တၢ်မၤလိ ၄
တၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ် ယိယိဖိတခါ သိၣ်လိပှၤ ဘၣ်ဃးဒီး စီၤပၤလၢမူခိၣ်အဂ့ၢ်ဒ်လဲၣ်
“အအံၤမ့ၢ်ယနီၢ်ခိ . . . အအံၤမ့ၢ်ယသွံၣ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤအသီ” လီၤ.—မးသဲ ၂၆:၂၆-၂၈.
တၢ်သးဝံၣ် ၁၆ ပတြၢၤယဟိဝၤလၢ အဒိးဖှူအဖိခွါအဃိ
တၢ်မၤလိအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ် *
၁-၂. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဲသ့လၢ ယ့ၣ်ၡူးကမၤဝဲ အတၢ်သံအတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူး ယိယိဖိန့ၣ်လဲၣ်. (ခ) ပကတဲသကိး ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်သံအမူးန့ၣ် ဘၣ်တၢ်မၤအီၤဒ်လဲၣ်. ပဝဲအါတက့ၢ်န့ၣ် ပကသ့ၣ်နီၣ်ဘၣ် တၢ်လၢပှၤမၤအီၤဖဲ ကစၢ်အတၢ်အီၣ်လၢ ဟါအီၣ်အမူးအခါန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. မ့ၢ်လၢ မူးအံၤန့ၣ် ဘၣ်တၢ်မၤအီၤယိယိဖိအဃိလီၤ. ပကဘၣ်မၤ ကစၢ်အတၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢ အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကသံကွၢ်လီၤဘၣ်ပသးလၢ ‘ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဖၣ်အံၤ ပှၤမၤအီၤ ယိယိဖိလဲၣ်.’
၂ ဖဲယ့ၣ်ၡူးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအခါ အဝဲသိၣ်လိဝဲ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ ကျဲယိယိဖိ, ၡဲၡဲဖိ ဒီးပှၤနၢ်ပၢၢ်ဘၣ်အီၤညီဝဲလီၤ. (မးသဲ ၇:၂၈, ၂၉) ဒ်န့ၣ်အသိးအဝဲမၢပမၤ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ * အတၢ်သံလၢ ကျဲယိယိဖိဒီး အပှဲၤဒီးအခီပညီန့ၣ်လီၤ. ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်လၢဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အီၣ်တၢ်အီလၢပှၤသူအီၤလၢ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူးအဂီၢ် ဒီးတၢ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲဒီး မၤဝဲတဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးပကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်လၢ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူး အတၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ် ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဆီၣ်လီၤသး, တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ ဒီးတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံန့ၣ်လီၤ. ဒီးပကသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ပကွၢ်လိမၤဒိးအါထီၣ်ယ့ၣ်ၡူး ကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ်ပှၤလၢ အဆီၣ်လီၤအသး
ကိၣ်ဒီးစပံးထံလၢ ပှၤသူအီၤလၢ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူးအဂီၢ်န့ၣ် ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤပှၤလၢ ယ့ၣ်ၡူးဟ့ၣ်လီၤအသးသမူလၢပဂီၢ် ဒီးဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ အဝဲကဲစီၤပၤလၢ မူခိၣ်လံ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၃-၅)
၃. ဒ် မးသဲ ၂၆:၂၆-၂၈ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူး လၢယ့ၣ်ၡူးစးထီၣ်မၤဝဲန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢ အယိယိဖိထဲလဲၣ် ဒီးကိၣ်ဒီးစပံးထံန့ၣ် ဒိလီၤဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်.
၃ ယ့ၣ်ၡူးစးထီၣ်မၤဝဲ အတၢ်သံ အတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူး ဒီးအတၢ်မၢဖိလၢအတီဒီးအီၤ ၁၁ ဂၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသူဝဲ ကိၣ်လၢအအိၣ်လီၤတဲာ်တ့ၢ်လၢ ဘူၣ်လဲၤကပာ် ဒီးစးထီၣ်မၤဝဲ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူးအံၤလီၤ. (ဖး မးသဲ ၂၆:၂၆-၂၈ တက့ၢ်.) အဝဲသူဝဲ ကိၣ်လၢတပၣ်ဃုာ်ဒီးကိၣ်မံၣ် ဒီးစပံးထံ လၢအအိၣ်ဒီးအီၤဖဲန့ၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးတဲဘၣ် အတၢ်မၢဖိတဖၣ်လၢ တၢ်အီၣ်တၢ်အီတဖၣ်အံၤ ဒိလီၤဝဲ အနီၢ်ခိလၢ အလၢအပှဲၤဒီးအသွံၣ် လၢတယံာ်လၢၤဘၣ် ကဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ်အသီ လၢအရ့ဒိၣ်အံၤန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးမၤအီၤ ယိယိဖိသနာ်က့ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အတၢ်မၢဖိတဖၣ် တကမၢကမၣ်ဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.
၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယ့ၣ်ၡူးမၤဝဲ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူး ယိယိဖိလဲၣ်န့ၣ် ဒ်သိးပကနၢ်ပၢၢ်အီၤအဂီၢ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးဟ့ၣ်ဝဲ နီၢ်မၢ်သၤန့ၣ် မၤစၢၤပှၤဒ်လဲၣ်.
၄ ဆိကမိၣ်ကွၢ် ယ့ၣ်ၡူးမၤဝဲ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ သၢနံၣ်တနံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်တက့ၢ်. အဝဲလဲၤအိၣ်သကိးဝဲ အတံၤသကိး စီၤလါစရူး, နီၢ်မၢ်သၤ ဒီးနီၢ်မၤရံန့ၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိတၢ်ဖဲန့ၣ် အ့အ့ဆ့ဆ့လီၤ. မ့မ့ၢ်နီၢ်မၢ်သၤန့ၣ် အိၣ်လၢဟံၣ်ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသူၣ်ကိၢ်သးဂီၤလၢ ကကတဲာ်ကတီၤဝဲ တၢ်အီၣ်တၢ်အီအါမးလၢ အပှၤတမှံၤလီၤဆီအံၤအဂီၢ်လီၤ. လၢတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤ ယ့ၣ်ၡူးမၤစၢၤဝဲ နီၢ်မၢ်သၤဒ်သိး ကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်ဝဲလၢ တလိၣ်လၢ အဝဲကဘၣ်ကတဲာ်ကတီၤဝဲ တၢ်အီၣ်တၢ်အီအါအါဂီၢ်ဂီၢ် ထီဘိဘၣ်. (လူၤကၣ် ၁၀:၄၀-၄၂) လၢခံ တချုးဖဲယ့ၣ်ၡူးဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်အသးဒံးဘၣ် စှၤကိာ်နၣ်ရံၣ်န့ၣ် အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ မၤထွဲဝဲဒ် အတဲဝဲအသိးလီၤ. ဖဲယ့ၣ်ၡူးမၤဝဲ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူးအခါ မၤဝဲဒီးတၢ်အီၣ်တၢ်အီ ယိယိဖိလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိမနုၤလၢ ယ့ၣ်ၡူးအအိၣ်လဲၣ်.
၅. ဟါတၢ်အီၣ်ယိယိဖိအံၤန့ၣ် သိၣ်လိပှၤဘၣ်ဃးဒီး ယ့ၣ်ၡူးအဂ့ၢ်ဒ်လဲၣ်, ဒီး ဖံလံးပံၤ ၂:၅, ၇, ၈ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဒ်လဲၣ်.
၅ တၢ်ခဲလၢာ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲဒီးမၤဝဲတဖၣ်န့ၣ် မၤဝဲလၢတၢ်ဆီၣ်လီၤသးအပူၤလီၤ. အဃိ ဖဲအဝဲကသံအနၤန့ၣ် အဝဲပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဆီၣ်လီၤသးန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢ အလီၤကမၢကမၣ်ဘၣ်. (မးသဲ ၁၁:၂၉) အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အကဘၣ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်ဝဲ အတၢ်လုၢ်လၢ အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအပူၤလီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤအီၤ ဒ်သိးကကဲထီၣ်ဘၣ်စီၤပၤ လၢမူခိၣ်အဂီၢ်လီၤ. တၢ်ကမၤအသးဒီးအီၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲဘၣ်ဆၣ် အဝဲတသးစၢၢ်ဆၢလီၤထဲ အနီၢ်ကစၢ်အသး ဒီးတဃ့ဝဲလၢ ပှၤကမၤန့ၢ် အတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူး ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်န့ၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲတဲဘၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ ကမၤဝဲ ကစၢ်အတၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ် ယိယိဖိတခါ လၢတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအီၤအဂီၢ် တနံၣ်တဘျီန့ၣ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၃:၁၅; ၁ ကရံၣ်သူး ၁၁:၂၃-၂၅) ဟါတၢ်အီၣ်ယိယိဖိ ဒီးအကြၢးအဘၣ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ်ပှၤလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးန့ၣ်လီၤ. ပစီၤပၤလၢမူခိၣ်အံၤ အိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါလၢအမ့ၢ် တၢ်ဆီၣ်လီၤသးအဃိ ပသးခုဒိၣ်မးလီၤ.—ဖး ဖံလံးပံၤ ၂:၅, ၇, ၈ တက့ၢ်.
၆. ဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်မၤကွၢ်တဖၣ်အခါ ပကွၢ်လိမၤဒိး ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ဆီၣ်လီၤသး ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၆ ပကွၢ်လိမၤဒိး ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ဆီၣ်လီၤသး ကသ့ဒ်လဲၣ်. ပမၤဒ်န့ၣ်သ့ခီဖျိ ပပာ်ဆိ ပှၤဂၤအတၢ်လိၣ်ဘၣ် လၢညါန့ၣ်လီၤ. (ဖံလံးပံၤ ၂:၃, ၄) ဆိကမိၣ်က့ၤ တၢ်မၤအသးလၢ တချုးယ့ၣ်ၡူးသံဒံးဘၣ် အနၤန့ၣ်တက့ၢ်. ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ တယံာ်လၢၤဘၣ် ပှၤကမၤသံအီၤ အၢအၢသီသီလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အတၢ်မၢဖိလၢအသးတီတဖၣ် ကသူၣ်အုးသးအုးလၢ အဂီၢ်အဃိ အဝဲဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢ အတၢ်မၢဖိတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဖဲနၤအဝဲန့ၣ်န့ၣ် အဝဲသိၣ်လိနဲၣ်လိ, ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ဒီးမၤမုာ်ထီၣ် အတၢ်မၢဖိတဖၣ်အသးလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၄:၂၅-၃၁) လၢတၢ်ဆီၣ်လီၤသးအပူၤ ယ့ၣ်ၡူးပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အဝဲဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ် အါန့ၢ်ဒံး အနီၢ်ကစၢ်အဂီၢ်လီၤ. အဝဲပာ်လီၤဝဲ တၢ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ် လၢပဂီၢ်လီၤ.
ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ်ပှၤလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ
၇. ဖဲယ့ၣ်ၡူးမၤဝဲ ကစၢ်အတၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူဒ်လဲၣ်.
၇ ဖဲယ့ၣ်ၡူးမၤဝဲ ကစၢ်အတၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ် အဆိကတၢၢ်တဘျီ ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ လၢအအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူဖးဒိၣ်လီၤ. လၢကျဲဒ်လဲၣ်. ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အဝဲမ့ၢ်မၤဝဲ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဘၣ်သးန့ၣ် အဝဲကဘၣ်သံဝဲဒ် ပှၤလၢအကတိၤကမၣ်ယွၤအဃိ မ့ၢ်တၢ်ကမၣ်လၢ အလီၤမဲာ်ဆှးဒိၣ်မးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲတူၢ်လိာ်ဝဲ တၢ်မၤလၢ အပၢ်မၢအီၤအံၤန့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၂၆:၆၅, ၆၆; လူၤကၣ် ၂၂:၄၁, ၄၂) ယ့ၣ်ၡူးအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီ လၢလၢပှဲၤပှဲၤ ဒ်သိးအဝဲကမၤလၤကပီၤ အပၢ်အမံၤ, ကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ထဲဒၣ်ယဟိဝၤယွၤတဂၤ အိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢကပၢတၢ် ဒီးကအိးထီၣ်ကျဲလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးတဖၣ် ကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မူအထူအယိာ်အဂီၢ်လီၤ. တကတီၢ်ဃီန့ၣ် အဝဲမၤစၢၤ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ တယံာ်လၢၤဘၣ် တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် ကကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ်ဝဲအဂီၢ်လီၤ.
၈. (က) ယ့ၣ်ၡူးတဲဘၣ် အတၢ်မၢဖိလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီတဖၣ်ဒ်လဲၣ်. (ခ) ဖဲယ့ၣ်ၡူးသံဝံၤအလီၢ်ခံ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ကွၢ်လိမၤဒိးဝဲ အတၢ်သးဒူဒ်လဲၣ်.
၈ ယ့ၣ်ၡူးပာ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီး တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူခီဖျိ တသးစၢၢ်ဆၢဝဲ တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ အကထံၣ်ဘၣ်ဝဲတဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲသးစၢၢ်ဆၢဝဲ အတၢ်မၢဖိလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီတဖၣ် အတၢ်လိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲမၢ စီၤယူဒၤအံၣ်စကၤရံၤအိာ် ဟးထီၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ စးထီၣ်မၤဝဲ ကစၢ်အတၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ် ယိယိဖိန့ၣ်လီၤ. ဖဲယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်လၢ အကဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ်အံၤ မၤဝဲကစၢ်အတၢ်အီၣ် ယိယိဖိအခါ အဝဲသ့ၣ် ကသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအသွံၣ် လၢအဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်ဝဲ ဒီးတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤအသီအံၤန့ၣ် ကဲဘျုးဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၁၀:၁၆, ၁၇) ဒ်သိးပှၤလၢအပိာ်အခံတဖၣ် ကအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီ ဒီးကအိၣ်ဘၣ်ဒီးအီၤလၢ မူခိၣ်အဂီၢ် ယ့ၣ်ၡူးတဲဘၣ် အဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်လၢအဝဲဒီးယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးလၢအဝဲသ့ၣ် ကမၤဝဲန့ၣ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၅:၁၂-၁၅) ဒီးယ့ၣ်ၡူးတဲဘၣ် အတၢ်မၢဖိတဖၣ်လၢ တၢ်မၤကွၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ် ကထံၣ်ဘၣ်ဝဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးယ့ၣ်ၡူး ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအဝဲသ့ၣ် လၢကကွၢ်လိမၤဒိးအီၤဒီးက ‘ပာ်အသးခူတလ့ၢ်’ မ့တမ့ၢ် ‘ပာ်အသးဒူဒူ’ အဂီၢ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၆:၁-၄က, ၃၃) ဒီးဖဲနံၣ်တဖၣ် လဲၤပူၤကွံာ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဆဲးကွၢ်လိမၤဒိးဝဲ ယ့ၣ်ၡူးခီဖျိ တူၢ်ဆါအသး လၢပှၤဂၤအဂီၢ် ဒီးပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ် ထံၣ်ဘၣ်တၢ်မၤကွၢ်တဖၣ်အဆၢကတီၢ် အဝဲသ့ၣ်တူၢ်ဆါအသး ဒီးမၤစၢၤလိာ်အသး တဂၤဒီးတဂၤလီၤ.—ဧ့ၤဘြံၤ ၁၀:၃၃, ၃၄.
၉. ပကွၢ်လိမၤဒိး ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၉ ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး ပကွၢ်လိမၤဒိး ယ့ၣ်ၡူးအဒိအတဲာ်လၢအမ့ၢ် တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူလီၤ. အဒိ ဒ်သိးပကမၤစၢၤ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ အဘၣ်တၢ်မၤအၢမၤနးအီၤ ခီဖျိလၢအတၢ်နာ်အဃိအဂီၢ် ပလိၣ်ဘၣ် တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူလီၤ. တဘျီတခီၣ် ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ် ပှၤစံၣ်ညီၣ်အီၤတတီတလိၤဒီး ထၢနုာ်အီၤလၢ ဃိာ်ပူၤလီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် တသ့ဖဲအသ့ ပကဘၣ်မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ဒီးပကဘၣ်လဲၤတဲန့ၢ်တၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်လီၤ. (ဖံလံးပံၤ ၁:၁၄; ဧ့ၤဘြံၤ ၁၃:၁၉) ကျဲအဂၤတဘိလၢ ပပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူသ့န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ပဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢတၢ် “သးခူတလ့ၢ်” မ့တမ့ၢ် “တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ” န့ၣ်လီၤ. (မၤတၢ် ၁၄:၃) ပှၤမ့ၢ်ထီဒါပှၤ ဒီးမၤအၢမၤနးပှၤဒၣ်လဲာ် ပဆၢတဲာ်လီၤပသးလၢ ပကစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဘီမုၢ်အတၢ်သးခုကစီၣ် ဒ်ယ့ၣ်ၡူးမၤဝဲအသိးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်ပျံၤတၢ်န့ၣ် ပကမၤဒ်လဲၣ်.
၁၀. တချုးလၢ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူး ဘၣ်ဒံးဘၣ် အနွံတဖၣ်န့ၣ် ပကြၢးမၤတၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.
၁၀ ပမၤအါထီၣ် ပတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူသ့ခီဖျိ ပဆိကမိၣ်ထံ တၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤခီဖျိ ခရံာ်အတၢ်ပှ့ၤက့ၤအဃိန့ၣ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၃:၁၆; အ့းဖ့းစူး ၁:၇) တချုးလၢ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူး ဘၣ်ဒံးဘၣ် အနွံတဖၣ်န့ၣ် ပအိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လီၤဆီလၢ ပကပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ် တၢ်ပှ့ၤက့ၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲနွံတဖၣ်န့ၣ်အတီၢ်ပူၤ ဖးလံာ်စီဆှံအဆၢလၢ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူးအဂီၢ်, ဃ့ဘါထုကဖၣ်ဒီး ဆိကမိၣ်ထံ တၢ်မၤအသးတဖၣ်လၢ တချုးလၢ ယ့ၣ်ၡူးသံဝဲအခါန့ၣ်တက့ၢ်. ဒီးဖဲပပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်ပသးလၢ ကစၢ်အတၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ်အဂီၢ်အခါ ပကနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ် တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူး အတၢ်ပနီၣ်တဖၣ် ဒီးတၢ်ပနီၣ်တဖၣ်အံၤ ဒိလီၤဝဲ တၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်လၢ တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူးမၤန့ၢ်ပှၤတဖၣ် ကဲဘျုးလၢ ပနီၢ်ကစၢ် ဒီးပှၤလၢပအဲၣ်ဘၣ်အီၤတဖၣ်အဂီၢ် ဒ်လဲၣ်အခါ ပတၢ်မုၢ်လၢ် ကဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်ဝဲလီၤ. တကးဒံးဘၣ် ကထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤလၢ ပကအိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲ ဒီးတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ တုၤလၢအကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ.—ဧ့ၤဘြံၤ ၁၂:၃.
၁၁-၁၂. ကစၢ်အတၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ်န့ၣ် ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ပှၤ တၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
၁၁ ကစၢ်အတၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ်န့ၣ် ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ပှၤလၢ တၢ်ပှ့ၤက့ၤအလုၢ်အပှ့ၤ တကးဒံးဘၣ် ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ပှၤ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ် လၢအမ့ၢ် တၢ်ဆီၣ်လီၤသး ဒီးတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူန့ၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးလၢအမ့ၢ် ပှၤလုၢ်တၢ်အဒိၣ်လၢမူခိၣ်, ပှၤလၢအဃ့ကညးတၢ် လၢပဂီၢ်န့ၣ် ဆဲးပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်အံၤအဃိ ပသးခုဒိၣ်မးလီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၇:၂၄, ၂၅) ဒ်သိး ပကပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ တၢ်ပှ့ၤက့ၤ လၢပသးဒီဖျၢၣ်အဂီၢ် ပကဘၣ်မၤ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်သံအမူး ဒ်အမၤလိာ်တ့ၢ်ဝဲ အသိးလီၤ. (လူၤကၣ် ၂၂:၁၉, ၂၀) ပမၤတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူးအံၤလၢ မုၢ်နံၤမုၢ်သီလၢ အလီၤပလိာ်ဒီး လါနံစၣ် ၁၄ သီလီၤ. လါနံစၣ် ၁၄ သီန့ၣ် မ့ၢ်မုၢ်နံၤလၢ အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်တနံၤ လၢတနံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ.
၁၂ ဘၣ်ဃးဒီး ကစၢ်အတၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ်န့ၣ် ပမၤလိန့ၢ်ဘၣ် ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ လၢအဂၤတမံၤဒံးလီၤ. အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတခါအံၤ ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်အီၤလၢ ကတူၢ်သံအသးလၢပဂီၢ်လီၤ. ဖဲအဝဲအိၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအခါ ဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါအီၤ ခီဖျိလၢ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါအံၤအဃိလီၤ. တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါမနုၤလဲၣ်.
ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ် ပှၤလၢအိၣ်ဒီးတၢ်အဲၣ်
၁၃. ယိၤဟၣ် ၁၅:၉ ဒီး ၁ ယိၤဟၣ် ၄:၈-၁၀ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ယဟိဝၤယွၤဒီးယ့ၣ်ၡူး အတၢ်အဲၣ်အဂ့ၢ်ဒ်လဲၣ်. ဒီးမတၤသ့ၣ်တဖၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးလၢ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်အဲၣ်န့ၣ်လဲၣ်.
၁၃ ယ့ၣ်ၡူး ကွၢ်လိမၤဒိးယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အဲၣ် လၢတၢ်ကိးမံၤဒဲးအပူၤလီၤ. (ဖး ယိၤဟၣ် ၁၅:၉; ၁ ယိၤဟၣ် ၄:၈-၁၀ တက့ၢ်.) အဃိ အဝဲအဲၣ်ဒိးဟ့ၣ်လီၤအသးသမူလၢပဂီၢ် လၢအသးဒီဖျၢၣ်လီၤ. ပမ့မ့ၢ် ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤမ့ၢ်ဂ့ၤ “သိလၢအဂုၤအဂၤ” မ့ၢ်ဂ့ၤပဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးလၢ ယဟိဝၤယွၤဒီး ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်အဲၣ် ခီဖျိလၢ တၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်အံၤအဃိလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၀:၁၆; ၁ ယိၤဟၣ် ၂:၂) ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်အီၣ်တၢ်အီလၢ ပှၤသူအီၤလၢ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူးအဂီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်အဲၣ်ဒီး အဝဲဆိကမိၣ်န့ၢ်တၢ်လၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢကျဲဒ်လဲၣ်.
လၢတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤ ယ့ၣ်ၡူးစးထီၣ်မၤဝဲ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူး ယိယိဖိအဃိ လၢယၤဖှိၣ်နံၣ်အါမးအတီၢ်ပူၤ တၢ်အိၣ်အသး မ့ၢ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ပှၤမၤအီၤသ့ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၄-၁၆) *
၁၄. ယ့ၣ်ၡူးပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ်လၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် အဖီခိၣ်ဒ်လဲၣ်.
၁၄ ယ့ၣ်ၡူးပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်အဲၣ်လၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်လၢ အဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ်အဂီၢ် ခီဖျိတမၢအဝဲသ့ၣ်မၤဝဲ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူး ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်ဘၣ်. အဝဲမၢအဝဲသ့ၣ် မၤတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူးလၢ ဟါတၢ်အီၣ်ယိယိဖိလီၤ. ဒ်တၢ်ဆၢကတီၢ် လဲၤပူၤကွံာ်အသိးန့ၣ် ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ် ကဘၣ်မၤဝဲ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူး ကိးနံၣ်ဒဲးလီၤ. အဝဲသ့ၣ် အတၢ်အိၣ်သး မ့ၢ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ, မ့ၢ်အိၣ်လၢဃိာ်ပူၤဒၣ်လဲာ် ကဘၣ်မၤဝဲလီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၂:၁၀) မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ် ဒိကနၣ်ယ့ၣ်ၡူးအကလုၢ်အံၤ ဘၣ်ကန့ၢ်ဧါ. န့ၢ်ဝဲလီၤ.
၁၅-၁၆. ပှၤတနီၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်အိၣ်သးလၢ အကီအခဲဒၣ်လဲာ် မၤဝဲကစၢ်အတၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ် ဒ်လဲၣ်.
၁၅ ခရံာ်ဖိလၢအမ့ၢ်အတီတဖၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤဝဲ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်သံအမူး တုၤလီၤလၢပစိၤခဲအံၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်အသးလၢ အကီအခဲဒၣ်လဲာ် အဝဲသ့ၣ် မၤပိာ်ထွဲဝဲဒ် ပှၤမၤကစၢ်အတၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ်အသိး တသ့ဖဲအသ့လီၤ. ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်အဒိတဖၣ်အံၤတက့ၢ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ဟဲရိၤခ့န့ၣ် လီၤဘၣ်လၢ တရူးအဃိာ်ပူၤ ဒီးအဝဲဘၣ်အိၣ်ထဲတဂၤဧိၤလီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် အဝဲသူဝဲ တၢ်လၢအအိၣ်ဒီးအီၤတဖၣ် ဒီးကတဲာ်ကတီၤထီၣ် တၢ်လၢတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူးအဂီၢ် လၢတၢ်ခူသူၣ်အပူၤလီၤ. တသ့ဖဲအသ့ အဝဲဂံၢ်ကွၢ်ဒွးကွၢ်ဝဲ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ အမုၢ်နံၤကဘၣ် လၢဆၢကတီၢ်ဖဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးဖဲတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူး ဘၣ်ဝဲအခါ အဝဲသးဝံၣ်တၢ်, ဃ့ဘါထုကဖၣ်ဒီး ဟ့ၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ထဲတဂၤဧိၤလီၤ.
၁၆ ပကကွၢ်သကိး တၢ်အဒိလၢအဂၤတခါလီၤ. ဖဲဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ဒုး ခံဘျီတဘျီအခါ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တကရူၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်လီၤဘၣ်လၢဃိာ်ပူၤ ဒီးတၢ်ဘၣ်ယိၣ်အလီၢ်အိၣ်လၢ အသးသမူအဂီၢ်ဒၣ်လဲာ် အဝဲသ့ၣ် မၤဝဲကစၢ်အတၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလၢ တၢ်လၢပှၤသူအီၤလၢ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူးအဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲယိယိဖိအဃိ အဝဲသ့ၣ် မၤဝဲတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူး လၢတၢ်သးတီအပူၤန့ၢ်ဝဲလီၤ. အဝဲသ့ၣ် တဲဝဲလၢ “ပဒါလီၤ တၢ်ကံးညာ်ဝါဝါတဘ့ၣ် လၢစီၢ်နီၤခိၣ်ဆံးဆံးဖိ (footstool) အလိၤဒီးပတီၣ်ထီၣ် ကိၣ်ဒီးစပံးထံဖဲန့ၣ်လီၤ. ဒီးပဆၢထၢၣ်ဝးတရံး ခးအံၤလီၤ. ပဒွဲၣ်ဃာ် ပနဲတၢၣ်တဘိလီၤ. မ့ၢ်လၢပမ့ၢ်သူ လီမ့ၣ်အူန့ၣ် ပှၤကသ့ၣ်ညါ တၢ်လၢပမၤအီၤတဖၣ်အဃိလီၤ. . . . ပအၢၣ်လီၤကဒီးလၢ ပကသူပဂံၢ်ပဘါခဲလၢာ် လၢပကမၤလၤကပီၤ ပပၢ်အမံၤစီဆှံအဂီၢ်လီၤ.” အဝဲသ့ၣ် အတၢ်နာ် အဒိအတဲာ်အံၤ ဂ့ၤဒိၣ်မးလီၤ. ခီဖျိလၢ ယ့ၣ်ၡူးမၤဝဲ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူးယိယိဖိအဃိ ဖဲပထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်သးလၢ အကီအခဲဒၣ်လဲာ် ပမၤတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ အမူးသ့ဝဲလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ်ပှၤလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံလီၤ.
၁၇. ပကဘၣ်သံကွၢ်လီၤပသးလၢ တၢ်သံကွၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
၁၇ ပကမၤ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူး ဘူးထီၣ်လံအဃိ ပကဘၣ်သံကွၢ်လီၤပသးလၢ တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤလီၤ. ‘ယကွၢ်လိမၤဒိးအါထီၣ် ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်အဲၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. မ့ၢ်ယဆိကမိၣ် ယဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် အတၢ်လိၣ်ဘၣ် အါန့ၢ်ယနီၢ်ကစၢ် အတၢ်လိၣ်ဘၣ်ဧါ. မ့ၢ်ယမုၢ်လၢ်တၢ်လၢ ယဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်အအိၣ် အါန့ၢ်ဒံး တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် မၤဝဲသ့န့ၣ်ဧါ မ့တမ့ၢ် မ့ၢ်ယနၢ်ပၢၢ်စၢၤအဝဲသ့ၣ် အတၢ်လီၤတူာ်လီၤကာ်ဧါ.’ ထီဘိန့ၣ် မ်ပကွၢ်လိမၤဒိးယ့ၣ်ၡူးခီဖျိပ “ဒိးဃုာ်တၢ်” မ့တမ့ၢ် “ဒိသူၣ်ဒိသး” ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်တက့ၢ်.—၁ ပ့းတရူး ၃:၈.
သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် တၢ်မၤလိတဖၣ်အံၤထီဘိ
၁၈-၁၉. (က) ပနာ်တၢ်မနုၤသ့လဲၣ်. (ခ) နပာ်လီၤနသးလၢ နကမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၈ တလိၣ်ပမၤ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူး ယံာ်ယံာ်လၢၤဘၣ်. ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ် “ဟဲ” ဝဲဖဲတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် အဝဲကပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်ပှၤလၢအဘၣ်တၢ် “ဃုထၢအီၤတဖၣ်” လၢမူခိၣ် ဒီးဖဲန့ၣ်န့ၣ် တလိၣ်ပမၤ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူးလၢၤဘၣ်.—၁ ကရံၣ်သူး ၁၁:၂၆; မးသဲ ၂၄:၃၁.
၁၉ လၢခံ ပမ့ၢ်တလိၣ်မၤ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူး လၢၤဘၣ် သနာ်က့ ပနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤတဖၣ်န့ၣ် ကသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ဘၣ်က့ၤဝဲ တၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ်ယိယိဖိအံၤ ဒ်အမ့ၢ်တၢ်အဒိလၢ တၢ်ဆီၣ်လီၤသး, တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ ဒီးတၢ်အဲၣ်လၢအဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. ဒီးဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ပကတဲဘၣ်က့ၤ ပှၤဂၤလၢတၢ်ဂ့ၢ်အံၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤဒၣ်လဲာ် ဒ်သိးပကန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးလၢ တၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ်အံၤအဂီၢ် ပကဘၣ်ဆၢတဲာ်လီၤပသးလၢ ပကကွၢ်လိမၤဒိး ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ဆီၣ်လီၤသး, အတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ ဒီးအတၢ်အဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤလီၤ.—၂ ပ့းတရူး ၁:၁၀, ၁၁.
တၢ်သးဝံၣ် ၁၃ ခရံာ်, မ့ၢ်ပှၤဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်လၢပဂီၢ်
^ လံာ်အဆၢ. 5 တယံာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်လဲၤထီၣ် ကစၢ်အတၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ်အမူး ဒ်သိးပကမၤ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်သံအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ် ယိယိဖိတခါအံၤ သိၣ်လိပှၤ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ဆီၣ်လီၤသး, အတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ ဒီးအတၢ်အဲၣ်အဂ့ၢ်အါမးလီၤ. လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်လၢအဘၣ်ဃးဒီး ပကွၢ်လိမၤဒိး ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါလၢ အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်အံၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 2 တၢ်ကတိၤ အခီပညီ– မၤတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤန့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ပမၤတၢ်လၢအလီၤဆီတမံၤမံၤ လၢပကပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် ဒီးပမၤလၤကပီၤ တၢ်မၤအသး မ့တမ့ၢ် ပှၤတဂၤဂၤလၢ အရ့ဒိၣ်န့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 56 တၢ်တဲဖျါထီၣ် တၢ်ဂီၤအခီပညီ– ပှၤက့ၤဒိက့ၤတၢ်ဂီၤလၢ ကစၢ်ယွၤအခ့အပှၤလၢ တၢ်မၢဖိအစိၤတဖၣ်, ၁၈၈၀ ဃၣ်ဃၣ်, လၢနးစံၣ်အဃိာ်ပူၤ, လၢပစိၤခဲအံၤတဖၣ် မၤဝဲတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူး ဒီးပဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ အမဲရကၤ ကလံၤထံးတဖၣ် မၤဝဲတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူးလၢ ဘီမုၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်လၢ အိၣ်ထဲအခိၣ်ဒုး ဖဲတၢ်ကလၢၤအဆၢကတီၢ်.
