ဖဲ​ယ​အိၣ်​လၢ ဘရိခ့ တ​ခိ​ဒၤ ကလံၤထံး လၢ U.S.A အခါ ယ​နီၣ်ဘၣ် ဘၣ်​တ​ဂီၤ​န့ၣ် တၢ်ဂိၢ်​ဒိၣ်မး​လီၤ. ဒီး​ယ​သ့ၣ်ညါ​လၢ တ​ယံာ်လၢၤဘၣ်​န့ၣ် တၢ်​က​ဂိၢ်​လီၤဖး​ဒိၣ်​လီၤ. လၢ​တၢ်သူၣ်ထီၣ်​ဖးဒိၣ်​အ​ပူၤ ယၤ​ဒီး​ပှၤ​စှၤ​ကိးဂၤ ပ​ဆၢထၢၣ်​လၢ ထံဒၢ​ဖးဒိၣ်​တဖျၢၣ်​အ​ကပၤ ဒီး​ထံ​လၢ​ထံဒၢ​ပူၤ​စ့ၢ်ကီး ချံၣ်ဝဲ​ဒိၣ်မး​လီၤ. ခီဖျိ​လၢ​တၢ်သူၣ်ထီၣ်​ဖးဒိၣ်​အံၤ​အ​ပူၤ စဲး​လၢ​အ​မၤ​ကိၢ်​ကလံၤ တအိၣ်​ဘၣ်​အဃိ တၢ်ချံၣ်​ဝဲ​ဒီး ပ​ကနိး​ကစုာ်​လီၤ. ယ​က​တဲပၠး​နၤ ယ​တၢ်အိၣ်မူ​အ​တၢ်​လဲၤခီဖျိ​အဂ့ၢ် ဝံၤဒီး​န​က​နၢ်ပၢၢ်ထီၣ် ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ ပ​ဘၣ်​လဲၤ​ဆၢထၢၣ်​ဖဲ​န့ၣ်​လဲၣ်.

ယ​အိၣ်ဖျဲၣ်​လၢ လါမၢ်ၡး ၇ သီ ၁၉၃၆ နံၣ်​န့ၣ်​လီၤ. ပ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​အိၣ်​လွံၢ်ဂၤ​ဒီး ယ​မ့ၢ်​ပှၤ​သဒါ​လီၤ. ပ​အိၣ်​လၢ တခိထၤ ကလံၤထံး​လၢ​မုၢ်ထီၣ်တခီ ဒီး​ပ​အိၣ်ဒီး​စံာ်ပျီ​လီၤ. ပှၤထူစံာ်ဖိ​တၢ်မၤ​န့ၣ် မ့ၢ်​တၢ်မၤ​လၢ အရ့ဒိၣ်​လၢ ပ​ဟံၣ်ဖိ​ဃီဖိ​အဂီၢ်​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်မၤ​လၢ​အရ့ဒိၣ်​န့ၢ် တၢ်​အံၤန့ၣ်​အိၣ်ဒံး. ယ​မိၢ်​ဒီး​ယ​ပၢ် ကဲထီၣ်​ယဟိဝၤ​ပှၤအုၣ်​အသး​ဒီး ဒိး​ဘျၢထံ​ဖဲ ၁၉၃၄ နံၣ်​န့ၣ်​လီၤ. အဝဲသ့ၣ်​ဟ့ၣ်​လုၢ်ထီၣ်​အသး​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်​အဃိ လၢ​အဝဲသ့ၣ်​အ​တၢ်အိၣ်မူ​အ​ပူၤ တၢ်​လၢ​အရ့ဒိၣ်​ကတၢၢ်​န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ​တၢ်မၤ ယွၤ​အ​တၢ်ဘၣ်​သးလီၤ. ယ​ပါ, ချဲရဲၤ(စ်) ဒီး​ယ​တံ အဲလ်ဖြဲး, မၤဝဲ​ခီပနံာ်​အခ့အပှၤ (ခဲအံၤ ဘၣ်​တၢ်​ကိး​အီၤ​လၢ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​လၢ အ​ရဲၣ်ကျဲၤ​တၢ်​တဂၤ) လၢ​ပ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​ဆံး​ဆံး​ဖိ​လၢ အ​အိၣ်​လၢ​ခီဒ့ၤ, လၢ​အိၣ်​လၢ​တ​ခိ​ဒၤ ကလံၤထံး​အ​ပူၤ​န့ၣ်​လီၤ.

ပ​ဟံၣ်ဖိ​ဃီဖိ​န့ၣ် လဲၤထီၣ်​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​ရိဖှိၣ်​ထီဘိ​ဒီး လဲၤ​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ်​လၢ ဟံၣ်​တဖျၢၣ်​ဘၣ်​တဖျၢၣ် ဒီး​တဲပၠး​ပှၤဂၤ လံာ်စီဆှံ​အဂ့ၢ်​လၢ အ​ဘၣ်ဃး​တၢ်​မုၢ်လၢ်​လၢ ခါဆူညါ​န့ၣ်​လီၤ. ယ​မိ​ဒီး​ယ​ပါ​အဒိအတဲာ်​ဒီး အဝဲသ့ၣ်​အ​တၢ်​သိၣ်လိ​နဲၣ်လိ​န့ၣ် မၤစၢၤ​ပှၤ​ဒ်သိး ပ​က​အဲၣ်​ယဟိဝၤ​ယွၤ​အဂီၢ်​လီၤ. ယ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ် ဒီရသံၤ​ဒီး​ယၤ ပ​ကဲထီၣ်​ပှၤ​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ်ဖိ ဖဲ​ပ​အိၣ်​ဃု​နံၣ်​အခါ​န့ၣ်​လီၤ. ဖဲ ၁၉၄၃ နံၣ်​န့ၣ် ယပၣ်​ဃုာ်​လၢ တၢ်​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ်​ကၠိ အ​တၢ်ရဲၣ်​တၢ်ကျဲၤ​အ​ပူၤ​လီၤ. ဒီး​ဖဲ​န့ၣ်​အခါ ပှၤ​စးထီၣ်​မၤဝဲ​တၢ်ရဲၣ်​တၢ်ကျဲၤ​အံၤ​သီသီ​လီၤ.

တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​ဖးဒိၣ်​ဒီး ကဝီၤ​အ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​န့ၣ် မ့ၢ်​တၢ်​လၢ အရ့ဒိၣ်​တခါ​လၢ ပ​တၢ်အိၣ်မူ​အ​ပူၤ​လီၤ. ယ​သ့ၣ်နီၣ်​ဘၣ် တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​ဖးဒိၣ် ဖဲ  ၁၉၄၉ နံၣ် လၢ​ဝ့ၢ်​ဆူ​ဖီ(လ်) လၢ​အ​အိၣ်​လၢ​ကီၢ်စဲၣ် ဆူ​ဖီ(လ်) တ​ခိ​ဒၤ ကလံၤထံး အ​ပူၤ​န့ၣ်​လီၤ. ဖဲ​န့ၣ်​န့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ် ကြဲးစူးထၢၤ​ဟ့ၣ်​ဝဲ တၢ်​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ်​လၢ အ​ခိၣ်တီ​မ့ၢ်ဝဲ “မ့ၢ်​က​စဲၤခံ​န့ၢ်ဒံး န​ဆိကမိၣ်​ဧါ” န့ၣ်​လီၤ. ဒီး​အဝဲ​ပာ်ဖျါ​ဝဲ လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး​လၢ ခရံာ်ဖိ​လၢ အ​ဟ့ၣ်​လုၢ်ထီၣ်​အသး​တဖၣ်​န့ၣ် က​ဘၣ်​ဟ့ၣ်လီၤ​အသး​လၢ တၢ်​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ ဘီမုၢ်​တၢ်သးခု​အ​ကစီၣ် တၢ်မၤ​အဂီၢ်​လီၤ. ဒီး​ဖဲ​န့ၣ်​ဝံၤ​အလီၢ်​ခံ ယ​ဟ့ၣ်​လုၢ်ထီၣ်​ယ​သး​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်​လီၤ. ယ​ဒိး​ဘျၢထံ​လၢ ကဝီၤ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​လၢ ဝ့ၢ် Brookings, ဖဲ​လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၁၂ သီ ၁၉၄၉ နံၣ်​န့ၣ်​လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ ယ​အိၣ်​လၢ​တၢ်ချံၣ်​ကျါ လၢ​တၢ်သူၣ်ထီၣ်​ဖးဒိၣ်​အ​ပူၤ, ဒ်​ယ​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​လၢ​ထး​အသိး​လီၤ. ပ​သကိး​လွံၢ်ဂၤ ပ​ဆၢထၢၣ်​အိၣ်​လၢ ထံဒၢ​ဖးဒိၣ်​အ​ကပၤ လၢ​ဘၣ်​တၢ်တ့​အီၤ​လၢ ထး​န့ၣ်​လီၤ.

ဒီး​ယ​ဆၢတဲာ်​လီၤ​ယ​သး​လၢ ယ​က​မၤ​ပှၤလဲၤလၢညါ​လီၤ. ယ​စးထီၣ်​မၤ​ပှၤလဲၤလၢညါ ဖဲ​လါယနူၤအါရံၤ ၁ သီ ၁၉၅၂ နံၣ်​န့ၣ်​လီၤ. ဒီး​ဖဲ​န့ၣ်​အခါ ယ​သး​နံၣ်​အိၣ်ဝဲ ၁၅ နံၣ်​လီၤ. လံာ်စီဆှံ​စံး​ဝဲ​လၢ– “ပှၤလၢ အ​လဲၤတၢ်​ဒီး​ပှၤ​ကူၣ်တၢ်သ့​န့ၣ် က​ကဲထီၣ်​ပှၤ​ကူၣ်တၢ်သ့​လီၤ.” ဒီး​လၢ​ယ​ဟံၣ်ဖိ​ဃီဖိ​အ​ပူၤ​န့ၣ် ပှၤလၢ​အ​ကူၣ်တၢ်သ့​လၢ အ​ဆီၣ်ထွဲ​ယၤ​လၢ ယ​က​မၤ​ပှၤလဲၤလၢညါ​န့ၣ်​အိၣ်​အါမး. (ကတိၤဒိ ၁၃:၂၀) ယ​လဲၤ​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ်​ဒီး ယ​တံ​ကၠူလံၤအၢး(စ်) ထီဘိ​လီၤ. ယ​တံ​န့ၣ် အသး​နံၣ်​အိၣ်ဝဲ ၆၀ လီၤ. အဝဲ​အသး​ပှၢ်​န့ၢ်​ယၤ​ဖး​အါ ဘၣ်ဆၣ် ပ​လဲၤ​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ် ဒ်သိး​သိး​မုာ်​ဒိၣ်မး​လီၤ. ယ​မၤလိ​န့ၢ်​တၢ်​လၢ​အ​အိၣ်​အါမး. တယံာ်ဘၣ်​ဒီး ယ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ် ဒီရသံၤ စ့ၢ်ကီး​ကဲထီၣ်​ပှၤလဲၤလၢညါ​လီၤ.

ဖဲ​ယ​သးစၢ်​အခါ ထီဘိ​န့ၣ်​ယ​မိ​ဒီး​ယ​ပါ ကွဲမုာ်​ကဝီၤ​အပှၤကွၢ်တၢ်​ဒီး​အမါ လၢ​က​ဟဲ​အိၣ်​လၢ​ပဟံၣ်​လီၤ. ကဝီၤ​အပှၤကွၢ်တၢ်​လၢ​အ​မံၤ​မ့ၢ် ကၠဲစံၤ ခဲၣ်ထဝဲ(လ်)ဒီး​အမါ လံ(န်) မၤစၢၤ​ယၤ​အါမး​လီၤ. အဝဲသ့ၣ်​သးအိၣ်​ယၤ​ဒီး ဟ့ၣ်ဂံၢ်​ဟ့ၣ်ဘါ​ယၤ​လီၤ. တဘျီတခီၣ် အဝဲသ့ၣ်​မ့ၢ်​ဟဲ​လၢ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​လၢ​အဘူး​ဒီး​ပှၤ​န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်​ကွဲမုာ်​ယၤ​လၢ ယ​က​လဲၤ​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ်​ဒီး​အီၤ​လီၤ. ယ​မၤ​သကိး​တၢ်​ဒီး အဝဲသ့ၣ်​မုာ်​ဒိၣ်မး. ယ​အဲၣ်ဒိး​မၤတၢ်​ဆူၣ်ဆူၣ်​လၢ ကစၢ်​ယွၤ​အ​တၢ်မၤ​အ​ပူၤ ဒ်​အဝဲသ့ၣ်​အသိး ဒီး​ယ​မၤ​ပှၤလဲၤလၢညါ​တၢ်မၤ​လီၤ.

ပ​ကဝီၤ​အပှၤကွၢ်တၢ် လၢခံ​တဂၤ​မ့ၢ်ဝဲ ဘး မ့လၢၤ​လီၤ. ဖဲ​အဝဲ​ဒီး​အမါ ဟဲဟး​လၢ​ပ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​အခါ ယ​သး​နံၣ်​အိၣ် ၁၈ နံၣ်​လီၤ. ဖဲ​န့ၣ်​အခါ ယ​ဘၣ်​လဲၤ​ကွဲးလီၤ​ယ​မံၤ ဒ်သိး​ကမံးတံာ်​တဖု က​ဆၢတဲာ်​လၢ မတၤ​တဖၣ်​က​ဘၣ်​လဲၤ​ကဲ​သုး​လဲၣ်န့ၣ်​လီၤ. အဝဲသ့ၣ်​အဲၣ်ဒိး​မၢ​ယ​မၤ တၢ်မၤ​လၢ​ယ​တူၢ်ဘၣ်​လၢ အ​ထီဒါ​လိာ်အသး​ဒီး ယ့ၣ်ၡူး​အ​တၢ်မၤလိာ်​လၢ ပ​တဘၣ်​မၤ​ဘၣ်ဃး​ပ​သး​ဒီး ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်​ဘၣ်. တကးဒံးဘၣ်​ယ​အဲၣ်ဒိး စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​ဘီမုၢ်​အ​တၢ်သးခု​ကစီၣ်​လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၅:၁၉) လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ ယ​ဃ့​အဝဲသ့ၣ်​လၢ က​ပာ်ပနီၣ်​ယၤ​ဒ် ပှၤ​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ်သးခု​ကစီၣ်​တဂၤ​လီၤ.

ဖဲ​ယ​က​ဘၣ်​လဲၤ​ထံၣ်​လိာ်သး​ဒီး ကမံးတံာ်​တဖု​အံၤ​အခါ ဒီပုၢ်ဝဲၢ် မ့လၢၤ တဲ​ယၤ​လၢ အဝဲ​က​လဲၤပိာ်​ယ​ခံ​အဃိ ယ​သးခု​ဒိၣ်မး. အဝဲ​တမ့ၢ်​ပှၤလၢ အ​မဲာ်ဆှး​သ့​ဘၣ် ဒီး​တ​ပျံၤ​ပှၤကညီ​ဘၣ်. ဒီး​အဝဲ​သ့ၣ်ညါ​လံာ်စီဆှံ အဆၢ​ဂ့ၤမး. အဝဲ​လဲၤပိာ်​ယ​ခံ​အဃိ ယ​သးဆူၣ်ထီၣ်​ဖးဒိၣ်​ညါ. ဒီး​ဖဲ ၁၉၅၄ လၢ​တၢ်ကိၢ်​ခါ​အဆၢ​ကတီၢ်​န့ၣ် ကမံးတံာ်​တဖု​အံၤ တူၢ်လိာ်ဝဲ​တၢ်​လၢ​ယ​ဃ့​ထီၣ် ဒီး​ပာ်ပနီၣ်​ယၤ​ဒ် ပှၤ​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ တၢ်သးခု​ကစီၣ်​တဂၤ​လီၤ. အဃိ ယ​မၤ​ဘၣ်​ကစၢ်​ယွၤ​အ​တၢ်မၤ​လၢ တၢ်သဘျ့​အ​ပူၤ​အါထီၣ်​လီၤ.

တယံာ်ဘၣ်​ဒီး ယ​ဘၣ်​တၢ်​ကွဲမုာ်​ယၤ​လၢ က​လဲၤ​မၤတၢ်​လၢ ဘ့ၤသ့လး​လီၤ. ဖဲ​န့ၣ်​အခါ ဘ့ၤသ့လး​ဘၣ်​တၢ်​ကိး​အီၤ​လၢ တၢးထီခိးတၢ်​အကျိး (Watchtower Farm) လၢ ကီးစထဲထ့ၤ(န်) နူယီး. ယ​မၤတၢ်​ဖဲ​န့ၣ်​သၢ​နံၣ်​ဃၣ်ဃၣ်​လီၤ. မ့ၢ်​လၢ​ယ​ထံၣ်​ဒီး မၤ​သကိး​ဘၣ်​တၢ်​ဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​လၢ အ​ကူၣ်တၢ်သ့​အါမး​အဃိ ယ​မၤလိ​န့ၢ်ဘၣ်​တၢ်​အါမး​လီၤ.

တၢးထီခိးတၢ်​အကျိး​လၢ ကီးစထဲထ့ၤ(န်) အိၣ်ဝဲ​ဒီး ကွဲၤလ့လိၤ​အ​သန့ လၢ​အမ့ၢ် WBBR န့ၣ်​လီၤ. ယဟိဝၤ​ပှၤအုၣ်​အသး သူဝဲ WBBR စးထီၣ်​ဖဲ ၁၉၂၄ နံၣ် တုၤလၢ ၁၉၅၇ နံၣ်​န့ၣ်​လီၤ. ပှၤ​ဘ့ၤသ့လး​ဖိ​လၢ အ​မၤတၢ်​လၢ ကျိး​အံၤ​အ​ပူၤ​န့ၣ်​အိၣ်ဝဲ ၁၅ တုၤလၢ ၂၀ ဂၤ​လီၤ. ပဝဲ​အါဂၤ ပ​မ့ၢ်​ပှၤသးစၢ်​ဒီး ပ​တၢ်​လဲၤခီဖျိ​တအိၣ်​ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ် အဲဒၢၤ(န်) ဝူၣ်ဒဝၢၤ, လၢ​အမ့ၢ် ပှၤလၢ​ဘၣ်​တၢ်ဒိးဖှူ​အီၤ​န့ၣ် မၤ​သကိး​တၢ်​ဒီး​ပှၤလီၤ. အဝဲ​သိၣ်လိ​ပှၤ​တၢ်​အါမံၤ​ဒီး အ​ကဲ​ဒ်သိး​ဒီး​ပ​ပၢ်​တဂၤ​လီၤ. တဘျီတခီၣ် လၢ​ပဝဲ​တဂၤ​ဒီး​တဂၤ​အကျါ ပ​တၢ်ဂ့ၢ်ကီ​မ့ၢ်​အိၣ်​ထီၣ်​န့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ် ဝူၣ်ဒဝၢၤ က​တဲဝဲ​လၢ “ယဟိဝၤ​ယွၤ​သူဝဲ​ပှၤလၢ အ​တလၢ​တ​ပှဲၤ​သနာ်က့ အ​တၢ်မၤ​ကဲထီၣ်​လိၣ်ထီၣ် သပှၢ်​ကတၢၢ်​အဃိ လီၤ​ကမၢ​ကမၣ်​ဒိၣ်မး​နီၤ.”

ဒီပုၢ်ဝဲၢ် ဖြဲၤဒၢၤရဲၣ် ဖြဲၤ(စ်) စ့ၢ်ကီး မၤ​သကိး​တၢ်​ဒီး​ပှၤ ဒီး​မၤစၢၤ​ပဝဲ​ခဲလၢာ်​လီၤ. အဝဲ​မ့ၢ်​ပှၤလၢ အိၣ်ဒီး​တၢ်ကူၣ်သ့​ဒီး သ့ၣ်ညါ​လံာ်စီဆှံ​အဆၢ​ဂ့ၤမး​လီၤ. ဒီး​အဝဲ​သူၣ်အိၣ်​သးအိၣ် ပဝဲ​တဂၤ​စုာ်စုာ်​လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​လၢ အဖီ​အီၣ်တၢ်​န့ၣ်​မ့ၢ်ဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ် ဟဲရံၤ ဖံထၢၤစၢၤ​လီၤ. မ့မ့ၢ် အ​မံၤ​အ​နီၢ်ကီၢ်​န့ၣ်​မ့ၢ်ဝဲ ဖါဖၤကံရိၤအါဖိလိး ပ​ကိး​ဘၣ်​အီၤ​ကီဒိၣ်မး​အဃိ ပ​ကိး​အီၤ​လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ် ဖံထၢၤစၢၤ​လီၤ. အဝဲ​စ့ၢ်ကီး​မ့ၢ်ဝဲ ပှၤလၢ​အဘၣ်​တၢ်ဒိးဖှူ​အီၤ​တဂၤ​လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ် ဖံထၢၤစၢၤ မၤ​အ​တၢ်မၤ​လၢ ဘ့ၤသ့လး​လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး ဒီး​အဝဲ ဟး​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ်မုာ်​မး​လီၤ. တလါ​တလါ​န့ၣ် အဝဲ​နီၤလီၤ​ဝဲ လံာ်လဲၢ်​တဖၣ် အဘ့ၣ်​လၢ​အ​ကယၤ​လီၤ. အဝဲ​စ့ၢ်ကီး သ့ၣ်ညါ​လံာ်စီဆှံ​အဂ့ၢ်​ဂ့ၤဂ့ၤ​ဒီး စံးဆၢ​ဝဲ​ပ​တၢ်​သံကွၢ်​အါမး​လီၤ.

လၢ​ကျိး​အလီၢ်​ပူၤ​န့ၣ် ပ​ကတဲာ်​ကတီၤ​တၤသူ​တၤသၣ်, တၢ်ဒိး​တၢ်လၣ်​ဒီး ဖၢနုာ်လီၤ​အီၤ​လၢ အဒၢ​ပူၤ​လီၤ. တနံၣ်​ဘၣ်​တနံၣ်​န့ၣ် တၤသူ​တၤသၣ်​ဒီး တၢ်ဒိး​တၢ်လၣ် လၢ​ဘၣ်​တၢ်​ဖၢနုာ်လီၤ​အီၤ​လၢ အဒၢ​ပူၤ​န့ၣ် အ​ကိ​အိၣ်ဝဲ ၄၅,၀၀၀ ဃၣ်ဃၣ်​လီၤ. ယ​မၤ​သကိး​တၢ်​ဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ် အဲထၢၤဟၢး အဝဲ​မ့ၢ်​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​လၢ အ​ကူၣ်တၢ်သ့​လီၤ. အဝဲ​ဘၣ်​ကတဲာ်​ကတီၤ​ပာ်ဝဲ တၢ်​နဲၣ်ကျဲ ဒ်သိး​ပ​က​ကတဲာ်​ကတီၤ တၤသူ​တၤသၣ် ဒီး တၢ်ဒိး​တၢ်လၣ်​အဂီၢ်​န့ၣ်​လီၤ. ဒီး​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​လၢ အ​အိၣ်​ဖဲ​တၢ်လီၢ်​အဝဲ​န့ၣ် ဟဲ​မၤ​သကိး​တၢ်​ဒီး​ပှၤလီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ် အဲထၢၤ မၤစၢၤ​အဝဲသ့ၣ် လၢ​က​ဘၣ်​မၤတၢ်​ဒ်လဲၣ်​ဒ်လဲၣ်​န့ၣ်​လီၤ. တၢ်​ဖၢနုာ်လီၤ တၤသူ​တၤသၣ်​ဒီး တၢ်ဒိး​တၢ်လၣ် အကျိၤ​အကျဲ​န့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ် အဲထၢၤ သ့ၣ်ညါ​ဝဲ​ဂ့ၤဂ့ၤ​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ထီဘိ​န့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ် အဲထၢၤ ပာ်ကဲဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​လၢ အ​တီခိၣ်ရိၤမဲ​တၢ်​လၢ ကျိး​အလီၢ်​ပူၤ​န့ၣ်​လီၤ. အဝဲ​ပာ်လီၤ​တၢ်​ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်​လၢ ပဂီၢ်လီၤ.

အဲကၠိၤလၤ ရိၤမါနိၤ မ့ၢ်ဝဲ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​သးစၢ်​လၢ အ​ဟဲ​မၤစၢၤ​တၢ်​လၢ ကျိး​အလီၢ်​ပူၤ​န့ၣ်​လီၤ. ဖဲ​အဝဲ​နုာ်လီၤ​လၢ တၢ်မ့ၢ်​တၢ်တီ​ပူၤ​အဆၢ​ကတီၢ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ် အဲထၢၤ မၤစၢၤ​အီၤ​န့ၣ်​လီၤ. အဲကၠိၤလၤ ဒီး​ယၤ ပ​ဖျီ​ပ​သး​ဖဲ လါအ့ဖြ့ၣ် ၁၉၅၈ နံၣ်​န့ၣ်​လီၤ. ဒီး​ပ​မၤ​သကိး​ဘၣ် ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​တၢ်မၤ​ဒ်သိး​သိး​လၢ တၢ်​သူၣ်ဖှံ​သးညီ​အ​ပူၤ ၅၈ နံၣ်​လီၤ. တနံၣ်​ဘၣ်​တနံၣ် အဲကၠိၤလၤ အ​တၢ်သးတီ​ဒီး ယဟိဝၤ​ယွၤ​န့ၣ် မၤဂၢၢ်​ကျၢၤထီၣ် ပ​တၢ်​ဆီဟံၣ်​ဆီဃီ​လီၤ. အဝဲ​မ့ၢ်​ပှၤလၢ အ​ကူၣ်တၢ်သ့​အဃိ တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ​မ့ၢ်​အိၣ် ဒ်လဲၣ်​ဂ့ၤ​ဒ်လဲၣ်​ဂ့ၤ ယ​ပာ်ဂံၢ်​ပာ်ဘါ​အီၤ​သ့ဝဲ​လီၤ.

ဖဲ ၁၉၅၇ နံၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ဆါကွံာ် ကွဲၤလ့လိၤ​အ​သန့ လၢ​အမ့ၢ် WBBR လၢ​ကီးစထဲထ့ၤ(န်) န့ၣ်​လီၤ. ဖဲ​န့ၣ်​အခါ ယ​အိၣ်​လၢ Brooklyn ဘ့ၤသ့လး​ဒီး ယ​မၤတၢ်​ဖဲ​န့ၣ် တစိၢ်​တလီၢ်​လီၤ. လၢခံ​ခီဖျိ​လၢ​ယၤ​ဒီး အဲကၠိၤလၤ ဖျီ​သး​အဃိ ယ​ဟးထီၣ်​လၢ​ဘ့ၤသ့လး​လီၤ. ပ​မၤ​ပှၤလဲၤလၢညါ​လၢ ကီးစထဲထ့ၤ(န်) နူယီး အ​ပူၤ​သၢ​နံၣ်​လီၤ. ပှၤလၢ​အ​ပှ့ၤက့ၤ ပ​ကွဲၤလ့လိၤ​အ​သန့​န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်​ကိးက့ၤ​ဝဲ​အ​မံၤ​လၢ WPOW လီၤ. ဒီး​အဝဲသ့ၣ်​ငါ​ယၤ​ဒီး ယ​မၤတၢ်​ဖဲ​န့ၣ် တစိၢ်​တလီၢ်​လီၤ.

အဲကၠိၤလၤ​ဒီး​ယၤ ပ​အိၣ်မူ​တၢ်အိၣ်မူ ယိယိ​ဖိ​ဒ်သိး ပှၤ​မ့ၢ်​လိၣ်ဘၣ်​ပှၤ​န့ၣ် ပ​လဲၤ​မၤစၢၤ​တၢ်​က​သ့​အဂီၢ်​လီၤ. မ့ၢ်​လၢ​ပ​မၤ​ဒ်​န့ၣ်​အဃိ ဖဲ ၁၉၆၁ နံၣ်​န့ၣ် ပ​တူၢ်လိာ်​လံာ်ကွဲမုာ်​လၢ က​လဲၤ​မၤ​ပှၤလဲၤလၢညါ​လီၤဆီ​လၢ ဖီ(စ်) စံထံၤ, န​ဘြဲစခၤ​န့ၣ်​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပ​လဲၤ​တုၤ​တယံာ်ဘၣ်​ဒီး ပ​ဘၣ်​တၢ်​ကွဲမုာ်​ပှၤလၢ စီးလဲစံၤ နူယီး​လၢ​က​လဲၤထီၣ် ဘီမုၢ်​အ​တၢ်မၤ​အ​ကၠိ ဖဲ​န့ၣ်​တလါ​လီၤ. ပ​ထီၣ်​ကၠိ​မုာ်မး ဒီး​ပ​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ်​တၢ်​မၤလိ​အါမး​လီၤ. ဒီး​ပ​ဆိကမိၣ်​လၢ ပ​ထီၣ်​ကၠိ​မ့ၢ်ဝံၤ ပ​က​က့ၤ​လီၤ​ဘၣ်​ကဒါ​မူဒါ​လၢ န​ဘြဲစခၤ​န့ၣ်​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပ​န့ၢ်ဘၣ်​မူဒါ​လၢ​အသီ​အဃိ ပ​ကမၢ​ကမၣ်​ဒိၣ်မး​လီၤ. ပ​ဘၣ်​လဲၤ​မၤ မံးၡ့ၣ်နရ့ၣ်​လၢ ကီၢ်​ကၣ်ဘိဒံယါ န့ၣ်​လီၤ. ကီၢ်​ကၣ်ဘိဒံယါ​န့ၣ် မ့ၢ်​ထံကီၢ်​လၢ အ​ဃံလၤ​လၢ​အ​အိၣ်​လၢ ကီၢ်အ့ၡၢၣ်​ကလံၤထံး န့ၣ်​လီၤ. ပ​ထံၣ်ဘၣ်, ပ​နၢ်ဟူ​ဘၣ် ဒီး​ပ​အီၣ်​ဘၣ်​တၢ်အီၣ်​လၢ​အသီ လၢ​ပဂီၢ်​ခဲလၢာ်​လီၤ. ပ​သးအိၣ်​တဲဘၣ်​ပှၤဂၤ ဘၣ်ဃး​ယွၤ​အ​ဘီမုၢ်​တၢ်သးခု​ကစီၣ်​အဂ့ၢ် သပှၢ်​ကတၢၢ်​လီၤ.

ဘၣ်ဆၣ် ထံကီၢ်​အ​တၢ်အိၣ်သး​လၢ ကီၢ်​ကၣ်ဘိဒံယါ​ဆီတလဲ​ဝဲ​အဃိ ပ​ဘၣ်​လဲၤ​သုး​ပ​လီၢ်​လၢ ဘံၤယဲနၤ(မ်) ကလံၤထံး​န့ၣ်​လီၤ. လီၤသးအုး​ဒိၣ်မး​လၢ ခံ​နံၣ်​ဝံၤ​အလီၢ်​ခံ ယ​ဆိးက့​နး​ဒိၣ်မး​အဃိ ပ​ဘၣ်​က့ၤကဒါက့ၤ​လၢ အမဲရကၤ​ကီၢ်စၢဖှိၣ်​လီၤ. ဒ်သိး​ယ​တၢ်ဆါ​က​ဘျါ​အဂီၢ် ယ​ဘၣ်​အိၣ်ဘှံး​လီၤ. ဒီး​ဖဲ​ယ​ကိညၢ်​ထီၣ်​အခါ ပ​စးထီၣ်​မၤ​က​ဒီး​ပှၤလဲၤလၢညါ​လီၤ.

ဖဲ​လါမၢ်ၡး ၁၉၆၅ နံၣ်​န့ၣ် ပ​စးထီၣ်​မၤ ပှၤ​လဲၤတရံး​အံးက့ၤ​ကွၢ်က့ၤ​တၢ် အ​တၢ်မၤ​လီၤ. လၢ ၃၃ နံၣ်​အတီၢ်ပူၤ ယၤ​ဒီး​အဲကၠိၤလၤ ပ​မၤ​ပှၤ​လဲၤတရံး​အံးက့ၤ​ကွၢ်က့ၤ​တၢ် အ​တၢ်မၤ ဒီး​ကီၢ်ရ့ၣ်​အ​ပှၤ​လဲၤတရံး​တၢ် ဒီး​ပ​မၤစၢၤ​တၢ်​လၢ တၢ်ရဲၣ်​လီၤ​ကျဲၤလီၤ​တၢ်​လၢ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​ဖးဒိၣ်​အဂီၢ်​လီၤ. ဒီး​မ့ၢ်​လၢ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​ဖးဒိၣ်​န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ​တၢ်​လၢ​အ​လီၤသူၣ်ပိၢ်သးဝး​လၢ ယ​ဂီၢ်​အဃိ ယ​မၤ​တၢ်မၤ​အံၤ​မုာ်​ဒိၣ်မး. လၢ​စှၤ​နံၣ်​အတီၢ်ပူၤ ပ​လဲၤ​ဟး​အိၣ်သကိး​ဘၣ် တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​လၢ​အ​အိၣ်​လၢ ဝ့ၢ်နူယီး​အ​ပူၤ ဒီး​လၢ​အိၣ်​လၢ နူယီး​အ​ဃၢၤ ဒီး​ပ​လဲၤထီၣ်​ဘၣ် တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​ဖးဒိၣ်​လၢ​အ​အိၣ်​လၢ ယဲခံၤ စတ့ဒံၤယဲး​န့ၣ်​လီၤ.

အဲကၠိၤလၤ​ဒီး​ယၤ ပ​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ်​မူဒါ​လၢ​အသီ​အါ​ခါ ဒီး​မူဒါ​လၢ​အကီ​တဖၣ်​န့ၣ်​လီၤ. ဖဲ ၁၉၉၅ နံၣ်​န့ၣ် ပှၤ​မၢ​ယ​သိၣ်လိ​ဝဲ ကၠိ​လၢ​အ​သိၣ်လိ ပှၤလၢ က​ကွၢ်ထွဲ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​အဂီၢ် Ministerial Training School လီၤ. သၢ​နံၣ်​ဝံၤ​အလီၢ်​ခံ ပ​ဘၣ်​တၢ်​ကွဲမုာ်​က​ဒီး​ပှၤလၢ ဘ့ၤသ့လး​လီၤ. ယ​ဟးထီၣ်​လၢ ဘ့ၤသ့လး​န့ၣ် အိၣ်ဝဲ​အ​နံၣ် ၄၀ လံ. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ ယ​သးခု​ဒိၣ်မး​လၢ ယ​ဟဲက့ၤ​ကဒါက့ၤ​ဘၣ်​လၢ ဘ့ၤသ့လး​လၢ အမ့ၢ်​တၢ်လီၢ်​လၢ ယ​စးထီၣ်​ကဲထီၣ်​ပှၤ​မၤတၢ်​လၢ ဆၢကတီၢ်​လၢပှဲၤ​လီၤဆီ​လီၤ. ယ​မၤ​တၢ်မၤ​လၢ ဘီမုၢ်​အ​တၢ်မၤ​ဝဲၤကျိၤ ဒီး​သိၣ်လိ​ကၠိ​အါ​ခါလီၤ. ဖဲ ၂၀၀၇ နံၣ်​န့ၣ် ပှၤပၢဆှၢတၢ်​ကမံးတံာ် ဒုးအိၣ်​ထီၣ်ဝဲ Theocratic Schools ဝဲၤကျိၤ​န့ၣ် ယ​ဘၣ်​ကွၢ်ထွဲဝဲ ကၠိ​လၢ​ပှၤ​သိၣ်လိ​လၢ ဘ့ၤသ့လး​ခဲလၢာ် ဒီး​ယ​ဘၣ်​တီခိၣ်ရိၤမဲ​ဝဲ တၢ်မၤ​အံၤ​တဘျုး​နံၣ်​ညါ​လီၤ.

ပူၤကွံာ်​အ​နံၣ်​တယံာ်ဒံးဘၣ်​န့ၣ် ကၠိ​လၢ​ဘၣ်​တၢ်မၤ​အီၤ​လၢ ဘ့ၤသ့လး​န့ၣ် တၢ်​ဆီတလဲ​အိၣ်ဝဲ​အါမး​လီၤ. ဖဲ ၂၀၀၈ န့ၣ် ပှၤ​ဒုးအိၣ်​ထီၣ်ဝဲ ကၠိ​လၢ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​တဖၣ်​အဂီၢ်​လီၤ. ဒီး​လၢခံ​နံၣ်​အတီၤ​ပူၤ​န့ၣ် တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​အဂၤ ၁၂,၀၀၀ ဘျဲၣ် ဟဲထီၣ်ဝဲ ကၠိ​အံၤ​လၢ Patterson ဒီး​လၢ Brooklyn ဘ့ၤသ့လး​န့ၣ်​လီၤ. ဒီး​ခဲအံၤ ကၠိ​အဝဲအံၤ ဘၣ်​တၢ်မၤ​အီၤ​လၢ တၢ်လီၢ်​အါတီၤ​လီၤ. ဒီး​ဖဲ ၂၀၁၀ န့ၣ် ကၠိ​လၢ​အ​သိၣ်လိ​ပှၤလၢ က​ကွၢ်ထွဲ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​အဂီၢ်​န့ၣ် ဘၣ်​တၢ်​ကိးက့ၤ​အ​မံၤ​လၢ လံာ်စီဆှံ​ကၠိ​လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​သဘျ့​အဂီၢ်​လီၤ. ဒီး​ကၠိ​အိၣ်​ထီၣ်ဝဲ​လၢ​အသီ​တခါ ဒီး​ဘၣ်​တၢ်​ကိး​အီၤ​လၢ လံာ်စီဆှံ​ကၠိ​လၢ ခရံာ်ဖိ​နီၢ်​ဒီမါဝၤ​အဂီၢ်​လီၤ.

ဖဲ ၂၀၁၅ န့ၣ်​ကၠိ​ခံခါ​အံၤ ဘၣ်​တၢ်​ပာ်ဖှိၣ်​က့ၤ​အီၤ​ဒီး ဘၣ်​တၢ်​ကိး​အ​မံၤ​လၢ ပှၤ​စိာ်​ဘီမုၢ်​တၢ်သးခု​ကစီၣ်​ဖိ​အ​ကၠိ​န့ၣ်​လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​လၢ​အ​သဘျ့​မ့ၢ်ဂ့ၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​လၢ​အ​သဘျ့​မ့ၢ်ဂ့ၤ ပှၤလၢ​အ​ဆီဟံၣ်​ဆီဃီ​မ့ၢ်ဂ့ၤ ဟဲထီၣ်ဝဲ​ကၠိ​အံၤ​န့ၢ်ဝဲ​လီၤ. လၢ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဒီဘ့ၣ်​န့ၣ် ပှၤ​အါဂၤ​သးခုဝဲ​လၢ ပှၤ​က​မၤ​ကၠိ​အံၤ​လၢ အဝဲသ့ၣ်​အထံ​ကီၢ်​အဃိ​လီၤ. ဒီး​ပှၤ​အါဂၤ​က​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ်​ဝဲ တၢ်ခွဲး​တၢ်ယာ်​လၢ က​ထီၣ်ဘၣ်​ကၠိ​အံၤ​အဃိ လီၤသူၣ်ပိၢ်သးဝး​ဒိၣ်မး​လီၤ. ယ​သးခု​ဒိၣ်မး​လၢ ယ​ထံၣ်​လိာ်သး​ဒီး​ပှၤ​အါဂၤ​လၢ​အ​ဆီတလဲ​ကွံာ် အ​တၢ်အိၣ်မူ​ဒ်သိး က​ဟဲထီၣ်​ကၠိ​အံၤ​အဂီၢ်​လီၤ.

ယ​မ့ၢ်​ဆိကမိၣ်​ထီၣ် ဖဲ​ယ​ဆၢထၢၣ်​လၢ တၢ်ချံၣ်​ကျါ တချုး​လၢ​ယ​ဒိး​ဘျၢထံ​အခါ တုၤလၢ​ခဲအံၤ ယ​စံးဘျုး​ဘၣ်​ယဟိဝၤ​ယွၤ​လၢ ယ​ထံၣ်​လိာ်သး​ဒီး ပှၤလၢ​အ​ကူၣ်တၢ်သ့​တဖၣ်​အဃိ​လီၤ. ပှၤ​သ့ၣ်​တဖၣ်​အံၤ မၤစၢၤ​ယၤ​ဒ်သိး ယ​က​သ့ၣ်ညါ​ထီၣ် ယဟိဝၤ​ယွၤ​အဂ့ၢ် ဒီး​မၤ​အ​တၢ်မၤ​အဂီၢ်​လီၤ. ပှၤ​တဖၣ်​အံၤ​အကျါ တနီၤနီၤ​န့ၣ် အ​ညါ​ဘီၣ်​န့ၢ်​ယၤ​ဒီး တနီၤနီၤ​န့ၣ် အ​ညါ​ပှၢ်​န့ၢ်​ယၤ​ဒံး. အဝဲသ့ၣ်​အိၣ်​ဟဲ​လၢ တၢ်လီၢ်​အါတီၤ ဒီး​အဝဲသ့ၣ်​အါဂၤ အ​တၢ်ဆဲး​တၢ်လၤ တ​ဒ်သိး​ဒီး​ယၤ​ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ယ​ထံၣ်ဘၣ်​အဝဲသ့ၣ် အ​တၢ်ဖံး​တၢ်မၤ​ဒီး အ​တၢ်​ပာ်သူၣ်​ပာ်သး​န့ၣ် ပာ်ဖျါ​ထီၣ်ဝဲ​လၢ အဝဲသ့ၣ်​အဲၣ်​ယဟိဝၤ​ယွၤ​နီၢ်နီၢ်​လီၤ. ယ​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ်​တံၤသကိး​လၢ အပှဲၤ​ဒီး​တၢ်ကူၣ်သ့​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ အ​တၢ်​ကရၢကရိ​အ​ပူၤ​ဒီး ယ​မၤလိ​န့ၢ်ဘၣ်​တၢ်​လၢ အဝဲသ့ၣ်​အ​အိၣ်​အဃိ ယ​သးခု​ဒိၣ်မး​လီၤ.