ကွၢ်လိမၤဒိး စီၤနိအၤ, စီၤဒၤနံးယ့လး ဒီးစီၤယိၤဘး အတၢ်နာ် ဒီးအတၢ်ဒိကနၣ်တက့ၢ်
“စီၤနိအၤ, စီၤဒၤနံးယ့လး, ဒီးစီၤယိၤဘး သၢဂၤန့ၣ် . . . ကမၤပူၤမၤဖျဲးထဲ အသးဒၣ်ဝဲလၢအတၢ်တီတၢ်လိၤလီၤ.”—ယဃ့းစက့လး ၁၄:၁၄.
၁, ၂. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤနိအၤ, စီၤဒၤနံးယ့လး ဒီးစီၤယိၤဘး အဒိအတဲာ်န့ၣ် ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤသ့လဲၣ်. (ခ) ဖဲစီၤယဃ့းစက့လး ကွဲးဝဲ ယဃ့းစက့လး ၁၄:၁၄ အခါ တၢ်အိၣ်သးအိၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.
မ့ၢ်နထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲဒ်သိး တၢ်ဆူးတၢ်ဆါ, တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢကျိၣ်စ့တကပၤ ဒီးတၢ်မၤအၢမၤနးတဖၣ်ဧါ. ဖဲနမၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤအခါ တဘျီတခီၣ် နကအိၣ်ဒိးတၢ်သူၣ်ခုသးခုအဂီၢ် ကီဝဲဧါ. နမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်ဒ်အံၤန့ၣ် ဆိကမိၣ်ကွၢ် စီၤနိအၤ, စီၤဒၤနံးယ့လး ဒီးစီၤယိၤဘးအဒိအတဲာ် ဒ်သိးနကန့ၢ်ဂံၢ်န့ၢ်ဘါအဂီၢ်တက့ၢ်. အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်ပှၤအလၢအပှဲၤဘၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲဒ် ပထံၣ်ဘၣ်လၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤအသိးလီၤ. တကးဒံးဘၣ် တဘျီတခီၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်လၢ အသးသမူအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ် ဆဲးတီဒီးယဟိဝၤယွၤ ဒီးခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်နာ် ဒီးတၢ်ဒိကနၣ်အဃိ ယဟိဝၤယွၤ ထံၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒ် ပှၤဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်အသိးလီၤ.—ဖး ယဃ့းစက့လး ၁၄:၁၂-၁၄ တက့ၢ်.
၂ လံာ်စီဆှံအဆၢလၢ ပတၢ်မၤလိအခီၣ်ထံးလၢအမ့ၢ် ယဃ့းစက့လး ၁၄:၁၄ န့ၣ် စီၤယဃ့းစက့လး ကွဲးဝဲ ဖဲအအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ဘၤဘူၤလိၣ်, ကဘၣ် ဖဲ ချ.ခ.န ၆၁၂ န့ၣ်လီၤ. * (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.) (ယဃ့းစက့လး ၁:၁; ၈:၁) ဘၣ်ဆၣ် ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် ဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤအီၤလၢ ချ.ခ.န ၆၀၇ လီၤ. ဒီးပှၤပူၤဖျဲးထဲဒၣ်ပှၤစှၤဂၤ လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီ ဒီးတၢ်ဒိကနၣ်ဒ်သိးဒီး စီၤနိအၤ, စီၤဒၤနံးယ့လး ဒီးစီၤယိၤဘးန့ၣ်လီၤ. (ယဃ့းစက့လး ၉:၁-၅) လၢပှၤပူၤဖျဲးတဖၣ်အကျါန့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီး စီၤယံးရမံယၤ, စီၤဘၤရူး, စီၤဧ့ၤဘ့းမ့လ့း ဒီးပှၤရ့ကးဖိတဖၣ်လီၤ.
၃. လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကတဲသကိးတၢ်ဂ့ၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
၃ မုၣ်မဆါတနံၤအံၤစ့ၢ်ကီး ထဲဒၣ်ပှၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ ထံၣ်ဝဲလၢအအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီဒ် စီၤနိအၤ, စီၤဒၤနံးယ့လး ဒီးစီၤယိၤဘးအသိးန့ၣ် ကပူၤဖျဲးဝဲလီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၇:၉, ၁၄) ခဲအံၤပကမၤလိသကိး ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ သူဝဲပှၤလၢအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီသၢဂၤအံၤ အဒိအတဲာ်လဲၣ်. ပကတဲသကိး (၁) အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲဒ်လဲၣ် ဒီး (၂) ပကွၢ်လိမၤဒိး အဝဲသ့ၣ်အတၢ်နာ် ဒီးအတၢ်ဒိကနၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.
စီၤနိအၤ အိၣ်ဒီးတၢ်သးတီဒီး တၢ်ဒိကနၣ် အနံၣ် ၉၀၀ ဘျဲၣ်
၄, ၅. စီၤနိအၤ ထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ မနုၤတဖၣ်လဲၣ်. ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲမ့ၢ်ပှၤလၢအလီၤဆီတဂၤလဲၣ်.
၄ စီၤနိအၤ ထံၣ်ဘၣ်တၢ်မၤကွၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်. ဖဲစီၤနိအၤအဖုဖးဒိၣ် စီၤဃနိာ်အစိၤန့ၣ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် အၢထီၣ်သီထီၣ်ဝဲလီၤ. အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် “ကတိၤထီဒါ” ယဟိဝၤယွၤလီၤ. (ယူဒၤ ၁၄, ၁၅) ဒီးတၢ်အၢတၢ်သီအါထီၣ်ဝဲကွ့ၢ်ကွ့ၢ် လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢလီၤ. မူခိၣ်ကလူးလၢအအၢအသီတဖၣ် ဟဲလီၤလၢဟီၣ်ခိၣ် ဒီးဆီတလဲအသးဆူ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအက့ၢ်အဂီၤ ဒီးဟံးန့ၢ်ဝဲပိာ်မုၣ်တဖၣ်လၢ အမါလီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်အဖိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် အၢဝဲသီဝဲ ဒီးမၤအၢမၤနးပှၤဂၤလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဖဲစီၤနိအၤအစိၤန့ၣ် “ဟီၣ်ခိၣ်လၢဝဲပှဲၤဝဲဒီး တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးလီၤ.” (၁ မိၤၡ့ ၆:၂-၄, ၁၁, ၁၂) ဘၣ်ဆၣ်မ့မ့ၢ်စီၤနိအၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဝဲဒ်အမ့ၢ် ပှၤလီၤဆီတဂၤလီၤ. စီၤနိအၤန့ၣ် မၤတၢ်ဂ့ၤ ဒီးတဒ်သိးဒီးပှၤလၢအခိၣ်အဃၢၤတဖၣ်ဘၣ်. လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ “စီၤနိအၤဘၣ်ဘျုးလၢယွၤအမဲာ်ညါလီၤ.” ဒီး “စီၤနိအၤလဲၤတၢ်ဒီးယွၤလီၤ.”—၁ မိၤၡ့ ၆:၈, ၉.
၅ တၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ စီၤနိအၤ အဂ့ၢ်ဒ်လဲၣ်. တၢတထံၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ တချုးလၢထံလုၢ်ဘၢတၢ်အခါဒံးဘၣ်န့ၣ် စီၤနိအၤ မၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤလၢတၢ်သးတီအပူၤလီၤ. အဝဲမၤယွၤအတၢ်မၤလၢ ပှၤအၢပှၤသီအကျါန့ၣ် တမ့ၢ်ထဲအနံၣ် ၇၀ မ့တမ့ၢ် ၈၀ ဘၣ်, ဘူးထီၣ်လၢ အနံၣ် ၆၀၀ ဃၣ်ဃၣ်လီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၇:၁၁) ခံထံၣ်တထံၣ်န့ၣ် သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ အဝဲတအိၣ်ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ကမၤစၢၤအီၤ ဒီးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအီၤ ဒ်မုၢ်မဆါတနံၤအံၤအသိးဘၣ်. ဒီးဖျါလၢအနီၢ်ကစၢ် အဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် တဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအီၤစ့ၢ်ကီးဘၣ်. *—ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.
၆. စီၤနိအၤ အိၣ်ဒိးတၢ်သးဒူန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢကျဲဒ်လဲၣ်.
၆ စီၤနိအၤန့ၣ် တမ့ၢ်ထဲအမၤတၢ်ဂ့ၤတခါဧိၤဘၣ်, အဝဲတဲဘၣ်ပှၤဂၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ် လၢတၢ်သးဒူအပူၤစ့ၢ်ကီးလီၤ. လံာ်စီဆှံ ကိးအီၤလၢပှၤလၢအ “စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်တီတၢ်လိၤအကလုၢ်” လီၤ. (၂ ပ့းတရူး ၂:၅) တၢ်မၢဖိပီလူး တဲဝဲဘၣ်ဃးဒီးစီၤနိအၤအဂ့ၢ်လၢ “မ့ၢ်အစံၣ်ညီၣ်ဃၣ် ဟီၣ်ခိၣ်, ဒီးကဲထီၣ်ပှၤန့ၢ်ဘၣ်သါတၢ်တီတၢ်လိၤ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်နာ်န့ၣ်လီၤ.” (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၇) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ စီၤနိအၤန့ၣ် ပှၤကထီဒါအီၤ ဒီးပှၤကဂုာ်ကျဲးစၢးတြီအီၤလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပှၤကမၤပျံၤမၤဖုးအီၤစ့ၢ်ကီးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စီၤနိအၤတပျံၤပှၤကညီၤဘၣ်. (ကတိၤဒိ ၂၉:၂၅) မ့ၢ်လၢအဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်နာ်အဃိ ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်အီၤတၢ်သးဒူလီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပှၤလၢအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီတဖၣ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူစ့ၢ်ကီးလီၤ.
၇. ဖဲစီၤနိအၤ တ့ထီၣ်ကဘီအခါ အဝဲထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
၇ တချုးလၢ ယဟိဝၤယွၤမၢ စိၤနိအၤတ့ထီၣ်ကဘီဖးဒိၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် အဝဲအသးတီဒီးယဟိဝၤယွၤ အိၣ်အနံၣ် ၅၀၀ ဘျဲၣ်လံ. အဝဲကဘၣ်တ့ထီၣ်ကဘီ ဒ်သိးပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ဒီးဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတနီၤကပူၤဖျဲးဖဲ ထံလုၢ်ဘၢတၢ်အခါလီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၅:၃၂; ၆:၁၄) စီၤနိအၤကဘၣ်တ့ထီၣ် ကဘီဖးဒိၣ်တဘ့ၣ်အဃိ ကကီဒိၣ်မးလၢအဂီၢ်လီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်ညါဝဲသပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ပှၤကတိၤဒုၣ်ဒွဲၣ်အီၤကအါထီၣ် ဒီးအတၢ်အိၣ်မူကကီဒိၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စီၤနိအၤ အိၣ်ဒီးတၢ်နာ်ဒီးဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤအကလုၢ်လီၤ. “ဒ်ကယဲၢ်တၢ်လၢ ယွၤမၤလိာ်အီၤအသိးန့ၣ် မၤဝဲဒ်န့ၣ်အသိးလီၤ.”—၁ မိၤၡ့ ၆:၂၂.
၈. စီၤနိအၤ နာ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကလုၢ်အီၣ်လုၢ်အီအဟံၣ်ဖိဃီဖိန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.
၈ စီၤနိအၤထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ အဂၤတခါစ့ၢ်ကီးလီၤ. အဝဲကဘၣ်လုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ အဖိအမါလီၤ. တချုးလၢထံလုၢ်ဘၢတၢ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် ဘၣ်ဖံးအီၣ်မၤအီၣ် ကီကီခဲခဲလီၤ. စီၤနိအၤစ့ၢ်ကီး ဘၣ်မၤဝဲဒ်န့ၣ်အသိးလီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၅:၂၈, ၂၉) ဘၣ်ဆၣ် အဝဲတဘၣ်ကိၢ်ဘၣ်ဂီၤတၢ်အါတလၢ လၢအဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် အတၢ်လိၣ်ဘၣ်အဂီၢ်ဘၣ်. တၢ်မၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ အတၢ်အိၣ်မူအပူၤလီၤ. လၢအနံၣ် ၄၀ မ့တမ့ၢ် ၅၀ အတီၢ်ပူၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အတၢ်မၤကအါလၢ တၢ်တ့ထီၣ်ကဘီအဂီၢ်သနာ်က့ အဝဲသးစၢၢ်ဆၢဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤစ့ၢ်ကီးလီၤ. တကးဒံးဘၣ် ထံၣ်လုၢ်ဘၢတၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံဒၣ်လဲာ် အဝဲဆဲးသးစၢၢ်ဆၢဝဲ ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤ အနံၣ် ၃၅၀ ညါလီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၉:၂၈) စီၤနိအၤ အိၣ်ဒီးတၢ်နာ်ဒီး တၢ်ဒိကနၣ်အဃိ မ့ၢ်ပှၤလၢအဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်တဂၤလီၤ.
၉, ၁၀. (က) ပကွၢ်လိမၤဒိး စီၤနိအၤအတၢ်နာ်ဒီး အတၢ်ဒိကနၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. (ခ) နမ့ၢ်ပာ်လီၤနသးလၢ နကဒိကနၣ် ယွၤအတၢ်မၤလိာ်န့ၣ် နနာ်တၢ်မနုၤသ့လဲၣ်.
၉ ပကွၢ်လိမၤဒိး စီၤနိအၤ အတၢ်နာ် ဒီးအတၢ်ဒိကနၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. ပမၤအီၤသ့ခီဖျိ ပတူၢ်လိာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ထံၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအဘၣ်, ပတမၤဘၣ်ဃးပသးဒီး မုၣ်ကီၤလံၢ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤဘၣ် ဒီးပပာ်ယဟိဝၤယွၤလၢနီၣ်ဂံၢ်တၢလီၤ. (မးသဲ ၆:၃၃; ယိၤဟၣ် ၁၅:၁၉) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပှၤအါဂၤကသးဟ့ပှၤလီၤ. အဒိ, ပပာ်လီၤပသးလၢ ပကဒိကနၣ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤလိာ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်မံဃုာ်အိၣ်ဃုာ် ဒီးတၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီအဃိ ပှၤအါဂၤန့ၣ် ကစံးအၢစံးသီပဂ့ၢ်လၢ မံဒံယါတၢ်ကစီၣ်အပူၤလီၤ. (ဖး မၤလကံ ၃:၁၇, ၁၈ တက့ၢ်.) ဒ်စီၤနိအၤအသိး ပတပျံၤပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိဘၣ်. ပပျံၤယဟိဝၤယွၤ ဒီးပယူးယီၣ်ပာ်ကဲအီၤ ဒီးပတအဲၣ်ဒိးမၤသးအုးအီၤဘၣ်. ပသ့ၣ်ညါလၢ ထဲဒၣ်ယဟိဝၤယွၤတဂၤဧိၤန့ၣ် ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်မူအထူအယိာ်သ့လီၤ.—လူၤကၣ် ၁၂:၄, ၅.
၁၀ သံကွၢ်လီၤနသးလၢ ‘ပှၤမ့ၢ်မၤမဲာ်ဆှးယၤ မ့တမ့ၢ် ကတိၤဒုၣ်ဒွဲၣ်ယၤသနာ်က့ မ့ၢ်ယကဆဲးမၤတၢ်အဘၣ် လၢယွၤအမဲာ်ညါဧါ. ဖဲတၢ်ဖံးတၢ်မၤ တဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စးအခါ မ့ၢ်ယနာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကလုၢ်အီၣ်လုၢ်အီယဟံၣ်ဖိဃီဖိဧါ.’ နမ့ၢ်နာ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးဒိကနၣ်အကလုၢ်ဒ် စီၤနိအၤအသိးန့ၣ် နနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကအံးထွဲကွၢ်ထွဲနၤလီၤ.—ဖံလံးပံၤ ၄:၆, ၇.
စီၤဒၤနံးယ့လး အိၣ်လၢဝ့ၢ်လၢအပှဲၤဒီး တၢ်အၢတၢ်သီအပူၤသနာ်က့ အဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီ ဒီးတၢ်ဒိကနၣ်
၁၁. လၢဝ့ၢ်ဘၤဘူၤလိၣ်န့ၣ် စီၤဒၤနံးယ့လး ဒီးအတံၤသကိးသၢဂၤ ထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ မနုၤတဖၣ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ တၢ်မၤလိအခီၣ်ထံးတက့ၢ်.)
၁၁ စီၤဒၤနံးယ့လး ထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ မနုၤတဖၣ်လဲၣ်. စီၤဒၤနံးယ့လးန့ၣ် ဘၣ်အိၣ်ဝဲလၢဝ့ၢ်ဘၤဘူၤလိၣ်အပူၤ ဒီးဝ့ၢ်အံၤအိၣ်ပှဲၤထဲ ပှၤလၢအဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် တၢ်ဂီၤတၢ်ဖှီၣ် ဒီးပှၤမၤတၢ်ဝံတၢ်နါ အတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤဝ့ၢ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် သးဟ့ဝဲပှၤယူဒၤဖိ ဒီးကတိၤဒုၣ်ဒွဲၣ်အဝဲသ့ၣ် ဃုာ်ဒီးကစၢ်ယဟိဝၤယွၤလီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၃၇:၁, ၃) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ စီၤဒၤနံးယ့လး ဒီးပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်လၢအအဲၣ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အသးအုးဝဲဒိၣ်မးလီၤ. တကးဒံးဘၣ် မ့ၢ်လၢစီၤဒၤနံးယ့လး ဒီးအတံၤသကိးသၢဂၤလၢအမ့ၢ် စီၤဃနၤနယၤ, စီၤမံၡအ့လး ဒီးစီၤဧစၤရယၤန့ၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်သိၣ်လိဒ်သိး ကမၤဝဲဘၤဘူၤလိၣ်စီၤပၤ အတၢ်မၤအဂီၢ်အဃိ ပှၤအါဂၤန့ၣ် ကကွၢ်အဝဲသ့ၣ်အခီၣ်ခါလီၤ. အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်အီၣ်ဝဲ စီၤပၤအတၢ်အီၣ် ဒီးတၢ်အီၣ်တၢ်အီတဖၣ်အံၤအကျါန့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ တအဲၣ်ဒိးလၢအပှၤဂီၢ်မုၣ်တဖၣ် ကအီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စီၤဒၤနံးယ့လး “တမၤတကဆှီဘၣ်အသးလၢ စီၤပၤအတၢ်အီၣ်ဝံၣ်” န့ၣ်ဘၣ်.—ဒၤနံးယ့လး ၁:၅-၈, ၁၄-၁၇.
၁၂. (က) စီၤဒၤနံးယ့လး မ့ၢ်ပှၤဒ်လဲၣ်တဂၤလဲၣ်. (ခ) ယဟိဝၤယွၤထံၣ် စီၤဒၤနံးယ့လးဒ်လဲၣ်.
၁၂ စီၤဒၤနံးယ့လး ထံၣ်ဘၣ်တၢ်မၤကွၢ်လၢ အဂၤတခါလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်လၢ အခီၣ်ထံးန့ၣ်ဖျါလၢ တမ့ၢ်တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢအဂီၢ်အါအါဘၣ်. အဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်အါမးအဃိ စီၤပၤဟ့ၣ်အီၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လီၤဆီလီၤ. (ဒၤနံးယ့လး ၁:၁၉, ၂၀) စီၤဒၤနံးယ့လးန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်သ့တၢ်ဘၣ် ဘၣ်ဆၣ် အဝဲတပာ်ထီၣ်ထီအသးဘၣ် ဒီးအဝဲတဆိကမိၣ်လၢ အတၢ်ထံၣ်န့ၣ်ဘၣ်ဝဲထီဘိဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးလီၤ. ထီဘိန့ၣ် အဝဲတဲဝဲလၢ တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လၢအအိၣ်ဒီးအီၤန့ၣ် ဟဲလၢယဟိဝၤယွၤအအိၣ်လီၤ. (ဒၤနံးယ့လး ၂:၃၀) ဆိကမိၣ်ကွၢ် ယဟိဝၤယွၤ ယၢၤထီၣ်ဝဲစီၤဒၤနံးယ့လး အမံၤတပူၤဃီဒီး စီၤနိအၤ ဒီးစီၤယိၤဘး ဒ်သိးပှၤကကွၢ်လိမၤဒိး အဝဲသ့ၣ်အဒိအတဲာ်လီၤ. စီၤနိအၤ ဒီးစီၤယိၤဘးန့ၣ် မၤတ့ၢ်ဝဲ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤလၢ တၢ်သးတီအပူၤ တစိၤဒၣ်အသးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် စီၤဒၤနံးယ့လးန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ပှၤသးစၢ်ဒံးလီၤ. ယဟိဝၤယွၤ နာ်ဝဲလၢ စီၤဒၤနံးယ့လး ကတီဒီးအီၤတုၤအကတၢၢ်လီၤ. ဒီးပသ့ၣ်ညါဘၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ စီၤဒၤနံးယ့လးန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်နာ် ဒီးတၢ်ဒိကနၣ် တစိၤအသးလီၤ. ဖဲစီၤဒၤနံးယ့လး အသးအိၣ်အနံၣ် ၁၀၀ ဃၣ်ဃၣ်အခါ ယွၤအမူခိၣ်ကလူးတဂၤ ကိးအီၤလၢ “ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်အဲၣ်အီၤတဂၤ, စီၤဒၤနံးယ့လးဧၢ.”—ဒၤနံးယ့လး ၁၀:၁၁.
၁၃. ယဟိဝၤယွၤမၤစၢၤစီၤဒၤနံးယ့လးန့ၣ် ကမ့ၢ်လၢတၢ်ဂ့ၢ်မနုၤအဃိလဲၣ်.
၁၃ မ့ၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤစီၤဒၤနံးယ့လးအဃိ အဝဲကဲထီၣ်ပှၤအရ့ဒိၣ်တဂၤလၢ ဘၤဘူၤလိၣ်အဘီမုၢ်ပူၤ ဒီးလၢခံန့ၣ်လၢမၤဒဲပၤရၣ်အဘီမုၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. (ဒၤနံးယ့လး ၁:၂၁; ၆:၁, ၂) ယဟိဝၤယွၤမၤစၢၤ စီၤယိၤသးလၢ ကကဲထီၣ်ပှၤအရ့ဒိၣ်လၢ ကီၢ်အဲၤကူပတူးအပူၤ ဒီးမၤစၢၤစ့ၢ်ကီး နီၢ်အ့ၤစတၢ်ဒီးစီၤမၢ်ဒကဲၤ လၢကကဲထီၣ်ပှၤအရ့ဒိၣ်လၢ ပၤရၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤစီၤဒၤနံးယ့လး ဒ်အံၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကမ့ၢ်လၢ အဝဲအဲၣ်ဒိးမၤစၢၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်အဃိလီၤ. * (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.) (ဒၤနံးယ့လး ၂:၄၈) ဖဲစီၤယဃ့းစက့လး ဒီးပှၤယူဒၤဖိ အဂၤတဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤသူဝဲ စီၤဒၤနံးယ့လး ဒ်သိးကမၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ်ကန့ၢ်ဂံၢ်န့ၢ်ဘါ သပှၢ်တၢၢ်လီၤ.
ပမ့ၢ်တီဒီးယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အဝဲကပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤပှၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၄, ၁၅)
၁၄, ၁၅. (က) ပတၢ်အိၣ်သးန့ၣ် လီၤဂာ်ဒီးစီၤဒၤနံးယ့လးဒ်လဲၣ်. (ခ) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢ စီၤဒၤနံးယ့လး အမိၢ်အပၢ်အအိၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၄ ပကွၢ်လိမၤဒိး စီၤဒၤနံးယ့လး အတၢ်နာ် ဒီးအတၢ်ဒိကနၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပှၤအါဂၤဘၣ်ထွဲဒီး ဘၤဘူၤလိၣ်ဖးဒိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၤဘူၤလိၣ်ဖးဒိၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအကမၣ် ဒီးလံာ်စီဆှံ ကိးဝဲလၢ “တၢ်ဝံတၢ်နါအလီၢ်” န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ဟီၣ်ခိၣ်ပှဲၤဝဲဒီး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ ဒီးတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအကမၣ်တဖၣ်လီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၁၈:၂) ဘၣ်ဆၣ် ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ် ပတဘၣ်ဃးဒီးအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပှၤကထံၣ်ပှၤလၢ ပလီၤဆီဒီးပှၤအဂၤတဖၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ် ကမၤမဲာ်ဆှးပှၤလီၤ. (မၢ်ကူး ၁၃:၁၃) ဒ်စီၤဒၤနံးယ့လးအသိး မ်ပကသုးဘူးပသးလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်တက့ၢ်. ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသး, သန့ၤသးလၢအီၤ ဒီးဒိကနၣ်အကလုၢ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကထံၣ်ပှၤဒ်ပှၤလၢအလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဂၤစ့ၢ်ကီးလီၤ.—ဃးကဲ ၂:၇.
၁၅ မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိအရ့ဒိၣ်လၢ စီၤဒၤနံးယ့လးအမိၢ်အပၢ်အအိၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. ဖဲစီၤဒၤနံးယ့လး အနီၢ်ဆံးခါ ကီၢ်ယူဒၤန့ၣ် ပှဲၤဝဲဒီးတၢ်အၢတၢ်သီလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စးထီၣ်လၢ အနီၢ်ဆံးအခါ တုၤအဒိၣ်ထီၣ်န့ၣ် အတၢ်အဲၣ်ယဟိဝၤယွၤဒံးယံာ်ဒံးဒိၣ်ထီၣ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲအဲၣ်ကစၢ်ယွၤလဲၣ်. မ့ၢ်လၢအမိၢ်အပၢ် သိၣ်လိအီၤယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်အဃိလီၤ. (ကတိၤဒိ ၂၂:၆) စီၤဒၤနံးယ့လး အမံၤခီပညီန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ “ယွၤမ့ၢ်ယပှၤစံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်” အဃိပသ့ၣ်ညါလၢ စီၤဒၤနံးယ့လး အမိၢ်အပၢ်န့ၣ် အဲၣ်ကစၢ်ယွၤလီၤ. (ဒၤနံးယ့လး ၁:၆) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်ဧၢ, ဖဲနသိၣ်လိနဖိတဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်အခါ အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤတက့ၢ်. တဘၣ်ဟ့ၣ်ၡူတဂ့ၤ. (အ့းဖ့းစူး ၆:၄) ဃ့ဘါထုကဖၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်တက့ၢ်. ဃ့တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်တက့ၢ်. ဂုာ်ကျဲးစၢးသိၣ်လိနဖိတဖၣ် ဒ်သိးကအဲၣ်ကစၢ်ယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ဒီးနမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤကဆိၣ်ဂ့ၤနၤ ထူးထူးတီၤတီၤလီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၇:၅.
ဘၣ်မုာ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ဘၣ်ဖှီၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ စီၤယိၤဘး အိၣ်ဒီးတၢ်သးတီ ဒီးတၢ်ဒိကနၣ်
၁၆, ၁၇. စီၤယိၤဘးထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲမနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
၁၆ စီၤယိၤဘး ထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ မနုၤတဖၣ်လဲၣ်. စီၤယိၤဘး ထံၣ်ဘၣ်တၢ်ဆီတလဲဖးဒိၣ် အိၣ်ထီၣ်လၢအတၢ်အိၣ်မူအပူၤလီၤ. အခီၣ်ထံးန့ၣ် စီၤယိၤဘး “ဒိၣ်န့ၢ်ကယဲၢ်ပှၤမုၢ်ထီၣ်ဖိ ခဲလၢာ်တက့ၢ်လီၤ.” (ယိၤဘး ၁:၃) အဝဲမ့ၢ်ပှၤထူးပှၤတီၤတဂၤ ဒီးပှၤအါဂၤသ့ၣ်ညါအီၤ ဒီးပာ်ကဲအီၤလီၤ. (ယိၤဘး ၂၉:၇-၁၆) အဝဲအိၣ်ဒီးလီၢ်လၤဒ်အံၤသနာ်က့ အဝဲတဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အဂ့ၤန့ၢ်ပှၤဂၤဘၣ်. ဒီးအဝဲတဆိကမိၣ်လၢ အတလိၣ်ဘၣ်ယွၤအတၢ်မၤစၢၤန့ၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယဟိဝၤယွၤ ကိးအီၤလၢ “ယခ့ယပှၤ” လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ တဲဝဲလၢ စီၤယိၤဘးန့ၣ်မ့ၢ် “ပှၤလၢအလၢအပှဲၤ, ဒီးအတီအလိၤ, ပှၤလၢအပျံၤယွၤ, ဒီးဟးဆှဲးတၢ်အၢ” လီၤ.—ယိၤဘး ၁:၈.
၁၇ စီၤယိၤဘး အတၢ်အိၣ်မူ ဆီတလဲလၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့လီၤ. တၢ်လၢအအိၣ်ဒီးအီၤတဖၣ် လီၤမၢ်ကွံာ်ခဲလၢာ်အဃိ အဝဲအသးဟးဂီၤတုၤဒၣ်လဲာ် အဲၣ်ဒိးသံဝဲလီၤ. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပသ့ၣ်ညါလၢမုၣ်ကီၤလံၢ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲ စီၤယိၤဘး အတၢ်ကီတၢ်ခဲလီၤ. အဝဲတဲဝဲလၢ စီၤယိၤဘးမၤယွၤအတၢ်မၤန့ၣ် မ့ၢ်ထဲဒၣ်လၢအနီၢ်ကစၢ် အဘျုးအဂီၢ်လီၤ. (ဖး ယိၤဘး ၁:၉, ၁၀ တက့ၢ်.) ယဟိဝၤယွၤတပာ်ဝဲ တၢ်ဒုၣ်ဒွဲၣ်စံးအၢတခါအံၤ ဒ်အမ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်ဆံးဆံးဖိတခါဘၣ်. ဒ်သိးကစၢ်ယွၤ ကပာ်ဖျါထီၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်မ့ၢ်ပှၤလၢအလီတၢ်အဂီၢ်န့ၣ် အဝဲမၤဝဲဒ်လဲၣ်. ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ် စီၤယိၤဘးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်သးတီ ဒီးကပာ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ အဝဲမၤယွၤအတၢ်မၤန့ၣ် မ့ၢ်လၢအအဲၣ်ယွၤအဃိလီၤ.
၁၈. (က) စီၤယိၤဘးအဂ့ၢ်န့ၣ် ထုးန့ၢ်နသးဒ်လဲၣ်. (ခ) ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ စီၤယိၤဘးအဖီခိၣ်န့ၣ် ပဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၈ မုၣ်ကီၤလံၢ်လ့ပစီဝဲ စီၤယိၤဘး နးနးကလဲာ် တမံၤဝံၤတမံၤ ဒီးအမၤဝဲဒ်သိး စီၤယိၤဘး ကဆိကမိၣ်လၢ တၢ်ကီတၢ်ခဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဟဲလၢယွၤအအိၣ်လီၤ. (ယိၤဘး ၁:၁၃-၂၁) ပှၤသၢဂၤလၢ အစံးလီၤအသးလၢ အမ့ၢ်ဝဲ စီၤယိၤဘးအတံၤသကိးတဖၣ်န့ၣ် တဲအၢတဲသီအီၤလီၤ. အဝဲသ့ၣ်တဲဝဲလၢ စီၤယိၤဘးမ့ၢ်ပှၤအၢပှၤသီအဃိ ယွၤစံၣ်ညီၣ်အီၤလီၤ. (ယိၤဘး ၂:၁၁; ၂၂:၁, ၅-၁၀) စီၤယိၤဘး တူၢ်ဘၣ်တၢ်ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ အဝဲဆဲးတီဒီးယဟိဝၤယွၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တဘျီတခီၣ် စီၤယိၤဘး ဟးတဲနါစိၤဘၣ်တၢ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. (ယိၤဘး ၆:၁-၃) ဘၣ်ဆၣ်မ့ၢ်လၢ စီၤယိၤဘး တူၢ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲအါမံၤ ဒီးအသးဘၣ်ဒိအဃိ ယဟိဝၤယွၤနၢ်ပၢၢ်အီၤလီၤ. မုၣ်ကီၤလံၢ်န့ၣ် လီၤဂာ်ဒ်ပှၤလၢအဟးမၤနၢၤပှၤဂၤ ဒီးအဝဲမၤဘၣ်ဒိ စီၤယိၤဘးတဘျီဝံၤတဘျီသနာ်က့ ကစၢ်ယွၤထံၣ်ဝဲလၢ စီၤယိၤဘးန့ၣ် တပာ်တ့ၢ်ကွံာ်အီၤဘၣ်. စီၤယိၤဘး တူၢ်ဝဲတၢ်မၤကွၢ်တဖၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤက့ၤအီၤခံစး ဒီးအဝဲဆဲးအိၣ်မူဘၣ်ဝဲ အနံၣ် ၁၄၀ ဘျဲၣ်လီၤ. (ယၤကိာ် ၅:၁၁) စီၤယိၤဘးဆဲးမၤ ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤလၢ အသးဒီဖျၢၣ်တုၤအသံတစုလီၤ. ပသ့ၣ်ညါအီၤသ့ဒ်လဲၣ်. မ့ၢ်လၢ ဖဲစီၤယဃ့းစက့လး ကွဲးဝဲ ယဃ့းစက့လး ၁၄:၁၄ အခါ စီၤယိၤဘးသံဝံၤ အိၣ်အနံၣ်လၢအကယၤတဖၣ်အဃိလီၤ.
၁၉, ၂၀. (က) ပကွၢ်လိမၤဒိး စီၤယိၤဘးအတၢ်နာ် ဒီးအတၢ်ဒိကနၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်. (ခ) ပပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးလၢ ပှၤဂၤအဖီခိၣ် ဒ်ယဟိဝၤယွၤအသိးကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၉ ပကွၢ်လိမၤဒိး စီၤယိၤဘးအတၢ်နာ်ဒီး အတၢ်ဒိကနၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်. လၢပတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ် ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်သးဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ပကပာ်ယဟိဝၤယွၤလၢ နီၣ်ဂံၢ်တၢလီၤ. ပအဲၣ်ဒိးသန့ၤပသးလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီးဒိကနၣ်အကလုၢ်လၢသးဒီဖျၢၣ်လီၤ. ဒ်သိးပကမၤဒ်အံၤအဂီၢ် ပအိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအါန့ၢ် စီၤယိၤဘးလီၤ. ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်ဂ့ၢ်လၢပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤန့ၣ်တက့ၢ်. ပသ့ၣ်ညါမုၣ်ကီၤလံၢ် ဒီးအတၢ်ဝံတၢ်နါတဖၣ် အတၢ်ကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. (၂ ကရံၣ်သူး ၂:၁၁) လီၤဆီဒၣ်တၢ် လၢလံာ်ယိၤဘးအပူၤန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤပျဲဝဲ တၢ်အၢတၢ်သီအခွဲးလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးလၢလံာ်ဒၤနံးယ့လးအပူၤန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယွၤအဘီအမုၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ပၢတၢ်ပြးနီၢ်နီၢ်တခါလၢ ယ့ၣ်ၡူးပၢဝဲန့ၣ်လီၤ. (ဒၤနံးယ့လး ၇:၁၃, ၁၄) ဒီးပသ့ၣ်ညါဘၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ တယံာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ် ဘီမုၢ်အံၤကမၤဟါမၢ်ကွံာ် တၢ်အၢတၢ်သီခဲလၢာ် ဒီးကပၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်လီၤ.
၂၀ စီၤယိၤဘး အတၢ်လဲၤခီဖျိန့ၣ် သိၣ်လိပှၤလၢ ပကဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ အထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အဖီခိၣ်လီၤ. ဒ်စီၤယိၤဘးအသိး တဘျီတခီၣ် အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကတဲကမၣ်ဘၣ်တၢ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. (စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၇:၇) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပတကြၢးဆိကမိၣ်ဆံး မ့တမ့ၢ် ပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ပကြၢးဂုာ်ကျဲးစၢး နၢ်ပၢၢ်စၢၤအဝဲသ့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်မၤဒ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ပကွၢ်လိမၤဒိးယဟိဝၤယွၤ လၢအမ့ၢ်ယွၤလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ ဒီးတၢ်သးကညီၤန့ၣ်လီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၀၃:၈.
ယဟိဝၤယွၤ ကမၤ “ဂၢၢ်ထီၣ်ကျၢၤထီၣ်” နၤ
၂၁. စီၤနိအၤ, စီၤဒၤနံးယ့လး ဒီးစီၤယိၤဘး အတၢ်လဲၤခီဖျိန့ၣ် ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ပှၤ တၢ်ကတိၤလၢ ၁ ပ့းတရူး ၅:၁၀ အပူၤဒ်လဲၣ်.
၂၁ စီၤနိအၤ, စီၤဒၤနံးယ့လး ဒီးစီၤယိၤဘးန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အိၣ်မူဘၣ်ဝဲလၢ ဆၢကတီၢ်တဒ်သိးဘၣ် ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဘၣ်ဝဲတဖၣ်စ့ၢ်ကီး တလီၤဂာ်လိာ်အသးဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်အဝဲသ့ၣ်ခဲလၢာ်န့ၣ် လဲၤခီဖျိဝဲတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်န့ၢ်ဝဲလီၤ. အဝဲသ့ၣ် အတၢ်လဲၤခီဖျိန့ၣ် ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ပှၤလၢ တၢ်မၢဖိပ့းတရူး အတၢ်ကတိၤလၢအတဲဝဲ “သုဒိးတၢ်တစိၢ်ဝံၤဒီး, ကယဲၢ်တၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်ခဲလၢာ် အကစၢ်လၢအကိးန့ၢ်ပှၤဆူအလၤကပီၤ . . . အကစၢ်ဒၣ်ဝဲ, ကမၤလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်, ဂၢၢ်ထီၣ်ကျၢၤထီၣ်, ဆူၣ်ထီၣ်ချ့ထီၣ်သု, ဒီးသူၣ်ထီၣ်သုခၢၣ်သနၢၣ်န့ၣ်လီၤ.”—၁ ပ့းတရူး ၅:၁၀.
၂၂. တၢ်မၤလိလၢခံတခါန့ၣ် ပကမၤလိဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၂၂ တၢ်ကတိၤလၢ ၁ ပ့းတရူး ၅:၁၀ န့ၣ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သး ဒီးယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤစ့ၢ်ကီးလီၤ. ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤပှၤလၢ အဝဲကမၤဂၢၢ်ကျၢၤပှၤ ဒီးဟ့ၣ်အခ့အပှၤတဖၣ်လၢ တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလီၤ. ပဝဲခဲလၢာ် ပအဲၣ်ဒိးလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကဟ့ၣ်ပှၤတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ဒ်သိးပကအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤဒီး တီဒီးအီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပအဲၣ်ဒိးကွၢ်လိမၤဒိး စီၤနိအၤ, စီၤဒၤနံးယ့လး ဒီးစီၤယိၤဘး အတၢ်နာ် ဒီးအတၢ်ဒိကနၣ်လီၤ. တၢ်မၤလိလၢခံတခါန့ၣ် ပကမၤလိဘၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်တဖၣ် တီဒီးယဟိဝၤယွၤန့ၣ် မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါဝဲ ယဟိဝၤယွၤဂ့ၤဂ့ၤအဃိလီၤ. အဝဲသ့ၣ် “နၢ်ပၢၢ်တၢ်ခဲလၢာ်” လၢ ယဟိဝၤယွၤ မၢအဝဲသ့ၣ်မၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. (ကတိၤဒိ ၂၈:၅) ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး ပမၤဒ်န့ၣ်သ့လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 2 ဖဲ ချ.ခ.န ၆၁၇ န့ၣ် စီၤယဃ့းစက့လး ဘၣ်တၢ်က့ၤကိးအီၤဆူ ဝ့ၢ်ဘၤဘူၤလိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးဖဲအဝဲလဲၤတုၤလၢ ဝ့ၢ်ဘၤဘူၤလိၣ်ယံာ်ဝဲ “ဃုနံၣ်တနံၣ်” န့ၣ်အဝဲကွဲးဝဲ ယဃ့းစက့လး ၈:၁–၁၉:၁၄ ဒီးကဘၣ်ဖဲ ချ.ခ.န ၆၁၂ န့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 5 စီၤနိအၤအပၢ် စီၤလ့ၤမ့းန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢအနာ်ကစၢ်ယွၤ ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသံဝဲဖဲ တချုးလၢထံလုၢ်ဘၢတၢ် ယဲၢ်နံၣ်အခါန့ၣ်လီၤ. စီၤနိအၤ အမိၢ်ဒီးအဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် မ့ၢ်အိၣ်မူဒံး ဖဲထံလုၢ်ဘၢတၢ်အခါန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တပူၤဖျဲးဘၣ်.
^ လံာ်အဆၢ. 13 စီၤဒၤနံးယ့လးအတံၤသကိးသၢဂၤလၢအမ့ၢ် စီၤဃနၤနယၤ, စီၤမံၡအ့လး ဒီးစီၤဧစၤရယၤစ့ၢ်ကီး ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ဒ်သိးကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.—ဒၤနံးယ့လး ၂:၄၉.
