၁. ပအိၣ်ဒီး တၢ်နာ်အဃိ ပတူၢ်ဘၣ်ဒ်လဲၣ်.

တၢ်နာ် တအိၣ်ဒီးပှၤကိးဂၤဒဲးဘၣ်. (၂ သ့းစၤလနံ ၃:၂) ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်ဝဲ တၢ်နာ်ဆူ ပှၤလၢ ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤခဲလၢာ်အအိၣ်လီၤ. (ရိမ့ၤ ၁၂:၃; ကလၤတံ ၅:၂၂) ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်နာ်အဃိ ပကြၢးစံးဘျုးစံးဖှိၣ်အီၤဒိၣ်မးလီၤ.

၂, ၃. (က) ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်နာ်န့ၣ် ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးဒ်လဲၣ်. (ခ) အခဲအံၤ ပကတဲသကိး တၢ်သံကွၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.

^၂ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤအဖိခွါသးဘိအဃိ ပှၤလၢစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤယ့ၣ်ၡူးတဖၣ်န့ၣ် အတၢ်ဒဲးဘးပျၢ်ကွံာ်သ့ဝဲလီၤ. တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအဝဲအံၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် ကကဲထီၣ်ယွၤအတံၤသကိးဒီး အိၣ်မူလီၤထူလီၤယိာ်အဂီၢ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၆:၄၄, ၆၅; ရိမ့ၤ ၆:၂၃) ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ပှၤဒိၣ်မးလီၤ. ပမ့ၢ်ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိဒီး ပကြၢးသံဝဲဘၣ်ဆၣ် အဝဲထံၣ်ဒံးဝဲတၢ်ဂ့ၤလၢ ပပူၤလီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၀၃:၁၀) အဝဲမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကမၤလိဘၣ် တၢ်သးခုကစီၣ်ဘၣ်ဃး ယ့ၣ်ၡူးဒီးအတၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်အသးန့ၣ်လီၤ. ဖဲပစးထီၣ် နာ်ယ့ၣ်ၡူးဒီးပိာ်အခံအခါ ပအိၣ်ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ပကအိၣ်မူဘၣ်လီၤထူလီၤယိာ်လီၤ.—ဖး ၁ ယိၤဟၣ် ၄:၉, ၁၀ တက့ၢ်.

^၃ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်နာ်န့ၣ် ပမၤလိအါထီၣ်အီၤကသ့ဒ်လဲၣ်. ထဲပသ့ၣ်ညါ တၢ်လၢယွၤ ကမၤန့ၢ်ပှၤ ခဲအံၤဒီးခါဆူညါန့ၣ် မ့ၢ်ပပာ်ဖျါလၢ ပအိၣ်ဒီးတၢ်နာ်နီၢ်နီၢ်ဧါ. ပကဘၣ်မၤဒံးတၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ် မ်ပကကွၢ်သကိးတက့ၢ်.

၄. ဖဲပအိၣ်ဒီး တၢ်နာ်အခါ ပတၢ်နာ်ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤလၢ ပကမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၄ ထဲပသ့ၣ်ညါလၢ ယဟိဝၤယွၤဒီး ယ့ၣ်ၡူးကမၤန့ၢ်ပှၤ တၢ်လၢခဲအံၤဒီးခါဆူညါအဃိ ပနာ်အီၤတမ့ၢ်ဘၣ်. ပနာ်အီၤမ့ၢ်လၢ ပသူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်လၢ ပကအိၣ်မူဒ်သိး အဝဲသ့ၣ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ ပမၤလိဘၣ်တဖၣ် ဒီးပကမၤစၢၤပှၤဂၤ လၢကသ့ၣ်ညါထီၣ်အဝဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. စီၤပီလူးတဲဝဲလၢ– “နမ့ၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးလၢနထးခိၣ်, ဒီးနာ်လၢနသးလၢ ယွၤဒုးဂဲၤဆၢထၢၣ်က့ၤအီၤ လၢတၢ်သံန့ၣ်ဒီး, နကတုၤလၢတၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤနၤလီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, လၢပသးန့ၣ် ပစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ် တုၤလၢတၢ်တီတၢ်လိၤ, ဒီးလၢပထးခိၣ် ပအၢၣ်လီၤအီလီၤတၢ်တုၤလၢ တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤန့ၣ်လီၤ.”—ရိမ့ၤ ၁၀:၉, ၁၀; ၂ ကရံၣ်သူး ၄:၁၃.

၅. ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်နာ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢ အရ့ဒိၣ်လဲၣ်, ဒီးဒ်သိးပတၢ်နာ်ကဂၢၢ်ကျၢၤအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်, ဟ့ၣ်အဒိတက့ၢ်.

^၅ ဒ်သိးပအိၣ်မူဘၣ်လီၤထူလီၤယိာ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်သီအပူၤကသ့အဂီၢ် ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်နာ်ဒီး ပကဘၣ်ဆဲးမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်ပတၢ်နာ်လီၤ. တၢ်နာ်န့ၣ် လီၤဂာ်ဒ်သိး ဒီးတၢ်မုၢ်တၢ်ဘိတဖၣ်လီၤ. ဒ်သိးတၢ်မုၢ်တၢ်ဘိ ကဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်အဂီၢ် ပကဘၣ်လူအီၤလၢထံထီဘိလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်တလူအီၤထံဘၣ်န့ၣ် တၢ်မုၢ်တၢ်ဘိအံၤ ကလီၤညွံးလီၤဘဲဒီးသံဝဲန့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ပတၢ်နာ်န့ၣ်ပကဘၣ်မၤ “ဆူၣ်” ထီၣ်ဒီးဆဲးမၤ “ဒိၣ်ထီၣ်” အီၤလီၤ.—တံတူး ၂:၂; ၂ သ့းစၤလနံ ၁:၃; လူၤကၣ် ၂၂:၃၂; ဧ့ၤဘြံၤ ၃:၁၂.

၆. ကျဲခံဘိလၢ ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၁ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်နာ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၆ ဖဲ ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၁ န့ၣ် လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်နာ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. (ဖးတက့ၢ်.) (၁) တၢ်နာ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲပ “မုၢ်လၢ်” တၢ်လၢပနာ်အီၤတဖၣ်လီၤ. ဒီးပတၢ် “မုၢ်လၢ်” အကျါန့ၣ်ပၣ်ဃုာ်ဒီးယွၤအတၢ်အၢၣ်လီၤ ဘၣ်ဃးဒီး ခါဆူညါန့ၣ်လီၤ. အဒိ ပသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ တၢ်အၢတၢ်သီကလီၤမၢ် ဒီးဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ကပှဲၤဒီး တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်လီၤ. (၂) တၢ်နာ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ “တၢ်သ့ၣ်ညါ” မ့တမ့ၢ် တၢ်အုၣ်အသးလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ “ပတထံၣ်ဘၣ်တဖၣ်” လီၤ. အဒိ ပတထံၣ် ယဟိဝၤယွၤ, ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်, မူခိၣ်ကလူးတဖၣ် ဒီးမူခိၣ်ဘီမုၢ် ဘၣ်ဆၣ် ပသ့ၣ်ညါလၢ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်နီၢ်ကီၢ်လီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၃) ပပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပနာ်ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤဒီး တၢ်လၢ ပတထံၣ်ဘၣ်တဖၣ် ကသ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်. ပပာ်ဖျါထီၣ်သ့ခီဖျိလၢ ပတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိး, ပတၢ်ဖံးတၢ်မၤဒီး တၢ်စံးတၢ်ကတိၤန့ၣ်လီၤ.

၇. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်နာ်န့ၣ် ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိလၢ စီၤနိအၤအအိၣ်ဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ တၢ်မၤလိအခီၣ်ထံးတက့ၢ်.)

^၇ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်နာ်န့ၣ် ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိလၢ စီၤနိအၤအအိၣ်ဒ်လဲၣ်. တၢ်မၢဖိပီလူးတဲဝဲလၢ စီၤနိအၤ, “ဘၣ်တၢ်သိၣ်အီၤလၢ တၢ်တအိၣ်ဖျါထီၣ်ဒံးဘၣ် အဂ့ၢ်အကျိၤ, ဒီးအိၣ်ဒီးတၢ်ပျံၤ ဘၣ်ဃးဒီးယွၤဒီး, တ့ကဘီလၢတၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ အဟံၣ်ဖိအဂီၢ်လီၤ.” (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၇) မ့ၢ်လၢ စီၤနိအၤနာ်ဝဲတၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤတဲအီၤတဖၣ်အဃိ အဝဲတ့ထီၣ်ကဘီဖးဒိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပှၤလၢအဃၢၤတဖၣ်ကသံကွၢ်အီၤလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲဘၣ်တ့ထီၣ် ကဘီလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ပတဲလီၤတံၢ်သ့လၢ စီၤနိအၤကတဲဆၢက့ၤ အဝဲသ့ၣ်တမံၤမံၤလီၤ. လံာ်စီဆှံစံးဝဲ စီၤနိအၤမ့ၢ်ပှၤလၢ “အစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်တီတၢ်လိၤအကလုၢ်” လီၤ. (၂ ပ့းတရူး ၂:၅) အဝဲဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤဂၤလၢ ယွၤကဒုးလုၢ်ဘၢဟီၣ်ခိၣ်လၢထံ ဒီးမၤဟးဂီၤကွံာ် တၢ်အၢတၢ်သီန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲကတဲဘၣ်ပှၤဂၤ ဒ်ယဟိဝၤယွၤတဲဘၣ်အီၤအသိးန့ၣ်လီၤ– “တၢ်ညၣ်ခဲလၢာ် အကတၢၢ်ဟဲထီၣ်လံလၢ ယမဲာ်ညါလံ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ဟီၣ်ခိၣ်လၢပှဲၤဝဲ ဒီးတၢ်မၤဆူၣ်မၤစိး လၢအဝဲသ့ၣ်အဃိဒီး, ကွၢ်ကွၢ်, ယကမၤဟးဂီၤကွံာ် အီၤဒီး ဟီၣ်ခိၣ်လီၤ.” ဒီး “ယဒုးဟဲထီၣ်ယဲ ထံလုၣ်ဘၢတၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢ, လၢအကမၤဟးဂီၤကွံာ် ကယဲၢ်တၢ်ညၣ်လၢအအိၣ်ဒီး တၢ်မူအသါလၢ မူခိၣ်အဖီလာ်လီၤ.” ဒီးစီၤနိအၤ ကတဲဘၣ်ပှၤအဂၤတဖၣ်လၢ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကပူၤဖျဲးအဂီၢ် ကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤတဲဘၣ်စီၤနိအၤလၢ– “နဘၣ်လဲၤနုာ်လၢ ကဘီအပူၤ” လီၤ.—၁ မိၤၡ့ ၆:၁၃, ၁၇, ၁၈.

၈. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်နာ်န့ၣ် စီၤယၤကိာ်တဲဝဲဒ်လဲၣ်.

^၈ စီၤယၤကိာ်စ့ၢ်ကီး ကွဲးဖျါထီၣ်ဝဲဘၣ်ဃးဒီး တၢ်နာ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. လီၤဂာ်လၢ ဖဲစီၤပီလူးကွဲးဝဲ လံာ်ဧ့ၤဘြံၤတယံာ်ဘၣ်ဒီး စီၤယၤကိာ်ကွဲးဝဲလၢ– “တၢ်မၤတၢ်တအိၣ်ဘၣ်ဒီး, ဒုးနဲၣ်ယၤလၢ နတၢ်နာ်တက့ၢ်. ဒီးယကဒုးနဲၣ်နၤ ယတၢ်နာ်လၢ ယမၤတၢ်အဃိလီၤ.” (ယၤကိာ် ၂:၁၈) စီၤယၤကိာ်တဲနၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ ပအိၣ်ဒီးတၢ်နာ်ထဲတခါဧိၤန့ၣ် တလၢပှဲၤဒံးဘၣ်. တၢ်နါတဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်နာ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ အိၣ်ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်တဒိကနၣ် ယွၤအကလုၢ်ဘၣ် လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲသ့ၣ်ထီဒါအီၤလီၤ. (ယၤကိာ် ၂:၁၉, ၂၀) တကးဒံးဘၣ် ပှၤတဂၤမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်နာ်န့ၣ် အဝဲကမၤတၢ်လၢအဂ့ၤကတၢၢ်ဒီး ကမၤသးခုယွၤအသးလီၤ. စီၤအၤဘြၤဟၣ်မၤဝဲဒ်န့ၣ်လီၤ. စီၤယၤကိာ်ကွဲးဝဲလၢ– “ပပၢ်စီၤအၤဘြၤဟၣ် ပာ်ထီၣ်အဖိခွါ စီၤအံၤစဲးလၢတၢ်လုၢ်လီၢ်အဖီခိၣ်ဒီး, တၢ်ပာ်တီပာ်လိၤအီၤလၢတၢ်မၤတဖၣ်အဃိ, တမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ. နထံၣ်လၢတၢ်နာ်မၤဃုာ်ဒီး အတၢ်မၤတဖၣ်, ဒီးတၢ်နာ်လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်လၢတၢ်မၤ, တမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ.” ဒီးစီၤယၤကိာ်ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်နာ်လၢ တအိၣ်ဒီးတၢ်မၤဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်ကလီကလီလီၤ. အဝဲတဲဝဲလၢ– “ဒ်နီၢ်ခိတအိၣ်ဘၣ်ဒီးသးန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်သံအသိးန့ၣ် တၢ်နာ်တအိၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်မၤတဖၣ်မ့ၢ်တၢ်သံစ့ၢ်ကီး ဒ်န့ၣ်အသိးလီၤ”—ယၤကိာ် ၂:၂၁-၂၃, ၂၆.

၉, ၁၀. တၢ်စူၢ်က့ၤနာ်က့ၤဖိခွါန့ၣ် အခီပညီဒ်လဲၣ်.

^၉ အနံၣ် ၃၀ ဘျဲၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ စီၤယိၤဟၣ် ကွဲးဝဲလံာ်တၢ်သးခုကစီၣ် ဒီးလံာ်ပရၢသၢဘ့ၣ်လီၤ. ဒ်ပှၤကွဲးလံာ်စီဆှံလၢ အဂၤတဖၣ်အသိး စီၤယိၤဟၣ်နၢ်ပၢၢ်ဝဲ တၢ်နာ် မ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢအတၢ်ကွဲးအပူၤန့ၣ် အဝဲသူဝဲ ကြံးအတၢ်ကတိၤတဖျၢၣ် တဘျုးဘျီညါဒီး တၢ်ကတိၤတဖျၢၣ်အံၤ တဘျီတခီၣ်ဘၣ်တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံအီၤလၢ ကညီကျိာ်လၢ “စူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ” န့ၣ်လီၤ.

^၁၀ အဒိ စီၤယိၤဟၣ် တဲနၢ်ပၢၢ်ပှၤလၢ– “ပှၤလၢအစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤဖိခွါန့ၣ်, အိၣ်ဒီးတၢ်မူအထူအယိာ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ပှၤလၢအတစူၢ်တနာ်ဘၣ်န့ၣ်, တထံၣ်ဘၣ်တၢ်မူဘၣ်. မ့ၢ်ယွၤအတၢ် သးဒိၣ်န့ၣ်အိၣ်ဝဲဆိးဝဲလၢ အလိၤလီၤ.” (ယိၤဟၣ် ၃:၃၆) ဒ်သိးပကနာ်ယ့ၣ်ၡူးအဂီၢ် ပကဘၣ်ဒိကနၣ်အကလုၢ်လီၤ. လၢစီၤယိၤဟၣ် အတၢ်ကွဲးအပူၤန့ၣ် ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ညီနုၢ်ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ ဒ်သိး ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မူအထူအယိာ်အဂီၢ် ပကဘၣ်နာ်အီၤဒီးအပၢ်လီၤ.—ယိၤဟၣ် ၃:၁၆; ၆:၂၉, ၄၀; ၁၁:၂၅, ၂၆; ၁၄:၁, ၁၂.

၁၁. မ့ၢ်လၢ နသ့ၣ်ညါဘၣ်တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအဃိ နပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ် ယဟိဝၤယွၤသ့လၢ ကျဲဒ်လဲၣ်.

^၁၁ ဒ်သိးပကသ့ၣ်ညါဒီး နာ်ယဟိဝၤယွၤဒီးအဖိခွါအဂီၢ် ကစၢ်ယွၤမၤစၢၤပှၤ ခီဖျိလၢအသးစီဆှံလီၤ. (ဖး လူၤကၣ် ၁၀:၂၁ တက့ၢ်.) ပပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ တၢ်လၢ ယွၤမၤန့ၢ်ပှၤတဖၣ် သ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်. ပကဘၣ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ် ယဟိဝၤယွၤထီဘိ မ့ၢ်လၢ အဝဲဟ့ၣ်ပှၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပသုးဘူးပသးဆူအအိၣ်သ့ ခီဖျိအသူဝဲ ယ့ၣ်ၡူးလၢအမ့ၢ် “ပှၤလၢအဒုးကဲထီၣ်ဒီး မၤလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ပတၢ်နာ်” အဃိလီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၂:၂) ဒီးပကဘၣ် မၤဂၢၢ်ထီၣ်ကျၢၤထီၣ်ပတၢ်နာ်ခီဖျိ ပဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ် ဆူယဟိဝၤယွၤ အအိၣ်ဒီး ဖးလံာ်စီဆှံထီဘိန့ၣ်လီၤ.—အ့းဖ့းစူး ၆:၁၈; ၁ ပ့းတရူး ၂:၂.

၁၂. ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်နာ်န့ၣ် ပကမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၂ ပနာ်ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤတဖၣ်န့ၣ် ပကြၢးပာ်ဖျါထီၣ်အီၤ ခီဖျိလၢ ပတၢ်မၤလီၤ. အဒိ ပဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ပှၤဂၤဘၣ်ဃး ယွၤအဘီအမုၢ်အဂ့ၢ် ဒီးမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ဒ်သိးကကဲထီၣ် ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်န့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် “မ်ပမၤဂ့ၤတၢ်လၢ ပှၤကညီကိးဂၤဒဲးတက့ၢ်. ဘၣ်ဆၣ်ဒီး အါတက့ၢ်လၢ ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်အဟံၣ်လီၤ.” (ကလၤတံ ၆:၁၀) ဒီးပဂုာ်ကျဲးစၢး ဘ့ၣ်လီၤကွံာ် “ပှၤလီၢ်လံၤဒီးအတၢ်မၤတဖၣ်” မ့ၢ်လၢပတအဲၣ်ဒိးလၢ ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤကဟးဂီၤဘၣ်အဃိလီၤ.—ကလီးစဲ ၃:၅, ၈-၁၀.

၁၃. “တၢ်နာ်ယွၤ” န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်လၢ အရ့ဒိၣ်ထဲလဲၣ်, လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

^၁၃ လံာ်စီဆှံစံးဝဲ– “မ့မ့ၢ်တၢ်နာ်တအိၣ်ဘၣ်ဒီး, တၢ်ဘၣ်အသးတသ့ဘၣ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ပှၤလၢအဟဲဃီၤဆူယွၤအအိၣ်, ဘၣ်နာ်လၢအအိၣ်, ဒီးလၢအမ့ၢ်ပှၤဟ့ၣ်လီၤတၢ်ဘျုးလၢ ပှၤလၢအဃုအီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.” (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၆) လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲလၢ “တၢ်နာ်ယွၤ” န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲတၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ် အကျါတခါလၢ ခရံာ်ဖိနီၢ်နီၢ်တဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. တၢ်နာ်ယွၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ် “အခီၣ်ထံး” ခီၣ်ဘိလီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၆:၁) ပကဘၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်နာ် တကးဒံးဘၣ် ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီး တၢ်ရ့လိာ်ဒီး ယဟိဝၤယွၤလၢ အဂ့ၤထီဘိအဂီၢ် ပလိၣ်ဘၣ်တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ လၢအဂၤတဖၣ်လီၤ.—ဖး ၂ ပ့းတရူး ၁:၅-၇ တက့ၢ်; ယူဒၤ ၂၀:၂၁.

၁၄, ၁၅. တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်န့ၢ်တၢ်နာ်လဲၣ်.

^၁၄ ပှၤကွဲးလံာ်စီဆှံတဖၣ် ကွဲးဝဲတၢ်နာ်အဂ့ၢ် အဘျီအါန့ၢ်ဒံး တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါလၢ အဂၤတဖၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် တၢ်နာ်မ့ၢ်တၢ်လၢ အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်ဧါ.

^၁၅ စီၤပီလူး ထိၣ်သတြီၤဝဲ တၢ်နာ်ဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံန့ၣ်လီၤ. အဝဲကွဲးဝဲလၢ– “ယမ့ၢ်န့ၢ်ဘၣ် တၢ်နာ်ခဲလၢာ်, တုၤယမၤသုးကစၢၢ်ကလိသ့, ဘၣ်ဆၣ်ဒီး ယတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံမ့ၢ်တအိၣ်ဘၣ်ဒီး, ယမ့ၢ်တၢ်ကလီကလီလီၤ.” (၁ ကရံၣ်သူး ၁၃:၂) ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲလၢ တၢ်အဲၣ်ယွၤန့ၣ်မ့ၢ် “တၢ်မၤလိာ်ဖးဒိၣ် လၢတၢ်သိၣ်တၢ်သီအကျါ” လီၤ. (မးသဲ ၂၂:၃၅-၄၀) တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံန့ၣ် မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကအိၣ်ဒီး တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါအဂၤတဖၣ်လၢ ကမၤသးခုယွၤအသးန့ၣ်လီၤ. အဒိ လံာ်စီဆှံစံးဝဲလၢ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံန့ၣ် “နာ်တၢ်ခဲလၢာ်” လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံန့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကနာ် ကယဲၢ်တၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤတဲပှၤလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ်လီၤ.—၁ ကရံၣ်သူး ၁၃:၄, ၇.

၁၆, ၁၇. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အဲၣ်ဒီး တၢ်နာ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံစံးဝဲဒ်လဲၣ်. တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါခံခါအံၤ အဒိၣ်ဖဲလဲၣ်တခါလဲၣ်ဒီး ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

^၁၆ တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါလၢ အမ့ၢ်တၢ်နာ်ဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်မးလီၤ. ဒီးပှၤကွဲးလံာ်စီဆှံဖိတဖၣ် ညီနုၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ကတိၤခံဖျၢၣ်အံၤတပူၤဃီလီၤ. စီၤပီလူးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ အဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်ဒ်အံၤလီၤ– “သိးထီၣ်တၢ်နာ်ဒီးတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ အသဃိးတက့ၢ်.” (၁ သ့းစၤလနံ ၅:၈) စီၤပ့းတရူးကွဲးဖျါဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအဂ့ၢ်ဒ်အံၤလီၤ– “အဝဲဒၣ်န့ၣ်သုတထံၣ်ဘၣ်အီၤဘၣ်ဒီး, သုအဲၣ်အီၤလီၤ. ခဲကနံၣ်အံၤသုတထံၣ်ဘၣ်နာ်သက့ဒီး, သုနာ်အီၤ” လီၤ. (၁ ပ့းတရူး ၁:၈) စီၤယၤကိာ်သံကွၢ်ဝဲ အဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ အဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ်လၢ– “ယွၤဃုထၢဟီၣ်ခိၣ်အပှၤဖှီၣ်ဖိယာ်ဖိ, ထူးဝဲတီၤဝဲလၢတၢ်နာ်, ဒ်သိးအကန့ၢ်ဘၣ်သါ အဘီအမုၢ်လၢအစံးပာ်ဝဲလၢ အကဟ့ၣ်လီၤပှၤလၢအအဲၣ်အီၤန့ၣ်, တမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ.” (ယၤကိာ် ၂:၅) စီၤယိၤဟၣ်ကွဲးဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤန့ၣ်မၤလိာ်ပှၤဒ်အံၤ “ဒ်သိးပကစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤအဖိခွါ ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အမံၤ, ဒီးအဲၣ်လိာ်ကွံလိာ်ပသး ဒ်အဟ့ၣ်ပတၢ်မၤလိာ်အသိးန့ၣ်လီၤ.”—၁ ယိၤဟၣ် ၃:၂၃.

^၁၇ စီၤပီလူးကွဲးစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ– “ခဲကနံၣ်အံၤ, တၢ်နာ်, တၢ်မုၢ်လၢ်, တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ, သၢမံၤန့ၣ် အိၣ်ဒၣ်တၢ်လီၤ. ဒီးတၢ်အဒိၣ်ကတၢၢ်လၢအကျါန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံလီၤ.” (၁ ကရံၣ်သူး ၁၃:၁၃) ခါဆူညါ ဖဲယွၤအတၢ်စံးပာ် ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် ပတလိၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်နာ်ဘၣ်ဃး ယွၤအတၢ်စံးပာ်လၢၤဘၣ်. ပကအိၣ်မူဘၣ် မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်ဒ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲအသိးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပကဘၣ်အဲၣ်ယွၤဒီး အပှၤဂီၢ်မုၢ်ထီဘိလီၤ. ဒီးပတၢ်အဲၣ်အီၤ ကဘၣ်ဒိၣ်ထီၣ်ထီဘိလီၤ.

၁၈, ၁၉. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ခီဖျိလၢ ယွၤအခ့အပှၤတဖၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်နာ်အဃိ ကဲဘျုးဝဲဒ်လဲၣ်. ဒီးမတၤတဂၤကြၢးဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်စံးထီၣ်ပတြၢၤအီၤလဲၣ်.

^၁၈ ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤလၢ ပစိၤခဲအံၤတဖၣ်နာ်ယွၤအဘီအမုၢ်ဒီး ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤဝဲလီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်အဲၣ်လိာ်အသး တဂၤဒီးတဂၤလီၤ. အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲဒ်န့ၣ်သ့ ခီဖျိအပျဲဝဲ ယွၤအသးစီဆှံ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအီၤလၢ အတၢ်အိၣ်မူပူၤအဃိလီၤ. (ကလၤတံ ၅:၂၂, ၂၃) အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲဒ်န့ၣ်အဃိ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးမနုၤလဲၣ်. လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ ဃိးကကွဲၢ်ဘျဲၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်ဒီး တၢ်ဃူတၢ်ဖိးလၢ အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပသ့ၣ်ညါလၢ တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါလၢအမ့ၢ် တၢ်နာ်ဒီးတၢ်အဲၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအကဲဘျုးဒိၣ်မးလီၤ.

^၁၉ မ့တမ့ၢ်လၢ ယွၤအတၢ်မၤစၢၤအဃိဘၣ်န့ၣ် တၢ်ဃူတၢ်ဖိးဒ်အံၤ ဟဲကဲထီၣ်အသး တသ့ဝဲလ့ၤတက့ၤဘၣ်. အဃိယဟိဝၤယွၤကြၢးဒိးန့ၢ် ပတၢ်စံးထီၣ်ပတြၢၤလီၤ. (ယၡါယၤ ၅၅:၁၃) ပစံးဘျုးဘၣ်ကစၢ်ယွၤဒိၣ်မး မ့ၢ်လၢအဒုးအိၣ်ထီၣ်ကျဲဒ်သိး ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် “တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ” မ့ၢ်လၢ “တၢ်နာ်” အဃိလီၤ. (အ့းဖ့းစူး ၂:၈) ဒ်သိးပှၤအါဂၤ ကနာ်အီၤအဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ ကဆဲးမၤစၢၤဒံးအဝဲသ့ၣ်လီၤ. ဒီးလၢခံ ဟီၣ်ခိၣ်ကပှဲၤဝဲဒီး တၢ်လၢတၢ်ပှဲၤ, တၢ်တီတၢ်လိၤ ဒီးပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ ကသူၣ်ဖှံသးညီဒီး ကစံးထီၣ်ပတြၢၤယဟိဝၤယွၤလီၤစိၤလီၤထီလီၤ.