တၢ်မၤလိ ၂၉
တၢ်သးဝံၣ် ၁၂၁ ပကဘၣ်ပၢၤပသး
ဒ်သိး နတမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ် တဂ့ၤအဂီၢ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ
“ဒ်သိး သုသုတလီၤလၢ တၢ်လ့ပစီအပူၤ တဂ့ၤအဂီၢ် ဆိးသီ ဒီးဃ့ထုကဖၣ်တၢ် ထီဘိ.” —မး ၂၆:၄၁.
တၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ပှၢ်
တၢ်မၤလိတခါအံၤ ကမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိး ပတမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်တဂ့ၤ. ဒီးကမၤစၢၤစ့ၢ်ကီးပှၤဒ်သိး ပတမၤတၢ်လၢ ကထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤလၢ ပကမၤ တၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ်တဂ့ၤ.
၁-၂. (က) ယ့ၣ်ၡူး ဟ့ၣ်ပလီၢ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ဒ်လဲၣ်. (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ပာ်တ့ၢ်ကွံာ်အီၤလဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)
ယ့ၣ်ၡူး တဲဝဲလၢ “သးန့ၣ်ဆူၣ်ဝဲ ဘၣ်ဆၣ် မ့မ့ၢ်နီၢ်ခိန့ၣ် အဂံၢ်အဘါစၢ်ဝဲ.” a (မး ၂၆:၄၁) ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်ကတိၤအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အသ့ၣ်ညါလၢ ပတကဲ ပှၤလၢပှၤပှဲၤဘၣ် ဒီးပကမၤကမၣ်တၢ်. ဘၣ်ဆၣ် ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်ကတိၤအံၤ ကဲဝဲတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်စ့ၢ်ကီး. ပတဘၣ် နာ်န့ၢ်လီၤသး အါတလၢဘၣ်. တချုးလၢ ယ့ၣ်ၡူး တဲတၢ်ကတိၤအံၤဒံးဘၣ် စှၤကိာ်နၣ်ရံၣ်န့ၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် တဲဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ် တပာ်တ့ၢ်ယ့ၣ်ၡူးဘၣ်. (မး ၂၆:၃၅) ယ့ၣ်ၡူး အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး လၢအဂ့ၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲအဝဲသ့ၣ် ထံၣ်ဘၣ် တၢ်မၤကွၢ်အခါ အဝဲသ့ၣ် ကမၤဘၣ်တၢ်ကမၣ် ညီညီဖိန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် တသ့ၣ်ညါဝဲဘၣ်. အဃိ ယ့ၣ်ၡူး ဟ့ၣ်ပလီၢ်အဝဲသ့ၣ်လၢ “ဒ်သိး သုသုတလီၤလၢ တၢ်လ့ပစီအပူၤ တဂ့ၤအဂီၢ် ဆိးသီ ဒီးဃ့ထုကဖၣ်တၢ် ထီဘိ.”—မး ၂၆:၄၁.
၂ ဘၣ်ဆၣ် ယ့ၣ်ၡူး အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် တဆဲးအိၣ်ပလီၢ်သးဘၣ်. အဃိ ဖဲပှၤဟဲဖီၣ်ယ့ၣ်ၡူးအခါ အဝဲသ့ၣ် ဆဲးအိၣ်ဒီး ယ့ၣ်ၡူးဧါ မ့တမ့ၢ် အဝဲသ့ၣ် ပျံၤတၢ် ဒီးဃ့ၢ်သဒၣ်ကွံာ် ယ့ၣ်ၡူးဧါ. ပထံၣ်ဘၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ် တဆဲးအိၣ်ပလီၢ်သးဘၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ် မၤတၢ်လၢ အတဲဝဲလၢ အတမၤဝဲနီတဘျီဘၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ် ပာ်တ့ၢ်ကွံာ်ယ့ၣ်ၡူး.—မး ၂၆:၅၆.
ဒ်သိး ယ့ၣ်ၡူး အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် တလီၤလၢ တၢ်လ့ပစီအပူၤ တဂ့ၤအဂီၢ် ယ့ၣ်ၡူး တဲဘၣ် အဝဲသ့ၣ်လၢ ကဆိးသီ ဒီးအိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ. သနာ်က့ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ပာ်တ့ၢ်ကွံာ်အီၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁-၂)
၃. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဘၣ် နာ်န့ၢ်လီၤသး အါတလၢဘၣ်လဲၣ်. (ခ) လၢတၢ်မၤလိအံၤ ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၃ ပတဘၣ် နာ်န့ၢ်လီၤသး အါတလၢ ဒီးဆိကမိၣ်လၢ ပတမၤကမၣ်တၢ် နီတဘျီဘၣ်. ပပာ်လီၤသးလၢ ပကမၤ တၢ်လၢအဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအသး သနာ်က့ ပတကဲ ပှၤလၢပှၤပှဲၤဘၣ်အဃိ ပမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ် သ့ဝဲညီညီဖိ. (ရိ ၅:၁၂; ၇:၂၁-၂၃) ဒီးပမ့ၢ်တပလီၢ်သးဘၣ်န့ၣ် ပကထံၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်သးလၢ ကလ့ပစီပှၤဒ်သိး ပကမၤကမၣ်တၢ်. အဃိ ဒ်သိး ပကဆဲးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤဒီးယ့ၣ်ၡူး ဒီးတမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ် တဂ့ၤအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤထွဲ ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်. ဒီးပကမၤထွဲ ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်အဂီၢ် တၢ်မၤလိတခါအံၤ ကမၤစၢၤပှၤ. အဆိကတၢၢ်န့ၣ် ပကတဲသကိး ဘၣ်ဃးဒီး ပကဘၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးလၢ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. ဝံၤဒီး ပကတဲသကိး ဘၣ်ဃးဒီး ဒ်သိး ပတမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ် တဂ့ၤအဂီၢ် ပကဘၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးဒ်လဲၣ်. လၢခံကတၢၢ်န့ၣ် ပကတဲသကိး ဘၣ်ဃးဒီး ပဆဲးအိၣ်ပလီၢ်သး ထီဘိ ကသ့ဒ်လဲၣ်.
ပကဘၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးလၢ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်
၄-၅. တၢ်ကမၣ်တနီၤ မ့ၢ်တကဲ တၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ်ဘၣ် သနာ်က့ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဘၣ် မၤအီၤဘၣ်လဲၣ်.
၄ တၢ်ကမၣ်တနီၤန့ၣ် အတကဲ တၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ်ဘၣ် သနာ်က့ အမၤဟးဂီၤ ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤသ့. ဒီးပမ့ၢ်တပလီၢ်သးဘၣ်န့ၣ် ပမၤဘၣ် တၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ် သ့စ့ၢ်ကီး.
၅ ပဝဲကိးဂၤဒဲး ကထံၣ်ဘၣ် တၢ်လ့ပစီလၢ ပကမၤကမၣ်တၢ်. ဘၣ်ဆၣ် ပဝဲတဂၤဒီးတဂၤန့ၣ် ပတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် တဒ်သိးလိာ်သးဘၣ်. အဃိ တၢ်လၢကကဲထီၣ် တၢ်လ့ပစီ ဒိၣ်ကတၢၢ်လၢပဂီၢ် ဒ်သိး ပကမၤကမၣ်တၢ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အတကဲထီၣ် တၢ်လ့ပစီ လၢပှၤဂၤအဂီၢ်ဘၣ်. ပှၤတနီၤန့ၣ် ဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး တြီဆၢကွံာ် တၢ်လ့ပစီလၢ ကမၤတၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ် ဒ်သိးဒီး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ. အဂၤတနီၤန့ၣ် ဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး တြီဆၢကွံာ် လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝး လၢအတကဆှီဘၣ် ဒ်သိးဒီး တၢ်ဖူလဲးနီၢ်ကစၢ်မုၣ်ခွါက့ၢ်ဂီၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်ကွၢ်တၢ်ဂီၤဘ့ၣ်ဆ့. ဒီးအဂၤတနီၤန့ၣ် ဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး မၤနၢၤကွံာ် တၢ်ပျံၤပှၤကညီ, တၢ်ပာ်ဒိၣ်သး, သးထီၣ်တၢ်ချ့ မ့တမ့ၢ် တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး လၢအဂၤ တမံၤမံၤ. အဃိ စီၤယၤကိာ် တဲဝဲလၢ “ပှၤတဂၤစုာ်စုာ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်မၤကွၢ်အီၤခီဖျိလၢ အနီၢ်ကစၢ် အတၢ်သူၣ်လီသးကွံ ကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်အီၤ ဒီးလ့ပစီအီၤအဃိလီၤ.”—ယၤ ၁:၁၄.
၆. ပကဘၣ် သမံသမိးလီၤပသး တီတီလိၤလိၤ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၆ တၢ်လၢအကဲထီၣ် တၢ်လ့ပစီ အဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ နဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. နမ့ၢ်သ့ၣ်ညါလီၤ နနီၢ်ကစၢ် တၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်န့ၣ် တဘၣ်ကွၢ်ကပာ်ကွံာ်အီၤ မ့တမ့ၢ် တဘၣ်နာ်န့ၢ်လီၤသး အါတလၢ ဒီးဆိကမိၣ်လၢ နတမၤကမၣ်တၢ်ဘၣ်န့ၣ်တဂ့ၤ. (၁ ယိၤ ၁:၈) တၢ်မၢဖိပီလူး တဲဝဲလၢ ပှၤလၢ “အဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤ လၢနီၢ်သးတခီ” ဒၣ်လဲာ် အမ့ၢ်တပလီၢ်သးဘၣ်န့ၣ် အလီၤလၢ တၢ်လ့ပစီပူၤသ့. (ကလၤ ၆:၁) အဃိ ပကဘၣ် သမံသမိးလီၤပသး တီတီလိၤလိၤ ဒီးတူၢ်လိာ်လၢ ပအိၣ်ဒီး တၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်.—၂ ကရံၣ် ၁၃:၅.
၇. ပကဘၣ် အိၣ်ပလီၢ်သး လီၤလီၤဆီဆီလၢ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. တဲဖျါထီၣ် တၢ်အဒိ.
၇ ဖဲပသ့ၣ်ညါတၢ်လၢ အကဲထီၣ် တၢ်လ့ပစီအဒိၣ်ကတၢၢ် လၢပဂီၢ်အခါ ပကဘၣ် မၤဒ်လဲၣ်. ပကဘၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးအါထီၣ်လၢ ပကတြီဆၢကွံာ် တၢ်လ့ပစီတခါအံၤ. အဒိ လၢလံာ်စီဆှံအစိၤ တၢ်လၢအလီၤဘၣ်ယိၣ် အဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ဝ့ၢ်အဒူၣ်အဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဝ့ၢ်အတြဲၤ. အဃိ လၢဝ့ၢ်တြဲၤန့ၣ် ပှၤဘၣ်ပာ်လီၤဃာ် ပှၤခိးတၢ်ဖိအါတစဲး. ဒ်န့ၣ်အသိး ဖဲပသ့ၣ်ညါတၢ်လၢ အကဲထီၣ် တၢ်လ့ပစီ အဒိၣ်ကတၢၢ် လၢပဂီၢ်အခါ ဒ်သိး ပတြီဆၢကွံာ်အီၤ ကန့ၢ်အဂီၢ် ပကဘၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးအါထီၣ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်လ့ပစီတခါန့ၣ်.—၁ ကရံၣ် ၉:၂၇.
ပအိၣ်ပလီၢ်သး ကသ့ဒ်လဲၣ်
၈-၉. ဒ်ကတိၤဒိ အဆၢဒိၣ် ၇ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး တချုးလၢ ပိာ်ခွါသးစၢ်တဂၤ မၤကမၣ်ဘၣ်တၢ် ဒံးဘၣ်အခါ အမၤပာ်စၢၤ မနုၤလဲၣ်. (ကတိၤဒိ ၇:၈, ၉, ၁၃, ၁၄, ၂၁)
၈ ပအိၣ်ပလီၢ်သး ကသ့ဒ်လဲၣ်. ပကကွၢ်သကိး ပိာ်ခွါသးစၢ်တဂၤလၢ ကတိၤဒိ အဆၢဒိၣ် ၇ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအဂ့ၢ် ဒီးပကန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိလၢ အအိၣ်ဒ်လဲၣ်. ပိာ်ခွါသးစၢ်အံၤ အမၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါဒီး ပိာ်မုၣ်လၢ အလုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝး တဂ့ၤဘၣ်တဂၤ. ဒီးအဆၢဖိ ၂၂ တဲဝဲလၢ ပိာ်ခွါသးစၢ်အံၤ လဲၤပိာ်ဝဲ ပိာ်မုၣ်တဂၤန့ၣ်အခံ “တဘျီဃီ.” အဃိ ဖျါလီၤဂာ်လၢ ပိာ်ခွါသးစၢ်အံၤ တပလီၢ်ဘၣ်သးဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်ကွၢ် လံာ်စီဆှံ အဆၢဖိလၢ အမဲာ်ညါတဖၣ်န့ၣ် ပထံၣ်ဘၣ်လၢ တချုးလၢ အမၤဘၣ် တၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ် ဒံးဘၣ်အခါ အမၤပာ်စၢၤ တၢ်အါမံၤလၢ အထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်အီၤ ကယီကယီ ဒ်သိး အကမၤကမၣ်တၢ်.
၉ တချုးလၢ ပိာ်ခွါသးစၢ်တဂၤအံၤ မၤကမၣ်တၢ်ဒံးဘၣ်အခါ အမၤမနုၤလဲၣ်. အဆိကတၢၢ် ဖဲဟါလီၤခီန့ၣ် “အဝဲလဲၤဘၣ်ကျဲဘူးဒီး [ပိာ်မုၣ်လၢ အသကဲာ်ပဝးတဂ့ၤဘၣ်တဂၤ] အကျဲနၢၣ်ထံး.” ဒီးအဝဲလဲၤလၢ ပိာ်မုၣ်တဂၤအံၤအဟံၣ်ကပၤ. (ဖး ကတိၤဒိ ၇:၈, ၉.) ဝံၤဒီး ဖဲအထံၣ် ပိာ်မုၣ်တဂၤအံၤအခါ အတဃၣ်ကဒါအသးဘၣ်. အပျဲပိာ်မုၣ်အံၤနၢမူအီၤ ဒီးအကနၣ်ဝဲ တၢ်လၢပိာ်မုၣ်အံၤတဲဝဲ ဘၣ်ဃးဒီး အလုၢ်ထီၣ် တၢ်လုၢ်အိၣ်ဃူအိၣ်ဖိးအဂ့ၢ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အတဲဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တခါအံၤဒ်သိး ပိာ်ခွါသးစၢ်အံၤ ကထံၣ်အီၤလၢ အကဲပှၤဂ့ၤတဂၤ. (ဖး ကတိၤဒိ ၇:၁၃, ၁၄, ၂၁.) ပိာ်ခွါသးစၢ်အံၤ မ့ၢ်ဟးဆှဲးဆိ တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ် ဒီးမ့ၢ်တကနၣ်ဃုာ် ပိာ်မုၣ်အံၤဘၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အတထံၣ်ဘၣ် တၢ်လ့ပစီ ဒီးတမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်ဘၣ်.
၁၀. ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ပမၤဘၣ်တၢ်ကမၣ် ဒ်ပိာ်ခွါသးစၢ်လၢ လံာ်ကတိၤဒိ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး သ့ဒ်လဲၣ်.
၁၀ တၢ်အဒိလၢ စီၤၡလိၤမိၤကွဲးဝဲအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်ကဲထီၣ်သးဒီး ပှၤလၢအဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ တဂၤဂ့ၤ တဂၤဂ့ၤ ဒ်အံၤသ့. အဒိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပှၤတဂၤ မၤဘၣ် တၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ် ဒီးလၢခံ အကတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်ခဲလၢာ်န့ၣ် ကဲထီၣ်အသး “တဘျီဃီ” မ့တမ့ၢ် အကတဲဝဲလၢ “ယတပလီၢ်ဘၣ်သးဘၣ်.” ဘၣ်ဆၣ် အမ့ၢ် ဆိကမိၣ်ထံက့ၤ တၢ်လၢအကဲထီၣ်သးန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အကသ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလၢ တချုးလၢ အမၤကမၣ်တၢ်ဖးဒိၣ် ဒံးဘၣ်အခါ အမၤပာ်စၢၤ တၢ်လၢအထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်အီၤလၢ ကမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ် တဘျုးမံၤလံ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အရ့ဒီးပှၤလၢ အတဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤဘၣ်. ဒီးဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တၢ်မၤမုာ်မၤဖှံသး တနီၤလၢ အဃုထၢဝဲ, ပှာ်ယဲၤသန့ (ဝဲးပဆဲး) လၢအကွၢ်ဝဲ ဒီးတၢ်လီၢ်လၢ အလဲၤဝဲန့ၣ် တကြၢးတဘၣ်လၢ ခရံာ်ဖိတဖၣ် အဂီၢ်ဘၣ်. ဒီးဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အတဃ့ထုကဖၣ်, ဖးလံာ်စီဆှံ, ထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ဒီးဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢၤဘၣ်. အဃိ အမ့ၢ်မၤဘၣ် တၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ်န့ၣ် အတၢ်အိၣ်သး ကလီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး ပိာ်ခွါသးစၢ်လၢ လံာ်ကတိၤဒိ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ဒီးတမ့ၢ်ခီဖျိလၢ တၢ်ကဲထီၣ်သး “တဘျီဃီ” အဃိဘၣ်.
၁၁. ဒ်သိး ပတမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်တဂ့ၤအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤ မနုၤလဲၣ်.
၁၁ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိဒ်လဲၣ်. ဒ်သိး ပတမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ် တဂ့ၤအဂီၢ် ပကဘၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢး အိၣ်ပလီၢ်သး ဒီးဟးဆှဲးတၢ်လၢ ကထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤလၢ ပကမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်. ပထံၣ်ဘၣ်လၢ စီၤၡလိၤမိၤ ကွဲးဝဲ ပိာ်ခွါသးစၢ်တဂၤ ဒီးပိာ်မုၣ်လၢ အသကဲာ်ပဝးတဂ့ၤဘၣ်တဂၤ အဂ့ၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံ အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်အံၤၡဲၡဲ. အဒိ ဘၣ်ဃးဒီး ပိာ်မုၣ်တဂၤန့ၣ် အတဲဝဲလၢ “တဘၣ်လဲၤပိာ်အခံတဂ့ၤ.” (ကတိၤ ၇:၂၅) ဒီးအတဲစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ “အိၣ်မ့ၢ်ယံၤဒီး ပိာ်မုၣ်တဂၤန့ၣ် ဒီးတဘၣ်လဲၤဘူးဒီး အဟံၣ်အကျဲနုာ်လီၤတဂ့ၤ.” (ကတိၤ ၅:၃, ၈) အဃိ ပကဘၣ် ပလီၢ်ပသး ဒီးဟးဆှဲး တၢ်အိၣ်သးလၢ ပကမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်. b တဘျီတခီၣ် တၢ်လၢပကမၤ တမံၤမံၤန့ၣ် မ့ၢ်တကမၣ်လၢ ခရံာ်ဖိအဂီၢ်ဘၣ် သနာ်က့ ပမ့ၢ်သ့ၣ်ညါလၢ အကကဲထီၣ် တၢ်လ့ပစီလၢပဂီၢ် ဒီးကထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤလၢ ပကမၤကမၣ်တၢ်န့ၣ် ပကဘၣ်ဟးဆှဲးအီၤ.—မး ၅:၂၉, ၃၀.
၁၂. စီၤယိၤဘး ဆၢတဲာ်ပာ်စၢၤအသးဒ်လဲၣ် ဒီးကဲဘျုးလၢအဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (ယိၤဘး ၃၁:၁)
၁၂ ဒ်သိး ပတမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ် တဂ့ၤအဂီၢ် ပကဘၣ် ဆၢတဲာ်ပာ်စၢၤပသး ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤ. စီၤယိၤဘး မၤဝဲဒ်န့ၣ်စ့ၢ်ကီး. စီၤယိၤဘး “မၤတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ ဒီး [အ] မဲာ်ချံ” ဒီးအအၢၣ်လီၤဝဲလၢ အတကွၢ် ပိာ်မုၣ်အဂၤလၢ တၢ်သးကတၢအပူၤဘၣ်. (ဖး ယိၤဘး ၃၁:၁.) စီၤယိၤဘး ဆၢတဲာ်ပာ်စၢၤအသးအဃိ မၤစၢၤအီၤဒ်သိး အတအဲၣ်ဘၢအမါ တဂ့ၤအဂီၢ်. ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပမ့ၢ်ဆၢတဲာ်ပာ်စၢၤပသးန့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပတမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်ဘၣ်.
၁၃. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်ပလီၢ်သး ဘၣ်ဃးဒီး ပတၢ်ဆိကမိၣ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)
၁၃ ပကဘၣ်ပလီၢ်သး ဘၣ်ဃးဒီး ပတၢ်ဆိကမိၣ်စ့ၢ်ကီး. (၂ မိၤ ၂၀:၁၇) ပှၤတနီၤ ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်တၢ်လၢ အတကြၢးတဘၣ် သနာ်က့ ပမ့ၢ်တမၤအီၤဘၣ်န့ၣ် တဘၣ်နီတမံၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ဆိကမိၣ်ဒ်အံၤန့ၣ် အတဘၣ်ဘၣ်. ပမ့ၢ်ဆဲးဆိကမိၣ် တၢ်လၢအတဂ့ၤဘၣ်န့ၣ် ပကအဲၣ်ဒိးမၤ တၢ်လၢအတဂ့ၤဘၣ်အါထီၣ်. ဒီးတၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီ လၢအတဂ့ၤဘၣ်န့ၣ် ပတြီဆၢကွံာ်အီၤ တညီဘၣ်. တဘျီတခီၣ် တၢ်ဆိကမိၣ် လၢအတဂ့ၤဘၣ်တဖၣ် ကဟဲနုာ်လီၤလၢ ပသးပူၤ ဘၣ်ဆၣ် ပကဘၣ် ထုးထီၣ်ကွံာ်အီၤ တဘျီဃီ ဒီးဆိကမိၣ်က့ၤ တၢ်လၢအဂ့ၤ. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် တၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီလၢ အတဂ့ၤဘၣ်တဖၣ် တအါထီၣ်လၢၤဘၣ် ဒီးပတမၤကမၣ်တၢ်ဘၣ်.—ဖံလံး ၄:၈; ကလီး ၃:၂; ယၤ ၁:၁၃-၁၅.
ပကဘၣ် ဟးဆှဲး တၢ်တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤလၢ ကထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤလၢ ပကမၤ ကမၣ်ဘၣ်တၢ် (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၃)
၁၄. ဒ်သိး ပတမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ် တဂ့ၤအဂီၢ် ပကဘၣ် မၤတၢ်အဂၤ မနုၤဒံးလဲၣ်.
၁၄ ဒ်သိး ပတမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ် တဂ့ၤအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤ တၢ်အဂၤ မနုၤဒံးလဲၣ်. ပကဘၣ်နာ် သပှၢ်တၢၢ်လၢ ပမ့ၢ်ဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် အဘျုးထီဘိ. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်သိး ပကအိၣ်ဒီး တၢ်ဆိကမိၣ် ဒီးတၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီ လၢအဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအသးအဂီၢ် တဘျီတခီၣ် တညီဝဲဘၣ်. သနာ်က့ ပမ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး မၤတၢ်လၢ အဘၣ်ယဟိဝၤယွၤအသးန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သးခုနီၢ်ကီၢ်.
၁၅. ပမ့ၢ်မၤအါထီၣ် တၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီ လၢအဂ့ၤန့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤဒ်လဲၣ်.
၁၅ ပကဘၣ် မၤအါထီၣ် တၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီ လၢအဂ့ၤ. ဒီးပကဘၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢး “သးဟ့တၢ်အၢ ဒီးအဲၣ်တၢ်ဂ့ၤ.” ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကပာ်လီၤသး ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤလၢ ပကမၤ တၢ်လၢအဘၣ် ဒီးကဟးဆှဲး တၢ်အိၣ်သးလၢ ကထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤလၢ ပကမၤကမၣ်တၢ်. (ဧၤ ၅:၁၅) တကးဒံးဘၣ် ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီ လၢအဂ့ၤန့ၣ် အမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပတြီဆၢကွံာ် တၢ်လ့ပစီ လၢအဟဲဘၣ်ပှၤ သတူၢ်ကလာ်ကန့ၢ်.
၁၆. ပမ့ၢ်မၤတၢ်လၢ ကမၤဂ့ၤထီၣ် ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)
၁၆ ပမၤအါထီၣ် တၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီ လၢအဂ့ၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်. ပမၤသ့ခီဖျိ ပဂုာ်ကျဲးစၢး မၤတၢ်လၢ ကမၤဂ့ၤထီၣ် ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ. ပမ့ၢ်ထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ဒီးဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်န့ၣ် ပသးကဆူၣ်ထီၣ်လၢ ပကမၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သးအါထီၣ်. အဃိ ပတလီၤလၢ တၢ်လ့ပစီအပူၤ ညီညီဘၣ်. (မး ၂၈:၁၉, ၂၀; ဧ့ၤ ၁၀:၂၄, ၂၅) တကးဒံးဘၣ် ပမ့ၢ်ဖးလံာ်စီဆှံ ဒီးဆိကမိၣ်ထံအီၤန့ၣ် ပသးကဆူၣ်ထီၣ်လၢ ပကအဲၣ်တၢ်လၢအဂ့ၤ ဒီးသးဟ့ တၢ်လၢအအၢ. (ၡူ ၁:၈; စံး ၁:၂, ၃; ၁၁၉:၉၇, ၁၀၁) ဘၣ်တဘျီ ယ့ၣ်ၡူးတဲဘၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ “ဒ်သိး သုသုတလီၤလၢ တၢ်လ့ပစီအပူၤ တဂ့ၤအဂီၢ် ဆိးသီ ဒီးဃ့ထုကဖၣ်တၢ် ထီဘိ.” (မး ၂၆:၄၁) ပမ့ၢ်ဃ့ထုကဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အအိၣ်န့ၣ် ပပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပလိၣ်ဘၣ် အတၢ်မၤစၢၤ ဒီးပသးကဆူၣ်ဒိၣ်ထီၣ်လၢ ပကမၤ အတၢ်ဘၣ်သး.—ယၤ ၄:၈.
ပမ့ၢ်မၤတၢ်လၢ ကမၤဂ့ၤထီၣ် ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ထီဘိန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ ပကတြီဆၢကွံာ် တၢ်လ့ပစီ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၆) c
ဆဲးအိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ
၁၇. စီၤပ့းတရူး ဘၣ်ဆဲးမၤနၢၤဝဲ အတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် မနုၤလဲၣ်.
၁၇ ပတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် တနီၤန့ၣ် ပမၤလီၤမၢ်အီၤ န့ၢ်ခဲလၢာ်ခဲဆ့. ဘၣ်ဆၣ် အဂၤတနီၤန့ၣ် ပမၤလီၤမၢ်အီၤ တန့ၢ်ခဲလၢာ်ဘၣ်အဃိ ပကဘၣ် ဆဲးတြီဆၢကွံာ်အီၤ ဖးယံာ်ဒံး. ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်မၢဖိပ့းတရူး အဒိအတဲာ်. တၢ်မၢဖိပ့းတရူးန့ၣ် အပျံၤပှၤကညီအဃိ အသမၢ ယ့ၣ်ၡူးသၢဘျီ. (မး ၂၆:၆၉-၇၅) ဘၣ်ဆၣ်လၢခံန့ၣ် အဝဲစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒူဒူလၢ ပှၤယူဒၤဖိ အကွီၢ်ဘျီၣ်လၢ အဒိၣ်ကတၢၢ်အပူၤအဃိ ဖျါလီၤဂာ်လၢ အမၤနၢၤကွံာ် တၢ်ပျံၤပှၤကညီလံ. (မၤတၢ် ၅:၂၇-၂၉) သနာ်က့ လၢခံန့ၣ် အဝဲ “ပျံၤပှၤလၢ အဆီၣ်ထွဲ တၢ်ဒိးတၢ်ကူးတရံးတဖၣ်” အဃိ အတအီၣ်တၢ်ဒီး ခရံာ်ဖိလၢ အတကဲ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်လၢၤဘၣ်. (ကလၤ ၂:၁၁, ၁၂) ဖဲအံၤန့ၣ် ပထံၣ်ဘၣ်လၢ စီၤပ့းတရူး အတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်လၢ အပျံၤပှၤကညီန့ၣ် ဟဲအိၣ်ထီၣ်ကဒီးလံ. အဃိ ဖျါလီၤဂာ်လၢ အမၤနၢၤကွံာ် တၢ်ပျံၤပှၤကညီ တန့ၢ်ခဲလၢာ်ခဲဆ့ဘၣ်.
၁၈. ပတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် တနီၤန့ၣ် ပကဘၣ် ဆဲးတြီဆၢကွံာ်အီၤ ယံာ်ထဲလဲၣ်.
၁၈ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပကထံၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်သး ဒ်သိးဒီး စီၤပ့းတရူး. ပတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် တနီၤန့ၣ် ပဆိကမိၣ်လၢ ပတြီဆၢကွံာ်အီၤန့ၢ်လံ. သနာ်က့ တဘျီတခီၣ်န့ၣ် အဟဲအိၣ်ထီၣ်ကဒီးသ့ဒံး. အဒိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ တဲဝဲလၢ “ယတကွၢ် တၢ်ဂီၤဘ့ၣ်ဆ့လၢၤဘၣ်န့ၣ် အိၣ်အနံၣ် ၁၀ လံ. ဒီးယဆိကမိၣ်လၢ ယတဘၣ်သး ကွၢ်လၢၤဘၣ်. သနာ်က့ တဘျီတခီၣ် ယဘၣ်သးကွၢ်ဒံး.” ဘၣ်ဆၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤအံၤ ဆဲးမၤနၢၤကွံာ် အတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် ဒီးတဟ့ၣ်အၡူဘၣ်အဃိ လီၤသးခုဒိၣ်မး. အသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ကိးနံၤဒဲးန့ၣ် အကဘၣ် ဆဲးဂုာ်ကျဲးစၢး တြီဆၢကွံာ် အတၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီ လၢအတဂ့ၤဘၣ် ဒီးဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အကဘၣ် ဆဲးတြီဆၢဝဲ တုၤလၢ တၢ်အကတၢၢ်ဟဲညါ. ဒီးဒ်သိး အတကွၢ်ဘၣ် တၢ်ဂီၤဘ့ၣ်ဆ့တဂ့ၤအဂီၢ် အဂုာ်ကျဲးစၢး အိၣ်ပလီၢ်သး ထီဘိ. တကးဒံးဘၣ် အမါ ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် မၤစၢၤအီၤအါမး.
၁၉. ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် လၢပမၤလီၤမၢ်ကွံာ်အီၤ တန့ၢ်ခဲလၢာ်ခဲဆ့ဘၣ်န့ၣ် ပကဘၣ် မၤဒ်လဲၣ်.
၁၉ ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် တမံၤမံၤလၢ ပမၤလီၤမၢ်ကွံာ်အီၤ ခဲလၢာ်ခဲဆ့ တန့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် ဒ်သိး ပတမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ် တဂ့ၤအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်. ပကဘၣ် မၤထွဲ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ် လၢအမ့ၢ် ပကဘၣ် “ဆိးသီ” ဒီးအိၣ်ပလီၢ်သးလၢ ကတြီဆၢကွံာ် တၢ်လ့ပစီထီဘိ. ဒီးပမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ ပတြီဆၢကွံာ် တၢ်လ့ပစီ န့ၢ်လံသနာ်က့ ပကဘၣ်ဟးဆှဲး တၢ်အိၣ်သးလၢ ကထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤလၢ ပကမၤကမၣ်တၢ်. (၁ ကရံၣ် ၁၀:၁၂) ကတိၤဒိ ၂၈:၁၄ တဲဝဲလၢ “ပှၤလၢအပလီၢ်အသးထီဘိန့ၣ် ကသးခုဝဲ.” အဃိ ဒ်သိး နကဆဲးတြီဆၢကွံာ် နတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်အဂီၢ် ဆဲးမၤတၢ်လၢ အမၤစၢၤတ့ၢ်နၤထီဘိ.—၂ ပ့း ၃:၁၄.
ပမ့ၢ်အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ
၂၀-၂၁. (က) ဒ်သိး ပတမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ် တဂ့ၤအဂီၢ် ပမ့ၢ်အိၣ်ပလီၢ်သး ထီဘိန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် အဘျုးဒ်လဲၣ်. (ခ) ပမ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး တြီဆၢကွံာ် တၢ်လ့ပစီန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် အဘျုးဒ်လဲၣ်. (၂ ကရံၣ်သူး ၄:၇)
၂၀ ပမ့ၢ်အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ဒီးတြီဆၢကွံာ် တၢ်လ့ပစီန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် အဘျုးအါမး. ပမ့ၢ်မၤ “တၢ်မုာ်တၢ်ပၠီၣ် တစိၢ်တလီၢ်” လၢအဟဲခီဖျိ တၢ်ဒဲးဘးန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သးခု ထဲတစဲးဖိ, ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်မၤထွဲ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သးခုအါမး. (ဧ့ၤ ၁၁:၂၅; စံး ၁၉:၈) ကစၢ်ယွၤ တ့လီၤပှၤလၢ ပကအိၣ်မူ ဒ်သိး အတၢ်ဘၣ်သး. အဃိ ပမ့ၢ်မၤထွဲ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီမၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သးခုနီၢ်ကီၢ်. (၁ မိၤ ၁:၂၇) တကးဒံးဘၣ် ပကအိၣ်ဒီး သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် လၢအကဆှီ ဒီးပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မူအထူအယိာ်.—၁ တံၤ ၆:၁၂; ၂ တံၤ ၁:၃; ယူ ၂၀, ၂၁.
၂၁ လံာ်စီဆှံ တဲဝဲလၢ “နီၢ်ခိန့ၣ် အဂံၢ်အဘါစၢ်ဝဲ.” ဘၣ်ဆၣ် ပတြီဆၢကွံာ် ပတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်န့ၢ်. ဒီးဒ်သိး ပတြီဆၢကွံာ် တၢ်လ့ပစီ ကန့ၢ်အဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ သးအိၣ်ဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ ပလိၣ်ဘၣ်ထီဘိ. (ဖး ၂ ကရံၣ်သူး ၄:၇.) တကးဒံးဘၣ် တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပှၤန့ၣ် အကဲဝဲ တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလီၤဆီ. သနာ်က့ ဒ်သိး ပတြီဆၢကွံာ် တၢ်လ့ပစီ ကန့ၢ်အဂီၢ် ပနီၢ်ကစၢ် စ့ၢ်ကီး ကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါ. ပမ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး တြီဆၢကွံာ် တၢ်လ့ပစီန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကစံးဆၢ ပတၢ်ထုကဖၣ် ဒီးဟ့ၣ်အါထီၣ်ပှၤ တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ လၢပလိၣ်ဘၣ်. (၁ ကရံၣ် ၁၀:၁၃) ဒီးခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤစၢၤအဃိ ပအိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ဒီးဟးဆှဲး တၢ်လ့ပစီ ကန့ၢ်.
တၢ်သးဝံၣ် ၄၇ ဃ့ဆူ ယဟိဝၤကိးနံၤ
a တၢ်ကတိၤအခီပညီ– တၢ်ကတိၤ လၢအမ့ၢ် “သး” လၢ မးသဲ ၂၆:၄၁ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲန့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ တၢ်သဟီၣ် လၢအအိၣ်လၢပပူၤ လၢအမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကတူၢ်ဘၣ်တၢ် မ့တမ့ၢ် မၤတၢ်တမံၤမံၤ. မ့မ့ၢ် တၢ်ကတိၤ “နီၢ်ခိ” န့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအတၢ်အိၣ်သးလၢ အတလၢတပှဲၤ ဒီးအအိၣ်ဒီးတၢ်ဒဲးဘး. အဃိ ပမ့ၢ်သးအိၣ်မၤ တၢ်လၢအဘၣ် သနာ်က့ ပမ့ၢ်တပလီၢ်သးဘၣ်န့ၣ် ပကလီၤလၢ တၢ်လ့ပစီအပူၤ ဒီးမၤဘၣ်တၢ်ကမၣ်.
b ပှၤလၢအမၤဘၣ် တၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ်န့ၣ် အဖးကွၢ် တၢ်ဂ့ၢ်လၢ လံာ် အိၣ်မူလီၤထူလီၤယိာ် ပှဲၤဒီးတၢ်သးခု, တၢ်မၤလိ ၅၇ တၢ်ဂ့ၢ် ၁-၃ ဒီးဖးကွၢ် တၢ်ဂ့ၢ်လၢအမ့ၢ် “‘ကွၢ်တၢ်လိၤလိၤ’ ဆူညါတက့ၢ်” လၢ တၢးထီခိးတၢ်, လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂၀၂၀ ကဘျံးပၤ ၂၇-၂၉, လံာ်အဆၢ ၁၂-၁၇ သ့.
c တၢ်ဂီၤ အခီပညီ– ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ ဖးဝဲ တၢ်ဖးလံာ်စီဆှံ လၢတနံၤဘၣ်တနံၤအဂီၢ် လၢဂီၤခီ. အဖးလံာ်စီဆှံ လၢမုၢ်ဆါခီ ဖဲအအီၣ်တၢ်အဆၢကတီၢ် ဒီးလဲၤထီၣ်ဝဲ နွံဖးဖီတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် လၢဟါခီ.
