၁, ၂. ရိမ့ၤ ၅:၁၂ မၤစၢၤပှၤဒ်လဲၣ်.

ရိမ့ၤ ၅:၁၂ စံးဝဲလၢ– “မ်ဒ်န့ၣ်ဒီး ဒ်တၢ်ဒဲးဘးဟဲနုာ်ဆူ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢလၢပှၤတဂၤအဃိ, ဒီးတၢ်သံတၢ်ပှၢ်လၢ တၢ်ဒဲးဘးအဃိအသိးန့ၣ်, ဒီးဒ်န့ၣ်အသိး ပှၤခဲလၢာ်မၤတ့ၢ်တၢ်ဒဲးဘးသတးဒီး, ပှၤခဲလၢာ်ဘၣ် တၢ်သံတၢ်ပှၢ်” လီၤ. လံာ်စီဆှံတဆၢအံၤ ပသ့ၣ်ညါအီၤဂ့ၤဂ့ၤဒီး ပသိၣ်လိပှၤဂၤလံာ်စီဆှံအခါ ပသူအီၤထီဘိလီၤ.

^၂ လံာ်လၢအမ့ၢ် လံာ်စီဆှံသိၣ်လိတၢ်နီၢ်နီၢ်မ့ၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီး လံာ်စီဆှံ ကသိၣ်လိပှၤ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ် အပူၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဆၢအံၤ ဘၣ်တၢ်သူအီၤအဘျီအါမးလီၤ. ဒီးဖဲပသိၣ်လိ ပဖိဒီး ပှၤဂၤတဖၣ်လၢ တၢ်မၤလိ ၃, ၅ ဒီး ၆ အခါ အါတက့ၢ်ပဖး ရိမ့ၤ ၅:၁၂ လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကသူလံာ်စီဆှံတဆၢအံၤ ဒ်သိးပကတဲနၢ်ပၢၢ် အဝဲသ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ဒ်သိးဒီး ဘၣ်မနုၤအဃိ ဟီၣ်ခိၣ်တကဲထီၣ်ပၤရဒံစူးဘၣ်လဲၣ်, ဘၣ်မနုၤအဃိ ပလိၣ်ဘၣ်တၢ်ပှ့ၤက့ၤလဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိဘၣ်သံဝဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် လံာ်စီဆှံတဆၢအံၤ မၤစၢၤစ့ၢ်ကီးပှၤဒ်သိး ပကပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤလီၤ. တကးဒံးဘၣ် ကမၤစၢၤစ့ၢ်ကီးပှၤဒ်သိး ပ ကမၤသးခုအီၤဒီး ခိးကွၢ်လၢ်အတၢ်စံးပာ်လၢ တၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်အပူၤ ကသ့အဂီၢ်လီၤ.

၃. ဘၣ်ဃးဒီး ပတၢ်အိၣ်သးန့ၣ် ပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၃ လီၤသးအုးဒိၣ်မးလၢ ပဝဲခဲလၢာ် ပမ့ၢ်ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိအဃိ ပမၤဘၣ်တၢ်ကမၣ်ကိးနံၤဒဲးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် မ့ၢ်ယွၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်သးကညီၤလီၤ. အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပမ့ၢ်ပှၤတလၢတပှဲၤဘၣ်အဃိ အဝဲသးအိၣ်ပျၢ်ပတၢ်ကမၣ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၀၃:၁၃, ၁၄) ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိပှၤလၢ ပကဘၣ်ဃ့ပျၢ်ပတၢ်ကမၣ်လၢ ယွၤအအိၣ်လီၤ. (လူၤကၣ် ၁၁:၂-၄) ဖဲယဟိဝၤယွၤ ပျၢ်ကွံာ်ပတၢ်ကမၣ်လၢ အပူၤကွံာ်တဖၣ်အခါ ပတဘၣ်ဆိကမိၣ်ထီၣ်ကဒါက့ၤ အီၤလၢၤဘၣ်. ပကကွၢ်သကိး ယဟိဝၤယွၤ ပျၢ်ပတၢ်ဒဲးဘး ကသ့ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.

၄, ၅. (က) ဒ်သိးပကနၢ်ပၢၢ် ရိမ့ၤ ၅:၁၂ အဂီၢ် တၢ်မနုၤမၤစၢၤပှၤလဲၣ်. (ခ) “ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်” န့ၣ်အခီပညီဒ်လဲၣ်.

^၄ လၢလံာ်ရိမ့ၤအပူၤ လီၤဆီဒၣ်တၢ် အဆၢဒိၣ် ၆ န့ၣ်မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ပျၢ်ကွံာ်ပတၢ်ကမၣ်သ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးဖဲအဆၢဒိၣ် ၃ န့ၣ်ပမၤလိဘၣ်လၢ “ပှၤခဲလၢာ်မၤတၢ်ဒဲးဘး” လီၤ. စီၤပီလူးတဲနၢ်ပၢၢ်စ့ၢ်ကီးဝဲလၢ– “ပဘၣ်တၢ် ပာ်တီပာ်လိၤပှၤ ကလီကလီလၢယွၤအဘျုးအဖှိၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အတၢ်ပှ့ၤက့ၤပှၤအဃိလီၤ.” (ရိမ့ၤ ၃:၂၃, ၂၄) ကြံးအတၢ်ကတိၤလၢ ဘၣ်တၢ်ကွဲးကျိာ်က့ၤအီၤလၢ “ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်” န့ၣ်အဲၣ်ဒိးစံးဝဲ တၢ်ဟ့ၣ်ကလီ မ့တမ့ၢ် တၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တခါလၢ ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အီၤဆူ ပှၤတဂၤလၢ အတကြၢးဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ ဒီးတကၢကီၣ်ဒီးအီၤန့ၣ်လီၤ.

^၅ ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တဂၤ တဲဝဲလၢ ကြံးအတၢ်ကတိၤအံၤ အဲၣ်ဒိးစံးဝဲတၢ်လၢ ယွၤ ဒီး ခရံာ် မၤန့ၢ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ဒ်သိးကပူၤဖျဲးထီၣ်လၢ တၢ်ဒဲးဘးဒီး တၢ်သံန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ကီၤလၤဝါအကျိာ်န့ၣ် ကွဲးကျိာ်ထံက့ၤဝဲ ကြံးအတၢ်ကတိၤအံၤလၢ “တၢ်အဲၣ်လၢ တကြၢးဒီးပှၤ” န့ၣ်လီၤ. ပကကွၢ်သကိး ယွၤမၤန့ၢ်ပှၤ တၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်ဒီး ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်န့ၣ် ကဲဘျုးလၢပဂီၢ်လၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ဒီးဟ့ၣ်ပှၤတၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ခါဆူညါဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.

၆. ယွၤအဘျုးအဖှိၣ် န့ၣ်ကဲဘျုးလၢ မတၤသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်လဲၣ်ဒီး ကဲဘျုးလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

^၆ မ့ၢ်လၢစီၤအၤဒၣ် မၤတၢ်ကမၣ်အဃိ ပှၤကိးဂၤဒဲး ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဒဲးဘးဒီးတၢ်သံလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ လံာ်စီဆှံတဲဝဲ “လၢပှၤတဂၤအတၢ်ကမၣ်အဃိ တၢ်သံ” ပၢတၢ်ဒ်စီၤပၤအသိးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ ဒီးကတဲာ်ကတီၤန့ၢ်ပှၤ ကျဲလၢကအုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခဲလၢာ်ခီဖျိ “ယ့ၣ်ၡုးခရံာ်” လီၤ. (ရိမ့ၤ ၅:၁၂, ၁၅, ၁၇) “တၢ်ကပာ်ပှၤအါဂၤလၢတၢ်တီတၢ်လိၤ လၢပှၤတဂၤအစူၢ်တၢ်အဃိ” ဒီးအဝဲသ့ၣ်အိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်ဝဲ “တၢ်မူအထူအယိာ်, လၢပကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အဃိ” လီၤ.—ရိမ့ၤ ၅:၁၉, ၂၁.

၇. ဘၣ်မနုၤအဃိ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ဟ့ၣ်လၢအမ့ၢ် တၢ်ပှ့ၤက့ၤအံၤ မ့ၢ်တၢ်လၢအလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်လဲၣ်.

^၇ ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတက့ၢ်. နီၢ်နီၢ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤတလိၣ် ဟ့ၣ်ပှၤအဖိခွါ လၢတၢ်ပှ့ၤက့ၤအဂီၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလၢအအဲၣ်ပှၤဒိၣ်မးအဃိ အဝဲကတဲာ်ကတီၤန့ၢ်ပှၤ ကျဲလၢပကပူၤဖျဲးထီၣ်လၢ တၢ်ဒဲးဘးဒီးတၢ်သံန့ၣ်လီၤ.  ပဝဲဒၣ်ခဲလၢာ် ပတကြၢးဒိးန့ၢ်ဘၣ်ယွၤဒီး ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ဟ့ၣ်အံၤနီတဂၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် အီးဟိထီၣ်န့ၢ်ပှၤကျဲလၢ ပတၢ်ကမၣ်ကပျၢ်ဒီး ပကအိၣ်မူဘၣ်လီၤထူလီၤယိာ်အဂီၢ်အဃိ ပသးခုဒိၣ်မးလီၤ. မ်ပပာ်ဖျါထီၣ် ပတၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ်ယွၤခီဖျိ ပအိၣ်မူဒ် တၢ်ဘၣ်အသးအသိးန့ၣ်တက့ၢ်.

၈. ပကဘၣ်ဟးဆှဲး တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဒ်လဲၣ်.

^၈ ပသ့ၣ်ညါလၢ ယွၤသးအိၣ်ပျၢ်ပတၢ်ကမၣ် လၢအဆံးမ့ၢ်ဂ့ၤဒိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလၢယွၤအဘျုးအဖှိၣ်အဃိ ပတကြၢးဟံးန့ၢ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် ဒီးကတိၤပူၤဖျဲးပသးလၢ ပကမၤတၢ်ကမၣ်အဂီၢ်ဘၣ်. ဒီးဆိကမိၣ်လၢ ယမ့ၢ်မၤတၢ်ကမၣ်ဘၣ်ဆၣ် ‘ယဟိဝၤယွၤ ကပျၢ်ယတၢ်ကမၣ်’ န့ၣ်လီၤ. လၢတၢယၤဖှိၣ်အစိၤန့ၣ် ဖဲတၢ်မၢဖိတနီၤ အိၣ်မူဒံးအခါဒၣ်လဲာ် ခရံာ်ဖိတနီၤ အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးအိၣ်ဝဲဒ်န့ၣ်လီၤ. (ဖး ယူဒၤ ၄ တက့ၢ်.) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပကဘၣ်ပလီၢ်ပသးဒ်သိး ပသုတလီၤဂာ်ဒီး ပှၤလၢအိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဒ်အံၤတဖၣ်တဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ.

၉, ၁၀. စီၤပီလူးဒီး ခရံာ်ဖိလၢအဂၤတဖၣ် ပူၤဖျဲးထီၣ်လၢ တၢ်ဒဲးဘးဒီး တၢ်သံအပူၤဒ်လဲၣ်.

^၉ စီၤပီလူးတဲဝဲ ခရံာ်ဖိတဖၣ်လၢ ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်လၢ ပဆဲးမၤတၢ်ကမၣ်ဘၣ်ဆၣ် ယွၤကပျၢ်ဒံးပတၢ်ကမၣ်ထီဘိန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဆိကမိၣ်လၢအကမၣ်လီၤ. စီၤပီလူးတဲဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ဂ့ၢ်လိာ်ကွံာ် တၢ်ဆိကမိၣ်ဒ်အံၤတဖၣ် မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်ပှၤလၢ “သံသဒၣ်ကွံာ် တၢ်ဒဲးဘး” အဃိလီၤ. (ဖး ရိမ့ၤ ၆:၁, ၂ တက့ၢ်.) အဝဲအဲၣ်ဒိးတဲဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၀ မ့ၢ်လၢတၢ်ပှ့ၤက့ၤအဃိ ယွၤပျၢ်ကွံာ်ဝဲ စီၤပီလူးဒီး ခရံာ်ဖိလၢ တၢယၤဖှိၣ်အစိၤတဖၣ် အတၢ်ဒဲးဘးန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်ကကဲထီၣ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအဖိခွါအဂီၢ် ယွၤဒိးဖှူအီၤလၢ အသးစီဆှံလီၤ. အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်တီတုၤအကတၢၢ်န့ၣ် ကအိၣ်ဘၣ်လၢမူခိၣ်ဒီး ကပၢဃုာ်ဘၣ်တၢ်ဒီး ခရံာ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်အိၣ်မူဒံးလၢ ဟီၣ်ခိၣ်အခါမ့ၢ်ပှၤလၢ “သံသဒၣ်ကွံာ် တၢ်ဒဲးဘး” လၢကျဲဒ်လဲၣ်. စီၤပီလူး အတၢ်ကတိၤအံၤ အဲၣ်ဒိးစံးဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်အိၣ်မူန့ၣ် တဒ်သိးဒီးလၢညါလၢၤဘၣ်. ဒီးအဝဲတဲဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးသံဝံၤအလီၢ်ခံ ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤဒ် ပှၤနီၢ်သးဖိလၢအသံတသ့ဘၣ်တဂၤအသိးလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တၢ်သံ “တကဲလၢၤဘၣ်ကစၢ်လၢအဖီခိၣ်” လၢၤဘၣ်. ခရံာ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်အိၣ်မူစ့ၢ်ကီး လီၤဂာ်ဒ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဆီတလဲကွံာ် အတၢ်အိၣ်မူခီဖျိ တပျဲဝဲတၢ်သးကွံလၢ အတကြၢးတဘၣ်တဖၣ် ကဒိၣ်စိလၢအဖီခိၣ်လၢၤဘၣ်. စးထီၣ်ဖဲအဝဲသ့ၣ်သံသဒၣ်ကွံာ် တၢ်ဒဲးဘးဝံၤအလီၢ်ခံ ဂုာ်ကျဲးစၢးအိၣ်မူဝဲဒ် ယွၤအတၢ်ဘၣ်သးအသိးလီၤ. အဝဲသ့ၣ် ‘မ့ၢ်ပှၤသံ, မ့မ့ၢ်ဖဲအဘၣ်ဃးဒီး ယွၤန့ၣ်မ့ၢ်ပှၤမူလၢ ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အပူၤန့ၣ်’ လီၤ.—ရိမ့ၤ ၆:၉, ၁၁.

၁၁. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ခရံာ်ဖိတဖၣ် “သံသဒၣ်ကွံာ် တၢ်ဒဲးဘး” လၢကျဲဒ်လဲၣ်.

^၁၁ မ့မ့ၢ်လၢ ပဝဲတခီမီၣ်. ပ “သံသဒၣ်ကွံာ် တၢ်ဒဲးဘး” လၢကျဲဒ်လဲၣ်. လၢအပူၤကွံာ်န့ၣ် ပကမၤဘၣ်တၢ်ကမၣ်တဖၣ် ဒီးတၢ်ကမၣ်လၢပမၤဘၣ်တဖၣ် ယဟိဝၤယွၤထံၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပတသ့ၣ်ညါဘၣ်. ပလီၤဂာ်ဒ် “တၢ်ကလုာ်ကလိၤ, ဒီးတၢ်တတီတလိၤဘၣ်အကုၢ်အပှၤ,” လၢအမ့ၢ် “တၢ်ဒဲးဘးအကုၢ်အပှၤ” လီၤ. (ရိမ့ၤ ၆:၁၉, ၂၀) ဘၣ်ဆၣ်ဖဲ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအဲၣ်ဒိးလၢ ပအိၣ်မူဒ်လဲၣ်အခါ ပဆီတလဲကွံာ် ပတၢ်အိၣ်မူဒီး ပဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်ပသးဆူအအိၣ် ဒီးဒိးဘျၢထံလီၤ. ပအဲၣ်ဒိးဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤအကလုၢ် ဒီးအိၣ်မူဒ်အတၢ်ဘၣ်သးအသိးလီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ်ပ “ထူၣ်ဖျဲးဒီး တၢ်ဒဲးဘး” ဒီးပ “ကဲထီၣ်တၢ်တီတၢ်လိၤအကုၢ်အပှၤလီၤ.”—ရိၤမ့ၤ ၆:၁၇, ၁၈.

၁၂. ပဝဲဒၣ်တဂၤစုာ်စုာ် ပကဘၣ်ဃုထၢတၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၂ ဘၣ်ဆၣ် ပဝဲတဂၤစုာ်စုာ် ပအိၣ်ဒီးပတၢ်ဃုထၢလီၤ. စီၤပီလူးတဲဝဲလၢ– “သုတဒုးပၢတၢ်ဒဲးဘးလၢ သုနီၢ်ခိနီၢ် ကစၢ်လၢ အသံသ့အံၤအပူၤ, ဒ်သိးသုကစူၢ်အတၢ်သးကွံန့ၣ်တဂ့ၤ.” (ရိမ့ၤ ၆:၁၂) မ့ၢ်ပကပျဲ ပတၢ်ဆိကမိၣ်လၢ အတကြၢးတဘၣ်တဖၣ် ဟဲနုာ်လီၤလၢပသးပူၤဧါ မ့တမ့ၢ် ပကတြီဆၢကွံာ်အီၤဧါ. သံကွၢ်လီၤနသးလၢ– ‘မ့ၢ်ယပျဲယတၢ်သူၣ်လီသးကွံလၢ အတကြၢးတဘၣ်တဖၣ် ဒိၣ်ထီၣ်လၢယသးပူၤတုၤ ယမၤကမၣ်တၢ်တစုဧါ မ့တမ့ၢ် မ့ၢ်ယထုးထီၣ်ကွံာ်အီၤတဘျီဃီဧါ.’ ပမ့ၢ်ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်နီၢ်နီၢ်န့ၣ် ပကဂုာ်ကျဲးစၢးမၤ အတၢ်ဘၣ်သးလီၤ.

၁၃. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပနာ်လၢ ပမၤတၢ်လၢအဘၣ်သ့ဝဲန့ၣ်လဲၣ်.

^၁၃ လၢတၢယၤဖှိၣ်အစိၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တနီၤလၢ အအိၣ်လၢကရံၣ်သူးန့ၣ် မ့ၢ်တ့ၢ်ဝဲပှၤလၢအဟုၣ်တၢ်, ပှၤလၢမံဃုာ်ဒီးပိာ်မုၣ်ကဒဲကဒဲ မ့တမ့ၢ် ပိာ်ခွါကဒဲကဒဲ, ပှၤအဲၣ်ဘၢမါ အဲၣ်ဘၢဝၤ, ပှၤဘါတၢ်ဂီၤဒီး ပှၤအီမူၤသံးန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဖဲအဝဲသ့ၣ် သ့ၣ်ညါထီၣ်ယဟိဝၤယွၤဒီး အဲၣ်အီၤအခါ ဆီတလဲကွံာ်ဝဲအတၢ်အိၣ်မူလီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်မဲာ်ဆှးလၢ တၢ်လၢအမၤတ့ၢ်ဝဲတဖၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. (ရိၤမ့ၤ ၆:၂၁; ၁ ကရံၣ်သူး ၆:၉-၁၁) ခရံာ်ဖိလၢရိမ့ၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ဘၣ်ဆီတလဲကွံာ်အတၢ်အိၣ်မူလီၤ. စီၤပီလူးတဲအဝဲသ့ၣ်လၢ– “သုတပာ်လၢၤသုဂီၤတဖၣ်လၢ တၢ်တတီတလိၤဘၣ် အစုကဝဲၤလၢတၢ်ဒဲးဘးအဂီၢ်တဂ့ၤ. မ့မ့ၢ်ပာ်လီၤဒၣ်သုသးလၢ ယွၤအဂီၢ်, ဒ်ပှၤမူထီၣ်လၢ တၢ်သံအသိး, ဒီးသုဂီၤတဖၣ်လၢ တၢ်တီတၢ်လိၤအစုကဝဲၤ, လၢယွၤအဂီၢ်တက့ၢ်.” (ရိမ့ၤ ၆:၁၃) စီၤပီလူးနာ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်ဃုထၢဝဲလၢ ကမၤတၢ်လၢအဘၣ်ဒီး ဆဲးဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်သ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.

၁၄, ၁၅. ပကြၢးသံကွၢ်လီၤပသးဒ်လဲၣ်.

^၁၄ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤစ့ၢ်ကီး ဒ်န့ၣ်အသိးလီၤ. ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တနီၤ အတၢ်အိၣ်မူလၢညါန့ၣ်လီၤဂာ်ဒ် ပှၤကရံၣ်သူးဖိတဖၣ်အသိးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ် သ့ၣ်ညါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ ဆီတလဲကွံာ်အသးအဃိ လီၤဂာ်ဒ်အဝဲသ့ၣ် “သ့စီကွံာ်” အသးလီၤ. ဒ်သိးပကမၤသးခု ယဟိဝၤယွၤအသးအဂီၢ် ပဝဲခဲလၢာ်ပဘၣ်ဆီတလဲကွံာ် ပတၢ်အိၣ်မူလီၤ. ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤဒၣ်လဲာ် ပအဲၣ်ဒိးပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပစံးဘျုးဘၣ် ကစၢ်ယွၤလၢ အတၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်အဃိလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပပာ်လီၤပသး ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤလၢ ပကဒုးဆၢက့ၤ ပတၢ်သူၣ်လီသးကွံလၢ အတကြၢးတဘၣ်ဒီး သူပတၢ်အိၣ်မူလၢ ကမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤအဂီၢ်လီၤ.

^၁၅ ပကဘၣ်ဟးဆှဲး တၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ်ဒ်သိးဒီး တၢ်လၢပှၤကရံၣ်သူးဖိတဖၣ်မၤဝဲန့ၣ်လီၤ. ပတဘၣ်ဆဲးမၤ တၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ်ဒီး မုၢ်လၢ်လၢယွၤကပာ်ဖျါထီၣ် အဘျုးအဖှိၣ်ဒီး ကပျၢ်ကွံာ်ပတၢ်ကမၣ်ထီဘိန့ၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ကမၣ်လၢ ပှၤတနီၤနီၤမ့ၢ်တထံၣ်ဝဲလၢ အမ့ၢ်တၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ်ဘၣ်ဒၣ်လဲာ် မ့ၢ်ပပာ်လီၤပသး ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤလၢ ပကဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤအကလုၢ်လၢ တၢ်ကိးမံၤဒဲးအပူၤဧါ.—ရိမ့ၤ ၆:၁၄, ၁၇.

၁၆. တၢ်ကမၣ်လၢ ၁ ကရံၣ်သူး ၆:၉-၁၁ တပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲတဖၣ် ဒၣ်လဲာ်ပကဘၣ် ဟးဆှဲးအီၤန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဒ်လဲၣ်.

^၁၆ ဆိကမိၣ်ကွၢ် စီၤပီလူးအဂ့ၢ်တက့ၢ်. အဝဲကွဲးဝဲလၢ– “ယဘၣ်ဃး ဒီးတၢ်ဖံးတၢ်ညၣ်, ယဘၣ်တၢ်ဆါကွံာ်ယၤဆူ တၢ်ဒဲးဘးအစုပူၤလီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, တၢ်လၢယမၤန့ၣ်, ယတသ့ၣ်ညါဘၣ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, တၢ်လၢယဆၢန့ၣ်ယတမၤဘၣ်. မ့မ့ၢ်တၢ်လၢ ယသးဟ့န့ၣ်ယမၤလီၤ.” (ရိမ့ၤ ၇:၁၄, ၁၅) အဝဲတမၤဝဲ တၢ်ကမၣ်ဒ် ၁ ကရံၣ်သူး ၆:၉-၁၁ ပာ်ဖျါဝဲ အသိးဘၣ်သနာ်က့ အဝဲတဲလီၤအသးလၢ အမၤကမၣ်တၢ်လီၤ. အဝဲအဲၣ်ဒိး မၤတၢ်ဘၣ်ယွၤအသးအဃိ ဘၣ်ထီဒါဝဲ အတၢ်သူၣ်လီသးကွံလၢ အတကြၢးတဘၣ်တဖၣ်လီၤ. (ဖး ရိမ့ၤ ၇:၂၁-၂၃ တက့ၢ်.) မ်ပကကွၢ်လိမၤဒိး စီၤပီလူးဒီး ဂုာ်ကျဲးစၢးဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤအကလုၢ်လၢ အဂ့ၤကတၢၢ်န့ၣ်တက့ၢ်.

၁၇. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်မၤတၢ် တီတီလိၤလိၤလဲၣ်.

^၁၇ အဒိ ပသ့ၣ်ညါလၢ ပကမၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤအဂီၢ် ပကဘၣ်မ့ၢ်ပှၤလၢအမၤတၢ် တီတီလိၤလိၤလီၤ. (ဖး ကတိၤဒိ ၁၄:၅; အ့းဖ့းစူး ၄:၂၅ တက့ၢ်.) ပတအဲၣ်ဒိး လီၤဂာ်ဒီးမုၣ်ကီၤလံၢ်လၢအမ့ၢ် “တၢ်ကတိၤကဘျံးကဘျၣ်အပၢ်” ဘၣ်. ဒီးပသ့ၣ်ညါလၢ စီၤအနၤနံဒီးအမါသံဝဲ မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် လီတၢ်အဃိလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပတလီတၢ်ဘၣ်. (ယိၣ်ဟၣ် ၈:၄၄; မၤတၢ် ၅:၁-၁၁) တၢ်တီတၢ်လိၤန့ၣ် တမ့ၢ်ထဲပတတဲလံၣ်တၢ် တခါဧိၤဘၣ်. ပမ့ၢ်ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်နီၢ်နီၢ်န့ၣ် ပကမၤတၢ်တီတီလိၤလိၤလၢ တၢ်ကိးမံၤဒဲးအပူၤလီၤ.

၁၈, ၁၉. တၢ်တဲတၢ်တီတီလိၤလိၤန့ၣ် အဲၣ်ဒိးစံးဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၈ ပှၤတဂၤမ့ၢ်တလီတၢ်ဘၣ် သနာ်က့ ကဲထီၣ်ပှၤလၢ တတီတလိၤဘၣ် သ့ဝဲလီၤ. အဒိ ယဟိဝၤယွၤ တဲဘၣ်ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်လၢ– “သုတဟုၣ်တၢ်တဂ့ၤ, ဒီးသုတလီတၢ်တဂ့ၤ, ဒီးသုတကတိၤ ကဘျံးကဘျၣ် လိာ်သုသးတဂ့ၤ.”  ဘၣ်မနုၤအဃိအဝဲသ့ၣ် တဘၣ်မၤဝဲဒ်န့ၣ်လဲၣ်. ယဟိဝၤယွၤ တဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ– “သုဘၣ်ကဲထီၣ်ပှၤစီဆှံလီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, တၢ်လၢယၤ ယွၤသုကစၢ်အံၤယမ့ၢ်စီဆှံလီၤ.” (၃ မိၤၡ့ ၁၉:၂, ၁၁) ပမ့ၢ်တကတိၤ ကဘျံးကဘျၣ်တၢ်သနာ်က့ ပမ့ၢ်မၤဒ်သိးပှၤအဂၤ ကနာ်ဝဲတၢ်တမံၤမံၤလၢတမ့ၢ်တၢ်အနီၢ်ကီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ပမၤတၢ်တတီတလိၤလီၤ.

^၁၉ အဒိ ပှၤတဂၤတဲဘၣ်အတၢ်မၤခိၣ် မ့တမ့ၢ် ပှၤလၢအမၤသကိးတၢ်ဒီးအီၤတဖၣ် လၢအဝဲကဘၣ်က့ၤဆိဝဲတစဲး မ့ၢ်လၢကဘၣ်လဲၤထံၣ်လိာ်အသးဒီး ကသံၣ်သရၣ်အဃိလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဲၣ်ဒိးက့ၤဆိဝဲခီဖျိလၢ အကလဲၤဟးကသုၣ်ကသီအဃိလီၤ. နီၢ်နီၢ်န့ၣ် အကဘၣ်လဲၤထံၣ်လိာ်အသးဒီး ကသံၣ်သရၣ်ထဲတစိၢ်ဖိ မ့တမ့ၢ် လဲၤဟ့ၣ်ဝဲကသံၣ်အပှ့ၤလီၤ. မ့ၢ်အဝဲတဲတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ မ့တမ့ၢ် လီတၢ်ဧါ. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ပမၤဒ်သိး ပှၤကနာ်တၢ်လၢ တမ့ၢ်တတီဘၣ်တမံၤမံၤလီၤ. တဘျီတခီၣ် ပှၤတနီၤနီၤ လံၣ်အီၣ်လီအီၣ်ပှၤအဂၤဒ်သိး အသုတဘၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်တဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤအကလုၢ်လၢအမ့ၢ်– “သုတကတိၤကဘျံးကဘျၣ်” တၢ်တဂ့ၤအဃိ ပအဲၣ်ဒိးမၤ တၢ်လၢအတဲဝဲလၢ အဘၣ်ဒီး အစီဆှံန့ၣ်လီၤ.—ရိမ့ၤ ၆:၁၉.

၂၀, ၂၁. ပမ့ၢ်ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်ဟးဆှဲး တၢ်မနုၤသ့ၣ်တဖၣ်လဲၣ်.

^၂၀ ပဟးဆှဲး တၢ်အဲၣ်ဘၣ်မါအဲၣ်ဘၢဝၤ, တၢ်အီမူၤသံးဒီး တၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ်တဖၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ပကဘၣ်ဟးဆှဲးစ့ၢ်ကီး တၢ်လၢကမၤဘၣ်ဒိ ယဟိဝၤယွၤအသးခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ. အဒိ တမ့ၢ်ထဲပကဘၣ်ဟးဆှဲး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါဘၣ် ပကဘၣ်ဟးဆှဲးစ့ၢ်ကီး တၢ်မၤမုာ်မၤဖှံသးလၢ အဆီၣ်ထွဲ တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပကဘၣ်ဟးဆှဲး တၢ်အီမူၤသံး တကးဒံးဘၣ် ပတဘၣ်အီသံး တုၤလၢပဘူးကမူၤဘၣ်. ပကဟးဆှဲးတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအဂီၢ် ကကီဘၣ်ဆၣ် ပဟးဆှဲးအီၤသ့ဝဲလီၤ.

^၂၁ ပပာ်လီၤပဖီတၢၣ်ဒီး မၤဒ်စီၤပီလူးတဲဝဲလၢ– “သုတဒုးပၢတၢ်ဒဲးဘးလၢ သုနီၢ်ခိနီၢ်ကစၢ်လၢ အသံသ့အံၤအပူၤ, ဒ်သိးသုကစူၢ်အတၢ်သးကွံန့ၣ်တဂ့ၤ.” (ရိမ့ၤ ၆:၁၂; ၇:၁၈-၂၀) ပဟးဆှဲးတၢ်ကမၣ်ခဲလၢာ်တသ့ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်ဖဲပဒုးဆၢက့ၤ တၢ်ကမၣ်တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤအခါ ပပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ယွၤဒီးယ့ၣ်ၡူး အဘျုးအဖှိၣ်လၢ အဟ့ၣ်လီၤပှၤန့ၣ်လီၤ.

၂၂. ပမ့ၢ်ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်နီၢ်နီၢ်န့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် ခိၣ်ဖးမနုၤလဲၣ်.

^၂၂ ယဟိဝၤယွၤ ပျၢ်ကွံာ်ပတၢ်ကမၣ်တဖၣ် ဒီးခါဆူညါစ့ၢ်ကီး ပျၢ်ကွံာ်သ့ဝဲလီၤ. ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်အဃိ ပသးခုဒိၣ်မးလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တၢ်လၢပှၤကညီမ့ၢ်တထံၣ်ဝဲလၢ အကမၣ်သနာ်က့ ယွၤမ့ၢ်တဲဝဲလၢကမၣ်န့ၣ် မ်ပဟးဆှဲးအီၤတက့ၢ်. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပကန့ၢ်ဘၣ်ခိၣ်ဖး မနုၤလဲၣ်. စီၤပီလူးတဲဝဲ– “မ့မ့ၢ်ခဲကနံၣ်အံၤ, သုထူၣ်ဖျဲးဒီးတၢ်ဒဲးဘးဒီး, သုကဲထီၣ် ယွၤအကုၢ်အပှၤ ဒီးသုအိၣ်ဒီးသုတၤသၣ်ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်စီဆှံ, ဒီးအကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်မူအထူအယိာ်လီၤ.”—ရိမ့ၤ ၆:၂၂.