၁. တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးန့ၣ် အခီပညီဒ်လဲၣ်.

 ဖဲပမၤတၢ်ကမၣ် တမံၤမံၤအခါ အရ့ဒိၣ်လၢ ပကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး. လံာ်စီဆှံ တဲဝဲလၢ ပှၤတဂၤ မ့ၢ်ဆီတလဲအသး, အမ့ၢ်သးအုး ခီဖျိလၢ အတၢ်ကမၣ်အဃိ ဒီးအမ့ၢ်တမၤ တၢ်ကမၣ်တခါလီၢ်လီၢ် လၢၤဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ အပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး.—ကွၢ်တၢ်ကတိၤ “တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး” လၢလံာ်စီဆှံ အတၢ်ကတိၤတဖၣ် အခီပညီအပူၤ.

၂. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်မၤလိ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး အဂ့ၢ်လဲၣ်. (နဃ့မယၤ ၈:၉-၁၁)

^၂ ခီဖျိလၢ ပမၤတၢ်ကမၣ် ကိးနံၤဒဲးအဃိ ပဝဲကိးဂၤဒဲးန့ၣ် ပကဘၣ်မၤလိ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးအဂ့ၢ်. ဒီးခီဖျိလၢ ပဟဲလီၤစၢၤလၢ နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ်အဃိ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဒဲးဘး ဒီးတၢ်သံ. (ရိ ၃:၂၃; ၅:၁၂) အဃိ ပကဘၣ် ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤပသး. အဒိ ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်နာ်လၢအဂၢၢ်ကျၢၤ ဒ်သိးဒီး စီၤပီလူးစ့ၢ်ကီး အကတြီဆၢကွံာ် အတၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီ လၢအတဂ့ၤဘၣ်အဂီၢ် အဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးဝဲသပှၢ်. (ရိ ၇:၂၁-၂၄) ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလၢ ပမၤကမၣ်တၢ်အဃိ မ့ၢ်ပကဘၣ်သးအုးလၢ ပတၢ်ကမၣ်အဃိ ထီဘိဧါ. တမ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဘၣ်. ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အအိၣ်ဒီးတၢ်သးကညီၤ ဒီးအဘၣ်သးလၢ ပကသးခု. ဆိကမိၣ်ကွၢ် ပှၤယူဒၤဖိလၢ စီၤနဃ့မယၤအစိၤ အတၢ်လဲၤခီဖျိ. (ဖး နဃ့မယၤ ၈:၉-၁၁.) ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ တဘၣ်သးလၢ အဝဲသ့ၣ် ကသးအုးလၢ အတၢ်ကမၣ် လၢအပူၤကွံာ်အဃိဘၣ်. အဘၣ်သးလၢ အဝဲသ့ၣ် ကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤလၢ တၢ်သးခု. ယဟိဝၤယွၤ သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပမ့ၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သးခုအဃိ အသိၣ်လိပှၤ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးအဂ့ၢ်. ဒီးပမ့ၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးန့ၣ် ပနာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ ပပါလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်သးကညီၤန့ၣ် ကပျၢ်ကွံာ် ပတၢ်ကမၣ်.

၃. လၢတၢ်မၤလိအံၤ ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၃ လၢတၢ်မၤလိအံၤ ပကမၤလိဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးအဂ့ၢ်. ဒီးပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်သၢခါ. တၢ, ပကသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ သိၣ်လိ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး အဂ့ၢ်ဒ်လဲၣ်. ခံ, ပကသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိလၢ ကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးဒ်လဲၣ်. သၢ, ပကသ့ၣ်ညါဘၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိ အပျဲၢ်အဘီၣ်ဒ်လဲၣ်.

 ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ သိၣ်လိပှၤအံၣ်စရ့လးဖိဒ်လဲၣ်

၄. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ သိၣ်လိပှၤအံၣ်စရ့လးဖိဒ်လဲၣ်.

^၄ ဖဲယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအခါ အဝဲသ့ၣ် အၢၣ်လီၤဝဲလၢ ကဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲဝဲ. ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ မ့ၢ်ဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲ တၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကဒီသဒၢအဝဲသ့ၣ် ဒီးဆိၣ်ဂ့ၤအဝဲသ့ၣ်. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤတဲဝဲလၢ “တၢ်မၤလိာ်လၢ ယမၤလိာ်သု လၢတနံၤအံၤန့ၣ် တကီတလၢ လၢသုဂီၢ်ဘၣ် ဒီးတအိၣ်ယံၤတလၢ တုၤသုဖီၣ်အီၤတတုၤဘၣ်န့ၣ်ဘၣ်.” (၅ မိၤ ၃၀:၁၁, ၁၆) ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်တဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲ တၢ်သိၣ်တၢ်သီဘၣ် ဒီးမ့ၢ်ဆၢတဲာ်လီၤသးလၢ ကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယွၤလၢအဂၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ တဒီသဒၢအဝဲသ့ၣ်လၢၤဘၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ် ကထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ တကနၣ်ဃုာ်အဝဲသ့ၣ် လၢၤဘၣ်ဧါ. တမ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ် “ဟဲက့ၤကဒါက့ၤလၢ [အ] ကစၢ် ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီး . . . ဒိကနၣ် ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်” သ့ဒံး. (၅ မိၤ ၃၀:၁-၃, ၁၇-၂၀) ပမ့ၢ်တဲလၢ အဂၤတမံၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ် ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး. အဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကကဲထီၣ်က့ၤအသကိး ဒီးကဆိၣ်ဂ့ၤကဒီး အဝဲသ့ၣ်.

၅. ယဟိဝၤယွၤ ဆဲးဂုာ်ကျဲးစၢး မၤစၢၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ် ဒ်လဲၣ်. (၂ စီၤပၤ ၁၇:၁၃, ၁၄)

^၅ ယဟိဝၤယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ အဃုထၢထီၣ်ဝဲတဖုအံၤ ထီဒါက့ၤအီၤ တလီၢ်လီၢ်. အဝဲသ့ၣ် ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် တၢ်ဂီၤတၢ်ဖှီၣ် ဒီးမၤတၢ်လၢ အလီၤသးဘၣ်အၢ လၢအဂၤတဖၣ် အဃိအဝဲသ့ၣ် ထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ. ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဆဲးဂုာ်ကျဲးစၢး မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ဒ်သိး ကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်က့ၤအီၤ. ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဆှၢလီၤ အဝံတဖၣ် တဘျီဝံၤတဘျီ လၢကဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ အပှၤဂီၢ်မုၢ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး ဒီးဟဲက့ၤကဒါလၢအအိၣ်.—ဖး ၂ စီၤပၤ ၁၇:၁၃, ၁၄.

၆. ယဟိဝၤယွၤ သူအဝံတဖၣ် လၢကသိၣ်လိ အပှၤဂီၢ်မုၢ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး အဂ့ၢ်ဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၆ ညီနုၢ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ သူဝဲအဝံတဖၣ် လၢအကဟ့ၣ်ပလီၢ် ဒီးဘှီဘၣ်ထီၣ်က့ၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်. အဒိ ယဟိဝၤယွၤ မၢဝံယံးရမံယၤ တဲဘၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်လၢ “ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢ အထီဒါက့ၤတၢ်တဖၣ်ဧၢ, ဟဲက့ၤတက့ၢ် . . . ယမ့ၢ်ပှၤလၢ အသးတီအဃိ ယတကွၢ်လီၤသုလၢ တၢ်သးထီၣ်အပူၤဘၣ်. ယတစၢဃာ် သုတၢ်ကမၣ် လီၤထူလီၤယိာ်ဘၣ်. ထဲဒၣ် သုဘၣ်အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်လၢ သုတၢ်ကမၣ်အိၣ်, မ့ၢ်လၢ သုထီဒါက့ၤယၤ, သုကစၢ် ယဟိဝၤယွၤ အဃိလီၤ.” (ယံး ၃:၁၂, ၁၃) ဒီးယဟိဝၤယွၤ မၢဝံယိၤအ့လး တဲဘၣ်အပှၤဂီၢ်မုၢ် လၢ “ဟဲက့ၤလၢယအိၣ် လၢသုသးဒီဖျၢၣ်.” (အ့ ၂:၁၂, ၁၃) တကးဒံးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ မၢဝံယၡါယၤ တဲဝဲလၢ “မၤကဆှီထီၣ်သုသးတက့ၢ်. သုတၢ်မၤအအၢအသီန့ၣ် ယတအဲၣ်ဒိးထံၣ်လၢၤဘၣ်. မၤတၢ်အၢလၢၤတဂ့ၤ.” (ၡါ ၁:၁၆-၁၉) ဒီးယဟိဝၤယွၤ မၢဝံယဃ့းစက့လး တဲဘၣ်အပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ “ပှၤအၢပှၤသီ မ့ၢ်ဘၣ်သံန့ၣ် မ့ၢ်ယဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး တစဲးစဲးဧါ . . . ယအဲၣ်ဒိးလၢ အဝဲ ကပာ်တ့ၢ်ကွံာ် အကျဲအၢကျဲသီ ဒီးဆဲးအိၣ်မူ တမ့ၢ်ဧီၤ. ယတအဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤသံနီတဂၤဘၣ် . . . အဃိ ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသုသး ဒီးသုကဆဲးမူလီၤ.” (ဃ့း ၁၈:၂၃, ၃၂) ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သးလၢ အပှၤဂီၢ်မုၢ် ကအိၣ်မူဘၣ် လီၤထူလီၤယိာ်အဃိ ဖဲအဝဲသ့ၣ် ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးအခါ ယဟိဝၤယွၤ သးခုဒိၣ်မး. ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤ တအိၣ်ခိးဝဲလၢ အပှၤဂီၢ်မုၢ် ဆီတလဲအသးဝံၤမး အကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်. ခဲအံၤ ပကတဲသကိး တၢ်အဒိ အဂၤတနီၤ လၢအဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ.

၇. တၢ်လဲၤခီဖျိ ဘၣ်ဃးဒီး ဝံဟိၤၡ့ ဒီးအမါအဂ့ၢ်န့ၣ် ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ အပှၤဂီၢ်မုၢ်အဖီခိၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၇ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ သိၣ်လိအပှၤဂီၢ်မုၢ် တၢ်လဲၤခီဖျိ နီၢ်ကီၢ်လၢ အဘၣ်ဃးဒီး ဝံဟိၤၡ့ ဒီးအမါနီၢ်ကိမၢၤအဂ့ၢ်. နီၢ်ကိမၢၤ အဲၣ်ဘၢအဝၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ အလဲၤအိၣ်ဒီး ပိာ်ခွါလၢအဂၤ ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤအီၤဒ်လဲၣ်. ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အသ့ၣ်ညါပှၤသးအဃိ အတဲဘၣ် ဝံဟိၤၡ့လၢ “ဖဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဃၣ်ကွံာ်အသးလၢ ယွၤအဂၤတဖၣ်အအိၣ် ဒီးလုၢ်ထီၣ် ကိၣ်စပံးသၣ်ဃ့တဖၣ် မုာ်ဝဲအဆၢကတီၢ် ဒၣ်လဲာ် ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒံးလီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး က့ၤအဲၣ်ကဒါက့ၤ နမါလၢ အဟးအဲၣ်ဘၢနၤ လၢပှၤပိာ်ခွါအဂၤအဲၣ်အီၤ တဂၤန့ၣ်တက့ၢ်.” (ဟိၤ ၃:၁; ကတိၤ ၁၆:၂) ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ဝံဟိၤၡ့အမါ မၤဒံး တၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ်သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ မၢဝံဟိၤၡ့ လဲၤလၢအမါအအိၣ်, ပျၢ်ကွံာ်အတၢ်ကမၣ် ဒီးက့ၤအိၣ်ဃုာ်ဒီးအီၤ. a တၢ်လဲၤခီဖျိ တခါအံၤ ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ သးအိၣ်အပှၤဂီၢ်မုၢ်ဒိၣ်မး. ယဟိဝၤယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် မၤတၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ် သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်အဝဲသ့ၣ် ဒီးဆဲးဃုကျဲလၢ ကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး ဒီးဆီတလဲက့ၤသး. တကးဒံးဘၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ သ့ၣ်ညါပှၤသး ဒီးပှၤတဂၤ မ့ၢ်ဆဲးမၤဒံး တၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ် သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤအီၤလၢ အကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး. (ကတိၤ ၁၇:၃) ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ဒ်လဲၣ်.

ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိလၢ ကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးဒ်လဲၣ်

၈. ဒ်သိးစီၤကၤယံၣ် ကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးအဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤအီၤဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤၡ့ ၄:၃-၇) (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၈ စီၤကၤယံၣ်န့ၣ် အကဲဝဲ နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် အဖိခွါဝဲၢ်ကိ. စီၤကၤယံၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဒဲးဘးလၢ အမိအပါအအိၣ်အဃိ အအိၣ်ဒီးသးလၢ အအဲၣ်ဒိးမၤတၢ်ကမၣ်. တကးဒံးဘၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ “စီၤကၤယံၣ် အတၢ်မၤတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်အအၢအသီ.” (၁ ယိၤ ၃:၁၂) အဃိ ဖဲစီၤကၤယံၣ် လုၢ်ထီၣ်တၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အအိၣ်အခါ လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ “စီၤကၤယံၣ်ဒီး အတၢ်လုၢ်တၢ်ပာ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤ တဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲ နီတစဲးဘၣ်.” ဘၣ်ဆၣ် “စီၤကၤယံၣ် အသးပှံၢ်ထီၣ်တၢ် ဒီးအမဲာ်သၣ် တမုာ်လၢၤဘၣ်.” အဃိ ယဟိဝၤယွၤ မၤဝဲဒ်လဲၣ်. ယဟိဝၤယွၤ တဲတၢ်ဒီးအီၤ. (ဖး ၁ မိၤၡ့ ၄:၃-၇.) ပထံၣ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ ယဟိဝၤယွၤ တဲတၢ်ဒီးအီၤမုာ်မုာ်. ဒီးတဲအီၤလၢ အမ့ၢ်မၤတၢ်လၢအဘၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကဆိၣ်ဂ့ၤအီၤ. ဒီးယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပလီၢ်စ့ၢ်ကီးအီၤလၢ အမ့ၢ်သးဒိၣ်ထီၣ်တၢ်န့ၣ် အကမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်. ဘၣ်ဆၣ် စီၤကၤယံၣ် တဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤ အကလုၢ်ဘၣ်. စီၤကၤယံၣ် တပျဲဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤအီၤလၢ ကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးအဂီၢ်ဘၣ်. ခီဖျိလၢ စီၤကၤယံၣ် တဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤ အကလုၢ်ဘၣ်အဃိ မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ ဆၢတဲာ်လီၤအသးလၢ အတမၤစၢၤ ပှၤအဂၤတဖၣ်လၢ ကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသး နီတဂၤလၢၤဘၣ်ဧါ. တမ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဘၣ်.

၉. ဒ်သိးစီၤဒၤဝံး ကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးအဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤအီၤဒ်လဲၣ်.

^၉ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်စီၤပၤဒၤဝံးဒိၣ်မး ဒီးအတဲဝဲလၢ စီၤဒၤဝံး “မ့ၢ်ပှၤတဂၤလၢ ယဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအီၤ.” (မၤတၢ် ၁၃:၂၂) ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလၢ စီၤဒၤဝံး အဲၣ်ဘၢပှၤမါ ဒီးမၤသံပှၤဝၤအဃိ အမၤဘၣ်  တၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ်. ဒီးဒ်စီၤမိၤၡ့ တၢ်သိၣ်တၢ်သီ အိၣ်ဝဲအသိး စီၤဒၤဝံး ကဘၣ်သံ. (၃ မိၤ ၂၀:၁၀; ၄ မိၤ ၃၅:၃၁) ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤစီၤဒၤဝံး ဒ်သိး အကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသး. b စီၤဒၤဝံး တအၢၣ်လီၤ အတၢ်ကမၣ် ဒီးတပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးဒံးဘၣ် သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ မၢဝံနၤသၣ်လဲၤလၢ အအိၣ်. ဒီးဝံနၤသၣ် တဲပၠးအီၤတၢ်အဒိ ဒ်သိး အကသ့ၣ်ညါဝဲလၢ တၢ်လၢအမၤဝဲန့ၣ် ကမၣ်ဖးဒိၣ်. စီၤဒၤဝံး သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အမၤဘၣ်ဒိ ယဟိဝၤယွၤ အသးဒိၣ်မးအဃိ အပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး. (၂ မူၤ ၁၂:၁-၁၄) တကးဒံးဘၣ် အကွဲးဝဲ ထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ တယုၢ်လၢ အပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်သးအုး ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကမၣ်လၢ အမၤဘၣ်ဝဲ. (စံး ၅၁, တၢ်ကတိၤအိးထီၣ်) ဖဲပှၤလၢ အမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်အါဂၤ ဖးဘၣ်ဝဲ ထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ တယုၢ်အံၤအခါ အဝဲသ့ၣ် သးမုာ်ထီၣ်က့ၤ ဒီးမၤစၢၤအီၤလၢ ကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး. ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်စီၤဒၤဝံးဒိၣ်မး ဒီးမၤစၢၤအီၤလၢ ကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးအဃိ လီၤသးခုဒိၣ်မး.

၁၀. နသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အိၣ်ဒီးတၢ်ဝံသးစူၤ လၢနဖီခိၣ် ဒီးပျၢ်နတၢ်ကမၣ်အဃိ နတူၢ်ဘၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၀ တၢ်ကမၣ် တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ သးဟ့ဝဲ. (စံး ၅:၄, ၅) သနာ်က့ အသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပမ့ၢ်ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိ ဒီးအအဲၣ်ပှၤဒိၣ်မးအဃိ ဖဲပမၤကမၣ်တၢ်အခါ အဘၣ်သးမၤစၢၤပှၤ. ဒီးပှၤလၢအမၤ တၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ်စ့ၢ်ကီး ယဟိဝၤယွၤ ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤစၢၤအီၤဒ်သိး အကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး ဒီးကဲထီၣ်က့ၤအသကိး. ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ သးအိၣ်ပျၢ်ပတၢ်ကမၣ်အဃိ ပသးမုာ်ဒိၣ်မး. ဖဲပဆိကမိၣ်ထီၣ် ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဝံသးစူၤ ဒီးအပျၢ်တၢ်ကမၣ် အဂ့ၢ်အခါ ပသးဆူၣ်ထီၣ်လၢ ပကဆဲးတီဒီးအီၤ ဒီးဖဲပမၤဘၣ် တၢ်ကမၣ်အခါ ပကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး တဘျီဃီ. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိ အပျဲၢ်အဘီၣ်ဒ်လဲၣ်. ပကဆဲးကွၢ်သကိး.

ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိ အပျဲၢ်အဘီၣ်ဒ်လဲၣ်

၁၁-၁၂. ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ သးအိၣ်ပျၢ်ကွံာ် ပှၤတၢ်ကမၣ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးတဲပၠး တၢ်အဒိမနုၤလဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤ .)

^၁၁ ဖဲ ခ.န ၂၉ န့ၣ် ပှၤအါဂၤ သ့ၣ်ညါထီၣ်ဝဲလၢ မ့းၡံအၤ ကဲဝဲယ့ၣ်ၡူး. ဒီးဒ်ပမၤလိဘၣ်လၢ တၢ်မၤလိလၢ အပူၤကွံာ်တခါအသိး ယဟိဝၤယွၤ သူဝဲပှၤဘျၢတၢ်စီၤယိၤဟၣ် ဒီးယ့ၣ်ၡူးလၢ ကသိၣ်လိပှၤဂၤ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးအဂ့ၢ်.—မး ၃:၁, ၂; ၄:၁၇.

^၁၂ ဖဲယ့ၣ်ၡူး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ အသိၣ်လိပှၤဂၤလၢ အပါယဟိဝၤယွၤန့ၣ် သးအိၣ်ပျၢ်ကွံာ် ပှၤတၢ်ကမၣ်. ယ့ၣ်ၡူး သိၣ်လိပှၤဂၤဒ်လဲၣ်. အတဲပၠးတၢ်အဒိ ဘၣ်ဃးဒီး ပါတဂၤ ဒီးအဖိခွါလၢ အဟးဖျိးအဂ့ၢ်. ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ဖိခွါတဂၤအံၤ ပာ်လီၤအသးလၢ အကစံၣ်လီၤ လၢဟံၣ်ပူၤ ဒီးမၤတၢ်လၢ အတဂ့ၤဘၣ်. လၢခံန့ၣ် “အဝဲ သ့ၣ်ညါလီၤက့ၤ အသး” ဒီးဟဲက့ၤကဒါလၢ အပါအအိၣ်. ဖဲအဟဲက့ၤအခါ အပါမၤဝဲဒ်လဲၣ်. ယ့ၣ်ၡူး တဲဝဲလၢ “ဖဲအဝဲအိၣ်စီၤစုၤ ဖးယံၤဒံးအခါ အပၢ်ထံၣ်စိအီၤ ဒီးသးကညီၤဘၣ်အီၤ ဒီးလဲၤဃ့ၢ်လၢအအိၣ်, ဖိးဟုအီၤ ဒီးနၢမူအီၤ ကဖီလီဖိ.” ဖိခွါတဂၤအံၤ ဆိကမိၣ်လီၤသးလၢ အပါတကြၢး ပျၢ်အတၢ်ကမၣ်ဘၣ် ဒီးအကြၢးကဲ အပါအကုၢ်. ဘၣ်ဆၣ် ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ပါတဂၤအံၤ သးအိၣ်ပျၢ်ကွံာ် အဖိခွါအတၢ်ကမၣ် ဒီးအကိး အဖိခွါလၢ “ယဖိခွါတဂၤအံၤ” ဒီးတူၢ်လိာ်က့ၤအီၤ. အပါတဲဝဲလၢ ယဖိခွါ “ဟးဖျိးဝဲ ဘၣ်ဆၣ် အဟဲက့ၤကဒါက့ၤလံ.” (လူၤ ၁၅:၁၁-၃၂) ဖဲယ့ၣ်ၡူးအိၣ်လၢ မူခိၣ်အခါ အထံၣ်ဘၣ်ဝဲ အပါပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သးကညီၤ ဒီးပျၢ်ကွံာ်ပှၤလၢ အပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး အတၢ်ကမၣ် တဘျုးဘျီညါ. တၢ်အဒိတခါအံၤ မၤမုာ်ပသးဒိၣ်မး ဒီးဒုးသ့ၣ်ညါပှၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ အိၣ်ဒီးတၢ်သးကညီၤနီၢ်ကီၢ်.

၁၃-၁၄. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးန့ၣ် စီၤပ့းတရူး န့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိဒ်လဲၣ် ဒီးအသိၣ်လိက့ၤ ပှၤဂၤဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၁၃ ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ သးအိၣ်ပျၢ်ကွံာ် ပှၤလၢအပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး အတၢ်ကမၣ်န့ၣ် တၢ်မၢဖိပ့းတရူး မၤလိန့ၢ် တၢ်မၤလိလၢ ယ့ၣ်ၡူးအအိၣ်စ့ၢ်ကီး. စီၤပ့းတရူးန့ၣ် အမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ် တဘျုးဘျီညါ ဘၣ်ဆၣ် ယ့ၣ်ၡူး သးအိၣ်ပျၢ်ကွံာ်အတၢ်ကမၣ်. အဒိ ဖဲစီၤပ့းတရူးတဲဝဲလၢ အတသ့ၣ်ညါယ့ၣ်ၡူးဘၣ် သၢဘျီဝံၤအလီၢ်ခံ အတူၢ်ဘၣ်လၢ အတၢ်ကမၣ်အိၣ်ဒံး ဒီးအသးဘၣ်ဒိနးမး. (မး ၂၆:၃၄, ၃၅, ၆၉-၇၅) ဘၣ်ဆၣ် ယ့ၣ်ၡူးဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ ဖဲစီၤပ့းတရူးအိၣ်တဂၤအခါ အလီၣ်ဖျါထီၣ်အသးလၢ စီၤပ့းတရူးအမဲာ်ညါ ဒီးတဲတၢ်ဒီးအီၤ. (လူၤ ၂၄:၃၃, ၃၄; ၁ ကရံၣ် ၁၅:၃-၅) ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါလၢ စီၤပ့းတရူး ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးအဃိ အမၤမုာ်ထီၣ် စီၤပ့းတရူးအသး ဒီးတဲဘၣ်အီၤလၢ အပျၢ်ကွံာ် အတၢ်ကမၣ်လံ.—မၢ် ၁၆:၇.

^၁၄ ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ပျၢ်ကွံာ်ပှၤလၢ အပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး အတၢ်ကမၣ်န့ၣ် စီၤပ့းတရူး လဲၤခီဖျိဘၣ်ဝဲလၢ အနီၢ်ကစၢ်အဃိ အသိၣ်လိက့ၤပှၤဂၤ ဘၣ်ဃးတၢ်မၤလိလၢ အဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲသ့. ဖဲဘူၣ်ယဲၢ်ဆံ ဝံၤအလီၢ်ခံ တတီၤတီၤန့ၣ် စီၤပ့းတရူးတဲဝဲလၢ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် ကဲဝဲပှၤလၢ အမၤသံမ့းၡံအၤ. ဘၣ်ဆၣ် စီၤပ့းတရူး ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအဝဲသ့ၣ် ဒီးတဲအဝဲသ့ၣ်လၢ “ဒ်သိးသုတၢ်ဒဲးဘး ကဘၣ်တၢ်ထူးသံကွံာ်အီၤ ဒီးဒ်သိးသုကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ အအိၣ်အဂီၢ် ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသုသး ဒီးဃၣ်ကဒါက့ၤ သုသး.” (မၤတၢ် ၃:၁၄, ၁၅, ၁၇, ၁၉) စီၤပ့းတရူး အတၢ်ကတိၤအံၤ  ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ဖဲပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိတဂၤ ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးအခါ အဆီတလဲက့ၤ အတၢ်အိၣ်မူ ဒီးအတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး. တၢ်လၢအတဂ့ၤဘၣ်န့ၣ် အတမၤဝဲလၢၤဘၣ် ဒီးအမၤက့ၤတၢ်လၢ အဘၣ်ကစၢ်ယွၤအသး. စီၤပ့းတရူး ပာ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိလၢ အပီၢ်ယၢ်လီၤသးန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကပျၢ်ကွံာ် အတၢ်ကမၣ်ခဲလၢာ်. အဃိ အလီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ထူးသံကွံာ် အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ကမၣ် လၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့. ဒီးလၢခံ တဘျုးနံၣ်န့ၣ် စီၤပ့းတရူး တဲဘၣ်ခရံာ်ဖိတဖၣ်လၢ “ယဟိဝၤယွၤ . . . ဝံသးစူၤသု မ့ၢ်လၢ အတအဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤကတုၤလၢတၢ်ဟးဂီၤ နီတဂၤဘၣ်. ဒီးအအဲၣ်ဒိးဝဲလၢ ပှၤခဲလၢာ် ကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသး.” (၂ ပ့း ၃:၉) ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ပမ့ၢ်မၤဘၣ်တၢ်ကမၣ် တမံၤမံၤ ဒီးပတၢ်ကမၣ် မ့ၢ်ဒိၣ်ထဲလဲၣ်ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကပျၢ်ကွံာ်ပတၢ်ကမၣ် လၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့အဃိ ပသးမုာ်ဒိၣ်မး.

၁၅-၁၆. (က) ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ပျၢ်ကွံာ်တၢ်ကမၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် တၢ်မၢဖိပီလူး န့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိဒ်လဲၣ်. (၁ တံၤမသ့း ၁:၁၂-၁၅) (ခ) တၢ်မၤလိလၢခံတခါန့ၣ် ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၅ တချုးလၢ စီၤပီလူးကဲထီၣ် ခရံာ်ဖိဒံးဘၣ်န့ၣ် အမၤအၢ ခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်နးမး. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ခရံာ်ဖိအါဂၤ ကထံၣ်အီၤလၢ အကဲပှၤလၢ အဘျုးတအိၣ်ဘၣ် ဒီးအတဆီတလဲ အသးလၢၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ယ့ၣ်ၡူးဒီးအပါ ယဟိဝၤယွၤ ထံၣ်ဝဲစီၤပီလူး အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ ဒီးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ စီၤပီလူး ဆီတလဲအသး ဒီးပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးသ့. ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ “ပှၤတဂၤအံၤ မ့ၢ်ပှၤလၢ ယဃုထၢထီၣ်အီၤ.” (မၤတၢ် ၉:၁၅) တကးဒံးဘၣ် ဒ်သိးစီၤပီလူး ကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးအဂီၢ် ယ့ၣ်ၡူးမၤဝဲ တၢ်လီၤလးစ့ၢ်ကီး. (မၤတၢ် ၇:၅၈–၈:၃; ၉:၁-၉, ၁၇-၂၀) ပထံၣ်ဘၣ်လၢ စီၤပီလူးန့ၣ် အပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး ဒီးအကဲထီၣ်က့ၤခရံာ်ဖိ. တကးဒံးဘၣ် ယ့ၣ်ၡူးဟ့ၣ်အီၤမူဒါ လၢအကမၤတၢ်ဒ် တၢ်မၢဖိတဂၤအသိး. ယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူး ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ် ဒီးတၢ်သးကညီၤလၢ စီၤပီလူးအဖီခိၣ် အဃိ စီၤပီလူး စံးဘျုးအဝဲသ့ၣ်ဒိၣ်မး. (ဖး ၁ တံၤမသ့း ၁:၁၂-၁၅.) အဃိ စီၤပီလူးတဲဝဲလၢ “ကစၢ်ယွၤန့ၣ် အသူၣ်ဂ့ၤသးဝါ ဒီးအဲၣ်ဒိးမၤစၢၤနၤ ဒ်သိးနကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး.”—ရိ ၂:၄.

^၁၆ ဖဲစီၤပီလူး နၢ်ဟူဝဲလၢ တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ အိၣ်ထီၣ်လၢ ခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် လၢဝ့ၢ်ကရံၣ်သူးအပူၤအခါ စီၤပီလူး မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်. တၢ်လၢစီၤပီလူးတဲဝဲန့ၣ် ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤလၢ ဖဲယဟိဝၤယွၤ သိၣ်က့ၤသီက့ၤ အခ့အပှၤအခါ အပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ် ဒီးဖဲအဝဲသ့ၣ် ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးအခါ အပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သးကညီၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အဖီခိၣ်. တၢ်ကဲထီၣ်သးဒီး ခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ကရံၣ်သူးအပူၤဒ်လဲၣ်. ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢ တၢ်မၤလိလၢခံတခါ.