“ပှၤတီပှၤလိၤ ကသးခုလၢယွၤအပူၤ”
ဒၤယဲနၤ အသးအိၣ်အနံၣ် ၈၀ ဘျဲၣ်ဒီးလၢအပူၤကွံာ်အနံၣ်တဖၣ်န့ၣ် အဝဲတူၢ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲအါမးလီၤ. အဝဲအဝၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်သးပ့ၤနီၣ်တၢ်ဆူၣ် အတၢ်ဆါ ဒီးအိၣ်ဝဲလၢ တၢ်လီၢ်လၢပှၤပာ်ပှၤသးပှၢ်အလီၢ် ဒီးလၢခံအဝၤ သံသဒၣ်ကွံာ်အီၤလီၤ. အဖိခွါခံဂၤစ့ၢ်ကီး သံသဒၣ်ကွံာ်အီၤ ဒီးအဝဲအိၣ်ဒီး နုၢ်ခဲစၢၣ်တၢ်ဆါလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ ဒီးလၢတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤန့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်ထံၣ်လၢ ဒၤယဲနၤသးခုထီဘိလီၤ.
ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ကၠီ(န်) န့ၣ်ကဲဝဲ ပှၤလဲၤတရံးအံးက့ၤကွၢ်က့ၤတၢ် (traveling overseer) အိၣ်ဝဲ ၄၃ နံၣ်ဘျဲၣ်လီၤ. အဝဲဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲ အမူဒါအံၤဒိၣ်မး ဒီးတဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ကမၤတၢ်မၤလၢအဂၤနီတခါဘၣ်. ခီဖျိလၢ အဝဲဘၣ်ကွၢ်ထွဲဝဲ အဘူးအတံၢ်လၢ အအိၣ်တဆူၣ်တချ့ဘၣ်တဂၤအဃိ အဝဲမၤဝဲ အမူဒါအံၤတသ့လၢၤဘၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်လၢ အသ့ၣ်ညါဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ် ကၠီ(န်) န့ၣ်ဖဲအဝဲသ့ၣ်က့ၤထံၣ်ဘၣ်ဝဲ ကၠီ(န်) လၢကဝီၤအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်အပူၤအခါ အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဝဲလၢ ကၠီ(န်)အတၢ်သးခု တလီၤမၢ်ဘၣ်. အဝဲအသးခုဒံး ဒိၣ်မးလီၤ.
ဘၣ်မနုၤအဃိ ဒၤယဲနၤ ဒီး ကၠီ(န်) အသးခုဒံးလဲၣ်. ပှၤလၢအတူၢ်ဘၣ် တၢ်သူၣ်အုးသးအုးတဂၤန့ၣ် အသးခုကသ့ဒ်လဲၣ်. ပှၤလၢအဘၣ်တူၢ်ၡူကွံာ် အမူဒါလၢ အဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်သးခုကသ့ဒ်လဲၣ်. လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤ တၢ်စံးဆၢလီၤ. လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ “ပှၤတီပှၤလိၤ ကသးခုလၢယွၤအပူၤ” လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၆၄:၁၀) ပမ့ၢ်သ့ၣ်ညါ တၢ်လၢအကမၤသးခုပှၤထီဘိ ဒီးတၢ်လၢအတမၤသးခုပှၤထီဘိန့ၣ် ပကနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအဝဲန့ၣ်လီၤ.
တၢ်သးခု တစိၢ်တလီၢ်
တၢ်လၢအမၤသးခုပှၤန့ၣ် အိၣ်ဝဲလီၤ. အဒိ ဆိကမိၣ်ကွၢ် ပှၤလၢအအဲၣ်လိာ်အသးခံဂၤ ဖျီအသး မ့တမ့ၢ် ပှၤဒီမါဝၤခံဂၤလၢ အဖိဟဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ် မ့တမ့ၢ် ပှၤလၢအဒိးန့ၢ်ဘၣ် မူဒါအသီလၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤအပူၤန့ၣ်တက့ၢ်. တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်ဒီး မၤသးခုပှၤဒိၣ်မးလီၤ. ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်လီၤပှၤ သးသမူတံၤသကိး, ဟ့ၣ်လီၤပှၤတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လၢ ပှၤကထီၣ်ဖိထီၣ်လံၤ ဒီးဟ့ၣ်လီၤပှၤမူဒါ လၢတၢ်ကရၢကရိအပူၤလီၤ.—၁ မိၤၡ့ ၂:၁၈, ၂၂; စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၂၇:၃; ၁ တံၤမသ့း ၃:၁.
ဘၣ်ဆၣ် ပတၢ်သးခုတဖၣ်အံၤန့ၣ် လီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲသ့လီၤ. မ့ၢ်လၢပသးသမူတံၤသကိးန့ၣ် အတသးတီဒီးပှၤ မ့တမ့ၢ် သံသဒၣ်ကွံာ်ပှၤသ့အဃိလီၤ. (ယဃ့းစက့လး ၂၄:၁၈; ဟိၤၡ့ ၃:၁) ဖိလံၤတဖၣ်န့ၣ် တဒိကနၣ် ကစၢ်ယွၤဒီးမိၢ်ပၢ်အကလုၢ်သ့ ဒီးဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ဘၣ်တၢ်နီဟးထီၣ်ကွံာ်အီၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤသ့ဝဲလီၤ. အဒိ စီၤၡမူၤအ့လး အဖိခွါတဖၣ်န့ၣ် တမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤလၢ ကျဲလၢယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲန့ၣ်ဘၣ်. ဒီးစီၤဒၤဝံးစ့ၢ်ကီး ခီဖျိအမၤကမၣ်တၢ်ဒီး နီၢ်ဘၤသၡ့ဘၤအဃိ လၢအဟံၣ်ဖိဃီဖိအပူၤ တၢ်သဘံၣ်သဘုၣ်အိၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ. (၁ ၡမူၤအ့လး ၈:၁-၃; ၂ ၡမူၤအ့လး ၁၂:၁၁) တၢ်မ့ၢ်ကဲထီၣ်အသးဒ်အံၤန့ၣ် တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ကမၤသးခုပှၤအလီၢ် မၤသူၣ်အုးသးအုးပှၤဒီး မၤဘၣ်ဒိပသးဒိၣ်မးလီၤ.
တဘျီတခီၣ် ခီဖျိလၢ ပတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တဂ့ၤလၢၤဘၣ် မ့တမ့ၢ် ပဘၣ်ကွၢ်ထွဲ ပဟံၣ်ဖိဃီဖိ မ့တမ့ၢ် တၢ်ဆီတလဲအိၣ်ထီၣ်လၢ တၢ်ကရၢကရိအပူၤအဃိ ပဘၣ်ပာ်တ့ၢ်ကွံာ် ပမူဒါလီၤ. ပှၤအါဂၤလၢ အဘၣ်တူၢ်ၡူကွံာ်အမူဒါတဖၣ်န့ၣ် တဲဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ် သ့ၣ်နီၣ်ဘၣ်က့ၤ တၢ်သးခုလၢအဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲဖဲ အမၤဝဲအမူဒါအခါန့ၣ်လီၤ.
ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်သးခုတသ့ထီဘိဘၣ်. ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲဒၣ်လဲာ် တၢ်လၢအကမၤသးခုပှၤထီဘိန့ၣ်အိၣ်ဧါ. အိၣ်ဝဲလီၤ. ပထံၣ်ဘၣ်လၢ စီၤၡမူၤအ့လး, စီၤဒၤဝံးဒီး ပှၤအဂၤတဖၣ်န့ၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲဒၣ်လဲာ် အဝဲသ့ၣ် အတၢ်သးခု တလီၤမၢ်ဘၣ်.
တၢ်လၢကမၤသးခုပှၤထီဘိ
ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါဝဲ တၢ်သးခုနီၢ်ကီၢ် မ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. တချုးလၢအဝဲဟဲလီၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢအဝဲ “သူၣ်ပိၢ်သးဝးလၢ [ယွၤ] အမဲာ်ညါတထံၣ်ဃီ” လီၤ. (ကတိၤဒိ ၈:၃၀) ဖဲအဝဲဟဲလီၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအခါ တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲအါမးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယ့ၣ်ၡူး ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်သးခု ခီဖျိလၢ အမၤအပၢ်အတၢ်မၤအဃိလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၄:၃၄) ဖဲအဝဲထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲ အလီၢ်ခံကတၢၢ်တဘျီအခါဒၣ်လဲာ် လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ “အဝဲဒၣ်ဒိးထူၣ်စုညါ, . . . လၢတၢ်သးခု အိၣ်ပာ်လီၤအသးလၢ အမဲာ်ညါအဃိ” လီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၂:၂) တၢ်ဂ့ၢ်ခံမံၤလၢ ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သးခုနီၢ်ကီၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ပကမၤလိန့ၢ်ဘၣ်တၢ်အါမးလီၤ.
ဖဲယ့ၣ်ၡူး အပျဲၢ်အဘီၣ် ၇၀ လဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဝံၤ ဟဲက့ၤလၢယ့ၣ်ၡူးအအိၣ်အခါ အဝဲသ့ၣ်အသးခုဒိၣ်မး ခီဖျိတၢ်လၢအမၤတ့ၢ်ဝဲတဖၣ် ဒီးအနီဟးထီၣ်ကွံာ်ဝဲ တၢ်နါန့ၢ်အဃိလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယ့ၣ်ၡူးတဲအဝဲသ့ၣ်လၢ “မ့ၢ်သးတဖၣ်အိၣ်လၢသုဖီလာ်အဃိဒီး, သုတသးခုတဂ့ၤ. မ့ၢ်သုမံၤဆဲးလီၤအသးလၢမူခိၣ်အဃိဒီး, သးခုတက့ၢ်.” (လူၤကၣ် ၁၀:၁-၉, ၁၇, ၂၀) ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဘၣ်သးန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်န့ၢ်ဒံး မူဒါလီၤဆီခဲလၢာ်ဒီး အဟ့ၣ်ပှၤတၢ်သးခုဒိၣ်န့ၢ်ဒံး မူဒါလီၤဆီတခါဂ့ၤတခါဂ့ၤလီၤ.
ဘၣ်တဘျီဖဲ ယ့ၣ်ၡူးတဲတၢ်ဒီး ပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်အခါ ပှၤယူဒၤမုၣ်တဂၤဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲ အတၢ်သိၣ်လိတဖၣ်ဒိၣ်မးအဃိ အဝဲတဲဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးအမိၢ်န့ၣ် ကသးခုဝဲဒိၣ်မး ခီဖျိလၢ အအိၣ်ဒီးအဖိခွါတဂၤအံၤအဃိလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယ့ၣ်ၡူးတဲဆၢက့ၤအီၤလၢ “မ့ၢ်မးပှၤလၢအနၢ်ဟူ ယွၤအကလုၢ်အကထါ, ဒီးတိၢ်န့ၢ်ဝဲတဖၣ်န့ၣ်, ဘၣ်ဆိၣ်ဂ့ၤ [“သးခု” NWT] ဝဲလီၤ.” (လူၤကၣ် ၁၁:၂၇, ၂၈) ခီဖျိလၢ ပဖိ အဃိ ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်သးခုလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်လၢကမၤသးခုပှၤထီဘိန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ပဒိကနၣ်ယဟိဝၤယွၤအကလုၢ် ဒီးအိၣ်ဒီးတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးအီၤ ဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်လီၤ.
ဖဲပတူၢ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးပှၤအခါ ပသးခုဒိၣ်မးလီၤ. အဃိပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်မၤကွၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအမုာ်ဘၣ်ပှၤဘၣ်ဆၣ် တၢ်မၤကွၢ်တဖၣ်န့ၣ် မၤလီၤမၢ်ပတၢ်သးခုတခါအံၤတန့ၢ်ဘၣ်. ဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်မၤကွၢ်အခါ ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်သးတီန့ၣ် ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်သးခုအါထီၣ်လီၤ. (ရိမ့ၤ ၅:၃-၅) တကးဒံးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤကဟ့ၣ်ဝဲ ပှၤလၢအနာ်န့ၢ်အီၤတဖၣ်လၢ သးစီဆှံလီၤ. ဒီးတၢ်သူၣ်ခုသးခုန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲသးအတၤသၣ်တခါလီၤ. (ကလၤတံ ၅:၂၂) သးစီဆှံကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ် စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၆၄:၁၀ လၢအတဲဝဲ “ပှၤတီပှၤလိၤ ကသးခုလၢယွၤအပူၤ” လီၤ.
ဒၤယဲနၤ ဒီး ကၠီ(န်) န့ၣ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲဒၣ်လဲာ် ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်သးခုလဲၣ်န့ၣ် ပနၢ်ပၢၢ်အီၤသ့လီၤ. ဒၤယဲနၤတဲဝဲလၢ “ယသန့ၤယသးလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒ်ဖိသၣ်တဂၤ သန့ၤအသးလၢ အမိၢ်အပၢ်အသိးလီၤ. ယတူၢ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤဆိၣ်ဂ့ၤယၤ ခီဖျိအဟ့ၣ်ယၤတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ဒ်သိးယဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ တၢ်နံၤကမှံအပူၤကသ့အဂီၢ်လီၤ.” ဖဲ ကၠီ(န်) ဘၣ်တူၢ်ၡူကွံာ် အမူဒါဝံၤအလီၢ်ခံ တၢ်မနုၤမၤစၢၤအီၤဒ်သိး အဝဲကဆဲးအိၣ်ဒီးတၢ်သးခု ဒီးကဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်အဂီၢ်လဲၣ်. အဝဲတဲဝဲလၢ “စးထီၣ်ဖဲ ၁၉၉၈ န့ၣ်ယဘၣ်သိၣ်လိတၢ်လၢ ကၠိလၢအသိၣ်လိပှၤလၢ ကကွၢ်ထွဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်အဃိ ယမၤနီၢ်ကစၢ်တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ အါန့ၢ်ဒံးလၢညါလီၤ.” အဝဲတဲဝဲလၢ ထီဘိန့ၣ်အဝဲဒီးအမါ အသးအိၣ်မၤဝဲ မူဒါလၢယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤအီၤအဃိ ဖဲတၢ်ဆီတလဲအိၣ်ထီၣ်အခါ တကီလၢအဝဲသ့ၣ် ကတူၢ်လိာ်တၢ်ဆီတလဲအဂီၢ်လၢၤဘၣ်. အဝဲတဲဝဲလၢ “ပမၤဒ်အံၤန့ၣ် ပသးတအုးဘၣ်.”
ပှၤအါဂၤန့ၣ် တူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်ကတိၤဖဲ စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၆၄:၁၀ န့ၣ်ဘၣ်ဝဲလီၤ. အဒိ ပကဆိကမိၣ်ကွၢ် ပှၤဒီမါဝၤခံဂၤလၢ အမၤတၢ်လၢ ကီၢ်အမဲရကၤဘ့ၤသ့လးအဂ့ၢ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်မၤတၢ်ဖဲန့ၣ်အနံၣ် ၃၀ ဘျဲၣ်ဝံၤပှၤမၢအဝဲသ့ၣ်က့ၤမၤ ပှၤလဲၤလၢညါလီၤဆီလီၤ. အဝဲသ့ၣ်တဲဝဲလၢ “ဖဲနဘၣ်တူၢ်ၡူကွံာ် တၢ်လၢနဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအီၤတမံၤမံၤအခါ နသးတမုာ်ဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲန့ဆၢၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် နတသးအုးထီဘိဘၣ်.” ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်မူဒါအသီ တဘျီဃီန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်လဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤတဖၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်တဲစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ “ပဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ တၢ်ဂ့ၢ်တနီၤအဂီၢ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ. ဒီးဖဲပထံၣ်ဘၣ်လၢ ပတၢ်ထုကဖၣ် ဘၣ်တၢ်စံးဆၢအီၤအခါ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ဒီးတၢ်သူၣ်ခုသးခုလီၤ. ဖဲပလဲၤတုၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤတယံာ်ဘၣ်န့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်အဂၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ် စးထီၣ်မၤဝဲ ပှၤလဲၤလၢညါ ဒီးပအိၣ်ဒီး ပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိလၢ အလဲၤထီၣ်လဲၤထီခံဂၤလီၤ.”
တၢ် “သူၣ်ခုသးခု . . . လီၤစိၤလီၤထီ”
ပကသးခုထီဘိန့ၣ် တညီဘၣ်. တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ပကတူၢ်ဘၣ် တၢ်သးအုးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤလၢ တၢ်ကတိၤဖဲ စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၆၄:၁၀ အပူၤလီၤ. ပသးအဂံၢ်အဘါ မ့ၢ်လီၤစၢ်သနာ်က့ ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်သးတီန့ၣ် ပနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢပ “သးခုလၢယွၤအပူၤ” သ့ဒီးပအိၣ်ခိးကွၢ်လၢ် “မူခိၣ်အသီ, ဒီးဟီၣ်ခိၣ်အသီ” လၢယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤပာ်စၢၤပှၤသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်န့ၣ် ပှၤကိးဂၤဒဲးကလၢပှဲၤထီၣ် ဒီးက “သူၣ်ခုသးခုဒီးသူၣ်ဖှံသးညီ . . . လီၤစိၤလီၤထီ” ခီဖျိတၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤန့ၢ်ပှၤတဖၣ်အဃိလီၤ.—ယၡါယၤ ၆၅:၁၇, ၁၈.
ထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ တၢ်ကမၤအသးဒ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ပကအိၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့လၢ အလၢအပှဲၤ ဒီးကိးနံၤဒဲး ဖဲပပၢၢ်ထီၣ်အခါ ပကပှဲၤဒီးတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလီၤ. လၢအပူၤကွံာ် တၢ်လၢအမၤသးအုးပှၤတဖၣ်န့ၣ် တမၤသးအုးပှၤ နီတဘျီလၢၤဘၣ်. ယဟိဝၤယွၤအၢၣ်လီၤဝဲလၢ “တၢ်အခီၣ်ထံးတဖၣ်န့ၣ် တၢ်တသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤဘၣ်အီၤဘၣ်. ဒီးတအိၣ်ထီၣ်လၢၤဘၣ်လၢ ပှၤအသးကံၢ်ပူၤဘၣ်.” ပကထံၣ်ဘၣ်က့ၤဒီး ပှၤလၢပအဲၣ်ဘၣ်အီၤ လၢအသံသဒၣ်ကွံာ်ပှၤတဖၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါ ပကတူၢ်ဘၣ်ဒ် ဖိသၣ်ပိာ်မုၣ်လၢ အသးအိၣ် ၁၂ နံၣ်အမိၢ်အပၢ်တူၢ်ဘၣ်ဝဲအသိးလီၤ. ဖဲယ့ၣ်ၡူးမၤသမူထီၣ်က့ၤ အဝဲသ့ၣ်အဖိမုၣ်အခါ အဝဲသ့ၣ် “ကမၢကမၣ်ဒိၣ်နီၢ်မးလီၤ.” (မၢ်ကူး ၅:၄၂) လၢခံကတၢၢ်န့ၣ် ပှၤကိးဂၤဒဲး ကကဲထီၣ်ပှၤတီပှၤလိၤအနီၢ်ကီၢ် ဒီးက “သးခုလၢယွၤအပူၤ” လီၤထူလီၤယိာ်လီၤ.