၁-၃. (က) တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ပကဘၣ်မၤအီၤန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. (ခ) ပှၤလၢ အမၤလိကျိာ်လၢ အသီတဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲမနုၤတဖၣ်လဲၣ်. ဒီးတၢ်သံကွၢ်မနုၤအိၣ်ထီၣ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ တၢ်မၤလိအခီၣ်ထံးတက့ၢ်.)

မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် အတၢ်မၤအါလၢ ကမၤလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ် ဝံအတၢ်ကတိၤလၢ အဘၣ်ဃးဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဆူ “ကယဲၢ်ပှၤကလုာ်, ဒီးပှၤအဒူၣ်, ဒီးပှၤကတိၤတၢ်အကျိာ်, ဒီးပှၤဂီၢ်မုၢ်ခဲလၢာ်” အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၁၄:၆) မ့ၢ်နပၣ်ဃုာ်လၢ ပှၤလၢ အမၤလိကျိာ်အဂၤတဖၣ် အကျါစ့ၢ်ကီးဧါ. ပှၤလၢအမၤလိကျိာ်အသီတဖၣ် တနီၤနီၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ မ့ၡၢၢ်နရံၣ် မ့တမ့ၢ် ပှၤလၢအလဲၤမၤစၢၤတၢ်လၢ တၢ်လီၢ်လၢ အလိၣ်တၢ်မၤစၢၤန့ၣ်လီၤ. ဒီးအဂၤတနီၤနီၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အိၣ်လၢ အထံအကီၢ်ဘၣ်ဆၣ် လဲၤမၤစၢၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢပှၤမၤဝဲလၢ ကျိာ်အဂၤန့ၣ်လီၤ.

^၂ ယွၤအခ့အပှၤခဲလၢာ် ကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးဝဲဒ်သိး အနီၢ်ကစၢ် ဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိအနီၢ်သး သုတလီၤစၢ်တဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. (မးသဲ ၅:၃) တဘျီတခီၣ် ပတၢ်မၤအါတလၢတုၤဒၣ်လဲာ် ပကမၤနီၢ်ကစၢ်တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ မူာ်မူာ်နီၢ်နီၢ်အဂီၢ် တၢ်ဆၢကတီၢ်တအိၣ်လၢၤဘၣ်. မ့မ့ၢ်ပှၤလၢ အလဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢ ကျိာ်အဂၤတဖၣ်န့ၣ် လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ် ကကီဒိၣ်ဝဲတစဲးလီၤ.

 ^၃ ပှၤလၢ အလဲၤမၤစၢၤတၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ပှၤမၤဝဲလၢ ကျိာ်အဂၤတဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်မၤလိဝဲ ကျိာ်အဂၤ တကးဒံးဘၣ် ကဘၣ်မၤလိဒီးဃုသ့ၣ်ညါအါထီၣ်ဝဲ ယွၤအကလုၢ်ကထါလီၤတံၢ်လီၤဆဲး ထီဘိလီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၂:၁၀) ဖဲအဝဲသ့ၣ်ထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်အခါ မ့ၢ်တနၢ်ပၢၢ်ဝဲကျိာ်အဝဲန့ၣ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်ဒီး အနီၢ်သးဆူၣ်ထီၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးဒ်သိး တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ကနုာ်လီၤလၢ အဖိတဖၣ်အသးပူၤလဲၣ်.

၄. ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်ဒိသ့လၢ ကျဲဒ်လဲၣ်, တဲနၢ်ပၢၢ်တက့ၢ်.

^၄ ဖဲပထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢ ပှၤမၤဝဲလၢကျိာ်အဂၤဒီး ပမ့ၢ်တနၢ်ပၢၢ် လံာ်စီဆှံအတၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိလၢ ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲဘၣ်န့ၣ် ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်ဒိဝဲသ့လီၤ. ဖဲစီၤနဃ့မယၤ ဟဲက့ၤလၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အခါ, အဝဲထံၣ်ဝဲလၢ ဖိသၣ်တနီၤနီၤ တဲဝဲဧ့ၤဘြံၤအကျိာ် တဘၣ်လၢၤဘၣ်. (ဖး နဃ့မယၤ ၁၃:၂၃, ၂၄ တက့ၢ်.) မ့ၢ်လၢ ဖိသၣ်တဖၣ်အံၤ တနၢ်ပၢၢ်ယွၤအကလုၢ်ကထါလၢ အနီၢ်ကစၢ်အကျိာ်ဘၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ တဂ့ၤအါအါလၢၤဘၣ်.—နဃ့မယၤ ၈:၂, ၈.

၅, ၆. မိၢ်ပၢ်လၢ အလဲၤသုးအသးဆူ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ပှၤမၤဝဲလၢကျိာ်အဂၤန့ၣ် ပလီၢ်ဘၣ်အသး လၢတၢ်မနုၤလဲၣ်, ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၅ မိၢ်ပၢ်တနီၤနီၤ ဖဲလဲၤသုးအသးဆူ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ပှၤမၤဝဲလၢ ကျိာ်အဂၤအခါ အဝဲသ့ၣ် ပလီၢ်ဘၣ်အသးလၢ အဖိသ့ၣ်တဖၣ် အနီၢ်သးလီၤစၢ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤတဂ့ၤ အါအါလၢၤဘၣ်. မ့ၢ်လၢ ဖဲအဝဲသ့ၣ်လဲၤထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်အခါ တနၢ်ပၢၢ်ဝဲ တၢ်လၢ ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲတဖၣ်အဃိ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ ပှၤတဲဝဲတဖၣ် တနုာ်လီၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အသးပူၤဘၣ်. ဖဲဒြိၤဒီး အဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢ အအိၣ်လၢ ကလံၤထံး အမဲရကၤဒီး လဲၤအိၣ်ဝဲလၢ အီးစတြ့လံယါန့ၣ် အဝဲတဲဝဲလၢ– “ဒ်သိးပနီၢ်သး ကဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်အဂီၢ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအံၤကြၢး ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ် ပသူၣ်ပသးလီၤ.” ^[၁] (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢ တၢ်မၤလိအကတၢၢ်တက့ၢ်.)—လူၤကၣ် ၂၄:၃၂.

^၆ ဖဲပဖး လံာ်လဲၢ်တဖၣ်လၢ ကျိာ်အဂၤအခါ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တထုးန့ၢ်ပသးထဲသိးဒီး ပဖးလံာ်လဲၢ်လၢ ပနီၢ်ကစၢ်အကျိာ်ဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် မ့ၢ်လၢပတဲအဝဲသ့ၣ် အကျိာ်ကီခဲလၢပဂီၢ်အဃိ ပသူၣ်ကလီၤဘှံးသးကလီၤဘှါဒီး ဘၣ်ဒိ ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤသ့ဝဲလီၤ. အဃိ ဖဲပသူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်လၢ ပကလဲၤမၤစၢၤတၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ပှၤမၤဝဲလၢကျိာ်အဂၤအခါ ပကဘၣ်ဒီသဒၢ ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤစ့ၢ်ကီးလီၤ.—မးသဲ ၄:၄.

၇. ပှၤဘၤဘူၤလိၣ်ဖိတဖၣ် မၢဆူၣ် စီၤဒၤနံးယ့လးလၢ ကတူၢ်လိာ် အဝဲသ့ၣ် အလုၢ်အလၢ်ဒီး အတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ လၢကျဲဒ်လဲၣ်.

^၇ ဖဲပှၤက့ၤကိး စီၤဒၤနံးယ့လးဒီး အတံၤသကိးတဖၣ်ဆူ ဝ့ၢ်ဘၤဘူၤလိၣ်အခါ ပှၤအဲၣ်ဒိးမၢဆူၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကတူၢ်လိာ် ပှၤအိၣ်ဖဲန့ၣ်တဖၣ် အလုၢ်အလၢ် ဒီးအတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါလီၤ. ပှၤမၢဆူၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကျဲဒ်လဲၣ်. ပှၤသိၣ်လိအဝဲသ့ၣ် “ကီၢ်ဘၤဘူၤလိၣ်အကျိာ်” ဒီးယုၢ်န့ၢ်အဝဲသ့ၣ်အမံၤလၢ ဘၤဘူၤလိၣ်ဖိအမံၤလီၤ. (ဒၤနံးယ့လး ၁:၃-၇, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) စီၤဒၤနံးယ့လး အမံၤလၢ အသီန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ဘ့ၤလးတၡါစၢ်န့ၣ်လီၤ. မံၤအံၤ ဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး ဘၤဘူၤလိၣ်အယွၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် စီၤပၤနဘူၤကးန့စၢ် အဲၣ်ဒိးဝဲလၢ စီၤဒၤနံယ့လး ကနာ်ဝဲလၢ ဘၤဘူၤလိၣ်အယွၤန့ၣ် အစိအကမီၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ယွၤလၢ စီၤဒၤနံးယ့လး ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ဝဲတဂၤန့ၣ်လီၤ.—ဒၤနံးယ့လး ၄:၈.

၈. ဒ်သိးစီၤဒၤနံးယ့လး အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤကဂ့ၤထီဘိအဂီၢ် အဝဲမၤဝဲဒ်လဲၣ်.

^၈ လၢဝ့ၢ်ဘၤဘူၤလိၣ်အပူၤန့ၣ် ပှၤအဲၣ်ဒိးဒုးအီၣ်ဝဲ စီၤဒၤနံးယ့လးလၢ စီၤပၤအတၢ်အီၣ်တၢ်အီလၢ အဝံၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စီၤဒၤနံးယ့လးဆၢတဲာ်လီၤ “အသး” လၢအဝဲကဒိကနၣ် ယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီလီၤ. (ဒၤနံးယ့လး ၁:၈)  ဖဲအဝဲအိၣ်လၢ ကီၢ်ဘၤဘူၤလိၣ်အခါ ဒၣ်လဲာ် အဝဲဆဲးမၤလိအါထီၣ် “လံာ်တၢ်ကွဲးစီဆှံတဖၣ်” လၢဧ့ၤဘြံၤကျိာ်အဃိ အဝဲဆဲးပၢၤဃာ် အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤန့ၢ်ဝဲလီၤ. (ဒၤနံးယ့လး ၉:၂, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဒၤနံးယ့လးအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ဘၤဘူၤလိၣ် ကအိၣ်လၢအနံၣ်နွံဆံလံဘၣ်ဆၣ် ပှၤသ့ၣ်ညါဒံး အမံၤလၢဧ့ၤဘြံၤကျိာ်လၢအမ့ၢ် ဒၤနံးယ့လးန့ၣ်လီၤ.—ဒၤနံးယ့လး ၅:၁၃.

၉. ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၉ န့ၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ ယွၤအကလုၢ်ကထါ အပူၤဒ်လဲၣ်.

^၉ ပဒိၣ်ဖးဒိၣ်တဖၣ် ကတိၤထီဒါဝဲ ပှၤလၢအကွဲးထါ စံးထီၣ်ပတြၢၤ အဆၢဒိၣ် ၁၁၉ န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်မ့ၢ်လၢ ယွၤအကလုၢ်ကထါ မၤစၢၤအီၤအဃိ အဝဲဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ဒ်သိးကဆဲးအိၣ်မူဒ် တၢ်ဘၣ်ယွၤအသးအသိးလီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၉:၂၃, ၆၁) အဝဲတိၢ်န့ၢ် ယွၤအကလုၢ်ကထါ လၢအသးကံၢ်ပူၤအဃိ ကဲဘျုးလၢအဂီၢ်လီၤ.—ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၉:၁၁, ၄၆ တက့ၢ်.

၁၀, ၁၁. (က) ဖဲပမၤလိယွၤအကလုၢ်ကထါအခါ ပတၢ်တိာ်ပာ်န့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. (ခ) ပမၤလၢပှဲၤထီၣ် ပဖီတၢၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်, ဟ့ၣ်တၢ်အဒိတက့ၢ်.

^၁၀ ပတၢ်ဖံးတၢ်မၤမ့ၢ်အါ မ့တမ့ၢ် ပမူဒါလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤမ့ၢ်အိၣ်အါဒၣ်လဲာ် ပကြၢးဟံးန့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ပကမၤနီၢ်ကစၢ် တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံဒီး ဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. (အ့းဖ့းစူး ၅:၁၅, ၁၆) ဒီးဖဲပမၤဒ်န့ၣ်အခါ ပတၢ်တိာ်ပာ်န့ၣ် တဘၣ်မ့ၢ်ထဲ ပကဖးလံာ်အါအါဂီၢ်ဂီၢ်ဒီး ဖးဝံၤတၢ်မံၤဘၣ် မ့တမ့ၢ် ထဲပကတဲာ်ကတီၤတၢ်စံးဆၢလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်အဂီၢ်ဧိၤဘၣ်. ပတၢ်တိာ်ပာ်န့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်ဝဲ ပပျဲယွၤအကလုၢ်ကထါ နုာ်လီၤလၢ ပသးပူၤ ဒ်သိးကမၤဆူၣ်ထီၣ်ပတၢ်နာ်လီၤ.

^၁၁ ပမၤဒ်န့ၣ် ကသ့အဂီၢ် ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်လၢ အကြၢးအဘၣ်လီၤ. ဖဲပမၤလိတၢ်အခါ ပတဘၣ်ဆိကမိၣ်ထဲ ပှၤဂၤအတၢ်လိၣ်ဘၣ်ဘၣ် ပကြၢးဆိကမိၣ်ထံပနီၢ်ကစၢ် အတၢ်လိၣ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. (ဖံလံးပံၤ ၁:၉, ၁၀) ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ ပကတဲာ်ကတီၤအီၤလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ, တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ် မ့တမ့ၢ် မူဒါလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်တဖၣ်န့ၣ် ပတမၤထွဲအီၤဘၣ်. အဒိ ပှၤဖီအီၣ်တၢ်ဖိတဂၤ ဖဲအဝဲဖီန့ၢ်ပှၤဂၤတၢ်အီၣ်အခါ ကဘၣ်အီၣ်ကွၢ်ဝဲတၢ်အီၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ထဲ အဝဲအီၣ်ကွၢ်ဝဲတၢ်အီၣ်န့ၣ် တလၢပှဲၤဒံးဘၣ်, ဒ်သိးအဝဲအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ကဂ့ၤအဂီၢ် ကဘၣ်ဖီအီၣ်တၢ်လၢ အနီၢ်ကစၢ်ကအီၣ်ဝဲအဂီၢ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးလၢ ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤကဂၢၢ်ကျၢၤန့ၣ် ပကဘၣ်မၤလိလံာ်စီဆှံထီဘိလီၤ. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပနီၢ်သးဂံၢ်ဘါကဆူၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ.

၁၂, ၁၃. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤအါဂၤတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ မ့ၢ်မၤနီၢ်ကစၢ် တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံလၢ အနီၢ်ကစၢ်အကျိာ်န့ၣ် ကဲဘျုးဒိၣ်ဝဲလဲၣ်.

^၁၂ ပှၤအါဂၤလၢ အလဲၤမၤစၢၤတၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ပှၤကတိၤကျိာ်အဂၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ မ့ၢ်မၤအနီၢ်ကစၢ် တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံလၢ ‘အကျိာ်ဒၣ်ဝဲ’ ထီဘိန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်လီၤ. (မၤတၢ် ၂:၈, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) ပှၤလၢအမ့ၢ် မ့ၡၢၢ်နရံၣ်ဒၣ်လဲာ် အဝဲသ့ၣ်တဲဝဲလၢ ဒ်သိးကဆဲးမၤအမူဒါလၢ တၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်အပူၤအဂီၢ် ထဲနီၢ်သးတၢ်အီၣ်လၢ အဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်အပူၤတဖၣ်န့ၣ် တလၢပှဲၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်ဘၣ်.

^၁၃ အံၤလ့, လၢအမၤလိ ဖၢၡၢၣ်အကျိာ်ယံာ်ဝဲ ဃိးနံၣ်တဂၤ အဝဲအၢၣ်လီၤဝဲဒ်အံၤလီၤ– “ဖဲယကတဲာ်ကတီၤတၢ်လၢ  တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်အဂီၢ် လၢဖၢၡၢၣ်ကျိာ်အခါ ယဆိကမိၣ်ထဲ ယကဘၣ်တဲအီၤ ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်လီၤ. ခီဖျိလၢ ယသးစၢၢ်ဆၢထဲ ယကတဲလိယသးအဃိ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ ယဖးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် တနုာ်လီၤလၢ ယသးပူၤအါအါဘၣ်. အဃိ ယဟံးန့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ယကမၤလိလံာ်စီဆှံ ဒီးလံာ်လဲၢ်လၢအဂၤတဖၣ်လၢ ယနီၢ်ကစၢ်အကျိာ်လီၤ.”

၁၄. မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ကြၢးပလီၢ်အသးလၢမနုၤလဲၣ်, ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

^၁၄ ဒ်သိးတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ကနုာ်လီၤလၢ ဖိတဖၣ်အသးပူၤအဂီၢ် ခရံာ်ဖိမိၢ်ပၢ်တဖၣ် ကဘၣ်မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လီၤ. ပကတဲသကိးဘၣ်ဃး စၣ်က့ ဒီးအမါ မၠူရံယိၤအဂ့ၢ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်လဲၤမၤစၢၤတၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ပှၤမၤဝဲလၢကျိာ်အဂၤန့ၣ် အိၣ်သၢနံၣ်ဘျဲၣ်လံ. အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဝဲဒၣ်လၢ အဖိခွါလၢ အသးအိၣ် ၁၇ နံၣ်တဂၤ လဲၤဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးလဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ် တမုာ်အါအါလၢၤဘၣ်. မၠူရံယိၤစံးဝဲလၢ– “လၢညါန့ၣ် အဝဲလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ဖြၣ်စ့ၣ်ကျိာ်မုာ်မး ဘၣ်ဆၣ် ကဘၣ်လဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ကျိာ်အဂၤန့ၣ် လဲၤဝဲတမုာ်အါအါလၢၤဘၣ်.” စၣ်က့ တဲဝဲလၢ “ပသ့ၣ်ညါလၢ ပမ့ၢ်ဆဲးအိၣ်ဖဲအံၤဒု ပဖိခွါအနီၢ်သးကလီၤစၢ်အဃိ ပက့ၤထီၣ်ကဒါက့ၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢ ပနီၢ်ကစၢ်အကျိာ်လီၤ.”

၁၅. (က) ဒ်သိးမိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ကဆၢတဲာ်လီၤအသးလၢ ကြၢးသုးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဧါ တကြၢးသုးဘၣ်ဧါန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် သ့ၣ်ညါဝဲကသ့ဒ်လဲၣ် (ခ) ၅ မိၤၡ့ ၆:၅-၇ န့ၣ် ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၅ မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ကဆၢတဲာ်လီၤအသးလၢ ကဘၣ်က့ၤသုးအသးဆူ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢအနီၢ်ကစၢ်အကျိာ်ဧါ တဘၣ်က့ၤသုးဧါန့ၣ် တၢ်မနုၤမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်သ့လဲၣ်. အဆိကတၢၢ်န့ၣ် မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ကြၢးသံကွၢ်လီၤအသးဒ်အံၤလီၤ. မ့ၢ်ယအိၣ်ဒီး တၢ်ဆၢကတီၢ်ဒီး တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ လၢလၢပှဲၤပှဲၤ ဒ်သိးယက သိၣ်လိယဖိတဖၣ် လၢကအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤဒီး ကမၤလိကျိာ်အဂၤန့ၣ်ဧါ. ခံထံၣ်တထံၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်အဝဲသ့ၣ် ကပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ အဖိန့ၣ် လဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်, ထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ် မ့တမ့ၢ် မၤကစၢ်ယွၤ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢ ကျိာ်အဂၤတမုာ်ဘၣ်. လၢတၢ်ဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ကက့ၤသုးက့ၤဆူ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ပှၤမၤဝဲလၢကျိာ်လၢ အဖိနၢ်ပၢၢ်ဝဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ်လီၤ. ဒီးလၢခံ အဖိအတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်ဒီး အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်အဲၣ်ဒိး ဟဲမၤစၢၤကဒီးတၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ပှၤမၤဝဲလၢ ကျိာ်အဂၤန့ၣ်မၤဝဲသ့လီၤ.—ဖး ၅ မိၤၡ့ ၆:၅-၇ တက့ၢ်.

၁၆, ၁၇. တၢ်မနုၤမၤစၢၤ မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကသိၣ်လိအဖိတဖၣ် ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်လဲၣ်.

^၁၆ မိၢ်ပၢ်တနီၤနီၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်လဲၤမၤစၢၤတၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် မ့တမ့ၢ် ကရူၢ်လၢ ပှၤမၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ကျိာ်အဂၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်အဝဲသ့ၣ် ဟံးန့ၢ်ဝဲတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ကသိၣ်လိအဖိတဖၣ် ဘၣ်ဃးဒီးယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်လၢ အနီၢ်ကစၢ်အကျိာ်လီၤ. ခၠါလ(စ်) န့ၣ် အဝဲအိၣ်ဒီး အဖိမုၣ်သးစၢ်သၢဂၤလၢ အသးအိၣ် ၉ နံၣ်တုၤလၢ ၁၃ နံၣ်အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်လဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ လ့ကၤလၤအကျိာ်လီၤ. အဝဲတဲဝဲ– ပဆၢတဲာ်လီၤပသးလၢ ပကတဲသကိး, မၤလိသကိး, မၤဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ ဒီးပဖိတဖၣ်လၢ ပနီၢ်ကစၢ်အကျိာ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်မၤလိကျိာ်ကမုာ်အဂီၢ် ဖဲပကၠီးလိပသး ဒီးဂဲၤလိာ်ကွဲ အခါပမၤအီၤလၢ လ့ကၤလၤအကျိာ်လီၤ.”

^၁၇ ခဲဘ့ၣ်(န်)န့ၣ် အိၣ်ဒီးအဖိမုၣ်ဖိခံဂၤလၢ အသးနံၣ်အိၣ် ၅ နံၣ်ဒီး ၈ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဖိမုၣ်တဖၣ် လဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တနၢ်ပၢၢ်ဝဲ ကျိာ်အံၤဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်. အဃိ အဝဲသ့ၣ် မၤဝဲဒ်အံၤလီၤ. အဝဲတဲဝဲလၢ “ယၤဒီးယမါ ပမၤနီၢ်ကစၢ်တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံဒီး ပဖိမုၣ်ခံဂၤလၢ ပနီၢ်ကစၢ်အကျိာ် လၢအမ့ၢ် ဖြၣ်စ့ၣ်ကျိာ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးပပာ်လီၤပဖီတၢၣ်လၢ ပကလဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢ ပနီၢ်ကစၢ်အကျိာ် တလါတဘျီလီၤ. ဒီးဖဲပလဲၤဟးကသုၣ်ကသီအခါ ပဟံးန့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ဒ်သိး ပကလဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်လၢ ပကစၢ်အကျိာ်လီၤ.”

၁၈. (က) ဒ်သိးနမၤစၢၤ နဖိသ့ၣ်တဖၣ်ကသ့အဂီၢ် ရိမ့ၤ ၁၅:၁, ၂ မၤစၢၤနၤသ့ဒ်လဲၣ်. (ခ) လၢမိၢ်ပၢ်တနီၤနီၤအဂီၢ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အိၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢ တၢ်မၤလိအကတၢၢ်တက့ၢ်.)

^၁၈ ဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖျၢၣ်စုာ်စုာ် ကဘၣ်မၤတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ အဂ့ၤကတၢၢ်လၢ အဖိသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် တကးဒံးဘၣ် ကဘၣ်မၤစၢၤဝဲ အဖိသ့ၣ်တဖၣ် ဒ်သိးအတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤကဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. ^[၂] (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢ တၢ်မၤလိအကတၢၢ်တက့ၢ်.) (ကလၤတံ ၆:၅) မၠူရံယိၤ တဲစ့ၢ်ကီးဝဲလၢအဝဲဒီး အဝၤအဲၣ်ဒိး မၤစၢၤဒံး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ပှၤမၤဝဲလၢကျိာ်အဂၤ ဘၣ်ဆၣ် ဒ်သိးအဖိခွါအတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤကဂၢၢ်ကျၢၤအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်ဆၢတဲာ်ဝဲလၢ ကက့ၤသုးက့ၤအသးဆူ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ပှၤမၤဝဲလၢ အနီၢ်ကစၢ်အကျိာ်န့ၣ်လီၤ. (ဖး ရိမ့ၤ ၁၅:၁, ၂ တက့ၢ်.) အခဲအံၤ စၣ်က့ သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အဝဲမၤတၢ်ဆၢတဲာ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအဘၣ်လီၤ. အဝဲတဲဝဲ– “ပဟဲက့ၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢ ပနီၢ်ကစၢ်အကျိာ်အဃိ ပဖိခွါန့ၣ် ဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်လၢ နီၢ်သးတခီဒီး ဒိးဘျၢထံန့ၣ်လီၤ. အခဲအံၤ အဝဲမၤပှၤလဲၤလၢညါ တကးဒံးဘၣ် အဝဲအဲၣ်ဒိး က့ၤမၤစၢၤတၢ်လၢ ကရူၢ်လၢ ပှၤမၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢ ကျိာ်အဂၤန့ၣ်လီၤ.”

၁၉, ၂၀. ပပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပအဲၣ် ယွၤအကလုၢ်ကထါကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၁၉ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ပှၤကိးဂၤဒဲးလီၤ. အဝဲဒုးအိၣ်ထီၣ် လံာ်စီဆှံလၢ ကျိာ်လၢအကယၤတဖၣ် ဒ်သိး “ပှၤကညီခဲလၢာ်” ကသ့ၣ်ညါ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလီၤတံၢ်လီၤဆဲးအဂီၢ်လီၤ. (၁ တံၤမသ့း ၂:၄) အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပမ့ၢ်ဖးအကလုၢ်ကထါလၢ ပနီၢ်ကစၢ်အကျိာ်န့ၣ် ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးအီၤ ကဂၢၢ်ထီၣ်ကျၢၤထီၣ်ဝဲလီၤ.

^၂၀ ပဝဲခဲလၢာ် ဒ်သိးပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤကဂ့ၤအဂီၢ် ပကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးလီၤ. ပမၤဒ်န့ၣ် ကသ့အဂီၢ် ပကဘၣ်မၤလိလံာ်စီဆှံထီဘိ ဒီးမၤအီၤလၢကျိာ်လၢ ပနၢ်ပၢၢ်အီၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ဒ်သိးပကမၤစၢၤ ပဟံၣ်ဖိဃီဖိအနီၢ်သးကဂ့ၤထီၣ်အဂီၢ် ပဝဲခဲလၢာ် ပကပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပအဲၣ်ယွၤအကလုၢ်ကထါ နီၢ်နီၢ်န့ၣ်လီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၉:၁၁.