၁-၃. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တၢ်မနုၤကဲထီၣ်အသးလၢ နီၢ်အူၤအိဒံၤ ဒီးနီၢ်စူၣ်တူဃ့ၤ အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လဲၣ်. ဒီးဒ်သိးတၢ်သဘံၣ်သဘုၣ်ဒ်အံၤ သုတကဲထီၣ်ဒီးပှၤတဂ့ၤအဂီၢ် ပမၤမနုၤသ့ဝဲလဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢတၢ်မၤလိအခီၣ်ထံးတက့ၢ်.)

ပသ့ၣ်ညါလၢ လံာ်စီဆှံ မ့ၢ်ယွၤအကလုၢ်ကထါအဃိ ပပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤအီၤဒိၣ်မးလီၤ. လံာ်စီဆှံန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ အကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပဟးဆှဲးတၢ်ကီတၢ်ခဲကန့ၢ်အဂီၢ် ဒီးဖဲပမၤတၢ်ကမၣ်အခါ ဘှီက့ၤပှၤသ့ဝဲလီၤ. ဖဲပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ လံာ်စီဆှံပူၤအခါ မ့ၢ်ပဒိကနၣ်အီၤစ့ၢ်ကီးဧါ. ဆိကမိၣ်ကွၢ် လၢတၢယၤဖှိၣ်အစိၤန့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်လၢ အဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤခံဂၤ လၢအမံၤမ့ၢ် နီၢ်အူၤအိဒံၤ ဒီးနီၢ်စူၣ်တူဃ့ၤအဂ့ၢ်တက့ၢ်. လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်တဲအါလိာ်အသး ဘၣ်ဆၣ် တဲအါလိာ်အသးလၢ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ် တပာ်ဖျါဝဲဘၣ်. ထံၣ်တမှံကွၢ် တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီး အဝဲသ့ၣ်တက့ၢ်.

^၂ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကမ့ၢ်နီၢ်အူၤအိဒံၤ ကွဲဝဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတနီၤ လၢကဟဲအီၣ်သကိးတၢ်လၢ အဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲတကွဲဃုာ်ဝဲနီၢ်စူၣ်တူဃ့ၤဘၣ်. လၢခံဖဲနီၢ်စူၣ်တူဃ့ၤ နၢ်ဟူဝဲ ပှၤလၢအလဲၤအီၣ်တၢ်တဖၣ် ဟဲက့ၤတဲဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်လဲၤအီၣ်သကိးတၢ်လၢ နီၢ်အူၤအိဒံၤအဟံၣ် ဝံၣ်ထဲလဲၣ်အခါ အဝဲအသးတမုာ်ဘၣ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲကဆိကမိၣ်ဝဲလၢ– ‘ဘၣ်မနုၤအဃိ နီၢ်အူၤအိဒံၤ တကွဲယၤဘၣ်လဲၣ်, ယကဲအသကိးလီၤဒၢး.’ နီၢ်စူၣ်တူဃ့ၤ တူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ နီၢ်အူၤအိဒံၤ တအဲၣ်ဒိး ရ့ဒီးအီၤအါအါဘၣ်အဃိ တကွဲအီၤဘၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ  နီၢ်စူၣ်တူဃ့ၤ ကွဲမုာ်ဝဲပှၤလၢ နီၢ်အူၤအိဒံၤကွဲမုာ်ဝဲတဖၣ် လၢကဟဲအီၣ်သကိးတၢ်လၢအဟံၣ် ဘၣ်ဆၣ်တကွဲမုာ်ဝဲ နီၢ်အူၤအိဒံၤဘၣ်. တၢ်အိၣ်အသးအံၤ မၤသးအုးပှၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤစ့ၢ်ကီးလီၤ. လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါဝဲလၢ စီၤပီလူးမၤဘၣ်လိာ်က့ၤဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခံဂၤအံၤဒီး ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဝဲလၢ ကအိၣ်ဃူအိၣ်ဖိးလိာ်က့ၤအသးလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ဒိကနၣ်ဝဲ စီၤပီလူးအကလုၢ် ဒီးဆဲးမၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ လၢတၢ်သူၣ်ခုသးခုအပူၤလီၤ.—ဖံလံးပံၤ ၄:၂, ၃.

^၃ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ လၢပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤစ့ၢ်ကီး တဘျီတခီၣ် တၢ်သဘံၣ်သဘုၣ် ဒ်အံၤကအိၣ်ထီၣ်ဝဲ လၢဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အကျါလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်မၤထွဲ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပဘှါဆှဲက့ၤ တၢ်သဘံၣ်သဘုၣ်တဖၣ်အံၤသ့ဝဲ တကးဒံးဘၣ် ပဟးဆှဲးအီၤဒၣ်လဲာ်သ့ဝဲလီၤ. ဖဲပဒိကနၣ် လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အခါ မ့ၢ်ပပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ယဟိဝၤယွၤ အကလုၢ်ကထါနီၢ်နီၢ်လီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၂၇:၁၁.

၄, ၅. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ပၢၤဃာ် ပတၢ်တူၢ်ဘၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံဟ့ၣ်ကူၣ်ပှၤဒ်လဲၣ်.

^၄ ပကပၢၤဃာ် ပတၢ်တူၢ်ဘၣ်အဂီၢ် တညီဝဲထီဘိဘၣ်. ပှၤတဂၤဂၤ မ့ၢ်တဲဆါပှၤ မ့တမ့ၢ် မ့ၢ်ကွၢ်တလီၤပှၤ ခီဖျိပတၢ်ဆဲးတၢ်လၤ, ပညၣ်အလွဲၢ် ဒီးပက့ၢ်ပဂီၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပသးကဘၣ်ဒိ မ့တမ့ၢ် ပကသးထီၣ်တၢ်လီၤ. ပှၤလၢအမၤပှၤဒ်အံၤ မ့မ့ၢ်ဘၣ်ဖုး ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်န့ၣ် ပသးဘၣ်ဒိဒိၣ်မးလီၤ. တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ လံာ်စီဆှံပူၤန့ၣ် မၤစၢၤပှၤသ့ဒ်လဲၣ်.

^၅ ဖဲပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် တပၢၤအသးဘၣ်အခါ တၢ်ကကဲထီၣ်အသးဒ်လဲၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤသ့ၣ်ညါဝဲလီၤ. ဖဲပသးအ့န့ မ့တမ့ၢ် ပသးထီၣ်တၢ်အခါ ပကတဲဘၣ် မ့တမ့ၢ် မၤဘၣ်တၢ်တမံၤမံၤလၢ အကမၤသးအုးက့ၤပသးလၢခံန့ၣ်လီၤ. လၢလံာ်စီဆှံပူၤ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤဒ်သိး ပကပၢၤဃာ်ပသးဒီး စံးဝဲလၢ– “သးထီၣ်ချ့တဂ့ၤ.” ဆိကမိၣ်ကွၢ်လၢ ဖဲပမၤထွဲလံာ်စီဆှံတဆၢအံၤအခါ ပတသးထီၣ်တၢ်ချ့ချ့ဘၣ်အဃိ တၢ်သဘံၣ်သဘုၣ်ကလီၤစှၤဝဲထဲလဲၣ်. (ဖး စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ၇:၉; ကတိၤဒိ ၁၆:၃၂ တက့ၢ်.) လံာ်စီဆှံ သိၣ်လိစ့ၢ်ကီးပှၤလၢ ပကဘၣ်ပျၢ်ပှၤဂၤ အတၢ်ကမၣ်န့ၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲလၢ ပမ့ၢ်တပျၢ်ပှၤဂၤ အတၢ်ကမၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ တပျၢ်ပတၢ်ကမၣ်ဘၣ်. (မးသဲ ၆:၁၄, ၁၅) နကပျၢ်ပှၤဂၤအတၢ်ကမၣ်အဂီၢ် မ့ၢ်နလိၣ်ဘၣ်အါထီၣ် တၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤ ဒီးတၢ်သးအိၣ်ပျၢ်ပှၤတၢ်ကမၣ်န့ၣ်ဧါ.

၆. ပမ့ၢ်တပၢၤဃာ် ပတၢ်တူၢ်ဘၣ်န့ၣ် တၢ်မနုၤကဲထီၣ်အသးသ့ဝဲလဲၣ်.

^၆ ပမ့ၢ်တပၢၤပသးန့ၣ် ပကသးထီၣ်ဘၣ်တၢ်ဒီး ပကသးဟ့ဘၣ် ပှၤတဂၤဂၤလီၤ. မ့တမ့ၢ် ပတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးအံၤ ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်ပှၤဂၤသ့ဝဲ ဒီးပမ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး ပာ်ခူသူၣ် ပတၢ်သးထီၣ်ဒီး တၢ်သးဟ့ဒၣ်လဲာ် လၢခံကယီကယီန့ၣ် ပှၤဂၤကသ့ၣ်ညါထီၣ်ဝဲ ပတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်လၢခံပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် တအဲၣ်ဒိးရ့ဒီးပှၤလၢၤဘၣ်. (ကတိၤဒိ ၂၆:၂၄-၂၆) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကသူဝဲလံာ်စီဆှံ ဒီးဟ့ၣ်ကူၣ်ပှၤဒ်သိး ပသုတသးထီၣ်တၢ်ဒီးသးဟ့တၢ်လၢၤတဂ့ၤဒီး ပကပျၢ်ပှၤဂၤအတၢ်ကမၣ်အဂီၢ်လီၤ. (၃ မိၤၡ့ ၁၉:၁၇, ၁၈; ရိမ့ၤ ၃:၁၁-၁၈) ဖဲအဝဲသ့ၣ် ဟ့ၣ်ကူၣ်ပှၤဒ်န့ၣ်အခါ မ့ၢ်ပကမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အကလုၢ်ကထါ အတၢ်နဲၣ်လိဧါ.

၇, ၈. (က) ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအခ့အပှၤတဖၣ်ဒ်လဲၣ်. (ခ) လၢလံာ်စီဆှံပူၤန့ၣ် ပဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲမနုၤတဖၣ်လဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ ပကြၢးဒိကနၣ်အီၤလဲၣ်.

^၇ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် တီခိၣ်ရိၤမဲဝဲ အတၢ်ကရၢကရိလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီးသိၣ်လိနဲၣ်လိဝဲလီၤ. လၢကျဲဒ်လဲၣ်. အဝဲဃုထၢထီၣ်ခရံာ်လၢ “တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခိၣ်” ဒီးခရံာ်ပာ်လီၤဝဲ “အကုၢ်အပှၤလၢ အကလုၢ်တီ ဒီးအကူၣ်တၢ်သ့” ဒ်သိးကဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ယွၤအဖိအလံၤအဂီၢ်လီၤ. (အ့းဖ့းစူး ၅:၂၃; မးသဲ ၂၄:၄၅-၄၇) ဒ်ပှၤပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံာ်လၢ တၢယၤဖှိၣ်အစိၤအသိး, ကုၢ်လၢအကလုၢ်တီအံၤ ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲ လံာ်စီဆှံ မ့ၢ်လၢလံာ်အံၤမ့ၢ်ဝဲယွၤအကလုၢ်ကထါအဃိလီၤ. (ဖး ၁ သ့းစၤလနံ ၂:၁၃ တက့ၢ်.) လၢလံာ်စီဆှံပူၤန့ၣ် ပဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.

^၈ လံာ်စီဆှံ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤလၢ ပကထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်ထီဘိန့ၣ်လီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၀:၂၄, ၂၅) ဒီးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပဝဲခဲလၢာ်လၢ ကအိၣ်ဒီး တၢ်နာ်တမံၤဃီလီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၁:၁၀) တကးဒံးဘၣ် မၢစ့ၢ်ကီးပှၤလၢ ပကဘၣ် “ဃုဆိယွၤအဘီအမုၢ်” လီၤ. (မးသဲ ၆:၃၃) လံာ်စီဆှံဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်ပှၤလၢ ပကလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဆူ ဟံၣ်တဖျၢၣ်ဘၣ်တဖျၢၣ်, လၢကမျၢၢ်ကျါ ဒီးလၢတၢ်လီၢ်လၢ ပှၤအိၣ်ဝဲအလီၢ်န့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၂၈:၁၉, ၂၀; မၤတၢ် ၅:၄၂; ၁၇:၁၇; ၂၀:၂၀) ဒီးအဝဲဟံးစုနဲၣ်ကျဲစ့ၢ်ကီး  တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ ကမၤစီဆှံတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၅:၁-၅, ၁၃; ၁ တံၤမသ့း ၅:၁၉-၂၁) ဒီးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါစ့ၢ်ကီးပှၤလၢ ပကဘၣ်မၤကဆှဲကဆှီပနီၢ်ခိဒီး ဟးဆှဲးတၢ်ဆိကမိၣ်ဒီး လုၢ်လၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ သးဟ့ဝဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.—၂ ကရံၣ်သူး ၇:၁.

၉. ဒ်သိးပကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ် ယွၤအကလုၢ်ကထါလံာ်စီဆှံအဂီၢ် ယ့ၣ်ၡူးမၢမတၤမၤစၢၤပှၤလဲၣ်.

^၉ ပှၤတနီၤနီၤဆိကမိၣ်ဝဲလၢ တလိၣ်လၢ ပှၤကတဲနၢ်ပၢၢ်အီၤ လံာ်စီဆှံအဂ့ၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် စးထီၣ်ဖဲ ၁၉၁၉ နံၣ်န့ၣ်ယ့ၣ်ၡူးသူဝဲ “အကုၢ်အပှၤလၢအကလုၢ်တီ ဒီးအကူၣ်တၢ်သ့” ဒ်သိးကမၤစၢၤ ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ ကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ် လံာ်စီဆှံတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ဒီးမၤပိာ်ထွဲအီၤအဂီၢ်လီၤ. ပမ့ၢ်မၤပိာ်ထွဲ လံာ်စီဆှံအတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ပမၤစီဆှံ, မၤမုာ်မၤခုၣ်ဒီး မၤဃူမၤဖိးဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ်လီၤ. သံကွၢ်လီၤနသးလၢ ‘မ့ၢ်ယကတီဒီး ယ့ၣ်ၡူးဒီး မၤပိာ်ထွဲ အကုၢ်အပှၤလၢအကလုၢ်တီ ဒီးအကူၣ်တၢ်သ့ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲဧါ.’

၁၀. ဝံယဃ့းစက့လး ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိလၢ မူခိၣ်အဂ့ၢ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၀ လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤလၢ မူခိၣ်စ့ၢ်ကီး ဘၣ်တၢ် ကရၢကရိထီၣ်အီၤ ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်လီၤ. အဒိ ဝံယဃ့းစက့လးထံၣ်ဝဲ တၢ်ထံၣ်လၢညါခီဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤဒိးဝဲလ့ၣ်ကဟၣ် ဒီးဖဲအအဲၣ်ဒိးလဲၤဝဲလၢ တၢ်လီၢ်တပူၤလၢ်လၢ်န့ၣ်ဒုးလဲၤဝဲ ချ့ချ့သ့လီၤ. (ယဃ့းစက့လး ၁:၄-၂၈) လ့ၣ်ကဟၣ်န့ၣ် ဒိလီၤဝဲလၢ ယွၤအတၢ်ကရၢကရိလၢ မူခိၣ်လၢအမၤပိာ်ထွဲ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ အချ့န့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ဒ်ယွၤအတၢ်ကရၢကရိလၢ မူခိၣ်လၢ အမၤပိာ်ထွဲဝဲ ယွၤအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအသိး ယွၤအတၢ်ကရၢကရိလၢ ဟီၣ်ခိၣ်စ့ၢ်ကီး မၤပိာ်ထွဲဝဲ ယွၤအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ အချ့န့ၣ်လီၤ. အဒိ ဆိကမိၣ်ကွၢ် ဖဲအနံၣ်တဆံအတီၢ်ပူၤ တၢ်ဆီတလဲ လၢတၢ်ကရၢကရိမၤဝဲတဖၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ပဘၣ်သ့ၣ်ညါလၢ တၢ်ဆီတလဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ယဟိဝၤယွၤဟံးစုနဲၣ်ကျဲဝဲန့ၣ်လီၤ. တယံာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးဒီး အကလူးကမၤလီၤမၢ်ကွံာ် ပှၤအၢပှၤသီတဖၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ပှၤလၢ တဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤအကလုၢ်ဒီး ထီဒါအတၢ်ပၢတၢ်ပြးတဖၣ်န့ၣ် ကလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲလီၤ.

၁၁, ၁၂. ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ကရၢကရိ မၤကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဝဲတၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.

^၁၁ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ကရၢကရိ မၤကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ် မ်ပကကွၢ်သကိးတက့ၢ်. အဒိ ပကကွၢ်သကိး တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်အဂ့ၢ်တက့ၢ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အကယၤတဖၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်လၢ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး အဝဲၤလီၢ်ခိၣ်သ့ၣ်လၢ Warwick, New York, U.S.A န့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအကထိတဖၣ် လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် မၤစၢၤတၢ်လၢ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ် ဘီမုၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်ဒီး ဝဲၤတြၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးဒ်သိးဒီပုၢ်ဝဲၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မၤတၢ်ကလဲၤအသး ဘျ့ဘျ့ဆှီဆှီအဂီၢ် ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်အဝဲၤကျိၤ (Worldwide Design/Construction Department) လၢအအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်နယူယီးန့ၣ် ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအဝဲသ့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါသ့ၣ်တဖၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤစၢၤတၢ်လၢ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်ဒ်အံၤအဃိ ပစံးဘျုးဘၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒိၣ်မးလီၤ. တကးဒံးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤ လၢအအိၣ်လၢ တၢ်လီၢ်ကိးပူၤဒဲးတဖၣ် တသ့ဖဲအသ့န့ၣ် ဟ့ၣ်မၤစၢၤဝဲကျိၣ်စ့လၢ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်တဖၣ်အံၤအဂီၢ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤဝဲ ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤလၢ အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ဆီၣ်လီၤသးဒီး တၢ်သးတီအဃိလီၤ.—လူၤကၣ် ၂၁:၁-၄.

^၁၂ တၢ်သိၣ်လိတဖၣ်. ယဟိဝၤယွၤသူၣ်အိၣ်သးအိၣ် သိၣ်လိနဲၣ်လိဝဲ အခ့အပှၤတဖၣ်လီၤ. (ယၡါယၤ ၂:၂, ၃) ဆိကမိၣ်ကွၢ် ကၠိတနီၤလၢ ပတၢ်ကရၢကရိ ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲန့ၣ်တက့ၢ်. အဒိပအိၣ်ဒီး ပှၤလဲၤလၢညါအကၠိ, ကၠိလၢပှၤစိာ်ဘီမုၢ် တၢ်သးခုကစီၣ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ်, ကံးလဧးကၠိ, ကၠိလၢပှၤဘ့ၤသ့လးဖိအသီတဖၣ်အဂီၢ်, ကၠိလၢကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်ဒီးအမါအဂီၢ်, တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်အကၠိ, တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ, ဒီးကၠိလၢဝဲၤတြၢ်ကမံးတံာ် ဒီးအမါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပပှာ်ယဲၤသန့အိၣ်ဒီး လံာ်စီဆှံဒီးလံာ်လဲၢ်လၢကျိာ်လၢ အကယၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးပပှာ်ယဲၤသန့အံၤအိၣ်ဒီး တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ ဖိသၣ်တဖၣ်အသနၢၣ် လၢဟံၣ်ဖိဃိဖိအသနၢၣ် တကးဒံးဘၣ် အိၣ်စ့ၢ်ကီးဒီး သနၢၣ်လၢ ကွၢ်တၢ်ပာ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အသီတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢနတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အပူၤမ့ၢ်ဂ့ၤ နမၤဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ အခါမ့ၢ်ဂ့ၤ မ့ၢ်နသူ jw.org ဧါ.

၁၃. ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤတဖၣ် အိၣ်ဒီးအမူဒါဒ်လဲၣ်.

^၁၃ ပအိၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိအပူၤဒီး ပသ့ၣ်ညါဘၣ်တၢ်လၢ အဝဲအဲၣ်ဒိးမၢပမၤအဃိ မ့ၢ်ဝဲတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ဖးဒိၣ်တခါလီၤ. ပသ့ၣ်ညါလၢ ပကဘၣ် မၤသးခုယဟိဝၤယွၤအသးဒ်လဲၣ်အဃိ ပအိၣ်ဒီးမူဒါလၢ ကဒိကနၣ်အကလုၢ်ဒီး မၤတၢ်ဘၣ်အသးန့ၣ်လီၤ. ဒီးပှၤအါဂၤန့ၣ် အဲၣ်တၢ်အၢတၢ်သီဘၣ်ဆၣ် ပကဘၣ် “သးဟ့တၢ်အၢ” ဒ်ယဟိဝၤယွၤအသိးလီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၉၇:၁၀) ပတဘၣ်လီၤဂာ်ဒ် ပှၤလၢ “အကိးတၢ်အၢလၢတၢ်ဂ့ၤ, ဒီးတၢ်ဂ့ၤလၢတၢ်အၢ,” တဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်. (ယၡါယၤ ၅:၂၀) ပအဲၣ်ဒိးမၤသးခု ယဟိဝၤယွၤအသးအဃိ ပပာ်လီၤပသးလၢ ပကကဆှီလၢ တၢ်ကိးမံၤဒဲးအပူၤလီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၆:၉-၁၁) တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤတဲပှၤလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်လၢပနီၢ်ကစၢ်အဘျုးအဂီၢ်လီၤ. ပအဲၣ်အီၤဒီး ပအဲၣ်ဒိးတီဒီးအီၤလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဖဲပအိၣ်လၢဟံၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, လၢတၢ်မၤလီၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ လၢကၠိဒီး တၢ်လီၢ်တပူၤဂ့ၤတပူၤဂ့ၤ ပဒိကနၣ်အကလုၢ်န့ၣ်လီၤ. (ကတိၤဒိ ၁၅:၃) ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်အိၣ်သးတနီၤလၢ ပကြၢးတီဒီး ယွၤန့ၣ်တက့ၢ်.

၁၄. မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ် တီဒီးယဟိဝၤယွၤသ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်

^၁၄ ပဘၣ်သိၣ်လိနဲၣ်လိ ပဖိသ့ၣ်တဖၣ်ဒ်လဲၣ်. လၢလံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤဝဲတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ကဘၣ်သိၣ်လိနဲၣ်လိ အဖိတဖၣ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ခရံာ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် ကဘၣ်ပလီၢ်အသး ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဆိကမိၣ် သုတအိၣ်ဒ်ပှၤလၢ အခိၣ်အဃၢၤတဖၣ်အသိးတဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. (အ့းဖ့းစူး ၂:၂) အဒိ လၢတၢ်လီၢ်တနီၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ကဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ‘ပိာ်မုၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အမူဒါအိၣ်လၢ ကဘၣ်သိၣ်လိအဖိအလံၤလီၤ.’ ဘၣ်ဆၣ်လံာ်စီဆှံစံးဝဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ကဘၣ်သိၣ်လိအဖိ ဘၣ်ဃးယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. (အ့းဖ့းစူး ၆:၄) မိၢ်ပၢ်လၢအအဲၣ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အဲၣ်ဒိးဝဲလၢအဖိ အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယွၤကဂ့ၤ ဒ်စီၤၡမူၤအ့လး အနီၢ်ဆံးဒံးအခါအသိးန့ၣ်လီၤ.—၁ ၡမူၤအ့လး ၃:၁၉.

၁၅. ဖဲပဘၣ်မၤ တၢ်ဆၢတဲာ်ဖးဒိၣ်အခါ ပတီဒီးယဟိဝၤယွၤကသ့ဒ်လဲၣ်.

 ^၁၅ ပကမၤတၢ်ဆၢတဲာ်ဒ်လဲၣ်. တချုးလၢ ပမၤတၢ်ဆၢတဲာ်ဖးဒိၣ်လၢ ပတၢ်အိၣ်မူအပူၤဒံးဘၣ်န့ၣ် ပအဲၣ်ဒိးဃုသ့ၣ်ညါအါထီၣ်ဘၣ်ဃး ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ထံၣ် ဒ်သိးပကဆဲးတီဒီးအီၤအဂီၢ်လီၤ. လံာ်စီဆှံဒီး အတၢ်ကရၢကရိမၤစၢၤပှၤသ့ဝဲလီၤ. အဒိ ပှၤတနီၤနီၤ လဲၤမၤတၢ်လၢကီၢ်ချၢ ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဆၢတဲာ်လီၤအသးလၢ ကဆှၢလီၤက့ၤအဖိလၢအထံအကီၢ် ဒီးကမၢအဘူးအတံၢ် ကွၢ်န့ၢ်အီၤလီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ မ့ၢ်မၤဝဲဒ်န့ၣ်န့ၣ် ကမၤန့ၢ်စ့အါအါဂီၢ်ဂီၢ်လီၤ. တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤမ့ၢ်ဝဲ မိၢ်ပၢ်တဖၣ် အတၢ်ဆၢတဲာ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်အဝဲသ့ၣ် ကြၢးသံကွၢ်လီၤအသးလၢ ‘ပတၢ်ဆၢတဲာ်အံၤ ယဟိဝၤယွၤထံၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.’ (ဖး ရိမ့ၤ ၁၄:၁၂ တက့ၢ်.) တချုးလၢ ပမၤတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ ပဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂီၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ လၢပတၢ်ဖံးတၢ်မၤအဂီၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါဆိ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ပၢလီၤအသးဒၣ်ဝဲ တသ့ဘၣ်အဃိ ပလိၣ်ဘၣ်ကစၢ်ယွၤ အတၢ်မၤစၢၤလၢ ပတၢ်အိၣ်မူအပူၤလီၤ.—ယံးရမံယၤ ၁၀:၂၃.

၁၆. ဖဲအဖိခွါဖိအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အခါ မိၢ်တဂၤအံၤ ဘၣ်မၤဝဲတၢ်ဆၢတဲာ်မနုၤလဲၣ်. ဒ်သိးအဝဲကမၤ တၢ်ဆၢတဲာ်လၢအဘၣ်အဂီၢ် တၢ်မနုၤမၤစၢၤအီၤလဲၣ်.

^၁၆ ပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤခံဂၤ လဲၤမၤတၢ်လၢ တၢ်လီၢ်အဂၤ ဘၣ်ဆၣ် အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲအဖိခွါဖိတဂၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်ရဲၣ်ကျဲၤဝဲလၢ ကဆှၢလီၤက့ၤအဖိခွါလၢ အဖံအဖုအိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် မါအံၤမၤလိဝဲလံာ်စီဆှံဒီး ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးန့ၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲမၤလိဘၣ်ဝဲလၢ အမူဒါအိၣ်လၢ ကဘၣ်သိၣ်လိအဖိလၢ ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၂၇:၃; ကတိၤဒိ ၂၂:၆) ဒ်လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအသိး ပိာ်မုၣ်သးစၢ်အံၤ ဃ့ဘါထုကဖၣ် လၢယဟိဝၤယွၤအအိၣ်ဒီး ဃ့ကညးဝဲဒ်သိး ကစၢ်ယွၤကမၤစၢၤအီၤလၢ ကမၤတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ အဘၣ်အဂီၢ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၆၂:၇, ၈) ဒီးအဝဲတဲဘၣ်ဝဲ အတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်လၢသိၣ်လိအီၤ လံာ်စီဆှံတဂၤ ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤတဖၣ် အအိၣ်လီၤ. အဘူးအတံၢ်တဖၣ် မၢအဝဲဆှၢလီၤက့ၤအဖိလၢ အမိၢ်အပၢ်အအိၣ်သနာ်က့ အဝဲဆၢတဲာ်လီၤအသးလၢ အတကြၢးမၤဒ်န့ၣ်ဘၣ်. အဝၤထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်သ့ၣ်တဖၣ် မၤစၢၤအဖိဒီးအမါအဃိ အဝဲကမၢကမၣ်ဒီး ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲဒိၣ်မးလီၤ. အဃိ အဝဲစးထီၣ်မၤလိဝဲလံာ်စီဆှံ ဒီးထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ် ဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိန့ၣ်လီၤ. ဆိကမိၣ်ကွၢ် မိၢ်တဂၤအံၤထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ စံးဆၢအတၢ်ထုကဖၣ်အဃိ ကသးခုဝဲထဲလဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်.

၁၇. ဖဲပမၤလိပှၤတဂၤဂၤ လံာ်စီဆှံအခါ ပကြၢးမၤထွဲတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲမနုၤလဲၣ်.

^၁၇ ပမၤထွဲတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ကသ့ဒ်လဲၣ်. ပမ့ၢ်တီဒီးယွၤန့ၣ် ပကမၤဒ် တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်လၢ အတၢ်ကရၢကရိအပူၤန့ၣ်လီၤ. အဒိ ဖဲပသိၣ်လိ ပှၤဂၤလံာ်လၢအမ့ၢ် လံာ်စီဆှံ ကသိၣ်လိပှၤ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ် အခါတၢ်မၤလိမ့ၢ်ဝံၤ တဘျီစုာ်စုာ်န့ၣ် ပကြၢးဟံးန့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်စှၤမံးနံးဒီး ဒုးသ့ၣ်ညါအီၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ကရၢကရိအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ပသူတၢ်ဂီၤမူလၢအမ့ၢ် ဖဲဘီမုၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်န့ၣ် ပှၤမၤတၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီး လံာ်လၢအမ့ၢ် မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ မတၤတဖၣ်မၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သးလဲၣ် သ့ဝဲလီၤ. ဖဲပသိၣ်လိ ပှၤဂၤလံာ်လၢအမ့ၢ် လံာ်စီဆှံ ကသိၣ်လိပှၤ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ် မ့ၢ်ဝံၤခဲလၢာ်န့ၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်အ “တၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အဂံၢ်အဘါကဆူၣ်ထီၣ်” အဂီၢ် ဆဲးသိၣ်လိအဝဲသ့ၣ် လံာ်လၢအမ့ၢ် “အိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤလၢ ယွၤအတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံပူၤတက့ၢ်” တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ်ဒိးဘျၢထံမ့ၢ်ဝံၤဒၣ်လဲာ် နဆဲးမၤလိအီၤလံာ်တဘ့ၣ်အံၤသ့ဝဲလီၤ. (ကလီးစဲ ၂:၇) မ့ၢ်နမၤပိာ်ထွဲ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ကရၢကရိ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲဧါ.

၁၈, ၁၉. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကြၢး စံးဘျုးစံးဖှိၣ်ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်လဲၣ်.

^၁၈ ပကြၢးစံးဘျုးစံးဖှိၣ် ယဟိဝၤယွၤ လၢတၢ်ဂ့ၢ်အါမးအဃိလီၤ. လၢအကျါတမံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ “ပမူ, ဒီးပဂဲၤ” လၢအဃိန့ၣ်လီၤ. (မၤတၢ် ၁၇:၂၇, ၂၈) အဝဲဟ့ၣ်စ့ၢ်ကီးပှၤ အကလုၢ်ကထါလံာ်စီဆှံလီၤ. ဒီးဒ်ပှၤသ့းစၤလနံဖိတဖၣ် ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ယွၤအကကလုၢ်ကထါအသိး ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ် ပပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ယွၤအကလုၢ်ကထါ မ့ၢ်လၢအဟဲလၢယွၤအအိၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.—၁ သ့းစၤလနံ ၂:၁၃.

^၁၉ လံာ်စီဆှံမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကသုးဘူးပသးဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီးအဝဲကသုးဘူးအသးဆူပအိၣ်လီၤ. (ယၤကိာ် ၄:၈) ပသးခုဒိၣ်မးလၢ ပပၢ်ကွဲမုာ်ပှၤလၢ ပကပၣ်ဃုာ်လၢ အတၢ်ကရၢကရိအပူၤအဃိလီၤ. ပတူၢ်ဘၣ်ဒ် ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤစံးဝဲလၢ “စံးထီၣ်ပတြၢၤယွၤတက့ၢ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ဂ့ၤဝဲလီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, အဘျုးအဖှိၣ်အိၣ်ဝဲ လီၤစိၤလီၤထီလီၤ.” (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၃၆:၁) စံးထီၣ်ပတြၢၤကိးဆၢဒဲးန့ၣ် ကွဲးလီၤဝဲတၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် ယွၤ “အဘျုးအဖှိၣ်အိၣ်ဝဲ လီၤစိၤလီၤထီလီၤ.” ပမ့ၢ်တီဒီး ယဟိဝၤယွၤဒီး မၤထွဲအတၢ်ကရၢကရိ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မူအထူအယိာ်ဒီး အဝဲကတီဒီးပှၤ လီၤထူလီၤယိာ်လီၤ.