၁. ဖဲ စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၈:၄၆ န့ၣ် စီၤဒၤဝံး ထိၣ်သတြီၤ ယဟိဝၤယွၤလၢ မနုၤလဲၣ်.

 ပအိၣ်မူဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်အၢသီအပူၤအဃိ တဘျီတခီၣ် ပကထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲ သတူၢ်ကလာ်လၢ ပတၢ်အိၣ်မူပူၤ ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲတနီၤန့ၣ် ဆီတလဲပတၢ်အိၣ်မူ လၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့သ့. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲပလိၣ်ဘၣ် တၢ်မၤစၢၤအခါ ပသန့ၤသးလၢ ယဟိဝၤယွၤ သ့အဃိ ပစံးဘျုးအီၤဒိၣ်မး. တၢ်မၤလိလၢ အပူၤကွံာ်တခါန့ၣ် ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ပှၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ယွၤလၢ အမူဝဲတဂၤ ဒီးအအိၣ်ကတီၤသးလၢ ကမၤစၢၤပှၤထီဘိ. ဒီးဖဲပထံၣ်ဘၣ်လၢ အမၤစၢၤပှၤအခါ ပနာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ “ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် မူဝဲ.” (ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၈:၄၆.) ဘၣ်ဆၣ် ဖဲစီၤဒၤဝံး တဲဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် မူဝဲ ဝံၤအလီၢ်ခံ အထိၣ်သတြီၤ ယဟိဝၤယွၤဒီး တၢ်လၢအသးသမူ တအိၣ်ဘၣ်တခါ. အကိး ယဟိဝၤယွၤလၢ “ယလၢၢ်.” အဃိ အအဲၣ်ဒိးတဲဝဲ အခီပညီဒ်လဲၣ်.

၂. လၢတၢ်မၤလိတခါအံၤ ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၂ လၢတၢ်မၤလိတခါအံၤ ပကတဲသကိး ဘၣ်မနုၤအဃိ လံာ်စီဆှံ ထိၣ်သတြီၤ ယဟိဝၤယွၤ လၢလၢၢ်လဲၣ်. တၢ်ဂ့ၢ်တခါအံၤ သိၣ်လိပှၤ ယဟိဝၤယွၤ အဂ့ၢ်ဒ်လဲၣ်. ပသန့ၤသးလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒ်ပလၢၢ်အသိး ကသ့ဒ်လဲၣ်. ဒီးပကတဲသကိး ဘၣ်ဃးဒီး ပကွၢ်လိမၤဒိး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.

ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကိးယဟိဝၤယွၤလၢ လၢၢ်လဲၣ်

၃. ဘၣ်မနုၤအဃိ လံာ်စီဆှံ ထိၣ်သတြီၤ ယဟိဝၤယွၤလၢ “လၢၢ်” အါဘျီလဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤ.)

^၃ လံာ်စီဆှံ ထိၣ်သတြီၤဝဲ ယဟိဝၤယွၤလၢ “လၢၢ်” ဒ်သိး ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတနီၤ. လၢလံာ်စီဆှံပူၤန့ၣ် ဖဲယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤ စံးထီၣ်ပတြၢၤ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါအခါ အဝဲသ့ၣ် ကိးအီၤလၢ “လၢၢ်.” လံာ်စီဆှံ ထိၣ်သတြီၤ ယဟိဝၤယွၤလၢ လၢၢ်န့ၣ် ပထံၣ်ဘၣ် အဆိကတၢၢ်တဘျီဖဲ ၅ မိၤၡ့ ၃၂:၄ အပူၤ. ဖဲန့ၣ် နီၢ်ဃးနၤ ဃ့ထုကဖၣ် ဒီးတဲဝဲလၢ “လၢၢ်လၢအကျၢၤ ဒ်ပကစၢ်ယွၤအသိးန့ၣ် တအိၣ်ဘၣ်.” (၁ မူၤ ၂:၂) ဝံဃဘးကူာ်စ့ၢ်ကီး အကိး ယဟိဝၤယွၤလၢ “ယလၢၢ်.” (ဃဘး ၁:၁၂) ပှၤကွဲးထါ စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၇၃ တဂၤ တဲဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤမ့ၢ် “ယသးအလၢၢ်.” (စံး ၇၃:၂၆, တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်.) ဒီးယဟိဝၤယွၤ အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ တဲလီၤအသးလၢ အလီၤဂာ်ဒီးလၢၢ်. (ၡါ ၄၄:၈) ခဲအံၤန့ၣ် ပကတဲသကိး ဘၣ်ဃးဒီး  ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါသၢခါ လၢအလီၤဂာ်ဒီးလၢၢ် ဒီးပကမၤလိဘၣ်လၢ ပဒုးကဲထီၣ် ယဟိဝၤယွၤလၢ “ပလၢၢ်” ကသ့ဒ်လဲၣ်.—၅ မိၤၡ့ ၃၂:၃၁.

၄. ယဟိဝၤယွၤ လီၤဂာ်ဒီး ပတၢ်အိၣ်သဒၢအလီၢ် ဒ်လဲၣ်. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၉၄:၂၂)

^၄ ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ပတၢ်အိၣ်သဒၢအလီၢ်. ဖဲကလံၤမုၢ်ဖးဒိၣ် ဟဲအခါ လၢၢ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ် ကဲထီၣ် တၢ်ဒီသဒၢအလီၢ် လၢပဂီၢ်သ့. ဒ်န့ၣ်အသိး ဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ ယဟိဝၤယွၤ ဒီသဒၢပှၤသ့. (ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၉၄:၂၂.) ဒီးဒ်သိး ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ တဟးဂီၤတဂ့ၤအဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ ကဒီသဒၢပှၤ ဒီးအဒုးနာ်န့ၢ်ပှၤလၢ တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်လၢ ပထံၣ်ဘၣ် ခဲအံၤန့ၣ် မၤဘၣ်ဒိပှၤ ထီဘိတသ့ဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် အအၢၣ်လီၤစ့ၢ်ကီးပှၤလၢ တယံာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ် အကမၤလီၤမၢ်ကွံာ် တၢ်လၢအမၤကိၢ်မၤဂီၤပှၤ ဒီးမၤပျံၤမၤဖုးပှၤ ခဲလၢာ်.—ဃ့း ၃၄:၂၅, ၂၆.

၅. ယဟိဝၤယွၤ ကဲထီၣ်တၢ်ဒီသဒၢ ဒ်လၢၢ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်အသိး သ့ဒ်လဲၣ်.

^၅ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဒီသဒၢလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် သ့ခီဖျိ ပဃ့ထုကဖၣ်လၢအအိၣ်. ဖဲပဃ့ထုကဖၣ်အခါ ပန့ၢ်ဘၣ် “တၢ်သူၣ်မံသးမုာ်လၢ အဟဲလၢ ကစၢ်ယွၤအအိၣ်” ဒ်သိးကပၢၤပသး ဒီးပတၢ်ဆိကမိၣ်. (ဖံလံး ၄:၆, ၇) ဆိကမိၣ်ကွၢ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအါထဲး အတၢ်လဲၤခီဖျိ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအါထဲးန့ၣ် အလီၤဘၣ်လၢဃိာ်ပူၤ ခီဖျိလၢ အတၢ်နာ်အဃိ. ဖဲအအိၣ်လၢ ဃိာ်ပူၤအခါ ပှၤကိးသံကွၢ်အီၤ တလီၢ်လီၢ်, ပှၤမၤမဲာ်ဆှးအီၤ ဒီးပှၤတဲပျံၤတဲဖုးအီၤ. အတဲဝဲလၢ “ဖဲပှၤကိးသမံသမိးယၤ တဘျီဂ့ၤ တဘျီဂ့ၤအခါ ယသးကိၢ်တၢ်ဒိၣ်မး. . . . ယဃ့ထုကဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အအိၣ်ထီဘိ. ဒီးယဃ့ကညးအီၤ ဒ်သိးကမၤစၢၤယၤလၢ ယကပာ်သးဂၢၢ်ဂၢၢ် ဒီးယကအိၣ်ဒီး တၢ်ကူၣ်သ့. အဃိ ယထံၣ်ဘၣ် တၢ်မၤအၢမၤနးတဖၣ်အံၤ သနာ်က့ ယဆဲးပာ်သးဂၢၢ်ဂၢၢ်. . . . ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤယၤအဃိ လီၤဂာ်ဒ်သိး ယအိၣ်သဒၢသးလၢ လၢၢ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ် အလီၢ်ခံ.”

၆. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပနာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ သ့ထီဘိလဲၣ်. (ယၡါယၤ ၂၆:၃, ၄)

^၆ ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ယွၤလၢပနာ်န့ၢ်အီၤသ့. ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အလီၤဂာ်ဒီး လၢၢ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်လၢ အအိၣ်ဂၢၢ်ကျၢၤ ထီဘိအဃိ အသးအိၣ်မၤစၢၤပှၤ ထီဘိ. ဒီးခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤမ့ၢ် “လၢၢ်အထူအယိာ်” အဃိ ပနာ်န့ၢ်အီၤသ့. (ဖး ယၡါယၤ ၂၆:၃, ၄.) ယဟိဝၤယွၤ အိၣ်မူဝဲ လီၤထူလီၤယိာ်အဃိ အတီဒီးအတၢ်အၢၣ်လီၤ, အနၢ်ဟူ ပတၢ်ထုကဖၣ် ဒီးဖဲပလိၣ်ဘၣ် တၢ်မၤစၢၤအခါ အကမၤစၢၤပှၤ ထီဘိ. ယဟိဝၤယွၤ တီဒီးပှၤလၢ အဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤအဃိ ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပသန့ၤပသး လၢအီၤသ့. (၂ မူၤ ၂၂:၂၆) တကးဒံးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ တသးပ့ၤနီၣ် တၢ်လၢပမၤ နီတဘျီဘၣ်အဃိ အကဟ့ၣ်လီၤပှၤခိၣ်ဖး ထီဘိ.—ဧ့ၤ ၆:၁၀; ၁၁:၆.

၇. ဖဲပနာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ လၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့အခါ ပကန့ၢ်ဘၣ် အဘျုးဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၇ ပမ့ၢ်နာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ လၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့န့ၣ် အကကဲထီၣ် ပတၢ်အိၣ်သဒၢအလီၢ် ဒ်လၢၢ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်အသိး. ဒီးဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ ပမ့ၢ်ဆဲးဒိကနၣ် အကလုၢ်န့ၣ် ပနာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဘျုး. (ယၡါယၤ ၄၈:၁၇, ၁၈) ဖဲပထံၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤပှၤ ကိးဘျီဒဲးအခါ ပနာ်န့ၢ်အီၤအါထီၣ်. အဃိ ပသ့ၣ်ညါလၢ ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲ တဘျီဂ့ၤ တဘျီဂ့ၤန့ၣ် ပနာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤပှၤ သ့သပှၢ်တၢၢ်. တကးဒံးဘၣ် ဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်သးလၢ ပှၤမၤစၢၤပှၤ တသ့နီတဂၤဘၣ်အခါ ပကဘၣ် သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤပှၤသ့ထီဘိ. အဒိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဘျၤဒံမၤ တဲဝဲလၢ “ဖဲယအိၣ်လၢဃိာ်ပူၤအခါ ယတူၢ်ဘၣ်လၢ ယတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် ဂ့ၤဒိၣ်မး. ခီဖျိလၢ ယအိၣ်ထဲတဂၤ ဒီးပှၤမၤစၢၤယၤ တသ့နီတဂၤဘၣ်အဃိ ယသ့ၣ်ညါထီၣ်လၢ ယကဘၣ် နာ်န့ၢ်အါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ.”

၈. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ တဆီတလဲ နီတဘျီဘၣ်လဲၣ်. (ခ) ယဟိဝၤယွၤ တဆီတလဲ နီတဘျီဘၣ်အဃိ ပန့ၢ်ဘၣ် အဘျုးဒ်လဲၣ်. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၆၂:၆, ၇)

^၈ ယဟိဝၤယွၤ တဆီတလဲ နီတဘျီဘၣ်. ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်  အလီၤဂာ်ဒီး လၢၢ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်လၢ အအိၣ်ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤ ဒီးအိၣ်လီၢ်လီၢ်ထီဘိ. တကးဒံးဘၣ် အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဒီးအတၢ်တိာ်ပာ်စ့ၢ်ကီး တဆီတလဲ နီတဘျီဘၣ်. (မၤ ၃:၆) အဒိ ဖဲနီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် ထီဒါက့ၤ ယဟိဝၤယွၤအခါ ယဟိဝၤယွၤ တဆီတလဲ အတၢ်တိာ်ပာ်လၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအဂီၢ်ဘၣ်. ဒီးတၢ်မၢဖိပီလူး ကွဲးဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ “သမၢလီၤအသး တသ့ဘၣ်.” (၂ တံၤ ၂:၁၃) ဖဲအံၤ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ တၢ်မ့ၢ်ကဲထီၣ်သး ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ဒီးပှၤဂၤ မ့ၢ်မၤတၢ် ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ တဆီတလဲ နီတဘျီဘၣ်. အတၢ်တိာ်ပာ် ဒီးအတၢ်ဘၣ်သးစ့ၢ်ကီး တဆီတလဲ နီတဘျီဘၣ်. ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ တဆီတလဲ နီတဘျီဘၣ်အဃိ ဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ ပသ့ၣ်ညါလၢ အကမၤစၢၤပှၤ ဒီးပနာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ အကဆဲးမၤလၢပှဲၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤ လၢခါဆူညါ.—ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၆၂:၆, ၇.

၉. လၢဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ထၤထံၤယါနၤ အတၢ်လဲၤခီဖျိန့ၣ် ပန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိဒ်လဲၣ်.

^၉ ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထံ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ ဒီးအတၢ်တိာ်ပာ်လၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ခဲလၢာ်အဂီၢ်န့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကနာ်န့ၢ်အီၤ. တကးဒံးဘၣ် ဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ ပကဆဲး ပာ်ပသးမုာ်မုာ် ဒီးပကဆဲးတီဒီးအီၤ. (စံး ၁၆:၈) ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ထၤထံၤယါနၤန့ၣ် ခီဖျိလၢ အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အဃိ ပဒိၣ်စံၣ်ညီၣ်အီၤလၢ အကဘၣ်အိၣ်လၢ အနီၢ်ကစၢ်အဟံၣ်ပူၤ ဒီးအဟးထီၣ်လၢ တၢ်ချၢတန့ၢ်ဘၣ်. အတဲဝဲလၢ “ယဘၣ်အိၣ်ထဲတဂၤအဃိ ခီၣ်ထံးခါဒု တညီလၢယဂီၢ်ဘၣ်. ယသးအုး ဒီးယသးလီၤစၢ် တလီၢ်လီၢ်.” ဘၣ်ဆၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ထၤထံၤယါနၤ ဆိကမိၣ်ထံဝဲ ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ် ဒီးအတၢ်တိာ်ပာ်လၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအဂီၢ်အဃိ အလဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတၢ်ခဲအံၤန့ၢ်ဝဲ. အဆိကမိၣ်ထံတၢ် ဒ်အံၤန့ၣ် မၤမုာ်ထီၣ်အသး ဒီးမၤဆူၣ်ထီၣ်အဂံၢ်ဘါလၢ အကဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီ. အဆဲးတဲဝဲလၢ “ခီဖျိလၢ ယဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအဃိ တၢ်ကဲထီၣ်သးဒီးယၤ ဒ်အံၤ. ဖဲယနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်လၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ ယတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဒ်အံၤအခါ ယတသးစၢၢ်ဆၢလီၤထဲ ယနီၢ်ကစၢ် တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢၤဘၣ်.”

၁၀. ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ယဟိဝၤယွၤ ကဲဝဲ လၢၢ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်လၢ ပဂီၢ် သ့ဒ်လဲၣ်.

^၁၀ ခါဆူညါန့ၣ် ပကထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒံးယံာ်ဒံးနးထီၣ် အဃိ ပကဘၣ် သန့ၤသးလၢ ယဟိဝၤယွၤ အါန့ၢ်ဒံးလၢညါ. ခဲအံၤန့ၣ် အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မး ပကမၤဂၢၢ်ကျၢၤဒိၣ်ထီၣ် ပတၢ်နာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အဖီခိၣ်. ဒီးဖဲပလဲၤခီဖျိ တၢ်အိၣ်သးကီခဲအခါ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကဆဲး တီဒီးအီၤ. ပမၤဂၢၢ်ကျၢၤဒိၣ်ထီၣ် ပတၢ်နာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်. ပမၤသ့ခီဖျိ ပဖးပှၤတၢ်လဲၤခီဖျိအဂ့ၢ် လၢလံာ်စီဆှံပူၤ ဒီးပဖးစ့ၢ်ကီး ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤလၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ အတၢ်လဲၤခီဖျိအဂ့ၢ်. ပမ့ၢ်ဖးအဝဲသ့ၣ် တၢ်လဲၤခီဖျိန့ၣ် ပကသ့ၣ်ညါထီၣ် ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤအခ့အပှၤ ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်. ဒီးပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထံစ့ၢ်ကီး အဝဲသ့ၣ် တၢ်လဲၤခီဖျိ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကသ့ၣ်ညါထီၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အကဲဝဲ လၢၢ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်လၢ ပဂီၢ်.

ကွၢ်လိမၤဒိး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ

၁၁. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဘၣ်သး ကွၢ်လိမၤဒိး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီး တၢ်လွံၢ်နၢၣ်လၢ “ ဖီတၢၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါသးစၢ်အဂီၢ်.”)

^၁၁ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ် ပာ်ဖျါန့ၢ်ပှၤလၢ အလီၤဂာ်ဒီး လၢၢ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်လၢပဂီၢ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လံ. အဃိ ပကွၢ်လိမၤဒိး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါလၢ ပတဲသကိးတဖၣ်န့ၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. ပမ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး ကွၢ်လိမၤဒိး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ လၢအဂ့ၤကတၢၢ်န့ၣ် ပမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် အသးသ့. အဒိ စီၤၡံမိၣ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူး ကိးန့ၢ်အမံၤလၢ စီၤက့ၤဖး (အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ “စီၤပ့းတရူး”) မ့တမ့ၢ် “လၢၢ်တက့.” (ယိၤ ၁:၄၂) ယ့ၣ်ၡူး ကိးအီၤဒ်န့ၣ် ဒ်သိးစီၤပ့းတရူး ကမၤမုာ်ထီၣ် ပှၤဂၤအသး ဒီးကမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် အဝဲသ့ၣ်တၢ်နာ်. တကးဒံးဘၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံ ဒိလီၤအဝဲသ့ၣ် ဒ်သိးဒီးလၢၢ် မ့တမ့ၢ် “လ့ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ် အကဒုလၢ ကီၢ်လၢအဃ့ထီ အပူၤ.” တၢ်ကတိၤအံၤ အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကဘၣ် ဒီသဒၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤ. (ၡါ ၃၂:၂) သနာ်က့ ပဝဲခဲလၢာ် မ့ၢ်ကွၢ်လိ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါန့ၣ် ပဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါလိာ်သး တဂၤဒီးတဂၤသ့.—အ့း ၅:၁.

၁၂. ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် ထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ ပမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် သ့ဒ်လဲၣ်.

^၁၂ ကဲထီၣ်တၢ်အိၣ်သဒၢအလီၢ် လၢဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါအဂီၢ်. တဘျီတခီၣ် ခီဖျိလၢ န့ဆၢၣ် တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ဒီးတၢ်ဒုးတၢ်ယၤအဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် အဟံၣ်အဃီ တအိၣ်လၢၤဘၣ် မ့တမ့ၢ် ဘၣ်ပာ်တ့ၢ်ကွံာ် အဟံၣ်အဃီ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ပမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် သ့ခီဖျိ ပတူၢ်လိာ် အဝဲသ့ၣ်လၢ ကဟဲအိၣ် လၢပဟံၣ်. ခဲအံၤန့ၣ် ပအိၣ်ဘၣ်လၢ “မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်တဖၣ်” အဆၢကတီၢ် ဒီးဟီၣ်ခိၣ်တၢ်အိၣ်သး နးထီၣ်မၣ်နးထီၣ် အဃိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲအါထီၣ်. အဃိ ပအိၣ်ဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကမၤစၢၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်. (၂ တံၤ ၃:၁) ကျဲတဘိလၢ ပမၤစၢၤသ့န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ ပပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ် ဒီးမၤမုာ်ထီၣ်က့ၤ အဝဲသ့ၣ်အသး. အဒိ ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဟဲထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခါ ပကဘၣ်ရ့ဒီး အဝဲသ့ၣ် ဒီးတဲတၢ်ဒီး အဝဲသ့ၣ်မုာ်မုာ်. တကးဒံးဘၣ် ပဘၣ်သးလၢ အဝဲသ့ၣ် ကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်အဲၣ် ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤ. ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ပှၤအါဂၤ တရ့လိာ်သး ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်အဃိ ပမ့ၢ်တရ့ဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ အပူၤဘၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် သးကဘၣ်ဒိ ဒီးကတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ ပှၤတအဲၣ်အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်. အဃိ ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် ဟဲထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခါ ပကဘၣ် ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ အဝဲသ့ၣ် ဒီးပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ် လၢအဝဲသ့ၣ်အဖီခိၣ်.

၁၃. ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် ထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၁၃ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် မ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဖးဒိၣ်န့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်သ့. အဒိ ဖဲန့ဆၢၣ် တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ကဲထီၣ် အခါမ့ၢ်ဂ့ၤ, အဝဲသ့ၣ်ဆိးက့မံနီၤ အခါမ့ၢ်ဂ့ၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကဘၣ်ရဲၣ်ကျဲၤ ဒီးမၤစၢၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် တဘျီဃီ. ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် ကဘၣ် ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ဒီးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်လၢ တၢ်ဂ့ၢ်လၢ အသန့ၤထီၣ်သး လၢလံာ်စီဆှံ. တကးဒံးဘၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် မ့ၢ်ထံၣ်ဝဲလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် တဲတၢ်ဒီး အဝဲသ့ၣ်မုာ်မုာ်, ဒိကနၣ်န့ၢ် အဝဲသ့ၣ်ဂ့ၤဂ့ၤ ဒီးမ့ၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးန့ၣ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ အဝဲသ့ၣ် ဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်အအိၣ် ကဘူၣ်. ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် မ့ၢ်ထံၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါဒ်အံၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ ပှၤအဲၣ်အဝဲသ့ၣ်.  အဃိ ဖဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် ဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ အသန့ၤထီၣ်သး လၢလံာ်စီဆှံအခါ အဝဲသ့ၣ် မၤထွဲဝဲကညီ.—၁ သ့း ၂:၇, ၈, ၁၁.

၁၄. ဒ်သိးပှၤဂၤ ကနာ်န့ၢ်ပှၤအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်.

^၁၄ ကဲထီၣ်ပှၤလၢ ပှၤနာ်န့ၢ်အီၤသ့. ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ ထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒီးလိၣ်ဘၣ် ပတၢ်မၤစၢၤအခါ ပဘၣ်သးကဲထီၣ် တၢ်မၤစၢၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ် ဒီးကဲထီၣ်ပှၤလၢ ပှၤနာ်န့ၢ်အီၤသ့. (ကတိၤ ၁၇:၁၇) အဃိ ဒ်သိးပှၤဂၤ ကနာ်န့ၢ်ပှၤအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်. ပကဘၣ် ကွၢ်လိမၤဒိး ယဟိဝၤယွၤ ကိးနံၤဒဲး. အဒိ ပကဘၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢး တီဒီးပတၢ်အၢၣ်လီၤ ဒီးမၤထွဲ ဒ်ပပာ်ပနီၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ်အသိး ထီဘိ. (မး ၅:၃၇) ပမ့ၢ်သ့ၣ်ညါလၢ ပှၤတဂၤဂၤလိၣ်ဘၣ် တၢ်မၤစၢၤန့ၣ် ပကဘၣ် မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်. တကးဒံးဘၣ် ဖဲပန့ၢ်ဘၣ် မူဒါတမံၤမံၤ လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤအခါ ပကဘၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤထွဲ ဒ်တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ အိၣ်ဝဲအသိးထီဘိ.

၁၅. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် မ့ၢ်ကဲပှၤလၢ ပှၤနာ်န့ၢ်အီၤသ့န့ၣ် ကကဲဘျုးလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ အဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၅ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် မ့ၢ်ကဲပှၤလၢ ပှၤနာ်န့ၢ်အီၤသ့န့ၣ် ကကဲဘျုးလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ အဂီၢ်ဒ်လဲၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် မ့ၢ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ဖဲအဝဲသ့ၣ်လိၣ်ဘၣ် တၢ်မၤစၢၤအခါ အဝဲသ့ၣ် ဆဲးကျိးဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် မ့တမ့ၢ် ပှၤကွၢ်ထွဲကရူၢ်ခိၣ် သ့ကိးဆၢကတီၢ်ဒဲးန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် တသးကိၢ်တၢ် အါအါလၢၤဘၣ်. ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် မ့ၢ်သ့ၣ်ညါဆိဝဲလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်  သးအိၣ်မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ ပှၤအဲၣ်အဝဲသ့ၣ်. တကးဒံးဘၣ် ဖဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ဟ့ၣ်ကူၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါအခါ အဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်သူလံာ်စီဆှံ ဒီးတၢ်ကရၢကရိလံာ်လဲၢ် ဒီးအဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်တဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ်ဒ်သိး အနီၢ်ကစၢ် တၢ်ထံၣ်ဘၣ်န့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် ကနာ်န့ၢ်အါထီၣ်အဝဲသ့ၣ်. ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် မ့ၢ်တဟးရၤလီၤ ပှၤတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ လၢပှၤအဂၤဘၣ် ဒီးတီဒီး အတၢ်အၢၣ်လီၤန့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲမုၣ်ခွါ ကနာ်န့ၢ်အါထီၣ်အဝဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီး.

၁၆. ဖဲပအိၣ် ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤအခါ ကဲဘျုးလၢ ပနီၢ်ကစၢ် ဒီးပှၤဂၤအဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၆ ပကဘၣ်အိၣ် ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤ. ပမ့ၢ်ဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤ အကလုၢ်လၢ တၢ်ကိးမံၤဒဲးအပူၤ ဒီးပမ့ၢ်ဆၢတဲာ်တၢ်လၢ အဘၣ်လိာ်သးဒီး လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ် ပကကဲထီၣ် ပှၤဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်. ဖဲပမၤလိ ကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါ ဒီးမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ပတၢ်နာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤအခါ ပကသးတီဒီးအီၤ ဒီးပကမၤ ဒ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအိၣ်ဝဲအသိး. တကးဒံးဘၣ် တၢ်သိၣ်လိလၢ အကမၣ်တဖၣ် ဒီးပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အတၢ်ဆိကမိၣ် လၢအထီဒါလိာ်သးဒီး ကစၢ်ယွၤအတၢ်ထံၣ်န့ၣ် ပတပျဲလၢ အကဒိၣ်စိလၢ ပဖီခိၣ်ဘၣ်. (အ့း ၄:၁၄; ယၤ ၁:၆-၈) ဒီးဖဲပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ကစီၣ်လၢ အတဂ့ၤဘၣ်အခါ ပတၢ်နာ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအတၢ်အၢၣ်လီၤတဖၣ်န့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကဆဲး ပာ်ပသးမုာ်မုာ်. (စံး ၁၁၂:၇, ၈) တကးဒံးဘၣ် ပကမၤစၢၤဘၣ် ပှၤလၢအထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်စ့ၢ်ကီး.—၁ သ့း ၃:၂, ၃.

၁၇. ဒ်သိး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကဲထီၣ် တၢ်မၤစၢၤလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါအဂီၢ် ကသ့အဂီၢ် အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ် ပှၤဒ်လဲၣ်.

^၁၇ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်န့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်ပှၤလၢ အပၢၤအတၢ်အိၣ်မူ ကိးသနၢၣ်ဒဲး, ပှၤလၢ အဆိကမိၣ်ထံတၢ် သ့ဂ့ၤဂ့ၤ, ပှၤလၢ အရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤတၢ် သ့ဂ့ၤဂ့ၤ ဒီးတဘၣ်မ့ၢ်ပှၤလၢ အခိၣ်ကိၤဘၣ်. ခီဖျိလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ဟံးဃာ် “ကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါလၢ အမ့ၢ်အတီ” ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤအဃိ မၤစၢၤဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်လၢ ကပာ်အသးဂၢၢ်ဂၢၢ် ဒီးအဝဲသ့ၣ် အတၢ်နာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အဖီခိၣ်ဟဲအါထီၣ်. (တံ ၁:၉; ၁ တံၤ ၃:၁-၃) တကးဒံးဘၣ် ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်ပာ်လီၤ အဒိအတဲာ် လၢအဂ့ၤ ဒီးလဲၤအိၣ်သကိး ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်အဃိ မၤစၢၤဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်လၢ ကထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်, စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးမၤနီၢ်ကစၢ် တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ ထီဘိ. ဒီးဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ အမၤကိၢ်မၤဂီၤ အဝဲသ့ၣ်အခါ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကဘၣ် မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်ဒ်သိး ကသန့ၤအသးလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးသးစၢၢ်ဆၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤတဖၣ်.

၁၈. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပအဲၣ်ဒိး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးမၤဂ့ၤထီၣ် ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးအီၤ ထီဘိလဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီး တၢ်လွံၢ်နၢၣ်လၢ “ ကျဲလၢ ပကမၤဂ့ၤထီၣ် ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ.”)

^၁၈ ပမၤလိဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်အံၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ ပကတဲ ဒ်သိးဒီး စီၤပၤဒၤဝံး လၢအတဲဝဲလၢ “ယလၢၢ် လၢအမ့ၢ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် မ်ပှၤစံးထီၣ်ပတြၢၤအီၤတက့ၢ်.” (စံး ၁၄၄:၁) ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အတဆီတလဲ နီတဘျီဘၣ်အဃိ ပနာ်န့ၢ်အီၤသ့. ပသးမ့ၢ်ပှၢ်ထီၣ် သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ ကဆဲးမၤစၢၤပှၤ အဃိ ပတဲသ့သပှၢ်တၢၢ်လၢ “အဝဲမ့ၢ်ယလၢၢ်.”—စံး ၉၂:၁၄, ၁၅.