၁-၂. (က) တၢ်ဒဲးဘးန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးပမၤနၢၤကွံာ် တၢ်ဒဲးဘး ကသ့ဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီး “တၢ်ကတိၤအခီပညီ.”) (ခ) လၢတၢ်မၤလိအံၤ ဒီးတၢ်မၤလိအဂၤလၢ တၢးထီခိးတၢ် တဘ့ၣ်အံၤန့ၣ် ပကမၤလိဘၣ် တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီး တၢ်ဂ့ၢ်လၢ “ဆူပှၤဖးလံာ်ဖိတဖၣ်” လၢမဲးကစံတဘ့ၣ်အံၤ အလီၢ်ခံ.)

 ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်နၤဒိၣ်ထဲလဲၣ်န့ၣ် နသ့ၣ်ညါဧါ. နကသ့ၣ်ညါ တၢ်စံးဆၢအဂီၢ် မၤလိဘၣ်ဃးဒီး တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ မၤတ့ၢ်ဝဲ ဒ်သိးအကမၤပူၤဖျဲးနၤလၢ တၢ်ဒဲးဘး ဒီးတၢ်သံ. တၢ်ဒဲးဘးန့ၣ် a အကဲဝဲ ဒုၣ်ဒါလၢ အလီၤပျံၤ ဒီးပမၤနၢၤကွံာ်အီၤလၢ ပနီၢ်ကစၢ်တသ့ဘၣ်. ကိးနံၤဒဲးန့ၣ် ပမၤကမၣ်တၢ် ဒီးခီဖျိလၢ ပကဲပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိအဃိ ပဘၣ်သံ. (ရိ ၅:၁၂) ဘၣ်ဆၣ် ပတၢ်မုၢ်လၢ်အိၣ်ဒံး. ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤပှၤအဃိ ခါဆူညါန့ၣ် ပကမၤနၢၤကွံာ် တၢ်ဒဲးဘး သပှၢ်တၢၢ်.

^၂ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတကဲ ပှၤလၢပှၤပှဲၤဘၣ် သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်ဒ်သိး ကဒိကနၣ်အကလုၢ် ဒီးမၤအတၢ်ဘၣ်သးန့ၣ် အိၣ်အနံၣ် ၆,၀၀၀ ဘျဲၣ်လံ. ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤပှၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ခီဖျိလၢ အအဲၣ်ပှၤအဃိ. ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ စးထီၣ်လၢ အတ့လီၤပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အခါလံ. ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ပှၤဒိၣ်မးအဃိ ပမ့ၢ်မၤဘၣ် တၢ်ဒဲးဘးဘၣ်ဆၣ် အမၤစၢၤပှၤဒံး. ယဟိဝၤယွၤ သ့ၣ်ညါဝဲလၢ တၢ်ဒဲးဘးန့ၣ် အဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်သံ ဒီးအတဘၣ်သးလၢ ပကသံဘၣ်. အဘၣ်သးလၢ ပကအိၣ်မူ လီၤထူလီၤယိာ်. (ရိ ၆:၂၃) အဃိ လၢတၢ်မၤလိအံၤ ပကတဲသကိး တၢ်သံကွၢ်သၢဖျၢၣ်. (၁) ပကဲပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိ သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်မုၢ်လၢ် မနုၤလဲၣ်. (၂) လၢလံာ်စီဆှံအပူၤ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ တကဲ ပှၤလၢပှၤပှဲၤဘၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သး သ့ဒ်လဲၣ်. (၃) ယ့ၣ်ၡူး မၤပူၤဖျဲး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ တၢ်ဒဲးဘး ဒီးတၢ်သံဒ်လဲၣ်.

 ပကဲပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိ သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်မုၢ်လၢ် မနုၤလဲၣ်

၃. နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် ကဲထီၣ်ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိဒ်လဲၣ်.

^၃ ဖဲယဟိဝၤယွၤ တ့လီၤပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အဆိကတၢၢ်ခံဂၤအခါ အအဲၣ်ဒိးလၢ အဝဲသ့ၣ် ကအိၣ်ဒီးတၢ်သးခု. ယဟိဝၤယွၤ ဒုးအိၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်လီၢ်ဃံဃံလၤလၤ, ဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်ဟ့ၣ်လၢအမ့ၢ် တၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီ ဒီးဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်မၤလၢ အလီၤသူၣ်မံသးမုာ်. ယဟိဝၤယွၤ မၢအဝဲသ့ၣ် ထီၣ်ဖိထီၣ်လံၤ ဒီးဒုးကဲထီၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဖျၢၣ်လၢ ပၤရဒံစူး ဒ်ဧ့ၤဒ့ၣ်တၤသၣ် ကရၢၢ်အသိး. တကးဒံးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်မၤလိာ် ယိယိဖိတခါ ဒီးဟ့ၣ်ပလီၢ်အဝဲသ့ၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်တဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤ အကလုၢ်ဘၣ်န့ၣ် အကသံ. လၢခံ တၢ်ကဲထီၣ်သးဒ်လဲၣ်. မူခိၣ်ကလူးတဂၤလၢ အတအဲၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးတအဲၣ်အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်န့ၣ် လ့ပစီအဝဲသ့ၣ် ဒ်သိး အဝဲသ့ၣ်တဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤလိာ်တဂ့ၤ. ဒီးပထံၣ်ဘၣ်လၢ နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် ဒိကနၣ် မူခိၣ်ကလူး လၢအမ့ၢ် မုၣ်ကီၤလံၢ် အကလုၢ် ဒီးမၤအတၢ်ဘၣ်သး. နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် တနာ်န့ၢ် အပါလၢအအဲၣ်အီၤ ဒိၣ်မးတဂၤန့ၣ်ဘၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ် မၤတၢ်ဒဲးဘး. အဃိ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ တဲဝဲန့ၣ် ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲ. စးထီၣ်ဖဲ အဝဲသ့ၣ် မၤတၢ်ဒဲးဘး ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ် သးပှၢ်ထီၣ် ဒီးလၢခံကတၢၢ်န့ၣ် အဘၣ်သံ.—၁ မိၤ ၁:၂၈, ၂၉; ၂:၈, ၉, ၁၆-၁၈; ၃:၁-၆, ၁၇-၁၉, ၂၄; ၅:၅.

၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ သးဟ့တၢ်ဒဲးဘးလဲၣ်. (ရိမ့ၤ ၈:၂၀, ၂၁)

^၄ ယဟိဝၤယွၤ မၢပှၤကွဲးလီၤ တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤလၢ လံာ်စီဆှံပူၤ ဒ်သိးပကသ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အရ့ဒိၣ်တခါ. တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤ ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ သးဟ့တၢ်ဒဲးဘး ဒိၣ်မး. တၢ်ဒဲးဘးန့ၣ် အမၤလီၤဖးပှၤဒီး ပပါယဟိဝၤယွၤ ဒီးအဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်သံ. (ၡါ ၅၉:၂) မုၣ်ကီၤလံၢ်န့ၣ် အသးဟ့ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ. အဃိ အလ့ပစီ နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ်လၢ ကမၤတၢ်ဒဲးဘး ဒီးတုၤလၢခဲအံၤန့ၣ် အလ့ပစီဒံး ပှၤအါဂၤ. ဖဲနီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် မၤတၢ်ဒဲးဘးအခါ မုၣ်ကီၤလံၢ် ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အမၤဟးဂီၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်တိာ်ပာ် လၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအဂီၢ်န့ၢ်လံ. ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အဲၣ် ဒိၣ်ဝဲထဲလဲၣ်န့ၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ် တသ့ၣ်ညါဝဲဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်တိာ်ပာ်လၢ နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် အစၢၤအသွဲၣ်အဂီၢ်န့ၣ် တဆီတလဲနီတဘျီဘၣ်. ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအဃိ အဟ့ၣ်ပှၤခဲလၢာ် တၢ်မုၢ်လၢ်. (ဖး ရိမ့ၤ ၈:၂၀, ၂၁.) ယဟိဝၤယွၤ သ့ၣ်ညါဝဲလၢ နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် အစၢၤအသွဲၣ်တနီၤန့ၣ် ကဆၢတဲာ်လီၤသးလၢ ကအဲၣ်အီၤ ဒီးကဒိကနၣ်အကလုၢ်. အဃိ ယဟိဝၤယွၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ်ကျဲလၢ ပှၤတဖၣ်အံၤ ကကဲထီၣ်အသကိး ဒီးကပူၤဖျဲးလၢ တၢ်ဒဲးဘး ဒီးတၢ်သံ. ယဟိဝၤယွၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ်ကျဲလၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.

၅. ယဟိဝၤယွၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်မုၢ်လၢ် အဆိကတၢၢ်တခါ လၢပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိအဂီၢ် လၢအခါဖဲလဲၣ်. (၁ မိၤၡ့ ၃:၁၅)

^၅ ဖး ၁ မိၤၡ့ ၃:၁၅. ဖဲယဟိဝၤယွၤ တဲဝဲလၢ အကမၤဟးဂီၤကွံာ် မုၣ်ကီၤလံၢ်အခါ အဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်မုၢ်လၢ် အဆိကတၢၢ်တခါ လၢပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိအဂီၢ်. ယဟိဝၤယွၤ တဲဝဲလၢ ပိာ်မုၣ် “အချံအသၣ်” ကမၤပူၤဖျဲး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ. ဒီးလၢခံန့ၣ် ပိာ်မုၣ်အချံအသၣ်အံၤ ကမၤဟးဂီၤဝဲ မုၣ်ကီၤလံၢ် ဒီးကမၤဘၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်ပာ်စၢၤဝဲလၢ ဧ့ၤဒ့ၣ်တၤသၣ်လီၢ်. (၁ ယိၤ ၃:၈) သနာ်က့ အဆိကတၢၢ်န့ၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ် ကမၤဘၣ်ဒိဝဲ ပိာ်မုၣ်အချံအသၣ် ဒီးကမၤသံအီၤ. ဖဲမုၣ်ကီၤလံၢ် မၤဝဲဒ်န့ၣ်အခါ ယဟိဝၤယွၤ အသးကဘၣ်ဒိဒိၣ်မး. ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သးဝဲလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ကပူၤဖျဲးလၢ တၢ်ဒဲးဘး ဒီးတၢ်သံအဃိ အသးအိၣ်တူၢ်ဆါအသး ဒီးပျဲဝဲလၢ ပိာ်မုၣ်အချံအသၣ်အံၤ ကတူၢ်တၢ်.

လၢလံာ်စီဆှံအပူၤ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ တကဲ ပှၤလၢပှၤပှဲၤဘၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သး သ့ဒ်လဲၣ်

၆. ဒ်သိး စီၤဟ့းဘ့းလး, စီၤနိအၤ ဒီးပှၤသးတီအဂၤတဖၣ် ကကဲထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ အသကိးအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ် မၤမနုၤလဲၣ်.

^၆ လၢခံကယီကယီန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အတလၢတပှဲၤတဖၣ်န့ၣ် ကဲထီၣ်အသကိးသ့. အဒိ ဖဲနီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် ထီဒါယဟိဝၤယွၤ လၢဧ့ၤဒ့ၣ်တၤသၣ်လီၢ် ဝံၤအလီၢ်ခံ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အဆိကတၢၢ်လၢ အနာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် ကဲဝဲစီၤဟ့းဘ့းလး. စီၤဟ့းဘ့းလးန့ၣ် အအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ, အအဲၣ်ဒိးမၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သး ဒီးကဲထီၣ်အသကိး. စီၤဟ့းဘ့းလး ကဲ ပှၤကွၢ်သိအဃိ အလုၢ်ထီၣ်အသိဖိတဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်. အတၢ်လုၢ်ထီၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ထံၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. လံာ်စီဆှံ တဲဝဲလၢ “ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲ စီၤဟ့းဘ့းလး ဒီးအတၢ်လုၢ်တၢ်ပာ်.” (၁ မိၤ ၄:၄) ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအဂၤလၢ အအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးနာ်န့ၢ်အီၤ ဒ်သိးဒီး စီၤနိအၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး အတၢ်လုၢ်ထီၣ်စ့ၢ်ကီး. (၁ မိၤ ၈:၂၀, ၂၁) အဝဲသ့ၣ်တကဲ ပှၤလၢပှၤပှဲၤဘၣ် သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ တူၢ်လိာ် အဝဲသ့ၣ် တၢ်လုၢ်ထီၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သး ဒီးကဲထီၣ် အသကိးသ့. b

၇. ဘၣ်ဃးဒီး စီၤအၤဘြၤဟၣ် သးအိၣ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ် အဖိခွါန့ၣ် ပန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိဒ်လဲၣ်.

^၇ စီၤအၤဘြၤဟၣ်စ့ၢ်ကီး အကဲပှၤလၢ အနာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ လၢလၢပှဲၤပှဲၤ. ဘၣ်တဘျီ ယဟိဝၤယွၤ မၢအလုၢ်ထီၣ် အဖိခွါစီၤအံၤစဲး ဒီးတၢ်လၢ အဘၣ်မၤဝဲအံၤ ကီလၢအဂီၢ်ဒိၣ်မး. ဆိကမိၣ်ကွၢ် စီၤအၤဘြၤဟၣ် အသးကဘၣ်ဒိထဲလဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပထံၣ်ဘၣ်လၢ အဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤ အကလုၢ်. ဒီးဖဲစီၤအၤဘြၤဟၣ် ဘူးကမၤသံ အဖိခွါအခါ ယဟိဝၤယွၤ မၤပတုာ်အီၤ. တၢ်အဒိတခါအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ ကမၤန့ၢ်ဝဲလၢ ပှၤလၢအနာ်အီၤအဂီၢ်. ယဟိဝၤယွၤ သးအိၣ်ဟ့ၣ်လီၤအဖိခွါ လၢအအဲၣ်ဝဲ ဒိၣ်ကတၢၢ်တဂၤ ဒ်တၢ်လုၢ်အသိး. အဃိ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိဒိၣ်မး.—၁ မိၤ ၂၂:၁-၁၈.

၈. စီၤမိၤၡ့ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ် ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. (၃ မိၤၡ့ ၄:၂၇-၂၉; ၁၇:၁၁)

^၈ လၢခံ အနံၣ်တဖၣ်အနံၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ တၢ်သိၣ်တၢ်သီ လၢကလုၢ်ထီၣ် ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် တၢ်ဒဲးဘး ကပျၢ်ကွံာ်အဂီၢ်. (ဖး ၃ မိၤၡ့ ၄:၂၇-၂၉; ၁၇:၁၁.) တၢ်လုၢ်တၢ်ပာ်တဖၣ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကရဲၣ်ကျဲၤဝဲ တၢ်လုၢ်လၢ အဂ့ၤဒိၣ်မးတခါ ဒ်သိး ကမၤပူၤဖျဲး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ တၢ်ဒဲးဘး. အဃိ ယဟိဝၤယွၤ မၢအဝံတဖၣ် ကွဲးလီၤဝဲဘၣ်ဃးဒီး ပှၤတဂၤလၢ ကကဲထီၣ် ပိာ်မုၣ်အချံအသၣ်အဂ့ၢ်. ဝံတဖၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤအဖိခွါ ကဘၣ်တူၢ်တၢ် ဒီးပှၤကမၤသံအီၤ ဒ်သိဖိတဒုလၢ ပှၤမၤသံအီၤလၢ တၢ်လုၢ်ထီၣ်အဂီၢ်. (ၡါ ၅၃:၁-၁၂) ဒ်သိး ယဟိဝၤယွၤ ကမၤပူၤဖျဲး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ တၢ်ဒဲးဘး ဒီးတၢ်သံအဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ ရဲၣ်ကျဲၤဝဲလၢ အကဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ် အဖိခွါလၢ အအဲၣ်ဝဲဒိၣ်မးတဂၤ ဒ်တၢ်လုၢ်ထီၣ်အသိး. ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ အလီၤကမၢကမၣ်ဒိၣ်မး. ဒီးအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ ကဲဘျုးလၢ နဂီၢ် စ့ၢ်ကီး.

ယ့ၣ်ၡူး မၤပူၤဖျဲး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိဒ်လဲၣ်

၉. ဘၣ်ဃးဒီး ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် ပှၤဘျၢတၢ်စီၤယိၤဟၣ် တဲဝဲဒ်လဲၣ်. (ဧ့ၤဘြံၤ ၉:၂၂; ၁၀:၁-၄, ၁၂)

^၉ ဖဲ ခ.န ၂၉ န့ၣ် ပှၤဘျၢတၢ် စီၤယိၤဟၣ် ထံၣ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူးလၢ အအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်နစၤရ့း ဒီးတဲဝဲလၢ “ကွၢ်မီၤ, အဝဲမ့ၢ် ယွၤအသိဖိလၢ အစိာ်ထီၣ်ကွံာ် ဟီၣ်ခိၣ် အတၢ်ဒဲးဘး.” (ယိၤ ၁:၂၉) အတၢ်ကတိၤအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးကဲဝဲ ပိာ်မုၣ်အချံအသၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤ အၢၣ်လီၤပာ်စၢၤဝဲ ဒီးယ့ၣ်ၡူး ကဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ် အသးသမူ. တဘျီအံၤဒု ပိာ်မုၣ်အချံအသၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအၢၣ်လီၤဝဲလၢ ကမၤပူၤဖျဲး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ တၢ်ဒဲးဘးန့ၣ် ဟဲတုၤလံ.—ဖး ဧ့ၤဘြံၤ ၉:၂၂; ၁၀:၁-၄, ၁၂.

၁၀. ယ့ၣ်ၡူး “ဟဲကိးက့ၤ” ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိဒ်လဲၣ်.

^၁၀ ဖဲယ့ၣ်ၡူး အိၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအခါ အမၤစၢၤဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အသးဘၣ်ဒိ မ့တမ့ၢ် အသးလီၤစၢ် လၢအတၢ်ဒဲးဘးအဃိ. ဒီးယ့ၣ်ၡူး ကွဲမုာ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကကဲထီၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်. ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ဘၣ်တူၢ်တၢ်န့ၣ် ခီဖျိလၢ တၢ်ဒဲးဘးအဃိ. ဒီးပထံၣ်ဘၣ်လၢ ပှၤလၢ အမၤတၢ်ဒဲးဘးတဖၣ်န့ၣ် အဘၣ်တူၢ်က့ၤတၢ်လၢ အတၢ်ဒဲးဘးအဃိ ယ့ၣ်ၡူး သးအိၣ်မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်. ယ့ၣ်ၡူး တဲဖျါထီၣ်တၢ်အဒိ ဒီးတဲဝဲလၢ “ပှၤလၢ အအိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့န့ၣ် တလိၣ်ဘၣ် ကသံၣ်သရၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤလၢအဆိးက့တဖၣ် လိၣ်ဘၣ်ဝဲ.” ဒီးအဆဲးတဲဝဲလၢ “ယဟဲကိးက့ၤ ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိ, တမ့ၢ်ပှၤတီပှၤလိၤဘၣ်.” (မး ၉:၁၂, ၁၃) ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူး မၤထွဲဝဲဒ် အတဲဝဲအသိး. အဒိ ဖဲပိာ်မုၣ်တဂၤ ဟဲဟီၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးအခီၣ်ထံး ဒီးထွါကွံာ် အမဲာ်ထံလၢ အလီၤလၢ ယ့ၣ်ၡူးအခီၣ်လိၤအခါ ယ့ၣ်ၡူးတဲတၢ်ဒီးအီၤ မုာ်မုာ် ဒီးပျၢ်ကွံာ်အတၢ်ကမၣ်. (လူၤ ၇:၃၇-၅၀) တကးဒံးဘၣ် ပှၤၡၤမရံမုၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးထံၣ်အီၤလၢ ထံကမျၢကပၤတဂၤန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါဝဲ လၢ အအိၣ်ဃုာ်ဒီး ပိာ်ခွါတဂၤလၢ တကဲအဝၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိအီၤ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ အရ့ဒိၣ်ဒံး. (ယိၤ ၄:၇, ၁၇-၁၉, ၂၅, ၂၆) ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ယ့ၣ်ၡူး တၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢ အကမၤလီၤမၢ်ကွံာ် တၢ်ဒဲးဘး အဘူးအလဲ လၢအမ့ၢ် တၢ်သံ. ဒီးပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဖဲယ့ၣ်ၡူး အိၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢအခါ အမၤလီၤမၢ်ကွံာ် တၢ်ဒဲးဘး အဘူးအလဲ ခီဖျိ အမၤသမူထီၣ်က့ၤ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ လၢအပၣ်ဃုာ်ဒီး ပိာ်မုၣ်, ပိာ်ခွါ, ဖိသၣ် ဒီးပှၤသးပှၢ်.—မး ၁၁:၅.

၁၁. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိတဖၣ် ရ့ဒီးယ့ၣ်ၡူးဘူၣ်လဲၣ်.

^၁၁ ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး ဒီးအရ့ဒီးပှၤဂၤ ဂ့ၤဂ့ၤအဃိ ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိစ့ၢ်ကီး ရ့ဒီးအီၤဘူၣ်. ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိတဖၣ်အံၤ အဝဲသ့ၣ် ကရ့ဒီးယ့ၣ်ၡူးအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ် တလိၣ်ဘၣ်ယိၣ်တၢ်ဘၣ်. (လူၤ ၁၅:၁, ၂) ဒီးပှၤတဖၣ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်နာ် ယ့ၣ်ၡူးအဃိ ယ့ၣ်ၡူးပတြၢၤ အဝဲသ့ၣ် ဒီးဆိၣ်ဂ့ၤအဝဲသ့ၣ်. (လူၤ ၁၉:၁-၁၀) ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အအိၣ်ဒီးတၢ်သးကညီၤ ဒ်အပါ ယဟိဝၤယွၤအသိး. (ယိၤ ၁၄:၉) ဖဲယ့ၣ်ၡူးရ့ဒီးပှၤဂၤအခါ တၢ်လၢအတဲဝဲ ဒီးမၤဝဲန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်သးကညီၤ ဒီးအအဲၣ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ လၢအတကဲ ပှၤလၢပှၤပှဲၤဘၣ် ဒီးသးအိၣ်မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်. အဃိ ယ့ၣ်ၡူး မၤစၢၤပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိတဖၣ်လၢ ကသးအိၣ် ဆီတလဲကွံာ် အတၢ်အိၣ်မူ ဒီးပိာ်အခံ.—လူၤ ၅:၂၇, ၂၈.

၁၂. ယ့ၣ်ၡူး သိၣ်လိပှၤ ဘၣ်ဃးဒီး အတၢ်သံအဂ့ၢ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၂ ယ့ၣ်ၡူး သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အကဘၣ် ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ် အသးသမူ. ဒီးယ့ၣ်ၡူးတဲဘၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ် ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤကသမၢအီၤ ဒီးပှၤကမၤသံအီၤလၢ သ့ၣ်တၢၣ်လိၤအဂ့ၢ်န့ၣ် တဘျုးဘျီညါ. (မး ၁၇:၂၂; ၂၀:၁၈, ၁၉) ဒ်ပှၤဘျၢတၢ်စီၤယိၤဟၣ် ဒီးဝံတဖၣ် တဲပာ်စၢၤဝဲအသိး ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အတၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်သးန့ၣ် ကမၤပူၤဖျဲး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ တၢ်ဒဲးဘး. ယ့ၣ်ၡူးတဲစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ အဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်အသး  ဝံၤအလီၢ်ခံ အက “မူၤဃီၤ ပှၤအကလုာ် ကလုာ်” လၢအအိၣ်. (ယိၤ ၁၂:၃၂) အဃိ ပှၤလၢအနာ် ယ့ၣ်ၡူး ဒီးဒိကနၣ်အကလုၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်ကဲ ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ် မၤတၢ်လၢ အဘၣ်ယဟိဝၤယွၤအသး သ့ဒံး. တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ်က “ထူၣ်ဖျဲးထီၣ် . . . လၢတၢ်ဒဲးဘး” စ့ၢ်ကီး. (ရိ ၆:၁၄, ၁၈, ၂၂; ယိၤ ၈:၃၂) ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဒ်သိးယ့ၣ်ၡူး ကမၤပူၤဖျဲးပှၤအဂီၢ် အသးအိၣ် တူၢ်သံအသး လၢပဂီၢ်ဒူဒူ.—ယိၤ ၁၀:၁၇, ၁၈.

၁၃. တချုးလၢ ယ့ၣ်ၡူးသံဒံးဘၣ်န့ၣ် အဘၣ်တူၢ်တၢ်ဒ်လဲၣ် ဒီးအတၢ်သံန့ၣ် သိၣ်လိပှၤ ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ အဂ့ၢ်ဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၁၃ ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အသကိး ပာ်တ့ၢ်အီၤ, အဒုၣ်အဒါ ဟဲဖီၣ်အီၤ, ပှၤတဲဆါအီၤ, ပှၤပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်အီၤ ဒီးပှၤမၤဆါအီၤ. လၢခံန့ၣ် ပှၤသုးဖိ ပျၤထီအီၤလၢ သ့ၣ်တၢၣ်လိၤ ဒ်သိးကမၤသံအီၤ. ဒီးဖဲန့ၣ်အခါ ယ့ၣ်ၡူးဘၣ်တူၢ်တၢ် နးဒိၣ်မး ဘၣ်ဆၣ် ပှၤလၢအဘၣ်တူၢ်တၢ် နးဒိၣ်န့ၢ်ဒံးအီၤန့ၣ် ကဲဝဲအပါ ယဟိဝၤယွၤ. နီၢ်ကီၢ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ အိၣ်ဒီးတၢ်စိတၢ်ကမီၤ ဒီးတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လၢ ကမၤလီၤမၢ်န့ၢ် အဖိခွါ တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဘၣ်ဆၣ် အတမၤဝဲဘၣ်. ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်အဖိခွါဒိၣ်မး ဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ အပျဲဝဲလၢ အဖိခွါ ကတူၢ်တၢ် တုၤလၢအသံလဲၣ်. ယဟိဝၤယွၤ မၤဝဲဒ်န့ၣ် ခီဖျိလၢ အအဲၣ်ပှၤအဃိ. တကးဒံးဘၣ် ယ့ၣ်ၡူး တဲဝဲလၢ “ကစၢ်ယွၤအဲၣ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ဒိၣ်မးတုၤလၢ အဟ့ၣ်လီၤကွံာ်ဝဲ အဖိခွါနီၢ်နီၢ် ထဲတဂၤဧိၤ ဒ်သိး ပှၤလၢ အစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤအီၤန့ၣ် အသုတတုၤလၢ တၢ်ဟးဂီၤတဂ့ၤ ဒီးကန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မူအထူအယိာ် ကိးဂၤဒဲးအဂီၢ်.”—ယိၤ ၃:၁၆.

၁၄. ယ့ၣ်ၡူး ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်သးအဃိ ကဲဘျုးလၢ ပဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၄ စီၤအၤဒၣ် ဒီးနီၢ်အံၣ်အု အဖိအလံၤတဖၣ် ကဲပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိ သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒံး. ဒီးယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အဲၣ်အံၤ အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ခီဖျိ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်သး. တကးဒံးဘၣ် ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်သးန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်နၤဒိၣ်မး. ဒ်သိး ယဟိဝၤယွၤ ကမၤပူၤဖျဲးနၤလၢ တၢ်သံ ဒီးတၢ်ဒဲးဘးအဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ သးအိၣ်တူၢ်ဆါအသး နးမး ဒီးဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်ဝဲ အဖိခွါလၢ အအဲၣ်ဝဲဒိၣ်မး လၢနဂီၢ်. (၁ ယိၤ ၄:၉, ၁၀) ပကဲပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိ သနာ်က့ ဒ်သိးပကမၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သးအဂီၢ် အဘၣ်သး မၤစၢၤ ပဝဲတဂၤဘၣ်တဂၤ. ဒီးခါဆူညါန့ၣ် အကမၤလီၤမၢ်ကွံာ် တၢ်ဒဲးဘး လၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့.

၁၅. ဒ်သိး ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးလၢ ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်သးအဂီၢ် ပကဘၣ် မၤမနုၤလဲၣ်.

^၁၅ ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပှၤအဖိခွါ ဒ်တၢ်ပှ့ၤက့ၤအသိးအဃိ အပျၢ်ကွံာ် ပတၢ်ဒဲးဘးသ့. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်သိး ယဟိဝၤယွၤ ကပျၢ်ကွံာ် ပတၢ်ဒဲးဘးအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်. ပှၤဘျၢတၢ်စီၤယိၤဟၣ် ဒီးယ့ၣ်ၡူး တဲဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်လၢပကဘၣ်မၤ. အဝဲသ့ၣ် တဲဝဲလၢ “ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသုသးတက့ၢ်. မူခိၣ်အဘီအမုၢ်န့ၣ် ဟဲဘူးထီၣ်လံ.” (မး ၃:၁, ၂; ၄:၁၇) အဃိ ပမ့ၢ်ဘၣ်သးလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကပျၢ်ကွံာ် ပတၢ်ဒဲးဘး ဒီးကဲထီၣ်အသကိးန့ၣ် ပကဘၣ် ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးန့ၣ် အခီပညီဒ်လဲၣ်. ပကဲပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိ သနာ်က့ ပမ့ၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးန့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကမၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သးဒ်လဲၣ်. ပကသ့ၣ်ညါဘၣ် တၢ်စံးဆၢလၢ တၢ်မၤလိ လၢခံတခါ.