၁-၂. ပတၢ်အိၣ်သး လီၤဂာ်ဒီး ပိာ်ခွါသးစၢ်လၢ လံာ်အဆၢတၢ ပာ်ဖျါဝဲန့ၣ်ဒ်လဲၣ်.

 ထံၣ်တမှံကွၢ် တၢ်အဒိတခါအံၤ. ပိာ်ခွါသးစၢ်တဂၤ အိၣ်ဒီး အမိအပါလၢ အကဲဒိၣ်ဒိၣ်မး. သနာ်က့ ဘၣ်တနံၤန့ၣ် အမိအပါ သံခံဂၤလၢာ်အဃိ အသးအုးဒိၣ်မး. တကးဒံးဘၣ် အထံၣ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီး တၢ်ကီတၢ်ခဲ လၢအဂၤတခါ. အသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဖဲအမိအပါ အိၣ်မူဒံးအခါ အမိအပါ သူစ့အါမးအဃိ အဝဲသ့ၣ် ကမၢ်ထီၣ်ဒီဒူၣ်. ခဲအံၤ ဆိကမိၣ်ကွၢ်, လၢအကန့ၢ်ဘၣ် တၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ်လၢ အမိအပါအအိၣ်အလီၢ် အဘၣ်လိးက့ၤ အမိအပါ ကမၢ်ဒီဒူၣ်. ဒီးပှၤလၢအဟ့ၣ်လိၢ်တၢ် တဂၤန့ၣ် ဘၣ်သးဝဲလၢ ပိာ်ခွါသးစၢ်အံၤ ကလိးက့ၤအီၤစ့ လၢအချ့. ဘၣ်ဆၣ် ပိာ်ခွါသးစၢ်တဂၤအံၤ လိးက့ၤစ့လၢ အနီၢ်ကစၢ် အဂံၢ်အဘါ တန့ၢ်ဘၣ်.

^၂ ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပတၢ်အိၣ်သး လီၤဂာ်ဒီး ပိာ်ခွါသးစၢ်တဂၤအံၤ. ပမိပပါ လၢအကဲဝဲ နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ်န့ၣ် တဘျီခါ အဝဲသ့ၣ်ကဲ ပှၤလၢပှၤပှဲၤ ဒီးအိၣ်ဘၣ်လၢ ပၤရဒံစူး လၢအမ့ၢ် ကရၢၢ်ဃံလၤအပူၤ. (၁ မိၤ ၁:၂၇; ၂:၇-၉) အဝဲသ့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကအိၣ်မူဘၣ် လီၤထူလီၤယိာ် ပှဲၤဒီးတၢ်သးခု. ဘၣ်ဆၣ် လၢခံန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် မၤကမၣ်တၢ် ဒီးကဲထီၣ် ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိ. အဃိအဝဲသ့ၣ် တအိၣ်မူဘၣ် လီၤထူလီၤယိာ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ပၤရဒံစူး အပူၤလၢၤဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ် အဖိအလံၤစ့ၢ်ကီး ဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဒဲးဘး. လံာ်စီဆှံ တဲဝဲလၢ “တၢ်ဒဲးဘး ဟဲနုာ်လီၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ် ခီဖျိပိာ်ခွါတဂၤ [စီၤအၤဒၣ်] ဒီးတၢ်သံန့ၣ် ဟဲအိၣ်ထီၣ်ခီဖျိလၢ တၢ်ဒဲးဘးအဃိလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တၢ်သံရၤလီၤအသးလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ခဲလၢာ်အအိၣ် မ့ၢ်လၢပှၤခဲလၢာ် အိၣ်ဒီးတၢ်ဒဲးဘးအဃိ.” (ရိ ၅:၁၂) ခီဖျိလၢ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဒဲးဘးလၢ စီၤအၤဒၣ် အအိၣ်အဃိ ပဘၣ်သံ ဒီးတၢ်ဒဲးဘးလၢ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် အလီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး ပကမၢ်ထီၣ်ဒီဒူၣ် ဒီးပလိးက့ၤလၢ ပနီၢ်ကစၢ်ဂံၢ်ဘါ တန့ၢ်ဘၣ်.—စံး ၄၉:၈.

၃. ပတၢ်ဒဲးဘးန့ၣ် အလီၤဂာ်ဒီး “ကမၢ်” ဒ်လဲၣ်.

^၃ တၢ်ကတိၤ လၢအမ့ၢ် တၢ်ဒဲးဘးန့ၣ် လံာ်စီဆှံ ထိၣ်သတြီၤဝဲဒီး “ကမၢ်.” (မး ၆:၁၂; လူၤ ၁၁:၄, တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်.) ဖဲပမၤကမၣ်တၢ်အခါ လီၤဂာ်ဒ်သိး ပကမၢ်ထီၣ်ဒီး  ယဟိဝၤယွၤ ဒီးပကဘၣ်ဟ့ၣ် တၢ်ဒဲးဘးအဘူးအလဲ လၢအမ့ၢ်တၢ်သံ. အဃိ ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်တရဲၣ်ကျဲၤဝဲလၢ အကပျၢ်ကွံာ် ပတၢ်ဒဲးဘးဘၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒၣ် ပကဘၣ်သံ ဒီးပတအိၣ်ဒီး တၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ပကအိၣ်မူဘၣ် လီၤထူလီၤယိာ်ဘၣ်.—ရိ ၆:၇, ၂၃.

၄. (က) ပကဲပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိအဃိ ပှၤတဂၤဂၤ မ့ၢ်တမၤစၢၤပှၤဘၣ်န့ၣ် တၢ်ကကဲထီၣ်သးဒီးပှၤဒ်လဲၣ်. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၄၉:၇-၉) (ခ) လၢလံာ်စီဆှံပူၤ တၢ်ကတိၤ လၢအမ့ၢ် “ တၢ်ဒဲးဘး” န့ၣ် အခီပညီဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်လွံၢ်နၢၣ် လၢအမ့ၢ် “တၢ်ဒဲးဘး.”)

^၄ တၢ်ခဲလၢာ်လၢ နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် ဒုးလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲန့ၣ် ပမၤန့ၢ်က့ၤလၢ ပနီၢ်ကစၢ်ဂံၢ်ဘါ တန့ၢ်ဘၣ်. (ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၄၉:၇-၉.) အဃိ ပှၤတဂၤဂၤ မ့ၢ်တမၤစၢၤပှၤဘၣ်န့ၣ် ပတအိၣ်ဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကအိၣ်မူဘၣ် လီၤထူလီၤယိာ်ဘၣ် ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ် သမူထီၣ်က့ၤစ့ၢ်ကီး ပတန့ၢ်ဘၣ်ဘၣ်. အဃိ ပကသံ လီၤထူလီၤယိာ်ဒ် ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်အသိး.—စံၣ် ၃:၁၉; ၂ ပ့း ၂:၁၂.

၅. ဒ်သိး ပလိးက့ၤ ပကမၢ်လၢအမ့ၢ် တၢ်ဒဲးဘး ကန့ၢ်အဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ ရဲၣ်ကျဲၤဝဲ မနုၤလဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤ.)

^၅ ဆိကမိၣ်ကွၢ်ကဒီး ပိာ်ခွါသးစၢ်လၢ အဘၣ်လိးက့ၤ အမိအပါ အကမၢ် တဂၤန့ၣ်အဂ့ၢ်. အဒိ ပှၤထူးပှၤတီၤတဂၤ မ့ၢ်လိးန့ၢ် ပိာ်ခွါသးစၢ်အံၤ အကမၢ်ခဲလၢာ်န့ၣ် အကတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. အကစံးဘျုး ပှၤထူးပှၤတီၤတဂၤန့ၣ် ဒိၣ်မး ဒီးအကတူၢ်လိာ် အတၢ်မၤစၢၤ သပှၢ်တၢၢ်. ဒ်န့ၣ်အသိး ပပါယဟိဝၤယွၤ လၢအမ့ၢ် တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ ကစၢ်န့ၣ် အဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်ဟ့ၣ်တခါလၢ ကလိးန့ၢ် ပကမၢ် လၢအမ့ၢ် တၢ်ဒဲးဘးလၢ ပန့ၢ်ဘၣ်လၢ စီၤအၤဒၣ်အအိၣ်. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဟ့ၣ်အံၤ ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ “ကစၢ်ယွၤအဲၣ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ဒိၣ်မးတုၤလၢ အဟ့ၣ်လီၤကွံာ်ဝဲ အဖိခွါနီၢ်နီၢ် ထဲတဂၤဧိၤ ဒ်သိး ပှၤလၢ အစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤအီၤန့ၣ် အသုတတုၤလၢ တၢ်ဟးဂီၤတဂ့ၤ ဒီးကန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မူအထူအယိာ် ကိးဂၤဒဲးအဂီၢ်.” (ယိၤ ၃:၁၆) ဒီးခီဖျိလၢ တၢ်ဟ့ၣ်အံၤအဃိ ပအိၣ်ဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကကဲထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ အသကိး.

၆. လၢတၢ်မၤလိအံၤ ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

^၆ ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်ဟ့ၣ်တခါလၢ ကလိးန့ၢ်ပ “ကမၢ်” အဃိ ပန့ၢ်ဘၣ်အဘျုး ဒ်လဲၣ်. ဒ်သိး ပကသ့ၣ်ညါ တၢ်စံးဆၢအဂီၢ် ပကတဲသကိး တၢ်ကတိၤတနီၤ လၢလံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ. တၢ်ကတိၤ တနီၤအံၤ မ့ၢ်ဝဲ တၢ်မၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤတၢ်, ယဟိဝၤယွၤ ရဲၣ်ကျဲၤဝဲလၢ ပကကဲထီၣ်က့ၤ အသကိး, တၢ်ပှ့ၤက့ၤ, တၢ်မၤပူၤဖျဲး ဒီးတၢ်ပာ်တီပာ်လိၤပှၤ. ဒီးလၢတၢ်မၤလိအံၤ ပကသ့ၣ်ညါဘၣ် တၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤ အခီပညီ လီၤတံၢ်လီၤဆဲး. ဖဲပဆိကမိၣ်ထံ တၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤ အခီပညီ ဒီးဆိကမိၣ်ထံ ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ပျၢ်ကွံာ် ပတၢ်ကမၣ်အခါ ပကအဲၣ်ဒိး စံးဘျုးအီၤအါထီၣ်.

တၢ်မၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤတၢ်

၇. (က) နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် မၤကမၣ်တၢ်အဃိ တၢ်ကဲထီၣ်သးဒီး အဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်. (ခ) ပဝဲလၢအမ့ၢ် စီၤအၤဒၣ် အစၢၤအသွဲၣ်န့ၣ် ပလိၣ်ဘၣ် မနုၤလဲၣ်. (ရိမ့ၤ ၅:၁၀, ၁၁)

^၇ တချုးလၢ နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် မၤကမၣ်တၢ်အခါ အဝဲသ့ၣ်ကဲဝဲ ယဟိဝၤယွၤ အဟံၣ်ဖိဃီဖိ. (လူၤ ၃:၃၈) ဘၣ်ဆၣ်  ဖဲနီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် တဒိကနၣ်တၢ် ဒီးမၤကမၣ်တၢ်အခါ အဝဲသ့ၣ်တကဲ ယဟိဝၤယွၤ အဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢၤဘၣ်. အဝဲသ့ၣ် ကဲထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ အဒုၣ်အဒါ ဒီးတအိၣ်မူဘၣ် လီၤထူလီၤယိာ်လၢၤဘၣ်. အဝဲသ့ၣ် မၤတၢ်ဒဲးဘး ဝံၤအလီၢ်ခံမး အဝဲသ့ၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဖိ. (၁ မိၤ ၃:၂၃, ၂၄; ၄:၁) အဃိ ပဝဲလၢအမ့ၢ် စီၤအၤဒၣ် အစၢၤအသွဲၣ်န့ၣ် ပလိၣ်ဘၣ် တၢ်မၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤ ပှၤဒီး ယဟိဝၤယွၤ. (ဖး ရိမ့ၤ ၅:၁၀, ၁၁.) ပမ့ၢ်တဲလၢ အဂၤတမံၤန့ၣ် ပကဘၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢး ကဲထီၣ်က့ၤ ယဟိဝၤယွၤ အသကိး. ကြံးအတၢ်ကတိၤ လၢအမ့ၢ် “တၢ်မၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤတၢ်” န့ၣ် လံာ်တဘ့ၣ် တဲဝဲလၢ “ဒုးကဲထီၣ်က့ၤ ဒုၣ်ဒါလၢသကိး.” ဖဲအံၤ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ဒ်သိး ပကကဲထီၣ်က့ၤ ယဟိဝၤယွၤ အသကိးအဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ အနီၢ်ကစၢ် ရဲၣ်ကျဲၤဆိဝဲအဃိ လီၤသးခုဒိၣ်မး. အရဲၣ်ကျဲၤဝဲဒ်လဲၣ်.

ယဟိဝၤယွၤ ရဲၣ်ကျဲၤဝဲလၢ ပကကဲထီၣ်က့ၤ အသကိး

၈. (က) ယဟိဝၤယွၤ ရဲၣ်ကျဲၤဝဲ မနုၤလဲၣ်. (ခ) တၢ်မၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤတၢ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၈ ပကဲပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိ သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ ရဲၣ်ကျဲၤဝဲလၢ ပကကဲထီၣ်က့ၤ အသကိး. ဒီးဒ်သိး တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ ကကဲထီၣ်အဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ ရဲၣ်ကျဲၤဝဲလၢ ပှၤတဂၤလၢ အကပှ့ၤက့ၤတၢ်လၢ စီၤအၤဒၣ် ဒုးလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲန့ၣ် အကဘၣ်ကဲ ပှၤလၢပှၤပှဲၤ ဒ်သိးဒီး စီၤအၤဒၣ် တချုးဖဲ စီၤအၤဒၣ် မၤကမၣ်တၢ်အခါ. တကးဒံးဘၣ် လံာ်စီဆှံလၢ ကြံးကျိာ်တကတြူၢ်စ့ၢ်ကီး သူဝဲတၢ်ကတိၤလၢ အခီပညီလီၤဂာ်ဒီး တၢ်မၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤတၢ်. (ရိ ၃:၂၅) တၢ်မၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤတၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲ ဒ်သိး ပကကဲထီၣ်က့ၤ အသကိးအဂီၢ်.

၉. ဒ်သိး ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ အတၢ်ဒဲးဘး ကပျၢ်ကွံာ်အဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ ရဲၣ်ကျဲၤဝဲ မနုၤလဲၣ်.

^၉ လၢညါ ဒ်သိး ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ အတၢ်ဒဲးဘး ကပျၢ်ကွံာ် ဒီးဒ်သိး အဝဲသ့ၣ် ကဆဲးကဲဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ အသကိးထီဘိအဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်. ကိးနံၣ်ဒဲးန့ၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ကဘၣ်မၤဝဲ မူးပွဲလီၤဆီတခါလၢ လံာ်စီဆှံကိးဝဲလၢ တၢ်မၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤတၢ် အမုၢ်နံၤ. ဖဲတၢ်တနံၤန့ၣ် ပှၤလုၢ်တၢ်ခိၣ်အဒိၣ်ကတၢၢ် လုၢ်ထီၣ်ဝဲ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢ ပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်အဂီၢ်. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်လုၢ်ထီၣ်ဒ်အံၤ တကလုာ်န့ၣ် အမၤလီၤမၢ်ကွံာ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အတၢ်ဒဲးဘးတန့ၢ်ဘၣ်. သနာ်က့ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢ အပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးတဖၣ် မ့ၢ်လုၢ်ထီၣ်တၢ်ဒ် ယဟိဝၤယွၤ ရဲၣ်ကျဲၤဝဲအသိးန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကပျၢ်ကွံာ် အဝဲသ့ၣ် တၢ်ဒဲးဘး. (ဧ့ၤ ၁၀:၁-၄) တကးဒံးဘၣ် တၢ်လုၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ် လုၢ်ထီၣ်ဝဲဖဲ တၢ်မၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤတၢ် အမုၢ်နံၤ ဒီးတၢ်လုၢ်ထီၣ်လၢ အဂၤန့ၣ် ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် အဝဲသ့ၣ်လၢ အကဲပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိဒံး ဒီးအဝဲသ့ၣ် လိၣ်ဘၣ် တၢ်လုၢ်ထီၣ်လၢ ကမၤလီၤမၢ်ကွံာ် အဝဲသ့ၣ် တၢ်ဒဲးဘး လီၤထူလီၤယိာ်.

၁၀. ဒ်သိး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အတၢ်ဒဲးဘး ကပျၢ်ကွံာ် လီၤထူလီၤယိာ်အဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ ရဲၣ်ကျဲၤဝဲ မနုၤလဲၣ်.

^၁၀ ဒ်သိး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အတၢ်ဒဲးဘး ကပျၢ်ကွံာ် လီၤထူလီၤယိာ်အဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ ရဲၣ်ကျဲၤဝဲ မနုၤလဲၣ်. အရဲၣ်ကျဲၤဝဲလၢ အဖိခွါ ကဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်သး “ထဲတဘျီ ဒ်သိးကဟံးထီၣ်ကွံာ် ပှၤအါဂၤအတၢ်ဒဲးဘးအဂီၢ်.” (ဧ့ၤ ၉:၂၈) အဃိ ယ့ၣ်ၡူး “ဟ့ၣ်လီၤအသးသမူ လၢပှၤအါဂၤအဂီၢ် ဒ်တၢ်ပှ့ၤက့ၤအသိး.” (မး ၂၀:၂၈) တၢ်ပှ့ၤက့ၤန့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ မနုၤလဲၣ်.

တၢ်ပှ့ၤက့ၤ

၁၁. (က) တၢ်ပှ့ၤက့ၤန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. (ခ) ပှၤလၢကပှ့ၤက့ၤတၢ်န့ၣ် ကဘၣ်ကဲ ပှၤဒ်လဲၣ်.

^၁၁ ဒ်သိး ပတၢ်ဒဲးဘး ကပျၢ်ကွံာ် ဒီးပကကဲထီၣ်က့ၤ ယဟိဝၤယွၤ အသကိးအဂီၢ် လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ ရဲၣ်ကျဲၤန့ၢ်ပှၤ တၢ်ပှ့ၤက့ၤ. a ဘၣ်ဆၣ် ဒ်သိး ပကန့ၢ်ဘၣ်က့ၤ တၢ်လၢစီၤအၤဒၣ် ဒီးနီၢ်အံၣ်အု ဒုးလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲအဂီၢ် ပလိၣ်ဘၣ် တၢ်ပှ့ၤက့ၤ ဒ်လဲၣ်တကလုာ်လဲၣ်. ပကဘၣ် သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ဖဲနီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် မၤကမၣ်တၢ် ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ် တကဲပှၤလၢပှၤပှဲၤလၢၤဘၣ် ဒီးတအိၣ်မူဘၣ် လီၤထူလီၤယိာ်လၢၤဘၣ်. အဃိ ပလိၣ်ဘၣ် တၢ်ပှ့ၤက့ၤလၢ အပှ့ၤထဲသိးဒီး တၢ်လၢအလီၤမၢ်. (၁ တံၤ ၂:၆) ပှၤလၢကပှ့ၤက့ၤတၢ်န့ၣ် အကဘၣ်ကဲ ပိာ်ခွါအဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤလၢ (၁) အလၢအပှဲၤ, (၂) ကဘၣ်ကဲ ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကအိၣ်မူဘၣ်  လီၤထူလီၤယိာ် လၢဟီၣ်ခိၣ်, (၃) အကဘၣ်သးအိၣ် ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်သး လၢပဂီၢ်. အမ့ၢ်ကဲ ပှၤဒ်အံၤမး အပှ့ၤက့ၤတၢ်လၢအလီၤမၢ် ကန့ၢ်.

၁၂. တၢ်လၢ စီၤအၤဒၣ် ဒုးလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ယ့ၣ်ၡူး ပှ့ၤက့ၤဝဲန့ၢ်လဲၣ်.

^၁၂ ဘၣ်မနုၤအဃိ ယ့ၣ်ၡူး ကဲပှၤတဂၤလၢ အပှ့ၤက့ၤပှၤ န့ၢ်လဲၣ်န့ၣ် ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်သၢထံၣ်. (၁) ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အကဲပှၤလၢပှၤပှဲၤ ဒီး “အဝဲတမၤ တၢ်ဒဲးဘးနီတမံၤဘၣ်.” (၁ ပ့း ၂:၂၂) (၂) အအိၣ်ဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကအိၣ်မူဘၣ် လီၤထူလီၤယိာ် လၢဟီၣ်ခိၣ်. (၃) အသးအိၣ် ဟ့ၣ်လီၤအသးသမူ လၢပဂီၢ်. (ဧ့ၤ ၁၀:၉, ၁၀) တကးဒံးဘၣ် ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အကဲပှၤလၢပှၤပှဲၤ ဒ်သိးဒီး စီၤအၤဒၣ် တချုးဖဲ စီၤအၤဒၣ် မၤတၢ်ဒဲးဘးဒံးဘၣ်အခါ. (၁ ကရံၣ် ၁၅:၄၅) ခီဖျိလၢ ယ့ၣ်ၡူး တူၢ်သံအသးအဃိ အပှ့ၤက့ၤဝဲ တၢ်လၢ စီၤအၤဒၣ် ဒုးလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲန့ၢ်. (ရိ ၅:၁၉) ယ့ၣ်ၡူး ကဲထီၣ်ဝဲ “စီၤအၤဒၣ် အလီၢ်ခံကတၢၢ်တဂၤ” ဒီးအတူၢ်သံသး “ထဲတဘျီ” လၢပှၤခဲလၢာ်အဂီၢ်. အဃိ တလိၣ်လၢ ပှၤလၢပှၤပှဲၤ အဂၤတဂၤ ကဘၣ်ဟဲ တူၢ်သံအသးလၢၤဘၣ်.—ဧ့ၤ ၇:၂၇; ၁၀:၁၂.

၁၃. တၢ်မၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤတၢ် ဒီးတၢ်ပှ့ၤက့ၤန့ၣ် လီၤဆီဒ်လဲၣ်.

^၁၃ မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ် တၢ်မၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤတၢ် ဒီးတၢ်ပှ့ၤက့ၤန့ၣ် လီၤဆီဒ်လဲၣ်. တၢ်မၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤတၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ ကစၢ်ယွၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲ ဒ်သိး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးအီၤ ကဂ့ၤထီၣ်က့ၤ. မ့မ့ၢ် တၢ်ပှ့ၤက့ၤန့ၣ် ကဲဝဲ တၢ်အပှ့ၤ လၢကစၢ်ယွၤ ရဲၣ်ကျဲၤဝဲ ဒ်သိး တၢ်မၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤတၢ် ကကဲထီၣ်အဂီၢ်. ဒီးပထံၣ်ဘၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူး ဟ့ၣ်တၢ်အပှ့ၤခီဖျိ အဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ် အသွံၣ်လၢ အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်.—အ့း ၁:၇; ဧ့ၤ ၉:၁၄.

တၢ်မၤပူၤဖျဲး ဒီးတၢ်ပာ်တီပာ်လိၤပှၤ

၁၄. ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

^၁၄ ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်မၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤတၢ် အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအဃိ ပန့ၢ်ဘၣ်အဘျုး လၢအဂၤ မနုၤဒံးလဲၣ်. ဒ်သိး ပကသ့ၣ်ညါ တၢ်စံးဆၢအဂီၢ် ပကတဲသကိး တၢ်ကတိၤခံဖျၢၣ် လၢလံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါဝဲ. ဒီးခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ သးအိၣ်ပျၢ်ကွံာ် ပတၢ်ကမၣ်အဃိ ပန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပကသ့ၣ်ညါဘၣ်စ့ၢ်ကီး.

၁၅-၁၆. (က) လၢလံာ်စီဆှံပူၤ တၢ်ကတိၤ လၢအမ့ၢ် ‘တၢ်မၤပူၤဖျဲး’ န့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ မနုၤလဲၣ်. (ခ) တၢ်မၤပူၤဖျဲးန့ၣ် အကဲဘျုး လၢပဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၅ လၢလံာ်စီဆှံပူၤ တၢ်ကတိၤ လၢအမ့ၢ် တၢ်မၤပူၤဖျဲးန့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ပူၤဖျဲးထီၣ် မ့တမ့ၢ် ပျၢ်ကွံာ်တၢ်. အဃိ တၢ်ပှ့ၤက့ၤန့ၣ် အမၤပူၤဖျဲးထီၣ်ပှၤ. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် တၢ်မၢဖိပ့းတရူး တဲဝဲလၢ “သုတၢ်အိၣ်မူလၢ အဘျုးတအိၣ်ဘၣ်လၢ သုမိၢ်ပၢ်ဖံဖု လၢပျၢၤတဖၣ် ဟ့ၣ်လီၤသုန့ၣ် သုသ့ၣ်ညါလၢ တၢ်တမၤပူၤဖျဲးထီၣ်ကွံာ်သု [အခီပညီလိၤလိၤ “ဘၣ်တၢ်ပှ့ၤက့ၤသု”] ခီဖျိလၢ တၢ်လၢအဟးဂီၤသ့တဖၣ် ဒ်သိးဒီးထူ မ့တမ့ၢ် စ့အဃိဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် သုဘၣ်တၢ်မၤထူၣ်ဖျဲးထီၣ်သု ခီဖျိလၢ ခရံာ်အသွံၣ်လၢ အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်လၢ အလီၤဂာ်ဒ် သိဖိလၢ အတၢ်တလၢတပှဲၤတအိၣ်ဘၣ် ဒီးအစီဆှံတဒု အသွံၣ်အသိးလီၤ.”—၁ ပ့း ၁:၁၈, ၁၉; တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်.

^၁၆ ခီဖျိလၢ တၢ်ဒဲးဘး ဒီးတၢ်သံအဃိ ပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲဒီဒူၣ် သနာ်က့ တၢ်ပှ့ၤက့ၤ မၤပူၤဖျဲးထီၣ်ပှၤ. (ရိ ၅:၂၁) အဃိ ပစံးဘျုး ယဟိဝၤယွၤဒိၣ်မး. ဒီးခီဖျိလၢ ယ့ၣ်ၡူး ဟ့ၣ်လီၤအသးသမူ လၢပဂီၢ်အဃိ ပစံးဘျုးအီၤဒိၣ်မး.—၁ ကရံၣ် ၁၅:၂၂.

၁၇-၁၈. (က) တၢ်ပာ်တီပာ်လိၤပှၤန့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ မနုၤလဲၣ်. (ခ) ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ ပာ်တီပာ်လိၤပှၤအဃိ ပန့ၢ်ဘၣ် အဘျုးဒ်လဲၣ်.

^၁၇ မ့မ့ၢ် တၢ်ပာ်တီပာ်လိၤပှၤန့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ပတၢ်ကမၣ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤ တဟံးန့ၢ်အရ့လၢၤဘၣ်, အထူးသံကွံာ်ဝဲ ဒီးမၤလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲ လၢာ်ပျီ. ယဟိဝၤယွၤ ပျၢ်ကွံာ် ပတၢ်ကမၣ် သနာ်က့ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်တီတၢ်လိၤန့ၣ် တဆီတလဲ နီတဘျီဘၣ်. ဒီးအပာ်တီပာ်လိၤပှၤန့ၣ် တမ့ၢ်လၢ ပနီၢ်ကစၢ် တၢ်တီတၢ်လိၤ အဃိဘၣ်. ယဟိဝၤယွၤ ပျၢ်ကွံာ် ပတၢ်ကမၣ်န့ၣ် အခီပညီ တမ့ၢ်လၢ အဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး တၢ်ကမၣ်လၢ ပမၤန့ၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤ သးအိၣ်ပျၢ်ကွံာ် ပတၢ်ကမၣ်န့ၣ် မ့ၢ်လၢ ပပာ်ဖျါထီၣ် ပတၢ်နာ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်လၢအီၤ ဒီးအဖိခွါ ယ့ၣ်ၡူးမၤဝဲ ခီဖျိတၢ်ပှ့ၤက့ၤအဃိ.—ရိ ၃:၂၄; ကလၤ ၂:၁၆.

^၁၈ ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ ပာ်တီပာ်လိၤပှၤအဃိ ပန့ၢ်ဘၣ် အဘျုးဒ်လဲၣ်. ပှၤတနီၤန့ၣ် ကစၢ်ယွၤ ဃုထၢထီၣ် အဝဲသ့ၣ်လၢ ကပၢဃုာ်တၢ်ဒီး ယ့ၣ်ၡူးလၢမူခိၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ် ကဲထီၣ် ကစၢ်ယွၤအဖိ. (တံ ၃:၇; ၁ ယိၤ ၃:၁) ကစၢ်ယွၤ ပျၢ်ကွံာ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်ဒဲးဘး လၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့အဃိ လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး အဝဲသ့ၣ် တမၤဘၣ်  တၢ်ဒဲးဘးလၢ ကစၢ်ယွၤ အမဲာ်ညါ နီတဘျီဘၣ်. အဃိ အဝဲသ့ၣ် နုာ်လီၤလၢ ကစၢ်ယွၤ အဘီမုၢ်ပူၤသ့. (ရိ ၈:၁, ၂, ၃၀) မ့မ့ၢ် ပှၤအဂၤတနီၤလၢ ကစၢ်ယွၤ ပာ်တီပာ်လိၤဝဲန့ၣ် ကအိၣ်မူဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်လီၤထူလီၤယိာ်, ကစၢ်ယွၤ ပျၢ်ကွံာ် အဝဲသ့ၣ် တၢ်ဒဲးဘး ဒီးအဝဲသ့ၣ် ကဲထီၣ်ဘၣ် ကစၢ်ယွၤ အသကိး. (ယၤ ၂:၂၁-၂၃) အဝဲသ့ၣ် ကကဲဝဲ ပှၤဂီၢ်မုၢ်ဖးဒိၣ်လၢ ကလဲၤခီဖျိမူဒံး အၢ်မက့းဒိၣ်တၢ်ဒုး ဒီးအဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်ဆဲးဒိကနၣ် ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကအိၣ်ဒီး တၢ်မုၢ်လၢ်လၢ တသံဘၣ် နီတဘျီဘၣ်. (ယိၤ ၁၁:၂၆) တကးဒံးဘၣ် “ပှၤတီပှၤလိၤ” ဒီး “ပှၤတတီတလိၤ” လၢအသံတ့ၢ်စ့ၢ်ကီး ကဂဲၤဆၢထၢၣ် သမူထီၣ်က့ၤ. (မၤတၢ် ၂၄:၁၅; ယိၤ ၅:၂၈, ၂၉) လၢခံ ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤ လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢ လၢအဒိကနၣ် အကလုၢ် ခဲလၢာ်န့ၣ် “ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤအဖိတဖၣ် အတၢ်သဘျ့ လၢအပှဲၤဒီး တၢ်လၤကပီၤ.” (ရိ ၈:၂၁) ပသးခုဒိၣ်မး ဒီးပခိးကွၢ်လၢ်လၢ ခါဆူညါ ပကကဲထီၣ်ဘၣ်က့ၤ ယဟိဝၤယွၤ အဖိလၢ အလၢအပှဲၤ.

၁၉. ယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူး မၤန့ၢ်တၢ်လၢပဂီၢ်အဃိ ပန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီး တၢ်လွံၢ်နၢၣ် လၢအမ့ၢ် “ ယဟိဝၤယွၤ ပျၢ်ကွံာ် ပတၢ်ကမၣ်.”)

^၁၉ ပိာ်ခွါသးစၢ်လၢ ပတဲအဂ့ၢ်လၢ အခီၣ်ထံးန့ၣ် တၢ်လၢအအိၣ်ဒီးအီၤ လီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲခဲလၢာ်, အကမၢ်ထီၣ်ဒီဒူၣ် ဒီးလ့ၤတက့ၤ အလိးက့ၤဝဲလၢ အနီၢ်ကစၢ် အဂံၢ်အဘါ တန့ၢ်ဘၣ်. ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပတၢ်အိၣ်သး လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီးအီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤပှၤ ဒီးပတၢ်အိၣ်သး ဂ့ၤထီၣ်အဃိ ပစံးဘျုးအီၤဒိၣ်မး. ယဟိဝၤယွၤ ပျၢ်ကွံာ် ပတၢ်ဒဲးဘး ခီဖျိအဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်မၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤတၢ် ဒီးတၢ်ပှ့ၤက့ၤ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ. ဒီးခီဖျိလၢ ပနာ်ယ့ၣ်ၡူးအဃိ အကမၤပူၤဖျဲးပှၤလၢ တၢ်ဒဲးဘး ဒီးတၢ်သံ. ဒီးဖဲယဟိဝၤယွၤ ပျၢ်ကွံာ် ပတၢ်ဒဲးဘး လၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့အခါ လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး ပတမၤဘၣ် တၢ်ဒဲးဘး လၢအမဲာ်ညါ နီတဘျီဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ ခဲအံၤပအိၣ်ဒီး တၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ လၢအဂ့ၤသ့.

၂၀. တၢ်မၤလိ လၢခံတခါန့ၣ် ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၂၀ ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထံ တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူးမၤန့ၢ်ပှၤန့ၣ် ပကအဲၣ်ဒိး စံးဘျုးက့ၤ အဝဲသ့ၣ်အါထီၣ်. (၂ ကရံၣ် ၅:၁၅) အဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်တမၤစၢၤပှၤဘၣ်န့ၣ် ပတၢ်မုၢ်လၢ် တအိၣ် နီတစဲးဘၣ်. အဃိ ယဟိဝၤယွၤ ပျၢ်ကွံာ် ပတၢ်ကမၣ်န့ၣ် ကဲဘျုးလၢ ပဂီၢ်ဒ်လဲၣ်. ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢ တၢ်မၤလိ လၢခံတခါ.