တၢ်မၤလိ ၃၂
မၤအါထီၣ်နတၢ်အဲၣ်
“ယဘါထုကဖၣ်တၢ်ဒ်အံၤ, လၢသုတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ ကအါထီၣ်ဒိၣ်ထီၣ်” အဂီၢ်လီၤ.—ဖံလံးပံၤ ၁:၉.
တၢ်သးဝံၣ် ၁၀၆ မၤဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ် တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ
တၢ်မၤလိအံၤအတၢ်တိာ်ပာ် *
၁. မတၤတဖၣ် မၤစၢၤတၢ်ဒ်သိး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ကအိၣ်ထီၣ်လၢ ဖံလံးပံၤအဂီၢ်လဲၣ်.
ဖဲတၢ်မၢဖိပီလူး, စီၤစံလၤ, စီၤလူၤကၣ် ဒီးစီၤတံၤမသ့း လဲၤတုၤလၢ ဖံလံးပံၤလၢအအိၣ်လၢ ရိမ့ၤအတၢ်ပၢဖီလာ်အခါ အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဘၣ်ဝဲ ပှၤလၢအသးအိၣ် ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ် အါဂၤလီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အသးဆူၣ်လွံၢ်ဂၤအံၤ မၤစၢၤတၢ်ဒ်သိး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ကအိၣ်ထီၣ်အဂီၢ် ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ အသီခဲလၢာ်န့ၣ် စးထီၣ်မၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကမၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်နီၢ်လူၤဒံ လၢအမ့ၢ်ပှၤလၢအအဲၣ် တူၢ်တံၤတူၢ်တမှံၤဒိၣ်မးတဂၤ အဟံၣ်န့ၣ်လီၤ.—မၤတၢ် ၁၆:၄၀.
၂. တယံာ်ဘၣ်န့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိဖဲန့ၣ်တဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဒီးတၢ်မနုၤလဲၣ်.
၂ တယံာ်ဘၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢအသီအံၤ ထံၣ်ဘၣ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲလီၤ. မုၣ်ကီၤလံၢ်မၤဝဲဒ်သိး ပှၤလၢအသးဟ့ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီတဖၣ် ကထီဒါ စီၤပီလူးဒီးအသကိးတဖၣ် ဒ်သိးအသုတစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် လၢၤတဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. ပှၤဖီၣ်စီၤပီလူးဒီးစီၤစံလၤ, ပှၤတီၢ်အဝဲသ့ၣ်လၢနီၣ်တီၢ် ဒီးထၢနုာ်အီၤလၢ ဃိာ်ပူၤလီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ် ဟးထီၣ်လၢ ဃိာ်ပူၤဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ် လဲၤအိၣ်သကိး ဒီးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢအသီတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးလၢခံ စီၤပီလူး, စီၤစံလၤ ဒီးစီၤတံၤမသ့း ဟးထီၣ်ကွံာ်လၢ ဝ့ၢ်ပူၤဘၣ်ဆၣ် လီၤဂာ်လၢ စီၤလူၤကၣ်အိၣ်တ့ၢ်ဝဲ ဖဲန့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါအသီတဖၣ်န့ၣ် မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်. ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ အသးစီဆှံအတၢ်မၤစၢၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်ဆဲးမၤ ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤ လၢတၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်အပူၤ န့ၢ်ဝဲလီၤ. (ဖံလံးပံၤ ၂:၁၂) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ စီၤပီလူး ကသးခုလၢ အဝဲသ့ၣ်အဃိလီၤ.
၃. ဖဲ ဖံလံးပံၤ ၁:၉-၁၁ န့ၣ်စီၤပီလူး ဃ့ဘါထုကဖၣ်ဝဲလၢ တၢ်မနုၤအဂီၢ်လဲၣ်.
၃ ပူၤကွံာ်အနံၣ်တဆံဃၣ်ဃၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံ စီၤပီလူးကွဲးလံာ်ပရၢ တဘ့ၣ်ဆူ ဖံလံးပံၤအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၤ. ဖဲနဖးလံာ်ပရၢအံၤအခါ နကထံၣ်ဘၣ်လၢ စီၤပီလူးအဲၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ဖဲန့ၣ်တဖၣ် ထဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲကွဲးဝဲလၢ “ယသးသယုၢ်ဘၣ်သုခဲလၢာ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးခရံာ် ဖံလံးပံၤ ၁:၈) စီၤပီလူးကွဲးဝဲလၢ အဝဲဃ့ယဟိဝၤယွၤ လၢကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကမၤအါထီၣ် အတၢ်အဲၣ်, ကပာ်ဆိ တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်တဖၣ်, ကကဲထီၣ်ပှၤလၢအလၢအပှဲၤ, ကဟးဆှဲးတၢ်မၤလီၤဃံၢ်ပှၤဂၤ ဒီးကဆဲးသၣ်ထီၣ် တၢ်တီတၢ်လိၤအတၤသၣ်န့ၣ်လီၤ. (ဖး ဖံလံးပံၤ ၁:၉-၁၁ တက့ၢ်. *) ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်လၢစီၤပီလူးတဲဝဲတဖၣ် ဒီးပမၤထွဲ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
အတၢ်သးကညီၤအပူၤ” လီၤ. (မၤအါထီၣ်တၢ်အဲၣ်
၄. (က) ဒ် ၁ ယိၤဟၣ် ၄:၉, ၁၀ တဲဝဲအသိး ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်အတၢ်အဲၣ် လၢပဖီခိၣ်ဒ်လဲၣ်. (ခ) ပကြၢးအဲၣ် ကစၢ်ယွၤထဲလဲၣ်.
၄ ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အအဲၣ်ပှၤဒိၣ်မး ခီဖျိအဆှၢလီၤအဖိခွါလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢ ဒ်သိးကဟဲတူၢ်သံအသးလၢ ပဂီၢ်လီၤ. (ဖး ၁ ယိၤဟၣ် ၄:၉, ၁၀ တက့ၢ်.) ကစၢ်ယွၤအတၢ်အဲၣ်အံၤ ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤ လၢပကအဲၣ်ဆၢက့ၤအီၤအဂီၢ်လီၤ. (ရိမ့ၤ ၅:၈) ပကြၢးအဲၣ် ကစၢ်ယွၤထဲလဲၣ်. ပသ့ၣ်ညါဘၣ် တၢ်သံကွၢ်အံၤ အတၢ်စံးဆၢဖဲ ယ့ၣ်ၡူးတဲဆၢက့ၤဝဲ ပှၤဖၤရံၤၡဲတဖၣ်အခါန့ၣ်လီၤ. အဝဲတဲဝဲလၢ “အဲၣ်ယွၤနကစၢ်လၢ နသူၣ်ကံၢ်သးလဲ, ဒီးနသးဒီဖျၢၣ်ညါ, ဒီးနတၢ်ကူၣ်တၢ်ဖး တုၤအလၢာ်” လီၤ. (မးသဲ ၂၂:၃၆, ၃၇) ပအဲၣ်ဒိးအဲၣ် ကစၢ်ယွၤလၢ ပသးဒီဖျၢၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် တနံၤဘၣ်တနံၤန့ၣ် ပအဲၣ်ဒိးလၢ ပတၢ်အဲၣ်အီၤ ကဒိၣ်ထီၣ်လီၤ. စီၤပီလူးတဲဘၣ် ပှၤဖံလံးပံၤဖိတဖၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ကြၢးမၤ “အါထီၣ်ဒိၣ်ထီၣ်” အတၢ်အဲၣ်လီၤ. ပမၤဒိၣ်ထီၣ် ပတၢ်အဲၣ်ယွၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၅. ပတၢ်အဲၣ်ဒိၣ်ထီၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၅ ဒ်သိးပကအဲၣ်ကစၢ်ယွၤအဂီၢ် အဆိကတၢၢ်န့ၣ် ပကဘၣ်သ့ၣ်ညါအီၤလီၤ. လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ “ပှၤလၢအတအဲၣ်ဘၣ်န့ၣ်, တသ့ၣ်ညါဘၣ်ယွၤဘၣ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ယွၤမ့ၢ်တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံလီၤ.” (၁ ယိၤဟၣ် ၄:၈) တၢ်မၢဖိပီလူး တဲဝဲလၢ ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး “တၢ်သ့ၣ်ညါ [“တၢ်သ့ၣ်ညါ အမ့ၢ်အတီ,” NWT] ဒီး . . . ကယဲၢ်တၢ်နၢ်ပၢၢ်” လၢအဘၣ်ဃးဒီးယွၤန့ၣ် ပတၢ်အဲၣ်ကစၢ်ယွၤကဒိၣ်ထီၣ်လီၤ. (ဖံလံးပံၤ ၁:၉) ဖဲပစးထီၣ်မၤလိလံာ်စီဆှံအခါ ပတသ့ၣ်ညါ ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ် ခဲလၢာ်ဘၣ်သနာ်က့ ပစးထီၣ်အဲၣ်အီၤလီၤ. ဒ်ပသ့ၣ်ညါအါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအသိး ပတၢ်အဲၣ်အီၤစ့ၢ်ကီး ကဒိၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးလၢ ပကမၤလိလံာ်စီဆှံ ဒီးဆိကမိၣ်ထံအီၤထီဘိန့ၣ်လီၤ.—ဖံလံးပံၤ ၂:၁၆.
၆. ဒ်သိးပကမၤအါထီၣ် ပတၢ်အဲၣ်အဂီၢ် ၁ ယိၤဟၣ် ၄:၁၁, ၂၀, ၂၁ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပကဘၣ်အဲၣ်စ့ၢ်ကီး မတၤလဲၣ်.
၆ ကစၢ်ယွၤအဲၣ်ပှၤဒိၣ်မးအဃိ ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤလၢ ပကအဲၣ်ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်လီၤ. (ဖး ၁ ယိၤဟၣ် ၄:၁၁, ၂၀, ၂၁ တက့ၢ်.) ပမ့ၢ်ပှၤလၢ အဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးဂုာ်ကျဲးစၢးကွၢ်လိမၤဒိး အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် မ့ၢ်လၢပကွၢ်လိမၤဒိး ယ့ၣ်ၡူးလၢအအဲၣ်ပှၤ ဒီးအဟ့ၣ်လီၤကွံာ် အသးသမူလၢပဂီၢ်အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကဆိကမိၣ်ဘၣ်လၢ ပကအဲၣ်ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအကီဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ကကီလၢ ပကဒိကနၣ် တၢ်မၤလိာ်လၢအမ့ၢ် ပကဘၣ်အဲၣ်လိာ်ကွံလိာ်ပသး တဂၤဒီးတဂၤန့ၣ်လီၤ. ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်အဒိအတဲာ်တခါလၢ ဖံလံးပံၤ အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ်တက့ၢ်.
၇. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ စီၤပီလူးဟ့ၣ်လီၤဝဲ နီၢ်အူၤအိဒံၤ ဒီးနီၢ်စူၣ်တူဃ့ၤန့ၣ် ပမၤလိန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၇ နီၢ်အူၤအိဒံၤ ဒီးနီၢ်စူၣ်တူဃ့ၤ မ့ၢ်ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်ဒီး “မၤဃုာ်တၢ်” ဒီးတၢ်မၢဖိပီလူး ဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တၢ်သးတလီၤပလိာ် ကအိၣ်ထီၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ခံဂၤအဘၢၣ်စၢၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ် တဒီသကိးလၢၤဘၣ်. ဖဲစီၤပီလူး ကွဲးလံာ်ဆူ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခါ စီၤပီလူးကိးအဝဲသ့ၣ်အမံၤ ဒီးဟ့ၣ်ကူၣ်အဝဲသ့ၣ်ပျီပျီလၢအ “ကသးအိၣ်တဖျၢၣ်ဃီ” အဂီၢ်လီၤ. (ဖံလံးပံၤ ၄:၂, ၃) စီၤပီလူးဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အဝဲကဘၣ်ဟ့ၣ်ကူၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဒီတဖုလၢ အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်မ့ၢ် ပှၤလၢအတ “ကဒူးကဒ့ၣ်တၢ်” ဒီး “ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်” တၢ်ဘၣ်လီၤ. (ဖံလံးပံၤ ၂:၁၄) စီၤပီလူး ဟ့ၣ်ကူၣ်အဝဲသ့ၣ်လိၤလိၤလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တခါအံၤ ကကဲဘျုးလၢ နီၢ်အူၤအိဒံၤ ဒီးနီၢ်စူၣ်တူဃ့ၤအဂီၢ် တကးဒံးဘၣ် ကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိခဲလၢာ် ကမၤအါထီၣ်အတၢ်အဲၣ် လၢတဂၤဒီးတဂၤ အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ.
၈. တၢ်လၢကမၤစှၤလီၤ ပတၢ်အဲၣ်ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးတၢ်မနုၤကမၤစၢၤပှၤလဲၣ်.
၈ တဘျီတခီၣ်န့ၣ် မ့ၢ်လၢပထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်သးဒ် နီၢ်အူၤအိဒံၤ ဒီးနီၢ်စူၣ်တူဃ့ၤ ဒီးပသးစၢၢ်ဆၢ ပှၤဂၤအတၢ်ကမၣ်အဃိ ပကမၤအါထီၣ်ပတၢ်အဲၣ် လၢပှၤဂၤအဖီခိၣ်န့ၣ် ကကီဝဲလီၤ. ပဝဲခဲလၢာ်န့ၣ် ပမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ် ကိးနံၤဒဲးလီၤ. ပမ့ၢ်ဆဲးသးစၢၢ်ဆၢ ပှၤဂၤအတၢ်ကမၣ်တဖၣ်န့ၣ် တညီလၢ ပကအဲၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢၤဘၣ်. အဒိ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဂၤ မ့ၢ်သးပ့ၤနီၣ်မၤကဆှီစၢၤပှၤ ဘီမုၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကသးအ့န့ထီၣ်အီၤလီၤ. ဒီးဖဲန့ၣ် ပမ့ၢ်စးထီၣ်ဆိကမိၣ် အတၢ်ကမၣ်အဂၤခဲလၢာ်န့ၣ် ပကသးအ့န့အါထီၣ် ဒီးပတၢ်အဲၣ်အီၤကစှၤလီၤဝဲလီၤ. လၢနတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ နမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒီးပှၤတဂၤဂၤ ဒ်အံၤန့ၣ် သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤထံၣ်ဝဲ နဒီပုၢ်ဝဲၢ် အတၢ်လီၤတူာ်လီၤကာ်တဖၣ် ဒီးထံၣ်စ့ၢ်ကီး နတၢ်လီၤတူာ်လီၤကာ်တဖၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. အဝဲထံၣ်ဝဲ ပတၢ်လီၤတူာ်လီၤကာ်တဖၣ် သနာ်က့ အဝဲအဲၣ်ပှၤဒီး ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်ဒံးလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပကဘၣ်ကွၢ်လိမၤဒိး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အဲၣ် ဒီးဆဲးသးစၢၢ်ဆၢ လၢပဒီပုၢ်ဝဲၢ်အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး မၤအါထီၣ် ပတၢ်အဲၣ်ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်န့ၣ် ပတၢ်ဃူတၢ်ဖိး ကအါထီၣ်ဝဲလီၤ.—“တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်တဖၣ်”
၉. “တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်တဖၣ်” လၢစီၤပီလူးတဲဝဲ ပှၤဖံလံးပံၤဖိတဖၣ်န့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်မနုၤလဲၣ်.
၉ ယွၤအသးစီဆှံ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ စီၤပီလူးလၢကတဲဘၣ်ဝဲ ခရံာ်ဖိလၢဖံလံးပံၤတဖၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်က “ပာ်ဆိ တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်တဖၣ်” အဂီၢ်လီၤ. (ဖံလံးပံၤ ၁:၁၀) တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီး ယဟိဝၤယွၤအမံၤ ကဘၣ်တၢ်ပာ်စီဆှံအီၤ, အတၢ်တိာ်ပာ် ကဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ် ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ကအိၣ်ဒီးတၢ်ဃူတၢ်ဖိးန့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၆:၉, ၁၀; ယိၤဟၣ် ၁၃:၃၅) ပမ့ၢ်ပာ်ဆိ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ လၢပတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ပပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤလီၤ.
၁၀. ဒ်သိးပကကဲထီၣ် ပှၤလၢပှၤပှဲၤအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၀ စီၤပီလူးတဲစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ ပကဘၣ်ကဲထီၣ် “ပှၤလၢပှၤပှဲၤ” လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အခီပညီတမ့ၢ်လၢ ပကဘၣ်ကဲထီၣ် ပှၤလၢပှၤပှဲၤ လၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့န့ၣ်ဘၣ်. ပလၢပှဲၤဒ်သိး ယဟိဝၤယွၤ တသ့ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် တသ့ဖဲအသ့ ပမ့ၢ်မၤဒိၣ်ထီၣ်ပတၢ်အဲၣ် ဒီးပာ်ဆိ တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်တဖၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကထံၣ်ပှၤ ဒ်ပှၤလၢပှၤပှဲၤအသိးလီၤ. ကျဲတဘိလၢ ပပာ်ဖျါထီၣ် ပတၢ်အဲၣ်သ့န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတသ့ဖဲအသ့ ပဟးဆှဲးတၢ်ကိးမံၤဒဲး လၢအကမၤလီၤဃံၢ်ပှၤဂၤန့ၣ်လီၤ.
၁၁. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်ဟးဆှဲး တၢ်မၤလီၤဃံၢ်ပှၤဂၤလဲၣ်.
၁၁ တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ လၢအမ့ၢ် ဟးဆှဲးတၢ်မၤလီၤဃံၢ်ပှၤဂၤ န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်လၢ အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးလီၤ. ပမၤလီၤဃံၢ်ဘၣ်ပှၤဂၤ သ့ခီဖျိ တၢ်မၤမုာ်မၤဖှံသး, တၢ်ကူတၢ်သိး မ့တမ့ၢ် တၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢ ပဃုထၢအီၤတဖၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တၢ်လၢပမၤအီၤတဖၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ တထံၣ်ဝဲလၢ အကမၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤဂၤမ့ၢ်လီၤဃံၢ် ခီဖျိလၢ တၢ်လၢပဃုထၢအီၤတဖၣ်အဃိန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်ဆံးဆံးဖိဘၣ်. ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ ပှၤမ့ၢ်စၢထီၣ်ပကိာ်လၢ ဆၢၣ်ဂုာ်လၢၢ် ဒီးတ့ၢ်လီၤပှၤဆူပီၣ်လဲၣ်ပူၤန့ၣ် ဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ပမၤလီၤဃံၢ်ဘၣ် ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ တဂၤဂၤဒံးလီၤ.—မးသဲ ၁၈:၆.
၁၂. ပန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိမနုၤလၢ ပှၤလဲၤလၢညါ ဒီမါဝၤခံဂၤအအိၣ်လဲၣ်.
၁၂ ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ ပှၤလဲၤလၢညါ ဒီမါဝၤခံဂၤ ဒိကနၣ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ကတိၤတဖၣ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. လၢအဝဲသ့ၣ် အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးပှၤဒီမါဝၤခံဂၤ လၢအဒိးဘျၢထံဝံၤ သီသီန့ၣ်လီၤ. ပှၤဒီမါဝၤခံဂၤအံၤ ဒိၣ်ထီၣ်ဘၣ်လၢ ဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ဃံးဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ တၢ်ဂီၤမူတဖၣ် မ့ၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်လၢအကြၢးအဘၣ်ဒၣ်လဲာ် ပှၤတကြၢးလဲၤလၢ တၢ်ဂီၤမူအဒၢးဘၣ်. ဖဲအဝဲသ့ၣ် သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပှၤလဲၤလၢညါ ဒီမါဝၤခံဂၤအံၤ လဲၤကွၢ်ဝဲတၢ်ဂီၤမူ လၢတၢ်ဂီၤမူအဒၢးအခါ အဝဲသ့ၣ် ဖုးဘၣ်အသးလီၤ. စးထီၣ်ဖဲန့ၣ် ဒီးတချုးလၢ ပှၤအသီခံဂၤအံၤ ကၠီးလိအသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဒီးနီၤဖးဝဲ တၢ်အဘၣ်ဒီး တၢ်အကမၣ် သ့ဒံးဘၣ်န့ၣ် ပှၤလဲၤလၢညါ ဒီမါဝၤခံဂၤအံၤ တလဲၤဝဲလၢ တၢ်ဂီၤမူအဒၢးလၢၤဘၣ်. (ဧ့ၤဘြံၤ ၅:၁၄) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ပှၤလဲၤလၢညါ ဒီမါဝၤခံဂၤအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်အတၢ်အဲၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်အဖီခိၣ် ခီဖျိလၢ တၢ်ကတိၤ ဒီးတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ.—ရိမ့ၤ ၁၄:၁၉-၂၁; ၁ ယိၤဟၣ် ၃:၁၈.
၁၃. ပှၤဂၤမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ် ခီဖျိလၢပဃိ သ့ဒ်လဲၣ်.
၁၃ ကျဲအဂၤတဘိလၢ ပမၤလီၤဃံၢ်ဘၣ်ပှၤဂၤသ့န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲပမၢအဝဲသ့ၣ် မၤတၢ်တမံၤမံၤအဃိ အဝဲသ့ၣ် မၤဘၣ်တၢ်ကမၣ်န့ၣ်လီၤ. ပမၤဘၣ်ဒ်န့ၣ် သ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်. ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်အိၣ်သးအံၤတက့ၢ်. ပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိတဂၤ ဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးဖၠးသံး သပှၢ်တၢၢ် ဒီးဘၣ်မၤဝဲဖးယံာ်ညါလီၤ. ဖဲအဝဲဖၠးသံးန့ၢ်အခါ အဝဲသ့ၣ်ညါလီၤအသးလၢ အတဘၣ်အီသံး နီတဘျီလၢၤဘၣ်. အဝဲဆီတလဲအတၢ်အိၣ်မူအါမးဝံၤ ဒီးဒိးဘျၢထံလီၤ. လၢခံဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဂၤ ကွဲမုာ်အီၤလၢ တၢ်ရ့လိာ်မုာ်လိာ်တခါလီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဂၤအံၤ ဟ့ၣ်အီၤသံး ဒီးတဲအီၤလၢ “ခဲအံၤ နကဲထီၣ် ခရံာ်ဖိတဂၤလံအဃိ နအိၣ်ဒီး ယဟိဝၤယွၤ အသးစီဆှံလီၤ. လၢသးအတၤသၣ်အကျါန့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ကီၤသူၣ်ကီၤသး စ့ၢ်ကီး. အဃိ နမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ကီၤသူၣ်ကီၤသးဒု နအီသံးတစဲးဖိ ကဘၣ်န့ၢ်သၢၤ.” ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဂၤအံၤ မ့ၢ်ဒိကနၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ အကမၣ်အံၤ ဒီးမ့ၢ်စွဲကဒီးသံးန့ၣ် ကမ့ၢ်တၢ်လၢ အလီၤသးအုးဒိၣ်မးလီၤ.
၁၄. ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကမၤထွဲ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဖဲ ဖံလံးပံၤ ၁:၁၀ အပူၤဒ်လဲၣ်.
၁၄ ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်တဖၣ် မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကမၤထွဲ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဖဲ ဖံလံးပံၤ ၁:၁၀ အပူၤ လၢကျဲအါဘိလီၤ. မၤစၢၤပှၤ လၢကျဲဒ်လဲၣ်. လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ် ပတဲသကိး ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးပမၤလိဘၣ်လၢ ဒ်သိးပကကဲထီၣ် ပှၤလၢပှၤပှဲၤအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤထွဲ တၢ်လၢပမၤလိဘၣ်အီၤတဖၣ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ် ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါလၢ ပကအိၣ်ဒီး “တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ, ဒီးတၢ်မၤဂ့ၤတၢ်” လီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၀:၂၄, ၂၅) ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အအိၣ်ဒံးအါန့ၣ် ပတၢ်အဲၣ်ကစၢ်ယွၤ ဒီးပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် ဒံးအါထီၣ်လီၤ. အဃိပမ့ၢ်အဲၣ် ကစၢ်ယွၤဒီးပဒီပုၢ်ဝဲၢ် လၢပသးဒီဖျၢၣ်န့ၣ် တသ့ဖဲအသ့ ပကဟးဆှဲး တၢ်လၢကမၤလီၤဃံၢ် ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဆဲး “လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဒီး တၢ်တီတၢ်လိၤအတၤသၣ်”
၁၅. ပကဘၣ် “လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဒီး တၢ်တီတၢ်လိၤအတၤသၣ်” န့ၣ်အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၅ စီၤပီလူးဃ့ထုကဖၣ်ဆူၣ်ဆူၣ် ဒ်သိးဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ ဖံလံးပံၤတဖၣ်က “လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဒီး တၢ်တီတၢ်လိၤအတၤသၣ်” အဂီၢ်လီၤ. (ဖံလံးပံၤ ၁:၁၁) ပနာ်သ့လီၤတံၢ်လၢ “တၢ်တီတၢ်လိၤအတၤသၣ်” န့ၣ်ကပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်အဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအခ့အပှၤတဖၣ်လီၤ. ဒီးကပၣ်ဃုာ်စ့ၢ်ကီးဒီး ပတဲဘၣ်ပှၤဂၤ ဘၣ်ဃးဒီး ပတၢ်နာ်ယ့ၣ်ၡူး ဒီးပတၢ်မုၢ်လၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖံလံးပံၤ ၂:၁၆ တဲဝဲလၢ “အိၣ်ဖျါထီၣ်ဒ် တၢ်ကပီၤတဖၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအသိး” လီၤ. တၢ်ကတိၤအံၤ ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ပှၤလၢ ယ့ၣ်ၡူးကိးဝဲ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ “ဟီၣ်ခိၣ်အကပီၤ” လီၤ. (မးသဲ ၅:၁၄-၁၆) ဒီးအဝဲမၢ ပှၤလၢပိာ်အခံတဖၣ်လၢက ‘ဒုးကဲထီၣ်ပှၤ . . . လၢအပျဲၢ်အဘီၣ်’ ဒီးက “အုၣ်အသး . . . ပၢၢ်လၢဟီၣ်ခိၣ်အကတၢၢ်” လီၤ. (မးသဲ ၂၈:၁၈-၂၀; မၤတၢ် ၁:၈) ပသၣ်ထီၣ် “တၢ်တီတၢ်လိၤအတၤသၣ်” သ့ခီဖျိ ပဂုာ်ကျဲးစၢး ပၣ်ဃုာ်လၢ တၢ်မၤလၢ အရ့ဒိၣ်အံၤအပူၤလီၤ.
၁၆. ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်သးလၢ အကီအခဲဒၣ်လဲာ် ပကပီၤထီၣ် ဒ်တၢ်ကပီၤဖိအသိးသ့န့ၣ် ဖံလံးပံၤ ၁:၁၂-၁၄ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ လံာ်ကုခိၣ်တက့ၢ်.)
၁၆ ပတၢ်အိၣ်သး မ့ၢ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ပကပီၤထီၣ် ဒ်တၢ်ကပီၤဖိအသိး သ့ဝဲလီၤ. တဘျီတခီၣ် တၢ်တမံၤမံၤလၢ အဖျါလၢ ကမၤတံာ်တာ်ပှၤလၢ ပကစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်သးခုကစီၣ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အဂီၢ်သ့လီၤ. အဒိ ဖဲတၢ်မၢဖိပီလူး ကွဲးလံာ်ပရၢဆူ ဖံလံးပံၤအခါ အဝဲမ့ၢ်ပှၤဃိာ်ဖိတဂၤလၢ အအိၣ်ဘၣ်လၢဟံၣ်ပူၤ လၢရိမ့ၤလီၤ. အဝဲအိၣ်ဘၣ်လၢ ဃိာ်ပူၤဘၣ်ဆၣ် ဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲ ပှၤလၢအအိၣ်ခိးအီၤ ဒီးပှၤလၢ အဟဲအိၣ်သကိးအီၤတဖၣ်လီၤ. အဝဲထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်အသးဒ်န့ၣ်သနာ်က့ ဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် လၢတၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်အပူၤအဃိ ကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် ကအိၣ်ဒီးတၢ်နာ် ဒီးတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူလၢက “စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်အကလုၢ် အကထါလၢ အသးခူတလ့ၢ်ဖံလံးပံၤ ၁:၁၂-၁၄ တက့ၢ်; ဖံလံးပံၤ ၄:၂၂.
” အပူၤအဂီၢ်လီၤ.—ဖး၁၇. ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတနီၤ ထံၣ်ဘၣ်ဒီးတၢ်အိၣ်သးလၢ အကီအခဲဒၣ်လဲာ် အဝဲသ့ၣ် ဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် သ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်.
၁၇ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါအါဂၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ ဒ်စီၤပီလူးအသိးလီၤ. အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဘၣ်လၢ ထံကီၢ်လၢ ပှၤတအိၣ်ဒီးတၢ်သဘျ့ လၢလၢပှဲၤပှဲၤလၢ ကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အဂီၢ် မ့တမ့ၢ် ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် တဟံၣ်ဘၣ်တဟံၣ်တန့ၢ်ဘၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ကျဲလၢအဂၤလီၤ. (မးသဲ ၁၀:၁၆-၂၀) ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်လၢ အအိၣ်ဘၣ်လၢ ထံကီၢ်ဒ်အံၤတဂၤန့ၣ် ဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲ ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖိတဖၣ် လၢကစံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲ အဘူးအတံၢ်, ပှၤလၢအခိၣ်အဃၢၤ, အသကိးလၢကၠိ, လၢတၢ်မၤလီၢ် ဒီးပှၤလၢအသ့ၣ်ညါဝဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢခံနံၣ်အတီၢ်ပူၤ လၢလီၢ်ကဝီၤဖဲန့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဟဲအါထီၣ်ဝဲ အါမးလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကအိၣ်ဘၣ်လၢ ထံကီၢ်လၢ ပှၤတတြီဃာ် ပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ အကူၣ်တၢ်သ့ တဖၣ်အအိၣ်သ့လီၤ. ထီဘိန့ၣ် ဃုကျဲလၢ နကပၣ်ဃုာ်ဘၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤအပူၤ လၢလၢပှဲၤပှဲၤ ဒီးနာ်လၢယဟိဝၤယွၤ ကဟ့ၣ်နၤ တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ဒ်သိးနလဲၤခီဖျိ တၢ်တြီမၤတံာ်တာ်တဖၣ် ကန့ၢ်အဂီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်.—ဖံလံးပံၤ ၂:၁၃.
၁၈. ပကြၢးပာ်လီၤပသးလၢ ပကမၤမနုၤလဲၣ်.
၁၈ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ် ပကဘၣ်ပာ်လီၤပသး ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤလၢ ပကမၤထွဲ စီၤပီလူးအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ အကွဲးဝဲဆူ ဖံလံးပံၤန့ၣ်လီၤ. မ်ပကပာ်ဆိ တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်တဖၣ်, ပကကဲထီၣ် ပှၤလၢပှၤပှဲၤ, ဟးဆှဲးတၢ်မၤလီၤဃံၢ်ပှၤဂၤ ဒီးသၣ်ထီၣ်တၢ်တီတၢ်လိၤအတၤသၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပတၢ်အဲၣ်ကအါထီၣ် ဒီးပပၢ်ယဟိဝၤယွၤ လၢအပှဲၤဒီးတၢ်အဲၣ်တဂၤ ကဘၣ်တၢ်မၤလၤကပီၤအီၤလီၤ.
တၢ်သးဝံၣ် ၁၇ “ယသးအိၣ်”
^ လံာ်အဆၢ. 5 ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ် ပကဘၣ်မၤဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ် ပတၢ်အဲၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်အဖီခိၣ် အါန့ၢ်ဒံးလၢညါလီၤ. လံာ်ပရၢလၢ ဘၣ်တၢ်ကွဲးအီၤဆူ ဖံလံးပံၤန့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကမၤအါထီၣ် ပတၢ်အဲၣ် ဖဲအကီလၢပကပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ်အခါဒၣ်လဲာ်န့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 3 ဖံလံးပံၤ ၁:၁၀ (NWT)– ဒ်သိးသုကပာ်ဆိ တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်တဖၣ်, ဒ်သိးသုကမ့ၢ်ပှၤလၢပှၤပှဲၤ ဒီးသုတမၤလီၤဃံၢ်ပှၤအဂၤဘၣ် တုၤလၢခရံာ်အမုၢ်နံၤဟဲတုၤတစု.
^ လံာ်အဆၢ. 55 တၢ်တဲဖျါထီၣ် တၢ်ဂီၤအခီပညီ– ဖဲပှၤမၤကဆှီ ဘီမုၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်အဆၢကတီၢ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါကၠိ ဆၢထၢၣ်တဲသကိးတၢ်ဒီး ပှၤဒီဖိပၢ်ခံဂၤလီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မဲး(ခ်) လၢအမၤကဆှီတၢ်တဂၤ အသးအ့န့ထီၣ်အီၤလီၤ. အဝဲဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ‘ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ကၠိ ကြၢးမၤတၢ် ဒီးတကြၢးတဲတၢ်ဘၣ်.’ လၢခံန့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မဲး(ခ်) ထံၣ်ဝဲလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ကၠိ မၤစၢၤဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်သးပှၢ်တဂၤ လၢတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤလီၤ. တၢ်မၤအသးတခါအံၤ မၤစၢၤဒီပုၢ်ဝဲၢ်မဲး(ခ်) လၢကဆိကမိၣ် အါထီၣ်ဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ကၠိ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 59 တၢ်တဲဖျါထီၣ် တၢ်ဂီၤအခီပညီ– လၢထံကီၢ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် တစံၣ်တဲၤတဲလီၤဘၣ်တၢ် လၢတၢ်သဘျ့အပူၤန့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဂၤ စံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲ ပှၤလၢအသ့ၣ်ညါဝဲတဂၤ လၢတၢ်ကူၣ်သ့အပူၤလီၤ. လၢခံ ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဂၤအံၤ မၤတၢ်ဒီး အိၣ်ဘှံးဝဲအခါ စံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲ ပှၤလၢအတၢ်မၤလီၢ်တဂၤလီၤ.