တၢ်မၤလိ ၄၁
ဖဲ “တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်” အတီၢ်ပူၤ ဆဲးအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီ
“အဲၣ်ယွၤ, အပှၤစီဆှံခဲလၢာ်သ့ၣ်ဧၢ, ယွၤပၢၤပှၤအကလုၢ်တီ” လီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၁:၂၃.
တၢ်သးဝံၣ် ၁၂၉ ပကဆဲးအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤတုၤလၢအကတၢၢ်
တၢ်မၤလိအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ် *
၁-၂. (က) တယံာ်လၢၤဘၣ် ပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ် ကဘိးဘၣ်ရၤလီၤဝဲ တၢ်ကစီၣ်မနုၤလဲၣ်. (ခ) ပအဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါ တၢ်သံကွၢ်မနုၤတဖၣ် အတၢ်စံးဆၢလဲၣ်.
ဆိကမိၣ်ကွၢ်လၢ ပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ် ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါလီၤဝဲ “တၢ်ဃူတၢ်ဖိးဒီး တၢ်ဂၢၢ်တၢ်ကျၢၤအိၣ်ဝဲ” န့ၣ်တက့ၢ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကတဲဂ့ၤလီၤအသးလၢ အဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ဃူတၢ်ဖိးလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢ န့ၢ်လံန့ၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ် ကအဲၣ်ဒိးလၢ ပဆိကမိၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ် မၤလီၤမၢ်ကွံာ် ဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ် ကန့ၢ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်တြီဝဲ တၢ်လၢအကဟဲကဲထီၣ်အသးတဖၣ် တန့ၢ်ဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ တြီဃာ်ဝဲ တန့ၢ်ဘၣ်လဲၣ်. လံာ်စီဆှံတဲဆိပာ်ဝဲလၢ “တၢ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤ ဟဲဘၣ်အီၤတကီၢ်ခါ, . . . ဒီးထူၣ်ဖျဲးတသ့ဘၣ်လီၤ.”—၁ သ့းစၤလနံ ၅:၃.
၂ ပအဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါ တၢ်သံကွၢ် လၢအရ့ဒိၣ်တဖၣ် အတၢ်စံးဆၢလီၤ. တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဖဲ “တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်” အတီၢ်ပူၤန့ၣ် တၢ်မနုၤ ကကဲထီၣ်အသးလဲၣ်, ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးလၢ ပကမၤတၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးဖဲတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ် အတီၢ်ပူၤ ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီအဂီၢ် ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ပကဘၣ်မၤ တၢ်မနုၤလဲၣ်.—မးသဲ ၂၄:၂၁.
ဖဲ “တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်” အတီၢ်ပူၤန့ၣ် တၢ်မနုၤ ကကဲထီၣ်အသးလဲၣ်
၃. ဒ် လီၣ်ဖျါ ၁၇:၅, ၁၅-၁၈ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ကစၢ်ယွၤ ကမၤဟးဂီၤကွံာ် “ဘၤဘူၤလိၣ်ဖးဒိၣ်” ဒ်လဲၣ်.
၃ ဖး လီၣ်ဖျါ ၁၇:၅, ၁၅-၁၈ တက့ၢ်. “ဘၤဘူၤလိၣ်ဖးဒိၣ်” ကဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤအီၤလီၤ. ဒ်ပမၤလိတ့ၢ်အသိး တၢ်ကကဲထီၣ်အသး ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ် တြီဝဲတန့ၢ်ဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသ့ၣ် တြီဝဲတန့ၢ်ဘၣ်လဲၣ်. မ့ၢ်လၢ “ယွၤဒၢနုာ်တၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အသး, ဒ်သိးအကမၤဖဲယွၤအသး [မ့တမ့ၢ် ယွၤအတၢ်ဆိကမိၣ်]” အဃိလီၤ. တၢ်ဆိကမိၣ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ကမၤဟးဂီၤကွံာ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါကမၣ်ခဲလၢာ် ဃုာ်ဒီးတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါလၢ အတဲလီၤအသးလၢ အမ့ၢ်ခရံာ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤကထၢနုာ် အတၢ်ဆိကမိၣ်အံၤလၢ “တၢ်ဒူတၢ်ဃိၤဂီၤဆှုၣ်ကလာ်” အ “နၢၤဆံဆဲၣ်ဘိ” အသးပူၤလီၤ. တၢ်အနၢၤဆံဆဲၣ်ဘိန့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ပဒိၣ်ပပှၢ်လၢ အဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤဝဲ “တၢ်ဒူတၢ်ဃိၤ ဂီၤဆှုၣ်ကလာ်” လၢအမ့ၢ် ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢန့ၣ်လီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၁၇:၃, ၁၁-၁၃; ၁၈:၈) ပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ် မ့ၢ်ထီဒါဝဲ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါကမၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ပနီၣ်လၢ တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ် စးထီၣ်အသးန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအသးအံၤ ကကဲထီၣ်ဝဲ သတူၢ်ကလာ် လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် ဒီးကလီၤပျံၤဒိၣ်မးလီၤ.
၄. (က) ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ထီဒါ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအကမၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ် ကဟ့ၣ်ထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဒ်လဲၣ်. (ခ) ဖျါလၢ ပှၤလၢအအိၣ်လၢ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါကမၣ်အပူၤတဖၣ်န့ၣ် ကမၤဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၄ ပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ် ကထီဒါဝဲ ဘၤဘူၤလိၣ်ဖးဒိၣ်လၢ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤတဖၣ်အဃိလဲၣ်န့ၣ် ပတသ့ၣ်ညါဘၣ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကတဲဝဲလၢ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတဖၣ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်တံာ်တာ်လၢ အဝဲသ့ၣ် ကဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ဃူတၢ်ဖိးအဂီၢ် ဒီးအဂုာ်ကျဲးစၢးဒိၣ်စိလၢ ပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ်အဖီခိၣ်အဃိလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကတဲဝဲလၢ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါသ့ၣ်တဖၣ် ပာ်ဖှိၣ်တၢ်ထူးတၢ်တီၤ ဒီးတၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ်တဖၣ် အါတလၢန့ၣ်လီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၁၈:၃, ၇) ဖဲပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ် ဒုးဝဲတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါကမၣ်အခါ ဖျါလၢအဝဲသ့ၣ် တမၤဟးဂီၤကွံာ် ပှၤလၢအဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတဖၣ်အံၤ ခဲလၢာ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ဖျါလၢအဝဲသ့ၣ် ကမၤဟးဂီၤကွံာ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတဖၣ်အံၤ အတၢ်ကရၢကရိန့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတဖၣ်အံၤ ဟးဂီၤကွံာ်အခါ ပှၤလၢအအိၣ်လၢအပူၤတဖၣ် ကထံၣ်ဝဲလၢ အတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်တဖၣ် မၤလၢပှဲၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤတဖၣ် တန့ၢ်ဘၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ် တကနၣ်ဃုာ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတဖၣ်န့ၣ်လၢၤဘၣ်.
၅. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.
၅ တၢ်မၤဟးဂီၤ ဘၤဘူၤလိၣ်ဖးဒိၣ် ကယံာ်ဝဲထဲလဲၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံ တပာ်ဖျါဝဲဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤဝဲလၢအက “မၤစှၤလီၤ မုၢ်နံၤတဖၣ်” လၢအဘၣ်ဃးဒီး တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ် ဒ်သိး “ပှၤဘၣ်တၢ်ဃုထၢအီၤ” ဒီးတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအမ့ၢ်အတီ သုတဟးဂီၤတဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. (မၢ်ကူး ၁၃:၁၉, ၂၀) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ တၢ်မၤဟးဂီၤအံၤန့ၣ် တယံာ်ဘၣ်. (လီၣ်ဖျါ ၁၈:၁၀, ၂၁) ဖဲတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ် စးထီၣ်အသး ဒီးအၢ်မက့းဒိၣ် အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးလၢ ပကမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.
ဆဲးဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ
၆. ဒ်သိးပသုတမၤဘၣ်ထွဲပသးဒီး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါကမၣ်တဂ့ၤအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤမနုၤဒံးလဲၣ်.
၆ ဒ်ပမၤလိဘၣ်လၢ တၢ်မၤလိလၢ အပူၤကွံာ်တခါ အသိး ယဟိဝၤယွၤ တအဲၣ်ဒိးဝဲလၢ ပှၤလၢအဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤတဖၣ် ကမၤဘၣ်ထွဲအသးဒီး ဘၤဘူၤလိၣ်ဖးဒိၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ထဲဒၣ်ပတမၤဘၣ်ထွဲပသးဒီး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါကမၣ်န့ၣ် တလၢပှဲၤဒံးဘၣ်. ပကဘၣ် ပာ်လီၤပသးလၢ ပကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤလီၤ. ဆိကမိၣ်ကွၢ် ကျဲခံဘိလၢ ပမၤအီၤဒ်န့ၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်.
ဖဲပထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲ အဆၢကတီၢ်ဒၣ်လဲာ် မ်ပသုတပတုာ် ထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဂ့ၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၇) *
၇. (က) ထီဘိန့ၣ် ပဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘျၢအတီအလိၤ လၢဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သကဲာ်ပဝး ကသ့ဒ်လဲၣ်. (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ ဧ့ၤဘြံၤ ၁၀:၂၄, ၂၅ တဲဝဲလၢ ပကဘၣ်ထံၣ်ဖှိၣ်လိာ်ပသးလဲၣ် ဒီးလီၤဆီဒၣ်တၢ် ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ ပကမၤဒ်န့ၣ်လဲၣ်.
၇ အဆိကတၢၢ် တခါန့ၣ် ပကဘၣ် ဆဲးဟံးဃာ်ဂၢၢ်ကျၢၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘျၢအတီအလိၤ လၢဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သကဲာ်ပဝးလီၤ. ပတတူၢ်လိာ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် အတၢ်သကဲာ်ပဝးလၢ အလီၤရၢၢ်တဖၣ်ဘၣ်. အဒိ ပတတူၢ်လိာ် တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤ ဃုာ်ဒီးမုၣ်ကဒဲကဒဲ ခွါကဒဲကဒဲ တၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီ ဒီးမုၣ်ကဒဲကဒဲ ခွါကဒဲကဒဲ အတၢ်မံဃုာ်အိၣ်ဃုာ်တဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်. (မးသဲ ၁၉:၄, ၅; ရိမ့ၤ ၁:၂၆, ၂၇) ခံခါတခါန့ၣ် ပကဘၣ် ဆဲးဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်တၢ် ဃုာ်ဒီးခရံာ်ဖိ ကဒဲကဒဲလီၤ. ပမၤဒ်အံၤခီဖျိ တသ့ဖဲအသ့ ပဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်တၢ်ဒီး အဝဲသ့ၣ် လၢဘီမုၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ် မ့တမ့ၢ် လၢတၢ်အိၣ်သးအဖီခိၣ် ပဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်တၢ်လၢ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဂၤဂၤအဟံၣ် မ့တမ့ၢ် လၢတၢ်ခူသူၣ်အပူၤလီၤ. တၢ်မ့ၢ်ကဲထီၣ်အသး ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ပတပတုာ်ထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဘၣ်. “ပထံၣ်အမုၢ်တနံၤဒံးဘူးထီၣ်” အဃိ ပကဘၣ်ထံၣ်ဖှိၣ်လိာ်သးလီၤ.—ဖး ဧ့ၤဘြံၤ ၁၀:၂၄, ၂၅ တက့ၢ်.
၈. ခါဆူညါန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကဘၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်ကစီၣ်မနုၤလဲၣ်.
၈ ဖဲတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ် အတီၢ်ပူၤ ဖျါလီၤဂာ်လၢ တၢ်ကစီၣ်လၢ ပကဘၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအီၤန့ၣ် ကဆီတလဲဝဲလီၤ. ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ပစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဘီမုၢ်အတၢ်သးခုကစီၣ် ဒီးပဂုာ်ကျဲးစၢး ဒုးကဲထီၣ်ပှၤဂၤ လၢခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ် အဆၢကတီၢ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကဘၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်ကစီၣ် လိၤလိၤလီၤ. လံာ်စီဆှံ ထိၣ်သတြီၤဝဲ တၢ်ကစီၣ်အံၤလၢ သူၣ်ဖးဒိၣ်လီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၁၆:၂၁) ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကဘၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤလၢ တယံာ်လၢၤဘၣ် ဟီၣ်ခိၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်ပၢအီၤအံၤ ကဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤကွံာ်အီၤလီၤ. ပကဘၣ်တဲတၢ်ကစီၣ် မနုၤလဲၣ် ဒီးပကဘၣ်တဲအီၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် အဆၢကတီၢ် မ့ၢ်ဘၣ်မး ပကသ့ၣ်ညါဘၣ်အီၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် မ့ၢ်ပကဘၣ်သူ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးတၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိတၢ် အကျိၤအကျဲလၢ ပသူတ့ၢ်အီၤအပူၤကွံာ် အနံၣ်တကယၤဘျဲၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်ဧါ. မ့တမ့ၢ် ပကဘၣ်သူ ကျဲလၢအဂၤတဖၣ်ဧါ. ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ဖျါလၢပကန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကစံၣ်တဲၤတဲလီၤဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်စံၣ်ညီၣ် အကစီၣ်န့ၣ်လီၤ.—ယဃ့းစက့လး ၂:၃-၅.
၉. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကစီၣ်လၢ ပတဲအီၤန့ၣ် ပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ် ကမၤဆၢက့ၤဝဲဒ်လဲၣ်, ဘၣ်ဆၣ် ပနာ်တၢ်မနုၤသ့လဲၣ်.
၉ ဖျါလီၤဂာ်လၢ တၢ်ကစီၣ်လၢပတဲအီၤအံၤ ကထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ် ပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကအဲၣ်ဒိးဂုာ်ကျဲးစၢး မၤပတုာ် ပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ လီၤထူလီၤယိာ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ပကဘၣ်သန့ၤပသးလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒ်ပမၤအီၤခဲအံၤအသိးန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကဟ့ၣ်ပှၤတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ဒ်သိးပမၤလၢပှဲၤ အတၢ်ဘၣ်သး ကန့ၢ်အဂီၢ်လီၤ.—မံကၤ ၃:၈.
ပှၤကထီဒါ ကစၢ်ယွၤ အခ့အပှၤတဖၣ်အဃိ အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤနသး
၁၀. ဒ် လူၤကၣ် ၂၁:၂၅-၂၈ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ခီဖျိလၢ တၢ်မၤအသးဖဲ တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ် အတီၢ်ပူၤအဃိ ပှၤအါဂၤ ကတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.
၁၀ ဖး လူၤကၣ် ၂၁:၂၅-၂၈ တက့ၢ်. ဖဲတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ် အဆၢကတီၢ် မ့ၢ်လၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် ကထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် ဒိးသန့ၤအသးလၢအီၤတဖၣ် စးထီၣ်ဟးဂီၤအဃိ အဝဲသ့ၣ် ကဖုးဘၣ်အသးဒိၣ်မးလီၤ. ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ အကီအခဲဒိၣ်ကတၢၢ် မၤအသးအခါ အဝဲသ့ၣ်က “ဘၣ်နးဘၣ်ဖှီၣ်” ဒီးကဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢ ပှၤကမၤသံအီၤလီၤ. (စဖါနယၤ ၁:၁၄, ၁၅) ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ဖျါလၢကစၢ်ယွၤအခ့အပှၤတဖၣ်ဒၣ်လဲာ်န့ၣ် ကထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲအါထီၣ်လီၤ. ဒီးမ့ၢ်လၢ ပတမၤဘၣ်ဃးပသးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်ဘၣ်အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကတူၢ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တၢ်လၢပလိၣ်ဘၣ်အီၤလၢ မုၢ်ဆ့ၣ်မုၢ်ဂီၤတဖၣ်ဒၣ်လဲာ် တအိၣ်ဒီးပှၤဘၣ်.
၁၁. (က) ဖဲတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါလၢ အကမၣ်တဖၣ် ဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤအီၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ် ဒီးပှၤအဂၤတဖၣ် ကပာ်သူၣ်ပာ်သး ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်လဲၣ်. (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတလိၣ်ပျံၤ တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်ဘၣ်လဲၣ်.
၁၁ ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ပှၤလၢအတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ ဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤကွံာ်အီၤတဖၣ်န့ၣ် ကထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် အတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ အိၣ်တ့ၢ်ဒံးအဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကသးပှံၢ်ထီၣ်တၢ်ဒိၣ်မးလီၤ. ဆိကမိၣ်ကွၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ် ကသူဝဲ ကျဲဒ်သိးဒီး အ့ထၢၣ်နဲး ဒီးကရၤလီၤဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီး အဝဲသ့ၣ် သးဘၣ်ဒိထဲလဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. ထဲဒၣ်ပတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် တခါဧိၤန့ၣ် တဟးဂီၤကွံာ်ဘၣ်အဃိ အပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်အခိၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ်န့ၣ် ကသးဟ့ပှၤလီၤ. အဝဲသ့ၣ် တိာ်ပာ်ဝဲလၢ အကမၤဟးဂီၤကွံာ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢခဲလၢာ် ဘၣ်ဆၣ် မၤဝဲတန့ၢ်ဘၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ် ကပာ်သူၣ်ပာ်သးပှၤ အါကတၢၢ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်န့ၣ် ပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ် ကကဲထီၣ်စီၤကိးလၢ ကီၢ်မါကူးလီၤ. * အဝဲသ့ၣ် ကပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသး ဒီးကသူအတၢ်စိတၢ်ကမီၤ ခဲလၢာ်လၢ ကထီဒါ ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. (ယဃ့းစက့လး ၃၈:၂, ၁၄-၁၆) လီၤဆီဒၣ်တၢ် ဖဲတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်အတီၢ်ပူၤ တၢ်ကကဲထီၣ်အသး ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပတသ့ၣ်ညါဆိပာ်စၢၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်အဃိ ပကဘၣ်ယိၣ်တၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ပတလိၣ်ပျံၤ တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်ဘၣ်. ဒ်သိးပကပူၤဖျဲးအဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ ကဟ့ၣ်လီၤပှၤ တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၄:၁၉) မ့ၢ်လၢပသ့ၣ်ညါလၢ “တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ [ပှၤ] အမုၢ်အလါဘူးထီၣ်” အဃိပဆၢထၢၣ် “ကွၢ်ထီၣ်ဒီးမိာ်ထီၣ်ခိၣ်” ကသ့လီၤ. *
၁၂. ဒ်သိး ပကအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပသး လၢခါဆူညါအဂီၢ် “တၢ်အကုၢ်အပှၤလၢ အကလုၢ်တီ, ဒီးအကူၣ်တၢ်သ့” မၤစၢၤပှၤဒ်လဲၣ်.
၁၂ ဖဲတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ် အဆၢကတီၢ် ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီအဂီၢ် “တၢ်အကုၢ်အပှၤလၢ အကလုၢ်တီ, ဒီးအကူၣ်တၢ်သ့” မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပသးအဂီၢ်လီၤ. (မးသဲ ၂၄:၄၅) အဝဲသ့ၣ် မၤစၢၤတ့ၢ်ပှၤလၢ ကျဲအဘိအါမး, သနာ်က့ ပကတဲသကိး အီၤတခါလီၤ. ဆိကမိၣ်ကွၢ် ၂၀၁၆-၂၀၁၈ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ် အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤန့ၣ်တက့ၢ်. ဒ်ယဟိဝၤယွၤ အမုၢ်နံၤဘူးထီၣ်ဝဲအသိး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဖၣ်အံၤ ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤလၢ ပကမၤအါထီၣ် တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါလၢ ပလိၣ်ဘၣ်အီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပကတဲသကိးက့ၤ တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်အံၤအဂ့ၢ်လီၤ.
မၤအါထီၣ် နတၢ်သးတီ, တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲ ဒီးတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ
ဒ်သိးနကပူၤဖျဲးထီၣ်လၢ “တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်” အဂီၢ် အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤနသးလၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၃-၁၆) *
၁၃. ပမၤအါထီၣ် ပတၢ်သးတီလၢ ယဟိဝၤယွၤ အဖီခိၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်မၤအီၤလၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤလဲၣ်.
၁၃ တၢ်သးတီ– ၂၀၁၆ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ် အခိၣ်တီန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ “ပၢၤဃာ်နတၢ်သးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤတက့ၢ်.” ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အံၤ သိၣ်လိပှၤလၢ ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်န့ၣ် ပကတီဒီးအီၤလီၤ. ဒီးဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ပှၤလၢ ပသုးဘူးပသးဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် သ့ခီဖျိလၢ တၢ်ထုကဖၣ် ဒီးတၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ ဆူၣ်ဆူၣ်န့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပလဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ အဒိၣ်ကတၢၢ်တဖၣ် ကသ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်မုၣ်ကီၤလံၢ် အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ကကတၢၢ်ကွံာ်ဘူးထီၣ်အသိး ပတၢ်သးတီဒီးယွၤ ဒီးအဘီအမုၢ်န့ၣ် ကဘၣ်တၢ်မၤကွၢ်အီၤ အါထီၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပှၤဂၤတဖၣ်ကဆဲး ဒုၣ်ဒွဲၣ်စံးအၢပှၤလီၤ. (၂ ပ့းတရူး ၃:၃, ၄) ခီဖျိလၢ ပတဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ ဟီၣ်ခိၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်ပၢအီၤအံၤအဃိ အဝဲသ့ၣ် ကမၤပှၤဒ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်အဆၢကတီၢ် ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤအါထီၣ် ပတၢ်သးတီ လၢဆၢကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ်လီၤ.
၁၄. (က) ဘၣ်ဃးဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ အတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢတဖၣ်န့ၣ် တၢ်ဆီတလဲ ကအိၣ်ထီၣ်ဒ်လဲၣ်. (ခ) ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကလိၣ်ဘၣ် တၢ်သးတီလဲၣ်.
၁၄ ဖဲတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်အတီၢ်ပူၤ ဘၣ်ဃးဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ အတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢတဖၣ်န့ၣ် တၢ်ဆီတလဲ ကအိၣ်ထီၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်တၢ်ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အီၤ ဆူမူခိၣ် ဒ်သိးအကဒုးတၢ်လၢ အၢ်မက့းဒိၣ်တၢ်ဒုးအဂီၢ်လီၤ. (မးသဲ ၂၄:၃၁; လီၣ်ဖျါ ၂:၂၆, ၂၇) အဃိ ဖဲန့ၣ်အခါ ပှၤပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံာ် တအိၣ်ဒီးပှၤ လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢလၢၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤဂီၢ်မုၢ်ဖးဒိၣ် ကဘၣ်တၢ်ကရၢကရိဃာ်အီၤ ဂ့ၤဂ့ၤဒံးလီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ အတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘး လၢအပၣ်ဃုာ်လၢ သိလၢအဂုၤအဂၤတဖၣ်အကျါန့ၣ် ကတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်လီၤ. ပပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပတီဒီးယဟိဝၤယွၤ သ့ခီဖျိ ပဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်အံၤ ဒီးဒိအကနၣ် အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ အဟဲလၢ ကစၢ်ယွၤအအိၣ်န့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးပူၤဖျဲးန့ၣ် ပကဘၣ်မၤထွဲ အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလီၤ.
၁၅. ပမၤအါထီၣ် ပတၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲ ကသ့ဒ်လဲၣ် ဒီးဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ ပကမၤဒ်န့ၣ်အဂီၢ်လဲၣ်.
၁၅ တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲ– ၂၀၁၇ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ် အခိၣ်တီန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ “တဘၣ်တူၢ်ၡူနသးတဂ့ၤ.” တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အံၤ မၤစၢၤပှၤလၢ ပကမၤအါထီၣ် ပတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ ဒ်သိးပလဲၤခီဖျိ တၢ်မၤကွၢ်တဖၣ် ကန့ၢ်အဂီၢ်လီၤ. ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲအဂီၢ်န့ၣ် တဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ ပတၢ်အိၣ်သးအဖီခိၣ်ဘၣ်, အဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ တၢ်နာ်န့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ အဖီခိၣ်လီၤ. (ရိမ့ၤ ၁၂:၁၂) ထီဘိန့ၣ် မ်ပသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်အၢၣ်လီၤလၢအမ့ၢ် “ပှၤလၢအအိၣ်ဂၢၢ် ဆိးကျၢၤဝဲ တုၤအကတၢၢ်န့ၣ်, ကတုၤလၢတၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤအီၤ” န့ၣ်တက့ၢ်. (မးသဲ ၂၄:၁၃) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ပကဘၣ်ဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီလီၤ. ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲန့ၣ် တချုးလၢ တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ် စးထီၣ်ဒံးဘၣ်အခါ ပတၢ်နာ်ကဂၢၢ်ကျၢၤ ဒိၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ.
၁၆. ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤမနုၤလဲၣ် ဒီးဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ပမၤအါထီၣ် ပတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၆ တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ– ၂၀၁၈ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ် အခိၣ်တီန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ “အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ” န့ၣ်လီၤ. ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အံၤ ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ပှၤလၢ တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူန့ၣ် တဟဲခီဖျိလၢ ပနီၢ်ကစၢ် အတၢ်သ့တၢ်ဘၣ် အဃိဘၣ်. ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲအဂီၢ် ပဘၣ်သန့ၤပသးလၢ ယဟိဝၤယွၤလီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူနီၢ်ကီၢ်အဂီၢ်စ့ၢ်ကီး ပကဘၣ်သန့ၤပသးလၢ ယဟိဝၤယွၤလီၤ. ပသန့ၤအါထီၣ်ပသးလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်. ပကဘၣ်ဖး အကလုၢ်ကထါကိးနံၤဒဲး ဒီးဆိကမိၣ်ထံ ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤအခ့အပှၤ လၢပျၢၤတဖၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၆၈:၂၀; ၂ ပ့းတရူး ၂:၉) ဖဲတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ် အဆၢကတီၢ် ပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ် မ့ၢ်ထီဒါပှၤန့ၣ် ပကလိၣ်ဘၣ် တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ ဒီးပကဘၣ်သန့ၤပသးလၢ ယဟိဝၤယွၤ အါန့ၢ်ဒံး လၢညါန့ၣ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၂:၇, ၈; ဧ့ၤဘြံၤ ၁၃:၆) ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ပမ့ၢ်သန့ၤပသးလၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် ဖဲစီၤကိးဒုးပှၤအခါ ပကအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူလီၤ. *
ခိးကွၢ်လၢ် တၢ်ဆၢကတီၢ် လၢနကန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ပူၤဖျဲး
တယံာ်လၢၤဘၣ် ယ့ၣ်ၡူးဒီးအသုးမုၢ်သံၣ်ဘိလၢမူခိၣ် ကမၤဟးဂီၤကွံာ် ကစၢ်ယွၤ အဒုၣ်အဒါတဖၣ် ဖဲတၢ်ဒုးအၢ်မက့းဒိၣ် အတၢ်ဒုး (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၇)
၁၇. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဘၣ်ပျံၤ အၢ်မက့းဒိၣ်တၢ်ဒုးဘၣ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ လံာ်ကုခိၣ်တက့ၢ်.)
၁၇ ဒ်ပမၤလိဘၣ်လၢ တၢ်မၤလိလၢ အပူၤကွံာ်တခါအသိး ပဝဲအါတက့ၢ်န့ၣ် လၢပတၢ်အိၣ်မူဒီတစိၤ ပအိၣ်မူဘၣ်လၢ မုၢ်နံၤခံကတၢၢ် အဆၢကတီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပမုၢ်လၢ်လၢ ပကပူၤဖျဲးထီၣ်လၢ တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်အပူၤလီၤ. အၢ်မက့းဒိၣ်တၢ်ဒုးန့ၣ် ကမၤကတၢၢ်ကွံာ် ဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဖၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် လၢတၢ်ဒုးအံၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤကဒုးတၢ် ဒီးပတလိၣ်ဒုးတၢ်ဘၣ်အဃိ ပတလိၣ်ပျံၤတၢ်ဘၣ်. (ကတိၤဒိ ၁:၃၃; ယဃ့းစက့လး ၃၈:၁၈-၂၀; စကၤရယၤ ၁၄:၃) ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ဟ့ၣ်လီၤတၢ်ကလုၢ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးကတီခိၣ်ရိၤမဲ ကစၢ်ယွၤအသုးမုၢ်ဂီၢ်မုၢ် ဒီးကဒုးတၢ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးဒီး ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤ လၢအဟဲက့ၤ ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤတဖၣ် ဒီးမူခိၣ်ကလူးလၢ ပှၤဂံၢ်ထီၣ်ဒွးထီၣ်အီၤ တသ့ဘၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကဒုးဝဲမုၣ်ကီၤလံၢ်, အတၢ်ဝံတၢ်နါ ဒီးအသုးမုၢ်သံၣ်ဘိ လၢဟီၣ်ခိၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.—ဒၤနံးယ့လး ၁၂:၁; လီၣ်ဖျါ ၆:၂; ၁၇:၁၄.
၁၈. (က) ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်. (ခ) ဘၣ်ဃးဒီး ခါဆူညါန့ၣ် လီၣ်ဖျါ ၇:၉, ၁၃-၁၇ ဒုးနာ်န့ၢ်နၤ တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၈ ယဟိဝၤယွၤအၢၣ်လီၤဝဲလၢ “တၢ်အစုကဝဲၤလၢ အတ့လီၤအသးထီဒါနၤန့ၣ် တဘီၣ်ထီၣ်ညီထီၣ် နီတမံၤဘၣ်” လီၤ. (ယၡါယၤ ၅၄:၁၇) “ပှၤဂီၢ်မုၢ်ဖးဒိၣ်” လၢအမ့ၢ် ပှၤလၢအဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ လၢတၢ်သးတီအပူၤန့ၣ် ကပူၤဖျဲးထီၣ်လၢ “တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်” အပူၤလီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ် ကဆဲးမၤ ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤလီၤ. (ဖး လီၣ်ဖျါ ၇:၉, ၁၃-၁၇ တက့ၢ်.) လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်အါမံၤလၢ အဒုးနာ်န့ၢ်ပှၤလၢ ခါဆူညါန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ပူၤဖျဲးလီၤ. ဒီးပသ့ၣ်ညါလၢ “ယွၤပၢၤပှၤအကလုၢ်တီ” လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၁:၂၃) ပှၤလၢအအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးစံးထီၣ်ပတြၢၤအီၤ ကိးဂၤဒဲးန့ၣ် ကသးခုလၢ အထံၣ်ဘၣ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤပာ်စီဆှံ အမံၤစီဆှံအဃိလီၤ.—ယဃ့းစက့လး ၃၈:၂၃.
၁၉. တယံာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ် ပတၢ်မုၢ်လၢ်မနုၤတဖၣ် ကလၢပှဲၤထီၣ်လဲၣ်.
၁၉ ဆိကမိၣ်ကွၢ် ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤလၢအအိၣ်မူဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်သီ ဒီးပူၤဖျဲးဒီးမုၣ်ကီၤလံၢ် အတၢ်ပၢတဖၣ်န့ၣ် ၂ တံၤမသ့း ၃:၂-၅ မ့ၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးအဂ့ၢ်န့ၣ် ကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ဒ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. (ကွၢ်တၢ်လွံၢ်နၢၣ်လၢအမ့ၢ် “ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် ကမ့ၢ်ပှၤဒ်လဲၣ်” တက့ၢ်.) ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤလၢအအိၣ်မူဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်သီအပူၤန့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါကၠီး ကဲကဲးစ် လၢအပူၤကွံာ် အမၤတၢ် ဒ်ပှၤပၢဆှၢတၢ် ကမံးတံာ်တဂၤ တဲဝဲလၢ “ဖဲပှၤကိးဂၤဒဲး ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအခါ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ် ကပှဲၤဒီး တၢ်သူၣ်ခုသးခုလီၤ. တယံာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ် နကအိၣ်ဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ နကအိၣ်မူဘၣ်လၢ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအသီအပူၤလီၤ. နကအိၣ်မူဘၣ် ဖးယံာ်ဒ်သိးဒီး ယဟိဝၤယွၤလီၤ. ပကအိၣ်မူဘၣ် လီၤထူလီၤယိာ်လီၤ.” တၢ်မုၢ်လၢ်တခါအံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်မုၢ်လၢ် လၢအဂ့ၤဒိၣ်မးလီၤ.
တၢ်သးဝံၣ် ၁၂၂ အိၣ်စံာ်အိၣ်ကျၢၤ, အိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤတက့ၢ်
^ လံာ်အဆၢ. 5 ပသ့ၣ်ညါလၢ တယံာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ် ပှၤကိးဂၤဒဲး ကဘၣ်လဲၤခီဖျိ “တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်” လီၤ. ဖဲန့ၣ်အတီၢ်ပူၤ တၢ်ကကဲထီၣ်အသးဒီး ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတဖၣ်ဒ်လဲၣ်, ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးလၢ ပကမၤတၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးဖဲတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ် အတီၢ်ပူၤ ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤအါထီၣ် တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ မနုၤတဖၣ်လဲၣ်. ပကမၤလိဘၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤ လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤလီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 11 တၢ်ကတိၤအခီပညီ– တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် စီၤကိးလၢကီၢ်မါကူး (ဒီးဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ အဖုၣ်လၢ စီၤကိး) န့ၣ်အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ပဒိၣ်ပပှၢ်သ့ၣ်တဖၣ် လၢအပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သး ဒ်သိးကလဲၤဒုးထီဒါဝဲ ပှၤလၢအဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ, ဖဲတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ် အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 11 ဒ်သိးနကသ့ၣ်ညါအါထီၣ် ဘၣ်ဃးဒီး စီၤကိးလၢကီၢ်မါကူး ဒီးဖဲအၢ်မက့းဒိၣ်အတီၢ်ပူၤ ယဟိဝၤယွၤ ကဒီသဒၢ အခ့အပှၤတဖၣ်ဒ်လဲၣ်အဂီၢ် ကွၢ်လၢ တၢးထီခိးတၢ် လါယူၤလံ ၁, ၂၀၁၅, ကဘျံးပၤ ၁၆-၂၁ ဒီးလံာ်လၢအမ့ၢ် တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် အစီအဆှံ လၢယဟိဝၤယွၤအဂီၢ် ဘၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်က့ၤအီၤ အတၢ်မၤလိ ၁၇ ဒီး ၁၈ လၢကီၤလၤဝါကျိာ်တက့ၢ်.
^ လံာ်အဆၢ. 16 ၂၀၁၉ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ် အတၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ပှၢ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ “တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံန့ၣ် တလီၤတူာ်လီၤကာ်ဘၣ်.” တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အံၤ ကဒုးနာ်န့ၢ်ပှၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကဒီသဒၢပှၤလၢ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤ ထီဘိလီၤ.—၁ ကရံၣ်သူး ၁၃:၈.
^ လံာ်အဆၢ. 63 တၢ်တဲဖျါထီၣ်တၢ်ဂီၤ အခီပညီ– ဖဲတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်အဆၢကတီၢ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး အကရူၢ်ဆံးဆံးဖိတကရူၢ် ထံၣ်ဖှိၣ်လိာ်အသးလၢ ပှၢ်လၢ်ကျါ ဒီးမၤဝဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 65 တၢ်တဲဖျါထီၣ်တၢ်ဂီၤ အခီပညီ– ပှၤဂီၢ်မုၢ်ဖးဒိၣ်လၢအမ့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီတဖၣ် ပူၤဖျဲးလၢ တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်အပူၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ် ပှဲၤဒီးတၢ်သးခုလီၤ.
