တၢ်မၤလိ ၃၀
ဆဲးလဲၤတၢ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤ
“ယတၢ်သးခုဒိၣ်န့ၢ် ယနၢ်ဟူလၢယဖိတဖၣ် လဲၤတၢ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤန့ၣ် တအိၣ်ဘၣ်နီတမံၤဘၣ်.” —၃ ယိၤဟၣ် ၄.
တၢ်သးဝံၣ် ၅၄ “လၢအံၤမ့ၢ်ကျဲ”
တၢ်မၤလိအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ် *
၁. ဒ် ၃ ယိၤဟၣ် ၃, ၄ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး တၢ်မနုၤမၤသးခုပှၤလဲၣ်.
ဖဲတၢ်မၢဖိယိၤဟၣ် နၢ်ဟူဘၣ်ဝဲလၢ ပှၤလၢအမၤစၢၤတ့ၢ်ဝဲတဖၣ် ဆဲးမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤလၢ တၢ်သးတီအပူၤအခါ အဝဲကသးခုထဲလဲၣ်န့ၣ် နထံၣ်တမှံကွၢ်တက့ၢ်. ခရံာ်ဖိလၢအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲအါမး ဒီးစီၤယိၤဟၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢၤမၤဆူၣ်ထီၣ် အဝဲသ့ၣ်တၢ်နာ်လီၤ. ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ စီၤယိၤဟၣ်ထံၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒ် အဖိလၢနီၢ်သးတခီလီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ပနီၢ်ကစၢ်အဖိမ့ၢ်ဂ့ၤ, ပဖိလၢ နီၢ်သးတခီမ့ၢ်ဂ့ၤ မ့ၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်အသးလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီးဆဲးမၤအတၢ်မၤန့ၣ် ပသးခုဒိၣ်မးလီၤ.—ဖး ၃ ယိၤဟၣ် ၃, ၄ တက့ၢ်.
၂. လံာ်ပရၢလၢ စီၤယိၤဟၣ်ကွဲးဝဲန့ၣ် အတၢ်တိာ်ပာ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၂ ဖဲ ခ.န ၉၈ န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် စီၤယိၤဟၣ်အိၣ်လၢ ဝ့ၢ်အ့းဖ့းစူး မ့တမ့ၢ် ဝ့ၢ်အံၤအခိၣ်အဃၢၤလီၤ. စီၤယိၤဟၣ် ဟးထီၣ်ဘၣ်လၢဃိာ်ပူၤ လၢကီးပးမူးဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲလဲၤလၢ အ့းဖ့းစူးလီၤ. ဒီးယွၤအသးစီဆှံ ထိးဘၣ်အီၤလၢကကွဲးဝဲ လံာ်ပရၢသၢဘ့ၣ်အံၤလီၤ. လံာ်ပရၢတဖၣ်အံၤ ကမၤစၢၤဝဲ ခရံာ်ဖိလၢအသးတီတဖၣ် ဒ်သိးကဆဲးပၢၤဃာ် အတၢ်နာ်ယ့ၣ်ၡူး ဒီးကဆဲးလဲၤတၢ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤအဂီၢ်လီၤ.
၃. ပကတဲသကိး တၢ်သံကွၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
၃ စီၤယိၤဟၣ်မ့ၢ် တၢ်မၢဖိလၢအအိၣ်မူတ့ၢ် အလီၢ်ခံကတၢၢ်တဂၤ ဒီးအဝဲဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢ ပှၤသိၣ်လိတၢ်လၢ အကမၣ်တဖၣ် ကဒိၣ်စိလၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤလီၤ. * (၁ ယိၤဟၣ် ၂:၁၈, ၁၉, ၂၆) ပှၤလၢအစူးကွံာ်ညိကွံာ်တၢ်နာ်တဖၣ်န့ၣ် တဲဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်နာ်ယွၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်တဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤလိာ်တဖၣ်ဘၣ်. ပကကွၢ်သကိး စီၤယိၤဟၣ်အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တနီၤလီၤ. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပကသ့ၣ်ညါဘၣ် တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤ အတၢ်စံးဆၢလီၤ. ပလဲၤတၢ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤန့ၣ် အခီပညီဒ်လဲၣ်. တၢ်မနုၤကမၤပတုာ်ပှၤလၢ ပကလဲၤတၢ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤလဲၣ်. ဒီးဒ်သိး ပကအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤလၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤအဂီၢ် ပဆဲးမၤစၢၤလိာ်ပသး ကသ့ဒ်လဲၣ်.
ပလဲၤတၢ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤန့ၣ် အခီပညီဒ်လဲၣ်
၄. ဒ် ၁ ယိၤဟၣ် ၂:၃-၆ ဒီး ၂ ယိၤဟၣ် ၄, ၆ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ပလဲၤတၢ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤန့ၣ် အခီပညီဒ်လဲၣ်.
၄ ဒ်သိးကပလဲၤတၢ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီပူၤအဂီၢ် ပကဘၣ်သ့ၣ်ညါ လံာ်စီဆှံ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလီၤ. တကးဒံးဘၣ် ပကဘၣ် “တိၢ်န့ၢ် [ယဟိဝၤယွၤ] အတၢ်မၤလိာ်” လီၤ. အခီပညီန့ၣ် ပကဘၣ်မၤပိာ်ထွဲအီၤလီၤ. (ဖး ၁ ယိၤဟၣ် ၂:၃-၆; ၂ ယိၤဟၣ် ၄, ၆ တက့ၢ်.) ယ့ၣ်ၡူးပာ်လီၤဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ် လၢအဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤအကလုၢ်လီၤ. အဃိ တၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် ပကဘၣ်ယီၢ် ယ့ၣ်ၡူးအခီၣ်လီၢ် ဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်လီၤ.—ယိၤဟၣ် ၈:၂၉; ၁ ပ့းတရူး ၂:၂၁.
၅. ပကဘၣ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလဲၣ်.
၅ ဒ်သိးပဆဲးလဲၤတၢ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤကသ့အဂီၢ် ပကဘၣ်နာ်သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤမ့ၢ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီကစၢ် ဒီးကယဲၢ်တၢ်လၢအတဲဝဲ လၢလံာ်စီဆှံအပူၤခဲလၢာ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီနီၢ်နီၢ်လီၤ. ဒီးကဘၣ်နာ်စ့ၢ်ကီးလၢ ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ်ဝဲမ့းၡံအၤလီၤ. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ယ့ၣ်ၡူးကဲထီၣ် စီၤပၤလၢယွၤအဘီအမုၢ်ပူၤန့ၣ် ပှၤအါဂၤသးဒ့ဒီလီၤ. စီၤယိၤဟၣ် ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဝဲလၢ “ပှၤလီတၢ်အါဂၤ” န့ၣ် ကအိၣ်ထီၣ် ဒီးကလီန့ၢ်ဝဲ ပှၤလၢအတအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤအသးလၢ ကတဲတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီဘၣ်ဃး ယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူးအဂ့ၢ်တဖၣ်လီၤ. (၂ ယိၤဟၣ် ၇-၁၁) အဃိ စီၤယိၤဟၣ် ကွဲးဝဲလၢ “ပှၤလၢအသမၢဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ်ခရံာ်ဒီး, မ့ၢ်မတၤကတိၤ တၢ်ကဘျံးကဘျၣ်တဂၤလဲၣ်.” (၁ ယိၤဟၣ် ၂:၂၂) ကျဲတဘိလၢ ပဟးဆှဲးတၢ်လံၣ်တၢ်လီသ့န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲပမၤလိ ကစၢ်ယွၤကလုၢ်ကထါလီၤ. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပကသ့ၣ်ညါထီၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူးအဂ့ၢ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၇:၃) ဝံၤဒီး ပနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ပအိၣ်ဒီးတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီနီၢ်နီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်မနုၤကမၤပတုာ်ပှၤလၢ ပကလဲၤတၢ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤလဲၣ်
၆. ခရံာ်ဖိသးစၢ်တဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲ မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
၆ ကယဲၢ်ခရံာ်ဖိခဲလၢာ်န့ၣ် ကဘၣ်ပလီၢ်အသးဒ်သိး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အတၢ်ဆိကမိၣ် သုတဒိၣ်စိလၢ အဝဲသ့ၣ်အဖီခိၣ်တဂ့ၤလီၤ. (၁ ယိၤဟၣ် ၂:၂၆) လီၤဆီဒၣ်တၢ် ခရံာ်ဖိသးစၢ်တဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်ပလီၢ်သးလၢ တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်တခါအံၤလီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် အဲလဲးစံယၤ * လၢအအိၣ် လၢကီၢ်ဖြၣ်စ့ၣ် ဒီးအသးအိၣ် ၂၅ နံၣ်တဂၤ တဲဝဲလၢ “ဖဲယထီၣ်ကၠိအခါ ယမၤလိဘၣ်ဝဲ သးသမူအတၢ်လဲလိာ်သး တဆီဘၣ်တဆီ ဒီးပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အတၢ်သိၣ်လိတဖၣ်လီၤ. ဒီးတၢ်သိၣ်လိတဖၣ်အံၤ မၤဘံဘူယခိၣ်နူာ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအဃိ ယသးဒ့ဒီထီၣ်လီၤ.” လၢခံ အဲလဲးစံယၤ ဖးဘၣ်ဝဲလံာ်တဘ့ၣ်လၢ အမ့ၢ် the book Life—How Did It Get Here? By Evolution or by Creation? စှၤကိာ်နွံဝံၤအလီၢ်ခံ အတၢ်သးဒ့ဒီ ဘၣ်ဃးဒီး သးသမူအတၢ်လဲၤလိာ်သး တဆီဘၣ်တဆီန့ၣ် လီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲလီၤ. ဒီးအဲလဲးစံယၤ တဲဝဲလၢ “ယသ့ၣ်ညါလၢလံာ်စီဆှံန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီနီၢ်နီၢ် ဒီးပမ့ၢ်အိၣ်မူ ဒ်လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ် ပတၢ်အိၣ်မူကပှဲၤဒီး တၢ်သးခုဒီးတၢ်ဃူတၢ်ဖိးလီၤ.”
၇. ပကဘၣ်တြီဆၢ တၢ်ဆီၣ်သနံးမနုၤတဖၣ်လဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.
၇ ခရံာ်ဖိသးစၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, သးပှၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ကဘၣ်ပလီၢ်အသး ဒ်သိးအသုတအိၣ်မူဝဲ တၢ်အိၣ်မူခံမၠိတဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. အဃိ စီၤယိၤဟၣ် ဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤလၢ ပလဲၤတၢ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤ ဒီးတကတီၢ်ဃီ ပအိၣ်မူလီၤရၢၢ်လီၤစၢၢ် တသ့ဘၣ်. (၁ ယိၤဟၣ် ၁:၆) ပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးလၢ ယဟိဝၤယွၤကသးခုန့ၣ် ထီဘိပကဘၣ်သ့ၣ်ညါလၢ ယဟိဝၤယွၤထံၣ်ဝဲ တၢ်လၢပမၤအီၤတဖၣ်လီၤ. အနီၢ်ကီၢ်န့ၣ် ကယဲၢ်တၢ်ဒဲးဘးလၢ ပှၤမၤခူသူၣ်ဝဲန့ၣ် တအိၣ်တဒၢအသးလၢ ယဟိဝၤယွၤအမဲာ်ညါ နီတမံၤဘၣ်.—ဧ့ၤဘြံၤ ၄:၁၃.
၈. ပကဘၣ်တြီဆၢ တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၈ ပကဘၣ်တြီဆၢကွံာ် ဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်ထံၣ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဒဲးဘးန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၢဖိယိၤဟၣ် ကွဲးဝဲလၢ “ပမ့ၢ်စံးလၢပတၢ်ဒဲးဘးတအိၣ်ဘၣ်ဒီး, မ့ၢ်ပလီလီၤပသး” လီၤ. (၁ ယိၤဟၣ် ၁:၈) ဖဲစီၤယိၤဟၣ်အစိၤ ပှၤလၢအညိကွံာ်တၢ်နာ်တဖၣ် တဲဝဲလၢ ပှၤမ့ၢ်မၤတၢ်လၢ အကမၣ်တဖၣ် သနာ်က့ အကဲကစၢ်ယွၤ အတံၤသကိးသ့ဒံးလီၤ. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပအိၣ်မူဘၣ်လၢ ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်ဒ်န့ၣ်တဖၣ်အကျါလီၤ. အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်တဲဝဲလၢ အနာ်ယွၤ ဘၣ်ဆၣ် ကစၢ်ယွၤတၢ်ထံၣ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဒဲးဘးန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တတူၢ်လိာ်ဝဲဘၣ်. လီၤဆီဒၣ်တၢ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်မံဃုာ်အိၣ်ဃုာ်တကပၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ထံၣ် လီၤဆီလိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤဒိၣ်မး ဒီးအဝဲသ့ၣ်အိၣ်မူဝဲ ဒ်အနီၢ်ကစၢ်တၢ်ဘၣ်သးအသိးလီၤ.
သးစၢ်သ့ၣ်ဧၢ, ဃုသ့ၣ်ညါ တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ ပာ်ပနီၣ်ဝဲ တၢ်အဘၣ်ဒီး အကမၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် နၡဲပၠးပှၤဂၤ ကသ့လၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ နတမၤတၢ်လၢ အကမၣ်ဘၣ်လီၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၉) *
၉. ဖဲပှၤသးစၢ်တဖၣ် မၤထွဲလံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအခါ ဘၣ်မနုၤအဃိ အကဲဘျုးဝဲလဲၣ်.
၉ ခရံာ်ဖိသးစၢ်တဖၣ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မံဃုာ်အိၣ်ဃုာ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဘၣ် ဒီးတၢ်ဆီၣ်သနံး လၢကၠိမ့ၢ်ဂ့ၤ လၢတၢ်မၤလီၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤသ့ဝဲလီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ အဲလဲၣ်စဲဒၤ ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ဆီၣ်သနံးဒ်အံၤလီၤ. ဒီးအတဲဝဲလၢ “ပိာ်မုၣ်လၢကၠိတနီၤန့ၣ် မၢဆူၣ်ယၤလၢ ယကမံဃုာ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်လီၤ. ဒီးခီဖျိလၢ ယတၢ်အဲၣ်တီ တအိၣ်ဘၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်တဲဆါယၤလၢ ယဟးကွၢ်ဂ့ၤ ပှၤပိာ်ခွါလီၤ.” ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နထံၣ်ဘၣ်တၢ်အိၣ်သး ဒ်အံၤသ့လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် နမ့ၢ်မၤထွဲ လံာ်စီဆှံတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ် နကပာ်ကဲလီၤနသး, နကဒီသဒၢ နတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဒီး နသးအတၢ်တူၢ်ဘၣ် ဒီးနပၢၤဃာ်တၢ်ရ့လိာ်သးဒီးယဟိဝၤယွၤ လၢအဂ့ၤလီၤ. ဖဲနတြီဆၢကွံာ် တၢ်ဆီၣ်သနံး တဘျီလၢ်လၢ်အခါ နကမၤတၢ်လၢအဘၣ်န့ၣ် ကညီဝဲလီၤ. ဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်ထံၣ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မံဃုာ်အိၣ်ဃုာ်လၢအကမၣ်န့ၣ် ဟဲလၢမုၣ်ကီၤလံၢ်အအိၣ်လီၤ. အဃိ ဖဲနဂ့ၢ်လိာ်ကွံာ် တၢ်ထံၣ်ဒ်န့ၣ်အခါ မ့ၢ်ဒၣ်န “မၤနၢၤလံတၢ်အၢတဂၤလံ” န့ၣ်လီၤ.—၁ ယိၤဟၣ် ၂:၁၄.
၁၀. ၁ ယိၤဟၣ် ၁:၉ န့ၣ် မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤလၢ သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ် တၢ်လၢအကဆှီအပူၤဒ်လဲၣ်.
၁၀ ပဘၣ်တူၢ်လိာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအိၣ်ဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကပာ်ပနီၣ်ဝဲ တၢ်အဘၣ်ဒီး အကမၣ်န့ၣ်လီၤ. အဃိ ပဂုာ်ကျဲးစၢးအဂ့ၤကတၢၢ် ဒ်သိးပသုတမၤဘၣ် တၢ်ဒဲးဘးတဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲပမၤဘၣ်တၢ်ကမၣ်အခါ ပအၢၣ်လီၤပတၢ်ကမၣ် ဆူယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ခီဖျိလၢပတၢ်ထုကဖၣ်လီၤ. (ဖး ၁ ယိၤဟၣ် ၁:၉ တက့ၢ်.) ဒီးပမ့ၢ်မၤဘၣ် တၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ်န့ၣ် ပဃ့တၢ်မၤစၢၤသ့လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဃုထၢထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. (ယၤကိာ် ၅:၁၄-၁၆) ခီဖျိပမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်လၢ အပူၤကွံာ်တဖၣ်အဃိ ပတကြၢးဆဲးတူၢ်ဘၣ်လၢ ပတၢ်ကမၣ်အိၣ်ဒံးန့ၣ်ဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. ခီဖျိလၢကစၢ်ယွၤ ကတဲာ်ကတီၤန့ၢ်ပှၤ အဖိခွါအတၢ်ပှ့ၤက့ၤ အဃိ ပတၢ်ဒဲးဘး ဘၣ်တၢ်ပျၢ်ကွံာ်အီၤလံန့ၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤတဲဝဲလၢ ပှၤလၢအပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသး နီၢ်နီၢ်တဖၣ်န့ၣ် အဝဲပျၢ်ကွံာ် အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ကမၣ်လီၤ. အဃိ ပတဘၣ်ပျဲတၢ်တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤ ကမၤပတုာ်ပှၤလၢ ပကမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤလၢ သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လၢ အကဆှီအပူၤန့ၣ်ဘၣ်.—၁ ယိၤဟၣ် ၂:၁, ၂, ၁၂; ၃:၁၉, ၂၀.
၁၁. ပဒီသဒၢလီၤပသးလၢ တၢ်သိၣ်လိတဖၣ်လၢ အကမၤဟးဂီၤ ပတၢ်နာ်န့ၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၁ ပကဘၣ်ဂ့ၢ်လိာ်ကွံာ် ပှၤလၢအစူးကွံာ်ညိကွံာ်တၢ်နာ် အတၢ်သိၣ်လိတဖၣ်လီၤ. စးထီၣ်လၢ ခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ကဲထီၣ်လံၤလံၤန့ၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ်သူဝဲ တၢ်လံၣ်တၢ်လီတဖၣ် ဒ်သိးကမၤလီၤစှၤ ယွၤအခ့အပှၤလၢ အသးတီတဖၣ် အတၢ်နာ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပကဘၣ်သ့ညါနီၤဖး တၢ်လၢအမ့ၢ်အတီ ဒီးတၢ်လံၣ်တၢ်လီတဖၣ် အတၢ်လီၤဆီလီၤ. * ပှၤလၢအသးဟ့ပှၤတဖၣ် ကသူဝဲ အ့ထၢၣ်နဲးအကျိၤအကျဲတဖၣ် ဒ်သိးကမၤလီၤစှၤပတၢ်နာ် ယဟိဝၤယွၤဒီး ပတၢ်အဲၣ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်လီၤ. အဃိ တဘၣ်နာ်န့ၢ် တၢ်လံၣ်တၢ်လီတဖၣ်အံၤတဂ့ၤ ဒီးတၢ်လံၣ်တၢ်လီသ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် ဟဲလၢမုၣ်ကီၤလံၢ်အအိၣ်လီၤ.—၁ ယိၤဟၣ် ၄:၁, ၆; လီၣ်ဖျါ ၁၂:၉.
၁၂. တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီတဖၣ်လၢ ပမၤလိတ့ၢ်အီၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်မၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်လဲၣ်.
၁၂ ဒ်သိးပတြီဆၢက့ၤ မုၣ်ကီၤလံၢ်အတၢ်ထီဒုၣ်ထီဒါ ကန့ၢ်အဂီၢ် ပကဘၣ်မၤအါထီၣ် ပတၢ်နာ်န့ၢ်ယ့ၣ်ၡူးဒီးနာ်လၢ အဝဲကမၤလၢပှဲၤဝဲ ကစၢ်ယွၤအတၢ်တိာ်ပာ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ပကဘၣ်နာ်န့ၢ်စ့ၢ်ကီး ပှၤလၢယဟိဝၤယွၤသူအီၤ လၢအတၢ်ကရၢကရိအပူၤ လၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤလီၤ. (မးသဲ ၂၄:၄၅-၄၇) ပမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ပတၢ်နာ်သ့ခီဖျိလၢ ပမၤလိကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါထီဘိ အဃိလီၤ. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပတၢ်နာ်ကလီၤဂာ် ဒ်သ့ၣ်တထူၣ်လၢ အဂံၢ်စဲၤလီၤသးယိာ်ယိာ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဖီလာ်အသိးလီၤ. ဖဲစီၤပီလူးကွဲးန့ၢ် လံာ်လၢကလီးစဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခါ အဝဲဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲ ဒ်န့ၣ်အသိးလီၤ. ဒီးအဝဲတဲဝဲလၢ “သုဂံၢ်စဲၤလီၤ, ဒီးသုဘၣ်တၢ်မၤထီၣ်မၤထီ သုလၢအပူၤ, ဒီးသုအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤလၢတၢ်နာ်အပူၤ, ဒ်တၢ်သိၣ်လိသုအသိးသတးဒီး, အါထီၣ်လၢတၢ်စံးထီၣ်ပတြၢၤ အဘျုးအဖှိၣ်, ဒီးလဲၤတၢ်လၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အပူၤ” တက့ၢ်. (ကလီးစဲ ၂:၆, ၇) ပမ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး မၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ပတၢ်နာ်န့ၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ်ဒီး ပှၤလၢအဆီၣ်ထွဲအီၤတဖၣ် မၤဟးဂီၤဝဲ ပတၢ်နာ်တန့ၢ်ဘၣ်.—၂ ယိၤဟၣ် ၈, ၉.
၁၃. ပကဘၣ်သ့ၣ်ညါပာ်စၢၤ တၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.
၁၃ ပကဘၣ်သ့ၣ်ညါပာ်စၢၤလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ကသးဟ့ပှၤလီၤ. (၁ ယိၤဟၣ် ၃:၁၃) စီၤယိၤဟၣ် ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤလၢ “ဟီၣ်ခိၣ်ခဲလၢာ်မံလီၤဝဲလၢ တၢ်အၢတၢ်သီတဂၤန့ၣ်အပူၤလီၤ.” (၁ ယိၤဟၣ် ၅:၁၉) ဒ်တၢ်အကတၢၢ် ဘူးထီၣ်ဝဲအသိး မုၣ်ကီၤလံၢ်သးဒိၣ်ထီၣ်တၢ်ဒိၣ်မးလီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၁၂:၁၂) မုၣ်ကီၤလံၢ်သူဝဲ ကျဲအကလုာ်ကလုာ် လၢကထီဒါပှၤ ဒ်သိးဒီးလုၢ်လၢ်လၢ အလီၤရၢၢ်လီၤစၢၢ်တဖၣ်, ပှၤလၢအစူးကွံာ်ညိကွံာ်တၢ်နာ်တဖၣ် အတၢ်လံၣ်တၢ်လီ ဒီးကမၤအၢမၤနးပှၤ အၢအၢသီသီလီၤ. မုၣ်ကီၤလံၢ် သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အတၢ်ဆၢကတီၢ် အိၣ်တ့ၢ်ထဲ တစိၢ်ဖိအဃိ အဝဲဂုာ်ကျဲးစၢးမၤပတုာ် ပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤဒီး မၤလီၤစၢ်ပတၢ်နာ်လီၤ. အဃိ လၢထံကီၢ်တနီၤနီၤ ပဒိၣ်ဖီၣ်ဃံးဝဲ ပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ မ့တမ့ၢ် ပဒိၣ်တဟ့ၣ်အခွဲးနီတစဲးဘၣ်. ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်သးဒ်အံၤ သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ်ဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲန့ၣ်လီၤ. အဃိ မုၣ်ကီၤလံၢ်မ့ၢ်မၤပှၤ ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ သနာ်က့ ပဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီသ့ဝဲလီၤ.
မၤစၢၤလိာ်သး ဒ်သိးပကအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤ လၢတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤ
၁၄. ဒ်သိး ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ ကဆဲးအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤလၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤအဂီၢ် ကျဲတဘိလၢ ပမၤစၢၤအီၤသ့န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၄ ပမၤစၢၤ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် ဒ်သိးကဆဲးအိၣ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤအဂီၢ် ပကဘၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးန့ၣ်လီၤ. (၁ ယိၤဟၣ် ၃:၁၀, ၁၁, ၁၆-၁၈) တၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်ထီၣ်အခါမ့ၢ်ဂ့ၤ တအိၣ်ဘၣ်အခါမ့ၢ်ဂ့ၤ ပကဘၣ်အဲၣ်လိာ်ကွံလိာ်ပသး တဂၤဒီးတဂၤလီၤ. အဒိ ပှၤလၢအဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဘၣ်ဝဲတဂၤ သံသဒၣ်ကွံာ်အီၤ ဒီးလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤမုာ်ထီၣ်အသး ဒီးတၢ်မၤစၢၤန့ၣ် မ့ၢ်နသ့ၣ်ညါအိၣ်တဂၤဂၤဧါ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၢ်ခွါလၢ အထံၣ်ဘၣ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲ ခီဖျိလၢ န့ဆၢၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဒီး အဝဲသ့ၣ်လိၣ်ဘၣ် တၢ်မၤစၢၤလၢ ပှၤကတ့ထီၣ်န့ၢ်က့ၤ ဘီမုၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်အဟံၣ်အဃီန့ၣ် နသ့ၣ်ညါအိၣ်ဧါ. ပပာ်ဖျါထီၣ် ပတၢ်အဲၣ်ဒီး တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးသ့လၢ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်အဖီခိၣ် လၢပတၢ်ဖံးတၢ်မၤ ဒီးတမ့ၢ်ထဲလၢ ပတၢ်စံးတၢ်ကတိၤတဖၣ်ဘၣ်.
၁၅. ဒ် ၁ ယိၤဟၣ် ၄:၇, ၈ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ပကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၅ ဖဲပအဲၣ်လိာ်ကွံလိာ်သး တဂၤဒီးတဂၤအခါ မ့ၢ်ဝဲပကွၢ်လိမၤဒိး ပပၢ်လၢမူခိၣ်လၢအပှဲၤဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံတဂၤအအိၣ်လီၤ (ဖး ၁ ယိၤဟၣ် ၄:၇, ၈ တက့ၢ်.) ကျဲအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ် တဘိလၢ ပပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲပပျၢ်လိာ်သးတၢ်ကမၣ် တဂၤဒီးတဂၤန့ၣ်လီၤ. အဒိ ပှၤတဂၤကမၤဘၣ်ဒိပသး ဝံၤဒီး အဝဲကဃ့ပျၢ်အတၢ်ကမၣ်လီၤ. ပပာ်ဖျါထီၣ်က့ၤတၢ်အဲၣ်သ့ ခီဖျိလၢ ပပျၢ်ကွံာ်အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ကမၣ်ဒီး သးပ့ၤနီၣ်က့ၤ အဝဲသ့ၣ်တၢ်ကမၣ်လီၤ. (ကလီးစဲ ၃:၁၃) ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ အီဒိၤန့ၣ် အသးဘၣ်ဒိဝဲ ခီဖျိလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အပာ်ကဲဝဲတဂၤန့ၣ် တဲဟးဂီၤဘၣ်ဝဲ အတၢ်ဆဲးတၢ်လၤအဃိလီၤ. အီဒိၤ တဲဝဲလၢ “ယဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် လၢအကမၤစၢၤယၤဒ်သိး ယတၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢအတဂ့ၤ လၢဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤအံၤအဖီခိၣ်န့ၣ် ကလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲအဂီၢ်လီၤ.” အဃိ အီဒိၤ ဃုကျဲလၢကမၤဝဲ တၢ်တမံၤမံၤလီၤ. ဒီးအဝဲသံကွၢ်ဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤအံၤလၢ ကလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒီးအီၤလီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်လဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်တပူၤဃီအခါ အတဲပၠးဘၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်လၢ အသးဘၣ်ဒိ လၢဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤအံၤအဃိလီၤ. အီဒိၤ တဲဝဲလၢ “ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါသ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလၢ ယသးဘၣ်ဒိလၢ အတၢ်ကတိၤအခါ အဝဲဃ့ကညးယၤလၢ ယကပျၢ်အတၢ်ကမၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်အံၤ အတၢ်ကတိၤဒီး အကလုၢ်အဃိ ယသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ အဝဲစ့ၢ်ကီး အသးဘၣ်ဒိဝဲလီၤ. အဃိ ပက့ၤရ့လိာ်က့ၤပသး ဒ်သိးလၢညါလီၤ.”
၁၆-၁၇. ပကြၢးဆၢတဲာ်လီၤပသးလၢ ပကမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၆ တၢ်မၢဖိယိၤဟၣ်အဲၣ်ဘၣ်ဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်ဒိၣ်မး ဒီးအဲၣ်ဒိးလၢအဝဲသ့ၣ် အတၢ်နာ်ကဆူၣ်ထီၣ်လီၤ. အတၢ်အဲၣ်ဒီး အတၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ် ဖျါဝဲၡဲၡဲလၢ အလံာ်ပရၢသၢဘ့ၣ်န့ၣ် အပူၤလီၤ. ပသ့ၣ်ညါဘၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးအိၣ် ဒ်စီၤယိၤဟၣ်အသိးန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ် အဝဲသ့ၣ်လၢ ကပၢဃုာ်တၢ်ဒီး ခရံာ်လီၤ.—၁ ယိၤဟၣ် ၂:၂၇.
၁၇ မ်ပကဆိကမိၣ်ထံ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ ပတဲသကိးတ့ၢ်အီၤတဖၣ်အံၤတက့ၢ်. ဒီးပကဆဲးလဲၤတၢ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤ ဒီးဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤကလုၢ်လၢ ပတၢ်အိၣ်မူ ကိးသနၢၣ်ဒဲးအပူၤတက့ၢ်. တကးဒံးဘၣ် မၤလိအကလုၢ်ကထါ ဒီးမၤထွဲအီၤတက့ၢ်. မၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ပတၢ်နာ်ယ့ၣ်ၡူးတက့ၢ်. ဂ့ၢ်လိာ်ကွံာ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအတၢ်ဆိကမိၣ်တဖၣ် ဒီးပှၤလၢအစူးကွံာ်ညိကွံာ်တၢ်နာ် အတၢ်သိၣ်လိသီလိတဖၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ဒီးတြီဆၢကွံာ် ကယဲၢ်တၢ်ဆီၣ်သနံး လၢဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အိၣ်မူခံမၠိ ဒီးတၢ်မၤတၢ်ဒဲးဘးသ့ၣ်တဖၣ်တက့ၢ်. ပကဘၣ်အိၣ်မူမၤထွဲ ဒ်ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ အိၣ်ဝဲအသိးလီၤ. မ်ပကမၤစၢၤ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် အတၢ်နာ်ကဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်အဂီၢ် ဒီးပျၢ်ကွံာ်ပှၤဂၤအတၢ်ကမၣ် ဒီးမၤစၢၤပှၤလၢအလိၣ်ဘၣ် တၢ်မၤစၢၤတဖၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ပကဆဲးလဲၤတၢ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤထီဘိလီၤ.
တၢ်သးဝံၣ် ၄၉ မၤသးခု ယဟိဝၤယွၤအသး
^ လံာ်အဆၢ. 5 ပအိၣ်မူဘၣ်ဟီၣ်ခိၣ်လၢ အပှဲၤဝဲဒီးမုၣ်ကီၤလံၢ် အတၢ်လံၣ်တၢ်လီတဖၣ်လီၤ. အဃိ ပကလဲၤလၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤန့ၣ် တညီဝဲဘၣ် ဒီးအိၣ်ထဲတၢ်ကီတၢ်ခဲလီၤ. ခရံာ်ဖိလၢ တၢယၤဖှိၣ်အစိၤစ့ၢ်ကီး ထံၣ်ဘၣ်ဝဲဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲဒ်န့ၣ်အသိးလီၤ. ယဟိဝၤယွၤမၢဝဲ တၢ်မၢဖိယိၤဟၣ် ကွဲးဝဲလံာ်ပရၢသၢဘ့ၣ် ဒ်သိးကကဲထီၣ် တၢ်မၤစၢၤလၢ အဝဲသ့ၣ်ဒီး ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. လၢလံာ်ပရၢသ့ၣ်တဖၣ်အံၤအပူၤ ပကမၤလိဘၣ်လၢ တၢ်မနုၤကမၤပတုာ်ပှၤလၢ ပကဆဲးလဲၤတၢ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤလဲၣ် ဒီးဒ်သိးပလဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ် ကန့ၢ်အဂီၢ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်.
^ လံာ်အဆၢ. 3 ကွၢ်တၢ်လွံၢ်နၢၣ်လၢအမ့ၢ် “ ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤယိၤဟၣ်ကွဲးဝဲ လံာ်ပရၢတဖၣ်အံၤလဲၣ်” တက့ၢ်.
^ လံာ်အဆၢ. 6 ပှၤမံၤတနီၤ ဘၣ်တၢ်ဆီတလဲအီၤလီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 11 ကွၢ်တၢ်မၤလိလၢ “မ့ၢ်နသ့ၣ်ညါတၢ်ဂ့ၢ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဧါ” လၢ တၢးထီခိးတၢ် ၂၀၁၈ လါအီကူး အပူၤတက့ၢ်.
^ လံာ်အဆၢ. 59 တၢ်တဲဖျါထီၣ်တၢ်ဂီၤ အခီပညီ– ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်သးစၢ်တဂၤ ဖဲအအိၣ်လၢကၠိအခါ အနၢ်ဟူဘၣ် ဒီးထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ပှၤတူၢ်လိာ်ဝဲ မုၣ်ကဒဲကဒဲ ဒီးခွါကဒဲကဒဲ အတၢ်မံဃုာ်အိၣ်ဃုာ်ထီဘိလီၤ. (ဘၣ်ဃးဒီးတၢၢ်ကွဲၤအလွဲၢ်န့ၣ် တၢ်ဆဲးတၢ်လၤတနီၤ ပာ်ပနီၣ်ဝဲလၢ မုၣ်ကဒဲကဒဲ ဒီးခွါကဒဲကဒဲ အတၢ်မံဃုာ်အိၣ်ဃုာ်လီၤ.) လၢခံ ဒ်သိးအတၢ်နာ် ကဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်အဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ထံၣ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် အဝဲဃုသ့ၣ်ညါဝဲလီၤ. တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မၤစၢၤအီၤဒ်သိး အကလဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်လီၤ.
