၁. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်တဖၣ်န့ၣ် တၢ်မၢဖိပီလူး ထံၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်.

 တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် မၤမူဒါလၢ အရ့ဒိၣ်တဖၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ. တၢ်မၢဖိပီလူး ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အသးတီတဖၣ်အံၤဒိၣ်မး. အဒိ ဖဲအကွဲးလံာ်လၢ ခရံာ်ဖိလၢ အအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ဖံလံးပံၤအခါ အဆၢဂ့ၤဆၢဝါဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် ဃုာ်ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်တဖၣ်.—ဖံလံး ၁:၁.

၂. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလူဝံး ကဲထီၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်အဃိ အတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.

^၂ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အသးစၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ အသးပှၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ဖဲအဝဲသ့ၣ် မၤစၢၤဘၣ်တၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤအခါ အဝဲသ့ၣ် သးခုဒိၣ်မး. အဒိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဒဲဘဲၤန့ၣ် ဖဲအသးအိၣ် ၁၈ နံၣ်အခါ အကဲထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်. မ့မ့ၢ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလူဝံးန့ၣ် ဖဲအကဲထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်အခါ အသးနံၣ်အိၣ် ၅၀ ဘျဲၣ်လံ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလူဝံး ကဲထီၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်အဃိ အတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. အတဲဝဲလၢ “ယမၤစၢၤဘၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ လၢကျဲဒ်အံၤအဃိ ယသးခုဒိၣ်မး. မ့ၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ်လၢ ယဖီခိၣ်အဃိ ယၤစ့ၢ်ကီး ယအဲၣ်ဒိး ပာ်ဖျါထီၣ်က့ၤ တၢ်အဲၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ် အဖီခိၣ်.” တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ် လၢအဂၤစ့ၢ်ကီး တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်န့ၣ်.

၃. ပကတဲသကိး တၢ်သံကွၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၃ နမ့မ့ၢ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အဒိးဘျၢထံဝံၤ ဒီးနမ့ၢ်တကဲထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ် ဒံးဘၣ်န့ၣ် နပာ်လီၤဖီတၢၣ်လၢ နကကဲထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်ဧါ. နမ့ၢ်အိၣ်ဒီး ဖီတၢၣ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ နဘၣ်သးကဲထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်လဲၣ်. ဒီးဒ်သိး နကကဲထီၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်အဂီၢ် နကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါမနုၤလဲၣ်. လၢတၢ်မၤလိတခါအံၤ ပကတဲသကိး တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤ အတၢ်စံးဆၢ. အဆိကတၢၢ်န့ၣ် ပကတဲသကိး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်တဖၣ် အိၣ်ဒီးမူဒါ မနုၤလဲၣ်.

 တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤမၤစၢၤတၢ်တဖၣ် အိၣ်ဒီးမူဒါ မနုၤလဲၣ်

၄. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်တဖၣ် အိၣ်ဒီးမူဒါ မနုၤလဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၄ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်န့ၣ် အကဲဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အဒိးဘျၢထံဝံၤ ဒီးယဟိဝၤယွၤ အသးစီဆှံ ဃုထၢထီၣ် အဝဲသ့ၣ်လၢ ကမၤစၢၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ. အဝဲသ့ၣ်တနီၤန့ၣ် ကွၢ်ထွဲဒီးရဲၣ်ကျဲၤဝဲ လံာ်လဲၢ် ဒီးဟီၣ်ကဝီၤလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအဂီၢ်. မ့မ့ၢ်အဂၤ တနီၤန့ၣ် မၤကဆှီတၢ် ဒီးကွၢ်ထွဲဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်. ဖဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ထီၣ်အခါ အဝဲသ့ၣ် ကွၢ်ထွဲစၢၤတၢ် ဒီးအဝဲသ့ၣ် တနီၤန့ၣ်ဖီၣ်စဲးလၢ တၢ်ကလုၢ် ဒီးတၢ်ဂီၤမူအဂီၢ်. မူဒါလၢ အဝဲသ့ၣ် မၤဝဲန့ၣ် ကဲဘျုးလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်ဒိၣ်မး. တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကဲပှၤလၢ အအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအိၣ်မူမၤထွဲဒ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သး အိၣ်ဝဲအသိး. တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ်အဲၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါဒိၣ်မး. (မး ၂၂:၃၇-၃၉) ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အဒိးဘျၢထံဝံၤတဂၤ မ့ၢ်အဲၣ်ဒိးကဲထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤမၤစၢၤတၢ်န့ၣ် အကဘၣ်မၤ ဒ်လဲၣ်.

၅. ဒ်သိး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ ကတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးလၢ ကကဲထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်အဂီၢ် အကဘၣ်မၤ မနုၤလဲၣ်.

^၅ ဒ်သိး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ ကတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးလၢ ကကဲထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်အဂီၢ် အကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါမနုၤလဲၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ. (၁ တံၤ ၃:၈-၁၀, ၁၂, ၁၃) နမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးကဲထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်န့ၣ် နကဘၣ်မၤလိအါထီၣ် တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်အံၤ ဒီးအိၣ်မူမၤထွဲအီၤ. အဆိကတၢၢ်န့ၣ် သံကွၢ်လီၤနသးလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ နဘၣ်သးကဲထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်လဲၣ်.

ဘၣ်မနုၤအဃိ နဘၣ်သးကဲထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်လဲၣ်

၆. ဘၣ်မနုၤအဃိ နဘၣ်သးမၤစၢၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလဲၣ်. (မးသဲ ၂၀:၂၈; ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၆ ဆိကမိၣ်ကွၢ် ယ့ၣ်ၡူးအဒိအတဲာ်. တၢ်ခဲလၢာ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးမၤဝဲန့ၣ် အမၤဝဲခီဖျိလၢ အအဲၣ်အပါ ဒီးအအဲၣ်ပှၤဂၤအဃိ. ဒီးတၢ်အဲၣ် ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်အီၤလၢ ကမၤစၢၤပှၤဂၤ ဒီးမၤစ့ၢ်ကီး တၢ်မၤလၢ ပှၤဂၤထံၣ်ဝဲလၢ အပတီၢ်ဖုၣ်. (ဖး မးသဲ ၂၀:၂၈; ယိၤ ၁၃:၅, ၁၄, ၁၅) နမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးကဲထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ် ခီဖျိလၢ နအဲၣ်ပှၤဂၤအဃိန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကဆိၣ်ဂ့ၤနၤ ဒီးကမၤစၢၤနၤလၢ နဖီတၢၣ် ကလၢပှဲၤထီၣ်.—၁ ကရံၣ် ၁၆:၁၄; ၁ ပ့း ၅:၅.

၇. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ မ့ၢ်အဲၣ်ဒိးကဲထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ အတကြၢး ပာ်ထီၣ်ထီအသးဘၣ်လဲၣ်.

^၇ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အါတက့ၢ်န့ၣ် ဆီၣ်ထွဲဝဲလၢ ပှၤကထံၣ်ဒိၣ်လီၤ ပှၤသး. မ့မ့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်န့ၣ် တအိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ် ဒ်န့ၣ်ဘၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အကွၢ်လိယ့ၣ်ၡူး ဒီးအအဲၣ်ပှၤဂၤန့ၣ် အတဆိကမိၣ်ဒိၣ်လီၤအသးဘၣ် ဒီးအတထံၣ်လၢ အဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ပှၤဂၤစ့ၢ်ကီးဘၣ်. ပှၤလၢ အဆိကမိၣ်ဒိၣ်လီၤအသးတဂၤ မ့ၢ်ကဲထီၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်န့ၣ် ဒ်သိး အကကွၢ်ထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အသိဖိလၢ အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်အဂီၢ် တမ့ၢ်လၢ အကဘၣ်သး မၤမူဒါလၢ အပတီၢ်ဖုၣ်ဘၣ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အကဆိကမိၣ်လၢ တၢ်မၤလၢ အပတီၢ်ဖုၣ်န့ၣ် တကြၢးဒီးအီၤဘၣ်. (ယိၤ ၁၀:၁၂) ပှၤလၢ အဆိကမိၣ်ဒိၣ်လီၤအသး ဒီးပာ်ထီၣ်ထီအသးန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ တဆိၣ်ဂ့ၤအီၤဘၣ်.—၁ ကရံၣ် ၁၀:၂၄, ၃၃; ၁၃:၄, ၅.

၈. ယ့ၣ်ၡူး ဟ့ၣ်ကူၣ် အတၢ်မၢဖိတဖၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၈ ဘၣ်တဘျီ ယ့ၣ်ၡူး အသကိးလၢ အရ့ဝဲဘူးဘူးန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်လီကီ လီၢ်လၤလၢ အပတီၢ်ထီအဃိ အဝဲသ့ၣ် တအိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး လၢအဂ့ၤဘၣ်. အဒိ တၢ်မၢဖိယၤကိာ် ဒီးယိၤဟၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် မၢယ့ၣ်ၡူး ဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ် လီၢ်လၤလၢ အပတီၢ်ထီ လၢဘီမုၢ်အပူၤ. ဒီးဖဲအဝဲသ့ၣ် ဃ့ဝဲဒ်န့ၣ်အခါ ယ့ၣ်ၡူးတပတြၢၤ အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ယ့ၣ်ၡူး တဲနၢ်ပၢၢ် အတၢ်မၢဖိ ၁၂ ဂၤလၢ “ပှၤမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးကဲထီၣ် ပှၤလၢအဒိၣ်တဂၤ လၢသုကျါန့ၣ် အကဘၣ်ကဲထီၣ် သုခ့သုပှၤလီၤ. ဒီးပှၤလၢ အအဲၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ် လီၢ်လၤလၢအဒိၣ်ကတၢၢ် လၢသုကျါန့ၣ် ကဘၣ်ကဲ သုခဲလၢာ်အကုၢ်.” (မၢ် ၁၀:၃၅-၃၇, ၄၃, ၄၄) ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်လၢ အသးအိၣ်မၤစၢၤပှၤဂၤ နီၢ်ကီၢ်န့ၣ် အကဲဘျုးလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အဂီၢ်ဒိၣ်မး.—၁ သ့း ၂:၈.

နကသးအိၣ် မၤစၢၤပှၤဂၤအဂီၢ် တၢ်မနုၤကမၤစၢၤနၤလဲၣ်

၉. ဒ်သိးနကသးအိၣ် မၤစၢၤပှၤဂၤအဂီၢ် တၢ်မနုၤကမၤစၢၤနၤလဲၣ်.

^၉ ပသ့ၣ်ညါလၢ နအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးနအဲၣ်ဒိးမၤစၢၤပှၤဂၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နတအဲၣ်ဒိး မၤမူဒါလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ် ဘၣ်မၤဝဲဘၣ်. အဃိ ဒ်သိးနကသးအိၣ် မၤစၢၤပှၤဂၤအဂီၢ် တၢ်မနုၤကမၤစၢၤနၤလဲၣ်. ဆိကမိၣ်ကွၢ် ဖဲနမၤစၢၤဘၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါအခါ နကသးခု ထဲလဲၣ်. ယ့ၣ်ၡူး တဲဝဲလၢ “ဟ့ၣ်တၢ်န့ၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်သးခုအါန့ၢ်ဒံး ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဒံး.” (မၤတၢ် ၂၀:၃၅) ယ့ၣ်ၡူး အိၣ်မူမၤထွဲ ဒ်အတဲဝဲအသိး ဒီးအမၤစၢၤပှၤဂၤအဃိ အသးခုဒိၣ်မး. နၤစ့ၢ်ကီး နမ့ၢ် မၤစၢၤပှၤဂၤန့ၣ် နကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သးခု.

၁၀. ယ့ၣ်ၡူး သးအိၣ်မၤစၢၤပှၤဂၤန့ၣ် အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (မၢ်ကူး ၆:၃၁-၃၄)

^၁၀ ဖဲယ့ၣ်ၡူး မၤစၢၤပှၤဂၤအခါ အသးခုဒိၣ်မး. (ဖး မၢ်ကူး ၆:၃၁-၃၄.) ဘၣ်တဘျီ ယ့ၣ်ၡူး ဒီးအတၢ်မၢဖိတဖၣ် လီၤဘှံးဒိၣ်မး. အဃိ ဒ်သိး အဝဲသ့ၣ် ကအိၣ်ဘှံးအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်လဲၤဝဲလၢ တၢ်လီၢ်လၢ ပှၤတအိၣ်နီတဂၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤဂီၢ်မုၢ်ဖးဒိၣ်တဖု လဲၤတုၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အမဲာ်ညါ ဒ်သိး ကနၢ်ဟူဘၣ် ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိတၢ်အဂီၢ်. ယ့ၣ်ၡူး ဒီးအတၢ်မၢဖိတဖၣ် “အီၣ်တၢ်မး တချုးဘၣ်” အဃိ အမ့ၢ်နီက့ၤအဝဲသ့ၣ်သ့. မ့တမ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ် သိၣ်လိအဝဲသ့ၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ တခါခံခါ ဝံၤဒီး ပျဲက့ၤအဝဲသ့ၣ်သ့. ဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးအဲၣ်ပှၤဂၤအဃိ အ “သိၣ်လိအဝဲသ့ၣ် တၢ်ဂ့ၢ်အါမံၤ.” ဒီးယ့ၣ်ၡူး ဆဲးသိၣ်လိအဝဲသ့ၣ် တုၤလီၤလၢ “မုၢ်ဟါလီၤ” ညါ. (မၢ် ၆:၃၅) နီၢ်ကီၢ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူး တလိၣ်မၤဝဲ ဒ်အံၤဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလၢ “ယ့ၣ်ၡူးသးကညီၤဘၣ် အဝဲသ့ၣ်” အဃိ အသးအိၣ်မၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ်. ဒီးယ့ၣ်ၡူး အဲၣ်အဝဲသ့ၣ်အဃိ အသးအိၣ် သိၣ်လိ အဝဲသ့ၣ်. အမၤစၢၤဘၣ်ပှၤဂၤအဃိ အဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သးခုအါမး.

၁၁. ယ့ၣ်ၡူး မၤစၢၤပှၤဂၤ လၢကျဲဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၁၁ ယ့ၣ်ၡူး သိၣ်လိပှၤဂီၢ်မုၢ် တကးဒံးဘၣ် အမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် လၢကျဲအဂၤစ့ၢ်ကီး. အမၤ တၢ်လီၤလး ဒီးကတဲာ်ကတီၤန့ၢ် တၢ်အီၣ်လၢ ပှၤဂီၢ်မုၢ်အဂီၢ် ဒီးမၢအတၢ်မၢဖိတဖၣ် နီၤလီၤဝဲ. (မၢ် ၆:၄၁) ယ့ၣ်ၡူး မၤဝဲဒ်အံၤအဃိ အသိၣ်လိ အတၢ်မၢဖိတဖၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်မၤန့ၢ်တၢ်လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်. ယ့ၣ်ၡူး ပာ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ တၢ်မၤလၢအကဲဘျုး ဒ်သိးဒီး တၢ်မၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ် မၤဝဲန့ၣ် အကဲ မူဒါလၢအရ့ဒိၣ်. အဃိ ဖဲယ့ၣ်ၡူး အတၢ်မၢဖိတဖၣ် မၤသကိးတၢ်ဒီးအီၤ ဒီးနီၤလီၤတၢ်အီၣ် တုၤလၢ “ပှၤခဲလၢာ် အီၣ်ဝဲတုၤအဘျဲ” အခါ ထံၣ်တမှံကွၢ် တၢ်မၢဖိတဖၣ် ကသးခုထဲလဲၣ်. (မၢ် ၆:၄၂) ယ့ၣ်ၡူး သးအိၣ် မၤန့ၢ်တၢ်လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ် ဒီးပာ်ဆိပှၤဂၤ အတၢ်လိၣ်ဘၣ်လၢညါန့ၣ် တမ့ၢ်ထဲ တၢ်တဘျီအံၤဘၣ်. ဖဲအအိၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢ ဒီတကတီၢ်ညါန့ၣ် အမၤစၢၤပှၤဂၤ ဒီးမၤန့ၢ်တၢ်လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်. (မး ၄:၂၃; ၈:၁၆) ယ့ၣ်ၡူး သိၣ်လိဘၣ်ပှၤဂၤ ဒီးမၤစၢၤ ပှၤဂၤအဃိ အသးခုဒိၣ်မး. နၤစ့ၢ်ကီး နမ့ၢ်သးအိၣ် မၤစၢၤပှၤဂၤ ဒီးမၤန့ၢ်တၢ်လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်န့ၣ် နကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သးခုအါမး.

၁၂. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဘၣ် ဆိကမိၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ သူပှၤတသ့ဘၣ်လဲၣ်.

 ^၁၂ နမ့ၢ်ဆိကမိၣ်လၢ နတၢ်သ့တၢ်ဘၣ် တအိၣ်နီတမံၤဘၣ် သနာ်က့ တဘၣ်သးဆံးတဂ့ၤ. နမ့ၢ်ဖး ဒီးဆိကမိၣ်ထံ စီၤပီလူး တၢ်ကတိၤဖဲ ၁ ကရံၣ်သူး ၁၂:၁၂-၃၀ ဒီးဃ့ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤစၢၤန့ၣ် နကသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ သူနၤသ့. စီၤပီလူး ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤ ကိးဂၤဒဲးန့ၣ် အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ် ဒီးယဟိဝၤယွၤ သူအီၤသ့. ခဲအံၤန့ၣ် နမ့ၢ်တကဲထီၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ် ဒံးဘၣ်သနာ်က့ သးဆံးတဂ့ၤ. ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤ လၢအဂ့ၤကတၢၢ် ဒီးမၤစၢၤ နဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကဆိကမိၣ်ထံ နတၢ်အိၣ်သး ဒီးဟ့ၣ်နၤမူဒါလၢ နမၤန့ၢ်.—ရိ ၁၂:၄-၈.

၁၃. ဒ်သိး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ ကအိၣ်ဒီး ခရံာ်ဖိအတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါအဂီၢ် အကဘၣ် မၤမနုၤလဲၣ်.

^၁၃ ဆိကမိၣ်ကွၢ်စ့ၢ်ကီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ. ဒ်သိး နကကဲထီၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်အဂီၢ် နကဘၣ်အိၣ်ဒီး ခရံာ်ဖိအတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ ဒ်လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ. နီၢ်ကီၢ်န့ၣ် ခရံာ်ဖိ ကိးဂၤဒဲး ကဘၣ် မၤဂ့ၤထီၣ် အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ, သးအိၣ်မၤစၢၤပှၤဂၤ ဒီးအိၣ်မူဒ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သး. ဒ်သိး နကကဲထီၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်အဂီၢ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နအိၣ်ဒီး တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်အံၤလံ. ဘၣ်ဆၣ် နကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ အဂၤမနုၤဒံးလဲၣ်.

ဂုာ်ကျဲးစၢးကဲထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤမၤစၢၤတၢ်

၁၄. တၢ်ကတိၤ လၢအမ့ၢ် “ပှၤလၢ အလီၤပာ်ကဲ” န့ၣ် အခီပညီဒ်လဲၣ်. (၁ တံၤမသ့း ၃:၈-၁၀, ၁၂)

^၁၄ ခဲအံၤ ပကကွၢ်သကိး တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတနီၤဖဲ ၁ တံၤမသ့း ၃:၈-၁၀, ၁၂. (ဖး.) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်န့ၣ် ကဘၣ်ကဲ “ပှၤလၢ အလီၤပာ်ကဲ.” တၢ်ကတိၤအံၤ အဲၣ်ဒိးတဲဝဲလၢ အကဘၣ်ကဲ “ပှၤလၢ အသ့ၣ်ညါအမူဒါ” ဒီး “ပှၤလၢ ပကြၢးပာ်ကဲအီၤ.” ပှၤလၢ အလီၤပာ်ကဲန့ၣ် အအိၣ်ဒီး တၢ်နံၤတၢ်အ့ ဒီးအိၣ်သူၣ်ဖှံသးညီစ့ၢ်ကီး. (စံၣ် ၃:၁, ၄) ဘၣ်ဆၣ် ဖဲအဘၣ်မၤ အမူဒါအခါ အဂုာ်ကျဲးစၢးမၤဝဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲး. အမ့ၢ်မၤဝံၤ အမူဒါလၢ ပှၤဟ့ၣ်လီၤအီၤ ဒီးမ့ၢ်မၤဝဲလၢ အဂ့ၤကတၢၢ်န့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ ကနာ်န့ၢ်အီၤ ဒီးကပာ်ကဲအီၤ.

၁၅. (က) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ် “တဘၣ်မ့ၢ်ပှၤလၢ အပျ့ၤအိၣ်ခံဘ့ၣ်ဘၣ်” န့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ မနုၤလဲၣ်. (ခ) အ “တဘၣ်မ့ၢ်ပှၤလၢ အသးကွံတၢ်လၢ ကမၤန့ၢ်တၢ်လၢ အနီၢ်ကစၢ်အဂီၢ်ဘၣ်” န့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ မနုၤလဲၣ်.

^၁၅ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်န့ၣ်“တဘၣ်မ့ၢ်ပှၤလၢ အပျ့ၤအိၣ်ခံဘ့ၣ်ဘၣ်.” တၢ်ကတိၤအံၤ အဲၣ်ဒိးတဲဝဲလၢ အကဘၣ် ကဲပှၤလၢ အမၤတၢ် တီတီလိၤလိၤ ဒီးပှၤနာ်န့ၢ်အီၤသ့. အကဘၣ် တီဒီးအတၢ်ကတိၤ ဒီးတဘၣ်လံၣ်အီၣ် ပှၤဂၤဘၣ်. (ကတိၤ ၃:၃၂) တကးဒံးဘၣ် အ “တဘၣ်မ့ၢ်ပှၤလၢ အသးကွံတၢ်လၢ ကမၤန့ၢ်တၢ်လၢ အနီၢ်ကစၢ်အဂီၢ်ဘၣ်.” တၢ်ကတိၤအံၤ  အဲၣ်ဒိးတဲဝဲလၢ ဖဲအမၤစံပွါယ့ဒီး ပှၤဂၤအခါ အမၤဝဲ တီတီလိၤလိၤ ဒီးဘၣ်ဃးဒီး ကျိၣ်စ့တကပၤန့ၣ် အတလံၣ်အီၣ်တၢ်ဘၣ်. ဒီးအတသူ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ အရ့ဝဲဘူးဘူးတဖၣ် ဒ်သိးအကန့ၢ်ဘၣ် အါထီၣ်စ့အဂီၢ်ဘၣ်.

၁၆. (က) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ် “တဘၣ်မ့ၢ်ပှၤလၢ အအီစပံးထံ အါအါဘၣ်” န့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ မနုၤလဲၣ်. (ခ) အ “အိၣ်ဒီး သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် လၢအကဆှီ” န့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ မနုၤလဲၣ်.

^၁၆ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်န့ၣ် “တဘၣ်မ့ၢ်ပှၤလၢ အအီစပံးထံ အါအါဘၣ်.” တၢ်ကတိၤအံၤ အဲၣ်ဒိးတဲဝဲလၢ အတဘၣ်ကဲ ပှၤအီသံး အါတလၢဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် အ “အိၣ်ဒီးသးလၢ အသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် လၢအကဆှီ.” တၢ်ကတိၤအံၤ အဲၣ်ဒိးတဲစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ အအိၣ်မူ ဒ်သိးဒီး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သး. အတကဲ ပှၤလၢပှၤပှဲၤဘၣ် သနာ်က့ အအိၣ်ဒီး တၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ လၢအဂ့ၤအဃိ အဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သူၣ်မံသးမုာ်.

၁၇. ဒ်သိး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ ကပာ်ဖျါထီၣ်လၢ အကဲပှၤလၢ ပှၤနာ်န့ၢ်အီၤသ့အဂီၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်က “မၤကွၢ်ဆိ” အီၤဒ်လဲၣ်. (၁ တံၤမသ့း ၃:၁၀; ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၁၇ “မၤကွၢ်ဆိအဝဲသ့ၣ် ဒ်သိးကသ့ၣ်ညါလၢ မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ် တုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးလံဧါ.” တၢ်ကတိၤအံၤ အဲၣ်ဒိးတဲဝဲလၢ နပာ်ဖျါထီၣ်လၢ နမၤလၢပှဲၤနမူဒါ သ့ဂ့ၤဂ့ၤ ဒီးပှၤနာ်န့ၢ်နၤသ့. အဃိ ဖဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် ဟ့ၣ်လီၤနၤ မူဒါအခါ မၤထွဲအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ဒီးတၢ်ကရၢကရိ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ. တကးဒံးဘၣ် နကဘၣ် သ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီးလၢ နကဘၣ်မၤ နမူဒါဒ်လဲၣ် ဒီးနကဘၣ်မၤဝံၤအီၤလၢ အခါဖဲလဲၣ်. ဖဲနမၤနမူဒါ မူာ်မူာ်နီၢ်နီၢ် ဒီးမၤအီၤလၢ တၢ်သးအိၣ်အခါ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ ကထံၣ်ဝဲလၢ နမ့ၢ်ပှၤတဂၤလၢ ပှၤနာ်န့ၢ်အီၤသ့. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်စ့ၢ်ကီး ကဘၣ် သးအိၣ်မၤစၢၤ ဒီးသိၣ်လိပာ်စၢၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အဒိးဘျၢထံဝံၤတဖၣ်. (ဖး ၁ တံၤမသ့း ၃:၁၀.) လၢနတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အဒိးဘျၢထံဝံၤ ဒီးအသးနံၣ်အိၣ် ၁၅ နံၣ် ဒီးဆူအဖီလာ်န့ၣ်အိၣ်ဧါ. မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်မၤ နီၢ်ကစၢ် တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ ဒီးကတဲာ်ကတီၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်ထီဘိဧါ. ဒီးမ့ၢ်အဝဲသ့ၣ် ဟ့ၣ်တၢ်စံးဆၢလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤ ဒီးဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ထီဘိဧါ. နမ့ၢ်ထံၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ် မၤဝဲဒ်န့ၣ်န့ၣ် ဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ်မူဒါလၢ အကြၢးဒီး အသးနံၣ်. ဒီးဒ်သိး နကသ့ၣ်ညါလၢ မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ် တုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးလံဧါအဂီၢ် “မၤကွၢ်ဆိအဝဲသ့ၣ်.” လၢခံ ဖဲအသးနံၣ် အါထီၣ်တစဲးအခါ အဝဲသ့ၣ် ကတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးလၢ ကကဲထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤမၤစၢၤတၢ်.

၁၈. ‘တၢ်ပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ် အဝဲသ့ၣ် အလီၢ်တအိၣ်ဘၣ်’ န့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ မနုၤလဲၣ်.

^၁၈ ‘တၢ်ပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ် အဝဲသ့ၣ် အလီၢ်တအိၣ်ဘၣ်’ န့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲလၢ ပှၤပာ်တၢ်ကမၣ် လၢအလိၤ ဒီးတဲလၢ အမၤကမၣ်တၢ်ဖးဒိၣ် တသ့နီတဂၤဘၣ်. သနာ်က့ ခီဖျိလၢ ပကဲခရံာ်ဖိအဃိ ပှၤကပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်ပှၤ. ပမ့ၢ်ဘၣ်ကွၢ် ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် ပှၤပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်အီၤ ဒီးအတဲပာ်စၢၤ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ ပှၤကပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ် အဝဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီး. (ယိၤ ၁၅:၂၀) ဘၣ်ဆၣ် ဒ်ယ့ၣ်ၡူးအသိး န မ့ၢ်အိၣ်ဒီး လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝး လၢအဂ့ၤန့ၣ် နကအိၣ်ဒီး မံၤဂ့ၤသၣ်ဂ့ၤ လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ.—မး ၁၁:၁၉.

၁၉. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အဆီဟံၣ်ဆီဃီတဂၤ ကဘၣ်မ့ၢ် “ဝၤလၢအမါအိၣ်ထဲတဂၤ” န့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ မနုၤလဲၣ်.

^၁၉ “ဝၤလၢအမါအိၣ်ထဲတဂၤ.” ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အဆီဟံၣ်ဆီဃီတဂၤ ကဘၣ်မၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘျၢ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီ. တၢ်ဘျၢအံၤမ့ၢ်ဝဲ ပှၤလၢအဆီဟံၣ်ဆီဃီန့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်ဝဲ ပိာ်ခွါတဂၤ ဒီးပိာ်မုၣ်တဂၤ ဒီးခရံာ်ဖိကိးဂၤဒဲး ကဘၣ်မၤထွဲဝဲ တၢ်ဘျၢအံၤ. (မး ၁၉:၃-၉) တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ် တဘၣ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ နီတဘျီဘၣ်. (ဧ့ၤ ၁၃:၄) ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အဆီဟံၣ်ဆီဃီဝံၤန့ၣ် အကဘၣ် တီဒီးအမါ ဒီးအတဘၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်လၢ အတကြၢးတဘၣ် လၢပိာ်မုၣ်အဂၤ နီတဘျီဘၣ်.—ဘး ၃၁:၁.

၂၀. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ ကွၢ်ထွဲ အဟံၣ်ဖိဃီဖိ “ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်” ကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၂၀ “အကဘၣ်မ့ၢ် ပှၤလၢအတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်လၢ အနီၢ်ကစၢ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဒီးအဖိတဖၣ်အဖီခိၣ် ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်.” နမ့ၢ်ကဲ ဟံၣ်ခိၣ်န့ၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢး မၤလၢပှဲၤနမူဒါ လီၤတံၢ်လီၤဆဲး. မၤဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ ထီဘိ ဒီးဂုာ်ကျဲးစၢး ဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒီးနမါ ဒီးနဖိတဖၣ်ထီဘိ. မၤစၢၤစ့ၢ်ကီး နဖိဒ်သိး အဝဲသ့ၣ် ကအိၣ်ဒီး တၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ. (အ့း ၆:၄) ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အကွၢ်ထွဲ အဟံၣ်ဖိဃီဖိ သ့ဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ် အပာ်ဖျါထီၣ်လၢ အကွၢ်ထွဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သ့စ့ၢ်ကီး.—ထိၣ်သတြီၤဒီး ၁ တံၤမသ့း ၃:၅.

၂၁. နမ့ၢ်တကဲထီၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ် ဒံးဘၣ်န့ၣ် နကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်.

^၂၁ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ, နမ့ၢ်တကဲထီၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ် ဒံးဘၣ်န့ၣ် ဝံသးစူၤ ဃ့ထုကဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီးဆိကမိၣ်ထံ တၢ်ဂ့ၢ်လၢ တၢ်မၤလိတခါအံၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲး. ဃုသ့ၣ်ညါအါထီၣ် တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်တဖၣ် ကဘၣ်မၤအိၣ်ထီၣ်ဝဲ ဒီးဂုာ်ကျဲးစၢး မၤထွဲတၢ်လၢ နကဘၣ်မၤဂ့ၤထီၣ်တဖၣ်. ဆိကမိၣ် ဘၣ်ဃးဒီး နတၢ်အဲၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါအဂီၢ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ နအဲၣ်ဒိး မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လဲၣ်. (၁ ပ့း ၄:၈, ၁၀) နမ့ၢ်မၤစၢၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါန့ၣ် နကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သးခုအါမး. နဂုာ်ကျဲးစၢးဒ်သိး နကကဲထီၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤမၤစၢၤတၢ်အဃိ ယဟိဝၤယွၤ ကဆိၣ်ဂ့ၤနၤ သပှၢ်တၢၢ်.—ဖံလံး ၂:၁၃.