၁. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဲသ့လၢ စီၤအၤဘြၤဟၣ် အတၢ်မုၢ်လၢ် ကလၢပှဲၤထီၣ်လဲၣ်.

 ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤဝဲအသကိး စီၤအၤဘြၤဟၣ်လၢ ပှၤကလုာ်ခဲလၢာ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ် ကန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ ခီဖျိလၢအချံအသၣ်အဃိ. (၁ မိၤ ၁၅:၅; ၂၂:၁၈) ခီဖျိလၢ စီၤအၤဘြၤဟၣ် နာ်ကစၢ်ယွၤအဃိ အနာ်ဝဲသပှၢ်တၢၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤ ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ် နီၢ်ကီၢ်. သနာ်က့ ဖဲစီၤအၤဘြၤဟၣ် အသးနံၣ်အိၣ် ၁၀၀ ဒီးအမါအသးနံၣ်အိၣ် ၉၀ အခါ အဖိတအိၣ် နီတဂၤဒံးဘၣ်. (၁ မိၤ ၂၁:၁-၇) ဘၣ်ဆၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ “စီၤအၤဘြၤဟၣ် မုၢ်လၢ်တၢ် ဒီးအဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်နာ်လၢ အကကဲထီၣ် ပှၤအါကလုာ်အပၢ် ဒ်တၢ်စံးပာ်အိၣ်ဝဲအသိး.” (ရိ ၄:၁၈) ဒီးပသ့ၣ်ညါလၢ တၢ်လၢစီၤအၤဘြၤဟၣ် မုၢ်လၢ်ဝဲန့ၣ် အဟဲလၢပှဲၤထီၣ် နီၢ်ကီၢ်. သနာ်က့ စီၤအၤဘြၤဟၣ် အတၢ်မုၢ်လၢ်လၢ အကန့ၢ်ဘၣ် အဖိခွါစီၤအံၤစဲးန့ၣ် အဘၣ်အိၣ်ခိးဝဲ ဖးယံာ်ညါ. ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤအၤဘြၤဟၣ် နာ်ဝဲသပှၢ်တၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤလၢပှဲၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤထီဘိလဲၣ်.

၂. ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤအၤဘြၤဟၣ် နာ်ဝဲသပှၢ်တၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤ ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ် နီၢ်ကီၢ်လဲၣ်.

^၂ စီၤအၤဘြၤဟၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ လၢအဂ့ၤအဃိ “ကစၢ်ယွၤမၤလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ် အတၢ်အၢၣ်လီၤသ့ဝဲန့ၣ် အဝဲနာ်ဝဲလၢ အသးဒီဖျၢၣ်.” (ရိ ၄:၂၁) ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်စီၤအၤဘြၤဟၣ် ဒီးကိးအီၤလၢ ပှၤတီပှၤလိၤန့ၣ် ခီဖျိလၢ စီၤအၤဘြၤဟၣ် အတၢ်နာ်အဃိ. (ယၤ ၂:၂၃) ဒ် ရိမ့ၤ ၄:၁၈ ပာ်ဖျါဝဲအသိး စီၤအၤဘြၤဟၣ်န့ၣ် အအိၣ်ဒီးတၢ်နာ် ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်. အဃိ တၢ်မုၢ်လၢ် လၢစီၤပီလူး ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဖဲ ရိမ့ၤ အဆၢဒိၣ် ၅ အပူၤန့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. ပကဆဲးကွၢ်သကိး.

၃. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မုၢ်လၢ်န့ၣ် စီၤပီလူး တဲဝဲဒ်လဲၣ်.

^၃ စီၤပီလူး တဲဘၣ်ပှၤလၢပ “တၢ်မုၢ်လၢ်အံၤ တကဲထီၣ် တၢ်သးဟးဂီၤလၢ ပဂီၢ်ဘၣ်.” (ရိ ၅:၅) အတဲစ့ၢ်ကီးပှၤလၢ ပတၢ်မုၢ်လၢ်န့ၣ် ပမၤဂၢၢ်ကျၢၤဒိၣ်ထီၣ်အီၤသ့. အဃိ ဖဲပတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်လၢ စီၤပီလူး တဲဖျါထီၣ်ဝဲဖဲ ရိမ့ၤ ၅:၁-၅ အခါ ဆိကမိၣ် ဘၣ်ဃးဒီး နတၢ်မုၢ်လၢ် လၢခါဆူညါန့ၣ် အဂၢၢ်ကျၢၤဒိၣ်ထီၣ်ထဲလဲၣ်. ဒီးဖဲပတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤအခါ  နကသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ နမၤဂၢၢ်ကျၢၤဒိၣ်ထီၣ် နတၢ်မုၢ်လၢ် ဒိၣ်န့ၢ်ဒံးခဲအံၤသ့. ခဲအံၤ ပကတဲသကိးဆိ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မုၢ်လၢ်လၢ စီၤပီလူးတဲဝဲလၢ အတကဲထီၣ် တၢ်သးဟးဂီၤ လၢပဂီၢ်ဘၣ်.

၄. ရိမ့ၤ ၅:၁, ၂ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၄ ဖး ရိမ့ၤ ၅:၁, ၂. တၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤ စီၤပီလူး ကွဲးန့ၢ်ဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိ လၢအအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ရိမ့ၤအပူၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါဖဲန့ၣ်တဖၣ် မၤလိဘၣ်ဝဲ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူးအဂ့ၢ်, စူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ် ဒီးအဝဲသ့ၣ် ကဲထီၣ်ဝဲခရံာ်ဖိ. အဃိ ကစၢ်ယွၤ ‘ပာ်တီပာ်လိၤ အဝဲသ့ၣ် ခီဖျိလၢ အတၢ်နာ်’ ဒီးကစၢ်ယွၤ ဒိးဖှူအဝဲသ့ၣ်လၢ သးစီဆှံ. အဝဲသ့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ် လၢအဂ့ၤဒိၣ်မးတခါ ဒီးအဝဲသ့ၣ် နာ်ဝဲသပှၢ်တၢၢ်လၢ အတၢ်မုၢ်လၢ် ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်နီၢ်ကီၢ်.

၅. ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်မုၢ်လၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၅ လၢခံန့ၣ် စီၤပီလူး ကွဲးန့ၢ်ဝဲ ခရံာ်ဖိလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤ လၢအအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်အ့းဖ့းစူး ဘၣ်ဃးဒီး အဝဲသ့ၣ်အတၢ်မုၢ်လၢ်အဂ့ၢ်. အဝဲသ့ၣ် ကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မုၢ်လၢ်အံၤ “ဒ်တၢ်န့ၢ်သါအသိး လၢပှၤစီဆှံတဖၣ်အဂီၢ်.” (အ့း ၁:၁၈) စီၤပီလူး တဲဘၣ်ပှၤကလီးစဲဖိလၢ အဝဲသ့ၣ် အတၢ်မုၢ်လၢ် ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်စ့ၢ်ကီး. စီၤပီလူး တဲအဝဲသ့ၣ်လၢ “သုအိၣ်ခိးကွၢ်လၢ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤလၢ အအိၣ်ကတီၤပာ်စၢၤအသး လၢသုဂီၢ် လၢမူခိၣ်.” (ကလီး ၁:၄, ၅) အဃိ ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ် ကဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ ဒီးကပၢတၢ်ဒီး ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်လၢမူခိၣ်.—၁ သ့း ၄:၁၃-၁၇; လီၣ် ၂၀:၆.

၆. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဂၤ တဲဝဲဘၣ်ဃးဒီး အတၢ်မုၢ်လၢ်အဂ့ၢ်ဒ်လဲၣ်.

^၆ ခရံာ်ဖိလၢ အဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ အတၢ်မုၢ်လၢ်ဒိၣ်မး. အဒိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဖြဲၤဒၢၤရံၣ် ဖြဲၤန့ၣ် အကဲပှၤလၢ အဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဂၤ ဒီးအပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ အတၢ်မုၢ်လၢ်ဒိၣ်မး. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဖြဲၤ မၤကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤ လၢတၢ်သးတီအပူၤ တဘျုးနံၣ်ညါ. ဒီးဘၣ်ဃးဒီး အတၢ်မုၢ်လၢ်န့ၣ်ဖဲ ၁၉၉၁ န့ၣ်အတဲဝဲလၢ “ပတၢ်မုၢ်လၢ်အံၤ ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်နီၢ်ကီၢ် ဒီးပဝဲပှၤ ၁၄၄,၀၀၀ ကိးဂၤဒဲးန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်လၢကစၢ်ယွၤအၢၣ်လီၤပှၤ. ပတၢ်မုၢ်လၢ်အံၤ ကဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ် ပဆိကမိၣ်ဒံး. . . . [ပ] ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဒံး ပတၢ်မုၢ်လၢ် ဖးဒိၣ်ညါ. . . . ဖဲပအိၣ်ခိးလၢ ပတၢ်မုၢ်လၢ် ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်အခါ ပပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤအီၤအါထီၣ်. ဒီးပမ့ၢ်ဘၣ် အိၣ်ခိးဒံး အနံၣ်လၢအကကွဲၢ် သနာ်က့ ပအိၣ်ခိးကဲ. ခဲအံၤ ယပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ယတၢ်မုၢ်လၢ် အါန့ၢ်ဒံးလၢညါ.”

၇-၈. ပဝဲအါတက့ၢ်န့ၣ် ပအိၣ်ဒီး တၢ်မုၢ်လၢ် မနုၤလဲၣ်. (ရိမ့ၤ ၈:၂၀, ၂၁)

^၇ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ပှၤအါတက့ၢ်လၢ အဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ် လၢအဂၤတခါ. အဝဲသ့ၣ် အတၢ်မုၢ်လၢ်အံၤ လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး စီၤအၤဘြၤဟၣ် အတၢ်မုၢ်လၢ်. ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲ တၢ်အိၣ်မူလီၤထူလီၤယိာ် လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢ ဖဲကစၢ်ယွၤ အဘီအမုၢ် ပၢတၢ်အခါ. (ဧ့ၤ ၁၁:၈-၁၀, ၁၃) စီၤပီလူး ကွဲးဝဲဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မုၢ်လၢ်လၢ အဂ့ၤဒိၣ်မးတခါအံၤအဂ့ၢ်. (ဖး ရိမ့ၤ ၈:၂၀, ၂၁.) ဖဲနမၤလိဘၣ် လံာ်စီဆှံ အတၢ်အၢၣ်လီၤ ဘၣ်ဃးဒီး ခါဆူညါအဂ့ၢ်အဆိကတၢၢ် တဘျီန့ၣ် တၢ်အၢၣ်လီၤလၢ နဘၣ်သးထံၣ်လၢ အဟဲကဲထီၣ်သး အဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဖဲလဲၣ်တခါလဲၣ်. နဘၣ်သးထံၣ်လၢ မုၢ်ကအိၣ်ဝဲတနံၤ နတကဲ ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိလၢၤဘၣ် ဒီးနကကဲထီၣ် ပှၤလၢပှၤပှဲၤဧါ. မ့တမ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် နသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ပှၤလၢနအဲၣ် လၢအသံသဒၣ်ကွံာ်နၤန့ၣ် ကဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ပၤရဒံစူးအပူၤအဃိ နသးခုဧါ. ခီဖျိလၢ ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်ပှၤ “တၢ်မုၢ်လၢ်” အဃိ တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤလၢ ပကန့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် အိၣ်ဝဲဒီဒူၣ်ညါ.

^၈ ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ပကအိၣ်မူဘၣ်လၢ မူခိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ လၢဟီၣ်ခိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ပတၢ်မုၢ်လၢ်အံၤ အဂ့ၤဒိၣ်မး ဒီးအမၤသးခုပသး ဖးဒိၣ်ညါ. ဒီးပနာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ ပတၢ်မုၢ်လၢ်အံၤ ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်နီၢ်ကီၢ်. ပတၢ်မုၢ်လၢ် ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် စီၤပီလူး တဲဘၣ်ပှၤစ့ၢ်ကီး. အဃိ ခဲအံၤ ပကတဲသကိးဘၣ်ဃးဒီး ပတၢ်မုၢ်လၢ်အဂ့ၢ် လၢစီၤပီလူးကွဲးဖျါထီၣ်ဝဲ. ဒီးတၢ်လၢစီၤပီလူး ကွဲးဝဲန့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကနာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ ပတၢ်မုၢ်လၢ် ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်နီၢ်ကီၢ် ဒီးအတကဲထီၣ် တၢ်သးဟးဂီၤလၢ ပဂီၢ်ဘၣ်.

၉-၁၀. ဒ်စီၤပီလူး အတၢ်လဲၤခီဖျိ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ခရံာ်ဖိတဖၣ် ကထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်မနုၤလဲၣ်. (ရိမ့ၤ ၅:၃) (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၉ ဖး ရိမ့ၤ ၅:၃. စီၤပီလူး တဲဝဲလၢ ဖဲပလဲၤခီဖျိ တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ် အခါ ပတၢ်မုၢ်လၢ်န့ၣ် ကဟဲဂၢၢ်ကျၢၤဒိၣ်ထီၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဖျါလီၤဂာ်လၢ အကဲထီၣ်သးတသ့ဘၣ်. နီၢ်ကီၢ်န့ၣ် ပှၤလၢအပိာ်ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အခံ ကိးဂၤဒဲးန့ၣ် ကထံၣ်ဘၣ် တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်. အဒိ ဆိကမိၣ်ကွၢ် စီၤပီလူး အတၢ်လဲၤခီဖျိ. စီၤပီလူးတဲဘၣ် ပှၤလၢအအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်သ့းစၤလနံလၢ “ဖဲပအိၣ်ဒီးသုအခါန့ၣ် ပတဲဆိပာ်သုလၢ ပကတူၢ်ဘၣ်တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ် ဒီးဒ်သုသ့ၣ်ညါအသိး တၢ်ဟဲကဲထီၣ်အသး ဒ်န့ၣ်.”  (၁ သ့း ၃:၄) ဒီးအတဲဘၣ် ပှၤကရံၣ်သူးဖိလၢ “ဒီပုၢ်ဝဲၢ်သ့ၣ်ဧၢ, ပအဲၣ်ဒိးလၢ သုကသ့ၣ်ညါ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ ပလဲၤခီဖျိဘၣ်အီၤ . . . ပကမူဧါ တမူဧါန့ၣ် ပတသ့ၣ်ညါလၢၤဘၣ်.”—၂ ကရံၣ် ၁:၈; ၁၁:၂၃-၂၇.

^၁၀ ခရံာ်ဖိလၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤစ့ၢ်ကီး ကထံၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်မၤနးမၤဖှီၣ် တမံၤမံၤ. (၂ တံၤ ၃:၁၂) မ့မ့ၢ်နၤမီၤ ခီဖျိလၢ နနာ်ယ့ၣ်ၡူး ဒီးပိာ်အခံအဃိ ပှၤမၤကီမၤခဲနၤဧါ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နသကိး ဒီးနဘူးနတံၢ် ကတဲဆါနၤ မ့တမ့ၢ် တရ့ဒီးနၤဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်. ဒီးခီဖျိလၢ နကျဲးစၢးမၤတၢ် တီတီလိၤလိၤအဃိ နတၢ်မၤခိၣ် မ့တမ့ၢ် ပှၤလၢနတၢ်မၤလီၢ်န့ၣ် ကမၤကီမၤခဲနၤ. (ဧ့ၤ ၁၃:၁၈) ခီဖျိလၢ နတဲဘၣ်ပှၤဂၤလၢ နတၢ်မုၢ်လၢ်အဂ့ၢ်အဃိ နထံၣ်ဘၣ် ပဒိၣ်တၢ်တြီမၤတံာ်တာ်စ့ၢ်ကီးဧါ. နမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ် တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤ သနာ်က့ စီၤပီလူး တဲဝဲလၢ နကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်သးခု. ဘၣ်မနုၤအဃိ အတဲဝဲဒ်န့ၣ်လဲၣ်.

၁၁. ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲ တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်ပာ်လီၤသးလၢ ပကအိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲလဲၣ်.

^၁၁ တၢ်သးခုန့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါလၢ အရ့ဒိၣ်အဃိ ဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်အခါ ပအိၣ်ဒီးတၢ်သးခုသ့ဒံး. ဒ်ရိမ့ၤ ၅:၃ တဲဝဲအသိး “တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်န့ၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲ.” ခရံာ်ဖိခဲလၢာ်န့ၣ် ကထံၣ်ဘၣ် တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်အဃိ ဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲ တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤအခါ ပကဘၣ်ပာ်လီၤသးလၢ ပကအိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲ. ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲန့ၣ် ပကထံၣ်ဘၣ်လၢ ပတၢ်မုၢ်လၢ် ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်ဝဲ. ဒီးပတအဲၣ်ဒိးလီၤဂာ်ဒီး ပှၤလၢ ယ့ၣ်ၡူးဆိကမိၣ်ထီၣ်ဝဲ ဖဲအတဲဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ချံလၢ အလီၤတဲာ်လၢ လၢၢ်အဖီခိၣ်န့ၣ်ဘၣ်. လၢအခီၣ်ထံးခါ ပှၤတဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တူၢ်လိာ် တၢ်သးခုကစီၣ် ဘၣ်ဆၣ်လၢခံန့ၣ် “ဖဲတၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒီးတၢ်မၤအၢမၤနး ဟဲဘၣ်အီၤ” အခါ အဝဲသ့ၣ်လီၤဃံၢ်ဝဲ. (မး ၁၃:၅, ၆, ၂၀, ၂၁) နီၢ်ကီၢ်န့ၣ် ဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒီးတၢ်ထီဒုၣ်ထီဒါအခါ အတညီလၢ ပဂီၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲန့ၣ် ကကဲဘျုးလၢပဂီၢ်. အကကဲဘျုးလၢပဂီၢ် ဒ်လဲၣ်.

၁၂. ဖဲပအိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲအခါ ပကန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးဒ်လဲၣ်.

^၁၂ တၢ်မၢဖိယၤကိာ် တဲဝဲလၢ ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲန့ၣ် ပကန့ၢ်ဘၣ်အဘျုး. အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ “မ်တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲ မၤဝံၤအတၢ်မၤ ဒ်သိးသုကကဲထီၣ် ပှၤလၢအလၢအပှဲၤ လၢတၢ်ခဲလၢာ်အပူၤ ဒီးဒ်သိးသု သုတလီၤတူာ်လီၤကာ်လၢ တၢ်နီတမံၤတဂ့ၤ အဂီၢ်တက့ၢ်.” (ယၤ ၁:၂-၄) စီၤယၤကိာ် တဲဝဲလၢ တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲန့ၣ် အိၣ်ဒီးအတၢ်မၤလၢ အကဘၣ်မၤဝံၤဝဲ. အဃိ တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲအံၤ ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပတၢ်သးစူၤ ဒီးပတၢ်နာ် ကဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ် တကးဒံးဘၣ် ပကသန့ၤပသးလၢ ယဟိဝၤယွၤအါထီၣ်. ထဲန့ၣ်တကးဒံးဘၣ် ဖဲပအိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲအခါ ပကန့ၢ်ဘၣ်အဘျုး လၢအဂၤဒံး.

၁၃-၁၄. တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲန့ၣ် အဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးအဘၣ်ထွဲဒီး ပတၢ်မုၢ်လၢ်ဒ်လဲၣ်. (ရိမ့ၤ ၅:၄)

^၁၃ ဖး ရိမ့ၤ ၅:၄. စီၤပီလူး တဲဖျါထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲန့ၣ် “ဒုးအိၣ်ထီၣ် ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ဘၣ်သး.” အဃိ ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲ. တကးဒံးဘၣ် ဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်မၤကွၢ် ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ ပတဘၣ်ဆိကမိၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သးလၢ ပကထံၣ်ဘၣ် တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤဘၣ်. ပအိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲ ဒီးပတီဒီး ယဟိဝၤယွၤအဃိ အဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးပှၤ. ဒီးပသ့ၣ်ညါဘၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ ဖဲပအိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲအခါ ပမၤသးခုဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအသး အဃိ ပန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါဒိၣ်မး.—စံး ၅:၁၂.

^၁၄ သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤလၢ စီၤအၤဘြၤဟၣ်န့ၣ် အထံၣ်ဘၣ်တၢ်မၤကွၢ်တဖၣ် ဘၣ်ဆၣ် အအိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲ ဒီးတၢ်သးတီအဃိ ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအီၤ. တကးဒံးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ ထံၣ်အီၤဒ်အသကိးတဂၤ ဒီးပာ်ပနီၣ်အီၤ ဒ်ပှၤတီပှၤလိၤတဂၤ. (၁ မိၤ ၁၅:၆; ရိ ၄:၁၃, ၂၂) ပဝဲစ့ၢ်ကီး ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးပှၤန့ၣ် တဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢ ပမၤအတၢ်မၤ အါထဲလဲၣ် ဒီးလၢတၢ်လီၢ် ဖဲလဲၣ်န့ၣ်ဘၣ်. ဖဲပလဲၤခီဖျိ တၢ်မၤကွၢ်တဖၣ်လၢ တၢ်သးတီအပူၤအခါ ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးပှၤ. အဒိ ပသးနံၣ်မ့ၢ်အိၣ်ထဲလဲၣ်, ပတၢ်အိၣ်သး ဒီးပတၢ်သ့တၢ်ဘၣ် မ့ၢ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်သနာ်က့ ပဝဲခဲလၢာ်န့ၣ် ပအိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲသ့. ခဲအံၤန့ၣ် နထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်မၤကွၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးနပာ်ဖျါထီၣ် နတၢ်သးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤကသ့ဒ်လဲၣ်. သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ နမ့ၢ်ဆဲးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် နမၤသးခုအသး. ဒီးဖဲပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးပှၤအခါ ပနာ်သ့သပှၢ်တၢၢ်လၢ ပတၢ်မုၢ်လၢ် ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်.

၁၅. စီၤပီလူး ဆဲးတဲဒံးဝဲ မနုၤလဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤတနီၤ တနၢ်ပၢၢ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်လၢ အတဲဝဲဘၣ်လဲၣ်.

^၁၅ စီၤပီလူးတဲဝဲလၢ ပမ့ၢ်ဆဲးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤ ဒီးဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးပှၤ. ဒီးအဆဲးတဲဝဲလၢ “ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ဘၣ်သးန့ၣ် ဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်မုၢ်လၢ်လီၤ. ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်အံၤ တကဲထီၣ် တၢ်သးဟးဂီၤလၢ ပဂီၢ်ဘၣ်.” (ရိ ၅:၄, ၅) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤတနီၤ တနၢ်ပၢၢ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဘၣ်လဲၣ်. ဖဲ ရိမ့ၤ ၅:၂ န့ၣ်စီၤပီလူး တဲဝဲလၢ ခရံာ်ဖိလၢ အအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ရိမ့ၤအပူၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်လၢ “ကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်လၤကပီၤလၢ ကစၢ်ယွၤအအိၣ်.” အဃိ ပှၤတနီၤ သံကွၢ်ဝဲလၢ ‘ခရံာ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်လံအဃိ ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤပီလူး တဲဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်မုၢ်လၢ်အဂ့ၢ်ဒံးလဲၣ်.’

၁၆. ပှၤတဂၤ အတၢ်မုၢ်လၢ် ဟဲဂၢၢ်ကျၢၤဒိၣ်ထီၣ်ဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၁၆ ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထံ ဘၣ်ဃးဒီး ပတၢ်မုၢ်လၢ် ဟဲဂၢၢ်ကျၢၤဒိၣ်ထီၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ပကနၢ်ပၢၢ် တၢ်လၢစီၤပီလူးတဲဝဲ. အဒိ နနၢ်ဟူဘၣ် တၢ်မုၢ်လၢ်လၢအဂ့ၤဒိၣ်မး လၢလံာ်စီဆှံပူၤ အဆိကတၢၢ်တဘျီန့ၣ် နနီၣ်ဘၣ်ဒံးဧါ. ဖဲန့ၣ်အခါ နကဆိကမိၣ်လၢ နမ့ၢ်အိၣ်မူဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ပၤရဒံစူးအပူၤ လီၤထူလီၤယိာ်န့ၣ်ကဂ့ၤ ဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကဆိကမိၣ်လၢ အကဲထီၣ်သး တသ့ဘၣ်. သနာ်က့ ခီဖျိလၢ နမၤလိအါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ် ဒီးမၤလိဘၣ် လံာ်စီဆှံ အတၢ်အၢၣ်လီၤအဃိ နနာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ တၢ်မုၢ်လၢ်တခါအံၤ ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်နီၢ်ကီၢ်.

၁၇. ပဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်သး ဒီးဒိးဘျၢထံမ့ၢ်ဝံၤသနာ်က့ ပတၢ်မုၢ်လၢ် ကဆဲးဂၢၢ်ကျၢၤဒိၣ်ထီၣ် ဒ်လဲၣ်.

^၁၇ နဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်သး ဒီးဒိးဘျၢထံမ့ၢ်ဝံၤသနာ်က့ ခီဖျိလၢ နဆဲးမၤလိအါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ် ဒီးနအဲၣ်အီၤဒိၣ်ထီၣ်အဃိ နတၢ်မုၢ်လၢ် ဟဲဂၢၢ်ကျၢၤဒိၣ်ထီၣ်. (ဧ့ၤ ၅:၁၃–၆:၁) ဒီးဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နလဲၤခီဖျိဘၣ် တၢ်ဂ့ၢ်လၢ ရိမ့ၤ ၅:၂-၄ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလံ. နထံၣ်ဘၣ် တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ် ဘၣ်ဆၣ် နအိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲအဃိ နသ့ၣ်ညါလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးနၤ. ဒီးခီဖျိလၢ နသ့ၣ်ညါလၢ ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်နၤ ဒီးအဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးနၤအဃိ ခဲအံၤန့ၣ် နနာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ နကန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤလၢ ကစၢ်ယွၤအၢၣ်လီၤနၤ. အဃိ ခဲအံၤန့ၣ် နတၢ်မုၢ်လၢ် ဂၢၢ်ကျၢၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး နတၢ်မုၢ်လၢ်လၢ  အခီၣ်ထံးသီသီဒံး. နတၢ်မုၢ်လၢ်အံၤ အကဲဝဲ တၢ်နီၢ်ကီၢ် ဒီးအကဲဘျုး လၢနဂီၢ်ဒိၣ်မး. နတၢ်မုၢ်လၢ်အံၤ မၤစၢၤနၤလၢ နတၢ်အိၣ်မူ ကိးသနၢၣ်ဒဲး ဒီးမၤစၢၤနၤလၢ နကရ့ဒီးနဟံၣ်ဖိဃီဖိဒ်လဲၣ်, နကဆၢတဲာ်တၢ်ဒ်လဲၣ် ဒီးနကသူနတၢ်ဆၢကတီၢ်ဒ်လဲၣ်.

၁၈. ဘၣ်ဃးဒီး ပတၢ်မုၢ်လၢ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤဝဲဒ်လဲၣ်.

^၁၈ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ပန့ၢ်ဘၣ် ခီဖျိလၢ ကစၢ်ယွၤ ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးပှၤ အဃိန့ၣ် တၢ်မၢဖိပီလူး တဲအါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်လၢအရ့ဒိၣ်တခါ. အတဲဘၣ်ပှၤလၢ ပတၢ်မုၢ်လၢ် ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်နီၢ်ကီၢ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပနာ်လၢ အကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်နီၢ်ကီၢ်လဲၣ်. ဘၣ်ဃးဒီး ကစၢ်ယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤန့ၣ် စီၤပီလူး ကွဲးန့ၢ်ဝဲ ခရံာ်ဖိတဖၣ်လၢ “တၢ်မုၢ်လၢ်အံၤ တကဲထီၣ် တၢ်သးဟးဂီၤလၢ ပဂီၢ်ဘၣ်, မ့ၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤအတၢ်အဲၣ် ဘၣ်တၢ်လူလီၤအီၤလၢ ပသးပူၤခီဖျိ သးစီဆှံလၢ ကစၢ်ယွၤ ဟ့ၣ်လီၤပှၤ အဃိလီၤ.” (ရိ ၅:၅) အဃိ ပတၢ်မုၢ်လၢ် ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်နီၢ်ကီၢ်န့ၣ် ပနာ်သ့သပှၢ်တၢၢ်.

၁၉. ဘၣ်ဃးဒီး ပတၢ်မုၢ်လၢ်န့ၣ် ပနာ်တၢ်မနုၤသ့လဲၣ်.

^၁၉ ဆိကမိၣ်ထံက့ၤ ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤတၢ်ဒီး စီၤအၤဘြၤဟၣ်, ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအီၤ ဒီးယဟိဝၤယွၤ ထံၣ်အီၤဒ်သိး အသကိးတဂၤအဂ့ၢ်. ပထံၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်လၢ စီၤအၤဘြၤဟၣ် မုၢ်လၢ်ဝဲန့ၣ် အတကဲထီၣ် တၢ်ကလီကလီဘၣ်. လံာ်စီဆှံ တဲဝဲလၢ “စီၤအၤဘြၤဟၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဝံသးစူၤ ဒီးလၢခံန့ၣ် အဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်စံးပာ်အံၤ.” (ဧ့ၤ ၆:၁၅; ၁၁:၉, ၁၈; ရိ ၄:၂၀-၂၂) အဃိ စီၤအၤဘြၤဟၣ် အသးတဟးဂီၤ နီတစဲးဘၣ်. ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပမ့ၢ်ဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီန့ၣ် ပတၢ်မုၢ်လၢ် ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်နီၢ်ကီၢ်. ပတၢ်မုၢ်လၢ်အံၤ အကဲဝဲ တၢ်နီၢ်ကီၢ်, တၢ်လၢအမၤသးခုပသး ဒီးတကဲထီၣ် တၢ်သးဟးဂီၤလၢ ပဂီၢ်ဘၣ်. (ရိ ၁၂:၁၂) စီၤပီလူး တဲဝဲလၢ “ဒ်သိး သုကပှဲၤဒီးတၢ်မုၢ်လၢ် ခီဖျိသးစီဆှံ အတၢ်စိတၢ်ကမီၤအဂီၢ် မ်ကစၢ်ယွၤလၢ အဟ့ၣ်လီၤသု တၢ်မုၢ်လၢ်တဂၤအံၤ မၤပှဲၤသုသးဒီး ကယဲၢ်တၢ်သးခု ဒီးတၢ်ဃူတၢ်ဖိး ခီဖျိလၢ သုနာ်န့ၢ်အီၤ အဃိတက့ၢ်.”—ရိ ၁၅:၁၃.