝဲသ့ၣ်တဲဝဲ ကျိာ်အသီအံၤ တဘၣ်ဘၣ်အဃိ ကမၤစၢၤအဖိတဖၣ် ဒ်သိးကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ် “တၢ်ကွဲးအသးစီဆှံတဖၣ်” အဂီၢ်ကကီဝဲလီၤ. (၂ တံၤမသ့း ၃:၁၅) နတၢ်အိၣ်သးမ့ၢ်အိၣ်ဒ်အံၤသနာ်က့ ဒ်သိးနဖိတဖၣ် ကသ့ၣ်ညါ ဒီးအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ် နဆဲးမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် သ့ဝဲဒံးလီၤ. ၡဲ(န်)လၢအမ့ၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဂၤ တဲဝဲလၢ “ကျိာ်လၢယၤဒီးယဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် တဲဝဲန့ၣ်ယမိတနၢ်ပၢၢ်ဝဲအါအါဘၣ်, ယမိအကျိာ်စ့ၢ်ကီး ပတဲတဘၣ်အါအါဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ပမိန့ၣ်မၤလိလံာ်စီဆှံ, ဃ့ဘါထုကဖၣ် ဒီးဂုာ်ကျဲးစၢးမၤ ဟံၣ်ဖိဃီဖိတၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ ကိးနွံဒဲးအဃိ ပနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်လၢ တၢ်သ့ၣ်ညါယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လီၤ.”
၉. ဖိသၣ်လၢ အဘၣ်မၤလိယွၤအဂ့ၢ်လၢ ကျိာ်ခံခါန့ၣ် မိၢ်ပၢ်တဖၣ် မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၉ ဖိတနီၤနီၤန့ၣ် ကဘၣ်မၤလိ ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ် လၢကျိာ်ခံခါလၢာ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. မ့ၢ်လၢဖဲအဝဲသ့ၣ်လဲၤထီၣ်ကၠိအခါ တဲဝဲကျိာ်လၢ ပှၤလီၢ်ကဝီၤဖိတဖၣ်တဲဝဲ ဒီးဖဲအိၣ်လၢဟံၣ်အခါတဲဝဲ ကျိာ်လၢအမိၢ်အပၢ်တဲဝဲန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ မိၢ်ပၢ်တနီၤ သူဝဲလံာ်လဲၢ်, တၢ်ကလုၢ်လၢပှၤဖီၣ်ဃာ်ဝဲ ဒီးတၢ်ဂီၤမူတဖၣ်လၢ ကျိာ်ခံခါလၢာ်လီၤ. မိၢ်ပၢ်လၢဟဲသုးလီၢ်သုးကျဲလၢ ထံဂၤကီၢ်ဂၤတဖၣ်န့ၣ် ဒ်သိးအဖိတဖၣ် အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤကဂ့ၤအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါအါမးလီၤ.
နကဘၣ်လဲၤထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢ ကျိာ်ဖဲလဲၣ်တခါလဲၣ်
၁၀. (က) ဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် ကလဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ် ဖဲလဲၣ်တခါလဲၣ်န့ၣ် မတၤကဘၣ်မၤတၢ်ဆၢတဲာ်လဲၣ်. (ခ) ဟံၣ်ခိၣ်တဖၣ် တချုးလၢ အမၤတၢ်ဆၢတဲာ်ဒံးဘၣ်အခါ ကြၢးမၤဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၀ ပှၤလၢအလဲၤအိၣ် “တမှံၤ” လၢထံကီၢ်အဂၤတဖၣ် မ့ၢ်အိၣ်ယံၤဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢပှၤမၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အကျိာ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်ထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ အဘူးဒီးအအိၣ်တၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၄၆:၉) ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်အိၣ်ဘူးဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ပှၤမၤလၢအဝဲသ့ၣ်အကျိာ်န့ၣ် ဟံၣ်ခိၣ်တဖၣ် ကဘၣ်ဆၢတဲာ်ဝဲလၢ ကလဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ် ဖဲလဲၣ်တခါလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. တချုးလၢအဝဲမၤ တၢ်ဆၢတဲာ်အခါ ကဘၣ်ဆိကမိၣ်ထံ ဒီးဃ့ဘါထုကဖၣ် ဒီးတၢၣ်ပီၣ်တၢၣ်ပီဒီး အဖိအမါန့ၣ်လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၁၁:၃) အဝဲကဘၣ်ဆိကမိၣ်ထံဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. ဒ်သိးအဝဲကမၤတၢ်ဆၢတဲာ်အဂီၢ် လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ မနုၤတဖၣ်ကမၤစၢၤအီၤလဲၣ်.
ဟံၣ်ခိၣ်တဖၣ် ကဘၣ်ဆၢတဲာ်ဝဲလၢ ကလဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ် ဖဲလဲၣ်တခါလဲၣ်န့ၣ်လီၤ
၁၁, ၁၂. (က) ဖိသ့ၣ်တဖၣ် မ့ၢ်လဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢ ကျိာ်လၢအနၢ်ပၢၢ်ဝဲန့ၣ် ကကဲဘျုးလၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်ဒ်လဲၣ်. (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ ဖိတနီၤနီၤတအဲၣ်ဒိး မၤလိအမိၢ်အပၢ်အကျိာ်ဘၣ်လဲၣ်.
၁၁ မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ကဘၣ်ဆိကမိၣ်ဝဲ ဖိတဖၣ်အတၢ်လိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးဖိသ့ၣ်တဖၣ် ကသ့ၣ်ညါတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီနီၢ်နီၢ်အဂီၢ် ထဲတၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်န့ၣ် တလၢပှဲၤဒံးဘၣ်. ဆိကမိၣ်ကွၢ်– ဖဲအဝဲသ့ၣ် လဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢ ပှၤမၤလၢကျိာ်လၢ အနၢ်ပၢၢ်ဝဲဂ့ၤဂ့ၤအခါ ကကဲဘျုးလၢအဂီၢ်ဒိၣ်မးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်တနၢ်ပၢၢ်ဝဲ ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တကဲဘျုးလၢအဂီၢ်အါအါဘၣ်. (ဖး ၁ ကရံၣ်သူး ၁၄:၉, ၁၁ တက့ၢ်.) ဒ်တၢ်ဆၢကတီၢ် လဲၤပူၤကွံာ်ဝဲအသိး ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် မိၢ်ပၢ်အကျိာ်န့ၣ်တမ့ၢ်ကျိာ်လၢ အထုးန့ၢ်ဖိတဖၣ်အသးလၢၤဘၣ်. ဖိတနီၤနီၤန့ၣ် ကဟ့ၣ်တၢ်စံးဆၢ, ကမၤတၢ်ဒုးနဲၣ်တၢ်အဒိ ဒီးကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ အမိၢ်အပၢ်အကျိာ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအဟဲထီၣ်လၢ အသးပူၤနီၢ်နီၢ်ဘၣ် မ့ၢ်ဒၣ်အမၤဝံၤတၢ်မံၤလီၤ.
၁၂ တၢ်လၢအထုးန့ၢ် ဖိသ့ၣ်တဖၣ်အသးန့ၣ် တမ့ၢ်ထဲကျိာ်တခါဧိၤဘၣ်. ဒ်ကၠီးၡဝၤ ပာ်ဖျါဝဲအသိး အဒ့မုၣ်အဲစထၢၤ စံးဝဲလၢ– “ပှၤသးစၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် အမိၢ်အပၢ်အကျိာ်, အတၢ်ဆဲးတၢ်လၤ ဒီးအတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအဘျးစဲလိာ်အသးလီၤ.” လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်တနၢ်ပၢၢ် အမိၢ်အပၢ်အတၢ်ဆဲးတၢ်လၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တအဲၣ်ဒိးကနၣ်ဃုာ် အမိၢ်အပၢ်အကျိာ်ဒီး အတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါလၢၤဘၣ်. မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ကဘၣ်မၤဝဲဒ်လဲၣ်.
၁၃, ၁၄. (က) ဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢ အဟဲသုးလီၢ်သုးကျဲတဒူၣ်အံၤ ဘၣ်မနုၤအဃိ လဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢ ကျိာ်လၢအဖိတဖၣ်နၢ်ပၢၢ်ဝဲလဲၣ်. (ခ) မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ဒ်သိးအနီၢ်သး သုတလီၤစၢ်တဂ့ၤအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲဒ်လဲၣ်.
၁၃ ခရံာ်ဖိမိၢ်ပၢ်တဖၣ် ပာ်ဝဲအဖိသ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်လိၣ်ဘၣ်လၢညါလီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၁၀:၂၄) ကၠီးၡဝၤ ဒီးအဲစထၢၤ အပၢ်စဲမၠူၤဝဲၤ တဲဝဲလၢ– “ယမါဒီးယၤပဃုသ့ၣ်ညါလၢ ကျိာ်ဖဲလဲၣ်တခါန့ၣ် ကမၤစၢၤပဖိတဖၣ်ဒ်သိး ကဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်လၢ နီၢ်သးတခီလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ပဃ့တၢ်ကူၣ်သ့လၢ ယွၤအအိၣ်လီၤ. တၢ်စံးဆၢန့ၣ် တမ့ၢ်ဒ်ပမုၢ်လၢ်အသိးဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ဖဲအဝဲသ့ၣ်ထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢ ပှၤမၤလၢပကျိာ်အခါ တကဲဘျုးလၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ် အါအါဘၣ်အဃိ ပဆၢတဲာ်လီၤပသးလၢ ပကသုးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ပှၤမၤလၢကျိာ်လၢ အဝဲသ့ၣ်နၢ်ပၢၢ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ပထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ် ဒီးပလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒ်သိးသိးထီဘိလီၤ. တကးဒံးဘၣ် ပကွဲမုာ်ပှၤဂၤလၢ ကဟဲအီၣ်သကိးအီသကိးတၢ်ဒီးပှၤ မ့တမ့ၢ် ကဟးလိာ်ကွဲဒီးပှၤလီၤ. ပမၤဒ်အံၤအဃိ ကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ ပဖိတဖၣ်ကသ့ၣ်ညါအါထီၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အဂ့ၢ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤဒ်ပၢ်တဂၤ ဒီးတံၤသကိးတဂၤအသိးလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ပဖိတဖၣ်ကသ့ထီၣ်ပကျိာ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်ဘၣ်.”
၁၄ စဲမၠူၤဝဲၤ တဲစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ– “ဒ်သိးယၤဒီးယမါ ပနီၢ်သးသုတလီၤစၢ်တဂ့ၤအဂီၢ် ပလဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢ ပှၤမၤလၢပကျိာ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. ပတၢ်မၤအါဒီး ပလီၤဘှံးလီၤတီၤဘၣ်ဆၣ် ပစံးဘျုးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤလၢ အဆိၣ်ဂ့ၤပတၢ်ဟ့ၣ်လီၤသးဒီး ပတၢ်ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါန့ၣ်လီၤ. အခဲအံၤ ပဖိသၢဂၤလၢာ် မၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤလၢ ဆၢကတီၢ်လၢပှဲၤန့ၣ်လီၤ.”
တၢ်လၢသးစၢ်တဖၣ် မၤဝဲသ့
၁၅. ခရံာ်စတံနၤ လဲၤသုးအသးဆူ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢပှၤမၤလၢ ကျိာ်လၢအနၢ်ပၢၢ်ဝဲဂ့ၤဂ့ၤအဃိ ကဲဘျုးလၢအဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.
၁၅ ဖဲဖိသၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဒိၣ်ထီၣ်အခါ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကဃုထၢဝဲဒ်သိး ကမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ကျိာ်လၢအဝဲသ့ၣ်နၢ်ပၢၢ်ဝဲဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. ဖိတဖၣ်မ့ၢ်မၤဝဲဒ်န့ၣ်န့ၣ် မိၢ်ပၢ်တဖၣ် တကြၢးဆိကမိၣ်လၢ အဖိတဖၣ်ဂ့ၢ်လိာ်ကွံာ်အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်. ခရံာ်စတံနၤ တဲဝဲလၢ– “ယတဲယမိယပါအကျိာ် ဘၣ်တစဲးအဃိ ဖဲယလဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်အခါ ယတနၢ်ပၢၢ်ခဲလၢာ်ဘၣ်. ဖဲယအိၣ် ၁၂ နံၣ်အခါ ယလဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်လၢ ကျိာ်လၢယနၢ်ပၢၢ်အဃိ ယတူၢ်ဘၣ်လၢ တၢ်လၢယနၢ်ဟူဘၣ်တဖၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလီၤ. ယတူၢ်ဘၣ်ဒ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အဆိကတၢၢ်တဘျီလၢ ယဂီၢ်လီၤ. တၢ်အံၤကဲဘျုးလၢ ယဂီၢ်ဒိၣ်မးလီၤ. ဒီးလၢခံန့ၣ် ယဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ ကျိာ်လၢယနၢ်ပၢၢ်အီၤဂ့ၤဂ့ၤအဃိ ယတူၢ်ဘၣ်လၢယတဲဖျါထီၣ် ယတၢ်တူၢ်ဘၣ်နီၢ်နီၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်သ့ဝဲလီၤ.” (မၤတၢ် ၂:၁၁, ၄၁) ဖဲခရံာ်စတံနၤအိၣ် ၁၈ နံၣ်အခါ အဝဲတၢၣ်ပီၣ်တၢၣ်ပီ ဒီးအမိၢ်အပၢ် ဒီးဆၢတဲာ်လီၤအသးလၢ ကလဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢ ကျိာ်လၢအနၢ်ပၢၢ်ဝဲဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲတဲဝဲလၢ– “ယမၤလိယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်လၢ ကျိာ်လၢယနၢ်ပၢၢ်အီၤဂ့ၤဂ့ၤအဃိ ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ယၤလၢ ယကမၤအတၢ်မၤလီၤ.” လၢခံခရံာ်စတံနၤ မၤဝဲပှၤလဲၤလၢညါတၢ်မၤ လၢတၢ်သူၣ်ခုသးခုအပူၤလီၤ.
၁၆. နါဒံယါ ဆဲးအိၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢပှၤမၤလၢ အမိၢ်အပၢ်အကျိာ်အဃိ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်သူၣ်ခုသးခုဒ်လဲၣ်.
၁၆ သးစၢ်သ့ၣ်ဧၢ, မ့ၢ်နဆိကမိၣ်လၢ နကလဲၤထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢ ကျိာ်လၢပှၤအိၣ်လၢ လီၢ်ကဝီၤဖဲန့ၣ်တဖၣ် ကတိၤဝဲန့ၣ်ဧါ. နမ့ၢ်ဆိကမိၣ်လၢနကလဲၤန့ၣ် သံကွၢ်လီၤနသးလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိနအဲၣ်ဒိးလဲၤလဲၣ်. နမ့ၢ်လဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်ဖဲန့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်အကမၤစၢၤနၤဒ်သိး နတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤကဂ့ၤထီၣ်စ့ၢ်ကီးဧါ. (ယၤကိာ် ၄:၈) နအဲၣ်ဒိးလဲၤသုးနသးလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အံၤ ခီဖျိလၢ နတအဲၣ်ဒိးလၢ နမိၢ်နပၢ်ကသ့ၣ်ညါနဂ့ၢ်အဃိဧါ. မ့တမ့ၢ် နတအဲၣ်ဒိးဂုာ်ကျဲးစၢးအဃိဧါ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်နါဒံယါ လၢအခဲအံၤမၤတၢ်လၢ ဘ့ၤသ့လးတဂၤ တဲဝဲလၢ “ဖဲပဒိၣ်ထီၣ်သီအခါ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် ပအဲၣ်ဒိးလဲၤထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢ ကျိာ်လၢပှၤအိၣ်လၢလီၢ်ကဝီၤဖဲန့ၣ်တဖၣ် ကတိၤဝဲန့ၣ်လီၤ.” ဘၣ်ဆၣ် အမိၢ်အပၢ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်သုးအသးလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အသီန့ၣ် အဖိတဖၣ်အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤဘၣ်ဒိဝဲသ့လီၤ. “ခဲအံၤပစံးဘျုးဘၣ် ပမိပပါလၢ ဂုာ်ကျဲးစၢးသိၣ်လိပှၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အကျိာ် ဒီးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤလၢ ပကဆဲးအိၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢပှၤမၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အကျိာ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲဒ်အံၤအဃိ ကဲဘျုးလၢပဂီၢ်ဒီး အိးထီၣ်န့ၢ်ပှၤကျဲလၢ ပကမၤစၢၤပှၤဂၤဒ်သိး ကသ့ၣ်ညါထီၣ်ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်လီၤ.”
တၢ်မၤစၢၤလၢ ပှၤဂၤအအိၣ်
၁၇. (က) ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤမတၤတဖၣ်မူဒါလၢ ကသိၣ်လိအဖိအဂီၢ်လဲၣ်. (ခ) မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ဒ်သိးကသိၣ်လိအဖိတဖၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအဂီၢ် ဃ့တၢ်မၤစၢၤကသ့ဖဲလဲၣ်.
၁၇ ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်ဝဲ မိၢ်ပၢ်တဖၣ်မူဒါလၢ ကသိၣ်လိအဖိတဖၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲတဟ့ၣ်လီၤ မူဒါအံၤဆူ အဖံအဖု မ့တမ့ၢ် ပှၤအဂၤအအိၣ်ဘၣ်. (ဖး ကတိၤဒိ ၁:၈; ၃၁:၁၀, ၂၇, ၂၈ တက့ၢ်.) ဘၣ်ဆၣ် မိၢ်ပၢ်တနီၤနီၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကတိၤဝဲကျိာ်လၢ ထံကီၢ်လၢအလဲၤအိၣ်ဝဲန့ၣ် တသ့ဘၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်လိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ ကသိၣ်လိအဖိတဖၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအဂီၢ်လီၤ. ဖဲမိၢ်ပၢ်တဖၣ် ဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢ ပှၤဂၤအအိၣ်အခါ တမ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် တအဲၣ်ဒိးမၤလၢပှဲၤအမူဒါအဃိဘၣ်. မ့ၢ်ဒၣ်ကျဲလၢ အဝဲသ့ၣ်ကသိၣ်လိအဖိတဖၣ်လၢ “ကစၢ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ, ဒီးအတၢ်သိၣ်ဃီၣ်သီဃီၣ်” န့ၣ်လီၤ. (အ့းဖ့းစူး ၆:၄) အဒိ, မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ကဘၣ်မၤဝဲဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံဒ်လဲၣ်, ဒီးဒ်သိးအဖိသ့ၣ်တဖၣ် ကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တံၤသကိးလၢအဂ့ၤအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်ဃ့တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်အအိၣ်သ့ဝဲလီၤ.
တၢ်ရ့လိာ်သးဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် ကဲဘျုးလၢမိၢ်ပၢ်ဒီး ဖိတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၈, ၁၉)
၁၈, ၁၉. (က) ဒီပုၢ်ဝဲၢ်အဂၤတဖၣ် မၤစၢၤပှၤသးစၢ်တဖၣ် သ့ဒ်လဲၣ်. (ခ) မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ကဘၣ်ဆဲးမၤဒံးတၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
၁၈ ဖဲအဝဲသ့ၣ်မၤဝဲ ဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံအခါ တဘျီတခီၣ် မိၢ်ပၢ်တဖၣ်ကွဲမုာ်ဝဲ ဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢအဂၤတဖၣ် သ့ဝဲလီၤ. ဒီးအါတက့ၢ် ပှၤသးစၢ်တဖၣ်န့ၣ် ကွၢ်လိမၤဒိးဝဲ ပှၤလၢအလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒီးအီၤ ဒီးမၤသကိးတၢ်ဒီးအီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. (ကတိၤဒိ ၂၇:၁၇) ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ၡဲ(န်) တဲဝဲလၢ– “ယသ့ၣ်နီၣ်ဘၣ်ဒံး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်လၢ အကွၢ်ထွဲဒီးကဟုကယာ်ယၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲယလီၤဘၣ်မူဒါလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်အဂီၢ်အခါ အဝဲသ့ၣ်မၤစၢၤယၤ ဒီးယဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိအါမးလီၤ. ယဟးလိာ်ကွဲဒီး အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် မုာ်ဒိၣ်မးလီၤ.”
၁၉ ပှၤလၢအဟဲမၤစၢၤ မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ဖိသၣ်တဖၣ်လၢ ကပာ်ကဲအမိၢ်အပၢ်အဂီၢ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ်ကြၢး စံးပတြၢၤဝဲမိၢ်ပၢ်တဖၣ်လၢ အဖိအမဲာ်ညါ ဒီးတဘၣ်ဟံးန့ၢ် မိၢ်ပၢ်တဖၣ်အမူဒါဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် ပှၤလၢအမၤစၢၤတၢ်တဖၣ် ကဘၣ်ဟးဆှဲးတၢ်လၢ အကဲထီၣ်တၢ်ဆိကမိၣ်ကမၣ်လၢ ပှၤလၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤဒီး ပှၤတၢ်ချၢတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. (၁ ပ့းတရူး ၂:၁၂) မိၢ်ပၢ်တဖၣ် မ့ၢ်ဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢ ပှၤဂၤအအိၣ်သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒံးဒီးမူဒါလၢ ကသိၣ်လိအဖိတဖၣ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအဂီၢ်လီၤ. ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် ဟဲသိၣ်လိအဖိအခါ မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ကဘၣ်မၤသကိးတၢ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်လီၤ.
၂၀. ဒ်သိးဖိသ့ၣ်တဖၣ် ကသးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ် မိၢ်ပၢ်တဖၣ် မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၂၀ မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်ဧၢ, ဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီးဂုာ်ကျဲးစၢးလၢ အဂ့ၤကတၢၢ်တက့ၢ်. (ဖး ၂ ကွဲးနီၣ်တၢ် ၁၅:၇ တက့ၢ်.) ဆိကမိၣ်န့ၢ်တၢ်လၢ နဖိတဖၣ်အဂီၢ်တက့ၢ်. ဂုာ်ကျဲးစၢး ဒ်သိးယွၤအကလုၢ်ကထါ ကနုာ်လီၤလၢနဖိတဖၣ် အသးပူၤန့ၣ်တက့ၢ်. ထီဘိန့ၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ မုၢ်ကအိၣ်ဝဲတနံၤ နဖိတဖၣ်ကဲထီၣ်ဝဲ ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤသ့ဝဲလီၤ. နဖိတဖၣ်မ့ၢ်မၤထွဲ လံာ်စီဆှံတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ဒီးကွၢ်လိမၤဒိးနဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်န့ၣ် နကတူၢ်ဘၣ်ဒ် တၢ်မၢဖိယိၤဟၣ် တဲဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ. အဝဲတဲဝဲလၢ– “ယတၢ်သးခုဒိၣ်န့ၢ် ယနၢ်ဟူလၢ ယဖိတဖၣ်လဲၤတၢ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤန့ၣ် တအိၣ်ဘၣ်နီတမံၤဘၣ်.”—၃ ယိၤဟၣ် ၄.
^ လံာ်အဆၢ. 7 ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢ “You Can Learn Another Language!” in Awake! of March 2007, pages 10-12 တက့ၢ်.
