၁. ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ န​နာ်​လၢ ယွၤ​အလုၢ်​ကထါ​န့ၣ် မၤတၢ်​သ့​လဲၣ်. (ကွၢ်​တၢ်ဂီၤ​လၢ တၢ်​မၤလိ​အ​ခီၣ်ထံး​တက့ၢ်.)

ယဟိဝၤ​ယွၤ အ​ပှၤ​ဂီၢ်မုၢ်​တဖၣ်​န့ၣ် နာ်ဝဲ​လၢ​တၢ်ကစီၣ်​လၢ ယွၤ​အ​ကလုၢ်​ကထါ​အ​ပူၤ​န့ၣ် “မ့ၢ်​တၢ်မူ, ဒီး​မၤတၢ်​သ့” လီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၄:၁၂) ပ​ထံၣ်ဘၣ်​လၢ လံာ်စီဆှံ​န့ၣ် ဆီတလဲ​ပ​တၢ်အိၣ်မူ ဒီး​ပှၤဂၤ​အ​တၢ်အိၣ်မူ​လီၤ. တချုး​လၢ ပ​ကဲထီၣ်​ယဟိဝၤ​ပှၤအုၣ်​အသး​ဒံး​ဘၣ်​န့ၣ် ပဝဲ​တနီၤ ပ​မ့ၢ်တ့ၢ် ပှၤလၢ​အ​ဟုၣ်တၢ်, သူ​ကသံၣ်မူၤဘှီး ဒီး​မၤ​ကမၣ်မုၣ်​ကမၣ်ခွါ​န့ၣ်​လီၤ. ဒီး​တနီၤ​န့ၣ် အ​ကျိၣ်​အိၣ်​စ့​အိၣ် ဒီး​အ​မံၤဟူသၣ်ဖျါ​ဘၣ်ဆၣ် လၢ​အ​တၢ်အိၣ်မူ​အ​ပူၤ တ​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ်​တၢ်​သူၣ်မံ​သးမုာ်​ဘၣ်. (စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ် ၂:၃-၁၁) လၢညါ​န့ၣ်​ပ​တၢ်​မုၢ်လၢ်​တအိၣ်​ဘၣ် ဘၣ်ဆၣ်​ခဲအံၤ​ခီဖျိ​လၢ လံာ်စီဆှံ​အ​တၢ်မၤစၢၤ​အဃိ ပ​တၢ်​မုၢ်လၢ်​အိၣ်​ထီၣ်​လံ. လၢ​တၢးထီခိးတၢ်​အ​ပူၤ ပ​ဖးဘၣ်​တၢ်​လဲၤခီဖျိ​အါမး​လၢ အ​ဘၣ်ဃး​ဒီး “လံာ်စီဆှံ​ဆီတလဲ ပ​တၢ်အိၣ်မူ” အဂ့ၢ်​န့ၣ်​လီၤ. ပ​ကဲထီၣ်​ခရံာ်ဖိ ဝံၤ​အလီၢ်​ခံ​ဒၣ်လဲာ် ပ​က​ဘၣ်​ပျဲ လံာ်စီဆှံ​လၢ​က​မၤစၢၤ​ပှၤ ဒ်သိး​ပ​တၢ်​ရ့လိာ်သး​ဒီး ယဟိဝၤ​ယွၤ​က​ဂၢၢ်ကျၢၤ​ထီၣ်​အဂီၢ်​လီၤ.

၂. ယွၤ​အ​ကလုၢ်​ကထါ မၤစၢၤဝဲ ပှၤလၢ​တၢ်မၢဖိ​အ​စိၤ​တဖၣ်​ဒ်လဲၣ်.

^၂ ပှၤ​အါဂၤ​န့ၣ် ဖဲ​အ​မၤလိ​ဘၣ်​တၢ်မ့ၢ်​တၢ်တီ​အခါ အဝဲသ့ၣ်​ဆီတလဲ အ​တၢ်အိၣ်မူ​လီၤ. လၢ​တၢ်မၢဖိ​အ​စိၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​လၢ အိၣ်ဒီး​တၢ်​မုၢ်လၢ်​လၢ​က​ထီၣ်ဘၣ်​လၢ မူခိၣ် တဖၣ်​သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ်​ဘၣ်​မၤတၢ်​ဆီတလဲ​စ့ၢ်ကီး​လီၤ. (ဖး ၁ ကရံၣ်သူး ၆:၉-၁၁ တက့ၢ်.) ဖဲ​စီၤ​ပီလူး​တဲဝဲ​ဘၣ်ဃး​ဒီး ပှၤ​တဖၣ်​လၢ​တ​န့ၢ်သါဘၣ် ယွၤ​အဘီ​အမုၢ် အဂ့ၢ်​ဝံၤ​အလီၢ်​ခံ တဲ​စ့ၢ်ကီး​ဝဲ​လၢ “သု​ဝဲ​တနီၤနီၤ, သု​မ့ၢ်တ့ၢ်​ပှၤ​ဒ်​န့ၣ်​အသိး​လီၤ.” ပှၤ​သ့ၣ်​တဖၣ်​အံၤ ဆီတလဲ​အသး မ့ၢ်​လၢ​ယွၤ​အသး​စီဆှံ ဒီး​အ​ကလုၢ်​ကထါ အ​တၢ်မၤစၢၤ​အဃိ​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤ​တနီၤ​ကဲထီၣ်​ခရံာ်ဖိ​ဝံၤ​အလီၢ်​ခံ အဝဲသ့ၣ်​မၤ​ဘၣ်​တၢ်ကမၣ် ဒိၣ်ဒိၣ်​မုၢ်မုၢ်​အဃိ အ​တၢ်​ရ့လိာ်သး​ဒီး ယဟိဝၤ​ယွၤ​ဘၣ်ဒိ​ဝဲ​လီၤ. အဒိ, လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါ​ထီၣ်ဝဲ​လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​လၢ​အဘၣ်​တၢ်ဒိးဖှူ​အီၤ​တဂၤ မၤ​ကမၣ်​ဘၣ်​တၢ်​အဃိ ဘၣ်​တၢ်​ဟီထီၣ်ကွံာ်​အီၤ လၢ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​အ​ပူၤ​လီၤ. လၢခံ​မ့ၢ်​လၢ အဝဲ​ဆီတလဲ​အသး​အဃိ ဘၣ်​တၢ်​တူၢ်လိာ်​က့ၤ​အီၤ​လၢ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​အ​ပူၤ​လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၅:၁-၅; ၂ ကရံၣ်သူး ၂:၅-၈) ပ​ထံၣ်ဘၣ်​လၢ​လံာ်စီဆှံ မၤစၢၤဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​တဖၣ် လၢ​က​ဆီတလဲ​အ​တၢ်အိၣ်မူ​အဃိ ကဲထီၣ်​တၢ်ဂံၢ်​တၢ်ဘါ​လၢ​ပဂီၢ်​ဒိၣ်မး​လီၤ.

၃. တၢ်​မၤလိ​အံၤ​အ​ပူၤ ပ​က​တဲသကိး​တၢ်ဂ့ၢ်​မနုၤ​လဲၣ်.

^၃ ယွၤ​အ​ကလုၢ်​ကထါ​န့ၣ် အစိကမီၤ​အိၣ်​အါမး​လီၤ. ဒီး​ယွၤ​အ​ကလုၢ်​ကထါ​န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ​ယဟိဝၤ​ယွၤ အ​တၢ်ဟ့ၣ်​အဃိ ပ​အဲၣ်ဒိး​သူ​အီၤ​ဂ့ၤဂ့ၤ​လီၤ. (၂ တံၤမသ့း ၂:၁၅) လၢ​တၢ်​မၤလိ​အံၤ​အ​ပူၤ ပ​က​တဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်​လၢ​လာ်​တဖၣ်​အံၤ​လီၤ. (၁) လံာ်စီဆှံ ကဲဘျုး​လၢ ပ​တၢ်အိၣ်မူ​အ​ပူၤ​ဒ်လဲၣ်, (၂) လံာ်စီဆှံ ကဲဘျုး​လၢ ပ​တၢ်​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ်မၤ​အ​ပူၤ​ဒ်လဲၣ် ဒီး (၃) ဖဲ​ပ​သိၣ်လိ​တၢ်​လၢ ပျဲၢ်စီၢ်ခိၣ်​အခါ ပ​မ့ၢ်​သူ​လံာ်စီဆှံ ဂ့ၤဂ့ၤ​န့ၣ် က​ကဲဘျုး​ဒ်လဲၣ်. တၢ်ဂ့ၢ်​လၢ​ပ​က​မၤလိ​ဘၣ်​တဖၣ်​န့ၣ် က​မၤစၢၤ​ပှၤလၢ ပ​က​ပာ်ဖျါ​ထီၣ် ပ​တၢ်အဲၣ် ဒီး​တၢ်​စံးဘျုး​စံးဖှိၣ် ပ​ပၢ်​အိၣ်​လၢ​မူခိၣ် လၢ​အ​သိၣ်လိ​ပှၤလၢ ပ​က​ဘၣ်ဘျုး​ဘၣ်ဖှိၣ်​အဂီၢ်​န့ၣ်​လီၤ.—ယၡါယၤ ၄၈:၁၇.

၄. (က) ဒ်သိး​ယွၤ​အ​ကလုၢ်​ကထါ အစိကမီၤ က​ကဲဘျုး​လၢ​ပဂီၢ်​န့ၣ် ပ​က​ဘၣ်​မၤ​တၢ်မနုၤ​လဲၣ်. (ခ) န​ဖး​လံာ်စီဆှံ လၢ​အဆၢ​ကတီၢ်​ဖဲလဲၣ်.

^၄ ဒ်သိး​ယွၤ​အ​ကလုၢ်​ကထါ အစိကမီၤ က​ကဲဘျုး​လၢ​ပဂီၢ်​န့ၣ် ပ​က​ဘၣ်​ဖး လံာ်စီဆှံ​ထီဘိ​လီၤ. ပ​က​ဘၣ်​ဂုာ်ကျဲးစၢး ဖး​အီၤ​ကိးနံၤဒဲး​လီၤ. (ယိၤၡူ ၁:၈) ပဝဲ​သ့ၣ်​တဖၣ် အါတက့ၢ်န့ၣ် ပ​တၢ်မၤ​အါ​ဒိၣ်မး​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပ​တဘၣ်​ပျဲ ပ​မူဒါ​မ့ၢ်ဂ့ၤ တၢ်မၤ​တ​မံၤဂ့ၤ​တ​မံၤဂ့ၤ က​မၤတံာ်တာ်​ပှၤလၢ ပ​က​ဖး​လံာ်စီဆှံ​အဂီၢ်​ဘၣ်. (ဖး အ့းဖ့းစူး ၅:၁၅, ၁၆ တက့ၢ်.) ဒ်သိး​ပ​က​ဖး​လံာ်စီဆှံ​အဂီၢ် ဘၣ်​သ့ၣ်​သ့ၣ် ပ​ဟံးန့ၢ်​တၢ်​ဆၢကတီၢ်​လၢ ဂီၤခီ, မုၢ်ဆါခီ မ့တမ့ၢ် မုၢ်နၤခီ သ့ဝဲ​လီၤ. ပ​သးလီၤ​ပ​လိာ်​ဒီး ပှၤ​ကွဲး​ထါ​စံးထီၣ်​ပတြၢၤ အ​တၢ်ကတိၤ​လၢ​အမ့ၢ်– “ယ​အဲၣ်ဒိး​န​တၢ်သိၣ်​တၢ်သီ​န့ၣ် ဆံး​ဒိၣ်​လဲၣ်. ယ​ဆိကမိၣ်​တၢ်​လၢ အဂ့ၢ်​အကျိၤ​သ့​သ့​တနံၤ​လီၤ.”—စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၁၁၉:၉၇.

၅, ၆. (က) ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ ပ​က​ဘၣ်​ဆိကမိၣ်​ထံ တၢ်​လၢ​ပ​ဖး​အီၤ​တဖၣ်​လဲၣ်. (ခ) ဒ်သိး​က​ကဲဘျုး​လၢ ပ​တၢ်အိၣ်မူ​ပူၤ​အဂီၢ် ပ​က​ဘၣ်​ပ​ဆိကမိၣ်​ထံ​အီၤ​ဒ်လဲၣ်. (ဂ) န​မ့ၢ်​ဖး​လံာ်စီဆှံ ဒီး​ဆိကမိၣ်​ထံ​အီၤ​န့ၣ် က​မၤစၢၤ​နၤ​ဒ်လဲၣ်.

^၅ ထဲဒၣ်​ပ​ဖး​လံာ်စီဆှံ​န့ၣ် တလၢပှဲၤ​ဒံး​ဘၣ်. ပ​က​ဘၣ်​ဆိကမိၣ်​ထံ တၢ်​လၢ​ပ​ဖး​အီၤ​တဖၣ် လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး​လီၤ. (စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၁:၁-၃) ပ​မ့ၢ်​မၤ​ဒ်​န့ၣ်​မး ပ​မၤထွဲ​လံာ်စီဆှံ အ​တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်​တဖၣ်​က​န့ၢ်​လီၤ. ပ​မ့ၢ်​ဖး​ကစၢ်​ယွၤ အ​ကလုၢ်​ကထါ​လၢ အံၣ်လဲးထြီနံး​တၢ်ပီးတၢ်လီ​အ​ပူၤ​မ့ၢ်ဂ့ၤ လံာ်စီဆှံ​အ​ပူၤ​မ့ၢ်ဂ့ၤ ပ​က​ဘၣ်​ဖး​အီၤ​တုၤ အ​နုာ်လီၤ​လၢ​ပ​သးပူၤ ဒ်သိး​က​ထိၣ်ဟူး​ထိၣ်ဂဲၤ​ထီၣ်​ပှၤလၢ ပ​က​ဆီတလဲ ပ​တၢ်အိၣ်မူ​အဂီၢ်​လီၤ.

^၆ ဒ်သိး​ယွၤ​အ​ကလုၢ်​ကထါ က​ကဲဘျုး​လၢ ပ​တၢ်အိၣ်မူ​အဂီၢ် ပ​က​ဘၣ်​ဆိကမိၣ်​ထံ​အီၤ​ဒ်လဲၣ်. ဖဲ​ပ​ဖး​လံာ်စီဆှံ​အခါ ပ​ကြၢး​အိၣ်​ပတုာ်​တစိၢ်ဖိ ဒီး​သံကွၢ်လီၤက့ၤ​ပ​သး​လၢ– ‘တၢ်ဂ့ၢ်​အံၤ​သိၣ်လိ ယၤ​ဘၣ်ဃး​ဒီး ယဟိဝၤ​ယွၤ​အဂ့ၢ်​ဒ်လဲၣ်. မ့ၢ် ယ​မၤထွဲ​အီၤ​လၢ ယ​တၢ်အိၣ်မူ​အ​ပူၤ​လံဧါ. ယ​ကြၢး​မၤတၢ်​ဆီတလဲ မနုၤ​တဖၣ်​ဒံး​လဲၣ်.’ ပ​မ့ၢ်​ဆိကမိၣ်​ထံ ယွၤ​အ​ကလုၢ်​ကထါ​ဒီး ဃ့​ဘါ​ထုကဖၣ် ဒ်သိး​ပ​မၤထွဲ​တၢ်​လၢ ပ​ဖးဘၣ်​အီၤ​တဖၣ် က​န့ၢ်​အဂီၢ်​န့ၣ် ပ​က​ပ​လၢၢ်​ဘၣ် လံာ်စီဆှံ​အ​တၢ်စိ​တၢ်​မီၤ​လီၤ.—၂ ကရံၣ်သူး ၁၀:၄, ၅.

၇. လၢ​န​တၢ်​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ်မၤ​အ​ပူၤ န​သူ​ယွၤ​အ​ကလုၢ်​ကထါ ဂ့ၤဂ့ၤ​က​သ့​ဒ်လဲၣ်.

^၇ ဖဲ​ပ​လဲၤ​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ် ဒီး​သိၣ်လိ​တၢ်​အခါ အရ့ဒိၣ်​လၢ​ပ​က​ဘၣ်​သူ ယွၤ​အ​ကလုၢ်​ကထါ​လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​တဂၤ တဲဝဲ​လၢ “န​မ့ၢ်​လဲၤ​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ် ဒီး​ယဟိဝၤ​ယွၤ လၢ​တ​ဟံၣ်​ဘၣ်​တ​ဟံၣ်​န့ၣ် န​က​တဲ​ထဲ​တဂၤဧိၤ​ဧါ မ့တမ့ၢ် န​က​ပျဲ ယဟိဝၤ​ယွၤ တဲ​စ့ၢ်ကီး​ဧါ.” ဖဲ​ပ​ဖးပၠး​ပှၤဂၤ လံာ်စီဆှံ​အခါ လီၤဂာ်​ဒ်​ပ​ပျဲ ယဟိဝၤ​ယွၤ တဲတၢ်​ဒီး​အဝဲသ့ၣ်​န့ၣ်​လီၤ. ပ​မ့ၢ်​ဃုထၢ​လံာ်စီဆှံ​အဆၢ​လၢ အကြၢး​ဝဲ​ဘၣ်​ဝဲ​န့ၣ် အသဟီၣ်​ဆူၣ်​ဒိၣ်န့ၢ်​ဒံး ကယဲၢ်​တၢ်ကတိၤ​လၢ ပ​တဲ​ခဲလၢာ်​လီၤ. (၁ သ့းစၤလနံ ၂:၁၃) ဖဲ​န​လဲၤ​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ်​အခါ မ့ၢ်​န​ဂုာ်ကျဲးစၢး ဖးပၠး​ပှၤဂၤ လံာ်စီဆှံ တ​သ့​ဖဲ​အ​သ့​စ့ၢ်ကီး​ဧါ.

၈. ဖဲ​ပ​လဲၤ​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ်​အခါ ထဲဒၣ်​ပ​ဖး​လံာ်စီဆှံ​န့ၣ် ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ တလၢပှဲၤ​ဒံး​ဘၣ်​လဲၣ်.

^၈ ပှၤ​အါတက့ၢ်န့ၣ် တ​နၢ်ပၢၢ်​ဝဲ လံာ်စီဆှံ​အခီပညီ​ဘၣ်​အဃိ ဖဲ​ပ​လဲၤ​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ်​အခါ ထဲဒၣ်​ပ​ဖးပၠး​ပှၤဂၤ​လၢ လံာ်စီဆှံ​န့ၣ် တလၢပှဲၤ​ဒံး​ဘၣ်. ဒ်​တၢ်မၢဖိ​အ​စိၤ​အသိး မုၢ်မဆါ​တနံၤ​အံၤ​စ့ၢ်ကီး ဒ်​န့ၣ်​အသိး​လီၤ. (ရိမ့ၤ ၁၀:၂) လံာ်စီဆှံ​အဆၢ​လၢ ပ​ဖးပၠး​ဟံၣ်​ကစၢ်​န့ၣ် တဘၣ်​ဆိကမိၣ်​လၢ အဝဲ​နၢ်ပၢၢ်​ဝဲ​တဘျီဃီ​န့ၣ်​တဂ့ၤ. က့ၤဖး​ကဒါက့ၤ တၢ်ကတိၤ​လၢ​အရ့ဒိၣ် ဒီး​တဲ​နၢ်ပၢၢ်​အီၤ အခီပညီ​တက့ၢ်. န​မ့ၢ်​မၤ​ဒ်​န့ၣ်​န့ၣ် ကစၢ်​ယွၤ​အ​ကလုၢ်​ကထါ က​နုာ်လီၤ​လၢ အဝဲသ့ၣ်​အသး​ပူၤ​လီၤ.—ဖး လူၤကၣ် ၂၄:၃၂ တက့ၢ်.

၉. ဒ်သိး​ပှၤ​က​သးစၢၢ်ဆၢ လံာ်စီဆှံ​အဂီၢ် တချုး​လၢ​ပ​ဖးပၠး​အီၤ လံာ်စီဆှံ​ဒံး​ဘၣ်​န့ၣ် ပ​တဲ​အီၤ​တၢ်ကတိၤ မနုၤ​တဖၣ်​သ့​လဲၣ်. ဟ့ၣ်​တၢ်အဒိ​တက့ၢ်.

^၉ ဒ်သိး​ဟံၣ်​ကစၢ် က​သးစၢၢ်ဆၢ​ဝဲ လံာ်စီဆှံ​အဂီၢ် တချုး​လၢ​ပ​ဖးပၠး​အီၤ လံာ်စီဆှံ​အခါ ပ​တဲ​အီၤ​တၢ်ကတိၤ​တဖၣ်​အံၤ​သ့​လီၤ. အဒိ, ပ​တဲ​အီၤ​လၢ “ဘၣ်ဃး​ဒီး​တၢ်ဂ့ၢ်​အံၤန့ၣ် တၢ်ဘၣ်တ့​ကစၢ် တဲဝဲ​ဒ်လဲၣ်.” ပ​မ့ၢ်​တဲတၢ်​ဒီး ပှၤလၢ​အ​တမ့ၢ်​ခရံာ်ဖိ​ဘၣ်​န့ၣ် ပ​တဲ​အီၤ​ဒ်အံၤ​သ့​လီၤ. “ပ​ကကွၢ်​သကိး လံာ်​လၢ​အ​မံၤဟူသၣ်ဖျါ​တဘ့ၣ် တဲဝဲ​ဒ်လဲၣ်.” ပ​မ့ၢ်​တဲသကိး​တၢ်​ဒီး ပှၤလၢ​အ​တ​နာ်​ယွၤ​န့ၣ် ပ​သံကွၢ်​အီၤ​ဒ်အံၤ​သ့​လီၤ. “တၢ်ကတိၤ​လၢပျၢၤ​အံၤ မ့ၢ်​န​နၢ်ဟူ​ဘၣ် တဘျီဘျီ​ဧါ.” ပ​က​ဘၣ်​သ့ၣ်နီၣ်​ထီၣ်​လၢ ပှၤ​တဂၤ​စုာ်စုာ်​န့ၣ် အ​တၢ်အိၣ်သး​ဒီး​အ​တၢ်နာ် တ​ဒ်သိး​လိာ်အသး​ဘၣ်​အဃိ ပ​က​ဂုာ်ကျဲးစၢး​အဂ့ၤ​ကတၢၢ် ဒ်သိး​အဝဲသ့ၣ် က​သူၣ်အိၣ်​သးအိၣ် ယွၤ​ကလုၢ်​ကထါ​အဂီၢ်​လီၤ.—၁ ကရံၣ်သူး ၉:၂၂, ၂၃.

၁၀. (က) တဲ​ဖျါထီၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​တဂၤ အ​တၢ်​လဲၤခီဖျိ​တက့ၢ်. (ခ) မ့ၢ်​န​ထံၣ်ဘၣ်​လၢ ယွၤ​အ​ကလုၢ်​ကထါ အဘျုး​အိၣ်​နီၢ်နီၢ်​လၢ န​တၢ်​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ တၢ်မၤ​အ​ပူၤ​ဧါ.

^၁၀ ပှၤ​အါဂၤ​န့ၣ် ဖဲ​အ​လဲၤ​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ်​အခါ သူဝဲ​ယွၤ​အ​ကလုၢ်​ကထါ​အဃိ ထံၣ်ဘၣ်​ဝဲ​လၢ အ​ကဲဘျုး​ဝဲ​ဒိၣ်မး​လီၤ. အဒိ, ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​တဂၤ လဲၤ​ဟး​အိၣ်သကိး​ဝဲ ပှၤသးပှၢ်​လၢ အ​ဟံးန့ၢ်​ဖး​ဝဲ​ပ​လံာ်လဲၢ် လၢ​အ​နံၣ်​အါမး​တဂၤ​လီၤ. ဘၣ်​တနံၤ လၢ​က​ဟ့ၣ်လီၤ​ဝဲ တၢးထီခိးတၢ် ဟဲထီၣ်​အသီ​တဘ့ၣ်​အလီၢ် အဝဲ​ဖး​ပၠးဝဲ​လံာ်စီဆှံ​တ​ဆၢ​လီၤ. အဝဲ​ဖး​ပၠးဝဲ ၂ ကရံၣ်သူး ၁:၃, ၄ လၢ​အ​စံး​ဝဲ– “တၢ်​သးကညီၤ​အ​ပၢ်, ဒီး​တၢ်​မၤမုာ်​ခဲလၢာ် အ​ကစၢ် . . . အဝဲဒၣ် မၤမုာ်​ထီၣ်​ပှၤလၢ ပ​တၢ်နး​တၢ်ဖှီၣ်​ခဲလၢာ်​အ​ပူၤ” လီၤ. တၢ်ကတိၤ​တဖၣ်​အံၤ ထိးဘၣ်​ပှၤသးပှၢ်​တဂၤ​အံၤ အ​သူၣ်​အသး​အဃိ အဝဲ​မၢ​က​ဒီး​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​လၢ က​ဖး​ဝဲ​အသီ​တဘျီ​လီၤ. ဒီး​ပှၤသးပှၢ်​အံၤ တဲဘၣ်​အီၤ လၢ အဝဲ​ဒီး​အမါ​န့ၣ် လိၣ်ဘၣ်​တၢ်​မၤမုာ်​ထီၣ်​က့ၤ​န့ၣ်​လီၤ. မ့ၢ်​လၢ​လံာ်စီဆှံ တ​ဆၢ​အံၤ​အဃိ အဝဲ​အဲၣ်ဒိး​သ့ၣ်ညါ​အါထီၣ် လံာ်စီဆှံ​အဂ့ၢ်​လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ ပ​မ့ၢ်​သူ​ယွၤ​အ​ကလုၢ်​ကထါ​လၢ ပ​တၢ်​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ်မၤ​အ​ပူၤ​န့ၣ် ကဲဘျုး​ဝဲ​နီၢ်နီၢ်​လီၤ.—မၤတၢ် ၁၉:၂၀.

၁၁. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​လၢ အ​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ်​မူဒါ​လၢ က​သိၣ်လိ​တၢ်​လၢ ပျဲၢ်စီၢ်ခိၣ်​န့ၣ် အိၣ်ဒီး​မူဒါ​ဒ်လဲၣ်.

^၁၁ ပဝဲ​သ့ၣ်​တဖၣ်​န့ၣ် ပ​ထီၣ်​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​ရိဖှိၣ်, ကဝီၤ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ် ဒီး​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​ဖးဒိၣ်​တဖၣ် မုာ်​ဒိၣ်မး​လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်​ခိၣ်သ့ၣ်​လၢ ပ​လဲၤထီၣ်​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​န့ၣ် မ့ၢ်​ဒ်သိး ပ​က​ဘူၣ်ထီၣ်​ဘါထီၣ် ယဟိဝၤ​ယွၤ​အဂီၢ်​လီၤ. တကးဒံးဘၣ် တၢ်​လၢ​ပ​မၤလိ​ဘၣ်​တဖၣ်​န့ၣ် ကဲဘျုး​လၢ​ပဂီၢ်​ဒိၣ်မး​လီၤ. လၢ​တၢ်ဂ့ၢ်​တဖၣ်​အံၤ​အဃိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​လၢ က​ဘၣ်​သိၣ်လိ​တၢ်​လၢ ပျဲၢ်စီၢ်ခိၣ်​တဖၣ်​န့ၣ် အိၣ်ဒီး​တၢ်ခွဲး​တၢ်ယာ်​လီၤဆီ ဒီး​မူဒါ​ဖးဒိၣ်​လီၤ. (ယၤကိာ် ၃:၁) လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ အဝဲသ့ၣ်​အ​တၢ်​သိၣ်လိ​န့ၣ် က​ဘၣ်​သန့ၤ​ထီၣ်​အသး​လၢ ယွၤ​အ​ကလုၢ်​ကထါ​န့ၣ်​လီၤ. န​မ့ၢ်​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ် တၢ်ခွဲး​တၢ်ယာ်​ဒ်အံၤ​န့ၣ် ဒ်သိး​ယွၤ​အ​ကလုၢ်​ကထါ က​နုာ်လီၤ​လၢ ပှၤဒိကနၣ်တၢ်ဖိ​တဖၣ် အသး​ပူၤ​အဂီၢ် န​က​မၤ​ဒ်လဲၣ်.

၁၂. ပှၤလၢ​အ​ဟ့ၣ် တၢ်​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ်​တဖၣ် ဒ်သိး​အ​တၢ်​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ် က​ဒိးသန့ၤ​ထီၣ်​အသး​လၢ လံာ်စီဆှံ​အဂီၢ် မၤဝဲ​က​သ့​ဒ်လဲၣ်.

^၁၂ ဖဲ​န​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ်​လၢ ပျဲၢ်စီၢ်ခိၣ်​အခါ လံာ်စီဆှံ​န့ၣ် က​ဘၣ်​မ့ၢ်​တၢ်​လၢ​အရ့ဒိၣ်​ကတၢၢ်​လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၇:၁၆) ပ​က​ဘၣ်​ပ​လီၢ်​ပ​သး ဒ်သိး​ပှၤ​သု​တ​သးစၢၢ်ဆၢ တၢ်အဒိ မ့တမ့ၢ် တၢ်​လဲၤခီဖျိ​လၢ ပ​သူ​အီၤ​တဖၣ်​အါန့ၢ်ဒံး လံာ်စီဆှံ​န့ၣ်​တဂ့ၤ လီၤ. တကးဒံးဘၣ် သ့ၣ်နီၣ်​ထီၣ်​လၢ ဖဲ​န​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ်​အခါ န​ဖး​လံာ်စီဆှံ​န့ၣ် တလီၤဂာ်​ဒ် န​သိၣ်လိ​လံာ်စီဆှံ​ဘၣ်. ဖဲ​န​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ်​အခါ န​မ့ၢ်​ဖး​လံာ်စီဆှံ​အဆၢ အါတလၢ​န့ၣ် ပှၤ​တိၢ်နီၣ်​အီၤ​တဘၣ်​ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ ဃုထၢ​လံာ်စီဆှံ​အဆၢ​လၢ န​ကသူ​အီၤ​လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး​န့ၣ်​တက့ၢ်. ဟံးန့ၢ်​တၢ်​ဆၢကတီၢ်​လၢ န​က​ဖး​လံာ်စီဆှံ, တဲ​နၢ်ပၢၢ်​အခီပညီ, ဟ့ၣ်​တၢ်အဒိ ဒီး​ပ​မၤထွဲ​အီၤ​လၢ တၢ်အိၣ်မူ​အ​ပူၤ က​သ့​ဒ်လဲၣ်​တက့ၢ်. (နဃ့မယၤ ၈:၈) န​မ့ၢ်​ဘၣ်​ဟ့ၣ်​တၢ်​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ်​လၢ အ​အိၣ်​လၢ​တၢ်ဂ့ၢ်​လၢ​တၢ်​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ်​အဂီၢ် (outline) အ​ပူၤ​န့ၣ် ဖး​ဒီး​ကတဲာ်​ကတီၤ​ဆိပာ် တၢ်ဂ့ၢ်​တၢ်ကျိၤ ဒီး​လံာ်စီဆှံ​အဆၢ​တဖၣ်​တက့ၢ်. ဂုာ်ကျဲးစၢး ဃု​သ့ၣ်ညါ​တၢ်ဂ့ၢ်​တၢ်ကျိၤ​တဖၣ် ဒီး​လံာ်စီဆှံ​အဆၢ​တဖၣ် ဘျးစဲ​လိာ်အသး​ဒ်လဲၣ်​န့ၣ်​တက့ၢ်. ဒီး​သူ​လံာ်စီဆှံ​အဆၢ​တနီၤ​လၢ က​ပာ်ဖျါ​ထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်​လၢ​အရ့ဒိၣ် လၢ​အ​အိၣ်​လၢ တၢ်ဂ့ၢ်​လၢ​တၢ်​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ်​အဂီၢ် အ​ပူၤ​န့ၣ်​တက့ၢ်. (န​ဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်​လၢ လံာ်​လၢ​အမ့ၢ် တၢ်​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ်​ကၠိ​လံာ် (Benefit From Theocratic Ministry School Education) ကဘျံးပၤ ၂၁ တုၤ ၂၃ အ​ပူၤ​သ့​လီၤ.) တၢ်​လၢ​အရ့ဒိၣ်​ကတၢၢ်​န့ၣ် ဃ့​ယဟိဝၤ​ယွၤ အ​တၢ်မၤစၢၤ ဒ်သိး​န​တဲ​နၢ်ပၢၢ်​အ​ကလုၢ်​ကထါ​က​သ့ ဂ့ၤဂ့ၤ​အဂီၢ်​န့ၣ်​တက့ၢ်.—ဖး ဧ့စြၤ ၇:၁၀; ကတိၤဒိ ၃:၁၃, ၁၄ တက့ၢ်.

၁၃. (က) ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​တဂၤ ဖဲ​အ​ထီၣ်​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​ရိဖှိၣ်​အခါ လံာ်စီဆှံ​အဆၢ​လၢ အ​နၢ်ဟူ​ဘၣ်​ဝဲ​တ​ဆၢ ကဲဘျုး​လၢ​အဂီၢ်​ဒ်လဲၣ်. (ခ) ဖဲ​န​ထီၣ်​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​ရိဖှိၣ်​အခါ လံာ်စီဆှံ​အဆၢ​လၢ န​နၢ်ဟူ​ဘၣ်​တဖၣ်​န့ၣ် ကဲဘျုး​လၢ​နဂီၢ်​ဒ်လဲၣ်.

^၁၃ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ် လၢ​အ​အိၣ်​လၢ ကီၢ်အီးစတြ့လံယါ​တဂၤ ဖဲ​အ​နီၢ်ဆံး​ဒံး​အခါ တူၢ်ဘၣ်​ဝဲ​တၢ်​လၢ​အ​လီၤ သူၣ်အုး​သးအုး​အါမး​လီၤ. လၢခံ​အဝဲ​သ့ၣ်ညါ​ထီၣ် ယဟိဝၤ​ယွၤ ဒၣ်လဲာ်​တ​တူၢ်ဘၣ်​ဝဲ​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အဲၣ်အီၤ​ဘၣ်. ဘၣ်​တဘျီ ဖဲ​အဝဲ ထီၣ်​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​ရိဖှိၣ်​အခါ နၢ်ဟူ​ဘၣ်​ဝဲ လံာ်စီဆှံ​တ​ဆၢ​လၢ အ​ထိးဘၣ်​အသး​န့ၣ်​လီၤ. အဝဲ​ဆိကမိၣ်​ထံ​ဝဲ လံာ်စီဆှံ​တ​ဆၢ​အံၤ ဒီး​ဃု​သ့ၣ်ညါ​အါထီၣ်​ဝဲ ဒီး​ဖး​စ့ၢ်ကီး လံာ်စီဆှံ​အဆၢ​လၢ​အဂၤ​တဖၣ်​လီၤ. ခီဖျိ​လၢ အ​မၤဝဲ​ဒ်အံၤ​အဃိ နာ်ဝဲ​လၢ​ယဟိဝၤ​ယွၤ အဲၣ်အီၤ​သပှၢ်တၢၢ်​လီၤ. * (ကွၢ်​တၢ်ဂ့ၢ်​အဘျဲၣ်​တက့ၢ်.) ဖဲ​န​လဲၤထီၣ် တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​ရိဖှိၣ်, ကဝီၤ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​ဖးဒိၣ်​အခါ မ့ၢ်​န​နၢ်ဟူ​ဘၣ်​လံာ်စီဆှံ​အဆၢ​လၢ အ​ထိးဘၣ်​န​သး ဒ်​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​တဂၤ​အံၤ​အသိး အိၣ်​တဘျီဘျီ​ဧါ.—နဃ့မယၤ ၈:၁၂.

၁၄. ပ​အဲၣ်​ဒီး​ပ​ပာ်လုၢ်​ပာ်ပှ့ၤ ယဟိဝၤ​ယွၤ အ​ကလုၢ်​ကထါ​န့ၣ် ပ​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​အီၤ​က​သ့​ဒ်လဲၣ်.

^၁၄ ယဟိဝၤ​ယွၤ ဟ့ၣ်​ပှၤ​အ​ကလုၢ်​ကထါ လံာ်စီဆှံ​အဃိ ပ​စံးဘျုး​အီၤ​ဒိၣ်မး​လီၤ. ယဟိဝၤ​ယွၤ အၢၣ်လီၤ​ဝဲ​လၢ အ​ကလုၢ်​ကထါ က​အိၣ်ဝဲ​လီၤစိၤ​လီၤထီ ဒီး​အဝဲ​က​တီ​ဒီး အ​တၢ်အၢၣ်​လီၤထီ​ဘိ​လီၤ. (၁ ပ့းတရူး ၁:၂၄, ၂၅) လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ ပ​က​ဖး​လံာ်စီဆှံ ကိးနံၤဒဲး, မၤထွဲ​အီၤ​လၢ ပ​တၢ်အိၣ်မူ​အ​ပူၤ ဒီး​သူ​အီၤ​လၢ​က​မၤစၢၤ ပှၤဂၤ​အဂီၢ်​လီၤ. ပ​မ့ၢ်​မၤ​ဒ်​န့ၣ်​န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်​ပ​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​လၢ ပ​အဲၣ်​ဒီး​ပ​ပာ်လုၢ်​ပာ်ပှ့ၤ တၢ်ဟ့ၣ်​လၢ​အလုၢ်​ဒိၣ်​ပှ့ၤဒိၣ်​အံၤ​လီၤ. တကးဒံးဘၣ် မ့ၢ်ဒၣ်​ပ​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​စ့ၢ်ကီး​လၢ ပ​အဲၣ်​ဒီး​ပ​စံးဘျုး​စံးဖှိၣ် ယဟိဝၤ​ယွၤ လၢ​အ​ဒုးအိၣ်​ထီၣ် လံာ်စီဆှံ​န့ၣ်​လီၤ.