၁, ၂. စီၤဒၤဝံးပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်သးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ တၢ်မၤလိအခီၣ်ထံးတက့ၢ်.)

စီၤစီလူး ဒီးအပှၤသုးဖိအဂၤ ၃,၀၀၀ လဲၤဆူယူဒၤအပှၢ်မုၢ်ကနၢ ဒ်သိးကမၤသံ စီၤဒၤဝံးအဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်တနၤန့ၣ် စီၤဒၤဝံးဒီးအပှၤသုးဖိတဖၣ် သ့ၣ်ညါဝဲ စီၤစီလူးဒီးအသုးဖိတဖၣ် အိၣ်ဘှံးဝဲအလီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ် မံဝဲအခါ စီၤဒၤဝံးဒီးစီၤအဘံၡဲၤ လဲၤဝဲကယီကယီတုၤလၢ စီၤစီလူးအအိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးစီၤအဘံၡဲၤတဲကသွံစီၤဒၤဝံးလၢ–“ဒုးဆဲးယၤလၢအီၤ စဲဘူးဒီးဟီၣ်ခိၣ်တဘျီ လၢဘီတဘ့ၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ဒီးယတဆဲးဘၣ်အီၤခံဘျီတဘျီဘၣ်.” ဘၣ်ဆၣ် စီၤဒၤဝံးတပျဲ အမၤသံစီၤစီလူးဘၣ်. စီၤဒၤဝံးစံးဘၣ်စီၤအဘံၡဲၤလၢ–“မၤဟးဂီၤအီၤတဂ့ၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, အတၢ်ဒဲးဘးတအိၣ်ဘၣ်ဒီး, မ့ၢ်မတၤယူာ်ထီၣ်အစုထီဒါယွၤ အပှၤဒိးဖှူအသးသ့တဂၤလဲၣ်.” လၢခံစီၤဒၤဝံးစံးဝဲလၢ–“မ်ယွၤအသုတဒုးယူာ်ထီၣ်ယစုထီဒါ ယွၤအပှၤဒိးဖှူအသးတဂၤန့ၣ်တဂ့ၤ.”—၁ ၡမူၤအ့လး ၂၆:၈-၁၂.

^၂ စီၤဒၤဝံးနၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ အကဘၣ်တီဒီး ကစၢ်ယွၤဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲနၢ်ပၢၢ်စ့ၢ်ကီးဝဲလၢ အကဘၣ်ယူးယီၣ်ပာ်ကဲ စီၤစီလူး တကးဒံးဘၣ် အဝဲတဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အကမၤဆူးမၤဆါအီၤနီတဘျီဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. မ့ၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ ဃုထၢထီၣ်စီၤစီ လူးလၢ အံၣ်စရ့လးအစီၤပၤအဃိန့ၣ်လီၤ. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ဒိးဝဲလၢ အခ့အပှၤသ့ၣ်တဖၣ်ကတီဒီးအီၤ ဒီးယူးယီၣ်ပာ်ကဲ ပှၤလၢအတီခိၣ်ရိၣ်မဲတၢ်တဖၣ် ဒ်လၢညါအသိးန့ၣ်လီၤ.—ဖး မံကၤ ၆:၈ တက့ၢ်.

၃. စီၤအဘံၡဲၤ တီဒီးစီၤဒၤဝံးဒ်လဲၣ်.

^၃ စီၤအဘံၡဲၤ ယူးယီၣ်ပာ်ကဲစီၤဒၤဝံး ခီဖျိအသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဃုထၢထီၣ် စီၤဒၤဝံးလၢစီၤပၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ဖဲစီၤဒၤဝံးကဲထီၣ်စီၤပၤဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲမၤကမၣ်ဘၣ် တၢ်ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်လီၤ. စီၤဒၤဝံးမံဃုာ်ဒီး စီၤအူၤရံယၤအမါ ဝံၤဒီးမၢစီၤယိၤအာ် ဆှၢထီၣ်စီၤအူၤရံယၤ ဒ်သိးကလဲၤထီၣ်ဒုးတၢ်လၢတၢ်မဲာ်ညါ ဒီးကသံဝဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. (၂ ၡမူၤအ့လး ၁၁:၂-၄, ၁၄, ၁၅; ၁ ကွဲးနီၣ်တၢ် ၂:၁၆) စီၤယိၤအာ်န့ၣ် မ့ၢ်စီၤအဘံၡဲၤ အဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲကနၢ်ဟူဘၣ် တၢ်ကမၣ်လၢစီၤဒၤဝံးမၤဝဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ စီၤအဘံၡဲၤန့ၣ် ယူးယီၣ်ပာ်ကဲ စီၤဒၤဝံးဒံးလီၤ. အါန့ၢ်အန့ၣ် စီၤအဘံၡဲၤန့ၣ် မ့ၢ်သုးခိၣ်ဖးဒိၣ်တဂၤသနာ်က့ တသူဝဲအတၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢ ကကဲထီၣ်စီၤပၤအဂီၢ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤစီၤဒၤဝံး ဒီးဒီသဒၢအီၤလီၤ. —၂ ၡမူၤအ့လး ၁၀:၁၀; ၂၀:၆; ၂၁:၁၅-၁၇.

၄. (က) စီၤဒၤဝံး အတၢ်သးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤအိၣ်ဒ်လဲၣ်. (ခ) ပကတဲသကိး တၢ်အဒိအတဲာ် အဂုၤအဂၤမနုၤသ့ၣ်တဖၣ်လဲၣ်.

^၄ စီၤဒၤဝံးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤတစိၤဒၣ်အသးလီၤ. ဖဲအသးစၢ်ဒံးအခါ အဝဲမၤသံ စီၤကၤလယး ပှၤလၢအဒုၣ်ဒွဲၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. (၁ ၡမူၤအ့လး ၁၇:၂၃, ၂၆, ၄၈-၅၁) ဖဲစီၤဒၤဝံးကဲထီၣ်စီၤပၤဝံၤအလီၢ်ခံ ယဟိဝၤယွၤအဝံ စီၤနၤသၣ် ဟဲသိၣ်က့ၤသီက့ၤအီၤ မ့ၢ်လၢအဝဲမၤကမၣ်တၢ်အဃိန့ၣ်လီၤ. စီၤဒၤဝံးအၢၣ်လီၤအတၢ်ကမၣ်ဒီး ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသး တဘျီဃီလီၤ. (၂ ၡမူၤအ့လး ၁၂:၁-၅, ၁၃) လၢခံဖဲစီၤဒၤဝံး အသးပှၢ်ထီၣ်အခါန့ၣ် အဝဲကတဲာ်ကတီၤပာ် တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ် အါအါဂီၢ်ဂီၢ် လၢပှၤကသူၣ်ထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်လုၢ်ဟံၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. (၁ ကွဲးနီၣ်တၢ် ၂၉:၁-၅) စီၤဒၤဝံးမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ် ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်လၢ အတၢ်အိၣ်မူပူၤသနာ်က့ အဝဲတီဒီးယဟိဝၤယွၤထီဘိန့ၣ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၅၁:၄, ၁၀; ၈၆:၂) လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကမၤလိဘၣ် စီၤဒၤဝံးဒီးပှၤလၢအအိၣ်မူဖဲအစိၤတဖၣ် အဒိအတဲာ်အဂ့ၢ် ဒီးပကတီဒီးယဟိဝၤယွၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးပကမၤလိဘၣ်စ့ၢ်ကီး တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါအဂၤတဖၣ်လၢ ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကတီဒီးယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

၅. ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိလၢ စီၤအဘံၡဲၤ မၤတၢ်ကမၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၅ ဖဲစီၤအဘံၡဲၤအဲၣ်ဒိးမၤသံ စီၤစီလူးအခါ အဝဲအဲၣ်ဒိးပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်သးတီလၢ စီၤဒၤဝံးအဖီခိၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စီၤဒၤဝံးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ မ့ၢ်မၤဘၣ် “ယွၤအပှၤဒိးဖှူအသး” ဒ်န့ၣ်န့ၣ်ကမၣ်ဝဲလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲတပျဲ စီၤအဘံၡဲၤမၤသံစီၤပၤဘၣ်. (၁ ၡမူၤအ့လး ၂၆:၈-၁၁) တၢ်အံၤသိၣ်လိပှၤ တၢ်မၤလိလၢ အရ့ဒိၣ်တခါလီၤ. ဖဲပကဘၣ်ဆၢတဲာ်ပသးလၢ ပကဘၣ်တီဒီး မတၤတဂၤလဲၣ်အခါန့ၣ် ပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ လံာ်စီဆှံအတၢ်သိၣ်တၢ်သီမိၢ်ပှၢ်တဖၣ် ဒ်သိးကမၤစၢၤပှၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

၆. ပကဘၣ်တီဒီး ပဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဒီးပတံၤသကိးသနာ်က့ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဘၣ်ပလီၢ်ပသးလဲၣ်.

^၆ ညီနုၢ်ပသးတီဒီး ပှၤတဂၤဂၤလၢပအဲၣ်အီၤ ဒ်သိးဒီးပဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဒီးပတံၤသကိးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢပမ့ၢ်ပှၤတလၢတပှဲၤဘၣ်အဃိ ပတၢ်တူၢ်ဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဆှၢကမၣ်ပကျဲသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ. (ယံးရမံယၤ ၁၇:၉) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပှၤလၢပအဲၣ်အီၤတဂၤ မ့ၢ်မၤကမၣ်တၢ် ဒီးဟးထီၣ်ကွံာ်လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ် ပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ပတၢ်သးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အရ့ဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ပတၢ်သးတီဒီးပှၤဂၤလီၤ. —ဖ: မးသဲ ၂၂:၃၇ တက့ၢ်.

၇. လၢတၢ်အိၣ်သး အကီအခဲအပူၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤအိၣ်တီဒီး ယဟိဝၤယွၤဒ်လဲၣ်.

^၇ ပှၤတဂၤဂၤလၢ နဟံၣ်ဖိဃီဖိအကျါ မ့ၢ်ဘၣ်တၢ်နီဟးထီၣ်ကွံာ်အီၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤအခါန့ၣ် နပာ်ဖျါထီၣ် နတၢ်သးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤသ့ဒံးလီၤ. အဒိ, ဘၣ်တဘျီ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် အဲနံၤအမိၢ် လၢဘၣ်တၢ်နီဟးထီၣ်ကွံာ်အီၤလၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤန့ၣ် ဆဲးကျိးဒီးအီၤလၢ လီတဲစိ ဒီးစံးဝဲလၢ အဝဲအဲၣ်ဒိးဟဲဟးအိၣ်သကိးအီၤလီၤ. ^[၁] (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢတၢ်မၤလိအကတၢၢ်တက့ၢ်.) အဲနံၤအမိၢ် စံးဝဲလၢ အသးအုးဒိၣ်မး မ့ၢ်လၢအဟံၣ်ဖိဃီဖိ တကတိၤတၢ်ဒီးအီၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဲနံၤနၢ်ဟူဘၣ်ဝဲ အမိၢ်အတၢ်ကတိၤအခါ အသးဘၣ်ဒိဒိၣ်မးအဃိ အဝဲအၢၣ်လီၤဝဲလၢ ကက့ၤကွဲးဆၢက့ၤဝဲလၢလံာ်လီၤ. တချုးအဝဲကွဲးလံာ်ဒံးဘၣ်အခါန့ၣ် အဝဲဆိကမိၣ်ထံဝဲ လံာ်စီဆှံအတၢ်သိၣ်တၢ်သီမိၢ်ပှၢ်တနီၤလီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၅:၁၁; ၂ ယိၤဟၣ် ၉-၁၁) လၢအလံာ်ပရၢအပူၤ အဲနံၤတဲနၢ်ပၢၢ်အမိၢ်လၢ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤန့ၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲစံးဘၣ်အမိၢ်လၢ မ့ၢ်လၢနမၤတၢ်ကမၣ် ဒီးနတပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤနသးအဃိ မ့ၢ်ဒၣ်နပာ်တ့ၢ်ကွံာ် နဟံၣ်ဖိဃီဖိလီၤ. ကျဲအိၣ်ထဲတဘိလၢ နကဒိးန့ၢ်ဘၣ်က့ၤ တၢ်သးဖှံန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်နကဘၣ်ဟဲက့ၤဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်လီၤ.—ယၤကိာ် ၄:၈.

၈. ဒ်သိးပကတီဒီး ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ် တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါမနုၤတဖၣ် ကမၤစၢၤပှၤလဲၣ်.

^၈ ကစၢ်ယွၤအခ့အပှၤလၢ အအိၣ်မူဖဲစီၤဒၤဝံးအစိၤတဖၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤအသး, တၢ်သးကညီၤဒီး တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူလီၤ. ခဲအံၤပကမၤလိဘၣ်လၢ တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်အံၤ မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကတီဒီးယဟိဝၤယွၤကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.

၉. ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤအဘံန့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤသံ စီၤဒၤဝံးလဲၣ်.

^၉ ဖဲစီၤဒၤဝံးဟဲစိာ် စီၤကၤလယး အခိၣ်သၣ်ဃံဆူ စီၤပၤစီလူးအအိၣ်အခါ စီၤယိနၤသၣ် ဒီးသုးခိၣ်ကျၢၢ် စီၤအဘံန့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. စီၤယိနၤသၣ်န့ၣ် ကဲထီၣ်စီၤဒၤဝံးအသကိး ဒီးတီဒီးအီၤတုၤလၢအကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. (၁ ၡမူၤအ့လး ၁၇:၅၇–၁၈:၃) ဘၣ်ဆၣ် စီၤအဘံန့ၢ်န့ၣ် တကဲထီၣ် စီၤဒၤဝံးအတံၤသကိးဘၣ်. လၢခံအဝဲမၤစၢၤ စီၤစီလူး ဒ်သိးကမၤသံ စီၤဒၤဝံးအဂီၢ်လီၤ. (၁ ၡမူၤအ့လး ၂၆:၁-၅; စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၅၄:၃) စီၤယိနၤသၣ် ဒီးစီၤအဘံန့ၢ်ခံဂၤလၢာ် သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ယွၤဃုထၢစီၤဒၤဝံးလၢ ကကဲထီၣ်စီၤပၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲစီၤစီလူးသံဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် စီၤအဘံန့ၢ် တဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ စီၤဒၤဝံးလၢၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲမၤစၢၤ စီၤစီလူးအဖိခွါ စီၤအံၤၡဘိၡ့း ဒ်သိးကကဲထီၣ်စီၤပၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢခံန့ၣ်ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် စီၤအဘံန့ၢ် အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ အဲၣ်ဒိးကဲထီၣ် စီၤပၤအဃိ အဝဲလဲၤမံဃုာ် ဒီးစီၤစီလူးအမါတဂၤလီၤ. (၂ ၡမူၤအ့ လး ၂:၈-၁၀; ၃:၆-၁၁) ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤယိနၤသၣ် ဒီးစီၤအဘံန့ၢ် အတၢ်ထံၣ်လၢ စီၤဒၤဝံးအဖီခိၣ် လီၤဆီလိာ်အသးလဲၣ်. မ့ၢ်လၢစီၤယိနၤသၣ် တီဒီးယဟိဝၤယွၤ ဒီးအိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးအဃိန့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်စီၤအဘံန့ၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဘၣ်.

၁၀. ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤအးဘၡါလိၣ်တတီဒီး ယဟိဝၤယွၤလဲၣ်.

^၁၀ စီၤဒၤဝံးအဖိခွါ စီၤအးဘၡါလိၣ်န့ၣ် တတီဒီးကစၢ်ယွၤဘၣ်, မ့ၢ်လၢအတၢ်ဆီၣ်လီၤသး တအိၣ်ဘၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. စီၤအးဘၡါလိၣ်အဲၣ်ဒိးကဲထီၣ်စီၤပၤအဃိ အဝဲမၢဝဲ “လ့ၣ်ကဟၣ်တဖၣ်, ဒီးကသ့ၣ်တဖၣ်, ဒီးပှၤကညီယဲၢ်ဆံဒ်သိး အကဃ့ၢ်လၢအမဲာ်ညါလီၤ.” (၂ ၡမူၤအ့လး ၁၅:၁) အဝဲကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဒ်သိးကဆီၣ်ထွဲအီၤအဂီၢ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤဃုထၢထီၣ်အပၢ် လၢကကဲထီၣ်အံၣ်စရ့လးအစီၤပၤ သနာ်က့ အဝဲဂုာ်ကျဲးစၢးမၤသံအပၢ်န့ၣ်လီၤ.—၂ ၡမူၤအ့လး ၁၅:၁၃, ၁၄; ၁၇:၁-၄.

၁၁. ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိလၢ စီၤအဘံန့ၢ်, စီၤအးဘၡါလိၣ် ဒီးစီၤဘၤရူးအအိၣ်သ့ဒ်လဲၣ်.

^၁၁ ဖဲပှၤတဂၤဂၤ တအိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသး ဒီးလီကီတၢ်စိတၢ်ကမီၤအခါန့ၣ် ကကီဝဲလၢ အဝဲကတီဒီးယဟိဝၤယွၤန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢပအဲၣ် ယဟိဝၤယွၤအဃိ ပတအဲၣ်ဒိး ဃုထဲပနီၢ်ကစၢ်အဘျုးဘၣ် ဒီးပတအဲၣ်ဒိးကဲထီၣ်ပှၤအၢပှၤသီဒ်သိးဒီး စီၤအဘံန့ၢ် ဒီးစီၤအးဘၡါလိၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပကဘၣ်ပလီၢ်ပသး ဒ်သိးပသုတသးကွံကျိၣ်စ့အါအါ မ့တမ့ၢ် တၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢ အပတီၢ်ထီန့ၣ်တဂ့ၤ. ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်သးကွံဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ကဘၣ်ဒိဝဲလီၤ. အဒိ စီၤဘၤရူး လၢအမ့ၢ်စီၤယံးရမံယၤ အပှၤမၤစၢၤတၢ်ဖိတဂၤန့ၣ် လီကီဝဲတၢ်လၢအတအိၣ်ဒီးအီၤတခါခါအဃိ တဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်သူၣ်ခုသးခုလၢ တၢ်မၤယွၤအတၢ်မၤအပူၤလၢၤဘၣ်. လၢခံ ယဟိဝၤယွၤစံးဘၣ်စီၤဘၤရူးလၢ– “ကွၢ်ကွၢ်, တၢ်လၢယမၤထီၣ်န့ၣ်ယကမၤလီၤပှီၢ်, ဒီးတၢ်လၢယသူၣ်လီၤန့ၣ် ယကထဲးထီၣ်ကွံာ်လၢ ကီၢ်ဒီဘ့ၣ်ညါအံၤအပူၤလီၤ. ဒီးနဃုတၢ်အဒိၣ်တဖၣ်လၢ နဂီၢ်စ့ၢ်ကီးဧါ. ဃုအီၤတဂ့ၤ.” (ယံးရမံယၤ ၄၅:၄, ၅) စီၤဘၤရူး ဒိကနၣ်ယဟိဝၤယွၤ အကလုၢ်လီၤ. ပဝဲဒၣ်စ့ၢ်ကီး ပကြၢးဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤအကလုၢ် မ့ၢ်လၢတယံာ်လၢၤဘၣ် ကစၢ်ယွၤကမၤဟးဂီၤကွံာ် ဟီၣ်ခိၣ်လၢအအၢအသီအံၤအဃိလီၤ.

၁၂. ပမ့ၢ်မၤတၢ်ဖဲပသးန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတီဒီးကစၢ်ယွၤတသ့ဘၣ်လဲၣ်.

^၁၂ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ ဒဲနယၢၣ် အိၣ်လၢကီၢ်မဲးစံၣ်ကိၣ်န့ၣ် ဘၣ်ဆၢတဲာ်ဝဲလၢ ကဘၣ်တီဒီးမတၤတဂၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲအဲၣ်ဒိး ဆီဟံၣ်ဆီဃီဒီး ပိာ်မုၣ်တဂၤလၢ အတဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤဘၣ်. ဒဲနယၢၣ် စံးဝဲလၢ “ဖဲယစးထီၣ်မၤ ပှၤလဲၤလၢညါအခါဒၣ်လဲာ် ယကွဲးလံာ်ဆူအအိၣ်ဒံးလီၤ.” ဘၣ်ဆၣ် ဒဲနယၢၣ်သ့ၣ်ညါလီၤအသးလၢ အမၤတၢ်ဖဲအသးန့ၣ်လီၤ. အဝဲအတၢ်သးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤတအိၣ်လၢၤဘၣ်, ဒီးသ့ၣ်ညါလီၤ အသး လၢကဘၣ်ဆီၣ်လီၤအသးလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲတဲဘၣ်ဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ အဝဲဒီးပိာ်မုၣ်န့ၣ်အဂ့ၢ်လီၤ. ဒဲနယၢၣ် တဲဖျါထီၣ်ဝဲလၢ “တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် မၤစၢၤယၤဒ်သိး ယကသ့ၣ်ညါထီၣ်က့ၤလၢ ယကဘၣ်တီဒီးကစၢ်ယွၤ တကးဒံးဘၣ် ယကဘၣ်ပတုာ် တၢ်ဆဲးကျိးဒီး ပိာ်မုၣ်တဂၤန့ၣ်လီၤ. ယဃ့ဘါထုကဖၣ် အဘျီတဖၣ်အဘျီ ဒီးယမဲာ်ထံလီၤ အဘျီတဖၣ်အဘျီလၢ တၢ်အံၤအဃိန့ၣ်လီၤ. တၢ်န့ၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ တယံာ်လၢၤဘၣ်ဒီး ယဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်သူၣ်ခုသးခုလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤလီၤ.” ခဲအံၤ ဒဲနယၢၣ်အိၣ်ဒီးအမါတဂၤလၢ အအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအဝဲကဲထီၣ် ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်တဂၤလီၤ.

၁၃. ဝံနၤသၣ် တီဒီးကစၢ်ယွၤဒ်လဲၣ်, ဒီးဖဲစီၤဒၤဝံး မၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်အခါဒၣ်လဲာ် ဝံနၤသၣ်တီဒီးအီၤဒ်လဲၣ်.

^၁၃ ဖဲပတီဒီးယဟိဝၤယွၤအခါန့ၣ် ပတီဒီးပှၤအဂၤတဖၣ် ဒီးမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လၢ ကျဲလၢအဂ့ၤကတၢၢ်သ့ဝဲလီၤ. ဝံနၤသၣ်တီဒီး ယဟိဝၤယွၤအဃိ တီစ့ၢ်ကီးဒီးစီၤဒၤဝံးလီၤ. ဖဲစီၤဒၤဝံးမၤကမၣ်ပှၤမါဒီး မၤသံပှၤဝၤအခါ ယဟိဝၤယွၤဆှၢလီၤဝဲ ဝံနၤသၣ် ဒ်သိးကသိၣ်ဃီၣ်အီၤအဂီၢ်လီၤ. ဝံနၤသၣ်န့ၣ် အသးဒူဒီးဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤအကလုၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲအဝဲဟဲတဲတၢ်ဒီး စီၤဒၤဝံးအခါန့ၣ် တဲဝဲလၢ တၢ်ကူၣ်သ့ဒီးတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤလီၤ. အဝဲအဲၣ်ဒိးမၤစၢၤ စီၤဒၤဝံးဒ်သိးအဝဲကသ့ၣ်ညါထီၣ် အတၢ်ကမၣ်ဒိၣ်ဝဲထဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲတဲပၠးစီၤဒၤဝံးလၢ တၢ်အဒိဘၣ်ဃးဒီး ပှၤထူးပှၤတီၤတဂၤ ဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ဝဲ ပှၤဖှီၣ်ဖိယာ်ဖိအသိတဒုအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲစီၤဒၤဝံးနၢ်ဟူဘၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအခါ အသးဒိၣ်ထီၣ် ပှၤထူးပှၤတီၤတဂၤန့ၣ်ဒိၣ်မးလီၤ. စီၤနၤသၣ်စံးဝဲဒၣ်– “နဲဒၣ်အံၤနမ့ၢ် ပှၤကညီအဝဲန့ၣ်တဂၤလီၤ.” စီၤဒၤဝံး သ့ၣ်ညါထီၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ အဝဲမၤကမၣ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်လီၤ.—၂ ၡမူၤအ့လး ၁၂:၁-၇, ၁၃.

၁၄. နတီဒီး ယဟိဝၤယွၤ ဒီးနတံၤသကိး မတမ့ၢ် နဘူးနတံၢ်ကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၁၄ နတီဒီးပှၤဂၤသ့ခီဖျိလၢ နပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ လၢအဝဲသ့ၣ်အဖီခိၣ် ဘၣ်ဆၣ်နတၢ်သးတီဒီးယဟိဝၤယွၤန့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်နီၣ်ဂံၢ်တၢလီၤ. အဒိ နကသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဂၤ မၤတၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါ နကအဲၣ်ဒိးတီဒီးအီၤ, လီၤဆီဒၣ်တၢ် ဖဲပှၤဝဲန့ၣ်မ့မ့ၢ် နတံၤသကိး မ့တမ့ၢ် နဟံၣ်ဖိဃီဖိအခါန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် နသ့ၣ်ညါလၢ တၢ်သးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဒ်ဝံနၤသၣ်အသိး ပကဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤအကလုၢ် ဒီးပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ်လၢ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ် မၤတၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ်အခါ တဲဘၣ်အီၤလၢ အဝဲကဘၣ်လဲၤဃ့ တၢ်မၤစၢၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်အအိၣ် ဒီးကဘၣ်လဲၤဝဲလၢ အဆိအချ့န့ၣ်လီၤ. အဝဲမ့ၢ်တလဲၤတဲဝဲဘၣ်န့ၣ် နကဘၣ်လဲၤတဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လီၤ. နမ့ၢ်မၤဒ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်နသးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤလီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်ကျဲတဘိလၢ နပာ်ဖျါထီၣ် နတၢ်အဲၣ်လၢနဒီပုၢ်ဝဲၢ်အဖီခိၣ် ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်အံၤ ကမၤစၢၤအီၤဒ်သိး အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤကဂ့ၤထီၣ်က့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် ကသိၣ်က့ၤသီက့ၤအီၤလၢ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤန့ၣ်လီၤ.—ဖး ၃ မိၤၡ့ ၅:၁; ကလၤတံ ၆:၁ တက့ၢ်.

၁၅, ၁၆. စီၤဃူၡဲၤ ကတီဒီးယဟိဝၤယွၤအဂီၢ် ဘၣ်မနုၤအဃိ လိၣ်ဘၣ်တၢ်သးဒူလဲၣ်.

^၁၅ စီၤဃူၡဲၤ မ့ၢ်စီၤဒၤဝံးအတံၤသကိးလၢ အတီဒီးအီၤတဂၤလီၤ. ဖဲပှၤဂီၢ်မုၢ် အဲၣ်ဒိးပာ်ထီၣ် စီၤအးဘၡါလိၣ်လၢ စီၤပၤအခါ ဒ်သိးစီၤဃူၡဲၤ ကတီဒီးစီၤဒၤဝံး ဒီးကစၢ်ယွၤအဂီၢ် အဝဲလိၣ်ဘၣ်တၢ်သးဒူလီၤ. စီၤဃူၡဲၤသ့ၣ်ညါဝဲလၢ စီၤအးဘၡါလိၣ် ဟဲဝဲဒီးအသုးဖိတဖၣ် ဆူဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် ဒီးစီၤဒၤဝံးဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးအသးလီၤ. (၂ ၡမူၤအ့လး ၁၅:၁၃; ၁၆:၁၅) ဘၣ်ဆၣ် စီၤဃူၡဲၤ မၤဝဲဒ်လဲၣ်. အဝဲပာ်တ့ၢ်ကွံာ် စီၤဒၤဝံး ဒီးဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ စီၤအးဘၡါလိၣ်ဧါ. တမၤဝဲဒ်န့ၣ်ဘၣ်. စီၤဒၤဝံးအသးပှၢ်ထီၣ် ဒီးပှၤအါဂၤအဲၣ်ဒိးမၤသံအီၤသနာ်က့ စီၤဃူၡဲၤအသးတီဒီးအီၤ မ့ၢ်လၢစီၤဒၤဝံးမ့ၢ်ပှၤလၢ ယဟိဝၤယွၤပာ်ထီၣ်အီၤလၢ စီၤပၤအဃိန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ စီၤဃူၡဲၤ လဲၤထံၣ်လိာ်အသးဒီး စီၤဒၤဝံးလၢကစၢၢ်သ့ၣ်စၤယံးအလိၤန့ၣ်လီၤ.—၂ ၡမူၤအ့လး ၁၅:၃၀, ၃၂.

^၁၆ စီၤဒၤဝံး မၢစီၤဃူၡဲၤက့ၤဆူ ယရူၤၡလ့ၣ် ဒီးပာ်မၤအသးဒ်အမ့ၢ် စီၤအးဘၡါလိၣ် အသကိး ဒ်သိးစီၤအးဘၡါလိၣ် ကဒိကနၣ်အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ် လၢစီၤအဃံသဖ့ၤလးအလီၢ်န့ၣ်လီၤ. စီၤဃူၡဲၤမ့ၢ်ပှၤလၢ အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ, ဟ့ၣ်လီၤအသး ဒ်သိးကဒိကနၣ် စီၤဒၤဝံးအကလုၢ်ဒီး တီဒီးယဟိဝၤယွၤန့ၣ်လီၤ. စီၤဒၤဝံးဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ် ဒ်သိးယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤစီၤဃူၡဲၤအဃိ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်. စီၤအးဘၡါလိၣ် ဒိကနၣ်စီၤဃူၡဲၤ အတၢ်ကတိၤ ဒီးတဒိကနၣ် စီၤအဃံသဖ့ၤလးအကလုၢ်ဘၣ်.—၂ ၡမူၤအ့လး ၁၅:၃၁; ၁၇:၁၄.

၁၇. ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီအဂီၢ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ပလိၣ်ဘၣ်တၢ်သးဒူလဲၣ်.

^၁၇ ဖဲပကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ် ပဟံၣ်ဖိဃီဖိ, ပှၤမၤသကိးတၢ်ဒီးပှၤ မ့တမ့ၢ် ပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ် အတၢ်ဆီၣ်သနံးအခါ ပလိၣ်ဘၣ်တၢ်သးဒူ ဒ်သိးပကတီဒီး ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဒိ ထါရိၤလၢအမ့ၢ် ပိာ်ခွါဖိတဂၤ လၢအိၣ်လၢကီၢ်ယပၣ်န့ၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤသးဖှံ အမိအပါအသးလီၤ. ထါရိၤဒိကနၣ် အမိအပါအကလုၢ် ဒီးတီဒီးအဝဲသ့ၣ် ခီဖျိလၢ အအဲၣ်ဘၣ်အဝဲသ့ၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲအဝဲစးထီၣ်မၤလိ လံာ်စီဆှံဒီး ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးအခါ အမိအပါ အဲၣ်ဒိးလၢအကပာ်ပတုာ်ကွံာ်အတၢ်မၤလိလီၤ. တၢ်အံၤမၤသးအုးအီၤဒီး ကီဒိၣ်မးလၢအဝဲကတဲဘၣ် အမိအပါလၢ အကလဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ်လီၤ. ထါရိၤစံးဝဲလၢ– “အဝဲသ့ၣ်သးထီၣ်ယၤ တဘျုးနံၣ်ညါ ဒီးအဝဲသ့ၣ်တဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ယကဟဲဟးအိၣ်သကိးလၢအဟံၣ်ဘၣ်. ဒ်သိး ယတၢ်ဆၢတဲာ်ကဂၢၢ်ကျၢၤအဂီၢ် ယဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်လီၤ. ခဲအံၤယမိယပါသ့ၣ်တဖၣ် အသးလီၤကပုာ် ဒီးယလဲၤဟးအိၣ်သကိးအီၤသ့ထီဘိလီၤ.” —ဖး ကတိၤဒိ ၂၉:၂၅ တက့ၢ်.

၁၈. လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ နဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်အဘျုးဒ်လဲၣ်.

^၁၈ ဒ်စီၤဒၤဝံး, စီၤယိနၤသၣ်, ဝံနၤသၣ်, ဒီးစီၤဃူၡဲၤအသိး ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သူၣ်မံသးမုာ် ခီဖျိလၢပတီဒီးယဟိဝၤယွၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ပတအဲၣ်ဒိး လီၤဂာ်ဒ် စီၤအဘံန့ၢ် ဒီးစီၤအးဘၡါလိၣ် လၢအတအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီန့ၣ်ဘၣ်. ခီဖျိလၢပတလၢတပှဲၤဘၣ်အဃိ ပမၤဘၣ်တၢ်ကမၣ်သ့ဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် မ်ပပာ်ဖျါထီၣ် လၢတၢ်သးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ပတၢ်အိၣ်မူပူၤန့ၣ်တက့ၢ်.