၁. ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ကစၢ်လၢ အဒိၣ်ကတၢၢ်တဂၤသနာ်က့ အဝဲကွဲမုာ်ပှၤဂၤလၢ ကမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.

ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ကစၢ်လၢ အဒိၣ်ကတၢၢ်တဂၤလီၤ. ကစၢ်တ့လီၤတၢ်ကိးမံၤဒဲး ဒီးအဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်ကူၣ်သ့ဒီး တၢ်စိတၢ်ကမီၤအါမးလီၤ. ဖဲယဟိဝၤယွၤ တဲနၢ်ပၢၢ် စီၤယိၤဘးဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤဝံၤအလီၢ်ခံ, စီၤယိၤဘး စံးဘၣ်ယွၤလၢ– “ယသ့ၣ်ညါလၢနသ့တၢ်လၢာ်, ဒီးတၢ်တြီနတိာ်တၢ်တသ့ဘၣ်နီတမံၤဘၣ်.” (ယိၤဘး ၄၂:၂) ယဟိဝၤယွၤ မၤတၢ်သ့ခဲလၢာ်ဒီး တလိၣ်လၢပှၤကမၤစၢၤအီၤ နီတဂၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ်ခီဖျိလၢ အကွဲမုာ်ပှၤဂၤလၢ ကမၤသကိးတၢ်ဒီးအီၤ ဒ်သိးအတၢ်တိာ်ပာ် ကဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်အဂီၢ်လီၤ.

၂. ယဟိဝၤယွၤကွဲမုာ်ယ့ၣ်ၡူးလၢ ကမၤတၢ်မၤအရ့ဒိၣ်မနုၤလဲၣ်.

^၂ အဆိကတၢၢ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤတ့လီၤဝဲ အဖိခွါယ့ၣ်ၡူးလီၤ. လၢခံ, ဖဲကစၢ်ယွၤတ့လီၤဝဲ တၢ်အဂုၤအဂၤအဆၢကတီၢ် ကစၢ်ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ အဖိခွါကမၤစၢၤအီၤလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁:၁-၃, ၁၈) တၢ်မၢဖိပီလူးကွဲးဖျါထီၣ် ဘၣ်ဃးဒီး ယ့ၣ်ၡူးဒ်အံၤ– “တၢ်ခဲလၢာ်ဘၣ်တ့အသးလၢအစုပူၤ, တၢ်အိၣ်လၢမူခိၣ်, ဒီးတၢ်အိၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်, တၢ်လၢပထံၣ်သ့, ဒီးတၢ်လၢပထံၣ်တသ့ဘၣ်, တၢ်လီၢ်ပစိာ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်စံၣ်ညီၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်အခိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်အစိအကမီၤမ့ၢ်ဂ့ၤ,  ကယဲၢ်တၢ်တမံၤလၢ်လၢ် ဘၣ်တၢ်တ့အီၤလၢအစုပူၤ, ဒီးလၢအဂီၢ်လီၤ.” (ကလီးစဲ ၁:၁၅-၁၇) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်လီၤအဖိခွါ မူဒါလၢအရ့ဒိၣ်တခါ တကးဒံးဘၣ် ကစၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤဂၤ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်မၤလၢ အဟ့ၣ်လီၤအဖိခွါလီၤ. ယဟိဝၤယွၤ မၤလၤကပီၤ အဖိခွါဒိၣ်မးလီၤ.

၃. ယဟိဝၤယွၤ ကွဲမုာ်စီၤအၤဒၣ်လၢ ကမၤတၢ်မၤမနုၤလဲၣ်, ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

^၃ ယဟိဝၤယွၤ ကွဲမုာ်စ့ၢ်ကီး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ ကမၤသကိးတၢ်ဒီးအီၤလီၤ. အဒိ, ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်ဝဲ စီၤအၤဒၣ်အခွဲးလၢ ကယုၢ်ဝဲဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် အမံၤလီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၂:၁၉, ၂၀) ဖဲစီၤအၤဒၣ်မၤလၢပှဲၤဝဲ အမူဒါအံၤအဆၢကတီၢ် အဝဲကသးခုထဲလဲၣ်န့ၣ် ဆိကမိၣ်ကွၢ်တက့ၢ်. အဝဲကွၢ်ထံကွၢ်ဆး ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် အက့ၢ်အဂီၤဒီး အတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤ ဒ်သိးကယုၢ်န့ၢ်ဝဲ အဝဲသ့ၣ်တဒုစုာ်စုာ်အမံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤတ့လီၤ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိခဲလၢာ်အဃိ အဝဲမ့ၢ်ယုၢ်န့ၢ် ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအမံၤလၢ အနီၢ်ကစၢ်န့ၣ်သ့ဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ကစၢ်ယွၤအဲၣ် စီၤအၤဒၣ်ထဲလဲၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲခီဖျိ ဟ့ၣ်အီၤအခွဲးလၢ ကယုၢ်န့ၢ်ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် အမံၤလီၤ. တကးဒံးဘၣ် ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်စ့ၢ်ကီး စီၤအၤဒၣ်မူဒါလၢ ကဘၣ်မၤကဲထီၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်လၢ ပၤရဒံစူးလီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၁:၂၇, ၂၈) ဘၣ်ဆၣ် စီၤအၤဒၣ်ဆၢတဲာ်ဝဲလၢ တမၤသကိးတၢ်ဒီး ကစၢ်ယွၤလၢၤဘၣ်. လၢတၢ်အံၤအဃိ အဝဲဒီးအစၢၤအသွဲၣ်ခဲလၢာ် တူၢ်ဘၣ်တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်လီၤ.—၁ မိၤၡ့ ၃:၁၇-၁၉, ၂၃.

၄. ဒ်သိးယဟိဝၤယွၤအတၢ်တိာ်ပာ် ကလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်အဂီၢ် ပှၤအဂၤတဖၣ် မၤသကိးတၢ်ဒီးအီၤဒ်လဲၣ်.

^၄ လၢခံ, ယဟိဝၤယွၤ ကွဲမုာ်ပှၤအဂၤလၢ ကမၤသကိးတၢ်ဒီးအီၤလီၤ. အဒိ, စီၤနိအၤ န့ၣ်တ့ထီၣ်ကဘီအဃိ အဝဲဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိခဲလၢာ်န့ၣ် ပူၤဖျဲးဝဲဖဲ ထံလုၢ်ဘၢတၢ် အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ် စီၤမိၤၡ့ န့ၣ်မၤထူၣ်ဖျဲးထီၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢ ကီၢ်အဲၤကူပတူးအပူၤလီၤ. စီၤယိၤၡူ ဆှၢပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢ ကီၢ်တၢ်စံးပာ်အပူၤလီၤ. မ့မ့ၢ် စီၤၡလိၤမိၤ န့ၣ်တ့ထီၣ်ဝဲတၢ်လုၢ်ဟံၣ်လၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် အပူၤလီၤ. ဒီးနီၢ်မၤရံ န့ၣ်ကဲထီၣ်ဘၣ် ယ့ၣ်ၡူးအမိၢ်လီၤ. ဒ်သိးယဟိဝၤယွၤ အတၢ်တိာ်ပာ် ကလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်အဂီၢ် ပှၤတီပှၤလိၤတဖၣ်အံၤ ဒီးပှၤအါဂၤမၤသကိးတၢ်ဒီး ကစၢ်ယွၤလီၤ.

၅. ပမၤတၢ်မၤမနုၤသ့လဲၣ်, ဒီးမ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ လိၣ်ဘၣ်ပှၤလၢ အတၢ်မၤအပူၤဧါ. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ တၢ်မၤလိအခီၣ်ထံးတက့ၢ်.)

^၅ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ယဟိဝၤယွၤကွဲမုာ်ပှၤ ဒ်သိးပကဆီၣ်ထွဲ အဘီအမုၢ်တသ့ဖဲအသ့န့ၣ်လီၤ. ပမၤကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤသ့လၢ ကျဲအါဘိလီၤ. ပဝဲခဲလၢာ်န့ၣ် ပကမၤယွၤအတၢ်မၤလၢ ကျဲတဘိဃီ တသ့ဘၣ်သနာ်က့, ပဝဲကိးဂၤဒဲး ပစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်သ့လီၤ. ယဟိဝၤယွၤ မၤဝဲတၢ်မၤအံၤလၢ အနီၢ်ကစၢ်သ့လီၤ. ကစၢ်မ့ၢ်တဲလီၤတၢ်ဆူ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအအိၣ် လၢအနီၢ်ကစၢ်န့ၣ်သ့ဝဲလီၤ. ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်အဲၣ်ဒိးလၢလၢၢ်တဖၣ် ကတဲဝဲ ယွၤအဘီအမုၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ကစၢ်မၤဝဲသ့လီၤ. (လူၤကၣ် ၁၉:၃၇-၄၀) ဘၣ်ဆၣ်ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်ပှၤအခွဲးလၢ ပကကဲထီၣ်အ “ပှၤမၤသကိးတၢ်ဖိတဖၣ်” ဒီးအီၤလီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၃:၉) တၢ်မၢဖိပီလူးကွဲးဝဲလၢ– “ဒီးပမ့ၢ်ပှၤမၤဃုာ်တၢ်စ့ၢ်ကီး, ဒီးပဃ့ကညးသု, ဒ်သိးသုသုတဒိးန့ၢ် ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်ကလီကလီတဂ့ၤလီၤ.” (၂ ကရံၣ်သူး ၆:၁) တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲ တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ဖးဒိၣ်တခါလၢ ပဘၣ်တၢ်ကွဲမုာ်ပှၤလၢ ပကမၤသကိးဘၣ်တၢ်ဒီး ကစၢ်ယွၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်အံၤဒုးအိၣ်ထီၣ် ပတၢ်သးခုလဲၣ်န့ၣ် ပကကွၢ်သကိး တၢ်ဂ့ၢ်တနီၤလီၤ.

၆. ဖဲယွၤအဖိဝဲၢ်ကိ မၤသကိးတၢ်ဒီးအပၢ်အခါ အဝဲတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.

^၆ တၢ်မၤသကိးတၢ်ဒီး ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် မၤသးခုအခ့အပှၤတဖၣ်ထီဘိလီၤ. တချုးလၢ ယွၤအဖိဝဲၢ်ကိ ဟဲလီၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢဒံးဘၣ်န့ၣ်, အဝဲစံးဝဲလၢ– “ယွၤတ့န့ၢ်ယၤလၢအကျဲခီၣ်ထံး . . . ယအိၣ်ဒီးအီၤ, ဒ်ပှၤမၤတၢ်သ့တဂၤအသိး, ယကဲထီၣ်အတၢ်သူၣ်ဖှံသးညီ တနံၤဘၣ်တနံၤ, ယသူၣ်ပိၢ်သးဝးလၢ အမဲာ်ညါတထံၣ်ဃီ” လီၤ. (ကတိၤဒိ ၈:၂၂, ၃၀) ဖဲယ့ၣ်ၡူးမၤသကိးတၢ်ဒီးအပၢ်အခါ အသးခုဝဲလီၤ. မ့ၢ်လၢအမၤဝံၤတ့ၢ် တၢ်အါမံၤဒီး သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အပၢ်ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်အီၤအဃိန့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ပဝဲမီၣ် ပတူၢ်ဘၣ်ဒ်လဲၣ်.

၇. ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် မၤသးခုပှၤလဲၣ်.

^၇ ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲလၢ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်သးခုဖဲ ပဟ့ၣ်တၢ်အခါဒီး ဖဲပန့ၢ်ဘၣ်တၢ်အခါလီၤ. (မၤတၢ် ၂၀:၃၅) ဖဲပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအဆၢကတီၢ်န့ၣ် ပသးခုလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲပတဲဘၣ်ပှၤဂၤလၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအခါ ဘၣ်မနုၤအဃိပအိၣ်ဒီးတၢ်သးခုလဲၣ်. မ့ၢ်လၢပထံၣ်ဘၣ် အဝဲသ့ၣ်အတၢ်သးခုဖဲ အဝဲသ့ၣ်နၢ်ပၢၢ်ထီၣ်တၢ်လၢ လံာ်စီဆှံသိၣ်လိဝဲတဖၣ် ဒီးစးထီၣ်ရ့လိာ်အသးဒီး ကစၢ်ယွၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ဖဲပထံၣ်ဘၣ်အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ဆိကမိၣ်ဒီး အသကဲာ်ပဝး ဆီတလဲအခါ ပသးခုစ့ၢ်ကီးလီၤ. တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ် မၤလၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ် ဒီးမ့ၢ်စ့ၢ်ကီး တၢ်မၤလၢ ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်သူၣ်မံသးမုာ်အဒိၣ်ကတၢၢ်လီၤ. ခီဖျိလၢပမၤတၢ်မၤအံၤအဃိ ပှၤအါဂၤဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကကဲထီၣ်ယွၤအတံၤသကိး ဒီးကန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မူအထူအယိာ်လီၤ.—၂ ကရံၣ်သူး ၅:၂၀.

၈. ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်သးခုလၢ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဖဲပမၤသကိးဘၣ်တၢ်ဒီး ယဟိဝၤယွၤအခါန့ၣ် ပှၤတနီၤစံးဝဲဒ်လဲၣ်.

^၈ ဖဲပမၤစၢၤပှၤဂၤလၢ ကသ့ၣ်ညါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအခါ ပသ့ၣ်ညါလၢ ပမၤမုာ်ယဟိဝၤအသးဒီး အဝဲပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ပတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးလီၤ. တၢ်အံၤစ့ၢ်ကီး မၤသးခုပသးလီၤ. (ဖး ၁ ကရံၣ်သူး ၁၅:၅၈ တက့ၢ်.) မၣ်ကိၣ် အိၣ်လၢကီၢ်အံးထလံၣ် စံးဝဲ– “ခီဖျိလၢ ယဂုာ်ကျဲးစၢးလၢအဂ့ၤကတၢၢ် လၢယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်အဃိ ယသးခုဒိၣ်မးလီၤ. အဝဲတမ့ၢ်ပှၤလၢ အကသးပ့ၤနီၣ်ကွံာ်တၢ်လၢ ယမၤတဖၣ်ဘၣ်.” ဒ်န့ၣ်အသိး, ဖြၣ်ကိၣ် အိၣ်လၢကီၢ်အံးထလံၣ် စံးဝဲ– “ပတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးန့ၣ် မ့ၢ်ဖျါလၢ တမ့ၢ်တၢ်နီတမံၤလၢပဂီၢ်ဒၣ်လဲာ် ယဟိဝၤယွၤအကလုၢ်ကထါဒီး နီၢ်သးတၢ်ကတဲာ်ကတီၤတဖၣ်န့ၣ် ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ပှၤကိးနံၤဒဲးလၢ ကစၢ်အဲၣ်ပှၤဒီး တၢ်လၢပမၤလၢအဂီၢ် ကိးမံၤဒဲးန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ဝဲလီၤ. အဃိန့ၣ် ဖဲယမၤသကိးတၢ်ဒီး ကစၢ်ယွၤအဆၢကတီၢ် ယသးခုဒီး ယတၢ်အိၣ်မူပှဲၤဒီး အခီပညီလီၤ.”

၉. ယဟိဝၤယွၤဒီး ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အတၢ်ရ့လိာ်သးအိၣ်ဒ်လဲၣ်, ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

^၉ ဖဲပမၤသကိးတၢ်ဒီးပှၤလၢ ပအဲၣ်ဘၣ်အီၤတဖၣ်အခါ ပဘူးထီၣ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်လီၤ. ဒီးပသ့ၣ်ညါအါထီၣ် အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်လီၤ. ပသ့ၣ်ညါအါထီၣ် အဝဲသ့ၣ်အဖီတၢၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤလၢပှဲၤထီၣ် အဖီတၢၣ်အံၤ ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးမၤသကိးတၢ်ဒီး ယဟိဝၤယွၤ အနံၣ်လၢ အကကွဲၢ်တဖၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်အတၢ်အဲၣ်လိာ်သး တဂၤဒီးတဂၤဒိၣ်ထီၣ်တုၤဒၣ်လဲာ် တၢ်လၢကမၤဟးဂီၤကွံာ် အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ရ့လိာ်သးအံၤ တအိၣ်ဝဲနီတမံၤဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ရ့လိာ်သး ဂ့ၤထဲလဲၣ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲလၢ– “ယဲဒၣ်ဒီးယပၢ်န့ၣ်, မ့ၢ်တၢ်တမံၤဃီလီၤ.” (ယိၤဟၣ် ၁၀:၃၀) အဝဲသ့ၣ်အသးလီၤပလိာ်ဒီး မၤသကိးတၢ်လၢ တၢ်ဃူတၢ်ဖိးအပူၤ လၢလၢပှဲၤပှဲၤလီၤ.

၁၀. ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် မၤဘူးထီၣ်ပှၤဒီး ကစၢ်ယွၤဒီး ပှၤဂၤတဖၣ်လဲၣ်.

^၁၀ ယ့ၣ်ၡူးဃ့ယဟိဝၤယွၤလၢ ကဒီသဒၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. အဝဲဃ့ဘါထုကဖၣ်ဒ်အံၤ– “ဒ်သိးအကကဲထီၣ်တၢ်တမံၤဃီ, ဒ်နၤဒီးယၤအသိး” န့ၣ်တက့ၢ်. (ယိၤဟၣ် ၁၇:၁၁) ဖဲပအိၣ်မူမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘျၢ ဒီးစံၣ်တဲၤတဲလီၤဘီမုၢ် တၢ်သးခုကစီၣ်အခါန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ် အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်လီၤ. အဒိ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကြၢးနာ်န့ၢ်အီၤဒီး မၤထွဲအတၢ်နဲၣ်လိလဲၣ်န့ၣ် ပသ့ၣ်ညါထီၣ်ဝဲလီၤ. ဒီးဖဲပသုးဘူးပသးဆူ ကစၢ်ယွၤအအိၣ်အခါ အဝဲကသုးဘူးအသးဆူ ပအိၣ်လီၤ. (ဖး ယၤကိာ် ၄:၈ တက့ၢ်.) တကးဒံးဘၣ် ပကဘူးထီၣ်ဒီး ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢပကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်မူတၢ်အိၣ်သးလၢ အလီၤဂာ်လိာ်အသး ဒီးပအိၣ်ဒီးပဖီတၢၣ် တမံၤဃီအဃိလီၤ. ပမၤသကိးတၢ်ဒ်သိးသိး, ပသးခုဒ်သိးသိး ဒီးပလဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတၢ်ခဲဒ်သိးသိးလီၤ. အီးထၢၣ်ဘံၣ်ယၣ် လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်ဘြံးတၢၣ် စံးဝဲလၢ– “တၢ်မၤသကိးတၢ်ဒီး ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် မၤစၢၤယၤဒ်သိး ယကဘူးထီၣ်ဒီး ပှၤဂၤလီၤ. မ့ၢ်လၢ ယတၢ်ရ့တံၤရ့သကိး . . . ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ တၢ်တိာ်ပာ်တမံၤဃီလီၤ.” ပဝဲသ့ၣ် ပတူၢ်ဘၣ်ဒ်န့ၣ် စ့ၢ်ကီးလီၤ. ဖဲပထံၣ်ဘၣ်လၢ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးလၢ ကမၤသးခုယဟိဝၤယွၤအသး အဆၢကတီၢ် ပဘူးထီၣ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်လီၤ.

၁၁. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘူးထီၣ်ဒီး ယဟိဝၤယွၤဒီး ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ပၤရဒံစူးလဲၣ်.

^၁၁ ခဲအံၤန့ၣ် ပတၢ်အဲၣ်ကစၢ်ယွၤဒီး ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်န့ၣ် ဂၢၢ်ကျၢၤ လံ. မ့မ့ၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ပၤရဒံစူးအပူၤန့ၣ် ပတၢ်အဲၣ်ကဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် အါန့ၢ်အလီၢ်လီၤ. တၢ်မၤလၢအလီၤသူၣ်ပိၢ်သးဝးခဲလၢာ်လၢ ပကမၤဘၣ်လၢ ခါဆူညါန့ၣ် ဆိကမိၣ်ကွၢ်အီၤတက့ၢ်. ပကတူၢ်လိာ်မုာ်ဘၣ်က့ၤ ပှၤလၢအဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ ဒီးသိၣ်လိအဝဲသ့ၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ပကမၤကဲထီၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်လၢ ပၤရဒံစူးလီၤ. ခီဖျိလၢ ပကမၤသကိးတၢ်လၢ ခရံာ်အတၢ်ပၢဖီလာ် ဒီးကယီကယီန့ၣ် ပကကဲထီၣ်ပှၤလၢပှၤပှဲၤအဃိ ပကသးခုဒိၣ်မးလီၤ. ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိကိးဂၤဒဲး အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤကဘူးထီၣ်ဝဲ ဒီးအဝဲသ့ၣ်တဂၤဒီးတဂၤ ကဘူးထီၣ်ဝဲစ့ၢ်ကီးလီၤ. “ကယဲၢ်တၢ်သးအဆၢတၢ်” န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤကဟ့ၣ်လီၤဝဲလီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၄၅:၁၆.

၁၂. တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် ဒီသဒၢပှၤဒ်လဲၣ်.

^၁၂ ပကဘၣ်ဒီသဒၢ ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤလီၤ. ပအိၣ်မူဘၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ် အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအပူၤ ဒီးပတလၢတပှဲၤအဃိ ညီဒိၣ်မးလၢ ပကဆိကမိၣ်တၢ် ဒီးမၤတၢ်ဒ် ပှၤဂၤလၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမၤအသးဒ်သိးဒီး ပပီၢ်ထီၣ်ထံလၢ အဟဲယွၤလီၤဆူၣ်ဆူၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပကဘၣ်သူပတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ တုၤအလၢာ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ပကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးဒ်သိး မုၣ်ကီၤလံၢ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ သုတလုၢ်ဘၢပှၤတဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် ဒီသဒၢပှၤဒ်လဲၣ်. ဖဲပတဲဘၣ်ပှၤဂၤ ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤဒီး လံာ်စီဆှံအဆၢကတီၢ် မ့ၢ်ပသးစၢၢ်ဆၢ တၢ်အဂ့ၤဒီးတၢ်လၢ အရ့ဒိၣ်တဖၣ်လီၤ. ဒီးပတသးစၢၢ်ဆၢတၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်လၢ ကမၤစှၤလီၤ ပတၢ်နာ်န့ၣ်ဘၣ်. (ဖံလံးပံၤ ၄:၈) ဖဲပစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ ပသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ ယွၤအတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤတဖၣ် ဒီးအတၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ အပှဲၤဒီးတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအဃိ ပတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်ဂၢၢ်ကျၢၤဝဲလီၤ. တကးဒံးဘၣ် တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ မၤစၢၤပှၤလၢ ပကပၢၤဃာ် တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်လၢ ပလိၣ်ဘၣ်အီၤ ဒ်သိးပကဒီသဒၢပသးလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်ဒီး အတၢ်လ့ပစီအဂီၢ်လီၤ.—ဖး အ့းဖ့းစူး ၆:၁၄–၁၇ တက့ၢ်.

၁၃. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဂၤလၢ ကီၢ်အီးတြ့လံယါန့ၣ် တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.

^၁၃ ဖဲပသးစၢၢ်ဆၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ, တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ, ဒီးဂုာ်ကျဲးစၢးမၤစၢၤပှၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ် ကကဲထီၣ်တၢ်ဒီသဒၢလၢပဂီၢ်လီၤ. မ့ၢ်လၢ ပသူၣ်ကိၢ်သးဂီၤလီၤ ပနီၢ်ကစၢ်အတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ် တချုးလၢၤဘၣ်အဃိလီၤ. ကၠိလ် လၢအိၣ်လၢကီၢ်အီးစတြ့လံယါ စံးဝဲ “ခီဖျိယမၤတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအဃိ ယကနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ် ပှၤဂၤအတၢ်အိၣ်သးနီၢ်နီၢ်လီၤ. ဒီးဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤယၤလၢ တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ ပှၤဂၤကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ်ဝဲ တကးဒံးဘၣ် တၢ်အဘျုးလၢ ယဒိးန့ၢ်ဘၣ်ခီဖျိ ယမၤထွဲလံာ်စီဆှံ အတၢ်ဘျၢန့ၣ်လီၤ. တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် မၤစၢၤစ့ၢ်ကီးယၤလၢ ယကအိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသး ဒီးဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ယကသန့ၤယသးလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးယဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်လီၤ.”

၁၄. ခီဖျိလၢ ပဆဲးမၤတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ တုၤခဲအံၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

^၁၄ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် ဒုးဆူၣ်ထီၣ်ပတၢ်နာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအသးစီဆှံအိၣ်ဒီးပှၤလီၤ. အဒိ– ထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ နမူဒါအိၣ်လၢ နဘၣ်ဟးဟ့ၣ်နီၤလီၤကိၣ်ဆူ ပှၤကမျၢၢ်လၢ နလီၢ်ကဝီၤအပူၤတက့ၢ်. နမၤမူဒါအံၤ ဘၣ်ဆၣ်နတဒိးန့ၢ်ဘၣ်စ့ဘၣ်. ဒီးနကစၢ်ဘၣ်ထူးထီၣ် တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤလီၤ. တကးဒံးဘၣ် ပှၤအါဂၤန့ၣ် တအဲၣ်ဒိးဟံးန့ၢ်ကိၣ်ဘၣ်. ဒီးတနီၤန့ၣ်သးဟ့နၤ လၢနလဲၤဆှၢန့ၢ်အီၤ ကိၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤဒ်အံၤ နကမၤအီၤ ဆံးယံာ်လဲၣ်. တယံာ်တမီၢ် နသးကလီၤစၢ်ဒီး ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နတမၤလၢၤဘၣ်. ပဝဲစ့ၢ်ကီး ခီဖျိလၢပမၤ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအဃိ ပဘၣ်ခီၣ်လၢာ်ကျိၣ်စ့, ပှၤနံၤဘၣ်ဖၣ်လဲပှၤ, ပှၤသးထီၣ်ပှၤဘၣ်ဆၣ် ပဆဲးမၤကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤ တနံၣ်ဘၣ်တနံၣ် တုၤခဲအံၤလီၤ. တၢ်အဝဲအံၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယွၤအသးစီဆှံ မၤစၢၤပှၤန့ၣ်လီၤ.

၁၅. တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်န့ၣ် ဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး ကစၢ်ယွၤအတၢ်တိာ်ပာ်လၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအဂီၢ်န့ၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၅ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် ဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး ယဟိဝၤယွၤအတၢ်တိာ်ပာ်လၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအဂီၢ်ဒ်လဲၣ်. ယွၤအတၢ်တိာ်ပာ်လၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲလၢအဝဲသ့ၣ် ကအိၣ်မူလီၤထူလီၤယိာ်လီၤ. ဒီးဖဲစီၤအၤဒၣ်မၤတၢ်ဒဲးဘးအခါ အတၢ်တိာ်ပာ်အံၤ တဆီတလဲအသးဘၣ်. (ယၡါယၤ ၅၅:၁၁) ကစၢ်ယွၤဒုး အိၣ်ထီၣ် တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢပဂီၢ် ဒ်သိးပကထူၣ်ဖျဲးထီၣ်လၢ တၢ်ဒဲးဘးဒီးတၢ်သံအပူၤလီၤ. လၢကျဲဒ်လဲၣ်. ယ့ၣ်ၡူးဟဲဆူဟီၣ်ခိၣ်ချၢဒီး ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်အသးသမူလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်သိးယ့ၣ်ၡူးအတၢ်လုၢ်ထီၣ်သးသမူအံၤ ကကဲဘျုးလၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအဂီၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်ဒိကနၣ် ကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိပှၤလၢ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဘၣ်သး ဒီးမၢလီၤအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ ကသိၣ်လိပှၤဂၤ ဒ်န့ၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ဖဲပစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒီး မၤစၢၤပှၤဂၤဒ်သိး ကကဲထီၣ်ယွၤအတံၤသကိးအခါ မ့ၢ်ပမၤသကိးဃုာ်တၢ်ဒီးကစၢ်ယွၤ ဒီးဆီၣ်ထွဲအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ ကမၤထူၣ်ဖျဲးထီၣ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ တၢ်ဒဲးဘးဒီး တၢ်သံန့ၣ်လီၤ.

၁၆. ပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် ဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤလိာ် အဒိၣ်ကတၢၢ်ခံထံၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၆ ပမၤစၢၤပှၤဂၤဒ်သိး အဝဲသ့ၣ်ကထံၣ်န့ၢ်ကျဲလၢ ကဆှၢအီၤဆူ တၢ်မူအထူအယိာ်အခါန့ၣ် မ့ၢ်ပပာ်ဖျါထီၣ် ပအဲၣ်အဝဲသ့ၣ် ဒီးပအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤလီၤ. ကစၢ်ယွၤ “ဆၢဝဲလၢပှၤကညီခဲလၢာ် ကတုၤလၢတၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤအီၤ, ဒီးကသ့ၣ်ညါထီၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီန့ၣ်လီၤ.” (၁ တံၤမသ့း ၂:၄) ဖဲပှၤဖၤရံၤၡဲတဂၤ သံကွၢ်ယ့ၣ်ၡူးလၢ ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤလိာ် အဒိၣ်ကတၢၢ်တထံၣ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်, ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲလၢ– “အဲၣ်ယွၤနကစၢ်လၢ နသူၣ်ကံၢ်သးလဲ, ဒီးနသးဒီဖျၢၣ်ညါ, ဒီးနတၢ်ကူၣ်တၢ်ဖး တုၤအလၢာ်တက့ၢ်. အအံၤမ့ၢ်တၢ်မၤလိာ်အခီၣ်ထံး, ဒီးအဖးဒိၣ်တထံၣ်လီၤ. ဒီးခံထံၣ်တထံၣ်န့ၣ်, လီၤဂာ်လၢအီၤလီၤ. အဲၣ်ပှၤလၢနဃၢၤဒ်နအဲၣ်လီၤ နသးဒၣ်နဲအသိးန့ၣ်တက့ၢ်.” (မးသဲ ၂၂:၃၇-၃၉) ခီဖျိလၢ ပစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်အဃိ မ့ၢ်ပမၤပိာ်ထွဲ တၢ်မၤလိာ်တဖၣ်အံၤလီၤ.—ဖး မၤတၢ် ၁၀:၄၂ တက့ၢ်.

၁၇. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်န့ၣ် နတူၢ်ဘၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၇ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤဒီဒူၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်ပှၤတၢ်မၤလၢ အမၤသးခုပသး, မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကဘူးထီၣ်ဒီးအီၤဒီး ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် ဒီးမၤစၢၤပှၤလၢ ပကဒီသဒၢ ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးအီၤလီၤ. တၢ်မၤအဝဲအံၤဟ့ၣ်စ့ၢ်ကီးပှၤ တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ်ကစၢ်ယွၤ ဒီးပှၤဂၤလီၤ. ယဟိဝၤယွၤအိၣ်ဒီး အခ့အပှၤလၢ အကကွဲၢ်တဖၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်ခဲလၢာ်အိၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်သးလၢ အလီၤဆီလိာ်အသးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပမ့မ့ၢ် ပှၤသးစၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ သးပှၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, ပကဲဒိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, ဖှီၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, ပဂံၢ်ဆူၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, တဆူၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, ပဝဲခဲလၢာ် ပတဲဖျါထီၣ် ပတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်ဆူ ပှၤဂၤအအိၣ် တသ့ဖဲအသ့လီၤ. ပတူၢ်ဘၣ်ဒ်သိး ခၠၣ်ထဲၣ် လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်ဖြၣ်စံၣ်, အဝဲစံးဝဲလၢ “ပှၤလၢအစိကမီၤ ဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ မူဟီၣ်ကယၢ, တၢ်ဘၣ်တ့ခဲလၢာ်အကစၢ်, တၢ်သးခုကစၢ်, စံးဘၣ်ယၤလၢ– ‘လဲၤ, တဲ, တဲလၢယဂီၢ်, တဲထီၣ်လၢ နသးကံၢ်ပူၤတက့ၢ်. ယဟ့ၣ်လီၤနၤ တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ, ယကလုၢ်ကထါ လံာ်စီဆှံ, တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤလၢ မူခိၣ်, ပှၤမၤသကိးတၢ်ဖိလၢ ဟီၣ်ခိၣ်, တၢ်သိၣ်လိလၢ နကလဲၤထီၣ်လဲၤထီ ဒီးတၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ အဆၢကတီၢ် ကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲလီၤ.’ ယမၤဘၣ်တၢ်မၤလၢ ယဟိဝၤယွၤမၢယမၤ ဒီးမၤသကိးဘၣ်တၢ်ဒီးအီၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ဖးဒိၣ်လီၤ.”