လ့ၣ်ကဟၣ်ဒီး ခိၣ်သလူးန့ၣ် ကဒီသဒၢနၤ
“သုမ့ၢ်ဒိကနၣ်ယွၤသုကစၢ် အကလုၢ်သပှၢ်တၢၢ်ဒီး, တၢ်ကမၤအသးလီၤ.” —စကၤရယၤ ၆:၁၅.
၁, ၂. ဖဲဝံစကၤရယၤထံၣ်ဝဲ တၢ်ထံၣ်လၢညါခီ နွံခါတခါအခါ ပှၤယူဒၤဖိလၢအအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤတဖၣ်န့ၣ် အတၢ်အိၣ်သးမၤသးဒ်လဲၣ်.
ဖဲဝံစကၤရယၤ ထံၣ်ဝဲတၢ်ထံၣ်လၢညါခီ နွံခါတခါဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် အဝဲကဘၣ်ဆိကမိၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်အိၣ်အါမးလီၤ. မ့ၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤအီလီၤဝဲလၢ ကမၤလီၤမၢ်ကွံာ် ပှၤတတီတလိၤတဖၣ်အဃိ အဝဲအသးကဆူၣ်ထီၣ်ဒိၣ်မးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်တဆီတလဲအသး နီတမံၤဒံးဘၣ်. ပှၤတတီတလိၤ ဒီးပှၤအၢပှၤသီတဖၣ် အိၣ်ဒံးဝဲဒီးတၢ်လုၢ်ဟံၣ်စ့ၢ်ကီး ပှၤသူၣ်ထီၣ်အီၤတဝံၤဒံးဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် ပတုာ်မၤဝဲတၢ်မၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ မၢအဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ် ဟဲက့ၤကဒါက့ၤလၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် ဒ်သိးအကအိၣ်မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်အဂီၢ်ဧါ.
၂ ဝံစကၤရယၤ သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပှၤယူဒၤဖိလၢအက့ၤလၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢအဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်ပှၤလၢ “ယွၤထိၣ်ဂဲၤအသး” ဒ်သိးကပာ်တ့ၢ်ကွံာ် အဟံၣ်အဃီ ဒီးအတၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢ ဘၤဘူၤလိၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. (ဧ့စြၤ ၁:၂, ၃, ၅) ပှၤလၢအဝဲသ့ၣ်အကျါ အါတက့ၢ်န့ၣ် တထံၣ်ဘၣ်ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်နီတဘျီဘၣ်. တၢ်သူၣ်ထီၣ်က့ၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်လုၢ်ဟံၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်အံၤအဂီၢ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်အသးအိၣ်ဟ့ၣ်လီၤအသး ဒီးလဲၤတၢ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်အတၢ်လဲၤကျဲန့ၣ် ယံၤဝဲ ၁,၆၀၀ ကံလိမံထၢၣ် (၁,၀၀၀ မံးလာ်) ဒီးအိၣ်ပှဲၤထဲတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီ ဒီးဘၣ်လဲၤဝဲကီကီခဲခဲလီၤ.
၃, ၄. ပှၤယူဒၤဖိလၢ အက့ၤကဒါက့ၤလၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်တဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်တၢ်မၤကွၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
၃ ထံၣ်တမှံကွၢ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်က့ၤဆူ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အခါန့ၣ်တက့ၢ်. အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်လဲၤတၢ်န့ၣ် တၢ်ဒ့ၣ်စၢၤယံၤဝဲအဃိ ဖဲအဝဲသ့ၣ်က့ၤလၢကျဲအခါ တၢ်ဆၢကတီၢ်ကအိၣ်အါမးလၢ ကဆိကမိၣ်ဝဲတၢ်လီၢ်အသီလၢ အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်က့ၤအိၣ်ဝဲ အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပှၤသးပှၢ်တဖၣ် ကတဲပၠးအဝဲသ့ၣ်လၢ လၢညါန့ၣ်ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် ဒီးတၢ်လုၢ်ဟံၣ်ဃံလၤဝဲထဲလဲၣ် အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. (ဧ့စြၤ ၃:၁၂) ဘၣ်ဆၣ်နမ့ၢ်လဲၤဃုာ်ဘၣ်ဒီး အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် ဖဲနလဲၤတုၤဒီးထံၣ်ဘၣ် ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အခါ နကတူၢ်ဘၣ်ဒ်လဲၣ်. မ့ၢ်လၢနထံၣ်ဘၣ် ဝ့ၢ်အံၤဟးဂီၤ, နီၣ်ခဲဘၢအီၤ ဒီးလီၤဃိလီၤပှီၢ်အဃိ မ့ၢ်နသးကဘၣ်ဒိဧါ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကထိၣ်သတြီၤ ဝ့ၢ်ခိၣ်ဒူလၢအလီၤပှီၢ်အံၤ ဒီးဘၤဘူၤလိၣ်အဝ့ၢ်ခိၣ်ဒူလၢ အကျၢၤတံၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် အသးတလီၤစၢ်ဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. မ့ၢ်လၢဖဲအဝဲသ့ၣ်ဟဲက့ၤလၢကျဲအခါ ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤဒီးဒီသဒၢအဝဲသ့ၣ်အဃိလီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်က့ၤတုၤလၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အခါ တ့ထီၣ်ဝဲတၢ်လုၢ်လီၢ်တဘျီဃီလၢ လၢညါတၢ်လုၢ်ဟံၣ်အိၣ်ဝဲအလီၢ်ဒ်သိး ကလုၢ်ထီၣ်တၢ်ကိးနံၤဒဲးလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်လီၤ. (ဧ့စြၤ ၃:၁, ၂) အဝဲသ့ၣ်အသူၣ်ဆူၣ်အသးဆူၣ်လၢ ကစးထီၣ်တ့ထီၣ်တၢ်အဂီၢ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် လီၤဂာ်လၢပှၤတြီအဝဲသ့ၣ် တန့ၢ်နီတဂၤဘၣ်.
၄ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် ကဘၣ်တ့ထီၣ်ဝဲတၢ်လုၢ်ဟံၣ် တကးဒံးဘၣ် ကဘၣ်တ့ထီၣ်စ့ၢ်ကီး အဝဲသ့ၣ်အနီၢ်ကစၢ်အဟံၣ် ဒီးဝ့ၢ်တဖၣ်လီၤ. ဒီးဒ်သိးကလုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ အဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂီၢ် ကဘၣ်သူၣ်အီၣ်ဖျးအီၣ်တၢ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. (ဧ့စြၤ ၂:၇၀) တၢ်မၤလၢအဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်မၤဝဲန့ၣ် အိၣ်အါမးလီၤ. တယံာ်ဘၣ်ဒီး ဒုၣ်ဒါတဖၣ် ဟဲမၤပျံၤမၤဖုး အဝဲသ့ၣ်ဒ်သိး ကပတုာ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်တၢ်မၤအဂီၢ်လီၤ. ဒုၣ်ဒါတဖၣ်ထီဒါအဝဲသ့ၣ် ယံာ်ဝဲ ၁၅ နံၣ်ညါအဃိ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် အဂံၢ်အဘါလီၤစၢ်ဝဲလီၤ. (ဧ့စြၤ ၄:၁-၄) တၢ်ကီတၢ်ခဲအဂၤတမံၤန့ၣ် ဖဲ ချ.ခ.န ၅၂၂ နံၣ်န့ၣ် ပၤရၣ်အစီၤပၤ ထုးထီၣ်တၢ်ကလုၢ်လၢ ပှၤကဘၣ်ပတုာ်တ့ထီၣ် ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ လီၤဂာ်လၢဝ့ၢ်အံၤ ပှၤတ့ထီၣ်က့ၤအီၤတန့ၢ် နီတဘျီလၢၤဘၣ်.—ဧ့စြၤ ၄:၂၁-၂၄.
၅. ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤအခ့အပှၤတဖၣ်ဒ်လဲၣ်.
၅ ယဟိဝၤယွၤ သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် လိၣ်ဘၣ်ဝဲတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ဒီးတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ဒုးထံၣ် ဝံစကၤရယၤ တၢ်ထံၣ်လၢညါခီအလီၢ်ခံကတၢၢ်တခါ ဒ်သိးကဒုးသ့ၣ်ညါ အပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ အဝဲအဲၣ်ဒီးပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဟ့ၣ်လီၤသးလၢ ကမၤအတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် မ့ၢ်က့ၤသူၣ်ထီၣ် တၢ်လုၢ်ဟံၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤဝဲလၢ ကဒီသဒၢအဝဲသ့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်က့ၤသူၣ်ထီၣ် တၢ်လုၢ်ဟံၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ တဲဝဲလၢ– “သုမ့ၢ်ဒိကနၣ် ယွၤသုကစၢ်အကလုၢ် သပှၢ်တၢၢ်ဒီး, တၢ်ကမၤအသးလီၤ.”—စကၤရယၤ ၆:၁၅.
မူခိၣ်ကလူးအသုးမုၢ်ဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်
၆. (က) ဝံစကၤရယၤ စးထီၣ်ထံၣ်ဝဲ တၢ်ထံၣ်လၢညါခီ အလီၢ်ခံကတၢၢ်တခါဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ တၢ်မၤလိအခီၣ်ထံးတက့ၢ်.) (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ ကသ့ၣ်တဖၣ် အလွဲၢ်လီၤဆီလိာ်အသးလဲၣ်.
၆ ဝံစကၤရယၤအတၢ်ထံၣ်လၢညါခီ ဃိးခါတခါ လၢအမ့ၢ်အတၢ်ထံၣ်လၢညါခီ အလီၢ်ခံကတၢၢ်တခါန့ၣ် ကဟ့ၣ်ဆူၣ်ထီၣ်ဝဲ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်အသးဒိၣ်မးလီၤ. (ဖး စကၤရယၤ ၆:၁-၃ တက့ၢ်.) ထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ ဝံစကၤရယၤ ထံၣ်ဝဲလ့ၣ်ကဟၣ်လွံၢ်ခိၣ်ဟဲထီၣ်လၢ “ကစၢၢ်” လၢဘၣ်တၢ်မၤအီၤလၢ တိၢ်ဘီခံဖျၢၣ်အကဆူးန့ၣ်တက့ၢ်. လ့ၣ်ကဟၣ်တခိၣ်စုာ်စုာ်န့ၣ် အကသ့ၣ်အလွဲၢ် လီၤဆီလိာ်သးအဃိ ပှၤနီၤဖးပှၤလၢအဒိး လ့ၣ်ကဟၣ်တဖၣ်ညီဝဲလီၤ. ဝံစကၤရယၤ သံကွၢ်ဝဲလၢ တၢ်ထံၣ်လၢညါခီအံၤ– “မ့ၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.” (စကၤရယၤ ၆:၄) ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပအဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါ တၢ်ထံၣ်လၢညါခီတဖၣ်အံၤ အဘျုးအိၣ်လၢပဂီၢ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
၇, ၈. (က) ကစၢၢ်ခံဖျၢၣ်န့ၣ် အဲၣ်ဒိးစံးဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်. (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ ကစၢၢ်ခံဖျၢၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်တ့အီၤလၢတိၢ်ဘီလဲၣ်.
၇ လၢလံာ်စီဆှံအပူၤကစၢၢ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဒိလီၤအီၤလၢဘီမုၢ် မ့တမ့ၢ် တၢ်ပၢတၢ်ပြးတဖၣ်လီၤ. ကစၢၢ်လၢဝံစကၤရယၤထံၣ်ဝဲန့ၣ် လီၤဂာ်လိာ်အသးဒီးကစၢၢ်လၢ လံာ်ဒၤနံးယ့လးအပူၤန့ၣ်လီၤ. ကစၢၢ်တဖျၢၣ်န့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဒိလီၤအီၤလၢ ယဟိဝၤ ယွၤ အတၢ်ပၢလၢတၢ်ခဲလၢာ်အဖီခိၣ် ဒီးအတၢ်ပၢလီၤထူလီၤယိာ်လီၤ. လၢခံတဖျၢၣ်န့ၣ် ဒိလီၤဝဲမ့းၡံအၤ အဘီမုၢ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးပၢဝဲန့ၣ်လီၤ. (ဒၤနံးယ့လး ၂:၃၅, ၄၅) ကစၢၢ်ခံဖျၢၣ်အံၤအိၣ်ထီၣ်ဝဲဖဲ ၁၉၁၄ နံၣ်ဖဲယ့ၣ်ၡူး စးထီၣ်ကဲစီၤပၤအခါန့ၣ်လီၤ. ဒီးကစၢၢ်ခံဖျၢၣ်အံၤန့ၣ် အရ့ဒိၣ်လၢ ယွၤအတၢ်တိာ်ပာ် ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ယဟိဝၤယွၤ သူဒံးဝဲ မူခိၣ်ကလူးတဖၣ်လၢ ကဒီသဒၢ ဒီးကဟ့ၣ်ဆူၣ်ထီၣ် အပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်အဂံၢ်အဘါလီၤ
၈ ဘၣ်မနုၤအဃိ ကစၢၢ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ တိၢ်ဘီလဲၣ်. တိၢ်ဘီန့ၣ် အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ် ဒီးကပြုၢ်ကပြီၤဝဲလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယဟိဝၤယွၤ မၢဝဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် သူဝဲတိၢ်ဘီ ဖဲအဝဲသ့ၣ်တ့ထီၣ် ဒဲစီဆှံ ဒီးတၢ်လုၢ်ဟံၣ်လၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အခါန့ၣ်လီၤ. (၂ မိၤၡ့ ၂၇:၁-၃; ၁ စီၤပၤ ၇:၁၃-၁၆) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ကစၢၢ်တိၢ်ဘီခံဖျၢၣ်အံၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ပၢဒီးမ့းၡံအၤအဘီမုၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ပၢလၢအဂ့ၤကတၢၢ်လီၤ. ဒီးဘီမုၢ်အံၤ ကဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ် လၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအကျါ ဒီးအဝဲသ့ၣ်ကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤအါမးလီၤ.
၉. ပှၤလၢအဒိးလ့ၣ်ကဟၣ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်မတၤတဖၣ်လဲၣ်. ဒီးအဝဲသ့ၣ်အမူဒါ မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၉ လ့ၣ်ကဟၣ် ဒီးပှၤလၢအဒိးလ့ၣ်ကဟၣ်တဖၣ်န့ၣ် အဲၣ်ဒိးစံးဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်. ပှၤလၢအဒိးလ့ၣ်ကဟၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဒိလီၤဝဲမူခိၣ်ကလူးအကရူၢ် အကလုာ်ကလုာ်န့ၣ်လီၤ. (ဖး စကၤရယၤ ၆:၅-၈ တက့ၢ်.) အဝဲသ့ၣ်လဲၤထီၣ်လၢ “ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါအကစၢ်အမဲာ်ညါ” ဒ်သိးကမၤဝဲ အမူဒါလၢအလီၤဆီန့ၣ်လီၤ. မူခိၣ်ကလူးတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ဆှၢလီၤ အဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်လီၢ်တတီၤဘၣ်တတီၤ လီၤဆီဒၣ်တၢ် လၢကီၢ်ဘၤဘူၤလိၣ် “ကလံၤစိးတခီ” ဒ်သိးကမၤစၢၤယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်လီၤ. တၢ်ထံၣ်လၢညါခီတခါအံၤ မ့ၢ်ဒၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒုးသ့ၣ်ညါအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်တကဲဘၣ် ဘၤဘူၤလိၣ်အကုၢ်နီတဘျီလၢၤဘၣ်. ထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ ပှၤလၢအတ့ထီၣ်တၢ်လုၢ်ဟံၣ်တဖၣ် သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ဒုၣ်ဒါလၢကမၤတံာ်တာ် အဝဲသ့ၣ်တအိၣ်လၢၤဘၣ်အဃိ ကသးခုဝဲထဲလဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်.
၁၀. ဝံစကၤရယၤ အတၢ်စံးပာ်လၢအဘၣ်ဃးဒီး လ့ၣ်ကဟၣ် ဒီးပှၤလၢအဒိးလ့ၣ်ကဟၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် မၤစၢၤပှၤလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤဒ်လဲၣ်.
၁၀ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤစ့ၢ်ကီး ယဟိဝၤယွၤ သူဒံးဝဲမူခိၣ်ကလူးတဖၣ်လၢ ကဒီသဒၢ ဒီးကဟ့ၣ်ဆူၣ်ထီၣ်အပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်အဂံၢ်အဘါလီၤ. (မၤလကံ ၃:၆; ဧ့ၤဘြံၤ ၁:၇, ၁၄) စးထီၣ်ဖဲ ၁၉၁၉ နံၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ပူၤဖျဲးထီၣ်လၢ ဘၤဘူၤလိၣ်ဖးဒိၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်အဒုၣ်အဒါတဖၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးဒ်သိး အသုတဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်တဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၁၈:၄) ဘၣ်ဆၣ်အဝဲသ့ၣ် မၤဝဲတန့ၢ်ဘၣ်. မ့ၢ်လၢမူခိၣ်ကလူးတဖၣ် ဒီသဒၢယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိအဃိ ပတလိၣ်ပျံၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ကလီၤဘၣ်ကဒီးလၢ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါလၢအကမၣ် အတၢ်ပၢဖီလာ်န့ၣ်ဘၣ်. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၄:၇) လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ပပှဲၤဒီးတၢ်သးခု ဒီးမၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. ဝံစကၤရယၤ အတၢ်စံးပာ်န့ၣ် မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်လၢ ပတလိၣ်ဘၣ်ယိၣ်တၢ်ဘၣ် ဒီးကစၢၢ်ခံဖျၢၣ်အံၤ ကဒီသဒၢပှၤလီၤ.
၁၁. ဖဲပှၤဟဲဒုးယွၤအခ့အပှၤတဖၣ်အခါ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတလိၣ်ပျံၤတၢ်ဘၣ်လဲၣ်.
၁၁ တယံာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ် ထံကီၢ်ခိၣ်နၢ်တဖၣ် ကပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသး ဒ်သိးကဟဲမၤဟးဂီၤ ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်လီၤ. (ယဃ့းစက့လး ၃၈:၂, ၁၀-၁၂; ဒၤနံးယ့လး ၁၁:၄၀, ၄၄, ၄၅; လီၣ်ဖျါ ၁၉:၁၉) ဝံယဃ့းစက့လး တဲဆိပာ်ဝဲလၢ ပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖုကဟဲဒ် တၢ်အၢၣ်လုၢ်ဘၢဟီၣ်ခိၣ်အသိးန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် ဟဲဒိးဝဲကသ့ၣ် ဒ်သိးကဒုးယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်လီၤ. (ယဃ့းစက့လး ၃၈:၁၅, ၁၆) * (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.) ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် မ့ၢ်ပကြၢးပျံၤတၢ်ဧါ. မ့ၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ အသုးမုၢ်သံၣ်ဘိတဖၣ် အိၣ်လၢပအိၣ်တကပၤအဃိ ပတကြၢးပျံၤတၢ်ဘၣ်. ဖဲတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်အဆၢကတီၢ် ယဟိဝၤယွၤအမူခိၣ်ကလူးတဖၣ် ကဒီသဒၢဝဲ အခ့အပှၤ ဒီးကမၤဟးဂီၤကွံာ်ဝဲ ပှၤလၢအထီဒါ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ပၢတဖၣ်လီၤ. (၂ သ့းစၤလနံ ၁:၇, ၈) မုၢ်နံၤအဝဲန့ၣ် ကမ့ၢ်ဝဲမုၢ်နံၤဖးဒိၣ်တနံၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤလၢအတီခိၣ်ရိၤမဲ ယဟိဝၤယွၤ အသုးမုၢ်သံၣ်ဘိလၢ မူခိၣ်န့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်.
ယဟိဝၤယွၤ ဒုးဖျီၣ်ထီၣ်ဝဲ စီၤပၤ ဒီးပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်လၢ ခိၣ်သလုး
၁၂, ၁၃. (က) ယဟိဝၤယွၤ မၢဝံစကၤရယၤ မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်. (ခ) သ့ၣ်ပဒၢအဒ့ မ့ၢ်ဝဲယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၂ တၢ်ထံၣ်လၢညါခီဃိးခါလၢာ်န့ၣ် ဝံစကၤရယၤထံၣ်ဝဲထဲတဂၤဧိၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲမၤဝဲတၢ်တမံၤ ဒ်သိးပှၤလၢအက့ၤတ့ထီၣ် ယွၤအတၢ်လုၢ်ဟံၣ်တဖၣ် ကထံၣ်ဒီး အသးကဆူၣ်ထီၣ်က့ၤဝဲအဂီၢ်လီၤ. (ဖး စကၤရယၤ ၆:၉-၁၂ တက့ၢ်.) ပိာ်ခွါသၢဂၤလၢအမ့ၢ် စီၤဃ့လဒဲၤ, စီၤတိၤဘံယၤ ဒီးစီၤယဒၤယၤန့ၣ် အိၣ်ဟဲဝဲလၢ ဘၤဘူၤလိၣ်န့ၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤ တဲဘၣ်ဝံစကၤရယၤလၢ ကလဲၤဟံးန့ၢ်ဝဲ စ့ဒီးထူလၢ ပိာ်ခွါတဖၣ်အံၤအအိၣ် ဒီးသူအီၤလၢ ကတ့ထီၣ် “ခိၣ်သလုး” အဂီၢ်လီၤ. (စကၤရယၤ ၆:၁၁) ခိၣ်သလုးအံၤပှၤတ့ဝဲလၢ ပဒိၣ်စီၤစရူဘၤဘ့လး လၢအဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်လၢစီၤဒၤဝံး လၢယူဒၤကလုာ်ဒူၣ်အကျါ တဂၤအံၤအဂီၢ်ဧါ. တမ့ၢ်ဘၣ်. ယဟိဝၤယွၤ မၢဝံစကၤရယၤ လဲၤဖျီၣ်ထီၣ်ခိၣ်သလုးအံၤလၢ ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ် စီၤယိၤၡူအခိၣ်လိၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါ ပှၤလၢအကွၢ်တၢ်တဖၣ် ကကမၢကမၣ်ဝဲလီၤ.
၁၃ ပှၤဖျီၣ်ထီၣ်ခိၣ်သလုးအံၤလၢ ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ် စီၤယိၤၡူအခိၣ်လိၤအဃိ အဝဲကဲထီၣ်စီၤပၤဧါ. တမ့ၢ်ဘၣ်. စီၤယိၤၡူန့ၣ် တမ့ၢ်စီၤပၤဒၤဝံး အစၢၤအသွဲၣ်အဃိ အဝဲကဲထီၣ်စီၤပၤတသ့ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤဒုးဖျီၣ်ထီၣ်အီၤ ခိၣ်သလုးန့ၣ် အဲၣ်ဒိးပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ခါဆူညါစီၤပၤဒီး ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ် လီၤထူလီၤယိာ် လၢအမ့ၢ် သ့ၣ်ပဒၢအဒ့အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ သ့ၣ်ပဒၢ အဒ့န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူးလီၤ.—ယၡါယၤ ၁၁:၁; မးသဲ ၂:၂၃.
၁၄. ဒ်စီၤပၤဒီးပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်တဂၤအသိး ယ့ၣ်ၡူးကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၄ ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲစီၤပၤ ဒီးပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်လီၤ. အဝဲကတီခိၣ်ရိၤမဲဝဲ ယဟိဝၤယွၤ အသုးမုၢ်သံၣ်ဘိလၢအမ့ၢ် မူခိၣ်ကလူး ဒီးအဝဲဂုာ်ကျဲးစၢးဆူၣ်ဆူၣ်လၢ ကဒီသဒၢယဟိဝၤယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်လၢအအၢအသီတဖျၢၣ်အံၤ အပူၤလီၤ. (ယံးရမံယၤ ၂၃:၅, ၆) တယံာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးကမၤနၢၤဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်အဘီမုၢ်တဖၣ် ဒီးကဆီၣ်ထွဲဝဲယွၤအတၢ်ပၢ ဒီးကဒီသဒၢ ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်လီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၁၇:၁၂-၁၄; ၁၉:၁၁, ၁၄, ၁၅) ဘၣ်ဆၣ် တချုးလၢ မုၢ်နံၤအဝဲန့ၣ် တုၤဒံးဘၣ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးလၢအမ့ၢ်သ့ၣ်ပဒၢအဒ့န့ၣ် ကဘၣ်မၤဝဲတၢ်မၤလၢ အရ့ဒိၣ်အိၣ်ဝဲတခါလီၤ.
အဝဲကသူၣ်ထီၣ်တၢ်လုၢ်ဟံၣ်
၁၅, ၁၆. (က) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ထူၣ်ဖျဲးထီၣ် ဒီးဘၣ်တၢ်မၤကဆှီထီၣ်က့ၤအီၤဒ်လဲၣ်. ဒီးမတၤတဂၤ မၤဝဲလဲၣ်. (ခ) ယ့ၣ်ၡူးပၢတၢ်အနံၣ်တကထိ မ့ၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ဟီၣ်ခိၣ်အံၤတၢ်ကမၤအသးဒ်လဲၣ်.
၁၅ ယ့ၣ်ၡူးကဲဝဲစီၤပၤ ဒီးပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ် တကးဒံးဘၣ် အဝဲအိၣ်ဒီးမူဒါလၢ ကသူၣ်ထီၣ် “ယွၤအနူၢ်အစီၤ” လၢအမ့ၢ် တၢ်လုၢ်ဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. (ဖး စကၤရယၤ ၆:၁၃ တက့ၢ်.) ဖဲ ၁၉၁၉ နံၣ်န့ၣ် အဝဲတ့ထီၣ်တၢ်လုၢ်ဟံၣ်ခီဖျိ မၤထူၣ်ဖျဲးထီၣ်ဝဲ ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ ဘၤဘူၤလိၣ်ဖးဒိၣ်လၢအမ့ၢ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါလၢအကမၣ် အတၢ်ပၢဖီလာ်န့ၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူး သူၣ်ထီၣ်က့ၤဝဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ဒီးဃုထၢထီၣ်ဝဲ “တၢ်အကုၢ်အပှၤလၢအကလုၢ်တီ, ဒီးအကူၣ်တၢ်သ့” န့ၣ်လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤ တကရူၢ်အံၤ တီခိၣ်ရိၤမဲဝဲ တၢ်မၤလၢအရ့ဒိၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢလီၤ. (မးသဲ ၂၄:၄၅) ယ့ၣ်ၡူးမၤစီဆှံထီၣ် ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ် ဒီးမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ဒ်သိးကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ယွၤလၢ ကျဲလၢအစီဆှံန့ၣ်လီၤ.—မၤလကံ ၃:၁-၃.
၁၆ ယ့ၣ်ၡူး ဒီးပှၤ ၁၄၄,၀၀၀ လၢကကဲစီၤပၤဒီး ပှၤလုၢ်တၢ်အဒိၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကပၢတၢ်အနံၣ်တကထိလီၤ. ဖဲအနံၣ်တကထိအတီၢ်ပူၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကမၤစၢၤဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အသးတီတဖၣ် ဒ်သိးကကဲထီၣ်ပှၤလၢပှၤပှဲၤလီၤ. ဖဲစီၤပၤဒီး ပှၤလုၢ်တၢ်အဒိၣ်တဖၣ် မၤဝဲမူဒါအံၤဝံၤအခါ လၢဟီၣ်ခိၣ်န့ၣ် ကအိၣ်တ့ၢ်ထဲ ပှၤလၢအဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤလီၤ. လၢခံကတၢၢ်န့ၣ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအမ့ၢ်အတီ ကအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤဝဲလီၤ.
မၤသကိးတၢ်လၢ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်တၢ်မၤ
၁၇. ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤကဒီးဝဲ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်ဒ်လဲၣ်. တၢ်ကစီၣ်အံၤကဲဘျုးလၢ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်အဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.
၁၇ ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ဝံစကၤရယၤအတၢ်ကစီၣ်န့ၣ် ကဲဘျုးလၢပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် အဂီၢ်ဒ်လဲၣ်. ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် တ့ထီၣ်တၢ်လုၢ်ဟံၣ်ကဝံၤအဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤအၢၣ်လီၤဝဲလၢ ကမၤစၢၤဒီးကဒီသဒၢ အဝဲသ့ၣ်လီၤ. တၢ်အၢၣ်လီၤအံၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ်အဝဲသ့ၣ် အတၢ်မုၢ်လၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်ကဆိကမိၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ပှၤစှၤဂၤအံၤမၤဝံၤဝဲတၢ်မၤအံၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဝံစကၤရယၤ တဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်တမံၤလၢ ကမၤလီၤမၢ်ကွံာ် အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုး ဒီးအတၢ်သးဒ့ဒီန့ၣ်လီၤ. စီၤဃ့လဒဲၤ, စီၤတိၤဘံယၤ ဒီးစီၤယဒၤယၤန့ၣ် ဟဲဝဲဒ်သိး ကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် တကးဒံးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ တဲဝဲလၢပှၤအါဂၤ “လၢအအိၣ်ဝဲလၢအယံၤန့ၣ် ကဟဲမၤထီၣ်ယွၤအတၢ်လုၢ်ဟံၣ်” လီၤ. (ဖး စကၤရယၤ ၆:၁၅ တက့ၢ်.) ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် နာ်ဝဲသပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကဆီၣ်ထွဲအဝဲသ့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဖဲအဝဲသ့ၣ် က့ၤတ့ထီၣ်တၢ်လုၢ်ဟံၣ်အခါ ပၤရၣ်အစီၤပၤ ထုးထီၣ်တၢ်ကလုၢ် လၢကမၤပတုာ် အဝဲသ့ၣ်အတၢ်မၤဒၣ်လဲာ် အဝဲသ့ၣ်ဆဲးတ့ထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူအပူၤလီၤ. တၢ်တြီမၤတံာ်တာ်အံၤ လီၤဂာ်ဒ်ကစၢၢ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်လၢ လၢအအိၣ်လၢအဝဲသ့ၣ်အမဲာ်ညါလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကမၤလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲလီၤ. လၢခံတၢ်လုၢ်ဟံၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်တ့ထီၣ်အီၤဝံၤဝဲဖဲ ချ.ခ.န ၅၁၅ န့ၣ်လီၤ. (ဧ့စြၤ ၆:၂၂; စကၤရယၤ ၄:၆, ၇) ဘၣ်ဆၣ်ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤ အဲၣ်ဒိးစံးစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ တၢ်ကကဲထီၣ်အသးလီၤဘီလီၤမုၢ်လၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤန့ၣ်လီၤ.
ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် တသးပ့ၤနီၣ် ပတၢ်အဲၣ် ဒီးတၢ်လၢပမၤန့ၢ်အီၤတဖၣ် နီတဘျီဘၣ် (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၈, ၁၉)
၁၈. စကၤရယၤ ၆:၁၅ န့ၣ်လၢပှဲၤထီၣ်လၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤဒ်လဲၣ်.
၁၈ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပှၤလၢအကကွဲၢ်တဖၣ် ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ဝဲ ယဟိဝၤယွၤလီၤ. အဝဲသ့ၣ်အသးအိၣ်ဟ့ၣ်လီၤဝဲအတၢ် ‘စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ်’ ဒ်သိးအတၢ်ဆၢကတီၢ်, တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ဒီးအတၢ်ထူးတၢ်တီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲဒ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ဆီၣ်ထွဲဝဲ ယဟိဝၤယွၤ နီၢ်သးတၢ်လုၢ်ဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. (ကတိၤဒိ ၃:၉) ဒီးပနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲ ပတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအီၤလၢ တၢ်သးတီအပူၤန့ၣ်လီၤ. သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤလၢ စီၤဃ့လဒဲၤ, စီၤတိၤဘံယၤ ဒီးစီၤယဒၤယၤ ဟဲစိာ်ဝဲ စ့ဒီးထူ ဒီးဝံစကၤရယၤသူဝဲလၢ ကတ့ထီၣ်ခိၣ်သလုးအဂီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. ခိၣ်သလုးန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲတၢ် “သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်” လၢအဝဲသ့ၣ် ဟ့ၣ်မၤဘူၣ်တၢ်လၢ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအမ့ၢ်အတီအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. (စကၤရယၤ ၆:၁၄) ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် တသးပ့ၤနီၣ် ပတၢ်အဲၣ် ဒီးတၢ်လၢပမၤန့ၢ်အီၤတဖၣ် နီတဘျီဘၣ်.—ဧ့ၤဘြံၤ ၆:၁၀.
ပသးခုဒိၣ်မးလၢ ပအိၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်ကရၢကရိလၢ အဂၢၢ်အကျၢၤ, အဘံၣ်အဘၢ ဒီးအဟးဂီၤ တန့ၢ်ဘၣ်အပူၤအဃိလီၤ
၁၉. ဝံစကၤရယၤ အတၢ်ထံၣ်လၢညါခီတဖၣ်န့ၣ် ကဲဘျုးလၢပဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.
၁၉ လၢမုၢ်နံၤခံကတၢၢ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် မၤဝဲတၢ်မၤလၢ အရ့ဒိၣ်တခါသ့ဝဲလီၤ. ခီဖျိယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူး တီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်အဃိ တၢ်မၤတဖၣ်အံၤ ကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ. ပသးခုဒိၣ်မးလၢ ပအိၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်ကရၢကရိလၢ အဂၢၢ်အကျၢၤ, အဘံၣ်အဘၢ ဒီးအဟးဂီၤတန့ၢ်ဘၣ်အပူၤအဃိလီၤ. ဒီးပသ့ၣ်ညါလၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်တိာ်ပာ်လၢ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါစီဆှံအဂီၢ်န့ၣ် ကဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ မူဒါလၢနဒိးန့ၢ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်အကျါ ဒီး ‘ဒိကနၣ်ယွၤနကစၢ်အကလုၢ်’ တက့ၢ်. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပစီၤပၤဒီး ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်လၢအမ့ၢ်ယ့ၣ်ၡူး ဒီးမူခိၣ်ကလူးတဖၣ်န့ၣ် ကဒီသဒၢနၤလီၤ. ဂုာ်ကျဲးစၢးအဂ့ၤကတၢၢ် ဒ်သိးနကဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါလၢအမ့ၢ်အတီတက့ၢ်. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကဒီသဒၢနၤလၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ဒီးလၢခါဆူညါလီၤထူလီၤယိာ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 11 နမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါအါထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် ကွၢ်လၢ “ပှၤဖးလံာ်ဖိတဖၣ်အတၢ်သံကွၢ်” လၢအအိၣ်လၢ Watchtower, May 15, pages 29-30 အပူၤတက့ၢ်.
