ခီ​ဆူ​ ​တၢ်​ဂ့ၢ်​မိၢ်​ပှၢ်

လဲၤတလၢတုၤလၢ တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်တီတဖၣ်

မ့ၢ်​န​မဲာ်​ကွၢ်​တၢ်​ဖဲလဲၣ်

မ့ၢ်​န​မဲာ်​ကွၢ်​တၢ်​ဖဲလဲၣ်

“ပှၤလၢ​အ​အိၣ်ဝဲ​ဆိးဝဲ​လၢ မူခိၣ်​ဧၢ, ယ​ကျ့ထီၣ်​ယ​မဲာ်​ဆူ​နၤ​လီၤ.”စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၁၂၃:၁.

တၢ်သးဝံၣ်– ၁၄၃, ၁၂၄

၁, ၂. ကွၢ်​တၢ်​ဆူ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်​န့ၣ်​ အခီပညီ​ဒ်လဲၣ်.

ပ​အိၣ်မူ​ဘၣ်​လၢ​တၢ် “အဆၢ​အကတီၢ်​လၢ အကီ​အခဲ” လီၤ. (၂ တံၤမသ့း ၃:၁) တချုး​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ မၤ​လီၤမၢ်​ကွံာ် တၢ်အၢ​တၢ်သီ​ဒီး​ဒုးအိၣ်​ထီၣ်​ တၢ်ဃူ​တၢ်ဖိး​နီၢ်ကီၢ်​လၢ ဟီၣ်ခိၣ်​ဒံး​ဘၣ်​န့ၣ်​ ပ​တၢ်အိၣ်မူ​က​ကီခဲ ဒိၣ်ထီၣ်ဝဲ​ကွ့ၢ်ကွ့ၢ်​လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ ပ​ကြၢး​သံကွၢ်လီၤ​ပ​သး​လၢ ‘ဒ်သိး​ယ​က​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ်​ တၢ်မၤစၢၤ​ဒီး​တၢ်​ဟံးစု​နဲၣ်ကျဲ​အဂီၢ် မ့ၢ်​ယ​ကွၢ်​တၢ်​လၢ မတၤ​အ​အိၣ်​လဲၣ်.’ ဘၣ်​သ့ၣ်​သ့ၣ်​ ပ​က​စံးဆၢ​တဘျီဃီ​လၢ ပ​ကွၢ်​တၢ် “ဆူ​ယဟိဝၤ​ယွၤ” အ​အိၣ်​လီၤ. ပ​မ့ၢ်​စံးဆၢ​ဒ်​န့ၣ်​န့ၣ်​ မ့ၢ်​တၢ်​စံးဆၢ​လၢ အဂ့ၤ​ကတၢၢ်​လီၤ.

ကွၢ်​တၢ်​ဆူ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်​န့ၣ်​ အခီပညီ​ဒ်လဲၣ်. ဖဲ​ပ​ထံၣ်ဘၣ်​ တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ​အခါ ပ​ကွၢ်​တၢ်​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်ဧါ တ​ကွၢ်​ဧါ​န့ၣ်​ ပ​သ့ၣ်ညါ​အီၤ​က​သ့​ဒ်လဲၣ်. ပှၤ​ကွဲး​ထါ​စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ပာ်ဖျါ​ထီၣ်ဝဲ​လၢ ဖဲ​ပ​လိၣ်ဘၣ်​တၢ်မၤစၢၤ​အခါ အရ့ဒိၣ်​လၢ ပ​က​ဘၣ်​ကွၢ်​တၢ်​ဆူ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်​လီၤ. (ဖး စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၁၂၃:၁-၄ တက့ၢ်.) အဝဲ​တဲဝဲ ပ​ကွၢ်​တၢ်​ဆူ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်​န့ၣ်​ လီၤဂာ်​ဒ်​ကုၢ်​တဂၤ​လၢ အ​ကွၢ်​တၢ်​လၢ အကစၢ်​အ​အိၣ်​န့ၣ်​လီၤ. လီၤဂာ်​လိာ်အသး​လၢ ကျဲ​ဒ်လဲၣ်. ကုၢ်​တဂၤ​ကွၢ်​တၢ်​ဆူ အ​ကစၢ်​အ​အိၣ်​န့ၣ်​ အခီပညီ​မ့ၢ်ဝဲ အဝဲ​ဒိးသန့ၤ​ထီၣ်​အသး​လၢ အ​ကစၢ်​အ​အိၣ်​ ဒ်သိး​က​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ်​ တၢ်အီၣ်​တၢ်အီ ဒီး​တၢ်​ဒီသဒၢ​အဂီၢ်​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ဒ်သိး​အဝဲ​က​သ့ၣ်ညါ အ​ကစၢ်​အ​တၢ်​ဘၣ်သး​အဂီၢ် အဝဲ​က​ဘၣ်​ကွၢ် အ​ကစၢ်​ထီဘိ​လီၤ. ဝံၤဒီး​အဝဲ​က​ဘၣ်​မၤ​ဒ် အ​ကစၢ်​အ​တၢ်​ဘၣ်သး​အသိး​န့ၣ်​လီၤ. ဒ်​န့ၣ်​သိး​ပဝဲ​စ့ၢ်ကီး ဒ်သိး​ပ​က​သ့ၣ်ညါ​တၢ်​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အဲၣ်ဒိး​လၢ​ပ​မၤ​တဖၣ်​ ဒီး​ပ​မၤထွဲ​အီၤ​က​သ့​အဂီၢ် ပ​က​ဘၣ်​မၤလိ​အ​ကလုၢ်​ကထါ လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး​ထီဘိ ဒီး​ပ​က​ဘၣ်​မၤထွဲ​အီၤ​လီၤ. ပ​မ့ၢ်​မၤ​ဒ်​န့ၣ်​န့ၣ်​ ပ​နာ်​သ့​သပှၢ်​ကတၢၢ်​လၢ ဖဲ​ပ​လိၣ်ဘၣ်​တၢ်မၤစၢၤ​အခါ ယဟိဝၤ​ယွၤ​က​မၤစၢၤ​ပှၤလီၤ.—အ့းဖ့းစူး ၅:၁၇.

၃. ဒ်သိး​ပ​သု​တ​ကွၢ်​တၢ်​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်​တဂ့ၤ​အဂီၢ် တၢ်မနုၤ​မၤတံာ်တာ်​ပှၤ​သ့​လဲၣ်.

ပ​သ့ၣ်ညါ​လၢ ပ​က​ဘၣ်​ကွၢ်​တၢ်​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်​ထီဘိ ဘၣ်ဆၣ်​ တဘျီတခီၣ်​ ပ​သးကိၢ်​တၢ်​ဒံး​လီၤ. ယ့ၣ်ၡူး​အ​တံၤသကိး နီၢ်​မၢ်သၤ​စ့ၢ်ကီး တၢ်​ကဲထီၣ်​အသး​ဒီး​အီၤ​ဒ်​န့ၣ်​လီၤ. အဝဲ “အ​တၢ်မၤ​အါ​အဃိ​ဒီး, အသး​ကိၢ်” တၢ်​လီၤ. (လူၤကၣ်​ ၁၀:၄၀-၄၂) နီၢ်​မၢ်သၤ​မ့ၢ်​ပှၤတီ​ပှၤလိၤ ဒီး​ယ့ၣ်ၡူး​အိၣ်ဘူး​ဒီး​အီၤ​ဘၣ်ဆၣ်​ အဝဲ​သးကိၢ်​တၢ်​ဒံး​လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ ပဝဲ​စ့ၢ်ကီး​တဘျီတခီၣ်​ ပ​က​သးကိၢ်​တၢ်​လီၤ. တၢ်မနုၤ​က​မၤတံာ်တာ်​ပှၤ ဒီး​က​ဒုးအိၣ်​ထီၣ်​ပ​တၢ်​သူၣ်ကိၢ်​သးဂီၤ ဒ်သိး​ပ​သု​တ​ကွၢ်​တၢ်​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်​တဂ့ၤ​အဂီၢ်​လဲၣ်. လၢ​တၢ်​မၤလိ​အံၤ​အ​ပူၤ ပ​က​တဲသကိး​ဘၣ်ဃး တၢ်​လၢ​ပှၤဂၤ​မၤဝဲ​သ့ၣ်​တဖၣ်​ ဒုးအိၣ်​ထီၣ်​ပ​တၢ်​သူၣ်ကိၢ်​သးဂီၤ ဒီး​မၤတံာ်တာ်​ပှၤ​သ့​ဒ်လဲၣ်. ဒီး​ပ​ဆဲး​ကွၢ်​တၢ်​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်​က​သ့​ဒ်လဲၣ်.

ပှၤတီ​ပှၤလိၤ​တဂၤ အ​တၢ်ခွဲး​တၢ်ယာ်​လီၤမၢ်​ကွံာ်

၄. စီၤ​မိၤၡ့​အ​တၢ်ခွဲး​တၢ်ယာ်​လၢ က​လဲၤနုာ်​လီၤ​ဘၣ်​လၢ ကီၢ်တၢ်စံးပာ်​အ​ပူၤ လီၤမၢ်​ကွံာ်ဝဲ​န့ၣ်​ ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ လီၤ​ကမၢ​ကမၣ်​လဲၣ်.

စီၤ​မိၤၡ့​ကွၢ်​တၢ်​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်​ ဒ်သိး​အ​က​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ်​ တၢ်​ဟံးစု​နဲၣ်ကျဲ​အဂီၢ်​လီၤ. လံာ်စီဆှံ​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်ဝဲ​လၢ စီၤ​မိၤၡ့​အ “သူၣ်ဂၢၢ်​သးကျၢၤ​ဒ်​အ​ထံၣ်​ပှၤလၢ အ​တအိၣ်​ဖျါ​ဘၣ်​ တဂၤ​အသိး​လီၤ.” (ဖး ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၂၄-၂၇ တက့ၢ်.) တကးဒံးဘၣ်​ တဲ​စ့ၢ်ကီး​ဝဲ “လၢ​ကီၢ်အံၣ်စရ့လး​အ​ပူၤ ဝံ​တဂၤ​ဒ်​စီၤ​မိၤၡ့​အသိး​လၢ ယွၤ​ကတိၤ​တၢ်​ဒီး​အီၤ မဲာ်​သကိး​မဲာ်​န့ၣ်​ တအိၣ်​ဘၣ်​နီ​တစု​နီ​တဂၤ​ဘၣ်.” (၅ မိၤၡ့ ၃၄:၁၀, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) စီၤ​မိၤၡ့​မ့ၢ် ယဟိဝၤ​ယွၤ အ​တံၤသကိး​လၢ​အဂ့ၤ ဘၣ်ဆၣ်​ အ​တၢ်ခွဲး​တၢ်ယာ်​လၢ က​လဲၤနုာ်​လီၤ​ဘၣ်​လၢ ကီၢ်တၢ်စံးပာ်​အ​ပူၤ​န့ၣ်​ လီၤမၢ်​ကွံာ်ဝဲ​လီၤ. (၄ မိၤၡ့ ၂၀:၁၂) ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ​လဲၣ်.

၅-၇. ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​တဖၣ်​ ဟးထီၣ်​လၢ ကီၢ်​အဲၤကူပတူး​အ​ပူၤ တယံာ်ဘၣ်​ဒီး တၢ်​ကဲထီၣ်​အသး​ဒ်လဲၣ်. စီၤ​မိၤၡ့​မၤဝဲ​ဒ်လဲၣ်.

ဖဲ​ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​တဖၣ်​ ဟးထီၣ်​လၢ​ကီၢ်​အဲၤကူပတူး​ဝံၤ ခံ​လါ​ဃၣ်ဃၣ်​န့ၣ်​ တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ​ဖးဒိၣ်​ ဟဲ​အိၣ်​ထီၣ်​တခါ​လီၤ. တချုး​ဖဲ ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​တဖၣ်​ လဲၤ​တုၤလၢ ကစၢၢ်​စံၤနါ​ဒံး​ဘၣ်​အခါ​န့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​စးထီၣ်​ကဒူးကဒ့ၣ်​တၢ်​လၢ ထံ​တအိၣ်​ဘၣ်​အဂ့ၢ်​လီၤ. အဝဲသ့ၣ်​ကဒူးကဒ့ၣ်​ စီၤ​မိၤၡ့ ဒီး​စီၤ​မိၤၡ့​သးဒိၣ်​ထီၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​အဃိ “စီၤ​မိၤၡ့​ကိးထီၣ်​ယွၤ, ဒီး​စံး​ဝဲဒၣ်, ယ​က​မၤ​ပှၤ​ဂီၢ်မုၢ်​အံၤ​ဒ်လဲၣ်. ဘူး​ဒီး​အ​က​ကွံာ်​ယၤ​လၢ​လၢၢ်​လီၤ.” (၂ မိၤၡ့ ၁၇:၄) ယဟိဝၤ​ယွၤ ဟ့ၣ်လီၤ​စီၤ​မိၤၡ့ တၢ်​ဟံးစု​နဲၣ်ကျဲ လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး​လီၤ. ယဟိဝၤ​ယွၤ မၢ​အ​ဟံးန့ၢ်​နီၣ်ထိးဘိ ဒီး​တီၢ်​လၢၢ်​လၢ ကစၢၢ်​ဃိၤရ့း​အလိၤ​န့ၣ်​လီၤ. လံာ်စီဆှံ​တဲဝဲ​လၢ “စီၤ​မိၤၡ့​မၤ​ဒ်​န့ၣ်​ လၢ​အံၣ်စရ့လး အ​သူၣ်က့သးပှၢ်​အမဲာ်​ညါ​လီၤ.” လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ ထံ​ဟဲထီၣ်​ ဒီး​ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​တဖၣ်​ အီ​ဘၣ်​ထံ ဒီး​တၢ်ဂ့ၢ်ကီ​တခါ​အံၤ ဘၣ်ဂီၢ်က့ၤ​ဝဲ​လီၤ.—၂ မိၤၡ့ ၁၇:၅, ၆.

လံာ်စီဆှံ​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်ဝဲ​လၢ စီၤ​မိၤၡ့​ကိးက့ၤ​ဝဲ တၢ်လီၢ်​အဝဲ​န့ၣ်​အ​မံၤ​လၢ မး​စၤ ဒီး​မရံၤဘါ​လီၤ. မး​စၤ​န့ၣ်​ အခီပညီ​မ့ၢ်ဝဲ “တၢ်လ့ပစီ” ဒီး​မ့မ့ၢ် မရံၤဘါ​န့ၣ်​ အခီပညီ​မ့ၢ်ဝဲ “တၢ်အ့ၣ်​လိာ်သး” လီၤ. ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ​လဲၣ်. ခီဖျိ​လၢ “ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ အ​တၢ်ထိၣ်​အ့ၣ်လိာ်​အသး​အဃိ, ဒီး​လၢ​အ​လ့ပစီ​ယွၤ​အဃိ, ဖဲ​အ​စံး, ယွၤ​အိၣ်​လၢ​ပ​ကျါ, တအိၣ်​လဲၣ်န့ၣ်​လီၤ.”—၂ မိၤၡ့ ၁၇:၇.

တၢ်​ကဲထီၣ်​အသး​လၢ မရံၤဘါ​န့ၣ်​ ယဟိဝၤ​ယွၤ​တူၢ်ဘၣ်​ဝဲဒ်လဲၣ်. ယဟိဝၤ​ယွၤ​တူၢ်ဘၣ်​ဝဲ​လၢ တမ့ၢ်​ထဲ ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​တဖၣ်​ ထီဒါ​စီၤ​မိၤၡ့​ဘၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ထီဒါ အီၤ​ဒီး​အ​တၢ်ပၢ​စ့ၢ်ကီး​လီၤ. (ဖး စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၉၅:၈, ၉ တက့ၢ်.) တၢ်​လၢ​ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​တဖၣ်​ မၤဝဲန့ၣ်​ကမၣ်​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​စီၤ​မိၤၡ့​မၤဝဲ တၢ်​လၢ​အဘၣ်​လီၤ. အဝဲ​ကွၢ်​တၢ်​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်​ ဒီး​မၤထွဲ​ဝဲ​ဒ် ကစၢ်​ယွၤ​အ​တၢ်​ဟံးစု​နဲၣ်ကျဲ​အသိး လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး​လီၤ.

၈. ဖဲ​ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​တဖၣ်​ အ​တၢ်​လဲၤ​လၢ ပှၢ်မုၢ်ကနၢ​အ​ပူၤ​ဘူး​က​ကတၢၢ်​အခါ တၢ်​ကဲထီၣ်​အသး​ဒီး အဝဲသ့ၣ်​ဒ်လဲၣ်.

ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​တဖၣ်​ ဟးထီၣ်​လၢ ကီၢ်​အဲၤကူပတူး​အ​ပူၤ​ဝံၤ အ​နံၣ်​ ၄၀ ဃၣ်ဃၣ်​အလီၢ်​ခံ တၢ်​ကဲထီၣ်​က​ဒီး​အသး​ဒ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ်​အ​တၢ်​လဲၤ​လၢ ပှၢ်မုၢ်ကနၢ​အ​ပူၤ​ဘူး​က​ကတၢၢ်​အခါ အဝဲသ့ၣ်​လဲၤ​တုၤ​ဖဲ တၢ်လီၢ်​လၢ​အမ့ၢ်​ကၤဒ့ၣ်​ လၢ​အဘူး​ဒီး​ကီၢ်တၢ်စံးပာ်​လီၤ. တၢ်လီၢ်​တတီၤ​အံၤ ဘၣ်​တၢ်​ကိး​အီၤ​လၢ မရံၤဘါ​စ့ၢ်ကီး​လီၤ. * (ကွၢ်​တၢ်ဂ့ၢ်​အဘျဲၣ်​တက့ၢ်.) ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ​လဲၣ်. လၢ​တၢ်လီၢ်​အဝဲအံၤ​န့ၣ်​ ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​တဖၣ်​ ကဒူးကဒ့ၣ်​က​ဒီး​တၢ်​လၢ ထံ​တအိၣ်​ဘၣ်​အဂ့ၢ်​အဃိ​လီၤ. (၄ မိၤၡ့ ၂၀:၁-၅) ဘၣ်ဆၣ်​ တဘျီ​အံၤ စီၤ​မိၤၡ့ မၤ​ဘၣ်​တၢ်ကမၣ်​ဖးဒိၣ်​တခါ​လီၤ.

၉. ယဟိဝၤ​ယွၤ မၢ​စီၤ​မိၤၡ့​မၤဝဲ​တၢ်မနုၤ​လဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ စီၤ​မိၤၡ့​မၤဝဲ​ဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်​တၢ်ဂီၤ​လၢ တၢ်​မၤလိ​အ​ခီၣ်ထံး​တက့ၢ်.)

ဖဲ​ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​တဖၣ်​ ထီဒါ​တၢ်​အခါ စီၤ​မိၤၡ့​မၤဝဲ​ဒ်လဲၣ်. ဒ်သိး​က​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ်​ တၢ်​ဟံးစု​နဲၣ်ကျဲ​အဂီၢ် စီၤ​မိၤၡ့​ကွၢ်​က​ဒီး​တၢ်​ဆူ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ တဘျီ​အံၤ ယဟိဝၤ​ယွၤ​တ​မၢ အဝဲ​တီၢ်​လၢၢ်​ဘၣ်. ယဟိဝၤ​ယွၤ​မၢ စီၤ​မိၤၡ့ ဟံးန့ၢ်​နီၣ်ထိးဘိ, ကိးဖှိၣ်​ပှၤ​ဂီၢ်မုၢ်​တဖၣ်​လၢ လၢၢ်​အမဲာ်​ညါ ဒီး​တဲတၢ်​ဒီး​လၢၢ်​လီၤ. (၄ မိၤၡ့ ၂၀:၆-၈) စီၤ​မိၤၡ့​မၤဝဲ​ဒ် ယဟိဝၤ​ယွၤ​တဲ​အီၤ​အသိး​ဧါ. တ​မၤဝဲ​ဘၣ်. အဝဲ​အသး​အ့န့ ဒီး​အသး​ဒိၣ်ထီၣ်​တၢ်​အဃိ ကိးဃါ​ဝဲ​ပှၤ​ဂီၢ်မုၢ်​တဖၣ်​ “ဒီး​စံး​ဘၣ်​အီၤ, ပှၤပူထီၣ်​ဖိ​သ့ၣ်​ဧၢ, ကနၣ်​တက့ၢ်, ပ​ဘၣ်​ဒုး​ဟဲထီၣ်​ထံ​လၢ​လၢၢ်​အ​ပူၤ​အံၤ, လၢ​သုဂီၢ်​စ့ၢ်ကီး​ဧါ.” ဒီး​တီၢ်ဝဲ​လၢၢ် တဘျီ​တကးဘၣ်​ ခံ​ဘျီ​လီၤ.—၄ မိၤၡ့ ၂၀:၁၀, ၁၁.

စီၤ​မိၤၡ့ တ​မၤထွဲ​ဝဲ ယဟိဝၤ​ယွၤ အ​တၢ်​ဟံးစု​နဲၣ်ကျဲ လၢ​အသီ​ဘၣ်

၁၀. ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အသး​ဒိၣ်ထီၣ်​ စီၤ​မိၤၡ့​လဲၣ်.

၁၀ ယဟိဝၤ​ယွၤ အသး​ဒိၣ်ထီၣ်​စီၤ​မိၤၡ့​ဒိၣ်မး​လီၤ. (၅ မိၤၡ့ ၁:၃၇; ၃:၂၆) ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ​လဲၣ်. ဘၣ်​သ့ၣ်​သ့ၣ်​က​မ့ၢ်​လၢ စီၤ​မိၤၡ့​တ​မၤထွဲ ယဟိဝၤ​ယွၤ အ​တၢ်​ဟံးစု​နဲၣ်ကျဲ​လၢ အသီ​အဃိ​လီၤ.

၁၁. စီၤ​မိၤၡ့​တီၢ်​လၢၢ်​န့ၣ်​ ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ ဘၣ်​သ့ၣ်​သ့ၣ်​ ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​တဖၣ်​ တ​ဆိကမိၣ်​ဝဲ​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ မၤတၢ်​လီၤလး​ဘၣ်​လဲၣ်.

၁၁ ဘၣ်​သ့ၣ်​သ့ၣ်​ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အသး​ထီၣ်​တၢ်​န့ၣ်​ တၢ်ဂ့ၢ်​လၢ​အဂၤ​က​အိၣ်ဝဲ​လီၤ. လၢၢ်​လၢ​အ​အိၣ်​လၢ တၢ်လီၢ်​မရံၤဘါ အဆိ​ကတၢၢ်​တခါ​န့ၣ်​ အ​ကိၤ​ဒိၣ်မး​အဃိ ပှၤ​မ့ၢ်​တီၢ်​အီၤ ထဲလဲၣ်​ထဲလဲၣ်​သနာ်က့ ပှၤ​တ​မုၢ်လၢ်​လၢ ထံ​က​ဟဲထီၣ်​ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ လၢၢ်​လၢ​အ​အိၣ်​လၢ မရံၤဘါ ခံခါ​တခါ​န့ၣ်​ တမ့ၢ်​ဒ်​န့ၣ်​ဘၣ်. လၢၢ်​ဖဲ​န့ၣ်​တဖၣ်​ မ့ၢ်ဝဲ​လၢၢ်​ထူၣ်​ (limestone) လီၤ. လၢၢ်​ထူၣ်​န့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲ​လၢၢ်​တ​ကလုာ်​လၢ အကပုာ်​အဃိ ထံ​နုၤ​လီၤ​လၢ​လၢၢ်​အ​ပူၤ ဒီး​ပာ်ဖှိၣ်​ထီၣ်​အသး​လၢ လၢၢ်​အ​ဖီလာ် ဒီး​ပှၤ​မ့ၢ်​မၤ​ဖျိ​လၢၢ်​န့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​မၤန့ၢ်ဝဲ​ထံ​သ့​လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ စီၤ​မိၤၡ့ က​လဲၤ​တဲတၢ်​ဒီး​လၢၢ်​အလီၢ် အဝဲ​လဲၤ​တီၢ်ဝဲ​လၢၢ်​အဃိ ဘၣ်​သ့ၣ်​သ့ၣ်​ ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​တဖၣ်​ က​ဆိကမိၣ်​ဝဲ​လၢ တမ့ၢ်​ယဟိဝၤယွၤ မၤတၢ်​လီၤလး​ဘၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​က​ဆိကမိၣ်​ဝဲ​လၢ ထံ​ဟဲထီၣ်​ဒၣ်​အ​တၢ်​ဝဲ​လီၤ. * (ကွၢ်​တၢ်ဂ့ၢ်​အဘျဲၣ်​တက့ၢ်.) ဘၣ်ဆၣ်​ ပ​တ​သ့ၣ်ညါ​လီၤတံၢ်​ဘၣ်.

စီၤ​မိၤၡ့​ထီဒါ​တၢ်​ဒ်လဲၣ်

၁၂. ဘၣ်​သ့ၣ်​သ့ၣ်​ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​သးထီၣ်​ စီၤ​မိၤၡ့​ဒီး​စီၤ​အၤဟရိၣ်​လၢ တၢ်ဂ့ၢ်​မနုၤ​အဃိ​လဲၣ်.

၁၂ ဘၣ်​သ့ၣ်​သ့ၣ်​ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​သးထီၣ်​ စီၤ​မိၤၡ့​ဒီး​စီၤ​အၤဟရိၣ်​န့ၣ်​ တၢ်ဂ့ၢ်​လၢ​အဂၤ​က​အိၣ်ဝဲ​လီၤ. စီၤ​မိၤၡ့​တဲဘၣ်​ ပှၤ​ဂီၢ်မုၢ်​တဖၣ်​လၢ “ပ​ဘၣ်​ဒုး​ဟဲထီၣ်​ထံ​လၢ​လၢၢ်​အ​ပူၤ​အံၤ, လၢ​သုဂီၢ်​စ့ၢ်ကီး​ဧါ.” ဖဲ​စီၤ​မိၤၡ့​တဲဝဲ​လၢ “ပ” အခါ ဘၣ်​သ့ၣ်​သ့ၣ်​ အဲၣ်ဒိး​တဲဝဲ အဝဲ​ဒီး​စီၤ​အၤဟရိၣ်​လီၤ. ဒ်လဲၣ်​ဂ့ၤ​ဒ်လဲၣ်​ဂ့ၤ မ့ၢ်​လၢ​စီၤ​မိၤၡ့​တ​ဟ့ၣ်​ တၢ်​လၤကပီၤ​ခဲလၢာ်​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်​ လၢ​တၢ်​လီၤလး​တခါ​အံၤ​အဃိ ဖျါ​လၢ​စီၤ​မိၤၡ့​အ​တၢ်ကတိၤ​တဖၣ်​အံၤ တအိၣ်​ဒီး​တၢ်​ပာ်ကဲ​နီ​တစဲး​ဘၣ်. စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၁၀၆:၃၂, ၃၃ တဲဝဲ​လၢ အဝဲသ့ၣ်​ “မၤ​သးထီၣ်​အီၤ​ဖဲ ထံ​မရံၤဘါ, ဒီး​စီၤ​မိၤၡ့ ဘၣ်​တၢ်အၢ​လၢ​အဃိ​လီၤ. မ့ၢ်​ပှၤ​မၤကိၢ်မၤဂီၤ​အသး​ဒီး, ကတိၤ​ကမၣ်​ဝဲ​လၢ အ​ပျုၤ​လီၤ.”  * (ကွၢ်​တၢ်ဂ့ၢ်​အဘျဲၣ်​တက့ၢ်.) (၄ မိၤၡ့ ၂၇:၁၄) စီၤ​မိၤၡ့ တ​မၤ​လၤကပီၤ ယဟိဝၤ​ယွၤ​ဒ် အကြၢး​မၤဝဲ​အသိး​ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ ယဟိဝၤ​ယွၤ​တဲဘၣ်​ စီၤ​မိၤၡ့​ဒီး​စီၤ​အၤဟရိၣ်​လၢ “သု​ဝဲ​ခံဂၤ​လိာ် သု​ပူထီၣ်​ယ​တၢ်မၤလိာ်” လီၤ. (၄ မိၤၡ့ ၂၀:၂၄, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) အဝဲသ့ၣ်​မၤဝဲ​ဒ်​န့ၣ်​အဃိ မ့ၢ်ဝဲ​တၢ်ကမၣ်​ဖးဒိၣ်​တခါ​လီၤ.

၁၃. ယဟိဝၤ​ယွၤ​စံၣ်ညီၣ်​စီၤ​မိၤၡ့​ဒ်​န့ၣ်​န့ၣ်​ ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ ကြၢး​ဝဲ​ဘၣ်​ဝဲ​လဲၣ်.

၁၃ ခီဖျိ​စီၤ​မိၤၡ့ ဒီး​စီၤ​အၤဟရိၣ်​တီခိၣ်ရိၤမဲ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​ပှၤ​ဂီၢ်မုၢ်​အဃိ ယဟိဝၤ​ယွၤ မုၢ်လၢ်တၢ်​လၢ အဝဲသ့ၣ်​အ​အိၣ်​အါန့ၢ်ဒံး​ပှၤဂၤ​လီၤ. (လူၤကၣ်​ ၁၂:၄၈) လၢ​အ​ပူၤကွံာ်​န့ၣ်​ မ့ၢ်​လၢ​ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​တဖၣ်​ ထီဒါ​တၢ်​အဃိ ဖဲ​စိၤ​အဝဲ​န့ၣ်​ ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​လၢ အ​အိၣ်​အ​နံၣ်​ ၂၀ ဆူ​အ​ဖီခိၣ်​တဖၣ်​ တ​လဲၤနုာ်​လီၤ​ဘၣ်​လၢ ကီၢ်တၢ်စံးပာ်​အ​ပူၤ​ဘၣ်. (၄ မိၤၡ့ ၁၄:၂၆-၃၀, ၃၄) ဖဲ​စီၤ​မိၤၡ့​ထီဒါ​တၢ်​အခါ ယဟိဝၤ​ယွၤ စံၣ်ညီၣ်​အီၤ​ဒ်​အ​စံၣ်ညီၣ်​ ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​တဖၣ်​အသိး​န့ၣ်​ မ့ၢ်​တၢ်​လၢ​အကြၢး​ဝဲ​ဘၣ်​ဝဲ​လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ ဒ်​ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​လၢ အ​ထီဒါ​တၢ်​တဖၣ်​အသိး စီၤ​မိၤၡ့​စ့ၢ်ကီး တ​လဲၤနုာ်​လီၤ​ဘၣ်​လၢ ကီၢ်တၢ်စံးပာ်​အ​ပူၤ​ဘၣ်.

တၢ်​လၢ​အ​ဒုးအိၣ်​ထီၣ်​တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ

၁၄, ၁၅. ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ စီၤ​မိၤၡ့​ထီဒါ ယဟိဝၤ​ယွၤ​လဲၣ်.

၁၄ ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ စီၤ​မိၤၡ့​ထီဒါ ယဟိဝၤ​ယွၤ​လဲၣ်. စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၁၀၆:၃၂, ၃၃ တဲဝဲ​လၢ “မၤ​သးထီၣ်​အီၤ​ဖဲ ထံ​မရံၤဘါ, ဒီး​စီၤ​မိၤၡ့ ဘၣ်​တၢ်အၢ​လၢ​အဃိ​လီၤ. မ့ၢ်​ပှၤ​မၤကိၢ်မၤဂီၤ​အသး​ဒီး, ကတိၤ​ကမၣ်​ဝဲ​လၢ အ​ပျုၤ​လီၤ.” ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​တဖၣ်​ ထီဒါ​ယဟိဝၤ​ယွၤ​အဃိ စီၤ​မိၤၡ့​အသး ဒိၣ်ထီၣ်​တၢ်​လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ အဝဲ​တ​ပၢၤ​အသး​ဘၣ်​ ဒီး​တချုး​ဖဲ​အဝဲ​တဲတၢ်​န့ၣ်​ တ​ဆိကမိၣ်​ထံ​ဝဲ​ဘၣ်.

၁၅ အဆိ​ကတၢၢ်​တဘျီ​ဖဲ ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​တဖၣ်​ ကဒူးကဒ့ၣ်​တၢ် ဘၣ်ဃး​ဒီး​ထံ​အခါ စီၤ​မိၤၡ့​မၤဝဲ​တၢ်​လၢ​အဘၣ်​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​လၢခံတဘျီ စီၤ​မိၤၡ့​ဟ့ၣ်​အခွဲး​လၢ တၢ်​လၢ​ပှၤဂၤ​မၤဝဲ​တဖၣ်​ က​မၤတံာ်တာ်​အီၤ ဒီး​မၤကိၢ်မၤဂီၤ​အသး​အဃိ အဝဲ​တ​ကွၢ်​တၢ် ဆူ​ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်​လၢၤဘၣ်. (၂ မိၤၡ့ ၇:၆) ဘၣ်​သ့ၣ်​သ့ၣ်​ က​မ့ၢ်​လၢ​ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​တဖၣ်​ ထီဒါ​တၢ်​အ​နံၣ်​အါ​အလါ​အါလံ​အဃိ အဝဲ​အသး​က​လီၤဘှံး ဒီး​က​သူၣ်​အ့​န့ၢ်​သး​အ့န့​လီၤ. မ့တမ့ၢ် ဘၣ်​သ့ၣ်​သ့ၣ်​ အဝဲ​က​ဆိကမိၣ်​ထဲ အ​တၢ်​သူၣ်ကိၢ်​သးဂီၤ​တဖၣ်​အဂ့ၢ် ဒီး​တ​ဆိကမိၣ်​လၢ က​ဘၣ်​မၤ​လၤကပီၤ​ယွၤ​ဒ်လဲၣ်​န့ၣ်​ဘၣ်.

ပ​က​ဘၣ်​ဆဲး​ကွၢ်​တၢ်​ဆူ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်​ထီဘိ ဒီး​ဒိကနၣ်​အ​ကလုၢ်​ထီဘိ

၁၆. ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ ပ​ကြၢး​ဆိကမိၣ်​ထံ တၢ်​လၢ​စီၤ​မိၤၡ့​မၤဝဲ​တဖၣ်​လဲၣ်.

၁၆ စီၤ​မိၤၡ့ မ့ၢ်​ဝံ​လၢ​အသး​တီ​ဘၣ်ဆၣ်​ အဝဲ​မ့ၢ်​သးကိၢ်​တၢ် ဒီး​မၤ​ဘၣ်​တၢ်ကမၣ်​န့ၣ်​ ပဝဲ​စ့ၢ်ကီး ပ​မၤ​ဘၣ်​တၢ်ကမၣ်​ သ့​ညီ​ညီ​ဖိ​လီၤ. စီၤ​မိၤၡ့​ဘူး​က​လဲၤနုာ်​လီၤ​ဘၣ်​လၢ ကီၢ်တၢ်စံးပာ်​အ​ပူၤ​လံ ဒီး​ပဝဲ​စ့ၢ်ကီး ပ​ဘူး​က​တုၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်​သီ​လံ. (၂ ပ့းတရူး ၃:၁၃) ပ​တ​အဲၣ်ဒိး​လၢ ပ​တၢ်ခွဲး​တၢ်ယာ် လီၤဆီ​တခါ​အံၤ လီၤမၢ်​ကွံာ်ဝဲ​ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ ဒ်သိး​ပ​က​လဲၤနုာ်​လီၤ​ဘၣ်​လၢ ဟီၣ်ခိၣ်​သီ​အ​ပူၤ​အဂီၢ် ပ​က​ဘၣ်​ဆဲး​ကွၢ်​တၢ်​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်​ ဒီး​ဒိကနၣ်​အ​ကလုၢ်​ထီဘိ​လီၤ. (၁ ယိၤဟၣ်​ ၂:၁၇) ပ​ဟံးန့ၢ်​တၢ်​မၤလိ​လၢ စီၤ​မိၤၡ့​အ​တၢ်ကမၣ်​ က​သ့​ဒ်လဲၣ်.

တဘၣ်​ပျဲ ပှၤအဂၤ​တဖၣ်​ မၤတံာ်တာ်​နၤ​တဂ့ၤ

၁၇. ဖဲ​ပ​သး​အ့န့​အခါ ဒ်သိး​ပ​ကီၤ​ပ​သး​က​န့ၢ်​အဂီၢ် ပ​မၤ​တၢ်မနုၤ​သ့ဝဲ​လဲၣ်.

၁၇ ဖဲ​န​သး​အ့န့​ထီၣ်​တၢ်​အခါ ဆဲး​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​ တၢ်​ကီၤသူၣ်ကီၤသး​တက့ၢ်. ပဝဲ​တနီၤ​န့ၣ်​ ပ​က​ထံၣ်ဘၣ်​ တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ​အလီၢ်​လီၢ်​တခါ တဘျီ​ဝံၤ​တဘျီ​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​လံာ်စီဆှံ တဲဝဲ​လၢ “ပ​မၤ​တၢ်ဂ့ၤ​န့ၣ်, မ်​ပ​သု​တ​လီၤဘှံးလီၤတီၤ​တဂ့ၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ပ​မ့ၢ်​တ​လီၤဘှံး​ဘၣ်​ဒီး, တုၤ​အမုၢ်​အလါ​ဘၣ်​ဒီး, ပ​က​ကူးတၢ်​န့ၣ်​လီၤ.” (ကလၤတံ ၆:၉; ၂ သ့းစၤလနံ ၃:၁၃) ပှၤ​တဂၤဂၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်​တမံၤမံၤ မ့ၢ်​မၤ​အ့န့​ပ​သး တဘျီ​ဝံၤ​တဘျီ​န့ၣ်​ တချုး​လၢ​ပ​တဲတၢ်​အခါ မ့ၢ်​ပ​ဆိကမိၣ်​ထံ​ဧါ မ့ၢ်​ပ​ပၢၤ​ပ​သး​ဧါ. (ကတိၤဒိ ၁၀:၁၉; ၁၇:၂၇; မးသဲ ၅:၂၂) ဖဲ​ပှၤဂၤ​မၤ​သးဒိၣ်​ထီၣ်ပှၤ​အခါ ပ​က​ဘၣ်​ဟ့ၣ်​အခွဲး​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​က​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​ အ​တၢ်​သးဒိၣ်​လီၤ. (ဖး ရိမ့ၤ ၁၂:၁၇-၂၁ တက့ၢ်.) ပ​မၤ​အီၤ​က​သ့​ဒ်လဲၣ်. လၢ​ပ​က​သးဒိၣ်​ထီၣ်​တၢ်​အလီၢ် လၢ​တၢ်သးစူၤ​အ​ပူၤ ပ​အိၣ်ခိး​ယဟိဝၤ​ယွၤ​လၢ က​မၤ​ဘၣ်ဂီၢ်က့ၤ​တၢ်ဂ့ၢ်ကီ​လၢ တၢ်​ဆၢကတီၢ်​လၢ အကြၢး​ဝဲ​ဘၣ်​ဝဲ​လၢ​အဂီၢ်​န့ၣ်​လီၤ. ပ​မ့ၢ်​တ​ကွၢ်​တၢ်​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်ဘၣ်​ ဒီး​ဂုာ်ကျဲးစၢး ဟ့ၣ်ကၣ်​က့ၤ​တၢ်​လၢ​ပ​နီၢ်ကစၢ်​န့ၣ်​ ဖျါ​လၢ​ပ​တ​ပာ်ကဲ ယဟိဝၤ​ယွၤ​ဘၣ်.

၁၈. ဖဲ​ပ​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ်​ တၢ်​ဟံးစု​နဲၣ်ကျဲ​အသီ​အခါ ပ​ကြၢး​မၤ​ဒ်လဲၣ်.

၁၈ မၤထွဲ​ဒ် တၢ်​ဟံးစု​နဲၣ်ကျဲ​လၢ အ​ဟဲထီၣ်​သီ​တဖၣ်​အသိး လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး​တက့ၢ်. ယဟိဝၤ​ယွၤ အ​တၢ်​ဟံးစု​နဲၣ်ကျဲ​လၢ အ​ဟဲထီၣ်​သီ​တဖၣ်​န့ၣ်​ မ့ၢ်​ပ​မၤထွဲ​အီၤ လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး​ဧါ. ပ​တ​ကြၢး​မၤ​ဒ် ပ​မၤတ့ၢ်​လၢညါ​အသိး ထီဘိ​ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်​အလီၢ် ယဟိဝၤ​ယွၤ အ​တၢ်​ဟံးစု​နဲၣ်ကျဲ​အသီ​လၢ အ​ဟ့ၣ်လီၤ​ပှၤ​ခီဖျိ အ​တၢ်​ကရၢကရိ​န့ၣ်​ ပ​ကြၢး​မၤထွဲ​အီၤ​လၢ​အဆိ​အချ့​လီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၃:၁၇) တကးဒံးဘၣ်​ ပ​က​ဘၣ်​ပ​လီၢ်​ပ​သး ဒ်သိး​ပ​သု​တ​မၤ​အါန့ၢ် “တၢ်ကွဲး​အသး​အ​ဖီခိၣ်” တဂ့ၤ​အဂီၢ်​လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၄:၆) ပ​မ့ၢ်​မၤထွဲ​ယဟိဝၤ​ယွၤ အ​တၢ်​ဟံးစု​နဲၣ်ကျဲ လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး​န့ၣ်​ မ့ၢ်ဒၣ်​ပ​ဆဲး​ကွၢ်​တၢ်​ဆူ​အ​အိၣ်​လီၤ.

ဖဲ​ပှၤဂၤ​မၤ​ကမၣ်​တၢ်​အခါ စီၤ​မိၤၡ့​မၤဝဲ​ဒ်လဲၣ်​ ဒီး​ပ​ဟံးန့ၢ်​တၢ်​မၤလိ က​သ့​ဒ်လဲၣ် (ကွၢ်​လံာ်​အဆၢ ၁၉)

၁၉. ဖဲ​ပှၤဂၤ​မၤ​ကမၣ်​တၢ်​အခါ ဒ်သိး​ပ​တၢ်​ရ့လိာ်သး​ဒီး ယဟိဝၤ​ယွၤ သု​တ​ဟးဂီၤ​တဂ့ၤ​အဂီၢ် ပ​က​ဘၣ်​ဟးဆှဲး​တၢ်မနုၤ​လဲၣ်.

၁၉ တဘၣ်​ပျဲ​ပှၤဂၤ​အ​တၢ်ကမၣ်​ မၤဘၣ်ဒိ​န​တၢ်​ရ့လိာ်သး​ဒီး ယဟိဝၤ​ယွၤ​တဂ့ၤ. ပှၤဂၤ​မ့ၢ်​မၤ​ကမၣ်​တၢ် ဒ်လဲၣ်​ဂ့ၤ​ဒ်လဲၣ်​ဂ့ၤ ပ​မ့ၢ်​ဆဲး​ကွၢ်​တၢ်​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်​ထီဘိ​န့ၣ်​ ပ​တ​သးဒိၣ်​ထီၣ်​တၢ်ဘၣ်​ ဒီး​ပ​တၢ်​ရ့လိာ်သး​ဒီး ယဟိဝၤ​ယွၤ​စ့ၢ်ကီး တ​ဟးဂီၤ​ဘၣ်. လီၤဆီ​ဒၣ်တၢ် ပ​မ့ၢ်​အိၣ်ဒီး​မူဒါ ဒ်​စီၤ​မိၤၡ့​အသိး လၢ​ကစၢ်​ယွၤ​အ​တၢ်​ကရၢကရိ​အ​ပူၤ​န့ၣ်​ ပ​က​ဘၣ်​ပ​လီၢ်​ပ​သး အါန့ၢ်ဒံး​ပှၤဂၤ​လီၤ. ပ​မူဒါ​မ့ၢ်​အါ​န့ၣ်​ ယဟိဝၤ​ယွၤ​မုၢ်လၢ်တၢ်​လၢ ပ​အိၣ်​က​အါ​စ့ၢ်ကီး​လီၤ. (လူၤကၣ်​ ၁၂:၄၈) ဘၣ်ဆၣ်​ ပဝဲ​ခဲလၢာ်​ဒ်သိး​ပ​က​ပူၤဖျဲး​အဂီၢ် ပ​က​ဘၣ်​ဂုာ်ကျဲးစၢး​ဆူၣ်ဆူၣ်​ ဒီး​ဒိကနၣ်​ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​ကလုၢ်​လီၤ. (ဖံလံးပံၤ ၂:၁၂) ပ​မ့ၢ်​အဲၣ်​ယဟိဝၤ​ယွၤ​နီၢ်ကီၢ်​န့ၣ်​ တၢ်​လၢ​က​မၤ​လီၤဃံၢ်​ပှၤ မ့တမ့ၢ် မၤ​လီၤဖး​ပှၤ​ဒီး ယွၤ​အ​တၢ်အဲၣ်​တအိၣ်​နီတမံၤ​ဘၣ်.—စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၁၁၉:၁၆၅; ရိမ့ၤ ၈:၃၇-၃၉.

၂၀. ပ​ကြၢး​ပာ်လီၤ​ပ​သး ဂၢၢ်​ဂၢၢ်​ကျၢၤကျၢၤ​လၢ ပ​က​မၤ​တၢ်မနုၤ​လဲၣ်.

၂၀ ပ​အိၣ်မူ​ဘၣ်​လၢ တၢ်​ဆၢကတီၢ်​လၢ အကီ​အခဲ​လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ အရ့ဒိၣ်​လၢ ပ​က​ဘၣ်​ကွၢ်​တၢ်​ဆူ ယဟိဝၤ​ယွၤ​လၢ​အ “အိၣ်ဝဲ​ဆိးဝဲ​လၢ​မူခိၣ်” အ​အိၣ်​ဒ်သိး​ပ​က​သ့ၣ်ညါ တၢ်​လၢ​အဝဲ​အဲၣ်ဒိး​လၢ​ပ​မၤ​တဖၣ်​ က​သ့​အဂီၢ်​လီၤ. ပ​တ​ကြၢး​ပျဲ တၢ်​လၢ​ပှၤဂၤ​မၤဝဲ​တဖၣ်​ မၤဘၣ်ဒိ​ပ​တၢ်​ရ့လိာ်သး​ဒီး ယဟိဝၤ​ယွၤ​ဘၣ်. စီၤ​မိၤၡ့​အ​တၢ်​လဲၤခီဖျိ​န့ၣ်​ သိၣ်လိ​ပှၤ​တၢ်​မၤလိ​လၢ အရ့ဒိၣ်​တခါ​လီၤ. ပ​သ့ၣ်ညါ​ဘၣ်​လၢ ဖဲ​ပှၤဂၤ​မၤ​တၢ်ကမၣ်​အခါ လၢ​ပ​က​သူၣ်ဒိၣ်​သးဖျိး​တၢ်​အလီၢ် ပ​က​ဘၣ်​ပာ်လီၤ​ပ​သး ဂၢၢ်​ဂၢၢ်​ကျၢၤကျၢၤ​လၢ ပ​က “ကွၢ်​တၢ်​ဆူ​ပ​ကစၢ်​အ​အိၣ်​ . . . တုၤ​အ​သူၣ်ကညီၤ​သးကညီၤ​ပှၤလီၤ.”—စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၁၂၃:၁, ၂.

^ လံာ်အဆၢ. 8 တၢ်လီၢ်​မရံၤဘါ​အံၤ လီၤဆီ​လိာ်အသး​ဒီး တၢ်လီၢ်​မရံၤဘါ​လၢ ဘၣ်​တၢ်​ကိး​အီၤ​လၢ မး​စၤ​န့ၣ်​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ တၢ်လီၢ်​ခံခါ​အံၤ ဘၣ်​တၢ်​ကိး​အီၤ​လၢ မရံၤဘါ မ့ၢ်​လၢ​ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​တဖၣ်​ အ့ၣ်လိာ်​သး ဒီး​ကဒူးကဒ့ၣ်​တၢ်​လၢ ထံ​တအိၣ်​ဘၣ်​အဃိ​လီၤ.—ကွၢ်​ဟီၣ်ခိၣ်ဂီၤ​လၢ အ​အိၣ်​လၢ လံာ်​လၢ​အမ့ၢ် တၢ်မၤစၢၤ​လၢ န​က​မၤလိ ယွၤ​အ​ကလုၢ်​ကထါ​အဂီၢ်, ကဘျံးပၤ ၃၈ တၢ်နီၤဖး ၇ အ​ပူၤ​တက့ၢ်.

^ လံာ်အဆၢ. 11 ပှၤ​ကူၣ်ဘၣ်​ကူၣ်သ့ ဘၣ်ဃး​လံာ်စီဆှံ​တဖၣ်​ ပာ်ဖျါ​ဝဲ​လၢ ပှၤ​ယူဒၤ​ဖိ အ​တၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ​တဲဝဲ​လၢ ပှၤလၢ​အ​ထီဒါ​တၢ်​တဖၣ်​ တဲဝဲ​လၢ​တၢ်​လၢ စီၤ​မိၤၡ့​မၤဝဲန့ၣ်​ တမ့ၢ်​တၢ်​လီၤလး​ဘၣ်​ ခီဖျိ​လၢ စီၤ​မိၤၡ့​သ့ၣ်ညါ​ဝဲ​လၢ ထံ​အိၣ်​လၢ လၢၢ်​န့ၣ်​အ​ပူၤ​အဃိ​လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ အဝဲသ့ၣ်​ မၢ​စီၤ​မိၤၡ့ မၤတၢ်​လီၤလး​လၢ လၢၢ်​လၢ​အဂၤ​တဖျၢၣ်​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ တၢ်ဂ့ၢ်​တဖၣ်​အံၤ မ့ၢ်ဒၣ်​ပှၤ​ယူဒၤ​ဖိ အ​တၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ​တခါ​လီၤ.

^ လံာ်အဆၢ. 12 ကွၢ် The Watchtower, October 15, 1987, “Questions From Readers” တက့ၢ်.