၁-၂. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဟီၣ်လဲၣ်.

 ပဝဲပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိန့ၣ် ပဟီၣ်ကိးဂၤဒဲးလီၤ. တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ခီဖျိလၢ ပသးခုဒိၣ်မးအဃိ ပမဲာ်ထံလီၤ. အဒိ ဖဲနဖိအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်, ဖဲနနီၣ်ဘၣ်က့ၤတၢ်လၢ အမၤသးခုနၤ မ့တမ့ၢ် ဖဲနထံၣ်ဘၣ်က့ၤ နသကိးလၢ နတထံၣ်ဘၣ်အီၤဖးယံာ်အခါ နမဲာ်ထံကလီၤ.

^၂ ဘၣ်ဆၣ် အါတက့ၢ်န့ၣ် ပဟီၣ်ခီဖျိလၢ ပသးအုး ဒီးပဘၣ်တူၢ်တၢ်အဃိ. အဒိ ဖဲပှၤလၢပနာ်န့ၢ်အီၤတဂၤ မၤဘၣ်ဒိပသးအခါ ပကသးအုး ဒီးပကဟီၣ်. ဒီးဖဲပဆိးက့ ဒီးပဘၣ် တူၢ်တၢ်ဆါ ဖးယံာ် မ့တမ့ၢ် ဖဲပှၤလၢပအဲၣ်အီၤတဂၤ သံသဒၣ်ကွံာ်ပှၤအခါ ပကဟီၣ်. အဃိ ဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်သးဒ်အံၤအခါ ပကတူၢ်ဘၣ် တၢ်သးအုးနးမး ဒီးပဟီၣ်တကတၢၢ် နီတဘျီလၢၤဘၣ်. ပမ့ၢ်ကွၢ် ဖဲပှၤဘၤဘူၤလိၣ်ဖိတဖၣ် မၤဟးဂီၤ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အခါ ဝံယံးရမံယၤ တူၢ်ဘၣ် တၢ်သးအုး ဒ်အံၤစ့ၢ်ကီး. အတဲဝဲလၢ “ယမဲာ်ထံယွၤလီၤဒ် ထံကျိဖိတဖၣ်အသိး . . . ယမဲာ်ထံယွၤလီၤရုၢ်ရုၢ် ဒီးတကတၢၢ် နီတဘျီဘၣ်.”—သး ၃:၄၈, ၄၉.

၃. ဖဲယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤ တဂၤဂ့ၤတဂၤဂ့ၤ ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်သးကီခဲအခါ ယဟိဝၤယွၤ တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (ယၡါယၤ ၆၃:၉)

^၃ ခီဖျိလၢ တၢ်အိၣ်သးကီခဲအဃိ ပဟီၣ်ပှဲၤဘျီလဲၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ သ့ၣ်ညါဝဲ. ဖဲယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤ တဂၤဂ့ၤတဂၤဂ့ၤ ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်သး ကီခဲအခါ လံာ်စီဆှံ တဲဝဲလၢ အနၢ်ဟူ အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ကိးပသူထီၣ် လၢတၢ်မၤစၢၤအဂီၢ်. (စံး ၃၄:၁၅) ဘၣ်ဆၣ် တမ့ၢ်ထဲ အထံၣ်ဒီးနၢ်ဟူဝဲဘၣ်, အသးအိၣ်မၤစၢၤပှၤ အါန့ၢ်အံၤဒံး. ဒ်မိပါလၢ အအိၣ်ဒီး တၢ်အဲၣ်အသိး ယဟိဝၤယွၤစ့ၢ်ကီး အဲၣ်ပှၤဒိၣ်မး. အဃိ ဖဲအထံၣ်ဝဲလၢပဟီၣ် ဒီးပသးအုးအခါ အဘၣ်သးမၤစၢၤပှၤ တဘျီဃီ.—ဖး ယၡါယၤ ၆၃:၉.

၄. လၢတၢ်မၤလိအံၤ ပကတဲသကိး မတဂၤ အဒိအတဲာ်လဲၣ် ဒီးဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် ပကသ့ၣ်ညါဘၣ် တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

 ^၄ ဖဲယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတဖၣ် ဟီၣ်အခါ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်တူၢ်ဘၣ် အိၣ်ဒ်လဲၣ် ဒီးအမၤစၢၤ အခ့အပှၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤ. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် ပကကွၢ်သကိး နီၢ်ဃးနၤ, စီၤဒၤဝံး ဒီးစီၤပၤဃံးစကံယၤ အဒိအတဲာ်. ပကမၤလိဘၣ်လၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်ဟီၣ်လဲၣ် ဒီးယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်. ဒီးပကသ့ၣ်ညါဘၣ် စ့ၢ်ကီးလၢ ဖဲပသးအုး, ဖဲပှၤလၢပနာ်န့ၢ်အီၤတဂၤ မၤဟးဂီၤပသး မ့တမ့ၢ် ဖဲပတူၢ်ဘၣ်လၢ ပတၢ်အိၣ်သး တဂ့ၤထီၣ်လၢၤဘၣ်အခါ ယဟိဝၤယွၤ မၤမုာ်ထီၣ်ပသးဒ်လဲၣ်.

မဲာ်ထံလီၤ ခီဖျိလၢ နသးအုးအဃိ

၅. ဖဲနီၢ်ဃးနၤ ထံၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်သးကီခဲအခါ အတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.

^၅ နီၢ်ဃးနၤ ထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအါမံၤအဃိ အသးဘၣ်ဒိဒိၣ်မး ဒီးအဟီၣ်. နီၢ်ဃးနၤအဝၤန့ၣ် အအိၣ်ဒီး အမါလၢအဂၤတဂၤ လၢအမံၤမ့ၢ် နီၢ်ပနံးနၤ. နီၢ်ပနံးနၤန့ၣ် အသးက့ၣ် နီၢ်ဃးနၤဒိၣ်မး. တကးဒံးဘၣ် နီၢ်ပနံးနၤန့ၣ် အဖိအိၣ်ဒီဒူၣ်, မ့မ့ၢ်နီၢ်ဃးနၤန့ၣ် အဖိတအိၣ် နီတဂၤဘၣ်. (၁ မူၤ ၁:၁, ၂) အဃိ နီၢ်ပနံးနၤ တဲဆဲးအဲးအီၤ ဘၣ်ဃးဒီး အဖိအိၣ်တန့ၢ်ဘၣ်အဂ့ၢ် ခဲအံၤခဲအံၤ. ဆိကမိၣ်ကွၢ် နမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်သး ကီခဲဒ်အံၤန့ၣ် နကတူၢ်ဘၣ်ဒ်လဲၣ်. လံာ်စီဆှံ တဲဝဲလၢ နီၢ်ဃးနၤ အသးအုးဒိၣ်မး အဃိ “အမဲာ်ထံလီၤ ဒီးအတအီၣ်တၢ်လၢၤဘၣ်” ဒီး “အသးဘၣ်ဒိဒိၣ်မး.”—၁ မူၤ ၁:၆, ၇, ၁၀.

၆. ဒ်သိး နီၢ်ဃးနၤ အသးကမုာ်ထီၣ်က့ၤအဂီၢ် အမၤဝဲဒ်လဲၣ်.

^၆ ဒ်သိး နီၢ်ဃးနၤ အသးကမုာ်ထီၣ်က့ၤအဂီၢ် အမၤဝဲဒ်လဲၣ်. အဆိကတၢၢ်န့ၣ် အဝဲ လဲၤဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ လၢဒဲစီဆှံ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အလဲၤဝဲဘူးဒီး ဒဲစီဆှံအကျဲနုာ်လီၤ ဒီးဖဲန့ၣ် “အဝဲ ဃ့ထုကဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီးဟီၣ်ဝဲ လၢာ်သူၣ်လၢာ်သး.” ဒီးအဃ့ကညး ယဟိဝၤယွၤလၢ “ကွၢ်လီၤ ယတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ် ဒီးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ယၤ.” (၁ မူၤ ၁:၁၀, ၁၁) နီၢ်ဃးနၤ ဃ့ထုကဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီးတဲဖျါထီၣ် အတၢ်တူၢ်ဘၣ်. ဒီးဖဲယဟိဝၤယွၤ ထံၣ်ဝဲလၢ နီၢ်ဃးနၤ ဟီၣ်ဝဲနးမးအခါ ယဟိဝၤယွၤ သးဘၣ်ဒိစ့ၢ်ကီး. ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်နီၢ်ဃးနၤ ဒိၣ်မးအဃိ အအဲၣ်ဒိး မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤအသး.

၇. နီၢ်ဃးနၤ တဲဖျါထီၣ် အတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ အအိၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ အတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.

^၇ နီၢ်ဃးနၤ ဃ့ထုကဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အအိၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ပှၤလုၢ်တၢ်ခိၣ်အဒိၣ်ကတၢၢ် စီၤဧ့လံၤ မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤအသး ဒီးတဲအီၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကစံးဆၢ နတၢ်ထုကဖၣ်. ဖဲန့ၣ် နီၢ်ဃးနၤ သးမုာ်ထီၣ်က့ၤ ဒီးလံာ်စီဆှံ တဲဝဲလၢ “နီၢ်ဃးနၤ ဟးထီၣ်ကွံာ်ဝဲ ဒီးအီၣ်တၢ်လီၤ. ဒီးနီၢ်ဃးနၤ အသးတဘၣ်ဖှီၣ်လၢၤဘၣ်.” (၁ မူၤ ၁:၁၇, ၁၈) နီၢ်ဃးနၤ အတၢ်အိၣ်သး တဂ့ၤထီၣ်ဒံးဘၣ်သနာ်က့ အသးမုာ်ထီၣ်က့ၤ ဖးဒိၣ်ညါ. ဒီးအနာ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ နၢ်ပၢၢ်အတၢ်တူၢ်ဘၣ် ဒီးအတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ် ဒီးအနာ်စ့ၢ်ကီးဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤအီၤသပှၢ်တၢၢ်. ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ နၢ်ပၢၢ်အတၢ်တူၢ်ဘၣ်, ဒိကနၣ်အတၢ်ထုကဖၣ် ဒီးလၢခံ ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤအီၤဒ်သိး အကန့ၢ်ဘၣ်အဖိ.—၁ မူၤ ၁:၁၉, ၂၀; ၂:၂၁.

၈-၉. ဒ် ဧ့ၤဘြံၤ ၁၀:၂၄, ၂၅ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ ပကဘၣ်လဲၤထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၈ တၢ်မၤလိလၢပဂီၢ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအါမံၤ ဒ်သိးဒီး ပှၤလၢနဟံၣ်ဖိဃီဖိ အကျါတဂၤဂၤ မ့တမ့ၢ် န သကိးလၢ နအဲၣ်တဂၤဂၤ သံသဒၣ်နၤအဃိ နကသးအုးနးမး. ဖဲတၢ်ကဲထီၣ်သးဒီးနၤ ဒ်န့ၣ်အခါ ညီနုၢ်န့ၣ် နကဘၣ်သး အိၣ်ထဲတဂၤ. အဃိ သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ နီၣ်ဃးနၤ အဒိအတဲာ်. နီၣ်ဃးနၤန့ၣ် အလဲၤလၢ ဒဲစီဆှံအဃိ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအီၤ ဒီးမၤမုာ်ထီၣ်က့ၤအသး. ဒ်န့ၣ်အသိး ဖဲပတူၢ်ဘၣ်လၢ ပဂံၢ်ပဘါ တအိၣ်လၢၤဘၣ် ဒီးပသးအုးဒိၣ်မးအခါ ပမ့ၢ်လဲၤထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤ ဒီးကမၤမုာ်ထီၣ်က့ၤပသး. (ဖး ဧ့ၤဘြံၤ ၁၀:၂၄, ၂၅.) လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ် ပကနၢ်ဟူဘၣ် လံာ်စီဆှံအဆၢလၢ ကဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤ ဒီးကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပတဆိကမိၣ်တၢ်လၢ အမၤသးအုးပသး လၢၤတဂ့ၤအဂီၢ်. ပတၢ်အိၣ်သး မ့ၢ်တဂ့ၤထီၣ်က့ၤ တဘျီဃီဘၣ် သနာ်က့ ပမ့ၢ်လဲၤထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ် ပသးကမုာ်ထီၣ်က့ၤ.

^၉ လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်လၢ အအဲၣ်ပှၤဒိၣ်မး. ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီးအဝဲသ့ၣ် တပူၤဃီန့ၣ် ပသးကမုာ်ထီၣ်. (၁ သ့း ၅:၁၁, ၁၄) အဒိ ဆိကမိၣ်ကွၢ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ အတၢ်လဲၤခီဖျိ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအံၤ အမၤပှၤလဲၤလၢညါလီၤဆီ ဒီးအမါသံသဒၣ်အီၤ. အတဲဝဲလၢ “ယသ့ၣ်နီၣ်ဘၣ်ယမါအဃိ ယဟီၣ် ဒီးတဘျီတခီၣ်န့ၣ် ယဘၣ်သးအိၣ် ထဲတဂၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲယလဲၤထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခါ ယန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် တဲတၢ်ဒီးယၤမုာ်မုာ် ဒီးအဝဲသ့ၣ် အတၢ်စံးဆၢလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ် မၤမုာ်ထီၣ်ယသးဒိၣ်မး. ယသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယတၢ်ကိၢ်တၢ်ဂီၤ မ့ၢ်အိၣ်အါထဲလဲၣ် သနာ်က့ ယမ့ၢ်လဲၤထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ် ယသးမုာ်ထီၣ်က့ၤ ထီဘိလီၤ.” ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပမ့ၢ်လဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ် ပသးကမုာ်ထီၣ်က့ၤ ဒီးယဟိဝၤယွၤ ကသူဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ ကမၤစၢၤပှၤ.

၁၀. ဖဲနသးဘၣ်ဒိ ဒိၣ်မးအခါ နကွၢ်လိ နီၢ်ဃးနၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၁၀ နီၢ်ဃးနၤ ဃ့ထုကဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီးတဲဖျါထီၣ် အတၢ်တူၢ်ဘၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံ အသးမုာ်ထီၣ်က့ၤ. နၤစ့ၢ်ကီးန “ပာ်ထီၣ် [န] တၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီခဲလၢာ်လၢ [ယဟိဝၤယွၤ] အအိၣ်” သ့ ဒီးနာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ အကဒိကနၣ်နၤ ဒီးမၤစၢၤနၤ. (၁ ပ့း ၅:၇) ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤလၢ တမျာ်မၤသံအဝၤန့ၣ် အတဲဝဲလၢ “ယသးအုးဒိၣ်မး ဒီးယဆိကမိၣ်လၢ ယသးမုာ်ထီၣ်က့ၤ တန့ၢ်လၢၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ယသ့ၣ်ညါလၢ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ယၤဒိၣ်မး ဒီးဖဲယဃ့ထုကဖၣ်လၢအအိၣ် တဘျီဂ့ၤ တဘျီဂ့ၤအခါ ယသးမုာ်ထီၣ်က့ၤ. တဘျီတခီၣ် ယကတဲဘၣ် ယဟိဝၤယွၤလၢ ယတၢ်တူၢ်ဘၣ်န့ၣ် ယတဲဖျါထီၣ်မး တဘၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲနၢ်ပၢၢ် ယတၢ်တူၢ်ဘၣ်. ဖဲယသးအုး ဒီးယဘၣ်ယိၣ်တၢ် ဒိၣ်မးအခါ ယဃ့ယဟိဝၤယွၤလၢ ကမၤစၢၤယၤဒ်သိး ယကပာ်သးမုာ်မုာ်. ယဃ့ဒ်န့ၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံ ယသးမုာ်ထီၣ်က့ၤ ဒီးတၢ်လၢ ယကဘၣ်မၤတဖၣ်န့ၣ် ယဆဲးမၤအီၤန့ၢ်.” နၤစ့ၢ်ကီး ဖဲနဃ့ထုကဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီးတဲဖျါထီၣ် နတၢ်တူၢ်ဘၣ်အခါ ယဟိဝၤယွၤ နၢ်ပၢၢ်စၢၤ နတၢ်တူၢ်ဘၣ် ဒီးအသးတမုာ် စ့ၢ်ကီးဘၣ်. နမ့ၢ်ဘၣ်ယိၣ်တၢ်ဒံး သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤမုာ်ထီၣ်နသး ဒီးကမၤစၢၤနၤလၢ နကပာ်သးမုာ်မုာ်. (စံး ၉၄:၁၉; ဖံလံး ၄:၆, ၇) ဒီးမ့ၢ်လၢ နဆဲးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤအဃိ အကဆိၣ်ဂ့ၤက့ၤနၤ.—ဧ့ၤ ၁၁:၆.

မဲာ်ထံလီၤ ခီဖျိလၢ ပှၤလၢနနာ်န့ၢ်အီၤတဂၤ မၤဟးဂီၤနသးအဃိ

၁၁. ဖဲပှၤတရ့ဒီး စီၤဒၤဝံး တီတီလိၤလိၤဘၣ်အခါ အတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.

^၁၁ လၢစီၤဒၤဝံး အတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ် အထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအါမံၤ အဃိ အမဲာ်ထံလီၤ. စီၤဒၤဝံးန့ၣ် ပှၤသးဟ့အီၤ အိၣ်ဒီဒူၣ်ညါ. အသကိး ဒီးပှၤလၢအဟံၣ်ဖိဃီဖိ အကျါတနီၤန့ၣ် ကူၣ်သံအီၤ. (၁ မူၤ ၁၉:၁၀, ၁၁; ၂ မူၤ ၁၅:၁၀-၁၄, ၃၀) ဖဲစီၤဒၤဝံးထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ အတဲဝဲလၢ “ယသးအုးတုၤလၢ ယလီၤဘှံးလၢာ်လံ, ယဘၣ်ဟီၣ်ဒီတနၤကျၢၤအဃိ ယလီၢ်မံဘၣ်စီၣ်လၢ ယမဲာ်ထံမဲာ်နိလၢာ်လံ. ဒီးခီဖျိလၢ ယဟီၣ်အဃိ ယလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤကပုာ် ဘၣ်စီၣ်ဒီဖျၢၣ်ညါလံ.” ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤဒၤဝံး တူၢ်ဘၣ်တၢ် ဒ်အံၤလဲၣ်. အတဲဝဲ “လၢယဒုၣ်ယဒါတဖၣ် အဃိ.” (စံး ၆:၆, ၇) ဖဲပှၤဂၤတရ့ဒီး စီၤဒၤဝံး တီတီလိၤလိၤဘၣ်အခါ စီၤဒၤဝံး သးဘၣ်ဒိ ဒိၣ်မး ဒီးအဟီၣ် တကတၢၢ်လၢၤဘၣ်.

၁၂. ဒ်စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၅၆:၈ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး စီၤဒၤဝံးနာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤဒ်လဲၣ်.

^၁၂ စီၤဒၤဝံး ထံၣ်ဘၣ် တၢ်တတီတလိၤဘၣ် သနာ်က့ အနာ်ဝဲသပှၢ်တၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်အီၤဒံး. ဒီးအတဲဝဲလၢ “ယတၢ်ဟီၣ်တၢ်ယၢၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကနၢ်ဟူဝဲ.” (စံး ၆:၈) ဖဲစီၤဒၤဝံး ထံၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်သးလၢအဂၤ တဘျီအခါ အကွဲးဝဲ တၢ်ကတိၤ လၢ အလီၤဆိကမိၣ်တခါ လၢပထံၣ်ဘၣ်အီၤဖဲ စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၅၆:၈. (ဖး.) ဖဲန့ၣ် စီၤဒၤဝံး တဲဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖှိၣ်ဃာ် အမဲာ်ထံမဲာ်နိလၢ အထၢၣ်တၢ်ဖံးအပူၤ ဒီးကွဲးနီၣ်ဃာ်ဝဲလၢ အလံာ်ပူၤ. စီၤဒၤဝံး သ့ၣ်ညါဝဲလၢ တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ အလဲၤခီဖျိဘၣ်ဝဲန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤထံၣ်ဝဲ ဒီးအတသးပ့ၤနီၣ်ဝဲဘၣ်. ဒီးစီၤဒၤဝံး နာ်ဝဲသပှၢ်တၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ သ့ၣ်ညါအတၢ်ကီတၢ်ခဲ တကးဒံးဘၣ် နၢ်ပၢၢ်စၢၤ အတၢ်တူၢ်ဘၣ်. ပဝဲစ့ၢ်ကီး ဖဲပဖး စီၤဒၤဝံး အတၢ်ကတိၤအံၤအခါ ပသ့ၣ်ညါထီၣ်ဘၣ် ၡဲၡဲဖိလၢ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ပှၤဒိၣ်မး ဒီးအနၢ်ပၢၢ် ပတၢ်တူၢ်ဘၣ်ဂ့ၤဂ့ၤ.

၁၃. ဖဲပှၤလၢ ပနာ်န့ၢ်အီၤတဂၤ မၤဟးဂီၤပသး မ့တမ့ၢ် ပာ်တ့ၢ်ကွံာ်ပှၤအခါ ပကဘၣ် သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၁၃ တၢ်မၤလိလၢပဂီၢ်. မ့ၢ်နတူၢ်ဘၣ် တၢ်သးအုးနးမး ခီဖျိလၢ ပှၤလၢနနာ်န့ၢ်အီၤတဂၤ မၤဟးဂီၤနသးအဃိဧါ. မ့ၢ်ပှၤလၢ နပာ်တၢ်အဲၣ်တီဒီးအီၤ မ့တမ့ၢ် နသးသမူတံၤသကိး ပာ်တ့ၢ်ကွံာ်နၤ သတူၢ်ကလာ်ဧါ. မ့တမ့ၢ် မ့ၢ်ပှၤလၢနအဲၣ်တဂၤဂၤ ပာ်တ့ၢ်ကွံာ် ယဟိဝၤယွၤဧါ. နမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်သး ဒ်အံၤန့ၣ် နသးကဘၣ်ဒိနးမး. အဒိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤလၢ အမါအဲၣ်ဘၢအီၤ ဒီးပာ်တ့ၢ်ကွံာ်အီၤန့ၣ် အတဲဝဲလၢ “တၢ်ကကဲထီၣ်သးဒီးယၤ ဒ်အံၤန့ၣ် တလီၤနာ်နီတစဲးဘၣ်. တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ယသးအုး, ယသးဒိၣ်ထီၣ်တၢ် ဒီးယတူၢ်ဘၣ်လၢ ယလုၢ်ယပှ့ၤ တအိၣ်လၢၤဘၣ်.” နၤစ့ၢ်ကီး ပှၤလၢနနာ်န့ၢ်အီၤတဂၤ မ့ၢ်မၤဟးဂီၤနသး မ့တမ့ၢ် ပာ်တ့ၢ်ကွံာ်နၤ သနာ်က့ နကဘၣ် နာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အတပာ်တ့ၢ်နၤ နီတဘျီဘၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ ဖဲမကၢာ်တဂၤန့ၣ် ဆဲးတဲဝဲလၢ “ယသ့ၣ်ညါထီၣ်လၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိန့ၣ် တတီဒီးပှၤ ထီဘိဘၣ်. မ့မ့ၢ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အကဲဝဲပလၢၢ်အဃိ ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်သး ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ် သနာ်က့ အကမၤစၢၤပှၤထီဘိ. ဒီးအဝဲတပာ်တ့ၢ်ကွံာ် ပှၤလၢအသးတီဒီးအီၤ တဖၣ်ဘၣ်.” (စံး ၃၇:၂၈) ပကဘၣ် သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အအဲၣ်ပှၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအဲၣ်ပှၤ စၢၢ်တလၢၢ်. ဒီးဖဲပှၤလၢ ပနာ်န့ၢ်အီၤတဂၤ မၤဟးဂီၤပသးအခါ ပသးကဘၣ်ဒိဒိၣ်မး. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ပကဘၣ် သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ ပှၤဂၤမ့ၢ်ရ့ဒီးပှၤ ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ် သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ ဆဲးပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤပှၤ ဒီးအအဲၣ်ပှၤထီဘိ.—ရိ ၈:၃၈, ၃၉.

၁၄. စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၄:၁၈ မၤမုာ်ထီၣ်ပသးဒ်လဲၣ်.

^၁၄ ဖဲပှၤလၢ နနာ်န့ၢ်အီၤတဂၤ မၤဟးဂီၤနသးအခါ စီၤဒၤဝံး အတၢ်ကတိၤ ကမၤမုာ်ထီၣ်နသး. (ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၄:၁၈.) လံာ်တဘ့ၣ် တဲဝဲလၢ တၢ်ကတိၤ လၢအမ့ၢ် “သးလီၤသဘှံး” န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ “ပှၤလၢ အတူၢ်ဘၣ်လၢ အတၢ်မုၢ်လၢ် တအိၣ်နီတမံၤလၢၤဘၣ်.” ပမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ် ဒ်န့ၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကမၤမုာ်ထီၣ် ပသးဒ်လဲၣ်. ယဟိဝၤယွၤ က “အိၣ်ဘူးဒီး” ပှၤ. ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အလီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး မိပါလၢ အဖိးဟုဃာ် အဖိလၢအဟီၣ်တဂၤ လၢအဟုးလာ် ကျၢၤကျၢၤ ဒီးမၤမုာ်ထီၣ်က့ၤအသး. အဃိ ပသးမ့ၢ်ဟးဂီၤ ဒီးပမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ ပလုၢ်ပပှ့ၤ တအိၣ်လၢၤဘၣ် သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ နၢ်ပၢၢ်စၢၤ ပတၢ်တူၢ်ဘၣ်, အဘၣ်သး မၤစၢၤပှၤ တဘျီဃီ ဒီးသးအိၣ် မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤပသး. တကးဒံးဘၣ် ဒ်သိး ပလဲၤခီဖျိ ပတၢ်ကီတၢ်ခဲ လၢပထံၣ်ဘၣ်ခဲအံၤ ကန့ၢ်အဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်မုၢ်လၢ်အါမး လၢခါဆူညါအဂီၢ်.—ၡါ ၆၅:၁၇.

 မဲာ်ထံလီၤ ခီဖျိလၢ နတူၢ်ဘၣ်လၢ နတၢ်အိၣ်သး တဂ့ၤထီၣ်လၢၤဘၣ်အဃိ

၁၅. ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤပၤဃံးစကံယၤ သးဟးဂီၤ ဒီးဟီၣ်ဝဲနးမးလဲၣ်.

^၁၅ ဖဲယူဒၤအစီၤပၤဃံးစကံယၤ အိၣ် ၃၉ နံၣ်အခါ အဆိးက့ထီၣ်နးမး. ဒီးဖဲန့ၣ်အခါ ယဟိဝၤယွၤ ဆှၢလီၤဝံယၡါယၤလၢ ကလဲၤတဲဘၣ်အီၤလၢ နတဘျါက့ၤလၢၤဘၣ် ဒီးနကသံ. (၂ စီၤပၤ ၂၀:၁) ခီဖျိလၢ တၢ်ကစီၣ်အံၤအဃိ စီၤပၤဃံးစကံယၤ တူၢ်ဘၣ်လၢ အတၢ်မုၢ်လၢ် တအိၣ်လၢၤဘၣ်. အဃိ အဟီၣ်ဝဲနးမး ဒီးအဃ့ကညး ယဟိဝၤယွၤ လၢကမၤစၢၤအီၤ.—၂ စီၤပၤ ၂၀:၂, ၃.

၁၆. ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤ စီၤပၤဃံးစကံယၤ ဒ်လဲၣ်.

^၁၆ ဖဲယဟိဝၤယွၤ နၢ်ဟူ စီၤပၤဃံးစကံယၤ အတၢ်ဃ့ထုကဖၣ် ဒီးထံၣ်လၢ အဟီၣ်အခါ ယဟိဝၤယွၤ သးကညီၤဘၣ်အီၤ. ဒီးယဟိဝၤယွၤမၢ ဝံယၡါယၤ တဲဘၣ် စီၤပၤဃံးစကံယၤလၢ “ယနၢ်ဟူနတၢ်ထုကဖၣ်လံ, ယထံၣ်ဘၣ် နမဲာ်ထံလံ. ယကမၤဘျါက့ၤနၤလီၤ.” ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သးကညီၤ ဒီးအၢၣ်လီၤ စီၤပၤဃံးစကံယၤလၢ အကမၤထီထီၣ် အသးသမူ ဒီးကမၤပူၤဖျဲး ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်လၢ ပှၤအၤၡူၢ်ဖိအစုပူၤ.—၂ စီၤပၤ ၂၀:၄-၆.

၁၇. နမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဆူးတၢ်ဆါလၢ ဖျါလီၤဂာ်လၢ အဘျါတသ့လၢၤဘၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤနၤဒ်လဲၣ်. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၄၁:၃) (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၁၇ တၢ်မၤလိလၢပဂီၢ်. နမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဆူးတၢ်ဆါလၢ ဖျါလီၤဂာ်လၢ အဘျါတသ့လၢၤဘၣ်န့ၣ် နကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်. တဲဘၣ် ယဟိဝၤယွၤလၢ နတၢ်တူၢ်ဘၣ်. နမ့ၢ်ဃ့ တၢ်မၤစၢၤ လၢအအိၣ် လၢတၢ်မဲာ်ထံမဲာ်နိ သနာ်က့ အကမၤစၢၤနၤ. လံာ်စီဆှံ အၢၣ်လီၤဝဲလၢ “ပၢ်လၢအပှဲၤဒီး တၢ်သးကညီၤ” န့ၣ် အကမၤမုာ်ထီၣ်က့ၤပှၤလၢ တၢ်မၤကွၢ်ခဲလၢာ်အပူၤ. (၂ ကရံၣ် ၁:၃, ၄) ခဲအံၤ ယဟိဝၤယွၤ တမၤလီၤမၢ်န့ၢ် ပတၢ်ကီတၢ်ခဲ ခဲလၢာ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပနာ်သ့ သပှၢ်တၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤပှၤထီဘိ. (ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၄၁:၃.) တကးဒံးဘၣ် ဒ်သိး ပလဲၤခီဖျိတၢ် ကန့ၢ်အဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ သူဝဲ အသးစီဆှံ ဒ်သိး ကမၤဆူၣ်ထီၣ် ပဂံၢ်ပဘါ, ကဟ့ၣ်ပှၤတၢ်ကူၣ်သ့ ဒီးမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကပာ်ပသးမုာ်မုာ်. (ကတိၤ ၁၈:၁၄; ဖံလံး ၄:၁၃) ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤစ့ၢ်ကီးပှၤခီဖျိ အဒုးသ့ၣ်ညါပှၤ တၢ်မုၢ်လၢ် လၢခါဆူညါန့ၣ် ပှၤတဆိးက့ နီတဂၤလၢၤဘၣ်.—ၡါ ၃၃:၂၄.

၁၈. ဖဲနထံၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်သးကီခဲအခါ လံာ်စီဆှံအဆၢလၢ အမၤမုာ်ထီၣ်နသးန့ၣ် မ့ၢ်ဖဲလဲၣ်တဆၢလဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်လွံၢ်နၢၣ် လၢအမ့ၢ် “ တၢ်ကတိၤအမုာ်လၢ အမၤမုာ်ထီၣ်က့ၤပသး.”)

^၁၈ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကတိၤန့ၣ် မၤမုာ်ထီၣ် စီၤပၤဃံးစကံယၤ အသးဒိၣ်မး. ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပမ့ၢ်ဖးဒီးဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကတိၤ လၢလံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤ ဖးအါညါ. ဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်သးကီခဲ လၢအမၤကိၢ်မၤဂီၤပှၤအခါ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကတိၤ လၢလံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ် ကမၤမုာ်ထီၣ်ပသး ဒီးမၤစၢၤပှၤလၢ ပကပာ်ပသးမုာ်မုာ်. (ရိ ၁၅:၄) ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤ လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်အၤဖြံၤကၤ မုၢ်နုာ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလၢ အအိၣ်ဒီး ခဲစၢၣ်တၢ်ဆါအခါ အသးအုးအဃိ အဟီၣ်ခဲအံၤခဲအံၤ. အတဲဝဲလၢ “လံာ်စီဆှံအဆၢလၢ အမၤမုာ်ထီၣ်ယသး ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ ယၡါယၤ ၂၆:၃. အါဘျီန့ၣ် ပဆီတလဲ ပတၢ်အိၣ်သး တသ့ဘၣ် သနာ်က့ လံာ်စီဆှံတဆၢန့ၣ် အၢၣ်လီၤပှၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကလဲၤခီဖျိ ပတၢ်ကီတၢ်ခဲ တမံၤဂ့ၤ တမံၤဂ့ၤ ဒီးမၤစၢၤပှၤလၢ ပကပာ်ပသးမုာ်မုာ်.” ဖဲနထံၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်သးကီခဲလၢ ဖျါလီၤဂာ်လၢ အဂ့ၤထီၣ်က့ၤ တသ့လၢၤဘၣ်အခါ လံာ်စီဆှံအဆၢလၢ အမၤမုာ်ထီၣ်နသးန့ၣ် အိၣ်တဆၢဆၢဧါ.

၁၉. ပအိၣ်ခိးကွၢ်လၢ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ မနုၤလဲၣ်.

 ^၁၉ ပအိၣ်မူဘၣ်လၢ မုၢ်နံၤခံကတၢၢ် ဒီးပသ့ၣ်ညါလၢ ခါဆူညါန့ၣ် တၢ်အိၣ်သးကီခဲလၢ အမၤသးအုးပှၤ ဒီးဒုးလီၤပမဲာ်ထံန့ၣ် ကအိၣ်အါန့ၢ်ဒံး ခဲအံၤစၢၢ်တလၢၢ်. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်ပထံၣ်ဘၣ်လၢ နီၢ်ဃးနၤ, စီၤဒၤဝံး ဒီးစီၤပၤဃံးစကံယၤ အဒိအတဲာ်အသိး ဖဲပမဲာ်ထံလီၤအခါ ယဟိဝၤယွၤထံၣ်ဝဲ ဒီးအသးဘၣ်ဒိဒိၣ်မး. ပဘၣ်တူၢ်တၢ်အါမံၤ သနာ်က့ ခီဖျိလၢ ပသးတီဒီးအီၤအဃိ အအဲၣ်ပှၤ ဒီးပမဲာ်ထံလီၤ ပှဲၤဘျီလဲၣ်န့ၣ် အတသးပ့ၤနီၣ်ဝဲဘၣ်. အဃိ ဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်သးကီခဲအခါ ပကဘၣ် ဃ့ထုကဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် လၢပသးဒီဖျၢၣ် ဒီးတဲဘၣ်အီၤ ပတၢ်တူၢ်ဘၣ်. ပကဘၣ် ရ့လိာ်သးဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါဘူးဘူး ဒီးပတဘၣ်အိၣ်လၢ ပနီၢ်ကစၢ်ကျိာ်ကျာ်ဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် ပမ့ၢ်ဖးလံာ်စီဆှံန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤသး လၢအဟဲလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်. ဒီးဖဲပလဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ ပမ့ၢ်ဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကဆိၣ်ဂ့ၤက့ၤပှၤ သပှၢ်တၢၢ်. အတၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤန့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်အၢၣ်လီၤလၢ ခါဆူညါန့ၣ် အကထွါကွံာ် ပမဲာ်ထံ လၢအယွၤလီၤ ခီဖျိလၢ ပသးအုးအဃိ, ပှၤလၢပနာ်န့ၢ်အီၤတဂၤ မၤဟးဂီၤပသး ဒီးပတူၢ်ဘၣ်လၢ ပတၢ်အိၣ်သး တဂ့ၤထီၣ်လၢၤဘၣ်အဃိ. (လီၣ် ၂၁:၄) ဒီးခါဆူညါန့ၣ် ကအိၣ်တ့ၢ်က့ၤထဲ တၢ်သးခုအမဲာ်ထံ.