ပှၤဖးလံာ်ဖိတဖၣ် အတၢ်သံကွၢ်
ခရံာ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် ကြၢးအိၣ်ဒီးကျိလၢ ကဒီသဒၢလီၤအသး ဒ်သိးပှၤဂၤသုတဟဲမၤဆူးမၤဆါအီၤတဂ့ၤအဂီၢ်ဧါ
ခရံာ်ဖိတဖၣ် ဒ်သိးကတြီဆၢ ဒီးဒီသဒၢလီၤအသးအဂီၢ် မၤပိာ်ထွဲလံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါဝဲလၢ ခရံာ်ဖိတဖၣ် ဒ်သိးပှၤဂၤ သုတဟဲမၤဆူးမၤဆါအီၤတဂ့ၤအဂီၢ် မ့ၢ်သူဝဲကျိတမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤန့ၣ် ကမၣ်ဝဲလီၤ. ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်ဂ့ၢ်လၢလာ်တဖၣ်အံၤတက့ၢ်–
ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအသးသမူန့ၣ် လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအမဲာ်ညါလီၤ. ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ စီၤဒၤဝံး ကွဲးဝဲလၢ– “တၢ်မူအထံထီၣ်ပၢၢ်န့ၣ်အိၣ်ဒီး” ယဟိဝၤယွၤလီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၆:၉) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ခရံာ်ဖိတဖၣ် ဖဲကဒီသဒၢလီၤအသး မ့တမ့ၢ် အတၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ်အခါ ကဘၣ်ပလီၢ်အသး ဒ်သိးအသုတမၤသံဘၣ် ပှၤဂၤတဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ.—၅ မိၤၡ့ ၂၂:၈; စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၅၁:၁၄.
တၢ်တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤ လၢပသူအီၤဒ်သိး ပကဒီသဒၢပသးအဂီၢ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်မၤသံပှၤဂၤသ့ဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် နမ့ၢ်အိၣ်ဒီးကျိန့ၣ်လၢတၢ်တပလီၢ်သးအဃိမ့ၢ်ဂ့ၤ မ့တမ့ၢ် နအဲၣ်ဒိးခးပှၤဂၤတီတီအဃိမ့ၢ်ဂ့ၤ နခးသံဘၣ်ပှၤဂၤသ့ဝဲ ညီညီဖိလီၤ. * (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.) တကးဒံးဘၣ် ဖဲပှၤတဂၤဟဲဒ်သိး ကမၤနၤတၢ်တမံၤမံၤအခါ အဝဲမ့ၢ်ထံၣ်ဝဲလၢနအိၣ်ဒီးကျိန့ၣ် အဝဲကဘၣ်ယိၣ်တၢ်အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်အဝဲက ဟးမၤကြီတၢ် ဒီးပှၤတဂၤဂၤသံဝဲသ့လီၤ.
တချုးလၢ ယ့ၣ်ၡူးသံတနၤန့ၣ် မၢဝဲအခ့အပှၤတဖၣ် စိာ်ဝဲဒီဘၣ်ဆၣ် တမ့ၢ်ဒ်သိး ကဒီသဒၢအသးသမူအဂီၢ်ဘၣ်. (လူၤကၣ် ၂၂:၃၆, ၃၈) ယ့ၣ်ၡူးမၢအဝဲသ့ၣ် ဒ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဒ်သိးကသိၣ်လိအဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်မၤလိတမံၤလီၤ. အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီး ပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ အိၣ်ဒီးတၢ်စုကဝဲၤသနာ်က့ ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် တကြၢးသူဝဲတၢ်စုကဝဲၤလၢ ကဒီသဒၢလီၤအသးအဂီၢ်ဘၣ်. (လူၤကၣ် ၂၂:၅၂) ဖဲစီၤပ့းတရူး ကျီဝဲပှၤလုၢ်တၢ်အဒိၣ်အပျဲၢ်တဂၤ အနၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ယ့ၣ်ၡူးတဲဘၣ်အီၤလၢ “ဖျီၣ်နုာ်က့ၤနနးဆူ အလီၢ်ဒၣ်ဝဲ” တက့ၢ်. တကးဒံးဘၣ် ယ့ၣ်ၡူးတဲစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ “ပှၤလၢအဟံးနး, ကဟးဂီၤလၢနးကိးဂၤဒဲးလီၤ.” တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အံၤ ကဲဘျုးစ့ၢ်ကီးလၢ ခရံာ်ဖိလၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤအဂီၢ်လီၤ.—မးသဲ ၂၆:၅၁, ၅၂.
ဒ်ဝံမံကၤ ၄:၃, တဲဆိပာ်ဝဲအသိး ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် “ကပိာ်က့ၤအနးလၢ ထဲၣ်ကနၣ်, ဒီးအဘီလၢ ဒီပဲာ်ဃိတၢ်လီၤ.” ခရံာ်ဖိအမ့ၢ်အတီတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါအီၤလၢ အမ့ၢ်ပှၤလၢအအဲၣ် တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဒိကနၣ် တၢ်မၤလိာ်လၢ ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်ဝဲ ခီဖျိစီၤပီလူးလၢအမ့ၢ် “သုတမၤဆၢတၢ်အၢလၢတၢ်အၢ, လၢပှၤနီတဂၤတဂ့ၤ” ဒီး “အိၣ်ဃူလိာ်ဖိးလိာ်သုသးဒီး ပှၤကိးဂၤဒဲးတက့ၢ်.” (ရိမ့ၤ ၁၂:၁၇, ၁၈) စီၤပီလူးစ့ၢ်ကီး ဖဲအကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲနးနးကလဲာ် ဒ်သိးဒီး “တမျိးတမျာ်” သနာ်က့ အဝဲတထီဒါ လံာ်စီဆှံတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ဒ်သိးကဒီသဒၢလီၤအသးအဂီၢ်ဘၣ်. (၂ ကရံၣ်သူး ၁၁:၂၆) လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် စီၤပီလူးနာ် ကစၢ်ယွၤလၢအသးဒီဖျၢၣ် ဒီးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ လံာ်စီဆှံတၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်အံၤဂ့ၤန့ၢ်ဒံး “တၢ်စုကဝဲၤတက့ၢ်လီၤ.”—စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၉:၁၈.
လၢခရံာ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ် သးသမူန့ၣ် အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး တၢ်ထူးတၢ်တီၤလီၤ. ပသ့ၣ်ညါအီၤမ့ၢ်လၢ “ပှၤကညီအတၢ်မူ တမ့ၢ်ဘၣ်အစုလီၢ်အခီၣ်ခိၣ် အိၣ်အါအါကလဲာ်န့ၣ်ဘၣ်.” (လူၤကၣ် ၁၂:၁၅) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဖဲပှၤဟဲထိးပှၤလၢကျိ ဒ်သိးကတမျာ်ပှၤအခါ ပမ့ၢ်တဲအီၤလၢတၢ်ကတိၤမုာ်မုာ်ဖိဒၣ်လဲာ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်အဝဲတဒိကနၣ်ပှၤဘၣ်. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ပဒိကနၣ် ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢအမ့ၢ် “မၤကၣ်ပှၤလၢအမၤအၢသု” တဂ့ၤ. ဒ်သိးပကမၤထွဲ တၢ်ကတိၤအံၤအဂီၢ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤအီၤ တၢ်လၢအဝဲဃ့ဝဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၅:၃၉, ၄၀, ခ့ခါစှီၤကျိာ်; လူၤကၣ် ၆:၂၉) * (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.) မ့ၢ်သ့န့ၣ် ပအဲၣ်ဒိးဟးဆှဲး တၢ်လၢအဒုးအိၣ်ထီၣ် ပှၤအၢပှၤသီတဖၣ် အတၢ်သူၣ်လီသးကွံန့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်မၤပိာ်ထွဲလံာ်စီဆှံအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဒီး ပမ့ၢ်တပာ် “ကဖၢလၢ” ပသးလၢ ပတၢ်ထူးတၢ်တီၤအဃိဘၣ်န့ၣ် ကကဲထီၣ်တၢ်ဒီသဒၢလၢ ပသးသမူအဂီၢ်လီၤ. (၁ ယိၤဟၣ် ၂:၁၆) တကးဒံးဘၣ် ပဟံၣ်ခိၣ်ဟံၣ်ဃၢၤ မ့ၢ်သ့ၣ်ညါပှၤလၢ ပမ့ၢ်ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးလၢ အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဂ့ၤတဂၤန့ၣ် ကကဲထီၣ်တၢ်ဒီသဒၢလၢ ပဂီၢ်စ့ၢ်ကီးလီၤ.—ကတိၤဒိ ၁၈:၁၀.
ခရံာ်ဖိတဖၣ် ဘၣ်ပာ်ကဲဝဲ ပှၤဂၤအသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်. (ရိမ့ၤ ၁၄:၂၁) ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတနီၤ မ့ၢ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ နအိၣ်ဒီးကျိလၢ နကဒီသဒၢလီၤနသး ဒ်သိးပှၤဂၤသုတမၤဆူးမၤဆါနၤတဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကဖုး မ့တမ့ၢ် ကဲထီၣ်တၢ်လီၤဃံၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်သ့ဝဲလီၤ. ပဒိၣ်မ့ၢ်ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ပှၤကဖီၣ်ကျိသနာ်က့ နမ့ၢ်အဲၣ်နဒီပုၢ်ဝဲၢ်နီၢ်နီၢ်န့ၣ် နတမၤတၢ်လၢ ကကဲထီၣ်တၢ်လီၤဃံၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်ဘၣ်.—၁ ကရံၣ်သူး ၁၀:၃၂, ၃၃; ၁၃:၄, ၅.
ခရံာ်ဖိတဖၣ် ကြၢးကဲထီၣ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်. (၂ ကရံၣ်သူး ၄:၂; ၁ ပ့းတရူး ၅:၂, ၃) ခရံာ်ဖိတဂၤ မ့ၢ်အိၣ်ဒီးကျိလၢ ကဒီသဒၢလီၤအသး ဒ်သိးပှၤဂၤသုတဟဲမၤဆူးမၤဆါအီၤတဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကဟ့ၣ်ကူၣ်အီၤလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲမ့ၢ်တဒိကနၣ်ဝဲန့ၣ် တကဲထီၣ်ပှၤလၢ အဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်တဂၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲတကြၢးဒိးန့ၢ်ဘၣ် မူဒါ မ့တမ့ၢ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လီၤဆီတမံၤမံၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤဘၣ်. တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အံၤ ဘၣ်ထွဲစ့ၢ်ကီးဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢအမၤတၢ်မၤလၢ ဘၣ်ဖီၣ်ကျိတဖၣ်အဂီၢ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်ဃုတၢ်မၤလၢအသီန့ၣ် ကဂ့ၤဒိၣ်ဝဲလီၤ. *—ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.
ခရံာ်ဖိတဂၤ ကဒီသဒၢလီၤအသး, အဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဒီးအတၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ် လၢကျဲဒ်လဲၣ်. ဒီးကဘၣ်မၤတၢ်မၤဖဲလဲၣ်တခါလဲၣ်န့ၣ် ကဘၣ်ဆၢတဲာ်ဝဲလၢ အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲအမၤတၢ်ဆၢတဲာ်အခါ ကြၢးမၤပိာ်ထွဲဝဲ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလီၤ. ကစၢ်ယွၤအဲၣ်ပှၤအဃိ ဟ့ၣ်လီၤပှၤတၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ ကမၤစၢၤပှၤအဂီၢ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ခရံာ်ဖိလၢအအဲၣ် ယဟိဝၤယွၤနီၢ်နီၢ်န့ၣ် တဖီၣ်ကျိဒ်သိး ကဒီသဒၢလီၤအသးအဂီၢ်ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ မ့ၢ်နာ်ယွၤဒီးလူၤပိာ်ထွဲ လံာ်စီဆှံအတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ် ကအိၣ်ဒီးတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢ နီၢ်နီၢ်လီၤထူလီၤယိာ်လီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၉၇:၁၀; ကတိၤဒိ ၁:၃၃; ၂:၆, ၇.
ဖဲတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ခရံာ်ဖိတဖၣ် ကဘၣ် သန့ၤအသးလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးတဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး ဒီသဒၢလီၤအသးလၢ အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲဘၣ်
^ လံာ်အဆၢ. 3 ခရံာ်ဖိတဂၤကဆၢတဲာ်ဝဲလၢ ကသူကျိ (အဖုၣ် မ့တမ့ၢ် အထီ) ဒ်သိးကခးအီၣ်တၢ် မ့တမ့ၢ် ကဒီသဒၢလီၤအသးလၢ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢအဒူအဂီၢ်လီၤ. ဖဲတသူကျိအဆၢကတီၢ်န့ၣ် ကဘၣ်ထုးထီၣ်ကွံာ်ဝဲကျိချံ ဒီးပာ်အီၤလၢတၢ်လီၢ်လၢ ပူၤပူၤဖျဲးဖျဲးန့ၣ်လီၤ. တၢ်လီၢ်တနီၤနီၤန့ၣ် ပဒိၣ်တဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ပှၤကဖီၣ်ကျိ မ့တမ့ၢ် ပဒိၣ်ထုးထီၣ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဖီၣ်ကျိန့ၣ် ခရံာ်ဖိတဖၣ် ကဘၣ်ဒိကနၣ်ဝဲလီၤ.—ရိမ့ၤ ၁၃:၁.
^ လံာ်အဆၢ. 6 နကဒီသဒၢနသး ဒ်သိးပှၤသုတဖီၣ်ဆူၣ်နၤတဂ့ၤအဂီၢ် ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢ “How to Prevent Rape” in the March 8, 1993, issue of Awake! တက့ၢ်.
^ လံာ်အဆၢ. 2 နမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါအါထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်လၢဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢ ကဘၣ်ဖီၣ်ကျိန့ၣ် ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢ The Watchtower of November 1, 2005, page 31; and July 15, 1983, pages 25-26 တက့ၢ်.
