တၢ်မၤလိ ၃၀
ဒ်သိး ပှၤလၢအတအိၣ်ဒီး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတဖၣ် ကအဲၣ်ကစၢ်ယွၤအဂီၢ် ပမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်
“ယကဲတၢ်ခဲလၢာ်, ဒ်သိးယမၤတၢ်ခဲလၢာ်သတးဒီး ယကအုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ ပှၤတနီၤနီၤလီၤ.”—၁ ကရံၣ်သူး ၉:၂၂.
တၢ်သးဝံၣ် ၈၂ “သုတၢ်ကပီၤန့ၣ် ဒုးကပီၤထီၣ်အီၤ”
တၢ်မၤလိအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ် *
၁. လၢအပူၤကွံာ်အနံၣ်တဖၣ်န့ၣ် လၢတၢ်လီၢ်တနီၤအပူၤ တၢ်ဆီတလဲအိၣ်ထီၣ်ဒ်လဲၣ်.
လၢအပူၤကွံာ် အနံၣ်လၢအကထိအတီၢ်ပူၤ လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ် ဖျါလၢပှၤအါတက့ၢ် အိၣ်ဒီးအတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပူၤကွံာ် အနံၣ်လၢအဆံတဖၣ်န့ၣ် တၢ်ဆီတလဲအိၣ်ထီၣ်ဝဲဖးဒိၣ်လီၤ. ပှၤလၢအတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ တအိၣ်ဘၣ်တဖၣ် အါထီၣ်မးအါထီၣ်လီၤ. လၢထံကီၢ်တနီၤအပူၤန့ၣ် ပှၤအါတက့ၢ် တဲလီၤအသးလၢ အတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတအိၣ်ဘၣ်လီၤ. *—မးသဲ ၂၄:၁၂.
၂. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤအါဂၤ တအိၣ်ဒီးတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါလဲၣ်.
၂ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤလၢအထံၣ်လီၤအသးလၢ အတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတအိၣ်ဘၣ်တဖၣ် အါထီၣ်မးအါထီၣ်လဲၣ်. * မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်တနီၤန့ၣ် သးစၢၢ်ဆၢထဲ တၢ်မုာ်တၢ်ပၠီၣ် မ့တမ့ၢ် အတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အဃိလီၤ. (လူၤကၣ် ၈:၁၄) ဒီးပှၤတနီၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကနၢ်ဟူဘၣ်ဝဲ အသကိးတဖၣ်, သရၣ်သရၣ်မုၣ်တဖၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်ကစီၣ်တဖၣ်တဲဝဲလၢ သးသမူဟဲကဲထီၣ်အသး ခီဖျိလၢ သးသမူအတၢ်လဲလိာ်အသး တဆီဘၣ်ဆီလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ညီနုၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တနၢ်ဟူဘၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ ကဒုးနာ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအိၣ်န့ၣ်ဘၣ်. ဒီးပှၤအဂၤတနီၤန့ၣ် အသးလၢာ်ကွံာ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်လၢ အသးကွံစ့ဒီးတၢ်စိတၢ်ကမီၤတဖၣ်လီၤ. ဒီးမ့မ့ၢ်လၢ တၢ်လီၢ်တနီၤနီၤန့ၣ် ပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ် တြီဃာ်ဝဲ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်လီၤ. လၢတၢ်ဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအဃိ ပှၤတနီၤလၢ အအိၣ်ဒီး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတဖၣ်စ့ၢ်ကီး တနာ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤအိၣ်လၢၤဘၣ်. ဒီးမ့မ့ၢ်ပှၤတနီၤန့ၣ် နာ်ကစၢ်ယွၤဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ် ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါန့ၣ် အခီပညီတအိၣ်ဘၣ် မ့တမ့ၢ် အဘျုးတအိၣ်ဘၣ် ဒီးတလီၤပလိာ်ဒီး စဲအ့ၣ်ဒီး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် အတၢ်ဆိကမိၣ်န့ၣ်ဘၣ်.
၃. တၢ်မၤလိအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
မးသဲ ၂၈:၁၉) ပမၤစၢၤ ပှၤလၢတအိၣ်ဒီးတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတဖၣ် ဒ်သိးကအဲၣ်ကစၢ်ယွၤ ဒီးကကဲထီၣ် ခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. ပကဘၣ်သ့ၣ်ညါလၢ ခီဖျိလၢ ပှၤတဂၤဒီးတဂၤ ဒိၣ်ထီၣ်တၢ်လီၢ် တဒ်သိးလိာ်အသးဘၣ်အဃိ ဖဲပစံၣ်တဲၤတဲလီၤအဝဲသ့ၣ်အခါ အဝဲသ့ၣ် ကစံးဆၢပှၤလၢ ကျဲလၢအလီၤဆီလိာ်အသးလီၤ. အဒိ ပှၤယူရပၤဖိ လၢအတအိၣ်ဒီး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ ဒီးပှၤအ့ၡၢၣ်ဖိလၢ အတအိၣ်ဒီး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါန့ၣ် လီၤဆီလိာ်အသးလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. ပှၤယူရပၤဖိလၢ အတအိၣ်ဒီးတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတဖၣ်န့ၣ် ညီနုၢ်နၢ်ဟူဘၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်လၢဘၣ်ဃးဒီး ကစၢ်ယွၤတ့လီၤတၢ်ခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ် ပှၤအ့ၡၢၣ်ဖိလၢ အတအိၣ်ဒီးတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တသ့ၣ်ညါဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤဘၣ် ဒီးဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တနၢ်ဟူဘၣ်ဝဲ တၢ်ဘၣ်တ့ကစၢ်အဂ့ၢ် နီတဘျီဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဖဲပစံၣ်တဲၤတဲလီၤအဝဲသ့ၣ်အခါ အဝဲသ့ၣ် က့ၤဆံးဆၢပှၤလၢ ကျဲလၢအလီၤဆီလိာ်အသးလီၤ. ပှၤမ့ၢ်ဟဲလၢ တၢ်လီၢ်ဖဲလဲၣ်ဂ့ၤဖဲလဲၣ်ဂ့ၤ, မ့ၢ်နာ်တၢ်မနုၤဂ့ၤမနုၤဂ့ၤ ဖဲပစံၣ်တဲၤတဲလီၤအဝဲသ့ၣ်အခါ ပတဲတၢ်ဒ်သိး ကထုးန့ၢ်အဝဲသ့ၣ်အသး ကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ် တၢ်မၤလိတခါအံၤ ကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလီၤ.
၃ ယ့ၣ်ၡူးမၤလိာ်တ့ၢ်ပှၤလၢ ပက ‘ဒုးကဲထီၣ် ပှၤအကလုာ်တဖၣ်ခဲလၢာ်လၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်’ လီၤ. (အိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်လၢအဂ့ၤထီဘိ
၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်လၢအဂ့ၤသ့လဲၣ်.
၄ အိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်လၢအဂ့ၤ. ကိးနံၣ်ဒဲးန့ၣ် ပှၤလၢအတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတအိၣ်ဘၣ်တဖၣ် ကဲထီၣ်ဝဲ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးလီၤ. အဝဲသ့ၣ်အါတက့ၢ်န့ၣ် တချုးလၢအကဲထီၣ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးဒံးဘၣ်အခါ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ပာ်စၢၤဒီး တၢ်သကဲာ်ပဝးလၢအဂ့ၤ ဒီးသးဘၣ်အၢဝဲ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါလၢ အလံၣ်အီၣ်လီအီၣ်တၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်အဂၤတနီၤန့ၣ် အတၢ်သကဲာ်ပဝးလီၤရၢၢ် ဒီးအါတက့ၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် အိၣ်ဒီးလုၢ်လၢ်လၢ အတဂ့ၤလၢ အကဘၣ် ပာ်တ့ၢ်ကွံာ်ဝဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပနာ်သ့လၢ ခီဖျိလၢယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤစၢၤအဃိ ပကဃုထံၣ်န့ၢ် “ပှၤလၢတၢ်ပာ်အီၤ လၢအကန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မူ လီၤထူလီၤယိာ်တဖၣ်” လီၤ.—မၤတၢ် ၁၃:၄၈; ၁ တံၤမသ့း ၂:၃, ၄.
၅. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤဒိကနၣ် ပတၢ်ကစီၣ်လဲၣ်.
၅ အိၣ်ဒီးတၢ်သးကညီၤ ဒီးတဲတၢ်သ့သ့ဘၣ်ဘၣ်. ညီနုၢ် ပှၤအါဂၤ ဒိကနၣ်ဝဲ တၢ်လၢပတဲအီၤတဖၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်လၢ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ ပတဲအီၤတဖၣ်အဃိဘၣ်, အဝဲသ့ၣ် ဒိကနၣ်ပှၤ ခီဖျိပတဲအီၤလၢ ကျဲဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်အဃိလီၤ. ဖဲပတဲတၢ်ဒီးအဝဲသ့ၣ် လၢတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ, တဲတၢ်သ့သ့ဘၣ်ဘၣ် ဒီးသူၣ်အိၣ်သးအိၣ် အဝဲသ့ၣ် အနီၢ်ကီၢ်အခါ အဝဲသ့ၣ် ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲလီၤ. ပတမၢဆူၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကဒိကနၣ် တၢ်လၢပတဲအီၤတဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ပဂုာ်ကျဲးစၢး နၢ်ပၢၢ်စၢၤ အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ထံၣ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါန့ၣ်လီၤ. အဒိ ပှၤတနီၤန့ၣ် တအဲၣ်ဒိးတဲသကိးဝဲ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအဂ့ၢ်ဒီး ပှၤလၢအတသ့ၣ်ညါဝဲတဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်. ဒီးပှၤအဂၤတနီၤန့ၣ် နမ့ၢ်သံကွၢ်အီၤ ဘၣ်ဃးဒီး အတၢ်ထံၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအဖီခိၣ် အိၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ တမ့ၢ်တၢ်လၢအကြၢးဘၣ်. မ့မ့ၢ်ပှၤအဂၤတနီၤန့ၣ် လီၤဆီဒၣ်တၢ် ပှၤမ့ၢ်ထံၣ် လၢအဝဲသ့ၣ် ဖးလံာ်စီဆှံဒီး ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ဘၣ်ယိၣ်တၢ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ထံၣ်မ့ၢ်အိၣ် ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ပကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးနၢ်ပၢၢ် အဝဲသ့ၣ် အတၢ်တူၢ်ဘၣ်လီၤ.—၂ တံၤမသ့း ၂:၂၄.
၆. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် စီၤပီလူးမၤဝဲဒ်လဲၣ် ဒီးပကွၢ်လိမၤဒိးအီၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၆ ဖဲပတဲတၢ်ကတိၤ ဒ်သိးဒီး “လံာ်စီဆှံ,” “တၢ်ဘၣ်တ့,” “ကစၢ်ယွၤ” မ့တမ့ၢ် “တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ” အခါ မ့ၢ်ဖျါလၢ အဝဲသ့ၣ် တဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲဘၣ်န့ၣ် ပမၤတၢ်မနုၤသ့လဲၣ်. ပကွၢ်လိမၤဒိး တၢ်မၢဖိပီလူး ဒီးပတဲအဝဲသ့ၣ်လၢ ကျဲလၢအဂၤတဘိသ့ဝဲလီၤ. ဖဲစီၤပီလူး တဲတၢ်ဒီး ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်အခါ အဝဲသူဝဲလံာ်စီဆှံလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲအဝဲတဲသကိးတၢ်ဒီး ကြံးအပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တဖၣ် လၢအၤရံအခါ အဝဲတတဲဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ လၢလံာ်စီဆှံအပူၤ လိၤလိၤန့ၣ်ဘၣ်. (မၤတၢ် ၁၇:၂, ၃, ၂၂-၃၁) ပကွၢ်လိမၤဒိး စီၤပီလူးအဒိအတဲာ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. ဖဲနထံၣ်ဘၣ်ဒီး ပှၤလၢအတတူၢ်လိာ် လံာ်စီဆှံဘၣ်အခါ နမ့ၢ်တတဲတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ လိၤလိၤဘၣ်န့ၣ် ကဂ့ၤဝဲလီၤ. ဒီးနမ့ၢ်ဆိကမိၣ်လၢ အဝဲဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢ ပှၤကထံၣ်အဖးလံာ်စီဆှံဒီးနၤန့ၣ် နပၠးအီၤလံာ်စီဆှံအဆၢလၢ ကျဲလၢပှၤတပာ်သူၣ်ပာ်သးအီၤ ဒ်သိးဒီး နပၠးအီၤလၢ အံၣ်လဲးထြီနံး တၢ်ပီးတၢ်လီအပူၤသ့လီၤ.
၇. ပကွၢ်လိမၤဒိး စီၤပီလူးအဒိအတဲာ်လၢ ဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်အီၤဖဲ ၁ ကရံၣ်သူး ၉:၂၀-၂၃ အပူၤကသ့ဒ်လဲၣ်.
၇ နၢ်ပၢၢ်စၢၤအီၤ ဒီးဒိကနၣ်အီၤတက့ၢ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤအဂၤတဖၣ် ဆိကမိၣ်တၢ်ဒ်န့ၣ်လဲၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး နၢ်ပၢၢ်စၢၤ အဝဲသ့ၣ်လီၤ. (ကတိၤဒိ ၂၀:၅) ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်မၢဖိပီလူး အဒိအတဲာ်တက့ၢ်. အဝဲဒိၣ်ထီၣ်လၢ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်အကျါလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဖဲအဝဲစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ပှၤတခီဘီမုၢ်ဖိတဖၣ်အခါ အဝဲဘၣ်ဆီတလဲ အတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအကျိၤအကျဲ, မ့ၢ်လၢပှၤတခီဘီမုၢ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် တသ့ၣ်ညါဝဲ လံာ်စီဆှံဒီးယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ် နီတစဲးဘၣ် မ့တမ့ၢ် သ့ၣ်ညါဝဲထဲတစဲးအဃိလီၤ. ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး ဒ်သိးပဒိသူၣ်ဒိသး ဒီးနၢ်ပၢၢ်စၢၤ ပှၤလၢအအိၣ်လၢ ပဟီၣ်ကဝီၤအပူၤတဖၣ် ကသ့အဂီၢ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကဘၣ်ဃုသ့ၣ်ညါအါထီၣ်တၢ် မ့တမ့ၢ် တဲသကိးတၢ်ဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢအအိၣ်ဒီး တၢ်လဲၤခီဖျိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.—ဖး ၁ ကရံၣ်သူး ၉:၂၀-၂၃ တက့ၢ်.
၈. ကျဲတဘိလၢ ပစးထီၣ်တဲသကိး လံာ်စီဆှံအဂ့ၢ်ဒီးပှၤဂၤသ့န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၈ ပတၢ်တိာ်ပာ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒ်သိးပကထံၣ်န့ၢ် ပှၤလၢ “အဂ့ၤ” မ့တမ့ၢ် ပှၤလၢအသူၣ်ဘျၢသးဘျၢတဖၣ်လီၤ. (မးသဲ ၁၀:၁၁) ဒ်သိးပကထံၣ်န့ၢ် ပှၤဒ်န့ၣ်အဂီၢ် ပကဘၣ် သံကွၢ်ပှၤဂၤ အတၢ်ထံၣ် ဒီးဒိကနၣ်န့ၢ်အဝဲသ့ၣ် လၢတၢ်သးစၢၢ်ဆၢအပူၤလီၤ. ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤလၢ အအိၣ်လၢ ကီၢ်အဲကလံးန့ၣ် သံကွၢ်ပှၤဂၤအတၢ်ထံၣ် လၢဘၣ်ဃးဒီး ပအိၣ်ဒီး ဟံၣ်မုာ်ဃီပၢၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်, ပကဘၣ်လုၢ်ဒိၣ်ထီၣ် ပဖိဒ်လဲၣ် ဒီးပလဲၤခီဖျိ တၢ်တတီတလိၤတဖၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးဖဲအဝဲဒိကနၣ်န့ၢ် ပှၤဂၤအတၢ်စံးဆၢ ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲတဲဝဲလၢ “ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ ပှၤကွဲးအီၤလၢအပူၤကွံာ် အနံၣ် ၂,၀၀၀ ဃၣ်ဃၣ်အံၤန့ၣ် နဆိကမိၣ်ဒ်လဲၣ်.” ဝံၤဒီး အဝဲတတဲဝဲ တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် “လံာ်စီဆှံ” ဘၣ်ဒီးအိးထီၣ်ပၠးဝဲ လံာ်စီဆှံအဆၢလၢ အဃုထၢပာ်စၢၤဝဲဂ့ၤဂ့ၤ လၢအလီတဲစိအပူၤလီၤ.
တဲတၢ်ဒ်သိး ကထုးန့ၢ်ပှၤသး
၉. ပမၤစၢၤ ပှၤလၢအတသးအိၣ်တဲသကိး ကစၢ်ယွၤအဂ့ၢ်တဖၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၉ ဖဲပတဲတၢ်ဒီးပှၤလၢ ညီနုၢ်အတအဲၣ်ဒိးတဲ ကစၢ်ယွၤအဂ့ၢ်တဖၣ်အခါ ဒ်သိးပထုးန့ၢ် အဝဲသ့ၣ်အသးကသ့အဂီၢ် ပတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်လၢဘၣ်ဃးဒီး တၢ်လၢအအိၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ် အကပိာ်ကပၤတဖၣ် သ့ဝဲလီၤ. အဒိ ပှၤအါဂၤန့ၣ် ကမၢကမၣ်ဝဲလၢ န့ဆၢၣ်အတၢ်ဃံတၢ်လၤတဖၣ်အဃိလီၤ. အဃိ ပတဲအဝဲသ့ၣ် ဒ်အံၤသ့လီၤ. “ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကသ့ၣ်ညါလၢ ဖဲပှၤစဲအ့ၣ်ဖိတဖၣ် မၤထီၣ်တၢ်အသီတမံၤမံၤအခါ အဝဲသ့ၣ် ဟံးန့ၢ်တၢ်အဒိလၢ တၢ်လၢအအိၣ်ပာ်စၢၤတဖၣ်လီၤ.” အဒိ ပှၤလၢအတ့ထီၣ် တၢ်ကလုၢ်ဒၢ (microphone) န့ၣ်မၤလိဝဲ ပှၤနၢ်တဖၣ်အဂ့ၢ် ဒီးမ့မ့ၢ် ပှၤလၢအတ့ထီၣ် ခဲမရၣ်န့ၣ် မၤလိဝဲပှၤမဲာ်ချံအဂ့ၢ်လီၤ. အဃိ ဖဲနဆိကမိၣ်ထံ န့ဆၢၣ်အဂ့ၢ်တဖၣ်အခါ နဆိကမိၣ်ဘၣ် တၢ်မနုၤလဲၣ်. မ့ၢ်အဟဲကဲထီၣ်အသး အနီၢ်ကစၢ်ဧါ, ပှၤတဂၤဂၤ တ့လီၤအီၤဧါ မ့တမ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် အဟဲကဲထီၣ်အသး ခီဖျိလၢ တၢ်အဂၤတမံၤမံၤ အဃိဧါ. နဒိကနၣ်န့ၢ်အီၤ လၢတၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်အပူၤ မ့ၢ်ဝံၤန့ၣ် နတဲဆၢက့ၤအီၤဒ်အံၤသ့လီၤ. “ဖဲပှၤအံၣ်ကၠနယၢၢ်ဖိတဖၣ် (engineers) မၤလိဝဲ ပှၤနၢ်ဒီးပှၤမဲာ်ချံတဖၣ်အဂ့ၢ်အခါ အဝဲသ့ၣ် မၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ မတၤအအိၣ်လဲၣ်. လၢပျၢၤ ပှၤကွဲးထါတဂၤ အတၢ်ကတိၤန့ၣ် လီၤထုးန့ၢ်သူၣ်ထုးန့ၢ်သးဒိၣ်မး. အဝဲတဲဝဲလၢ ‘ပှၤလၢအပာ်လီၤ ပနၢ်တဂၤန့ၣ် တနၢ်ဟူတၢ်ဘၣ်ဧါ. ပှၤလၢအတ့လီၤပမဲာ်တဂၤန့ၣ် တထံၣ်တၢ်ဘၣ်ဧါ.’ ဒီးအဝဲမ့ၢ်ပှၤလၢ အသိၣ်လိပှၤကညီလၢ တၢ်သ့ၣ်ညါ’ လီၤ. ပှၤစဲအ့ၣ်ဖိတနီၤ တူၢ်လိာ်ဝဲ တၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤ ဒီးနာ်ဝဲတၢ်ဘၣ်တ့အဂ့ၢ်လီၤ.” (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၉၄:၉, ၁၀) ဒီးနပၠးအီၤ တၢ်ဂီၤမူလၢ အခိၣ်တီမ့ၢ်ဝဲ “နသကိးသးစၢ်တဖၣ်စံးဝဲ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်နာ်ကစၢ်ယွၤအဂ့ၢ်” လၢအအိၣ်ဖဲ “ပှၤသးစၢ်တဖၣ်” အဖီလာ်သ့ဝဲလီၤ. (စံၢ်လီၤလၢ လံာ်လဲၢ်တဖၣ် > တၢ်ဂီၤမူ) မ့တမ့ၢ် နဟ့ၣ်လီၤအီၤလံာ်လၢအမ့ၢ် တၢ်သးသမူန့ၣ် ဘၣ်တၢ်တ့လီၤအီၤဧါ (သက်ၡိများသည် ဖန်ဆင်းခံရခြင်းလော) လၢပယီၤကျိာ်သ့ဝဲလီၤ.
၁၀. ပစးထီၣ်တဲသကိးတၢ်ဒီး ပှၤလၢအတအဲၣ်ဒိးတဲသကိး ကစၢ်ယွၤအဂ့ၢ်တဖၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၀ ပှၤအါတက့ၢ် မုၢ်လၢ်ဝဲလၢ ခါဆူညါ အဝဲသ့ၣ် ကအိၣ်ဒီးတၢ်အိၣ်မူ စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၇:၂၉; စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၁:၄.
လၢအဂ့ၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤအါဂၤ ဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ကဟးဂီၤကွံာ် မ့တမ့ၢ် ပှၤအိၣ်အီၤတသ့ နီတဂၤလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤလဲၤတရံးအံးက့ၤကွၢ်က့ၤတၢ်လၢ နီၣ်ဝ့တဂၤ တဲဝဲလၢ ပှၤလၢအတအဲၣ်ဒိးတဲ ကစၢ်ယွၤအဂ့ၢ်တဖၣ်န့ၣ် အါတက့ၢ် အဝဲသ့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်အိၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤ. ဖဲအဝဲ ဆၢဂ့ၤဆၢဝါပှၤဂၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲတဲဝဲလၢ “နဆိကမိၣ် ပအိၣ်ဒီး တၢ်မုၢ်လၢ်လၢအဂ့ၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်. ပဒိၣ်ပပှၢ်, စဲအ့ၣ်အပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ မ့တမ့ၢ် ပှၤတဂၤဂၤ မၤလၢပှဲၤန့ၢ် ပတၢ်မုၢ်လၢ်အံၤ ကသ့ဧါ.” ဒီးဖဲအဝဲ ဒိကနၣ်န့ၢ် အဝဲသ့ၣ် အတၢ်စံးဆၢဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲဖးဝဲ မ့တမ့ၢ် တဲဝဲလံာ်စီဆှံအဆၢလၢ အဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မုၢ်လၢ်လၢ အဂ့ၤဒိၣ်မးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤတနီၤန့ၣ် ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲ လံာ်စီဆှံ အတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ကအိၣ် လီၤထူလီၤယိာ် ဒီးပှၤလၢအဂ့ၤတဖၣ် ကအိၣ်လၢအပူၤ လီၤထူလီၤယိာ်န့ၣ်လီၤ.—၁၁. ဒ်သိး ပကစးထီၣ်တဲသကိးတၢ်ဒီး ပှၤဂၤအဂီၢ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်သူ ကျဲအကလုာ်ကလုာ်လဲၣ် ဒီးပကွၢ်လိမၤဒိး စီၤပီလူးအဒိအတဲာ်ဖဲ ရိမ့ၤ ၁:၁၄-၁၆ အပူၤကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၁ ဒ်သိးပထုးန့ၣ် ပှၤလၢပထံၣ်ဘၣ်အီၤတဖၣ် အသးကသ့အဂီၢ် ပကြၢးဂုာ်ကျဲးစၢးသူ ကျဲအကလုာ်ကလုာ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. တၢ်ဂ့ၢ်လၢ ပှၤတဂၤဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပှၤလၢအဂၤတဂၤ တဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲဘၣ်. ပှၤတနီၤန့ၣ် ဖဲပတဲတၢ်ဒီးအီၤသီသီအခါ အဲၣ်ဒိးတဲသကိး ကစၢ်ယွၤ မ့တမ့ၢ် လံာ်စီဆှံအဂ့ၢ်ဘၣ်ဆၣ် မ့မ့ၢ်ပှၤအဂၤတနီၤန့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်အဂၤတဖၣ်လီၤ. ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ပကြၢးဃုတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကတဲသကိးတၢ်ဒီး ပှၤကိးကလုာ်ဒဲးလီၤ. (ဖး ရိမ့ၤ ၁:၁၄-၁၆ တက့ၢ်.) ဒီးပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ပှၤလၢအဒုးဒိၣ်ထီၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ ပှၤလၢအသူၣ်ဘျၢသးဘျၢတဖၣ် အသးပူၤန့ၣ်လီၤ.—၁ ကရံၣ်သူး ၃:၆, ၇.
ပတဲဘၣ် ပှၤအ့ၡၢၣ်ဖိတဖၣ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ကသ့ဒ်လဲၣ်
၁၂. ပစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ပှၤအ့ၡၢၣ်ဖိတဖၣ်လၢ အတဆိကမိၣ်ဘၣ် တၢ်ဘၣ်တ့ကစၢ်အဂ့ၢ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၂ လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ် ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖိအါဂၤ ထံၣ်လိာ်အသးဒီး ပှၤအ့ၡၢၣ်ဖိတဖၣ်လီၤ. ပှၤအ့ၡၢၣ်ဖိတနီၤန့ၣ် အိၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်လီၢ်လၢ ပဒိၣ်ပပှၢ် တြီဃာ်ဝဲ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤတနီၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤအ့ၡၢၣ်ဖိအါဂၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဘၣ်တ့ကစၢ် အိၣ်ဧါ, တအိၣ်ဧါန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် တဆိကမိၣ်ဘၣ်ဝဲ နီတဘျီဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်တနီၤန့ၣ် အဲၣ်ဒိးဃုသ့ၣ်ညါတၢ်အဃိ တူၢ်လိာ်ဝဲ လၢပှၤကမၤလိလံာ်စီဆှံဒီးအီၤ ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ် တနီၤန့ၣ် တအဲၣ်ဒိးမၤလိဝဲ တၢ်စူၢ်တၢ်နာ်လၢအသီတဖၣ်ဘၣ်. ပမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖိ လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်လဲၤခီဖျိတနီၤန့ၣ် စးထီၣ်တဲသကိးတၢ်ဒီးအဝဲသ့ၣ် မုာ်မုာ်, ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်အဝဲသ့ၣ် ဝံၤဒီး မ့ၢ်ကြၢးမ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖိတဖၣ်အံၤ စးထီၣ်တဲဝဲ ဘၣ်ဃးဒီး လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ အမၤစၢၤတ့ၢ် အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ကျဲတဖၣ်အံၤန့ၣ် ကဲဘျုးဝဲလီၤ.
၁၃. ဒ်သိးပှၤဂၤ ကသးအိၣ်ဒိကနၣ် လံာ်စီဆှံအဂီၢ် ပမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ လံာ်ကုခိၣ်တက့ၢ်.)
၁၃ ပှၤအါဂၤန့ၣ် အဆိကတၢၢ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဘၣ် လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ အတၢ်အိၣ်မူအဂီၢ်အခါ အဝဲသ့ၣ် ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲလီၤ. (စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၇:၁၂) လၢနူယီးန့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤ လဲၤအိၣ်သကိးဝဲ ပှၤလၢအကတိၤ မဲဒရ့(န်)အကျိာ် ဒီးအဝဲတဲဝဲလၢ “ယဂုာ်ကျဲးစၢး ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်ပှၤဂၤ ဒီးဒိကနၣ်န့ၢ် အဝဲသ့ၣ်လီၤ. ယမ့ၢ်သ့ၣ်ညါလၢ အဝဲသ့ၣ် ဟဲသုးလီၢ်သုးကျဲသီသီန့ၣ် ယသံကွၢ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ‘နဟဲအိၣ်ဖဲအံၤန့ၣ် မၤသးဒ်လဲၣ်, နတၢ်မၤ န့ၢ်လံဧါ, ပှၤဖဲအံၤတဖၣ် ရ့ဒီးနၤဂ့ၤဂ့ၤဧါ.’” ခီဖျိလၢ အဝဲမၤဝဲဒ်အံၤအဃိ တဘျီတခီၣ်န့ၣ် မၤစၢၤအီၤဒ်သိး အကစးထီၣ်တဲဘၣ် ပှၤဂၤလၢ လံာ်စီဆှံအတၢ်သိၣ်လိတဖၣ်လီၤ. ဒီးမ့ၢ်ကြၢးမ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် အဝဲတဲဝဲလၢ “ဒ်သိး ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးပှၤဂၤ ကဂ့ၤအဂီၢ် နဆိကမိၣ် တၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ပကဘၣ်မၤန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. ယပၠးနၤ တၢ်ကတိၤဒိတခါ လၢလံာ်စီဆှံအပူၤ ကသ့ဧါ. ဖဲန့ၣ်တဲဝဲလၢ ‘တၢ်အ့ၣ်လိာ်ဆိးက့လိာ်အခီၣ်ထံးန့ၣ် မ့ၢ်ထံဖျိးထီၣ်လီၤ. မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး တၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ် တချုးဘၢၣ်ဖျိဒံးဘၣ်ဒီး, ဆိတ့ၢ်တက့ၢ်.’ နဆိကမိၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အံၤ ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးပှၤဂၤ ကဂ့ၤအဂီၢ်သ့ဧါ.” (ကတိၤဒိ ၁၇:၁၄) တၢ်တဲသကိးတၢ်ဒ်အံၤန့ၣ် မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကသ့ၣ်ညါ ပှၤလၢအအဲၣ်ဒိး မၤလိအါထီၣ်တၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
၁၄. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ အအိၣ်လၢ ကီၢ်မုၢ်ထီၣ်တဂၤ မၤစၢၤဝဲ ပှၤလၢအတဲလၢ အတနာ်ကစၢ်ယွၤတဖၣ် ဒ်လဲၣ်.
၁၄ ပှၤတဂၤ မ့ၢ်တဲလၢ အတနာ်ကစၢ်ယွၤဘၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဆူ ပှၤလၢအတအိၣ်ဒီးတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ လၢအအိၣ်လၢကီၢ်မုၢ်ထီၣ်တဖၣ်န့ၣ် အိၣ်ဝဲအနံၣ်အါမး ဒီးအဝဲတဲဝဲလၢ “ဖဲပှၤတဂၤတဲဝဲလၢ ‘ယတနာ်ကစၢ်ယွၤဘၣ်’ အခါ ညီနုၢ်န့ၣ် အဝဲအဲၣ်ဒိးတဲဝဲလၢ အတနာ်ဝဲ ယွၤလၢ ပှၤဖဲန့ၣ်တဖၣ် ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ညီနုၢ်န့ၣ် ယတူၢ်လိာ်အဝဲသ့ၣ် ယံးရမံယၤ ၁၆:၂၀ လၢအတဲဝဲ ‘ပှၤကညီ ကတ့အကစၢ်လၢအဂီၢ်ဒၣ်ဝဲ, ဒီးတမ့ၢ်ဘၣ်ကစၢ်န့ၣ် စ့ၢ်ကီးဧါ.’ လၢခံယသံကွၢ်အီၤလၢ ‘ကစၢ်ယွၤလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်တ့ထီၣ်ဝဲ ဒီးကစၢ်ယွၤအနီၢ်ကီၢ်န့ၣ် ပနီၤဖးအီၤကသ့ဒ်လဲၣ်.’ ဒီးယဒိကနၣ် အတၢ်စံးဆၢ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဝံၤ ယဖးပၠးအီၤ ယၡါယၤ ၄၁:၂၃ လၢအတဲဝဲလၢ ‘ဒုးနဲၣ်ပှၤလၢ တၢ်လၢအကဟဲထီၣ် ဆူခံဆူညါတက့ၢ်. ဒီးပကသ့ၣ်ညါလၢ သုမ့ၢ်ကစၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.’ ဒီးယတဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်အဒိတခါလၢ ဘၣ်ဃးဒီး ခါဆူညါန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤတဲဆိပာ်စၢၤဝဲ ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.”
အတၢ်ထံၣ်လၢအမ့ၢ် ကစၢ်ယွၤအါတက့ၢ်န့ၣ် ပှၤကညီတ့ဝဲလၢအစု ဒီးတမ့ၢ်ကစၢ်နီၢ်ကီၢ်ဘၣ်. ဒီးယဖးပၠးအဝဲသ့ၣ်၁၅. ပမၤလိန့ၢ်တၢ်မနုၤလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ အ့ၡၢၣ်အမုၢ်ထီၣ် အအိၣ်လဲၣ်.
၁၅ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဂၤလၢ အအိၣ်လၢ အ့ၡၢၣ်အမုၢ်ထီၣ်န့ၣ် မၤဝဲတၢ်က့ၤကဒါက့ၤ ဒီးအဝဲတဲဝဲလၢ “ယတဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ်, လံာ်စီဆှံ အတၢ်စံးပာ်လၢ အဟဲလၢပှဲၤထီၣ်တ့ၢ်တဖၣ် ဒီးတၢ်ဘျၢလၢ အဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ဆၣ်တဖၣ်, မူဖျၢၣ်တဖၣ် ဒီးတၢ်အဂၤလၢ အအိၣ်လၢ မူဖးဖီတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးယတဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်ဘၣ်တ့ကစၢ်လၢ အမူဒီးအကူၣ်တၢ်သ့န့ၣ် အိၣ်ဝဲလီၤ. ဒီးဖဲပှၤတဂၤ တူၢ်လိာ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤကဘၣ်အိၣ်အခါ ယစးထီၣ်တဲ ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ် လၢလံာ်စီဆှံပူၤလီၤ.”
၁၆. ဒ် ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၆ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိတဖၣ် ကဘၣ်နာ်န့ၢ် ကစၢ်ယွၤဒီးလံာ်စီဆှံလဲၣ် ဒီးဒ်သိး အဝဲသ့ၣ် အတၢ်နာ် ကအါထီၣ်အဂီၢ် ပမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၆ ဖဲပမၤလိလံာ်စီဆှံ ဒီးပှၤလၢအတအိၣ်ဒီး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတဖၣ်အခါ ပကဘၣ်ဆဲးမၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ်ဒ်သိး ကနာ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤအိၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. (ဖး ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၆ တက့ၢ်.) ဒီးပကဘၣ်မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ဒ်သိးအတၢ်နာ် လံာ်စီဆှံ ကအါထီၣ်အဂီၢ်လီၤ. ဒီးဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီတနီၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကဘၣ်တဲက့ၤအီၤ တဘျုးဘျီလီၤ. တကးဒံးဘၣ် ဖဲပသိၣ်လိအဝဲသ့ၣ် တဘျီလၢ်လၢ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကဘၣ်တဲသကိးစ့ၢ်ကီး တၢ်အုၣ်အသးလၢ အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ လံာ်စီဆှံမ့ၢ် ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ကထါန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကတဲသကိး လံာ်စီဆှံ အတၢ်စံးပာ်လၢ အလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်တ့ၢ်တဖၣ်, လံာ်စီဆှံ လီၤပလိာ်ဒီး စဲအ့ၣ်ဒီးတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤတဖၣ်ဒ်လဲၣ် ဒီးလံာ်စီဆှံအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ် ကဲဘျုးလၢပဂီၢ် လၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
၁၇. ခီဖျိလၢ ပပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံလၢ ပှၤဂၤအဖီခိၣ်အဃိ ကဲဘျုးသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၇ ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါမ့ၢ်ဂ့ၤ, တအိၣ်ဘၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ပမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်ဒ်သိး ကကဲထီၣ်ခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ် ခီဖျိပပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ်လၢအဝဲသ့ၣ် အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၁၃:၁) ဖဲပသိၣ်လိအဝဲသ့ၣ်အခါ ပတၢ်တိာ်ပာ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲပကဒုးသ့ၣ်ညါအဝဲသ့ၣ် လၢကစၢ်ယွၤအဲၣ်ပှၤ ဒီးအဝဲအဲၣ်ဒိးလၢ ပကအဲၣ်ဆၢက့ၤအီၤန့ၣ်လီၤ. ကိးနံၣ်ဒဲးန့ၣ် ပှၤလၢအသးအိၣ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ ထဲတစဲး မ့တမ့ၢ် တသးအိၣ်တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ နီတစဲးတဖၣ်န့ၣ် အတၢ်အဲၣ်ကစၢ်ယွၤ ဒိၣ်ထီၣ်ဝဲအဃိ အဝဲသ့ၣ်ဒိးဘျၢထံလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်လၢအဂ့ၤ, ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ် ပှၤကိးကလုာ်ဒဲးတက့ၢ်. ဒီးဒိကနၣ်န့ၢ် အဝဲသ့ၣ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲး ဒီးဂုာ်ကျဲးစၢးနၢ်ပၢၢ် အဝဲသ့ၣ် အတၢ်တူၢ်ဘၣ်တက့ၢ်. တကးဒံးဘၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကကဲထီၣ် ခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်အဂီၢ် သိၣ်လိအဝဲသ့ၣ် ခီဖျိလၢနဒိနတဲာ်တက့ၢ်.
တၢ်သးဝံၣ် ၇၆ မ့ၢ်နတူၢ်ဘၣ်ဒ်လဲၣ်
^ လံာ်အဆၢ. 5 ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကထံၣ်ဘၣ်ဒီး ပှၤလၢတအိၣ်ဒီး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတဖၣ် အါန့ၢ်ဒံးလၢညါလီၤ. တၢ်မၤလိအံၤ ကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီး ပသိၣ်လိအဝဲသ့ၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီတဖၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ် ဒီးပမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ဒ်သိးကနာ်န့ၢ်လံာ်စီဆှံ ဒီးယဟိဝၤယွၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 1 ပှၤဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဖိတဖၣ် တဲဝဲလၢ ထံကီၢ်တဖၣ်အံၤမ့ၢ်ဝဲ လၢကီၢ်အဲလ်ဘ့နံယါ, အီးစတြ့လံယါ, ကီၢ်အီးစထြံယါ, ကီၢ်အစၤဘၤကၠဲ(န်), ကီၢ်ခဲနဒၣ်, တရူးကီၢ်, ခၠဲၣ် ရံၤဖၢဘျံး, ကီၢ်ဒဲမး(ခ်), ကီၢ်ဖြၣ်စ့ၣ်, ကၠၢမနံၣ်, ဟီၣ်ကီၣ်, အၣ်ယ့ၣ်လဲ(န်), အံးစရ့(လ်), ကီၢ်ယပၣ်, နဲသၢၤလဲၤ, နီၣ်ဝ့, ခိၣ်ရံယါ ကလံၤထံး, စပ့ၣ်, စွံဒဲၣ်, ကီၢ်စွံးစလဲၣ်, ကီၢ်အဲကလံးဘီမုၢ်စၢဖှိၣ် ဒီးဘံၤယဲနၤလီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 2 တၢ်ကတိၤအခီပညီ– လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် ပှၤလၢတအိၣ်ဒီးတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါန့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ပှၤလၢအတဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ အတၢ်တၢ်ကရၢကရိ နီတခါဘၣ် မ့တမ့ၢ် ပှၤလၢအတနာ် ကစၢ်ယွၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 54 တၢ်တဲဖျါထီၣ်တၢ်ဂီၤ အခီပညီ– ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ စံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲ ပှၤလၢအမၤသကိးတၢ်ဒီးအီၤ လၢတၢ်ဆါဟံၣ်, လၢခံပှၤတဂၤအံၤ ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်လၢ jw.org ပှာ်ယဲၤသန့အပူၤလီၤ.