တၢ်မၤလိ ၂၅
“ယဲဒၣ်အံၤ ယၤဒၣ်လဲာ်, ယကဃု ယသိတဖု”
“ယဲဒၣ်အံၤ ယၤဒၣ်လဲာ်, ယကဃုယသိတဖု, ဒီးယကချု [မ့တမ့ၢ် ကဟုကယာ်]” အီၤလီၤ.—ယဃ့းစက့လး ၃၄:၁၁.
တၢ်သးဝံၣ် ၁၀၅ “ယွၤမ့ၢ်တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ”
တၢ်မၤလိအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ် *
၁. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ ထိၣ်သတြီၤလီၤအသး ဒ်မိၢ်လၢ အဒုးအီၣ်နုၢ်အဖိတဂၤလဲၣ်.
လၢဝံယၡါယၤအစိၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤသံကွၢ်ဝဲလၢ “ပိာ်မုၣ်ကသးပ့ၤနီၣ် အဖိလၢအအီၣ်နုၢ်” န့ၣ်ဧါ. ကစၢ်ယွၤ တဲဘၣ်အပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ “အဝဲန့ၣ်ဒၣ်လဲာ် ကသးပ့ၤနီၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ယဲဒၣ်အံၤ ယတသးပ့ၤနီၣ်ဘၣ်နၤဘၣ်.” (ယၡါယၤ ၄၉:၁၅) ညီနုၢ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤ တထိၣ်သတြီၤလီၤအသး ဒ်မိၢ်တဂၤအသိးဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် တဘျီအံၤန့ၣ် အဝဲထိၣ်သတြီၤလီၤအသး ဒ်မိၢ်တဂၤအသိးလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. မ့ၢ်လၢ အဝဲအဲၣ်ဒိးလၢ အခ့အပှၤတဖၣ် ကသ့ၣ်ညါထီၣ် အတၢ်အဲၣ်အဃိ အဝဲထိၣ်သတြီၤဝဲ အတၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အဖီခိၣ် ဒ်မိၢ်တဂၤအတၢ်အဲၣ် လၢအဖိအဖီခိၣ်အသိးလီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ကၠဲစမဲၤ တဲဝဲလၢ “ဖဲနဒုးအီၣ်နဖိနုၢ်အခါ နၤဒီးနဖိအတၢ်ရ့လိာ်သးန့ၣ် ဂၢၢ်ကျၢၤဝဲထီဘိ ဒီးဟးဂီၤဝဲတသ့ဘၣ်.” မိၢ်အါဂၤန့ၣ် တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤအံၤ အသိးလီၤ.
၂. ဖဲယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတဂၤ ယံၤထီၣ်ဒီးအီၤ ကယီကယီအခါ အဝဲတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.
၂ ဖဲယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတဂၤ တထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ဒီးတဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢၤဘၣ်အခါ ကစၢ်ယွၤ ပာ်သူၣ်ပာ်သးဝဲလီၤ. အဃိ တနံၣ်ဘၣ်တနံၣ် ဖဲအခ့အပှၤ လၢအကထိတဖၣ်ကဲထီၣ် ပှၤလၢအပတုာ် တၢ်ဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် * အခါ အဝဲအသး ကဘၣ်ဒိဒိၣ်မးလီၤ.
၃. ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်.
၃ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါအါဂၤ လၢအကဲထီၣ်ပှၤလၢအပတုာ် ဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်တဖၣ် ဖဲအဝဲသ့ၣ် ဟဲက့ၤကဒါက့ၤ လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခါ ပသးခုဒိၣ်မးလီၤ. ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးလၢ အဝဲသ့ၣ်ကဟဲက့ၤ ဒီးပဝဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီး ပအဲၣ်ဒိးလၢ အဝဲသ့ၣ် ဟဲက့ၤကဒါက့ၤလီၤ. (၁ ပ့းတရူး ၂:၂၅) ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကဟဲက့ၤအဂီၢ် ပမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. တချုးလၢ ပတဲသကိး တၢ်သံကွၢ်အံၤဒံးဘၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်သ့ၣ်ညါလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤတနီၤန့ၣ် ပတုာ်ထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ဒီးပတုာ်ဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤတနီၤန့ၣ် ပတုာ်မၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤလဲၣ်
၄. ခီဖျိလၢ တၢ်ဖံးတၢ်မၤအဃိ တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီး ပှၤတနီၤဒ်လဲၣ်.
၄ ပှၤတနီၤန့ၣ် ပာ်ဆိဝဲအတၢ်ဖံးတၢ်မၤ လၢညါလီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဟၢ * လၢအအိၣ်လၢ အ့ၡၢၣ်တဂၤန့ၣ် တဲဝဲလၢ “ယဆိကမိၣ်လၢ ယကျိၣ်စ့မ့ၢ်အိၣ်အါအါန့ၣ် ယမၤကစၢ်ယွၤတၢ်မၤ ကန့ၢ်အါထီၣ်ဝဲ အဃိယမၤအါထီၣ်တၢ်မၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယံာ်ထီၣ်ဒီးယထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် တချုးကိးဘျီဒဲးလၢၤဘၣ်. တုၤဒၣ်လဲာ် လၢခံန့ၣ်ယပတုာ်ထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၤ. အဃိ တၢ်အိၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်အံၤန့ၣ် အမၤယံၤထီၣ်ပှၤဒီး ကစၢ်ယွၤကယီကယီလီၤ.”
၅. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤန့ၣ် ခီဖျိလၢ အထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အဃိ အဝဲမၤဝဲဒ်လဲၣ်.
၅ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတနီၤန့ၣ် ခီဖျိလၢ အထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲအါမးအဃိ အဝဲသ့ၣ် အသးဂံၢ်ဘါလီၤစၢ်ဝဲလီၤ. အဲ(န်) လၢအမ့ၢ် မိၢ်တဂၤလၢ အဖိအိၣ်ယဲၢ်ဂၤ ဒီးအအိၣ်လၢ ဘြံးတၢၣ်န့ၣ် တဲဝဲလၢ “ယဖိသဒါန့ၣ် လၢအအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်လံၤလံၤ အနီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤ တလၢတပှဲၤဘၣ်. ဒီးယဖိမုၣ်တဂၤန့ၣ် ဘၣ်တၢ်နီဟးထီၣ်အီၤ လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ ဒီးမ့မ့ၢ် ယဖိခွါလၢ အဂၤတဂၤန့ၣ် အသးအတၢ်ဆိကမိၣ်တၢ်ဆါ အိၣ်ထီၣ်လီၤ. ယသးဘၣ်ဖှီၣ်ဒိၣ်မးအဃိ ယတလဲၤထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢၤဘၣ် ဒီးယတဟး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢၤဘၣ်. လၢခံကယီကယီန့ၣ် ယကဲထီၣ် ပှၤလၢပတုာ်ဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လီၤ.” ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်အဲ(န်) ဒီးပှၤလၢအထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒ်သိးဒီးအီၤတဖၣ်န့ၣ် ပသးကညီၤဘၣ် အဝဲသ့ၣ်ဒိၣ်မးလီၤ.
၆. ပှၤတဂၤ မ့ၢ်တမၤထွဲ ကလီးစဲ ၃:၁၃ န့ၣ်အဝဲကယံၤထီၣ်ဒီး ယဟိဝၤယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ကယီကယီဒ်လဲၣ်.
၆ ဖး ကလီးစဲ ၃:၁၃ တက့ၢ်. ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတနီၤန့ၣ် အသးဘၣ်ဒိ ခီဖျိလၢ တၢ်လၢဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါအဂၤတဖၣ် မၤဝဲအဃိလီၤ. ဒ်တၢ်မၢဖိပီလူး တဲဝဲအသိး တဘျီတခီၣ် ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် ‘အတၢ်ကမၣ်ကအိၣ်’ လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပှၤကမၤဘၣ်ပှၤ တတီတလိၤဘၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်တပလီၢ်ပသးဘၣ်န့ၣ် ပကသးဒိၣ်ထီၣ်တၢ်လီၤ. ပမ့ၢ်သးထီၣ်တၢ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကသုးယံၤထီၣ်ပသး ကယီကယီဒီး ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတဖၣ် လီၤ. ဆိကမိၣ်ကွၢ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဖါဘျိၤ လၢအအိၣ်လၢ အမဲရကၤ ကလံၤထံးအဂ့ၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. အတၢ်ကမၣ်တအိၣ်ဘၣ် ဘၣ်ဆၣ် ပှၤပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်အီၤ တတီတလိၤဘၣ် အဃိ အဝဲအတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ လီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲလီၤ. ဖါဘျိၤ မၤဝဲဒ်လဲၣ်. အဝဲတဲဝဲလၢ “ယသးထီၣ်တၢ် ဒီးကယီကယီန့ၣ် ယထုးယံၤထီၣ်ယသး ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၤ.”
၇. ပှၤလၢအတူၢ်ဘၣ်လၢ အတၢ်ကမၣ်အိၣ်န့ၣ် တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီးအီၤ သ့ဒ်လဲၣ်.
၇ ပှၤတဂၤ မ့ၢ်မၤတ့ၢ် တၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲကတူၢ်ဘၣ်လၢ အတၢ်ကမၣ်အိၣ်ဒံးဝဲလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲကတူၢ်ဘၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤ တအဲၣ်အီၤလၢၤဘၣ်. အဝဲမ့ၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသး ဒီးမ့ၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သးကညီၤသနာ်က့ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲကတူၢ်ဘၣ်ဒံးလၢ အတကြၢးကဲ ကစၢ်ယွၤအခ့အပှၤတဂၤလၢၤဘၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ ဖြၤစံ(စ်)ကိၤ တူၢ်ဘၣ်ဝဲ ဒ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲတဲဝဲလၢ “ခီဖျိလၢ ယမၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါအဃိ ပှၤသိၣ်က့ၤသီက့ၤယၤလီၤ. လၢအခီၣ်ထံးန့ၣ် ယဆဲးထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ဘၣ်ဆၣ် ယသးဟးဂီၤ ဒီးယတူၢ်ဘၣ်လၢ ယတကြၢးအိၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတဖၣ် အကျါလၢၤဘၣ်. ယတူၢ်ဘၣ်လၢ ယတၢ်ကမၣ်အိၣ်ဒံး ဒီးယဆိကမိၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ တပျၢ်ယတၢ်ကမၣ်ဘၣ်. လၢခံန့ၣ် ယတဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢၤဘၣ်.” ဘၣ်ဃးဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် လၢပတဲသကိးတ့ၢ် အဝဲသ့ၣ်အဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် နတူၢ်ဘၣ်ဒ်လဲၣ်. မ့ၢ်နဒိသူၣ်ဒိသး လၢအဝဲသ့ၣ် အဖီခိၣ်ကသ့ဧါ. တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ထံၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်.
ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်အသိတဖၣ်
ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢ အကွၢ်သိတဂၤ ကွၢ်ထွဲဝဲ အသိလၢ အလီၤမၢ်တဒုဂ့ၤဂ့ၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၈-၉) *
၈. မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ သးပ့ၤနီၣ်ကွံာ် ပှၤလၢအမၤတ့ၢ် အတၢ်မၤတဖၣ်န့ၣ်ဧါ, တဲဖျါထီၣ်တက့ၢ်.
၈ ပှၤလၢအပတုာ်မၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ ယံာ်တစိၢ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤ တသးပ့ၤနီၣ် အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤလၢ အဝဲသ့ၣ်မၤတ့ၢ်ဝဲတဖၣ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤတသးပ့ၤနီၣ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်. (ဧ့ၤဘြံၤ ၆:၁၀) ဝံယၡါယၤ ကွဲးလီၤပာ်ဝဲ တၢ်အဒိလၢ အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်အခ့အပှၤ ထဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲတဲဝဲလၢ “ကအံးကကွၢ်အသိတဖု ဒ်ပှၤကွၢ်သိတဂၤအသိး, ဒီးကထၢဖှိၣ် သိဖိတဖၣ်လၢအစု, ဒီးကစိာ်အီၤလၢ အသးနါပှၢ်အပူၤ” လီၤ. (ယၡါယၤ ၄၀:၁၁) ယဟိဝၤယွၤ လၢအမ့ၢ် ပှၤကွၢ်သိ လၢအဂ့ၤကတၢၢ်တဂၤန့ၣ် ဖဲအခ့အပှၤတဂၤ တမၤအတၢ်မၤလၢၤဘၣ်အခါ အကတူၢ်ဘၣ်ဝဲ ဒ်လဲၣ်. ပမ့ၢ်ကွၢ်တၢ်ကတိၤလၢ ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲ အပျဲၢ်အဘီၣ်န့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ တူၢ်ဘၣ်ဝဲ ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ “မ့ၢ်သုဆိကမိၣ်ဒ်လဲၣ်. ပှၤတဂၤ အသိအိၣ်ဝဲ တကယၤ, ဒီးမ့ၢ်ဟးဖျိးတဒုဒီး, ကပာ်လီၤတဲာ်ခွံဆံခွံဒုလၢ ကစၢၢ်ကလိ ဒီးလဲၤဃုက့ၤတၢ်လၢ အဟးဖျိးတဒုန့ၣ်, တမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ. ဒီးတၢ်မ့ၢ်မၤအသးလၢ အထံၣ်န့ၢ်ဝဲဒီး, ယစံးဘၣ်တဲဘၣ်သုတီတီအံၤ, အသးခုဝဲလၢအဃိအါန့ၢ် အသးခုလၢသိလၢ အတဟးဖျိး ဘၣ်ခွံဆံခွံဒုန့ၣ်တက့ၢ်လီၤ.”—မးသဲ ၁၈:၁၂, ၁၃.
၉. လၢပျၢၤ ပှၤကွၢ်သိတဖၣ်န့ၣ် ကွၢ်ထွဲအသိတဖၣ် ဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ လံာ်ကုခိၣ်တက့ၢ်.)
၉ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပထိၣ်သတြီၤ ယဟိဝၤယွၤ ဒ်ပှၤကွၢ်သိတဂၤအသိးသ့လဲၣ်. လၢပျၢၤ ပှၤကွၢ်သိတဖၣ်န့ၣ် ကွၢ်ထွဲဝဲ အသိတဖၣ် ဂ့ၤဂ့ၤလီၤ. အဒိ စီၤဒၤဝံးန့ၣ် မၤပူၤဖျဲးအသိတဖၣ်လၢ ခ့ယုၢ်ဒီးတၤသူ အစုပူၤလီၤ. (၁ ၡမူၤအ့လး ၁၇:၃၄, ၃၅) ပှၤကွၢ်သိလၢ အဂ့ၤတဂၤန့ၣ် အသိမ့ၢ်လီၤမၢ် ထဲတဒုဧိၤဒၣ်လဲာ် သ့ၣ်ညါဝဲလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၀:၃, ၁၄) ပှၤကွၢ်သိတဂၤအံၤန့ၣ် ကပာ်တ့ၢ်အသိအဂၤ ၉၉ ဒုလၢပှၤကွၢ်သိအဂၤတဂၤအအိၣ် ဒ်သိးပှၤကကွၢ်ထွဲန့ၣ်အီၤဂ့ၤဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. မ့ၢ်ဝံၤန့ၣ် အဝဲကလဲၤဃုဝဲ အသိလၢ အလီၤမၢ်တဒုလီၤ. ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲ သိလၢအလီၤမၢ်တဒုအံၤအဂ့ၢ် ဒ်သိးကသိၣ်လိပှၤ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ အရ့ဒိၣ်လီၤ. အဝဲတဲဝဲလၢ “သုပၢ်အိၣ်လၢမူခိၣ် အသးတအိၣ်ဘၣ်လၢ ပှၤတဂၤလၢ အဆံးတဖၣ်အံၤအကျါ, ကဟါမၢ်ဘၣ်လီၤ”—မးသဲ ၁၈:၁၄.
လၢပျၢၤအံၣ်စရ့လး အပှၤကွၢ်သိတဂၤ ကဟုကယာ်ဝဲအသိဖိလၢ အလီၤမၢ်တဒု (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၉)
ယဟိဝၤယွၤ ဟးဃုအသိ
၁၀. ဒ် ယဃ့းစက့လး ၃၄:၁၁-၁၆ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤဝဲလၢ အကမၤန့ၢ် တၢ်မနုၤလၢ အသိလၢ အလီၤမၢ်တဖၣ်အဂီၢ်လဲၣ်.
၁၀ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ပဝဲတဂၤစုာ်စုာ် ဃုာ်ဒီးပှၤ “အဆံးတဖၣ်” လၢအဟးယံၤဒီး အသိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤဝဲလၢ အဝဲကဟးဃုဝဲ အသိလၢ အလီၤမၢ်တဖၣ် ဒီးကမၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ် ဒ်သိးအတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးအီၤ ကဂ့ၤထီၣ်အဂီၢ်လီၤ. ဒီးအဝဲ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ သိမ့ၢ်လီၤမၢ်တဒုန့ၣ် အကမၤပူၤဖျဲးဝဲ ဒီးအကမၤဝဲဒ် ပှၤကွၢ်သိတဂၤ မၤဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ. (ဖး ယဃ့းစက့လး ၃၄:၁၁-၁၆ တက့ၢ်.) သိမ့ၢ်လီၤမၢ်န့ၣ် အဆိကတၢၢ် ပှၤကွၢ်သိတဂၤ ကသူအတၢ်ဆၢကတီၢ် ဒီးအတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ လၢကဃုအသိအဂီၢ်လီၤ. ဖဲအဝဲ ထံၣ်က့ၤဝဲ သိလၢအလီၤမၢ်တဒုအခါ အဝဲကဟဲက့ၤ ကိးကဒါက့ၤဝဲဆူ သိအဂၤတဖၣ်အအိၣ်လီၤ. သိမ့ၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ဒီးလီၤဒိန့ၣ် ပှၤကွၢ်သိတဂၤအံၤ ကဘိၣ်ဘံထီၣ် အတၢ်ပူၤလီၢ်, စိာ်ထီၣ်အီၤ ဒီးဒုးအီၣ်ဒုးအီအီၤ လၢတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ အပူၤလီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် လၢအမ့ၢ် ပှၤကွၢ် “ယွၤအသိ” န့ၣ်ကမၤစၢၤဝဲ ပှၤလၢအယံၤထီၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ် ဒ်န့ၣ်အသိးလီၤ. (၁ ပ့းတရူး ၅:၂, ၃) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကဟးဃုအဝဲသ့ၣ် ဒီးကမၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ် ဒ်သိးအကဟဲက့ၤကဒါက့ၤဆူ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤလီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ်ခီဖျိ မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ဒ်သိးအတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ကဂ့ၤထီၣ်က့ၤအဂီၢ်လီၤ. *
၁၁. ပှၤကွၢ်သိလၢအဂ့ၤတဂၤန့ၣ် သ့ၣ်ညါဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၁ ပှၤကွၢ်သိလၢအဂ့ၤတဂၤန့ၣ် သ့ၣ်ညါဝဲလၢ သိတဖၣ်န့ၣ် ဟးဖျိးကျဲသ့လီၤ. ဒီးအသိတဒု မ့ၢ်ဟးယံၤထီၣ်ဒီး အသိလၢအဂၤသ့ၣ်တဖၣ် သနာ်က့ အဝဲတမၤဆူးမၤဆါဝဲ သိတဒုန့ၣ်ဘၣ်. ကစၢ်ယွၤမၤစၢၤဝဲ အခ့အပှၤတနီၤလၢ အဟးယံၤထီၣ်ဒီးအီၤ ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ဆိကမိၣ်ကွၢ်တက့ၢ်.
၁၂. ယဟိဝၤယွၤ ရ့ဒီး ဝံယိၤနါ ဒ်လဲၣ်.
၁၂ ဝံယိၤနါ ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးအသးလၢ အမူဒါလီၤ. သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ တပာ်တ့ၢ်အီၤဘၣ်. ဒ်ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ပှၤကွၢ်သိလၢအဂ့ၤတဂၤအသိး အဝဲမၤပူၤဖျဲး ဝံယိၤနါ ဒီးမၤစၢၤအီၤဒ်သိး အကအိၣ်ဒီး တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ အကမၤလၢပှဲၤဝဲ အမူဒါအဂီၢ်လီၤ. (ယိၤနါ ၂:၇; ၃:၁, ၂) လၢခံန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ သူဝဲမာ်တိတထူၣ် ဒ်သိးကမၤစၢၤ ဝံယိၤနါလၢ အကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်ဝဲလၢ ပှၤတဂၤစုာ်စုာ် အသးသမူန့ၣ် အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ် ထဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. (ယိၤနါ ၄:၁၀, ၁၁) ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် ပမၤလိန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မနုၤလဲၣ်. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် တဘၣ်ဟ့ၣ်အၡူ လၢကမၤစၢၤ ပှၤလၢအပတုာ် အတၢ်ဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်တဖၣ် ချ့ချ့ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢး ဃုသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဟးယံၤထီၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးဖဲအဝဲသ့ၣ် ဟဲက့ၤကဒါက့ၤ လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခါ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ဆဲးပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ ဒီးတၢ်သူအိၣ်သးအိၣ် လၢအဝဲသ့ၣ်အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ.
၁၃. ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤကွဲးထါ စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၇၃ တဂၤအံၤ အတၢ်ကတိၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ မၤဝဲဒ်လဲၣ် ဒီးပန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိ မနုၤလဲၣ်.
၁၃ ဖဲပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ ၇၃ တဂၤထံၣ်ဘၣ်ဝဲ ပှၤအၢပှၤသီတဖၣ် အိၣ်ဘၣ် ဘီၣ်ဘီၣ်ညီညီအခါ အသးဟးဂီၤလီၤ. အဝဲဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ပမၤကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤန့ၣ် မ့ၢ်အဘျုးအိၣ်စ့ၢ်ကီးဧါန့ၣ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၇၃:၁၂, ၁၃, ၁၆) ယဟိဝၤယွၤ မၤဝဲဒ်လဲၣ်. ယဟိဝၤယွၤ တစံၣ်ညီၣ်အီၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ကစၢ်ယွၤ မၢအကွဲးလီၤအတၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤလီၤ. လၢခံန့ၣ် ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤတဂၤအံၤ သ့ၣ်ညါထီၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်လၢအဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး တၢ်ရ့လိာ်သး ဒီးယဟိဝၤယွၤန့ၣ် တအိၣ်နီတမံၤဘၣ်. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၇၃:၂၃, ၂၄, ၂၆, ၂၈) ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် ပမၤလိန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မနုၤလဲၣ်. ပှၤလၢအစးထီၣ် သးဒ့ဒီလၢ တၢ်မၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤအပူၤတဖၣ်န့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် တကြၢးစံၣ်ညီၣ်အဝဲသ့ၣ် တဘျီဃီဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး ဃုသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသ့ၣ် တဲဝဲဒီး မၤဝဲဒ်န့ၣ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် မ့ၢ်ဃုသ့ၣ်ညါဝဲဒ်န့ၣ်ဝံၤမး အဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ အဝဲသ့ၣ် လၢလံာ်စီဆှံအပူၤ ကသ့ဝဲလီၤ.
၁၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ ဝံအ့ၤလံယၤ လိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤလဲၣ်, ဒီးယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤအီၤဒ်လဲၣ်.
၁၄ ဝံအ့ၤလံယၤ ဘၣ်ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးအသးလၢ နီၢ်ပၤမုၣ်အံၤစ့ဘ့ၤလး အစုပူၤလီၤ. (၁ စီၤပၤ ၁၉:၁-၃) အဝဲဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤအဝံလၢအဂၤန့ၣ် တအိၣ်နီတဂၤလၢၤဘၣ်. ဒီးအတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်လၢအမၤဝဲတဖၣ်န့ၣ် အဘျုးတအိၣ်ဘၣ်. ဝံအ့ၤလံယၤ သးဟးဂီၤတုၤဒၣ်လဲာ် အအဲၣ်ဒိးသံလီၤ. (၁ စီၤပၤ ၁၉:၄, ၁၀) ဘၣ်ဆၣ် လၢယဟိဝၤယွၤ ကစံၣ်ညီၣ် ဝံအ့ၤလံယၤအလီၢ် ယဟိဝၤယွၤ ဒုးနာ်န့ၢ်အီၤလၢ အတအိၣ်ထဲတဂၤဧိၤဘၣ်လီၤ. ဝံအ့ၤလံယၤနာ်န့ၢ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်စိတၢ်ကမီၤသ့ ဒီးတၢ်လၢ အကဘၣ်မၤဝဲန့ၣ် အိၣ်ဒံးအါမးလီၤ. ယဟိဝၤယွၤ ဒိကနၣ်န့ၢ် ဝံအ့ၤလံယၤ အတၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤ လၢတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤ ဒီးဟ့ၣ်အီၤမူဒါလၢ အသီတဖၣ်လီၤ. (၁ စီၤပၤ ၁၉:၁၁-၁၆, ၁၈) ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် ပမၤလိန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မနုၤလဲၣ်. ပဝဲခဲလၢာ် လီၤဆီဒၣ်တၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်န့ၣ် ကြၢးရ့ဒီး ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတဖၣ်လၢ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤလီၤ. ဖဲပှၤတဂၤဂၤ မ့ၢ်တဲဘၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ အသးဒိၣ်ထီၣ်တၢ် မ့တမ့ၢ် အတူၢ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ တပျၢ်အတၢ်ကမၣ် နီတဘျီဘၣ်န့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကဒိကနၣ်အီၤလီၤ. ဝံၤဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကမၤစၢၤအီၤ ဒ်သိးအကနာ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ.
ကစၢ်ယွၤအသိလၢ အဟးဖျိးကျဲတဖၣ်န့ၣ်ပကြၢးထံၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်
၁၅. ဒ် ယိၤဟၣ် ၆:၃၉ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ယ့ၣ်ၡူးထံၣ်ဝဲ အပၢ်အသိတဖၣ် ဒ်လဲၣ်.
၁၅ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးလၢ ပကထံၣ် သိလၢအဟးဖျိးကျဲတဖၣ် ဒ်လဲၣ်. ယ့ၣ်ၡူးပာ်လီၤဝဲ တၢ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ် လၢပဂီၢ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲ အသိခဲလၢာ်လီၤ. အဃိ တသ့ဖဲအသ့ ယ့ၣ်ၡူးမၤစၢၤဝဲ “အံၣ်စရ့လးအပှၤဟံၣ်ဖိ” လၢအမ့ၢ် “သိလၢအဟါမၢ်” လၢကဟဲက့ၤကဒါက့ၤ ဆူယဟိဝၤယွၤအအိၣ်န့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၁၅:၂၄; လူၤကၣ် ၁၉:၉, ၁၀) ဒ်ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ် ပှၤကွၢ်သိလၢ အဂ့ၤတဂၤအသိး တသ့ဖဲအသ့ အဝဲမၤဝဲဒ်သိး ယဟိဝၤယွၤ အသိတဖၣ် သုတဟးဖျိးကျဲ နီတဒုတဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ.—ဖး ယိၤဟၣ် ၆:၃၉ တက့ၢ်.
၁၆-၁၇. ပှၤလၢအဟးယံၤဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ်န့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကြၢးထံၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်လွံၢ်နၢၣ် လၢအခိၣ်တီမ့ၢ်ဝဲ “ သိလၢအဟးဖျိးကျဲတဒုန့ၣ် ကတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်” တက့ၢ်.)
၁၆ တၢ်မၢဖိပီလူး ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဝဲ အ့းဖ့းစူး အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်လၢ ကကွၢ်လိဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအဒိအတဲာ်န့ၣ်လီၤ. စီၤပီလူး တဲဝဲလၢ “မၤစၢၤပှၤ အဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်, ဒီးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူး အကလုၢ်အကထါ, လၢအကစၢ်ဒၣ်ဝဲ စံးလၢဟ့ၣ်တၢ်န့ၣ်ဘၣ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤအါန့ၢ် ဒိးန့ၢ်တၢ်တက့ၢ်လီၤ.” (မၤတၢ် ၂၀:၁၇, ၃၅) လံာ်စီဆှံ တဆၢအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲၡဲၡဲလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် အိၣ်ဒီးမူဒါဖးဒိၣ်လၢ ကအံးထွဲကွၢ်ထွဲဝဲ ကစၢ်ယွၤ အခ့အပှၤတဖၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢအမ့ၢ် စၤ(လ်)ဘ့ဒီ လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်စပ့ၣ်တဂၤန့ၣ် တဲဝဲလၢ “ဖဲယဆိကမိၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အံးထွဲကွၢ်ထွဲ အသိတဖၣ် ထဲလဲၣ်အခါ အထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ယသးလၢ ယကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် တသ့ဖဲအသ့လီၤ. ယသ့ၣ်ညါလၢ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးလၢ ယကအံးထွဲကွၢ်ထွဲ အဝဲသ့ၣ်လီၤ.”
၁၇ ပှၤလၢအဟးယံၤဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် လၢပပာ်ဖျါထီၣ်တ့ၢ်အဂ့ၢ် လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤစၢၤ ဒီးဟဲက့ၤကဒါက့ၤဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးဆၢကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ် ပှၤအါဂၤ လၢအလဲၤကျဲကမၣ်တဖၣ် အဲၣ်ဒိးဟဲက့ၤကဒါက့ၤဆူ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤစ့ၢ်ကီးလီၤ. ပမၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ် ဒ်သိးကဟဲက့ၤကဒါက့ၤဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. တၢ်မၤလိလၢခံတခါ ကပာ်ဖျါအါထီၣ်န့ၢ်ပှၤ တၢ်လၢပမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်သ့တဖၣ်လီၤ.
တၢ်သးဝံၣ် ၁၃၉ ထံၣ်ကမှံကွၢ် ဖဲတၢ်ခဲလၢာ်မ့ၢ်တၢ်အသီ
^ လံာ်အဆၢ. 5 ပှၤလၢအမၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ လၢအနံၣ်အါမးတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသ့ၣ် ယံၤထီၣ်ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ကယီကယီလဲၣ်. ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ကစၢ်ယွၤ ထံၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်. လၢပျၢၤ ယွၤအခ့အပှၤတနီၤလၢ အတမၤထွဲ ဒ်ကစၢ်ယွၤမၢအီၤအသိးဘၣ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤမၤစၢၤက့ၤအဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်. ဒီးပန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်ဒ်လဲၣ်. တၢ်မၤလိအံၤ ကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤ အတၢ်စံးဆၢလီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 2 တၢ်ကတိၤအခီပညီ– ပှၤလၢအပတုာ်အတၢ်ဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်န့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖိတဂၤလၢ အတဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤတဖၣ် အိၣ်လံဃုလါ ဒီးအါန့ၢ်အန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒံးပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်အဃိ ပအဲၣ်အဝဲသ့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 4 ပှၤမံၤတနီၤ ဘၣ်တၢ်ဆီတလဲအီၤလီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 10 တၢ်မၤလိ လၢခံတခါန့ၣ် ကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်သၢမံၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် မၤဝဲသ့န့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 60 တၢ်တဲဖျါထီၣ်တၢ်ဂီၤ အခီပညီ– ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ လၢအကွၢ်သိတဂၤန့ၣ် ကဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢ အသိလၢ အလီၤမၢ်တဒုအဂီၢ်, ကဟးဃုဝဲ ဒီးကဆှၢက့ၤအီၤဆူ သိတဖၣ်အအိၣ်လီၤ. ပှၤကွၢ်သိ လၢနီၢ်သးတခီစ့ၢ်ကီး ကမၤဝဲ ဒ်န့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 64 တၢ်တဲဖျါထီၣ်တၢ်ဂီၤ အခီပညီ– ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်လၢ အပတုာ်အတၢ်ဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်တဂၤ အိၣ်ခိးဝဲလၢ အဘၢး(စ်)ကါ ကဟးထီၣ်အခါ ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးခံဂၤ စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ကမျၢၢ်အမဲာ်ညါ လၢတၢ်သူၣ်ခုသးခုအပူၤလီၤ.
