၁-၂. (က) ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတနီၤ အိၣ်ဒီးတၢ်သးဒ့ဒီဒ်လဲၣ်. (ခ) လၢတၢ်မၤလိအံၤ ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

 ပသးပှၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ပသးစၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ တဘျီတခီၣ် ပသးဒ့ဒီသ့. a အဒိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်သးစၢ်တဂၤ ကဆိကမိၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ သးအိၣ်အီၤ အနီၢ်ကီၢ်ဧါ. အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အသးကဒ့ဒီလၢ အကဒိးဘျၢထံ. မ့မ့ၢ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အညါအိၣ်ထီၣ်တဂၤ ဖဲအသးစၢ်အခါ အပာ်ဆိ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ လၢနီၣ်ဂံၢ်တၢ ဒီးအတဃုစ့အါအါဘၣ်. ခဲအံၤန့ၣ် အအိၣ်ဒီး အဟံၣ်ဖိဃီဖိအဃိ ကျိၣ်စ့လၢ အကလုၢ်အီၣ် အဟံၣ်ဖိဃီဖိန့ၣ် အိၣ်ပီၣ်ယၢလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အကဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ဖဲအသးစၢ်အခါ အဆၢတဲာ်တၢ်န့ၣ် မ့ၢ်အဘၣ်စ့ၢ်ကီးဧါ. ဒီးထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်သးပှၢ်တဂၤ အဂံၢ်အဘါ တအိၣ်ဒ်သိးလၢညါဘၣ်. အမၤကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤ တန့ၢ်ဒ်သိးလၢညါလၢၤဘၣ်အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အသးကလီၤစၢ်. နၤမီၤ နသံကွၢ်လီၤနသးလၢ တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤ တဘျီဘျီဧါ. ‘မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ သးအိၣ်ယၤ အနီၢ်ကီၢ်ဧါ. ယဟ့ၣ်လီၤသးလၢ ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်န့ၣ် အကဲဘျုး စ့ၢ်ကီးဧါ. ဒီးမ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ ဆဲးသူယၤသ့ဧါ.’

^၂ ပမ့ၢ်တဃုသ့ၣ်ညါ တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤ အတၢ်စံးဆၢဘၣ်န့ၣ် ပတၢ်နာ် ယဟိဝၤယွၤ လီၤမၢ်ကွံာ်သ့ ဒီးပတအဲၣ်ဒိး ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤလၢၤဘၣ်. အဃိ လၢတၢ်မၤလိအံၤ ပကတဲသကိး ဘၣ်ဃးဒီး ဖဲပသးဒ့ဒီအခါ လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကနာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ (၁) ယဟိဝၤယွၤ သးအိၣ်ပှၤနီၢ်ကီၢ်, (၂) ပတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ အပူၤကွံာ်န့ၣ် အကဲဘျုး, (၃) ယဟိဝၤယွၤ ဆဲးသူပှၤသ့ထီဘိ.

ပမၤနၢၤကွံာ် ပတၢ်သးဒ့ဒီ ကသ့ဒ်လဲၣ်

၃. ဖဲပသးဒ့ဒီ ဒီးတၢ်သံကွၢ်အိၣ်ထီၣ်အခါ ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်.

^၃ ဖဲပသးဒ့ဒီ ဒီးတၢ်သံကွၢ်အိၣ်ထီၣ်အခါ ဒ်သိး ပကမၤနၢၤကွံာ် ပတၢ်သးဒ့ဒီအဂီၢ် ပကဘၣ် ဃုကွၢ်တၢ်စံးဆၢလၢ လံာ်စီဆှံပူၤ. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပတၢ်နာ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး အီၤ ကဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ဒီးပက “အိၣ်ဆၢထၢၣ် ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤ လၢတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အပူၤ.”—၁ ကရံၣ် ၁၆:၁၃.

၄. ဒ်သိး ပကသ့ၣ်ညါလၢ “တၢ်တမံၤဂ့ၤ တမံၤဂ့ၤ မ့ၢ်အဘၣ်ဧါ တဘၣ်ဧါ” အဂီၢ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်. (၁ သ့းစၤလနံ ၅:၂၁)

^၄ ဖး ၁ သ့းစၤလနံ ၅:၂၁. လံာ်စီဆှံ ဟ့ၣ်ကူၣ်ပှၤလၢ “တၢ်တမံၤဂ့ၤ တမံၤဂ့ၤ မ့ၢ်အဘၣ်ဧါ တဘၣ်ဧါန့ၣ် ဃုသ့ၣ်ညါအီၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးတက့ၢ်.” ပမၤကသ့ဒ်လဲၣ်. တၢ်တမံၤမံၤလၢ ပနာ်အီၤန့ၣ် မ့ၢ်အဘၣ်ဧါ တဘၣ်ဧါန့ၣ် ဒ်သိး ပကသ့ၣ်ညါအဂီၢ် ပကဘၣ် ထိၣ်သတြီၤဒီး တၢ်လၢလံာ်စီဆှံတဲဝဲ. အဒိ သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် ပှၤသးစၢ်လၢပတဲသကိး ဖဲမကၢာ်တဂၤန့ၣ်. မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ သးအိၣ်အီၤ နီၢ်ကီၢ်ဧါန့ၣ် အတသ့ၣ်ညါဝဲလီၤတံၢ်ဘၣ်. ခီဖျိလၢ အတသ့ၣ်ညါဝဲအဃိ မ့ၢ်အတလိၣ်ဃု တၢ်စံးဆၢလၢၤဘၣ်ဧါ. တမ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဘၣ်. “တၢ်တမံၤဂ့ၤ တမံၤဂ့ၤ မ့ၢ်အဘၣ်ဧါ တဘၣ်ဧါန့ၣ်” အကဘၣ် ဃုသ့ၣ်ညါဝဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲး. အဃိ ဒ်သိး အကသ့ၣ်ညါလၢ ယဟိဝၤယွၤ သးအိၣ်အီၤနီၢ်ကီၢ်အဂီၢ် အကဘၣ်ဃုသ့ၣ်ညါဝဲလၢ လံာ်စီဆှံပူၤ.

၅. ပမ့ၢ်ဘၣ်သးလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကစံးဆၢ ပတၢ်သံကွၢ်န့ၣ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်.

^၅ ဖဲပဖးလံာ်စီဆှံအခါ လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီးပ “နၢ်ဟူ” ယဟိဝၤယွၤ တဲတၢ်ဒီးပှၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်ဘၣ်သးလၢ ယဟိဝၤယွၤ စံးဆၢပတၢ်သံကွၢ်န့ၣ် ထဲပဖးလံာ်စီဆှံတခါန့ၣ် တလၢပှဲၤဒံးဘၣ်. ပကဘၣ် မၤတၢ်အဂၤအိၣ်ဒံး. ဒ်သိး ပကထံၣ်န့ၢ် တၢ်စံးဆၢအဂီၢ် ပကဘၣ်ဃုသ့ၣ်ညါ လံာ်စီဆှံအဆၢတဖၣ်လၢ အလီၤဂာ်ဒီး ပတၢ်သံကွၢ်. ပကမၤဒ်န့ၣ်အဂီၢ် ပကဘၣ်ဃုကွၢ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ ပတၢ်ကရၢကရိ ထုးထီၣ်ဝဲ. (ကတိၤ ၂:၃-၆) ပကဘၣ် ဃ့ထုကဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီးဃ့အီၤဒ်သိး အကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကထံၣ်န့ၢ် တၢ်စံးဆၢအဂီၢ်. ဝံၤဒီး ပကဘၣ် ဃုကွၢ်လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကမၤထွဲအီၤအဂီၢ်. တကးဒံးဘၣ် ဖဲပဖးလံာ်စီဆှံအခါ ပမ့ၢ်ဃုဖး ကစၢ်ယွၤအခ့အပှၤ လၢညါအဂ့ၢ် လၢအတၢ်အိၣ်သး လီၤဂာ်ဒီးပှၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကကဲဘျုးလၢ ပဂီၢ်စ့ၢ်ကီး.

၆. ပမ့ၢ်လဲၤထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကမၤနၢၤကွံာ် ပတၢ်သးဒ့ဒီဒ်လဲၣ်.

^၆ ဖဲပလဲၤထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခါ လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီးပနၢ်ဟူ ယဟိဝၤယွၤ တဲတၢ်ဒီးပှၤ. ပမ့ၢ်လဲၤထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ထီဘိန့ၣ် ဖဲပှၤဟ့ၣ် တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ ပကနၢ်ဟူဘၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တမံၤမံၤ ဒ်သိး အကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကမၤနၢၤကွံာ် ပတၢ်သးဒ့ဒီအဂီၢ်. (ကတိၤ ၂၇:၁၇) ဒ်သိး ပကမၤနၢၤကွံာ် ပတၢ်သးဒ့ဒီအဂီၢ် ခဲအံၤပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်တနီၤလၢ အကမၤစၢၤပှၤ.

နမ့ၢ်ဆိကမိၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ တသးအိၣ်နၤဘၣ်န့ၣ် နကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်

၇. ပှၤတနီၤနီၤန့ၣ် ကသံကွၢ်ဘၣ် တၢ်သံကွၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၇ နဆိကမိၣ်လၢ ‘မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ ပာ်သူၣ်ပာ်သးယၤ စ့ၢ်ကီးဧါ.’ နမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ နတကဲပှၤလၢ အရ့ဒိၣ်ဘၣ်န့ၣ် နကဆိကမိၣ်လၢ နဒီသကိးဒီး ကစၢ်ယွၤလၢ အတ့လီၤ မူခိၣ်ဟီၣ်ခိၣ်တဂၤန့ၣ် တသ့ဘၣ်. စီၤပၤဒၤဝံးစ့ၢ်ကီး အဆိကမိၣ်ဘၣ်ဝဲဒ်န့ၣ်. ဖဲစီၤဒၤဝံး သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ သးအိၣ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအခါ အတဲဝဲလၢ “အိ ယဟိဝၤယွၤဧၢ, ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ မ့ၢ်တၢ်မနုၤလၢ နကပာ်သူၣ်ပာ်သးအီၤ အဂီၢ်လဲၣ်. ဒီးပှၤကညီဖိခွါ မ့ၢ်တၢ်မနုၤလၢ နကသးအိၣ်အီၤ အဂီၢ်လဲၣ်.” (စံး ၁၄၄:၃) နထံၣ်န့ၢ် တၢ်သံကွၢ်အံၤ အတၢ်စံးဆၢ ကသ့ဖဲလဲၣ်.

၈. ဒ် ၁ ၡမူၤအ့လး ၁၆:၆, ၇, ၁၀-၁၂ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ယဟိဝၤယွၤ ပာ်သူၣ်ပာ်သးဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၈ ပှၤလၢပှၤထံၣ်အီၤလၢ အရ့တဒိၣ်ဘၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ ပာ်သူၣ်ပာ်သး အဝဲသ့ၣ်. အဒိ ယဟိဝၤယွၤ မၢစီၤၡမူၤအ့လး လဲၤလၢ စီၤယံးၡဲအဟံၣ် ဒ်သိး ကဒိးဖှူဝဲ စီၤယံးၡဲ အဖိခွါတဂၤဂၤ လၢကကဲထီၣ် အံၣ်စရ့လးအစီၤပၤ လၢခါဆူညါအဂီၢ်. စီၤယံးၡဲ ကိးန့ၢ်ဝဲ အဖိခွါအဒိၣ် နွံဂၤလၢ ကဟဲထံၣ်လိာ်သးဒီး စီၤၡမူၤအ့လး ဘၣ်ဆၣ် အဖိသဒါ စီၤဒၤဝံးန့ၣ် အတကိးဝဲဘၣ်. b သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ ဃုထၢဝဲလၢ စီၤဒၤဝံး. (ဖး ၁ ၡမူၤအ့လး ၁၆:၆, ၇, ၁၀-၁၂.) ယဟိဝၤယွၤထံၣ်ဝဲ တၢ်အိၣ်လၢ စီၤဒၤဝံးအသးပူၤ ဒီးအသ့ၣ်ညါဝဲလၢ စီၤဒၤဝံး အဲၣ်အီၤဒိၣ်မး.

၉. ယဟိဝၤယွၤ သးအိၣ်နၤန့ၣ် အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၉ ဆိကမိၣ်ကွၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ပာ်သူၣ်ပာ်သးနၤန့ၣ် အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ဒ်လဲၣ်. အဝဲဟ့ၣ်နၤ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ အကဲဘျုးလၢနဂီၢ်. (စံး ၃၂:၈) အဃိ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ နမ့ၢ်ပှၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် အသ့ၣ်ညါပာ်စၢၤနၤ ဂ့ၤဂ့ၤလံ. (စံး ၁၃၉:၁) ဖဲနမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ် ဒီးနထံၣ်လၢ အကဲဘျုးလၢနဂီၢ်အခါ နကသ့ၣ်ညါလၢ အသးအိၣ်နၤ သပှၢ်ကတၢၢ်. (၁ ကွဲး ၂၈:၉; မၤတၢ် ၁၇:၂၆, ၂၇) နကမၤအတၢ်မၤအဂီၢ် နကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါထဲလဲၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ပာ်သူၣ်ပာ်သးဝဲ. အဝဲထံၣ် နတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ ဒီးအအဲၣ်ဒိးကဲထီၣ် နတံၤသကိး. (ယံး ၁၇:၁၀) ဒီးအအဲၣ်ဒိးလၢ နတူၢ်လိာ်အတၢ်ကွဲမုာ်လၢ နကကဲထီၣ် အတံၤသကိး.—၁ ယိၤ ၄:၁၉.

နမ့ၢ်ဆိကမိၣ်လၢ နတၢ်ဆၢတဲာ် လၢအပူၤကွံာ် ကဲဘျုးဧါ တကဲဘျုးဧါန့ၣ် နကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်

၁၀. ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထီၣ်က့ၤ ပတၢ်ဆၢတဲာ် လၢအပူၤကွံာ်န့ၣ် ပကသံကွၢ်လီၤဘၣ် ပသးဒ်လဲၣ်.

^၁၀ တဘျီတခီၣ် ပကဆိကမိၣ်လၢ ပတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ အပူၤကွံာ်န့ၣ် မ့ၢ်အကဲဘျုးစ့ၢ်ကီးဧါ. ပှၤတနီၤန့ၣ် ဒ်သိးအကမၤအါထီၣ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤအဂီၢ် အတူၢ်ၡူကွံာ် တၢ်မၤလၢ အကန့ၢ်ဘၣ်စ့အါအါ မ့တမ့ၢ် တစးထီၣ် အနီၢ်ကစၢ်စံပွါယ့ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ဆၢတဲာ်အံၤ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကပူၤကွံာ်ဖးယံာ်လံ. အဝဲသ့ၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ပှၤလၢအသ့ၣ်ညါဝဲတနီၤန့ၣ် တဆၢတဲာ်တၢ် ဒ်သိးဒီးအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်. ဒီးခဲအံၤ ဖျါလၢပှၤတဖၣ်န့ၣ် အစ့အိၣ်ဒီဒူၣ် ဒီးအိၣ်ဘၣ်မုာ်မုာ်. ခီဖျိလၢ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအဃိ ပှၤတနီၤ ကသံကွၢ်လီၤအသးလၢ ‘ယဆၢတဲာ်လၢ ယကမၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဆၢတဲာ်လၢ အဂ့ၤကတၢၢ်ဧါ. မ့တမ့ၢ် ယမ့ၢ်ဆၢတဲာ်လၢ ယကမၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်ဒီး န့ၢ်ဘၣ်စ့အါအါန့ၣ် ကဂ့ၤဒိၣ်ဟီဧါ.’

၁၁. ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ အဆၢဒိၣ် ၇၃ တဂၤအံၤ ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်သးဒ်လဲၣ်.

^၁၁ နမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ဘၣ်ဒ်အံၤန့ၣ် သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ အဆၢဒိၣ် ၇၃ တဂၤအံၤ အတၢ်တူၢ်ဘၣ်. ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ တဂၤအံၤ ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ပှၤလၢအတဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤဘၣ်န့ၣ် ဖျါလၢ အဝဲသ့ၣ် အိၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ လၢအဂ့ၤ, အလဲၤထီၣ်လဲၤထီ ဒီးအဝဲသ့ၣ် တသူၣ်ကိၢ်သးဂီၤ တၢ်နီတမံၤဘၣ်. (စံး ၇၃:၃-၅, ၁၂) ဖဲအထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ပှၤတဖၣ်န့ၣ်  လဲၤထီၣ်လဲၤထီအခါ အတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ အဂုာ်ကျဲးစၢး မၤကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤ သနာ်က့ အတကဲဘျုးဘၣ်. ခီဖျိလၢ အအိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်လၢ အတဂ့ၤဘၣ်အဃိ အ “ဘၣ်ကိၢ်ဘၣ်ဂီၤ ဒီတနံၤကျၢၤ.” (စံး ၇၃:၁၃, ၁၄) ဘၣ်ဆၣ် အမၤနၢၤကွံာ် အတၢ်ထံၣ်လၢ အတဂ့ၤဘၣ်ဒ်လဲၣ်.

၁၂. ဒ် စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၇၃:၂၃-၂၈ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ တဂၤအံၤ မၤနၢၤကွံာ် အတၢ်ထံၣ်လၢ အတဂ့ၤဘၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၂ ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၇၃:၁၆-၁၈. ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ တဂၤအံၤ လဲၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်လုၢ်ဟံၣ်. အလဲၤလၢ တၢ်လီၢ်လၢ ပှၤဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ အလီၢ်အဃိ အတၢ်ထံၣ် ဆီတလဲထီၣ်က့ၤ. အသ့ၣ်ညါထီၣ်လၢ ပှၤတနီၤန့ၣ် ဖျါလၢ အအိၣ်ဘၣ် ဘီၣ်ဘီၣ်ညီညီ သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ် တၢ်အိၣ်မူ လၢခါဆူညါန့ၣ် တဂၢၢ်တကျၢၤဘၣ်. ခီဖျိလၢ အတၢ်ထံၣ် ဆီတလဲထီၣ်က့ၤအဃိ အပာ်အသး မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်သ့ ဒီးအသ့ၣ်ညါထီၣ်လၢ အပာ်ဆိ ယဟိဝၤယွၤ လၢနီၣ်ဂံၢ်တၢန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဆၢတဲာ် လၢအဂ့ၤကတၢၢ်. ခီဖျိလၢ အမၤဝဲဒ်န့ၣ်အဃိ အတၢ်သးဆူၣ်လၢ အကမၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤန့ၣ် အိၣ်ထီၣ်က့ၤ.—စံး ၇၃:၂၃-၂၈.

၁၃. ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်လၢအဂ့ၤ ဘၣ်ဃးဒီး ပတၢ်ဆၢတဲာ် လၢအပူၤကွံာ်အဂီၢ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၁၃ ဒ်ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤအသိး ပမၤနၢၤကွံာ် တၢ်ထံၣ်လၢ အတဂ့ၤဘၣ်သ့. ပမၤကသ့ဒ်လဲၣ်. ပကဘၣ် သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ ဒီးတၢ်မၤစၢၤလၢ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်. ဒီးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ ပှၤလၢအတဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤဘၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် တဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤစၢၤဘၣ်. ပမ့ၢ်ကွၢ် ပှၤအါတက့ၢ် လၢအတဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤဘၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် တၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ခါဆူညါအဂီၢ် တအိၣ်ဘၣ်အဃိ ခဲအံၤ တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်ဃုကျိၣ်စ့ ဒီးအိၣ်ဘၣ် ဘီၣ်ဘီၣ်ညီညီ. မ့မ့ၢ်ပှၤန့ၣ် ခဲအံၤ ပန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ အအိၣ်အါမး ဒီးခါဆူညါစ့ၢ်ကီး အကဆိၣ်ဂ့ၤပှၤဒီဒူၣ်ဒံး. (စံး ၁၄၅:၁၆) ဆိကမိၣ်ကွၢ် စ့ၢ်ကီးလၢ ပမ့ၢ်ဆၢတဲာ်ဘၣ်တၢ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်န့ၣ် ပတၢ်အိၣ်မူ ကမၤအသးဒ်လဲၣ်. ပသ့ၣ်ညါ သပှၢ်တၢၢ် လၢ ပှၤလၢအဆၢတဲာ်တၢ် ခီဖျိလၢ အအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးပှၤလၢအဃၢၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကမၤလၢပှဲၤန့ၢ် အဝဲသ့ၣ် တၢ်လိၣ်ဘၣ်ထီဘိ.

ဖဲနဆိကမိၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဆဲးသူနၤတသ့လၢၤဘၣ်

၁၄. ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတနီၤန့ၣ် ထံၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်သးဒ်လဲၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ် ကသံကွၢ်ဘၣ် တၢ်သံကွၢ် မနုၤလဲၣ်.

^၁၄ ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတနီၤန့ၣ် အသးပှၢ်ထီၣ်, တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တဂ့ၤဘၣ် ဒီးအနီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤ တလၢပှဲၤဘၣ် အဃိ အဝဲသ့ၣ် မၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤ တန့ၢ်ဒ်သိးဒီး အအဲၣ်ဒိးမၤဝဲဘၣ်. အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကတူၢ်ဘၣ်လၢ အလုၢ်အပှ့ၤတအိၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်လၢၤဘၣ်. ဒီးအဝဲသ့ၣ် ကသံကွၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ ‘မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ ဆဲးသူယၤကသ့ဒံးဧါ.’

၁၅. ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ အဆၢဒိၣ် ၇၁ တဂၤန့ၣ် အနာ်န့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၅ ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ အဆၢဒိၣ် ၇၁ တဂၤန့ၣ် အအိၣ်ဒီး တၢ်ဘၣ်ယိၣ် ဒ်န့ၣ်စ့ၢ်ကီး. အဃ့ထုကဖၣ်လၢ “ဖဲယဂံၢ်ယဘါ လၢာ်ကွံာ်အခါ တဘၣ်လဲၤသဒၣ်ယၤတဂ့ၤ.” (စံး ၇၁:၉, ၁၈) ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ တဂၤအံၤ အမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ အဂံၢ်အဘါ တအိၣ်လၢၤဘၣ် သနာ်က့ အနာ်ဝဲလၢ အမ့ၢ်ဆဲးမၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤလၢ တၢ်သးတီန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤအီၤ. ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ တဂၤအံၤ သ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလၢ ပမၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤ မ့ၢ်တန့ၢ်အါအါဘၣ် သနာ်က့ ပမ့ၢ်ဆဲးမၤ အတၢ်မၤလၢအဂ့ၤကတၢၢ်န့ၣ် အကဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးပှၤ.—စံး ၃၇:၂၃-၂၅.

၁၆. ပှၤလၢအသးပှၢ်တဖၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဆဲးသူအဝဲသ့ၣ် သ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၉၂:၁၂-၁၅)

^၁၆ နမ့ၢ်ကဲ ပှၤလၢအသးပှၢ်န့ၣ် ဆိကမိၣ်ထီၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ထံၣ်နၤဒ်လဲၣ်. နဂံၢ်နဘါ မ့ၢ်တအိၣ်လၢၤ အါအါဘၣ် သနာ်က့ ဒ်သိး နကဆဲးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤ ဒီးဆဲးမၤအတၢ်မၤ ကန့ၢ်အဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤနၤ. (ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၉၂:၁၂-၁၅.) အဃိ နကဘၣ် သးစၢၢ်ဆၢ တၢ်လၢနမၤန့ၢ် ဒီးတၢ်လၢနမၤတန့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် တဘၣ်သးစၢၢ်ဆၢတဂ့ၤ. အဒိ နဒိနတဲာ် လၢအဂ့ၤန့ၣ် ကဲဘျုးလၢ ပှၤဂၤအဂီၢ် ဒီးနမ့ၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်လၢ နသူၣ်အိၣ်သးအိၣ် ပှၤဂၤန့ၣ်  ကကဲထီၣ် တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ လၢပှၤဂၤအဂီၢ်. ဒီးနတဲပၠးပှၤဂၤ ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤနၤလၢ နတၢ်အိၣ်မူပူၤဒ်လဲၣ် ဒီးတဲပၠးအီၤ လံာ်စီဆှံ အတၢ်အၢၣ်လီၤ လၢနခိးကွၢ်လၢ်အီၤ လၢအကဟဲလၢပှဲၤထီၣ် အဂ့ၢ်သ့. သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ နမ့ၢ်ဃ့ထုကဖၣ်လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်န့ၣ် အကဲဘျုးဒိၣ်မး. (၁ ပ့း ၃:၁၂) ပတၢ်အိၣ်သး မ့ၢ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဘၣ်ဆၣ် ပမၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤ ဒီးမၤစၢၤပှၤဂၤသ့ဒံး.

၁၇. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဘၣ် ထိၣ်သတြီၤပသးဒီး ပှၤဂၤဘၣ်လဲၣ်.

^၁၇ နမၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤမ့ၢ်တန့ၢ်ဒ် နအဲၣ်ဒိးမၤဘၣ်ဆၣ် တဘၣ်သးဟးဂီၤတဂ့ၤ. နာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ တၢ်တမံၤဂ့ၤ တမံၤဂ့ၤလၢ နမၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ အဂီၢ်န့ၣ် အပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲ. ဒီးတၢ်လၢနမၤတဖၣ်န့ၣ် တဘၣ်ထိၣ်သတြီၤအီၤဒီး တၢ်လၢပှၤဂၤမၤဝဲတဂ့ၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အတထိၣ်သတြီၤပှၤဒီး ပှၤအဂၤဘၣ်. (ကလၤ ၆:၄) အဒိ နီၢ်မၤရံန့ၣ် အဟ့ၣ်ယ့ၣ်ၡူး သိနၢမူလၢအပှ့ၤဒိၣ်. (ယိၤ ၁၂:၃-၅) မ့မ့ၢ် မုၣ်ကမဲလၢအဖှီၣ်တဂၤ လၢတၢ်လုၢ်ဟံၣ်န့ၣ် အဟ့ၣ်ဝဲ တိၢ်မၤဘူၣ်လၢစ့ခံဘ့ၣ် လၢအလုၢ်အပှ့ၤ တအိၣ်အါအါဘၣ်. (လူၤ ၂၁:၁-၄) ဘၣ်ဆၣ် ယ့ၣ်ၡူး တထိၣ်သတြီၤ အဝဲသ့ၣ်ဘၣ် ဒီးယ့ၣ်ၡူးထံၣ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်နာ်ခံဂၤလၢာ်. ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အကွၢ်လိအပါ လၢလၢပှဲၤပှဲၤ. ခီဖျိလၢ နတီဒီး ယဟိဝၤယွၤ ဒီးနအဲၣ်အီၤအဃိ နနာ်သ့ သပှၢ်တၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ထံၣ်ဝဲတၢ်လၢနမၤတဖၣ်. ဒီးနမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ တၢ်လၢနမၤတဖၣ်န့ၣ် အကဲတၢ်ဆံးဆံးဖိ ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤ ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲ.

၁၈. ဒ်သိး ပမၤနၢၤကွံာ် ပတၢ်သးဒ့ဒီကန့ၢ်အဂီၢ် တၢ်မနုၤ ကမၤစၢၤပှၤလဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်လွံၢ်နၢၣ် လၢအမ့ၢ် “ ယဟိဝၤယွၤ အကလုၢ်ကထါ ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကမၤနၢၤကွံာ် ပတၢ်သးဒ့ဒီ.”)

^၁၈ ပဝဲကိးဂၤဒဲးန့ၣ် တဘျီတခီၣ် ပကအိၣ်ဒီး တၢ်သးဒ့ဒီ. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်ပမၤလိဘၣ်အသိး ကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါန့ၣ် ပနာ်န့ၢ်အီၤသ့ ဒီးကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကမၤနၢၤကွံာ် ပတၢ်သးဒ့ဒီ. အဃိ နတၢ်သံကွၢ်မ့ၢ်အိၣ် ဒီးနသးမ့ၢ်ဒ့ဒီန့ၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢး အဂ့ၤကတၢၢ်လၢ နကန့ၢ်ဘၣ် အတၢ်စံးဆၢ ဒီးနကမၤနၢၤကွံာ် နတၢ်သးဒ့ဒီ. ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အပာ်သူၣ်ပာ်သး ပဝဲတဂၤဘၣ်တဂၤ. အဝဲပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ တၢ်လၢနမၤလၢအဂီၢ် ဒီးအကဆိၣ်ဂ့ၤက့ၤနၤ. အဃိ နနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကဟုကယာ် ဒီးအဲၣ်ဝဲအခ့အပှၤ လၢအသးတီတဖၣ်.